Professional Documents
Culture Documents
2019
0
Ο ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΜΑΧΗΤΗΣ ΚΑΙ
ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ,
ΩΣ ΠΟΤΕ ΟΜΩΣ;
Του Αντώνη Π. Αργυρού, Δικηγόρου ΑΠ.
1
Δικαιοσύνης να χωλαίνει και την εφαρμογή των κανόνων του
ουσιαστικού δικαίου να μη ανταποκρίνεται στις κοινωνικές ανάγκες.»
Για μια ακόμα φορά ο Δ.Σ.Α βρέθηκε πρωτοπόρος στην υπεράσπιση των
ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Άλλωστε η Ιστορία του τόπου
αυτού έχει αναφέρει πολλά παραδείγματα που το δικηγορικό Σώμα
βρέθηκε στην πρωτοπορία των κοινωνικών και εθνικών αγώνων.
Ο ρόλος αυτός του δικηγόρου και των δικηγορικών συλλόγων, σαν μαχητή
και υπερασπιστή των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων πρέπει είναι
κυρίαρχος και να συμπληρώνει την βασική ιδιότητα του δικηγόρου ως
«συλλειτουργού της δικαιοσύνης» 2 .Οι δικηγορικοί Σύλλογοι αλλά και
μεμονωμένοι δικηγόροι έδωσαν και δίνουν σε όλη την διάρκεια του Εθνικού
μας βίου στους Εθνικούς Αγώνες και πολλαπλές μάχες για την
υπεράσπιση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων σε όλες τις
εποχές. Μέσα στα πλαίσια αυτά ο ΔΣΑ ,με μαχητικές παρεμβάσεις αλλά
και με την άσκηση νομίμων ενδίκων μέσων παρεμβαίνει για την προστασία
των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των Πολιτών. Οι παρεμβάσεις
αυτές ασκούνται νόμιμα σύμφωνα με το άρθρο 199 του παλιού Κώδικα περί
δικηγόρων ΝΔ 3026/1954:
2
σεβασμού κατά την ενάσκησιν του λειτουργήματος αυτών, β) η
υποβολή προτάσεων και γνώμων αφορωσών εις την βελτίωσιν της
νομοθεσίας εις την ερμηνείαν και την εφαρμογήν αυτής. γ) η
διατύπωσις παρατηρήσεων και κρίσεων ως προς την απονομήν της
δικαιοσύνης και δ) η συζήτησις και η απόφασις περί παντός
ζητήματος ενδιαφέροντος το Δικηγορικόν Σώμα ή τα μέλη του
Συλλόγου ως τοιαύτα ή ως επαγγελματικήν τάξιν και επί παντός
γενικωτέρου ζητήματος Εθνικού ή Κοινωνικού περιεχομένου.
“
3
«ACTIO POPULARIS 4 »όπως επιχείρησε μέρος της νομολογίας να
αποδώσει πρόκειται περί δυνατότητος που νομοθέτης προσέδωσε στου
Δικηγορικούς Συλλόγους αναγνωρίζοντας τον θεσμικό τους ρόλο και
μάλιστα με την διάταξη του άρθρου 90 περ στ του ν4194/2013 με την οποία
η άσκηση οποιουδήποτε ενδίκου βοηθήματος από τους δικηγορικούς
συλλόγους επιτρέπεται α) «για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού,
πολιτισμικού, οικονομικού ενδιαφέροντος και περιεχομένου που
ενδιαφέρει τα μέλη του συλλόγου ή το δικηγορικό σώμα γενικότερα» β)
«και για κάθε ζήτημα εθνικού, κοινωνικού, πολιτισμικού ή οικονομικού
ενδιαφέροντος..»
Στο παρελθόν σκληρή και άδικη κριτική έγινε από ορισμένους πολιτικούς
κύκλους στην άσκηση αυτής της αρμοδιότητος των Δικηγορικών
Συλλόγων.
