प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

ई साहित्य प्रहिष्ठान

स दर करि आहे

प्रतिबबिंब
(गूढकथ )

लेखक : मधू तिरग िंवकर

2
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

प्रतितबिंब
हे पस्ु तक विनामूल्य आहे
पण फ़ुकट नाही
हे िाचल्यािर खचच करा ३ वमवनट
१ वमवनट : लेखकाांना फ़ोन करून हे पस्ु तक कसे िाटले ते कळिा
१ वमवनट : ई सावहत्य प्रवतष्ठानला मेल करून हे पस्ु तक कसे िाटले ते कळिा.
१ वमवनट : आपले वमत्र ि ओळखीच्या सिच मराठी लोकाांना या पस्ु तकाबद्दल अवण ई सावहत्यबद्दल साांगा.

असे न के ल्यास यापढु े आपल्याला पस्ु तके वमळणे बांद होऊ शकते.

दाम नाही मागत. मागत आहे दाद.

साद आहे आमची. हिा प्रवतसाद.

दाद म्हणजे स्ततु ीच असािी असे नाही. प्राांजळ मत, सूचना, टीका, विरोधी मत याांचे स्िागत आहे. प्रामावणक मत
असािे. ज्यामळु े लेखकाला प्रगती करण्यासाठी वदशा ठरिण्यात मदत होते. मराठीत अवधक कसदार लेखन व्हािे
आवण त्यातून िाचक अवधकावधक प्रगल्भ व्हािा, आवण अखेर सांपूणच समाज एका नव्या प्रबद्ध ु उांचीिर जात रहािा.

3
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

प्रतिबबिंब (pratibimb) (गूढकथ )

लेखक : मधू तिरग िंवकर
Plot 13, Mangaldham, Pune 411038
सम्पकक - मोब इल व व्हॉट्सॅप – 09822208197
ई मेल -- madhushirgaonkar@gmail.com
या पुस्िकािील लेखनाचे सर्व िक्क लेहखके कडे सुरहिि असून पुस्िकाचे ककिं र्ा त्यािील अिंशाचे
पुनर्ुवद्रण र्ा नाट्य, हचत्रपट ककिं र्ा इिर रुपािंिर करण्यासाठी लेहखके ची लेखी परर्ानगी घेणे
आर्श्यक आिे. िसे न के ल्यास कायदेशीर कारर्ाई (दिंड र् िुरुिंगर्ास) िोऊ शकिे.

This declaration is as per the Copyright Act 1957. Copyright protection in India is available
for any literary, dramatic, musical, sound recording and artistic work. The Copyright Act
1957 provides for registration of such works. Although an author’s copyright in a work is
recognised even without registration. Infringement of copyright entitles the owner to
remedies of injunction, damages and accounts.

प्रकाशक ई साहित्य प्रहिष्ठान :

www.esahity.com

esahity@gmail.com
प्रकाशन : १५ जून २०१९
©esahity Pratishthan®2019
• हर्नार्ूल्य हर्िरणासाठी उपलब्ध.
• आपले र्ाचून झाल्यार्र आपण िे फ़ॉरर्डव करू शकिा.
• िे ई पुस्िक र्ेबसाईटर्र ठे र्ण्यापुर्ी ककिं र्ा र्ाचनाव्यहिररक्त कोणिािी र्ापर
करण्यापुर्ी ई साहित्य प्रहिष्ठानची-लेखी परर्ानगी घेणे आर्श्यक आिे.

4
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

लेहखके ची ओळख

सौ र्धू हशरगािंर्कर ,र्य ५३र्र्षे .

पेशाने फार्ावस्युरटकल ट्रेनर आहण कन्सल्टिंट .

पिी, सासू सासरे , दोन र्ुले र् आईर्डील यािंच्यासि गेली २७ र्र्षे पुण्याि र्ास्िव्य.

पन्नासाव्या र्र्षी लेखनास सुरर्ाि के ली. लेखन करिानाचा आनिंद सर्ावि र्ित्र्ाचा आहण
र्ाचकािंची दाद िी सगळ्याि र्ोठी पार्िी असिं र्ानिे.

र्ाचिा र्ाचिाच लेखनाची सुरर्ाि झाली. जर्ळपास ३० लघुकथा, पाच दीघवकथा, अनेक
लहलि लेख, र् सध्या एका कादिंबरीचे लेखन सुरू आिे.

E mail : madhushirgaonkar@gmail.com

Mobile number: 9822208197

5
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

मनोगि

आयुष्य वह िच असििं, जसिं आपलिं िसिंच बऱ्य च इिर िंचिंही. सगळय िंची आयुष्यिं
आपल्य ल ददसि न हीि पण मध्येच कधीिरी आपल्य अततित्व ची ज णीव करून देि ि.

ही कथ तलहीि न असेच क ही तवच र मन ि घोळि होिे. अिंधश्रद्ध नस वीच

एख द्य गोष्टीतवषयी, पण अि अततित्व िंन सरसकट न क रू नये असिं व टििं.

कथ सिंपूणक क ल्पतनक आहे, पण त्य म गच तवच र, त्य स ठी के लेल अभ्य स, सिंपूणक

खर आहे.

भयकथ य प्रक र ि मोडण री ही कथ , पण िरीही ि स्त्रिुद्ध ररिीने य सगळय च

तवच र करण्य च प्रयत्न के ल य.

प्रक तिि होण री ही म झी पतहलीच दीघककथ . िुमच्य पयंि इ स तहत्यने

पोहोचवण्य चे ठरवले य स ठी मी इ स तहत्य ची ििि: आभ री आहे!

पन्न िी ग ठे पयंि कधीच लेखन च तवच र नव्हि आल म झ्य मन ि.

श्री तप्रयदिकन मनोहर य िंनी तथ पन के लेल व श्री तमबलिंद के ळकर य िंनी मल आमिंतिि
के लेल्य ‘म झ मर ठीच बोल’ (म मबो) य फे सबुकवरच्य समुह मुळे प्रथम लेखन ल सुरूव ि
झ ली. हळू हळू म मबोच्य सिि प्रोत्स हन देण ऱ्य सदतय िंमुळे तलतहिी झ ले. त्य मुळे ही
पतहली दीघककथ मी म मबो समुह ल समर्पकि करि आहे.

आमचे द द , डॉ. तववेक देिप िंडे य िंनी वेळोवेळी ददलेल्य मौतलक सूचन , अतभप्र य
य िंमुळे मल लेखन ि अनेक सुध रण करण्य स व व तमळ ल .

6
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

तगरीि गोगटे य ने वेळ ि वेळ क ढू न मुदिि िोधन के ल्य ने य कथेिले बरे च दोष
कमी झ ले आहेि. इिर अनेक ब बिीिही त्य चे अमूल्य सहक यक ल भले.

सौ. तप्रय स ठे तहने वेळोवेळी ल गेल िी मदि के ली.

म झी कन्य स धन तिरग िंवकर व म नसकन्य कनक जोिी य दोघींनी म झ्य

मन िील ‘प्रतिबबिंब’ क गद वर तचि रून य कथेल एक वेगळ च आय म ददल .

लेखन हे एक अत्यिंि वेळख ऊ क म आहे. म झ्य एकि कु टुिंबपद्धिीिील कु टुिंतबय िंनी

ह वेळ मल उपलब्ध करून ददल .

सौ. अचकन बोरोटीकर तहने ई स तहत्यतवषयी म तहिी ददली, तिचेही मन:पूवकक

आभ र!

नवलेखक िंचे लेखन योग्य सिंतक र िंसह योग्य व चक िंपयंि पोहोचवण्य ची ई स तहत्य
ची िळमळ, सहज सोपी क यकपद्धिी, आतण त्य स ठी घेि असलेले कष्ट हे फ र कौिुक तपद आहेि.
त्य स ठी त्य िंचे पुनश्च आभ र !

आज म झी ही पतहली दीघककथ व चक िंसमोर ठे वि न मल अत्यिंि आनिंद होि आहे.

मधू तिरग िंवकर

E mail : madhushirgaonkar@gmail.com

Mobile number: 9822208197

7
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

म झी ही प्रक तिि होण री पतहली दीघककथ ,

जय िंच मुळे मी तलतहिी झ ले त्य

'म झ मर ठीच बोल'

य समूह च्य सिि उत्तेजन देण ऱ्य सवक सभ सद िंन अपकण

8
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

9
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

10
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

प्रतिबबिंब

भग१

िेवटी किीिरी आठवड्य भर ची सुट्टी क ढू न यि आतण ज ई तिवपुरीस आपल्य

जुन्य सिंतथ नी ज यल तनघ ले. र वस हेब ज ऊनही च र मतहने होऊन गेलेल.े वदकल चे दह द
फोन येऊन गेल.े पण यिच्य क म च्य व्यतििेने फु रसि तमळि नव्हिी.

िेवटी वदकल ने आि आल न हीि िर सवक सरक रजम होईल आतण निंिर क हीच
ह िी ल गण र न ही असे तनकर चे स िंगि च ज ण्य तिव य पय कयच उरल न ही. यिच्य मिे
िसेही तिथे जुन्य पुर ण्य व तिुतिव य क ही नव्हिेच.

वदकल स स िंगून तवकू न ट क वे असे त्य ने बोलूनही द खवले पण ज ि न स सऱ्य िंनी

दह वेळ ज ईस एकद िरी तिवपुरी ज ऊन य वे मग जो व टेल िो तनणकय घ्य व असे परोपरीने

कळवळू न स िंतगिलेले तिच्य मन िून ज ईन . िेवटी तिने कसेिरी यिल िय र के ले आतण

ज ण्य स ठी दोघे तनघ ले िर होिे. क ही अिंिर गेल्य वर यिल सिि क म चे फोन येऊ ल गले

मग ज ईने ग डीचे चक्र ह िी घेिले. गुगलभ ऊ ह ि िी होिेच त्य मुळे फ रस प्रश्न नव्हि . ग डी
च लवि न नेहमीप्रम णे ज ईची ििंिी ल गली.

स ि वष ंपूवी उच्च तिक्षण घेऊन ज ई नोकरीस ठी अजक करू ल गली. बहुिेक

मुल खिींमधे तनवड व्ह यचीच पण तहल क ही न क ही खटक यचे. मग एक ददवस यिच्य

फमकमधून मुल खिीस ठी बोल वणे आले. ज ई मुल खिीस ठी गेली िी नोकरीि रुजू होऊनच

परि आली. तिच्य डॅडन आश्चयकच व टले. पण फ र व ट पह वीच ल गली न ही. बोलघेवड्य

ज ईच्य िोंडू न नेहमीप्रम णे ददवसभर च वृि िंि ऐकि न च फमकपेक्ष फमकव ल्य नेच तिच्य मनी
घर के ले आहे हे त्य च ण क्ष तपत्य च्य लगेच ध्य नी आले. नोकरी सुरू झ ली. प्रथमदिकनी

आकषकण चे रोजच्य सहव स ने प्रेम ि आतण पुढे दोन वष ंनी तवव ह ि रुप िंिर झ ले िेव्ह हे

11
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

होणे अटळच होिे असे त्य दोघ िंन ओळखण ऱ्य सव ंन च व टले. रुब बद र व्यतिमत्त्व च यि
आतण न जूक, आकषकक, तम टक ज ई एकमेक िंन अगदी अनुरूप होिे.

र वस हेब मोठ ि लेव र म णूस. सिंतथ तनक पुि असूनही आधुतनकिेची क स धरि,
तवि: िहर िसेच ग वी दोन्हीकडे व तिव्य ठे वि, सिंतथ न च्य िेिजतमनीिून सोनिं तपकवून

दरवषी उत्पन्न ि भरच घ लि गेल.े पण मग यिची आई अध्य क सिंस र िून अवघ्य च र

ददवस च्य ि प चे तनतमत्त होऊन गेली. यि िेव्ह िहर ि हॉतटेलमधे र हून तिकि होि .
र वस हेब िंनी हळू हळू इथल ग ि गुिंड ळू न िहर ि क यमच्य व तिव्य स ठी ज ण्य ची िय री
सुरू के ली. यिचे तिक्षण सिंपल्य वर त्य ने िहर िच ऑफीस थ टले आतण लेक सह र वस हेब
िहरी क यमचे तथ तयक झ ले. यिच्य लग्न निंिर अनेकद र वस हेब िंनी सुचवूनही आज ज ऊ
उद्य ज ऊ असे करि ज ईस तिवपुरीस नेणे र हूनच गेल.े यिची िे करण्य ची तनरीच्छ आईच्य

अक ली ज ण्य ने अस वी अस ज ईच कय स होि . म्हणून तिनेही कधी फ र आग्रह धरल न ही.