4 Η Ολομέλεια του ΣτΕ στην 3343/2013 στη υπόθεση ΕΕΤΗΔΕ απόφαση της έκρινε: «Όμως η
προσβαλλομένη υπουργική απόφαση ρυθμίζει την διαδικασία βεβαιώσεως και εισπράξεως
μιάς οικονομικής επιβαρύνσεως επί της περιουσίας, η οποία, όπως προκύπτει από τις
διατάξεις του άρθρου 53 του ν. 4021/2011, που την εθέσπισε, επιβάλλεται στον γενικό
πληθυσμό, δίχως να συνδέεται με την άσκηση επαγγέλματος και μάλιστα του δικηγορικού,
ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι πλήττει τους δικηγόρους ως επαγγελματική τάξη. Ως εκ
τούτου, η μέριμνα, την οποία, κατά την έννοια της διατάξεως του εδαφίου α` του άρθρου 199
του Κώδικα περί Δικηγόρων, πρέπει να επιδεικνύουν οι Δικηγορικοί Σύλλογοι για την
προστασία των συμφερόντων και του κύρους των μελών τους, και η κατά το εδάφιο δ` του
ιδίου άρθρου αρμοδιότητα για συζήτηση και απόφαση περί παντός ζητήματος που ενδιαφέρει
το δικηγορικό σώμα ή τα μέλη του ως επαγγελματική τάξη δεν μπορούν να θεμελιώσουν
έννομο συμφέρον του αιτούντος Δικηγορικού Συλλόγου προς άσκηση της κρινομένης
αιτήσεως. Τέλος, ούτε η παρεχομένη από την τελευταία αυτή διάταξη του εδαφίου δ` του
άρθρου 199 του Κώδικα περί Δικηγόρων ευρύτατη αρμοδιότητα των Δικηγορικών Συλλόγων
προς συζήτηση και απόφαση επί ζητημάτων γενικωτέρου ενδιαφέροντος αρκεί για την
νομιμοποίηση από απόψεως εννόμου συμφέροντος του αιτούντος Δικηγορικού Συλλόγου
προς άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως προς ακύρωση πράξεως, η οποία δεν θίγει τα
συμφέροντα των μελών του ως επαγγελματικής τάξεως, διότι, υπό την αντίθετη εκδοχή, η
αίτηση ακυρώσεως θα μετέπιπτε σε καθαρώς λαϊκή αγωγή, η οποία δεν θεσμοθετείται από το
Σύνταγμα και το νόμο (ΣτΕ 3608/1980 Ολομ., 2638/1980 Ολομ., 1051/1959 Ολομ.). Συνεπώς,
ο αιτών Δικηγορικός Σύλλογος άνευ εννόμου συμφέροντος ζητεί την ακύρωση της
προσβαλλομένης πράξεως και η κρινομένη αίτηση είναι απορριπτέα ως προς αυτόν ως
απαράδεκτη.»
4
του Υπουργού Δικαιοσύνης η απομάκρυνση από το Μισθοδικείο και το
Δικαστήριο Αγωγών Κακοδικίας των «απειθαρχούντων» που εψήφισαν
θετικά υπέρ των δικαστών στις βασικές υποθέσεις 1/2005 και 13/2006.
Αρκετοί δικηγόροι προσέφεραν και την ζωή τους ακόμα στο δέντρο της
Ελληνικής Ελευθερίας και αυτό δεν πρέπει να το λησμονούν όσοι
επιτίθενται στο Δικηγορικό Σώμα.
5 Απόσπασμα από τις σελίδες 62,63 του βιβλίου του ΔΣΑ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΑ
,ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟΊ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ, αντιστεκόμαστε με την
ιστορία μας» Αθήνα 2012
5
Αντίστοιχες και οι μεγάλες ευθύνες σας. Είσαστε οι φυσικοί υπερασπιστές
της δικαστικής ανεξαρτησίας και οι κυματοθραύστες απέναντι στα κύματα
αμφισβήτησης του κύρους της Δικαιοσύνης. Η Δικαιοσύνη δεν είναι
υπόθεση μόνο των δικαστικών λειτουργών (των Δικαστών και των
Εισαγγελέων). Είναι και δική σας ευθύνη και μέριμνα. Είμαστε μαζί
αναγκαίοι συμμέτοχοι στην ικανοποίηση του αιτήματος ορθής απονομής
της Δικαιοσύνης. Δεν μπορεί παρά να είμαστε και αναγκαίοι ομόδικοι στην
αξίωση για δίκαιες δίκες. Δεν έχει κανένας μας το δικαίωμα να μονοπωλεί
την αγάπη για τη Δικαιοσύνη.
Ο Ελληνικός λαός στο όνομα του οποίου απονέμεται η Δικαιοσύνη, μας την
έχει εμπιστευθεί και απαιτεί να μη γίνεται μάρτυρας «σκηνών
ζηλοτυπίας», οι οποίες μπορεί κάποτε να σημαίνουν υπερβολική αγάπη
προς την κοινή μας «αγαπημένη» τη Δικαιοσύνη, δεν παύουν όμως να είναι
πάντοτε εκδηλώσεις παθολογικές .