र वस हेब एकटेच वष किून एक दोन वेळ ज ऊन तिथली व्यवतथ ल वून येि. सह मतहन्य िंपूवी
अच नक त्य िंन पक्ष घ ि झ ल आतण िे ही थ ब
िं ले. अवघ्य दोन मतहन्य ि, उिं च पुर म णूस
होत्य च नव्हि झ ल . िहरी औषधोपच र, प्रेमळ सून असे असूनही र वस हेब िंनी मन नेच
जगण्य ची इच्छ च सोडू न ददल्य मुळे की क य जीवनजयोि म लवलीच. परिं िु य दोन मतहन्य ि

दकत्येक वेळ त्य िंनी ज ईस तिवपुरी ज ऊन येण्य बद्दल बज वून बज वून स िंतगिले. स सऱ्य ची
ही अिंतिम इच्छ पूणक कर यचीच असे तिने मनोमन ठरवले.

समोर आगग डीचे बिंद फ टक ल गले ििी ज ईने ग डी थोडी अतलकडेच थ िंबवली.

उिरून दोघ िंनी चेहऱ्य वर प णी म रून, थम स

क मधील कॉफी आतण सॅंडतवचच सम च र

घेिल .फोनची रें ज नसल्य ने यिचे क म आपसूकच थ िंबले. त्य ने चक्र ची सुिे आपल्य ह िी
घेिली. ि स भर ि तिवपुरीची हद्द ल गली. ज ई कु िुहल ने ब हेरच पररसर न्य ह ळू ल गली.

12
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

लह नसिंच पण टु मद र ग िंव. जवळप स सगळीच ध ब्य ची घरिं . क्वतचि क ही

दुमजली. बहुिेक सवक घर िंन कोयनेलची कुिं पणिं. द र िी छोटी मोठी फु ल िंची झुडपिं. बहुिेक
सगळय घर िंन जर भडक रिं ग नीच रिं गवलेल.िं बभिंिींवर घर िील तस्त्रय न
िं ी वेलबुट्टी रिं गवलेल्य .
रिं ग जर भडक असले िरी रिं गसिंगिी आकषकक, त्य मुळे उठू न ददसण री. दरव जे ठर तवक

कम नीव ले. एकिं दरच िो घर िंच वेगळ ब ज ज ईल अतििय आवडल . प हि प हि ग डी

व ड्य च्य द र ि पोहोचली. व ड कसल एक छोटेख नी दकल्ल च िो. च री ब जूिंनी ब हेरून

उिं च बभिंि ब िंधून घेिलेली. य बभिंिीिच समोरच्य ब जूल िीन म णूस उिं चीच भल मोठ

दरव ज आतण त्य िच एक लह न ददिंडी दरव ज . ग डी दरव ज प िी आली. वदकल आतण

तिव , त्य िंच जुन नोकर ब हेरच थ िंबलेल.े ग डी ब हेरच ल व वी असे वदकल ने सुचवले क रण

एवढ मोठ दरव ज एकट्य तिव ल य वय ि उघडणे िक्य नव्हिे. तिव ने मग ददिंडी दरव ज
उघडल . उघडि न त्य च करक करक आव ज झ ल . एख द्य हॉरर दफल्मचे िुटींग मति होईल
इथे असे ज ईल व टले.

"छोटे धनी,
ददव णख न , अन्
ख लच्य झोप यच्य

खोल्य , क ल स फ करून
घेिल्य ि. रखम तयल
यवड्य ि मिंग गरम गरम

भ कर अन् सुकिं तपटलिं घ्य

तजवून. दमल अस ल,
व ईच इसर िंिी ग्य .
दुप रच्य निं मिंग व ड द विो दफरून. दकल्ल्य आनल स न्हविं?"

13
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

यिने म न डोल वली. य तिव च्य ख िंद्य वर बसून लह नपणी अनेकद ग वचक्कर

म रल्य चिं त्य ल आठवि होििं. तिव चिंही आि वय झ लिं होििं. प ठीि व कल होि च िंगल च.
त्य ने तिव ची, घरच्य च
िं ी तवच रपूस के ली, िेवढ्य नेच तिव गतहवरल . उद्य येिो असिं स िंगून
वकील तनघून गेल . "मी ह य तहििंच भ ईर" असिं म्हणून य दोघ िंन ददव णख न्य ि सोडू न िो

ब हेर गेल . भल मोठ चौरस कृ िी ददव णख न . ददव णख न्य ची रचन वेगळीच होिी. त्य ि

िीन रठक णी वेगवेगळी बैठकीची व्यवतथ होिी. एके रठक णी स गव नी ददव ण, ग द्य लोड
िक्के अस स ध रण १०-१५ लोक िंन बसि येईल अस ज म तनम , िर एकीकडे चक्क

ग द्य तगरद्य िंची, भ रिीय बैठक. समोर ज जम, तजथे एक च वेळी २५-३० म णसे बसू िकली
असिी. एक कोपऱ्य ि तजन्य च्य ब जूल एक गोल टेबल, च र कोरीव क म के लेल्य खुच्य ,क

अिी कोझी िीनच र जण िंस ठीची सोय. ‘इथे बसून रोज आपले स सू स सरे दुप रच चह पीि
असिील क ?’ ज ईच्य मन ि तवच र आल . जतमनीवर जुन ग तलच पसरलेल होि . त्य िली
धूळ म ि न क ल ज णवि होिी. बभिंिींच ही रिं ग उड ल होि . पूवीच्य क ळी त्य वर सोनेरी
वख कचे नक्षीक म अस वे असे व टि होिे.

सगळय ि लक्ष वेधून घेि होत्य त्य पूवकज िंच्य मोठमोठ्य िसतबरी. अगदी यिच्य
ख परपणजोब िंप सून सव ंच्य िसतबरी होत्य . आधीच्य तचिक र ने क ढलेल्य , िर निंिरच्य

छ य तचि िंच्य . एक बभिंिीवर नवर ब यकोच्य िरुणपणीच्य आतण दुसऱ्य बभिंिीवर फि

पुरुष िंच्य म्ह ि रपणीच्य . ज ईल मोठिं च नवल व टलिं. ‘म्हणजे र ण्य िंनी म्ह ि रिं झ ल्य वर
फोटोच न ही क ढ यचे की क य? फि िरुणपणीचेच क य फोटो? एक बभिंिीवर प्रत्येक कु टुिंब च

फोटो, िो ही र ण्य िरुण, आतण मुले ि न्ही असि न च . गम्मिच आहे मोठी.’ तिने तिव ल
बोल वून न विं तवच रून घेिली फोटोिील व्यिींची.

“ह्ये भ ऊस ब पयले र जे, मिंग ह्ये अप्प स ब, ह्ये द द स ब आन् ह्ये र वस ब िुमचे
स सरे , ह्ये ध कले धनी”

14
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

असिं म्हणून त्य ने एक कौटुिंतबक फोटोिील लह न मुल च फोटो द खवल . ज ईल

हसू आलिं. मग यि ब हेर गेल अिंगण ि आतण ज ई बसली त्य नक्षीद र खुचीवर. अि च बसि
असिील य र ण्य . िेवढ्य ि तजन्य वर लक्ष गेलिं तिचिं. एक गोरीप न, मोठ ल्य डोळय िंची,
टोपपदरी लुगडिं नेसलेली, न क ि मोरणी, डोळय ि क जळ, कप ळ वर मोठिं कुिं कू , प य ि पट्टय ,

एकिं दर नखरे ल ब ई उभी होिी. तजन्य च्य कठड्य च्य पट्ट्य िंमधून तहच्य कडे एकटक बघि.

'रखम अस वी क ही?' ज ई मन ि म्हण ली. ज ई हसली प हून तिच्य कडे पण िी न ही हसली.

एकटक पह ि र तहली. डोळे भ वरहीि. िेवढ्य ि द र उघडू न यि आि आल म्हणून ज ई म गे

वळली. िेवढ्य ि िी गेली. अरे एवढ्य ि कु ठे गेली? तजन चढण्य च आव जही न ही. मग तिव
आल , त्य च्य प ठोप ठ एक ब ई आली. लगबगीने दकचनकडे ज ि

"बेतगनी भ करी तपठलिं बनविु, भुक ल गल्य असिील न्हविं?" म्हण ली. अरे म्हणजे
ही रखम , मग िी कोण?

"तिव , सफ ईस ठी कोणी ब ई आली आहे क म डीवर"

"न य ब , आनी, म डील कु लुपच ह य न्हविं क " ज ई, तवच र ि पडली.

"न ही, न ही, एक ब ई गेली न वर आत्त च. तजन्य ि प तहली मी तिल . चल बघुय ,

असेल वरच". तिव एकदम दचकल्य स रख झ ल .

"अविं न य वो वैनीस ब, मोटे म लक ज ि न कु लुप ल वून गेलिे. कोन उगडिंल?

दकल्लीच न्ह यिर". तिल तिव च च सिंिय आल .

"चल म झ्य बरोबर बघू आपण" असिं म्हणून िी िर िर तजने चढू ल गली. तिव
“अविं थ िंब अविं थ िंब ” म्हणेपयंि वर पोहोचलीसुद्ध . तजन्य िून वर गेल्य वर उजव्य ह ि ल

एक मोठ दरव ज होि . त्य ल ब हेरून भल मोठ कडी कोयिंड होि , भलिं मोठिं कु लुपही
ल वलेलिं होििं. ज ईल सव कि आश्चयक िेव्ह व टलिं जेव्ह त्य द र वर, कु लुप वर भरपूर ज ळय ,

15
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

जळमटिं, धूळ, स ठलेली ददसली. दकत्येक

मतहन्य ि तिथे कोणी आलिंही नस विं

क रण जतमनीवर स ठलेल्य धुळीि
तिल फि तवि:च्य प य िंचे ठसे

उमटलेले ददसले. ज ई भरभर तजन

उिरून ख ली आली. तिल तिव

क हीिरी ख लच्य आव ज ि यिबरोबर

बोलि न ददसल . तहल प हून दोघेही

गप्प झ ले.

"अरे कु ठे गेली िी? व ड्य ि

बघ असेल इथेच. फ र वेळ न ही रे

झ लेल ". ज ई जर वैि गूनच म्हण ली.

तिव ल कय बोल विं

कळे न . मग यिने खूण करि च िो ज ई आतण यि सोबि व ड्य च्य ख लच्य खोल्य , म गचे
पुढचे अिंगण, सगळे दफरून आल . िी ब ई कु ठे च नव्हिी.

16
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग२

परि येऊन दोघे जेवले पण ज ईचे मुळीच जेवण ि लक्ष नव्हिे. तिल र हूनर हून िी

ब ई गेली कु ठे ह च तवच र ि स देि होि . दुप री पलिंग वर पडली, िरी तिची िी एकटक नजर

ज ईच्य डोळय िंसमोरून ज ईन . िेवटी ज ई उठली आतण परि त्य च खुचीि येऊन बसली.
तिल आि त्य म डीवरच्य द लन िंन प हण्य ची आस ल गली. दकल्ल्य यिकडे होत्य . तिव
आतण रखम तजन , दरव ज स फ करून घेि होिे. स फसफ ई झ ली. रखम ने चह के ल . मग
सगळे च वर आले. यिने च व्य क ढू न तिव च्य ह ि ि ददल्य . प्रथम एक च वी तिव ने पूणक

दफरवून ब हेर क ढली. मग दुसरी, निंिर तिसरी. चौथी च वी पूणक दफरवल्य निंिर खट्कन कु लूप
उघडले. तिव ने कडी क ढू न दरव ज हळू हळू हलवून मग एक धक्क्य ि उघडल . द र िच
भरपूर ज ळीजळमटिं भरली होिी. सगळे च थोडे म गे सरकले. रखम ने पदर िोंड ल ल वि

क पड ने सवक स फ के ले. मग सवकजण आि तिरले. ख लच्य ददव णख न्य च्य तनम्म एक हॉल
होि . मधोमध एक अिंड कृ िी टेबल आतण ब जूने दह खुच्य क होत्य . त्य वरचे क पड तिव ने
ब जूल के ले. ज ई पह िच र तहली. अत्यिंि न जूक अि कल कु सरीचे ल कू डक म के ले होिे

टेबल ल आतण खुच्य ंन ही. जर लह न असििं िर सरळ उचलून घरी नेलिं असििं अस तवच र
तिच्य मनी आल . हॉलमधून िीन खोल्य िंचे दरव जे ददसि होिे.

यि त्य खोल्य िंकडे वळल . पतहली खोली ऑफीसची अस वी. तलतहण्य च डेतक वगैरे

स म न होििं. लह नच होिी ही खोली. दुसरी र वस हेब िंची, पय कय ने व ड्य िील प्रमुख पुरुष ची

अस वी. भल मोठ पलिंग, ज ळीद र, सुिंदर तवणक म ची परिं िु जुनी मच्छरद णी कम पडद ,
पलिंग वर आच्छ दलेल होि . पुण ककृिी ददस वी अस आरस होि . िीन भलीमोठी तिसवी
कप टिं होिी. तिसरी खोली उघडली. ज ई आि गेल्य गेल्य च तिल एक अन तमक ओढ ज णवली.

17
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

िी आि आली. छोट स पलिंग, ििीच सुिंदर पण जुनी मच्छरद णी, छोटसिं ड्रेसींग टेबल आतण

त्य वरच सुिंदर वेलबुट्टीने सजवलेल आरस . आश्चयकक रकररत्य य खोलीि धूळ मुळ िच कमी
होिी आतण िो आरस िर नव्य स रख ददसि होि . अतििय सुिंदर अि कोरीव क म ने
सजवलेल िो आरस . प ह ि क्षणीच ज ई जणू त्य च्य प्रेम िच पडली.