6
1.3.- «Ο δικηγόρος είναι συλλειτουργός της δικαιοσύνης. Η θέση του
είναι θεμελιώδης, ισότιμη ανεξάρτητη και αναγκαία για την απονομή
της.»6
3026/1954 "περί του Κώδικος των Δικηγόρων", σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 648
επ. και 713 επ. Α.Κ., προκύπτει ότι ο δικηγόρος είναι άμισθος δημόσιος λειτουργός, ενεργεί
ελεύθερο έναντι του εντολές κατά την επιστημονική του πεποίθηση και η έννομη σχέση
μεταξύ αυτών είναι εκείνη της αμειβόμενης εντολής. Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχει
εξαρτημένη εργασία και όταν ακόμη παρέχει τις υπηρεσίες του με πάγια αμοιβή κατά το
άρθρο 63 παρ. 4 του ανωτέρω Κώδικα. (Βλ ΑΠ 476/2007)
8 Στο άρθρο 1 του Κώδικα περί Δικηγόρων (ν.δ. 3026/1954 - ΕτΚ, τ. Α’,φ. 235) ορίζεται ότι:
7
θέλησε τον Δικηγόρο συμπράττοντα λειτουργό της Δικαιοσύνης 10 και
απέκλεισε τον δικηγόρο έμπορο ή επιχειρηματία, με ρητές και σαφείς
σχετικές νομοθετικές, αλλά και συνταγματικές αναφορές.11
1.5.2.
Στην ένδοξη ιστορία του ο δικηγορικός κόσμος έδωσε πολλούς ήρωες και
μάρτυρες στους Εθνικούς και Κοινωνικούς Αγώνες :
10 ο Κώδικας περί Δικηγόρων αναφέρει ότι ο δικηγόρος "Οφείλει ιδία να μην υπερασπίζει
παρανόμους και προφανώς αδίκους υποθέσεις, να απέχει παντός μη ευθέος τρόπου
υπερασπίσεως…"
11 Βλ ΣτΕ1472/2009
12 Βιβλιογραφία: α) Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, Χαϊδάρι 8 Σεπτεμβρίου 1944. Η αόρατη
στρατιά στο απόσπασμα, 2003. β) Ιωάννα Τσάτσου, Εκτελεσθέντες επί Κατοχής, 1976. γ) Η
Αθήνα της Κατοχής-
8
1.6.
13 :
9
2.6.3.-Με την Απόφαση: 2257/2014 ΣΤΕ κρίθηκε ότι η αίτηση ακυρώσεως,
ασκήθηκε από το Δικηγορικό Σύλλογο με έννομο συμφέρον και αφορά τα
δάση. Έννοια των όρων «δάσος» και «δασικό οικοσύστημα». Κριτήριο
υπάρξεως του δασικού οικοσυστήματος είναι η οργανική ενότητα της επ’
αυτού βλαστήσεως.
2.6.4 Με την Απόφαση ΣΤΕ(Ολ) 3632/2015 κρίθηκε ότι: «Επειδή, κατά την
έννοια του άρθρου 90 περ. ζ΄ του ισχύοντος Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013,
ΦΕΚ Α΄ 208), η προστασία του περιβάλλοντος περιλαμβάνεται μεταξύ των
ζητημάτων για τα οποία αναγνωρίζεται στους δικηγορικούς συλλόγους
το δικαίωμα ασκήσεως ενδίκων βοηθημάτων (πρβλ. ΣτΕ Ολομ.
4576/1977, 2257/2014). Συνεπώς, με έννομο συμφέρον ασκείται η υπό κρίση
αίτηση από τον πρώτο αιτούντα δικηγορικό σύλλογο.»
Στην Απόφαση 668/201217 κρίθηκε: «, εν όψει της μέριμνας που, κατά την
έννοια της διατάξεως του εδαφίου α` του ανωτέρω άρθρου 199 του Κώδικα
περί Δικηγόρων, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι πρέπει να επιδεικνύουν για την
προστασία των συμφερόντων και του κύρους των μελών τους, ο αιτών
Δικηγορικός Σύλλογος με έννομο συμφέρον ζητεί την ακύρωση της
εχούσης εκτελεστό χαρακτήρα προσβαλλομένης υπ` αριθ.
Φ80000/14254/1097/6.7.2010 κοινής υπουργικής αποφάσεως. Και τούτο διότι
από την περικοπή των συνταξιοδοτικών παροχών, στην οποία αφορά η εν
λόγω απόφαση, θίγονται τα συμφέροντα των μελών του, τα οποία ήταν
ασφαλισμένα στο Ταμείο Νομικών και ήδη είναι ασφαλισμένα στο νομικό
πρόσωπο δημοσίου δικαίου «Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα
14 Βλ: «ΜΕΛΕΤΕΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ» ,ΕΚΔΟΣΗ ΔΣΑ ,2013 και σε ΝοΒ 60(2012)
2641-2872
15 Ο «Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών», παρέστη με τους: α) δικηγόρο Δημ. Παξινό (Α.Μ.
16 ), β) δικηγόρο Αλέξ. Λεοντόπουλο-Βαμβέτσο (A.M. 20252) και γ) δικηγόρο
10
Απασχολούμενων», στο οποίο εντάχθηκε από 1.10.2008 το Ταμείο Νομικών
(και ειδικότερα στον Τομέα Ασφάλισης Νομικών του κλάδου κύριας
ασφάλισης του νέου Ταμείου, βλ. άρθρο 25 επ. του ν. 3655/2008, Α` 58), και
πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν από το εν λόγω Ταμείο, το οποίο υπάγεται
στις ρυθμίσεις του άρθρου τρίτου παρ. 10 και επ. του ν. 3845/2010 και, κατ`
ακολουθία, και στις ρυθμίσεις της ανωτέρω αποφάσεως (πρβλ. Σ.τ.Ε. Ολομ.
1462/1995, με την οποία έγινε δεκτό ότι ο και ήδη αιτών Σύλλογος με έννομο
συμφέρον άσκησε αίτηση ακυρώσεως κατά κανονιστικών πράξεων, που
αφορούσαν την απόδοση στον Λογαριασμό Αλληλεγγύης των Φορέων
Κοινωνικής Ασφάλισης κοινωνικών πόρων θεσπισθέντων υπέρ του
Ταμείου Νομικών και του Ταμείου Προνοίας Δικηγόρων Αθηνών)»
2.7.2- 21:
Στην Απόφαση 2527/201322 κρίθηκε : «.. εν όψει της μέριμνας που, κατά την
έννοια της διατάξεως του εδαφίου α` του ανωτέρω άρθρου 199 του Κώδικα
περί Δικηγόρων, πρέπει να επιδεικνύουν οι Δικηγορικοί Σύλλογοι για την
προστασία των επαγγελματικών συμφερόντων των μελών τους, ο αιτών
Δικηγορικός Σύλλογος με έννομο συμφέρον ζητεί την ακύρωση της εχούσης
εκτελεστό χαρακτήρα προσβαλλομένης υπ` αριθ. ΠΟΛ.1167/2-8-2011
απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, κατά το μέρος που αυτή
αφορά την επιβολή τέλους επιτηδεύματος σε όλους τους δικηγόρους,
δεδομένου ότι από την επιβολή του τέλους αυτού θίγονται τα συμφέροντα των
μελών του (πρβλ. Σ.τ.Ε. Ολομ. 668/2012), τα δε προβαλλόμενα με το έγγραφο
απόψεων της διοίκησης προς το δικαστήριο περί ελλείψεως εννόμου
δικηγόρους Αθήνας
20 Την ιδία τυχη είχε στο ΕΔΔΑ το Μνημόνιο Πορτογαλίας, Απόφαση 62235/12 και 57725/12
21 Βλ: σε ΛΟΓΙΣΤΗΣ 2013/1193, ΠΕΙΡΝΟΜ 2013/218, ΑΡΜ 2013/1938, ΔΕΕ 2013/869)
22 Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, παρέστη με τους δικηγόρους: α) Ιωάννη Αδαμόπουλο
(A.M. 12000), β) Αντώνιο Αργυρό (A.M. 7372) και γ) Ευστάθιο Μπακάλη (A.M. 27173
11
συμφέροντος εκ μέρους του αιτούντος Δικηγορικού Συλλόγου είναι
απορριπτέα ως αβάσιμα. …»
2.7.4.- 25:
3.- :
δικηγόρους: α) Κωνσταντίνο Μαργέλη (Α.Μ. 350 Δ.Σ. Καλαμάτας), β) Αντώνιο Αργυρό (Α.Μ.