"आपण ह आरस घेऊन ज ऊ". िी पट्कन म्हण ली.

"क हीिरीच क य, आपल्य मॉडनक घर ि, मॉडनक फर्नकचर बरोबर ह दकिी ऑड

ददसेल? आतण ठे वण र िरी कु ठे हे एवढिं मोठिं ड्रेबसिंग टेबल?"

"िे बघू, मी क ढीन क हीिरी म गक, पण ह आरस आपण न्य यच च," ज ईने हट्ट
धरल .

"बघू", एवढेच बोलून यि ब हेर पडल .

तिव आतण रखम ही त्य च्य प ठोप ठ गेले. ज ई तिथेच रें ग ळली. आरि च्य जवळ

ज ऊन त्य ि तवि:ल तनरखि त्य च्य कोरीव क म वरून ह ि दफरवि र तहली. बर च वेळ
झ ल , सिंध्य क ळ व्ह यल आली िरी ज ई अजून ख ली आलीच न ही म्हटल्य वर यि वर आल ,
िेव्ह ज ई अजून तिथेच आरि समोर बसलेली ददसली. जवळ गेल िर तिचे लक्ष न ही असे

त्य च्य लक्ष ि आले, म्हणून त्य ने ख िंद्य ल ह ि ल वून हलवले िेव्ह कु ठे ज ई भ न वर आली.
एख दे सुिंदर तवप्न पह ि अस वे आतण मधेच कु णी ज गे कर वे िसे तिचे झ ले.

डोळय ि एक वेगळीच चमक, ओठ िंवर हसू, असे तिने यिकडे प तहले िेव्ह त्य ल
लग्न पूवी प्रथम प तहलेली आतण मन ि घुसलेली ज ई आठवली.

“क य मॅडम, कु ठे हरवल ि, येवढ आवडल ह आरस की आमच ही तवसर पडल ?”

असे म्हणून हसि हसि त्य ने तिल ह ि ल धरून उठवले. दोघिं ख ली आली. पण खोलीिून
ब हेर पडि न ज ईने परि एकद आरि कडे नजर ट कली, जणू आरि ल स िंगून गेली "आलेच".

18
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

ख ली आल्य वर तिल रखम ददसली ििी िी दुप रची ब ई आठवली. तिने रखम ल

तवच रल्य वर िी क वरी ब वरी झ ली आतण "ब पून इच र त्येच स िंगत्य ल" असिं म्हणून
सटकली. आि म ि ज ई इरे ल च पेटली. तिने तिव ल ह क म रली. तिव आल िसिं तिने
त्य ल त्य ब ईबद्दल तवच रलिं.

िो च चरि म्हण ल , "वैनीस ब बेतगनिं क मिं उरक आन् सुकरूप िहर ल ज व

झ लिं.”

मग म ि ज ईच प र चढल च. "मी तवच रिेय क य िू बोलिोस क य? मल तपष्ट

स िंग कोण आहे िी ब ई? आतण आपल्य व ड्य ि क य करिेय?"

यि पट्कन मधे पडल . म्हण ल "ज ऊ दे न ज ई, असेल कोणीिरी. गेलीय न

आि ".

"अरे , गेली म्हणजे? कु ठे गेली ? हवेि तवरघळली म्हण यची क ? "

"व्हय वैतनस ब, िसिंच म्हन चिं. िुमी िहर िल्य , िुमच इतव स न य बस यच , पर
ह्य व ड्य ि पूवी बी ददसली िी आन् मग भुरक न्ह यिी ज ली. सगळे स िंग चे पर थोरल्य वैतनस ब
इतव स न्हवत्य रठवि. मिंग त्य न ददसली येक ददस, त्य ददस ल जे ह िरून धरलिं त्ये हुटल्य च

न्ह ईि. म्हनून म्हनिो बेतगनिं ज िहर ल , सुकरूप ऱ्ह तथििं. तहििं क य न य बग , समि न
ज लय तनतििं. आतमबी य यल घ बरिूय. आि िुमी येन र म्हनून स िंग व आल िव न वील ज
ज ल . सफ ईस ठीबी कु नी य य बगि न्ह ईि".

ज ई प्रचिंड सिंि प ने ज गेवरून उठली. "मूख कस रखिं बोलू नक क हीिरी. िी ब ई

मल ददवस ढवळय तपष्ट ददसली इथे तजन्य ि. चेहर आठविोय न मल तपष्ट".

19
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

"पन् घटके ि न्ह यिी बी ज ली न्हविं? ह य क असिं घटके ि न्ह यसिं व्ह य ल ज ग ?

िुमीच बतगिलिं की वर कसिं भक्कम कु लुप व्हििं िे. वैतनस ब, ध कल्य धन्य न आिंग ख िंद्य वर
खेळवल य म्य . त्य न , िुम ल क य व्ह य नगिं म्हनून स िंगिूय. ऐक य म्ह ि ऱ्य चिं".

ज ईच अथ किच अतजब ि तवश्व स बसल न ही. पण तिव खोटिं बोलिोय असिंही

व टेन . मग तिने ि त्पुरि िो तवषय थ िंबवल . र िीची जेवणे उरकू न रखम आतण तिव तनघून
गेले. ”र मप ऱ्य ल च येिू जी” असिं स िंगून गेल . जेमिेम नऊ व जले असिील, ि िंिि म ि

मध्यर िीस रखी होिी. यि लॅपटॉपवर क म करि बसल . ज ई, बरोबर आणलेलिं पुतिक क ढू न

व चण्य च प्रयत्न करू ल गली. िेवटी किं ट ळू न पुतिक बिंद करून डोळे तमटून पडू न र तहली. क ही
वेळ निंिर तिल अच नक ब हेर कसली िरी च हूल ल गली म्हणून िी उठू न ब हेर आली. बघिे
िर िीच ब ई, तजन्य ि प ठमोरी वर ज ि होिी. ज ई ओरडण रच होिी, पण मग, तिच्य म गे
ज ऊन पह वे कु ठे ज िे, क य करिे असिं म्हणून हळू हळू तिच्य म गून तनघ ली.

िी ब ई एक एक प यरी चढि वर तनघ ली, ज ई तिच्य म गे. वर गेल्य वर िी

स वक ि वरच्य खोल्य िंकडे वळली. सरळ आरि च्य खोलीि ज वू ल गली, म गोम ग ज ई.
दरव ज पयंि गेली, मग थबकू न आि गेली. प ठोप ठ ज ई होिीच. िी आरि समोर ज ऊन उभी
र तहली. ज ई तिच्य म गे अगदी थोड्य च अिंिर वर होिी. मग िी स वक ि वळली. ज ई तिच्य
अगदी समोरच उभी होिी. तिने ह ि पुढे के ल . क ही न बोलि ज ईच ह ि ह िी घेिल आतण

आरि च्य ददिेने च लि तनघ ली. िी आि आरि वर आदळण र असे व टि असि न च तिने
आरि ि प ऊल ट कले आतण ज ईसह िी आरप र गेली.

20
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग३

सक ळी यिल ज ग आली िेव्ह ज ई िेज री नव्हिी. ब थरूममधे असेल अस

तवच र करून िो कू स बदलून झोपल . पण मग त्य ल परि ज ग आली. ब थरूमचिं द र उघडिंच

होििं. त्य ने ददव णख न्य ि येऊन प तहलिं, तवैप कघर ि प तहलिं. ज ई कु ठे च नव्हिी. मग त्य ल
अच नक वरच आरस आठवल . िो ध वि वर आल . प हिो िर, ज ई आरि वर म न टेकून,
जतमनीवर बसल्य ज गी झोपली होिी. त्य ने घ बरून, तिल ज गे करण्य स ठी, हलव यल
सुरव ि के ली ििी हळू हळू तिने डोळे उघडले. अनोळखी चेहऱ्य ने तिने यिकडे प तहले आतण िी
स वरून उठू न बसली.

"अगिं इथे क य करिेस? दकिी घ बरलो मी. कधीप सून आहेस इथे? आतण अिी क य
अवघडू न झोपलीस? " ज ई क हीच न बोलि हळू हळू उठू न ख ली आली. प ठोप ठ यि.

"आपण आजच्य आज परि ज िोय". यि तनणकय घेऊन मोकळ झ ल .

"च लेल, पण िो आरस न्य यच ."

"अगिं वेड ल गलय क िुल ? िे एवढिं मोठिं ड्रेबसिंग टेबल ठे वण र कु ठे ? "

"टेबल न ही नुसि आरस . तभव सुि र ल बोलवून घ्य . िो देईल सुटिं करून. त्य ल
म हीि आहे सगळिं ".

क ल मॅडमनी तिव कडू न सगळी म तहिी आधीच क ढू न ठे वलेली ददसिे. यिच्य

मन ि तवच र आल . तिव आल्य वर त्य ने सुि र ल बोल वून घ्य यल स िंतगिले. िो चिंिल
ु
घेऊन आल . चिंिन
ु े टेबल म गून पुढून प हण्य स सुरव ि के ली. यि आतण तिव त्य दोघ न वर

21
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

सोडू न ग डीची सोय बघ यल गेल.े मग ज ईने त्य ल टेबल च ख लच ड्रॉवर क ढ यल

स िंतगिल . िो क ढल्य वर तबज गऱ्य ददसल्य आरि ल जोडण ऱ्य . चिंिन

ू े तखळे क ढि च
आरस टेबल प सून सुट झ ल . चिंिन
ू े स वक ि आरस मोकळ करून ज ईने स िंतगिल्य प्रम णे
ग दीवर ठे वल . "ह ि सरिी ग दी ब िंधूनच ट क आरि ल " तिने बज वले. ग दीसह आरस

िहरी ज ण्य स िय र झ ल . मोठ टेम्पो आणून, त्य ि क गदपििं, आरस आतण इिर क ही

स म न भरलिं. सगळी कु लूपिं ल वून मिंडळी ब हेर आली. यिने सरक री क गदपि िंवर सह्य करून
झ ल्य च होत्य . आि ग्र हक िोधण्य चे क म वदकल वर सोपवून दोघे तनघ ले. ज ईल खरिं िर

आरि बरोबर टेम्पोनेच ज वेसे व टि होिे पण यि भडकल असि म्हणून टेम्पोच्य ड्र यव्हरल
तिने आपल्य पुढे र हण्य स बज वले. यि आपल्य पत्नीकडे पह ि होि . म्हटलिं िर वेगळिं क हीच

न ही पण क हीिरी खटकि होििं ख स. स म न सह दोघे िहरी आपल्य घरी पोहोचले. यिची

क मे त्य ची व टच पह ि होिी. खरिं िर ज ईचीही. पण िी आरि सोबि बसून र तहली. यि
क म ि पूणक बुड ल . तिने दुसऱ्य च ददविी सक ळी फर्नकचरव ल्य ल बोल वले. त्य च्य िी

बोलून आरि स ठी ज ग ठरवून ट कली. तिने तिच्य तटडीच्य द र ल , तजथे तिच बर चस

वेळ ज यच आतण िी एकटीच तिथे अस यची, त्य द र च्य आिल्य ब जुने आरस बसवून
घेिल . आि तिच्य जीव ि जीव आल . क रण आरस म्हणजे अततित्व च प्रश्न होि .

तिच्य ही आतण ज ईच्य ही!

यिच्य येण्य ची वेळ होि आली होिी. िी आरि समोर उभी र तहली आतण सरळ
च लि पलीकडे ददसेन िी झ ली. ज ई अलगद म गच्य खूचीि कोसळली. यि आल िेव्ह
त्य ल िी अिीच ददसली. खुचीिच झोपून गेलेली.

यि बचिंिेि पडल . त्य ने ज ईल हलवून ज गे करण्य च प्रयत्न के ल , पण िी ग्ल नीि

होिी. अिंग ि भरपूर ि प भरल होि . मग त्य ने तिल प णी प जले िेव्ह जर तिल हुि री

22
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

आली. त्य ने तिल बेडरूममधे आणून झोपवले आतण डॉक्टर िंन फोन के ल . त्य िंनी र िी बघून

ज िो, ि प ज ति व ढल िर गोळी देण्य स स िंतगिले. िो तिच्य जवळ बसून र तहल . गोळीने

ि प बर च उिरल . हळू हळू ज ईल एके क गोष्ट आठवू ल गली. त्य र िी िी ब ई तिच्य ह ि ल
धरून आरि च्य आरप र घेऊन गेली. निंिर म ि तिने ज ईच ह ि झटकू न ट कल . िी म गे

वळू न आरि िून पतलकडे परि गेली. ज ई म ि त्य थिंडग र, तहरवट, बुळबुळीि अिंध र ि,

च चपडि, दकिीिरी क ळ धडपडि र तहली. न तिल क ही ददसि होिे, न कळि होिे. तिल
फि एकच ज णवि होिे िे हे की आपण क ही झ लिं िरी ह र म न यची न हीय. क य व ट्टेल िे

झ लिं िरी. आतण य एक तजद्दीवर िी परि येऊ िकली होिी. पण दकिी ददवस िी िग धरू
िके ल हे तिल कळि नव्हििं. तिल एक म ि नक्की कळलिं की हे जे क ही सगळिं होि होििं, िे फि
मन च्य प िळीवर होििं, तिच्य िरीर च त्य ि कु ठे च सहभ ग नव्हि .

त्य ददविी व ड सिंपूणक सजवल होि . नव्य नेच रिं गरिं गोटी करण्य ि आली होिी.
भ ऊस हेब खुिीि होिे. बऱ्य च वष ंनी
व ड्य ल नवी म लकीण तमळण र होिी.
त्य िंच्य मुल ची, अप्प स हेब ची ब यको,
म्हणजेच, भ ऊस हेब च
िं ी सून वय ि आली

होिी. व्य ह्य िंच िस तनरोप आल होि . आज

सूनब ई क यमच्य व ड्य वर र ह यल येण र

होत्य . एक मोठ्य जब बद रीिून मोकळिं

झ ल्य ची भ वन त्य िंच्य मन ि होिी. मिंडळी

पोचली. ररिीररव ज, पररव र िील इिर

तस्त्रय िंनी पूणक के ले. भ ऊस हेब िंच्य पत्नीचे

23
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

अक ली तनधन त्य िंन फ र एकटे करून गेले होिे. पण मुल ल स विपण नको म्हणून त्य िंनी

दुसऱ्य लग्न च तवच रही मन ि आणल नव्हि . ररिीप्रम णे ग व िील कल विंिीण, सूनेची दृष्ट
क ढ यल आली होिी. तिच्य बरोबर तिची उफ ड्य ची मुलगी िेविंि ही आली होिी. ख ली
क यकक्रम सुरू झ ले. पुरूषमिंडळींची व्यवतथ वरच्य खोल्य िंमधे के ली होिी. ख ली ब यक िंचे

क यकक्रम सुरू होिे. अप्प स हेब आपल्य खोलीि बसल होि . आज त्य ची पत्नी त्य स ििी

प्रथमच भेटण र होिी. इिक्य ि िेविंि त्य च्य खोलीि आली आतण तिने द र ल वून घेिले. िी
सरळ अप्प स हेब च्य समोर येऊन उभी र तहली आतण तिने वस्त्रिं उिरवण्य स सुरूव ि के ली.

िो प्रचिंड हबकल . "अगिं क य करिेस हे?" असिं जवळप स ओरडल च.

िेविंि ही सिंि पूनच आली होिी. "क क लपयंि हेच गोड व टि होििं न . मल
क यमचिं आपलिं करण्य चिं आतमष द खवून आि सवि आणून बसवि होय म झ्य छ िीवर?"

"क हीिरी बडबडू नकोस. आजपयंि िुल क ही कमी पडलिं न ही, पुढह
े ी पडण र
न ही. कल विंिीण आहेस हे तवसरू नकोस." असिं म्हणून िो िर िर खोलीच्य ब हेर ज वू
ल गल .

ििी िेविंि इरे ल पेटली. "अश्िी अध्य क कपड्य ि ब हेर येऊन िम ि करीन" तिने
धमक वले.

अप्प स हेब ने तिल तझडक रले आतण िर िर ब हेर तनघून गेल . भ ऊस हेब

िेज रच्य खोलीिून सवक ऐकि होिे. िे आिील दरव ज उघडू न आि आले. त्य िंनी र ग ने बेफ म

ब हेर ज ण ऱ्य अधकवस्त्र िेविंि स, ह ि ल धरून आि खेचले. नकळि घडलेल्य य प्रक र ने

िी धडपडली आतण दोघिं ख ली पडली. भ ऊस हेब िंन प हून प्रथम भीिी, मग र ग, अि अनेक
भ वन िंनी िी बेफ म झ ली. ओरडण्य स तिने आ व सल पण त्य चक्षणी भ ऊस हेब नी तिच च

पदर तिच्य िोंडी कोंबल . अनेक वष ंनिंिर झ लेल स्त्रीच ह अस तपिक त्य िंन बेभ न करून

24
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

गेल आतण त्य िंच्य ह िून नको िे घडले. िेविंि ह िप य झ डि र तहली पण तिच तवरोध दुबळ
होि गेल .

भ ऊस हेब भ न वर आले िेव्ह िी तनपतचि पडली होिी. डोळे सि ड उघडे. त्य िंनी

तिल हलवले पण िोंड ि कोंबलेल्य पदर ने गुदमरून तिच के व्ह च मृत्यू झ ल होि .

भ ऊस हेब िंन दरदरून घ म फु टल . क हीिरी लगेच करणे तनकडीचे होिे. पण क य हे त्य िंच्य
घ बरलेल्य बुद्धीस समजेन . िे धडपडि उठले. प्रथम दरव ज बिंद के ल . िेविंि चे िव हळू हळू

ओढि आरि च्य कप ट पयंि आणले आतण कप ट ि कसेबसे कोंबले. मग घ ईघ ईने खोली

पूवकवि के ली. तवि:चे कपडे ठीकठ क के ले आतण परि एक नजर खोलीभर दफरवली. त्य िंची नजर
सजवलेल्य पलिंग कडे गेली. प्रचिंड अपर धी भ वनेने त्य िंन घेरले. पण तवच र करि बस यल
वेळच नव्हि . त्य िंनी कप ट स कु लूप ल वले. मग खोलीस कु लूप ल वले. स वक ि सवक बसले

होिे िेथे आले. ख लच क यकक्रम सिंपिच आल होि . जेवण चे बोल वणे आले. सवक ख ली आले.
कल विंिीणीस तिच मोबदल ददल ििी िी परि तनघ ली. िेविंि कु ठे ददसेन . िी तिल िोधू

ल गली. ‘कु ठे गेली?’ पण थोर मोठ्य िंच्य गडबडीि तवच र यचिं िरी कोण ल ? तभव सुि र
ददसल , त्य ल म्हण ली ‘ददसली िर दे ल वून घर कडे.’ िो ‘बरिं ’ म्हण ल . इकडे नव्य नवरील
सजवून िय र के ली गेली. सगळे गेल्य वर तिल दुध च पेल घेऊन वरच्य , अप्प स हेब च्य

खोलीि प ठवण्य ि आले. अप्प स हेब स्त्रीसुख स नवख नसल िरी नव्य नवल ईने नव्य
वधुकडे आकर्षकल गेल . दोघ िंची पतहली र ि रिं गि गेली आतण आरि पलीकडे िेविंि च्य तनजीव
डोळय िंमधून आग बरसू ल गली. सिंि प, मत्सर, द्वेष, सूडभ वन य सवक ज ळण ऱ्य द हक

भ वन तिच्य डोळय िून आग ओकि होत्य . त्य च तवष री नजरे ने िेविंि ने आरि िून वळू न

ज ईकडे प तहले. इिक वेळ तसनेम प्रम णे आरि ि भ न हरपून सवक घटन प हण री ज ई
दचकू न भ न वर आली. एक च वेळी सप कस रखी थिंड सिंवेदन तिच्य िरीरभर दफरली आतण
तिल दरदरून घ म फु टल . व ड्य िल्य तजन्य िली भ वन रहीि नजर, तिल आरि पलीकडे

25
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

नेि न ची तनर्वकक र खुनिी नजर आतण आत्त ची ही भय नक ज ळण री तवख री नजर! भयिंकर

होििं हे सगळिं च. तिची नजरही आतण प तहलेली घटन ही. क ही कळ यच्य आि ज ई तटडीमधून
हेलप टि ब हेर आली आतण बेडरूममधे पलिंग च्य कोपऱ्य ि अिंग चिं मुळकु टिं करून थरथरि
बसून र तहली. तवप्न आतण सत्य च्य सीम रे षेवर िी हेलक वि होिी. क य होििंय हे कळण्य च्य

पलीकडे िी गेली होिी. डोकिं सून्न झ लिं होििं. बर च वेळ असिं बसून र तहल्य वर ज ई हळू हळू

उठली. दकचन मधे ज ऊन गट गट प णी प्य यली. िरीर तचप ड स रखिं व टलिं तिल , जीवनरस
कु णीिरी तपळू न घेिल्य स रखिं. सक ळी यि ब हेर पडल्य बरोबर िी तटडी मधे गेली होिी. द र

पुढे करून खुचीि बस विं म्हणून द र ल , पय कय ने आरि ल ह ि ल गल आतण बटन द बून

टीव्ही च पडद ऑन व्ह व िस तचिपटच सुरू झ ल . आि यि य यची वेळ झ ली होिी पण

ज ईच्य पोट ि अन्न च कणही सक ळप सून गेल नव्हि . जे घडि होििं िे एक च वेळी प्रचिंड
ओढीने आपल्य कडे खेचण रिं पण त्य चवेळी ज ईल तवि:च्य अततित्व च्य च सुरतक्षििेची
तभिी व ट वी असिं होििं.

बघि बघि ज ईल हुडहुडी भरली आतण ि प आल . िी बेडरूममधे ज ऊन तनजून

र तहली. यि आल्य वर म ि त्य ने ि बडिोब डॉक्टर िंन फोन के ल . त्य िंनी डोक्य वर पट्टय
ठे व यल स िंतगिल्य . गोळीही घेण्य स स िंतगिले. दुसऱ्य ददविी तिच्य सवक च चण्य करण्य ि

आल्य . वैद्यदकय च चण्य िंमधून क हीही रोग न ही हे तसद्ध होि होिे. स ध व्ह यरल दफवर आहे,
होईल कमी अस ददल स डॉक्टर िंनी ददल .

26
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग४

दुसऱ्य ददविी यिच्य महत्व च्य तमटींग्ज होत्य . ज ईने त्य ल आग्रह ने ज यल
ल वले. मी बेडवरून उठण रच न ही अस तनव कळ ही ददल .

दुसऱ्य ददविी सक ळीच नवर नवरीस देवदिकन स नेल.े स ि ठ ि स च

िं प्रव स
होि . मिंडळी मुक्क म करून तिसऱ्य ददविी परिण र होिी. भ ऊस हेब िंनी प्रकृ िी अतव त्य चे
तनतमत्त पुढे के ले. सगळय िंन ध डले. त्य ि घर ि र बण रे , नुकिेच लग्न झ लेल,े तिव चे आज -
आजीही होिे. िुम्ह ल िरी देवदिकन कधी होण र, असे म्हणि आग्रह ने ध डले. म लक च्य
द निेने िी दोघे सुख वली. सगळे गेल्य वर भ ऊस हेब िंनी िेविंि चे िव ओढि नेि व ड्य च्य

छि वरून म गच्य दरीि फे कू न ददले. आरि च्य कप ट च्य तबज गऱ्य िोडल्य , मग तभव स
बोल वून नवे कप ट बनवून त्य वर य आरि चे द र ल वण्य स स िंतगिले. जुने कप ट चे ल कू ड
सरपण ि व पर असेही स िंतगिले. तभव डोक्य वरून कप ट घेऊन आल . त्य ने कप ट मोकळे
के ले. नवे कप ट बनवण्य स घेिले.

क म करि न त्य ची नजर वर गेली िर त्य ल िेविंि ददसली.

िो ओरडल च तिच्य वर "अगिं िेविंिे कु टिं व्हिीस क ल िू? िुजी आय दकिी सोद यली
िुल ? कव गेतलस मिंग घरल ? ज आि सरळ घरी." असिं म्हणून त्य ने परि क म ल सुरव ि
के ली.

27
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

तभव ल रोज छट क चढवूनच क म कर यची सवय, त्य मुळे त्य ने निंिर िी कु ठे गेली,

वगैरे प ठपुर व के ल न ही. िेविंि अजूनही बेपत्त च आहे आतण कल विंिीण अजून िेविंि ल
िोधिेय असिं कळल्य वर िो ओरडल च. "क य यड्य क खुळय गिं म यलेकी िुमी? आगिं क लच
न्हविं क य म जय झोपडीवरून गेली. र गिं बी भरलो म्य तिल न् सरळ घरल ज य स िंतगिलिं".

मग िेविंि च िोध सुरू र तहल . पण सिंिय ची सुई, व ड्य च्य ददिेने दफरली न ही,
क रण तभव ल िी व ड्य वरच्य क यकक्रम निंिर ददसली होिी.

तचिपट पह व िसे चलतचि ज ई आरि ि प हि होिी. िुकड्य िुकड्य िून रोज नवे
क ही कळि होिे. तिची सवक ििी य िंि क मी येि होिी. न धड जेवि होिी, न झोपि होिी.

ि प कमी होि , पण डोळे खोल गेले होिे. वजन घटि च लले होिे. मग यि परि तिल
डॉक्टर िंकडे घेऊन गेल . पुन्ह सवक िप सण्य झ ल्य . यिल जर ब जूल घेऊन, त्य िंनी
म नसोपच रिज् िंकडे ज यल स िंतगिले. निंिर ज ईल म्हण ले "िू सुतितक्षि आहेस, जेव्ह िरीर

तनरोगी असूनही रोग बर होि न ही, िेव्ह मन ची िप सणी करणे योग्य. मी िुल म झ्य च
एक च िंगल्य तमि कडे प ठविोय. िो नक्की बरी करे ल िुल ." ज ई दफकट हसली. यिच्य
सम ध न स ठी तिने ज यचे ठरवले. ज ईच्य क ळजीने, यिचे लक्ष सगळय िूनच उड ले होिे.