7372), γ) Δέσποινα Στειροπούλου (Α.Μ. 17614), δ) Ευστάθιο Μπακάλη (Α.Μ. 27173
25 ΝΟΒ 2012/2060
26 Ο Δικηγορικός Σύλλογος Καλαμάτας», παρέστη με τους: α) δικηγόρο Κωνσταντίνο
Μαργέλη, Πρόεδρο Δικηγορικού Συλλόγου Καλαμάτας (Α.Μ. 350 ), και β) δικηγόρο Δέσποινα
Στειροπούλου (Α.Μ. 17614),
27 Θυμάμαι ως παλιό μέλος του Μισθοδικείου την συνεχή και έντονη παρουσία των
δικαστικών Ενώσεων κατά την εκδίκαση των υποθέσεων των μισθολογικών ζητημάτων των
δικαστών
12
άλλωστε η με επίκληση του άρθρου 199 του Δικηγορικού Κώδικα ,απόρριψη
ενδίκων μέσων.
Αυτό είναι μια ήττα, «ένα νέο «Ματζικερτ27» για την προστασία της
Κοινωνίας. Όμως η νομολογία «επέτυχε» προσωρινά πιστεύω, μια ακόμη
εξαιρετικά δυσάρεστη απόφαση σε βάρος των δικηγόρων, ιδού μερικές
σκέψεις της αποφάσεως με αριθμό 3374/2015 της Ολομελείας του ΣτΕ: Ο
καθορισμός των αποδοχών των εμμίσθων δικηγόρων με μείωσης τους
αποβλέπει στον δημόσιο σκοπό στα πλαίσια του προγράμματος της
αντιμετωπίσεως της δημοσιονομικής κρίσεως(!!).
Έτσι για τους δικηγόρους η νομολογία έκρινε ότι δεν προσήκει η εφαρμογή
στην περίπτωση ως όριο η καθιερούμενη από το άρθρο 4 παρ. 5 του
Συντάγματος αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη αναλόγως των
δυνάμεων εκάστου, καθώς και την καθιερούμενη στο άρθρο 2 παρ. 1 του
Συντάγματος αρχή του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας! Ομολογώ
δεν μπορώ ν’ αντιληφθώ τις τάσεις αυτές της νομολογίας.
27
Μία από τις πιο σημαντικές μάχες της χιλιόχρονης ιστορίας του Βυζαντίου είναι η περίφημη
Μάχη στο Ματζικέρτ που έγινε στις 26 Αυγούστου 1071. Αντίπαλες δυνάμεις σ΄αυτή τη μάχη
ήταν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία της οποίας ηγείτο ο στρατιωτικός ηγεμόνας Ρωμανός και οι
13
Σελτζούκοι Τούρκοι, με αρχηγό τον Αλπ Αρσλάν..Η ήττα αυτή ήταν η Αρχή του τέλους του
Βυζαντίου.
4.-
Είναι πραγματική μεγάλη χαρά να βλέπει κανείς, στις πιο κρίσιμες στιγμές
που περνάμε δικαστικές αποφάσεις με ευαισθησία και κατανόηση, για το
δημόσιο συμφέρον, όπως την 3944/2015 απόφαση του
ΣτΕ28 που ακύρωσε την κοινή υπουργική απόφαση
1038460/2439/β0010/15.4.2009 των Υφυπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας
και Οικονομικών, περί απευθείας παραχώρησης έναντι ανταλλάγματος
του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας
ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών στους ΟΤΑ α' βαθμού.
Δυστυχώς δεν διαθέτω μεγάλες ελπίδες για αλλαγή της στάσης της
Πολιτείας απέναντι στο χειμαζόμενο από την ανεργία και την μιζέρια
δικηγορικό Σώμα. Χαρακτηριστική περίπτωση ο νέος Κώδικας Πολιτικής
Δικονομίας που παρά τις αντιδράσεις άρχισε να ισχύει και κατά την γνώμη
μας θα επιβραδύνει μετά πλήρους βεβαιότητας της μονίμως
βραδυπορούσα Ελληνική Δικαιοσύνη .
«Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή δεν είναι η δικηγορία που ονειρεύτηκα,
σπούδασα, δούλεψα κι αγάπησα29».
Όμως οι δικηγόροι,
28ΟλΣτΕ 2281/92.
29Αφιέρωση από βιβλίο που μου χάρισε ο αδικοχαμένος συνάδελφος Ανδρέας
Αγγελακόπουλος ,από το Σπάθαρι Αρκαδίας.
14
15
16