िेविंि ने, सुरव िील तिचे मन जरी सिंपूणक आपल्य ि ब्य ि घेिले िरी, लवकरच

ज ई तिच्य कह्य िून ब हेर आली होिी. िी तवि:च्य मन चे अततित्व रटकवून ठे वण्य च
आटोक ट प्रयत्न करि होिी. पण हे करि न तिची सवक ििी क मी येि होिी.

यिने ठरल्य प्रम णे म नतसक रोगिज् िंची भेट ठरवली. दोघे त्य िंन भेटून आले. ज ईने

आरस प्रकरण च म गमूसही ल गू ददल न ही. ि प आल्य ददवस निंिर यिल ज ई परि
कधीच फ रिी आरि जवळ ददसली नव्हिी. त्य मुळे त्य ल ही िी ब ब महत्त्व ची व टली न ही.

28
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

मग डॉक्टर िंनी क ही अजून प्रश्न तवच रून क ही गोळय तलहून ददल्य . मन िून िे ही

बुचकळय ि पडले. ज ईच्य बोलण्य व गण्य ि एवढी सुसुिि होिी की, तनद न हेच होिे की,
क हीच रोग न ही. मग जर ि िंि झोप ल गण्य च्य , सौम्य गोळय देऊन, त्य िंनी त्य दोघ िंची
प ठवणी के ली. के वळ ज ईच ज णून होिी की िेविंि ल तिच्य मन वर ह वी न होवू देण्य स ठी,

दकिी तनकर ने तिल लढ वे ल गण र होिे. पण यिल तवन क रण क ळजीि ट कण्य ि अथक

नव्हि . तिव य त्य च तवश्व स बसणिं त्य हून िक्य नव्हििं. क ही ददवस िंपव
ू ी आपल्य ल कोणी
क ही असिं स िंतगिलिं असििं, िर आपण दकिी वेड्य ि क ढलिं असििं, य तवच र ने ज ई अतवतथ

झ ली. आि तिल अतििय तवच रपूवकक प वलिं उचल वी ल गण र होिी. दोघे घरी आले. यि,
डॉक्टरकडू नच ज ईल बरिं व टेल म्हणून, तिच्य आवडीच्य उपह रगृह ि घेऊन गेल . तिच्य

आवडीचे सवक पद थक म गवले. इकडच्य तिकडच्य , गमिीच्य , गोष्टी स िंगून तिचे मन रमवण्य च
प्रयत्न करू ल गल . ज ईचे मन भरून आले. यिच्य कु िीि तिरून, सवक त्य ल स िंगून ट क वे,
अस मोह तिल झ ल . पण तवच रपूवकक तिने तवि:ल स वरले. तिने आपण सवक गोष्टींच आनिंद
घेिोय हे यिल ज णव वे म्हणून ख स प्रयत्न के ले. त्य च योग्य िो पररण म झ ल .

घरी आल्य वर यि म्हण ल "मी जर क मिं सिंपवू क ? िुल बरिं व टिय न ? न हीिर
बसिो िुझ्य जवळ".

"न ही न ही. िू तनध कति कर क म. मी डॉक्टर िंची गोळी घेिे आतण झोपून ट किे.

आज मल खूपच बरिं व टिय". िी यिकडे प हून हसली, िस िो खूपच मोकळ झ ल्य स रख

व टल .

मग म ि िो घर िच बनवलेल्य , छोट्य ि , ऑदफसमधे ज ऊन बसल . ज ईने

डॉक्टर िंनी ददलेली गोळी ह ि ि घेिली आतण बेतसनमधे ट कू न ददली. प णी म ि प्य ली. लॅपटॉप
उघडू न तिने "मृि त्मे" य तवषय वरील म तहिी व च यल सुरुव ि के ली.

29
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग५

ज ई एकद एख द्य तवषय च्य अभ्य स ल ल गली की, इिकी एक ग्र होि असे की

मग ब की कोणिीच गोष्ट तिचे तचत्त तवचतलि करू िकि नसे. तिने य च गोष्टीच , िेविंि ल

आपल्य मन प सून दूर ठे वण्य स ठी व पर करण्य चे ठरवले. थोड्य वेळ ने तिने मन एक ग्र
करण्य च्य अनेक पद्धिींपैकी एकीच व पर करि, डोळे तमटू न तवतथ पडू न मन एक ग्रिेच्य
सर व स सुरव ि के ली.

क ही वेळ ने तिच मन िल्य मन ि प्लॅनही ठरल . य सवक गोष्टींच्य असिं आह री

ज ऊन च लण र नव्हििं. आत्त प्र थतमकि ही होिी की लढ यचिं असेल िर िरीर, मन दोन्ही
तनरोगी आतण सुदढृ हविं. त्य स ठी व्यवततथि ददनक्रम आखून घ्य व ल गण र होि .

मिंडळी देवदिकन हून परिली. नवी नवर नवरी आनिंद ि ददसि होिी. भ ऊस हेब म ि
एकदम थकल्य स रखे ददसू ल गले. सिि पडू न र हू ल गले. धड जेवेन ि. झोप िर प र उड लीच
होिी. एक ददवस अप्प स हेब म्हण ल "चल िुम्ह ल छि वर घेऊन ज िो, मोकळय हवेि बरिं
व टेल." भ ऊस हेब एकदम दचकले, नको नको म्हणू ल गले. मग त्य नेही न द सोडल .

तभव ने नवे कप ट, वर आरस ,ख ली ड्रॉवर, असे आधुतनक रचनेचे बनवून आणले.

नव्य नवरील िे फ र आवडले. तिने िे तवि:च्य खोलीि ठे वून घेिले. क ही ददवस िंनी नव्य ची

नवल ई सरली आतण अप्प स हेब ने नेहमीच्य बग्गीव ल्य स बोल वणे प ठवले. तिजोरीिून एक

भ री भक्कम सोन्य च द तगन उचलल . बग्गीव ल आल , पण िेविंि कडे ज यचे म्हिंटल्य वर

वेड्य गि प हि र तहल िोंड कडे. मग त्य ने िेविंि न हीिी झ ल्य च सवक वृि िंि स िंतगिल .

30
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

अप्प स हेब जर दचकल्य गि झ ल पण त्य ने बग्गी कल विंतिणीच्य कोठीवर नेण्य स

स िंतगिले. य ल प हून िी तबच री रडू ल गली. द तगन तिच्य ह ि ि देवून त्य ने तिच्य च
प ठीवर ह ि ठे वल . िी प्रथम दचकली मग त्य ल घेवून आिल्य खोलीि गेली. तिच्य कोठीिील
किं दील मिंद झ ले. बग्गीव ल एक सणसणीि तिवी घ लि पचकन थुक
िं ल .

ज ईल ही पोट ि डचमळू न आले. आपल्य ल नक्की उलटी होण र असे व टू न िी

ब थरूम मधे आली. मनुष्यप्र ण्य ि, िेवटी ‘प्र णी’ िब्द येिो िो उग च न ही असे तिल व टले.
कद तचि प्र ण्य िंन कळि असिे िर त्य िंन ही तिवीच व टली असिी असेही व टले.

भ ऊस हेब ददवसेंददवस खिंगि च लले. कधीकधी भ्रतमष्ट स रखे असिंबद्ध बोलि,

ह िव रे करि. त्य िंच्य ह िून घडलेल्य अक्षम्य अपर ध चे स वट त्य िंन जगूही देि नव्हिे आतण
मृत्यूही कृ प करि नव्हि . अप्प स हेब ने म िंतिक स बोल वले. त्य ने स िंतगिले िे सवक उप य

करून झ ले. एक ददवस भ ऊस हेब िर िर उठले. छि वर गेले आतण म गून येण ऱ्य तिव च्य
आजोब िंन क ही कळण्य पूवीच त्य िंनी दरीि उडी घेिली.

ज ईच ह िही क्षणभर पुढे झ ल , अभ तविपणे,

त्य िंन थ िंबवण्य स ठी. िेवढ्य ि तिल िेविंि ददसली आरि ि,

खुनिी डोळय िंनी पह ि होिी भ ऊस हेब िंनी उडी म रलेल्य

ददिेने.

31
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भ ऊस हेब िंचे िव क ढण्य स म णसे दरीि उिरली िेव्ह त्य िंन दोन िवे तमळ ली.

एक भ ऊस हेब िंचे आतण दुसरे कु जलेल,े तगध ड िंनी टोची म रूनम रून अतथीपिंजर के लेले,
ओळखूही येवू नये असे, िेविंि चे िव. पण ह ि िल्य ह ड िंवरची क कणिं आतण प य िल्य
पट्टय िंनी ओळख पटली. कल विंतिणीने के लेल आक्रोि ऐकू न ज ई ढस ढस रडली. पुढचे क ही

ददवस तिल , घर िच कोण च िरी मृत्यू झ ल्य वर पड वे िसे स वट मन वर पडल्य स रखे

व टि र तहले.

तिल व चन िून नवे नवे सिंदभक तमळि होिे. मृि त्म्य िंचिं एक वेगळिं जग, आपल्य य
सवकस ध रण जग िच स म वलेलिं आहे य ची ज णीव तिल व्ह यल ल गली. म िंजरील र िीच्य
अिंध र ि ददसििं म्हणे पण आपले डोळे अिंध र ि प हू िकि न हीि. पण अिंध र पडल म्हणून
आसप सचिं जग न हीसिं न ही न होि, िसिंच य जग चिं आहे. आपल्य ि आतण त्य िंच्य ि

कम्युतनके िनच म गक न ही, म्हणून हे जग आपल्य ल कळि न ही. म्हणजे िे न हीच असिं कसिं
म्हणि येईल. असे उलटसुलट मिप्रव ह तिच्य च मन ि सुरू असि.

तिच ददवस पूवीपेक्ष दकत्येक पटींनी व्यति झ ल होि . सक ळ पूणकपणे यिची असे.
िो गेल की मन:ििी व ढवण्य चे, एक ग्रि व ढवण्य चे, सर व िी करे . मग तटडीमधील क ळ.

जय ि नवनवे सिंदभक समोर येि. त्य निंिरच वेळ त्य ददविी समजलेल्य नव्य म तहिीची रटपणे.
मग व चन. महत्व चे सिंदभक स ठवून ठे वणे वगैरे. यि य यच्य क ही क ळ आधी िी ध्य न स बसे.

त्य मुळे ददवसभर च म नतसक ि ण न हीस करण्य ि क ही अिंिी क होईन तिल यि तमळे .
त्य निंिर जेवणे होईपयंि िी यिबरोबर ऑदफस मधील गोष्टी बोले. मग त्य चे क म असे, िे िो
सिंपवी. ज ईल तवश्र िंिी घेण्य स स िंगे. त्य ल िी अजूनही अििच ददसि होिी.

उच्च तिक्षण पुरे करि असि न व परलेले अभ्य स चे सवक नुतखे िी इथे व परि होिी.
व चन, मनन, बचिंिन, तव ध्य य, सवक तितिबद्ध पद्धिीने सुरू होििं. फरक एवढ च होि की िेव्ह ,

32
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

एक स धी परीक्ष होिी, तजथे तवच रले ज ण रे प्रश्न, बऱ्य पैकी म हीि होिे. परीक्षेमधे तमळण रे

गुण, एवढीच जोखीम होिी. इथे म ि परीक्ष कधी होण र, किी होण र, क हीही म हीि नव्हििं
आतण जोखीम होिी तिच्य सिंपूणक अततित्व ची.

भ ऊस हेब िंच्य मृत्यूनिंिर, िेविंि च मृिदेह तमळ ल्य निंिर, अप्प स हेब च्य

व गणुकीि बर च फरक पडल . एक िर, उत्पन्न ची सवक जब बद री अिंग वर पडल्य मुळे बर च

वेळ त्य िच ज ऊ ल गल . त्य िून पत्नीस ददवस गेल.े िो जब बद रीने व गू ल गल .

कल विंिीणही ग िंव सोडू न गेली.

एक ददवस त्य ची पत्नी आपल्य च खोलीि आरि समोर अच नक बेिद्ध

ु पडलेली

आढळली. वैद्य िंन बोल वणे के ले. त्य िंनी क ही च टणे ददली. क ही ददवस सिंपूणक तवश्र िंिीच सल्ल
ददल . िी िुद्धीवर आली पण तिच्य व गण्य बोलण्य ि फरक पडल . िी अच नक भडक लुगडी
नेसू ल गली. डोळय ि भरपूर क जळ घ लू ल गली. ह वभ व, हसणिं, बोलणिं, सगळय िच एक

प्रक रच भडकपण ज णवू ल गल . अप्प स हेब तबथरल च हे प हून. बरिं च स िंगून प तहलिं, पण
क ही उपयोग होईन . एक ददवस सिंि प ने भडकू न त्य ने तिच्य वर ह ि ट कल . िेव्ह डोळे
र ग र ग ने गर गर दफरवि,

"पूवी मी के लेलिं च लि होििं, आि ब यको करिे िर पटि न ही क य ?"

अस सव ल पत्नीच्य मन वर पूणक ि ब तमळवलेल्य िेविंि ने के ल आतण वीजेच

धक्क बस व िस िो म गे हटल .

ब यकोच्य म हेरी कु णकु ण ल गलीच होिी. आईवतडल ब ळिं िपण स ठी म्हणून जर

आधीच घेऊन गेले. तिकडे गेल्य वर तिचे भडक व गणे कमी झ ले पण मन अधूच र तहले. आठव्य
मतहन्य िच, मुल ल जन्म देि न , तिच मृत्यू झ ल . आप्प स हेब िंनी दुसर तवव ह के ल न ही.

33
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

िो ििंिमिंि च्य सह य्य ने आपली भीिी जोप सि जगि र तहल . द द स हेब आजोळीच र तहल .

तिथेच तवस विं ल गििंय िोच आज ने लग्नही ल वून ददले. पोर मोठी चुणचुणीि होिी. अवघी
पिंधर वष ंची, पण क म च उरक अस , की भल्य भल्य िंनी पह ि रह विं. आज -आजी न िसूनेवर
खुि होिे. द द स हेब सही, क मक ज ची उपजि ज ण होिी. परिं िु म म च्य मुल ल
द द स हेब ने त्य च्य उत्पन्न ि व टेकरी होणिं आवडेन .

एक ददवस बोलल च "िुझ्य वतडल िंची एवढी मोठी म लमत्त आहे, िी ज ऊन

स िंभ ळि क न हीस?"

द द स हेब ब यकोस घेऊन व ड्य वर पोहोचल .

34
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग६

एव्ह न िेविंि ची दहिि सव ंन च बसली होिी. कधीकधी कु ण कु ण ल िी

ददस यची. तिच्य स ठी व ड्य वर आतण ग व िही, प्रत्येक िुभक य कपूवी, पौर्णकम ,
अम व तयेल , ओटी क ढू न ठे वण्य ची प्रथ पडली होिी.

आज बेडवर पडल्य पडल्य च चलतचि सुरू होिे. तटडीमधे ज ण्य चीही गरज उरली
न ही.

ज ई तवच र करू ल गली, िेविंि थोडी ि िंि झ ली अस वी. म णस च जस "मी"

सुख विो िस च तिच ही "मी" सुख वल असेल क , य नव्य तमळण ऱ्य म न मुळे? अच नक
तिल तिच्य आजीची आठवण झ ली. तिचिं बोलणिं, जे िेव्ह क ही म्हणजे क ही कळलिं नव्हििं िे
आज आठवलिंही आतण समजलिंही.

के व्ह िरी, श्र द्धतवधी प हि न ज ईने तवच रले “आपण हे असे जेवण पणजोब
पणजींस ठी ठे विो, पण त्य िंन हे आवडििं क ? दर वषी िेच िे?”

िेव्ह आजी म्हण ली होिी "बरोबर गिं ब ई म झी. अि थ िूरम िूर कमकक िंड नी

तपिरिं उद्धरिी, िर अजून क य हविं होििं. पण त्य िंन तवच रिो कोण? आपल्य च मनीचे करि
बसि ि. िो भट स िंगण र आतण हे िह णे ऐकण र झ लिं."

मग स यिंक ळी के व्ह िरी आजी डॅडल बोल वे, तचनी म िीच्य फु टक्य कप ि त्य िंन

थोडी तव्हतकी (तिच्य भ षेि “िुझी िी तवल यिी ओि रे घोटभर”) द्य यल ल वे, थोडी भजी

35
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

िळे , गोड चिं क हीिरी बनवे, मग सवक क ही घेऊन म गीलद री ओढ्य जवळ एक मोडकळील
आलेली बभिंि होिी त्य वर ठे वून येई.

"कधीमधी इिर वेळीही य िंचे असे क ही च लू असिे" असिं क कू आईल स िंगि र ही

हळू आव ज ि.

आजील कसिं कळि असेल मृि त्म्य िंन क य हवय? तिचिं कम्युतनके िन होि अस विं
क ? तमडीयम, म्हणजे म ध्यम, होिी क िी? प्रश्न, प्रश्न, प्रश्न!

मग तिने म ध्यमे, म्हणजे त्य व्यिी, जय िंन मृि त्म्य िंिी य न त्य पद्धिीने सिंव द
स धि येिो दकिं व मृि त्म्य िंन त्य िंच्य िी सिंव द स धि येिो, अि व्यिींतवषयी अतधक
म तहिी क ढण्य स सुरव ि के ली. व चि न तिच्य लक्ष ि आले, य म तहिीप्रम णे िर, आपणही

म ध्यम आहोि एक प्रक रे . िेविंि आपल्य िी बोलि नसली, िरी ददसिे आहे, दृक् म ध्यम िून,
आपल्य पयंि पोहोचिे आहे. निंिर तिल एक मृि त्म्य िंच्य म नतसकिेवरच मोठ लेख तमळ ल .

प श्च त्य म णस ने तलहील होि . त्य च्य म्हणण्य प्रम णे, मृि त्मे क ही वेळेस प्रचिंड खोटिंही
बोलू िकि ि. य िंच्य िी डील कर यल म णूस एक च वेळी सिंवेदनिील, पण तििक च बुद्धीम न
अस यल हव . तजिकी म तहिी तमळि होिी, िी अतधक तधक बुचकळय ि ट कण री होिी.

ज ईल ज णवले की अिंिी तिल तिच्य तवि:च्य च जोर वर आयत्य वेळी सुचण ऱ्य
िह णपण नेच म गक क ढ व ल गण र होि .

द द स हेब पत्नीस घेऊन व ड्य वर आल . तिव च्य आईवतडल िंनी आि व ड्य ची

च करी घेिली होिी. अप्प स हेब च्य मन स एक च वेळी आनिंद आतण भीिी य दोन्ही भ वन िंनी
घेरले. िरण्य ब िंड मुल ि त्य ल आध र ददसल , पण म िंतिक ने स िंतगिलेलेही आठवले, ‘य

36
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

घर ि सव ष्ण फ र जग यची न ही’. त्य कोवळय पोरीस प हून त्य चे मन भरून आले. अपर धी
भ वनेनेही अलीकडे कधी नव्हे िे त्य स घेर यल सुरूव ि के ली होिी.

र िी द द स हेब आतण पत्नी खोलीि आले. द द स हेब च्य िरण्य ब िंड िरीर कडे

िेविंि आरि िून आसुसून प हू ल गली. त्य च्य बरोबर त्य ची पत्नी प हून िी पुन्ह एकद
तबथरली.

तिची िी तवख री नजर प हून ज ईच जीवही घ बरल .

नव्य सुनेने आल्य बरोबर नव्य घर च भ र आपल्य तिरी घेिल . ब रीकस रीक
गोष्टींचीही म तहिी घेवू ल गली. एक अम व तयेल तिव ची आई ओटी क ढू न घेऊन तनघ ली.
लोक िंनी कल विंतिणीच्य घर समोरच िेविंि ची मठी ब िंधली होिी. तिथेच ओटी ठे वण्य ची प्रथ
रूढ झ ली होिी.

सुनेने तवच रले "कोणिी देवी?"

त्य वर तिव च्य आईने तिल कणोपकणी कळलेली कथ स िंतगिली, अथ किच त्य ि
अनेक क ल्पतनक गोष्टी तमसळल्य होत्य च.

त्य वर नवी सून म्हण ली, "एक परमेश्वर वर तवश्व स ठे व व . िो ही क ही म गि

न ही. कृ िज्ि म्हणून कधी क ही वह वे त्य ल . पण अि दु:ििींन थ र देऊ नये. चल आण
िी ओटी, िुम्ही क ढलीच आहे िर ग व िील भव नीदेवीस व हून येऊ. म झे वडील म्हणि ि,

बरे व ईट घडणे प्र िन च खेळ, व्ह यचे िे होिेच, पण अि ििींच मोठे पण व ढवू नये.
म णूस हळू हळू मन:ििीच हरवून बसेल अि ने."

तिव ची आई प हिच र तहली. िी क य बोलली, फ रसे कळले न ही तिल , पण

एकदम आध र व टल तिल य एवढ्य ि पोरीच आतण तिच्य तवषयी क ळजीही. य निंिरच

37
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

िेविंि च थयथय ट घ बरवून ट कण र होि . के स बपिंज रलेल,े डोळे आधीच मोठे , त्य िून िे
वट रलेले, चेहर म्हणजे मूर्िकमिंि कै द िीण व ट वी.

ज ईच्य मन च प हूनच थरक प उड ल . तिने पट्कन डोळे तमटले आतण ििंिी भिंग

प वली. आपल्य आक्रसलेल्य तिर तिल ज णवल्य . प ह यल गेले िर तसनेम च होि िो

तिच्य स ठी. पण म नतसक आतण ि रररीक प िळीवर दकिी खोलवर पररण म होिोय हे प हून
िी तथजली. हे असे दकिी ददवस सुरू रह ण र? कसे सिंपण र? की न हीच सिंपण र? आपल ही

बळी ज यचेच ठरले आहे क ? सरसरून क ट आल तिच्य अिंग वर य तवच र िंसरिी. भीिीचे

स वट मन वर पडण्य पूवीच तिने िो तवच र झटकल . िी उठली आतण नेहमीप्रम णे मन एक ग्र

करि ध्य न ल बसली. यि आल िेव्ह त्य ल िी ध्य न ल बसलेली ददसली. एकदमच वेगळी
भ सली त्य ल ज ई आज. ‘दकिी बदललीय ही. पूवी आपण आल्य वर तचवतचवि अस यची

नुसिी. मग वीकएन्डचे प्लॅन बनवून ठे व यची, आतण आपण क म ची अडचण स िंतगिली की, ‘चल
आजच सिंपवून ट कू ’ म्हणि आपल्य ल सगळी मदि करि खरिं च सिंपवि आण यची. हक्क ने मग

ठरवलेल प्लॅन पूणक कर यची. तिवपुरील ज ण्य च प्लॅनही, अस च हट्ट ने पूणक करून घेिल
तिने. पण हरवली आपली ज ई तिथेच कु ठे िरी. तिव स िंगि होि िे खरिं असेल क ? मल िेव्ह
िरी त्य ि क ही ि्य व टलिं न ही. िरी मी क मिं उरकू न लगेच परि आणलिं ज ईल . मल तवष ची

परीक्ष नव्हिीच पह यची. पण आि जे क ही ज ईल होििंय, त्य ि तिव म्हणि होि िसिं क ही

असेल? ज ईिी बोल विं क ? नकोच. आधीच िी तवि:च्य कोष ि असिे. आि िी आपण समोर
असलो की उत्स ह ने बोलण्य च प्रयत्न करिे पण िो उसन उत्स ह लगेच कळिो. क य होििंय

तहल ? आपलिं लक्ष कमी पडिय क ?’ यि तिची ििंिी भिंग न प वेल अि बेि ने आपल्य
घर िल्य ऑदफसमधे येऊन बसल .

38
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग७

िेविंि स वक ि तटडीिून ब हेर आली. ऑदफसच्य ददिेने ज ऊ ल गली. तिच्य

प य िल्य पट्ट्य िंचे आव ज छू म छू म छू म..., ज ई एकदम स वध झ ली. ब हेर आली, िर िेविंि

तिल ऑदफसच्य द र िून आि ज ि न ददसली. ध ति वलेल्य मन ने ज ई ऑदफसच्य द र िी

पोचली. यि आि होि . त्य ने अिंग िल िटक उिरवल होि . दरव ज कडे त्य ची प ठ होिी.
िेविंि त्य च्य अगदी जवळ उभी होिी. नुसिी. जर ही हलली असिी िरी त्य ल तपिक झ ल
असि . आसुसलेल्य नजरे ने िी त्य ल पह ि होिी. ज ई ओरडण रच होिी, िेवढ्य ि यि म गे
वळल , "झ लिं िुझिं मेतडटेिन? छ न ििंिी ल गली होिी िुझी."

ज ईची क्षणभर नजर यिकडे वळली आतण िेवढ्य ि िेविंि ददसेन िी झ ली. पण
ज ईल म ि अिंिब कह्य ह दरवून गेली. तिच प िंढर फटक पडलेल चेहर प हून यि झट्कन
तिच्य जवळ आल .

"अगिं क य होिय िुल ? अिी क य बघिे आहेस?” त्य ने तिल ह ि ल धरून आि

आणले. खुचीि बसवले.

“क य होिय ज ई िुल ? पूवीस रखी हसि न हीस, बोलि न हीस, सिि कसल्य िरी

तवच र ि, क ळजीि असल्य स रखी व टिेस. आज िुझ्य डॅडच ही मल युएसहून फोन आल

होि . िू खूप ददवस ि बोललीच न हीस म्हण ले. क ळजी व टिेय त्य िंन ही िुझी. मी त्य िंन िुल
मध्यिंिरी ि प आल होि , िे स िंतगिलिं, आि बरी आहेस, असिंही स िंतगिलिं. पण मल िू बरी
ददसि न हीस. क य च ललय िुझ्य मन ि हल्ली? मल कळि न ही."

39
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

यिच्य चेहऱ्य वरचे िे भ व बघून तिल गलबलून आलिं. ‘पण क य स िंग यचिं? आतण

कसिं पटव यचिं?’ मग िी क ही न बोलि त्य च्य ह ि ल धरून ििीच बसून र तहली. मग
म्हण ली, "क ही होि न हीय रे मल , पण ििी कमी पडिेय म झी." खरिं च बोलि होिी िी.
"आपण एकद डॉक्टर िंिी बोलू, आतण नेहमीची सोडू न इिर क ही तव्हट तमन्स वगैरे घ्य यल

हवीि क तवच रू." यिने म न हलवली पण त्य च य वेळेस तिच्य बोलण्य वर तवश्व स बसल
न ही.

य प्रक र निंिर म ि ज ई प्रचिंड दडपण ख ली व वरू ल गली. आपण आगीिी

खेळिोय आतण न तगणील प ळिोय हे तिल ज णवले. पण आि आर य प र एवढ च पय कय
होि . मधल म गक उरल च नव्हि .

त्य वष किच पत्नील ददवस र तहले िेव्ह द द स हेब च्य आनिंद ल प र व र र तहल

न ही. िो तिचे अतधकच कोडकौिुक करू ल गल . त्य ची पत्नी अत्यिंि देवभि होिी. वतडल िंनी
स िंतगिल्य प्रम णे न मतमरण करि र तहली. तिने लवकरच आपले बति न िळमजल्य वर
हलवले. वरची खोली फि द द स हेब व परे . िेविंि स िो फि आपल च असल्य ची भ वन

क ही अिंिी ि िंि करी. एक ददवस सक ळीच अप्प स हेब क ही क म ने द द स हेब च्य खोलीि
आल . पलिंग वर त्य च्य िेज री स्त्री ददसली. िो पट्कन परि ज ण्य स म गे वळल . सूनब ई
दरव ज ल वण्य स तवसरली किी, अस तवच र मन ि येिोय िोच प य िल्य पट्ट्य िंच ,

तवतमृिीि गेलेल तचरपररतचि आव ज आल . िो गरक कन वळल . िेविंि द द स हेब च्य अिंग वर

न तगणीस रखी पसरली होिी. अप्प स हेब ची बोबडीच वळली. थरथर क पि िो ध डकन्
कोसळल आतण क्षण ि गिप्र ण झ ल . सगळे हळहळले. आि कु ठे मुलग -सून जवळ र हण्य स

40
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

आले होिे पण सुखच नव्हिे नतिबी. क ही जण िंनी ओटी न ठे वण्य च पररण म अस ही अथक
ल वल .

पत्नीचे ददवस भरण्य पूवी तिल म हेर स प ठवणे आवश्यक होिे, म्हणून द द स हेब

तिल सोडू न आल . िेवि

िं ल आि म लकीण झ ल्य स रखे व टू ल गले. तिची आरि िील

दुतनय व ड भर दफरू ल गली. चुकून एख द्य स ददसू ल गली. ब िम्य ग व

िं भर पसरू ल गल्य .
द द स हेब स खरिं िर य च म गमूसही नव्हि , पण िेविंि ने त्य व ड्य स पकडले असे ग िंव बोलू

ल गले. त्य ची पत्नी मुल ल घेवून परि आली िेव्ह कु जबुज व ढली. आि िेविंि , तहच बळी
घेण र, असे सवक आपस ि बोलू ल गले.

तिव ची आई एक ददवस म्हण लीच, “वैनीस ब ईक ची परक्स क य हून बग वी?

चल आपून िेविंि ची वटी रठवून येऊ.”

ओली ब ळिं िीण, घर ि मोठिं म णूस म्हणजे हीच तिव ची आई, मोठ्य
बतहणीस रखी. तिल न ही म्हणवेन . मग दोघी ज ऊन ओटी ठे वून आल्य . क ही ददवस बरे

गेले. क ही ददवस िंनी पत्नीने बति न वर हलवले. इिके ददवस ब यकोची आिुरिेने व ट प हण र
द द स हेब, त्य ल क य करू नी क य नको असे झ ले. दोघे एकमेक िंि जग ल तवसरून गेल.े
आरि पलीकडे िेविंि द ि ओठ ख ऊ ल गली. ह िप य आपटू ल गली. िेवटी तिने

सिंि प तििय ने आरोळी ठोकली. अथ किच ज ईतिव य िो आव ज इिर कु ण ल ऐकू ज ण रच

नव्हि . द द स हेब च्य पलिंग िेज रील प ळण्य िील ब ळ म ि जोरजोर ि रडू ल गले. ज ईचे
क ळीज तचरि गेले िे दोन्ही आव ज.

41
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग८

रोज नव्य ने, मृि त्म्य िंतवषयीचे तिचे ज् न व ढिच होिे. मृि त्म्य स इिर

कोण समोर य यचे असेल, िर प्रचिंड कष्ट पडि ि. त्य च व्यिीच्य िरीरिव्य िंच व पर करि

त्य ल आपली छबी तनम कण कर वी ल गिे. मृत्यूसमयीची िीव्र भ वन , इच्छ , य च त्य िंच्य
दीघकक ल अततित्व स क रणीभूि ठरि ि. तजिकी भ वन िीव्र, तििक िो अहम, त्य भ वनेस
तचकटिो. क ल नुस र िो अतधक तधक तचवट बनि ज िो. िे मन, त्य िीव्र भ वनेस घट्ट धरून
ठे विे. क रण त्य चे सिंपण
ू क अततित्व त्य वरच अवलिंबून असिे. मग न सिंपण रे नरकय िनेचे हे
अततित्व अब तधि र खण्य स ठी तनकर ची धडपड सुरू र हिे.

ज ईल मनुष्यतवभ व ि आतण य च्िं य ि अतधक तधक स म्य ददसू ल गले. अहमच्य

अततित्व ची धडपडच म णस चे अख्खे आयुष्य व्य पून उरिे.

द द स हेब प्रचिंड खुिीि होि . पत्नीच सहव स त्य ल सवक ब जूिंनी सुख वि होि .
एक ददवस िो तिल म्हण ल की बग्गी म गविो, मग भव नीम िेच्य दिकन स ज ऊ. िी बरिं
म्हण ली. िय र होण्य स वर खोलीि आली. लुगडी कप ट च्य वर ट्रिंकेि होिी. िी उिं च मेज वर

चढली. ट्रिंक घेऊन उिरू ल गली. िेविंि ने मेज स धक्क ददल . िी वरून ट्रिंकेसकट ख ली कोसळली.

ट्रिंकेच वमी घ व बसल . ज गीच जीव गेल . आव ज ऐकू न सगळे ध वि आले. द द स हेब
वेड तपस झ ल . कस बस तिव च्य आईब प िंनी स वरल . मग त्य ने र वस हेब स

तिक्षण स ठी िहरी ठे वले. आपण ज ऊन येऊन र तहल . के वळ पुिप्रेम ने त्य स जीविंि ठे वले.
मुलग मोठ होि च त्य चे लग्न ल वून ददले पण त्य िंनी िहरीच र ह वे असे सुचवले. बरीच वषे

42
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

मिंडळी िहरीच र तहली. र वस हेब येऊन ज ऊन असे, पण पत्नी मुलग सगळे िहरीच. यिच

जन्मही िहर िल च. िो बर च मोठ होईपयंि व ड प तहल च न ही त्य ने. पण मग द द स हेब

वृद्ध पक ळ ने पर वलिंबी झ ले िेव्ह यिसह मिंडळी व ड्य ि र हण्य स आली. द द स हेब िंनी
तवरोध दिकवल . परिं िु त्य िंची ि रीररक ततथिी प हि त्य िंन एकटे सोडणे िक्यच नव्हिे.

लवकरच त्य िंचे तनधन झ ले. व ड्य ि द द स हेब खेरीज फ रसे कोणी र हि नसल्य ने

आपोआपच िेविंि च तवषय मधली क ही वषे म गे पडल . ग व ि अजूनही ओटी प्रथ सुरू
असली, िरी तिच्य तवषयीच्य आख्य तयक स िंगण री मिंडळी एक एक करून क ळ च्य

पडद्य आड गेली. व ड्य वर आपलेच र जय, य तवच र ि तिच मृि त्म ही बहुध त्य
नरकयोनीिही क ही क ळ सुख वल . र वस हेब आतण त्य िंची पत्नी नेहमीच िहर ि व ढलेल,े

नवीन तपढीिले, त्य मुळे त्य दोघ िंच य वर तवश्व स नव्हि च. यिल तिक्षण च्य दृष्टीने ग व ि
ठे वणे त्य िंन योग्य व टेन . मग यिने आतण त्य च्य आईने िहरी रह वे, र वस हेब िंनी येऊन
ज ऊन अस वे असे ठरले. अिीही क ही वषक गेली. िेविंि ल कसलीच आडक ठी उरली न ही.

तिचे आि स रे लक्ष र वस हेब वर कें िीि होिे. घरच प्रत्येक पुरूष तिच्य दृष्टीने प्रेमप िच

होि . त्य मुळेच भ ऊस हेब आतण अप्प स हेब वगळि इिर कोण ल िी ददसली नव्हिी, न
तिच्य प सून क ही धोक तनम कण झ ल होि . मग एके वषी यि, त्य ची आई, सुटीि व ड्य वर
र ह ण्य स आले. यिचे पुढील तिक्षण सुरू होण र होिे. क ही ददवस तिघे तमळू न र हू य
तवच र ने िी दोघे आली होिी. अथ किच आल्य वर व ड्य ि बरे च बदल कर वेि असिं यिच्य

आईल व टू ल गलिं. ‘रिं गरिं गोटी, नविं मॉडनक फनीचर, थोडी रचन ही बदलूय ,’ िी म्हण ली.
रिं ग री, सुि र, सगळय िंन बोल वणिं गेलिं. तिने क ढू न ट कण्य च्य फनीचरमधे वरच्य ड्रेसींग

टेबलच निंबर सव कि वर ट कल . सगळय िंन क मिं समज वून झ ली. पुढच्य आठवड्य ि यि

होतटेलल गेल्य वर क म सुरू कर यचिं ठरलिं. त्य च सिंध्य क ळी तिघे बग्गीर ईडल ब हेर पडले.
बग्गीव ल्य ल ग व भोविी मोठी चक्कर म र यल स िंतगिले. बग्गी दफरि दफरि कल विंतिणीच्य
पडीक कोठीजवळ आली. पडीक कोठी आतण जवळ कण्हेरीच्य फु ल िंनी सजवलेली िेविंि ची मठी!

43
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

सगळे उिरून प हूय म्हण ले. बग्गीव ल्य ने बग्गी ब जूल घेिली. सगळे उिरून मठीजवळ

आले. यिने, हे क य आहे असे तवच रि च, बग्गीव ल्य ने ऐकीव कथ स िंतगिली. यिची आई
जोरजोर ि हसू ल गली.

"अरे कु ठल्य जम न्य ि व वरि य? कु ण ची म लकी आहे य ज गेवर?"

"आपल्य च ि ब्य ि आहे," र वस हेब म्हण ले.

"अरे व , मग छ नच की. हे सगळिं प डू न मति एक हॉटेल ब िंधू इथे. ह यवे लवकरच

ज यच य इथून. उत्तम च लेल".

र वस हेब िंन ही ही कल्पन पटली. बग्गीव ल म ि मन िून घ बरल . पण िो ब पड

क य बोलण र? सगळे घरी आले. िेविंि न मक न तगणीच्य िेपटीवरच प य ददल होि य
म लदकणीने. िी धुमसि होिी. फु त्क रि होिी. बदल्य ची आग तिच्य मनम नस ल ज ळि
होिी. जेवण करून र वस हेब आतण पत्नी वर आले. कपडे बदलून पलिंग वर आडवे झ ले.

"हे ड्रेसींग टेबल, ब हेरचे ओव्हल टेबल, अॅंटीक म्हणून भरपूर पैसे तमळवून देिील,
मल ख िी आहे. मी लवकरच म झ्य य क्षेि िल्य क ही ज णक र तमिमैतिणींन बोल वून
घेि.े " पत्नी म्हण ली.

िेविंि पलिंग च्य अगदी जवळ उभी होिी. आत्त तहची मुिंडी मुरग ळू न ट क वी अस
सिंि पी तवच र तिच्य मनी येि होि . पण आपलिं अततित्वच न हीसिं कर यल तनघ लेल्य य
अवदसेल अिी सहज सहजी न ही मरू द्य यची. तझजवून तझजवून म रीन. िेविंि ने पणच के ल .

ज ईच्य अिंग वर सरसरून क ट आल . प्रथमच, हे सगळिं घडू न गेलिंय हे िी क्षणभर

तवसरली. कसिं थ िंबव विं हे, ह तवच र मनी आल . नेमकी िेव्ह च तिची नजर िेविंि वर पडली.

असूरी आनिंद य िब्द च िब्दि: अथक तिचे क ळीज थरक पून गेल . यिच्य आईबरोबरच िी

44
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

ज ईच्य ‘तव’ल म रण्य च प्रयत्न करि होिी. ज ईची अगतिकि तिल तिच्य वर तनयिंिण
तमळवून देण र होिी. ज ई क्षण ि स वध झ ली. तिने मोठ्य पर क ष्ठेने मन अतलप्त के ले.

च र ददवस िंनी र वस हेब यिल सोड यल िहरी गेल.े यिची आई वर ड्रेसींग

टेबलची प हणी कर यल गेली. तिने खोलीि प्रवेि करि च तिल कसली िरी प्रचिंड दुगंधी

ज णवली. क हीिरी भयिंकर कु जले होिे. एख द प्र णी वगैरे मेल य क ? पण क लिर क हीच
व स नव्हि . ब हेरून येि असेल कद तचि. असिं म्हणून तिने द रे तखडक्य घट्ट बिंद करून घेिली.

मग तिने ड्रेबसिंग टेबल नीट प ह यल सुरव ि के ली. स ध रण दोन अडीचिे वषक िरी नक्कीच

झ ली असिील. तिने कय स ब िंधल . मग नीट तनरखून प हि न तिच्य लक्ष ि आलिं की,

आरि ची ब िंधणी, नक्षीक म, ल कड च प्रक र हे उत्तम दफनीबििंगचे होिे िर ब कीचे ड्रॉवर
वगैरेचे क म ओबडधोबड व टि होिे. तिने, आरि म गचे कप ट उघड यल ख च होिी, त्य ि

ह ि घ िल िर तिच्य ह ि ल तचकट, बुळबुळीि अस ि व ल गल . तिने पटकन कप ट उघडले

िसे िेविंि चे प्रचिंड कु जलेले िव तिच्य अिंग वर पडले. िी जोर ि दकिं च ळली पण द रे तखडक्य

बिंद असल्य ने आव ज ब हेर गेल च न ही. िे िव एकदम अिंग वर आल्य ने तिच िोल गेल . िी
ख ली आतण तिच्य वर िेविंि चे कु जलेले िव. भय तििय ने िी बेिुद्ध पडली. बर च वेळ झ ल
िरी वैनीस ब कु ठे ददसेन ि म्हणून मग तिव वर आल िर दरव ज आिून बिंद. “झोपल्य

असत्य ल, जर येळ निं येत्य ल ख ली” असिं व टलिं त्य ल . पण बर च वेळ झ ल िरी त्य ब हेर
येईन ि िेव्ह म ि िो घ बरल . त्य ने द र व जवले, ह क म रल्य , पण क हीच उत्तर न ही.
मग मोठिं टेबल आणून वर चढवलिं ब यकोल आतण म्हण ल “द र च्य वर ब रीक तखडकी ह य

त्य िून बग क य ददस यलिंय.” िी चढली. बघिे िो वैनीस ब िंचे प य फि ददस यले वरून.

“जतमनीवर झोपल्य क य जनू?” आि म ि तिव घ बरल . त्य ने दोघ तिघ िंन बोल वून
आणले. दरव ज जोरजोर ि ढकलून तबज गरी िोडल्य . द र उघडू न आि आले सगळे . वैनीस ब
आरि समोर जतमनीवर पडलेल्य . अिंग चेहर सिंपूणक आक्रसलेल . तिव च्य ब यकोने प णी

45
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

म रून उठवण्य च प्रयत्न के ल पण व्यथक. मग उचलून पलिंग वर ठे वले सव ंनी िर अिंग प र लुळिं

पडलेल.िं अिंग तनख ऱ्य प्रम णे भ जि होििं. र वस हेब आले िोवर क ही फरक नव्हि . ग वच
डॉक्टर त्य िंन बघून िहर ि न्य यल ल गेल म्हण ल . अिी ि ण ने डोक्य ि रिस्त्र व झ ल
अस व असे त्य ल व टि होिे. िहर िून डॉक्टर िंन बोल वले पण अध्य क रतत्य ि ग डी बिंद

पडू न िे पोहचूच िकले न हीि. इकडे ब यकोची ही अवतथ . मग आपणच ग डी घेवून तनघ विं

अस तवच र करून ग व िील ड्र यव्हरल बोल वणे प ठवले िेव्ह िो िहर िच अडकल आहे
क रण ग व ल जोडण ऱ्य रतत्य वर झ डिं पडू न रति बिंद झ ल य असिं कळ लिं. पत्नी म्हणजे

म िंस च नुसि गोळ . क ल तजच्य िी रि झ लो िी ही? र वस हेब स आयुष्य ि इिके असह य

कधीच व टले नव्हिे. ग व िील डॉक्टर, वैद्य, तिव च्य स िंगण्य वरून म तिं िकसुद्ध बोल वल .

तिव च्य ब यकोने गुपचुप ओटी नेऊन ठे वली. पण न तगणीने डिंख म रून झ ल होि . च र
ददवस जेमिेम िी अि अवतथेि जगली. म िंस च ि पलेल गोळ . प चव्य ददविी तझजून तझजून
प्र ण गेल .

ज ईच्य िरीरभर मुिंग्य येि हेि अस भ स झ ल तिल . डोकिं सून्न झ लिं. भय पुन्ह

एकद मन वर अतधर जय ग जवण र हे तिच्य लक्ष ि आलिं. िी उठली. ि जे मीठ च्य प ण्य ने
भरलेले ब ऊल्स तिने जुन्य िंच्य ज गी भरून ठे वले. व ईट लहरींन िोषून घेण्य स ठी असे

करि ि असे अलीकडेच तिच्य व चन ि आले होिे. आि िह तनि करि बस यल तिल वेळ
नव्हि . जय िंने ह नी नक्की न ही हे पटेल िे सवक, पररण म होिोय की न ही य च तवच र न करि ,

कर यचे असे तिने ठरवले होिे. तिल के व्ह िरी यिच्य बोलण्य िून समजलेले सिंदभक आठवले.

यिल र वस हेब िंनी मर्िकक झ ल्य बरोबर िहरी ज ऊन आईच्य मृत्यूबद्दल स िंतगिले. जर ि प
आल आतण िो डोक्य ि गेल असे स िंतगिले. दुसरे क ही त्य िंन िरी क य म हीि. त्य ने आि

46
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

व ड्य वर येऊ नये आतण तवि:स जप वे असे स िंतगिले. वतडल िंन असे हळवे होि न िो प्रथमच

पह ि होि . आई गेल्य चे दु:ख होिेच वर वतडल िंची ही अिी हळवी अवतथ . त्य क्षण ि िो
दकत्येक वष ंनी मोठ झ ल .

मग िो म्हण ल "ब ब , आि िुम्हीही सगळिं तवकू न ट क . िहर ि य . आपण एकिच

र हू. आईल िेच आवडेल."

र वस हेब अक ली प्रौढ झ लेल्य आपल्य मुल कडे प हि र तहले. आपण स वर यल

हवे हे त्य िंन ज णवले. "तिक्षण होईपयंि हॉतटेलवर रह . तमि िंची सिंगि बरी य वय ि. िोपयंि
मी ही तिथले बति न हलविो" र वस हेब म्हण ले.

त्य निंिर यिने तवि:भोविी एक अदृश्य कोटच ब िंधून घेिल . तिथे त्य ने सगळय िंन

प्रवेि न क रल . न तमि, न मैतिणी. भयिंकर तिष्ठ आहे असिंच म्हणि सगळे . मुलींच्य मिे
देखण , पण कोरड , इनसेंसटे ीव्ह. मग फ रसे कोणी व ट्य ल च गेले न ही. िो त्य कोि ि सेफ
फील कर यच . कोणी फ र जवळ य यल नको आतण मग िे अपररह यक दु:खही नको. लग्न-तबग्न

कर यचिंच न ही हे ही त्य ने त्य कोवळय वय िच ठरवून ट कले होिे. ज ईल बघेपयंि हे तनश्चय

क यम होिे. तिच्य प्रथमदिकन िच ह भक्कम ब िंधलेल कोट ढ सळू ल गल . ज ई तवच र करू
ल गली. ‘क य होििं असिं आपल्य ि? च रचौघीि उजवी असेन रुप ने पण सौंदयकखणी नक्कीच नव्हे.
य िही क ही ऋण नुबिंधच अस व क ?’

47
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

भग९

ज ईल सवकच गोष्टींच प्रथमप सून तवच र करून प हणे गरजेचे व टू ल गले. सवक
घटन िंमधले कच्चे दुवे िोधून, त्य िील अथक समज वून घेणे गरजेचे होिे. िेविंि च पुढच घ व
कस आतण कु ठे असेल हे आि ओळखणे गरजेचे होिे. ह ि ि वेळ फ र उरल नव्हि . कु ठल्य ही
क्षणी क हीही घडण्य ची िक्यि होिी. तिच जीव धोक्य ि होि , होि क ? व ड्य च्य इिर
सुन िंमधे आतण आपल्य मधे क य फरक आहे? आि सवक गि इतिह स आपल्य ल कळल य, खरिं च
कळल य क ? अच नक तिल आपले स सरे आठवले. त्य िंनी एवढ्य अतजजीने आपल्य ल

व ड्य वर ज ण्य स क स िंतगिले? िे ही तवि:च्य च पत्नीची झ लेली भीषण अवतथ तवि:च्य

डोळय िंनी प हून? खरिं च त्य िंन ब यकोच्य मृत्यूमधे क हीच अनैसर्गकक व टले नसेल? प्रश्न, नुसिे
प्रश्न! आतण अच नक तिल स सऱ्य िंच घुसमटलेल आव ज आतण प ठोप ठ चलतचि ददसू ल गले.

व ड्य िील त्य िंची िेवटची भेट अस वी.

र वस हेब वरील खोलीि झोपले होिे. व ड्य च्य तवक्रीचे सवक नक्की होि आले होिे.
उद्य वदकल िंसमोर सह्य झ ल्य की सिंपले. अच नक त्य िंन ज ग आली. कोणीिरी अिंग वरून
ह ि दफरवििंय अस भ स झ ल . त्य िंनी ददव ल वून प तहल िर कोणीच नव्हिे. तवप्न अस वे

असे व टू न िे परि झोपी गेले. परि िस च भ स. आि म ि िे उठू न बसले. िेविंि प य िी

बसली होिी. "क...क... कोण िू? " त्य िंची बोबडीच वळली. िी हळू हळू जवळ आली, परि ह ि

48
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

जवळ आल िस िो र वस हेब नी झटकण्य च प्रयत्न के ल . तिने िो पकडल , िे पलिंग वर म गे

म गे सरकू ल गले.

िी छद्मी हसली. "तिल कस कु रव ळि होि स? मल क य मह रोग झ ल य क य?

किी गि के ली तिची प ह्यलीस न ? पण िू घ बरू नको, िुल न ही म रण र, िसिंही िुझ्य ि

क य आहे? िुझ पोरग िरण मदक आहे. पण येि न ही इथिं. ब यकोल तचकटू न िहर ि बसल य.
त्य ल ल वून दे इथिं. आतण सुनल
े ही. मी असि न व ड्य ल नवी म लकीण नकोय. येवढ्य ि

न ही म र यची तिल . विंि व ढ यल कोणी हविं न ? मी कि च्य जीव वर रह विं न हीिर?

पोर होऊ द्य एक. मग बघू तिचिं क य िे."

र वस हेब िंची बोबडी वळलेलीच र तहली.

मग त्य िंच्य डोळय ि भेदक पह ि म्हण ली, "चुकव यचिं न ही. ल वून द्य यची.
न हीिर िुझ्य पोर ल तजविंि ठे वण र न ही. आतण त्य आधी िुल सिंपवेन." एवढिं बोलून िी
न हीिी झ ली. र वस हेब िंनी ओरडण्य च प्रयत्न के ल पण आव ज ब हेर आल न ही. उठ यल
गेले पलिंग वरून आतण ध डकन ख ली कोसळले.

पुढचिं सगळिं ज ईल म हीिच होििं. ड वी ब जू पूणक तनक मी झ ली होिी. तनद न झ लिं

‘पॅरॅतलसीस’. वकील बरोबर होि च त्य ने सरळ अॅम्ब्युलन्स बोल वली आतण िहर ि आणून

हॉततपटलमधे अॅडतमट के ले. क ही ददवस तिथे क ढल्य वर घरी प ठवलिं. दफजीओ वगैरे घरीच
सुरू झ लिं. ज ई तवि: ज िीने लक्ष घ लि होिी. पोटची पोर करे ल, अिी सेव करि होिी. िे
सिि तिल तिवपुरी ज ण्य स स िंगि होिे. र वस हेब सिि रडि. िी त्य िंन धीर देई. उमेदीने

पुन्ह उभे र हण्य स सुचवे. हलकिं , पौतष्टक अन्न, रुचकर बनवून थोड्य थोड्य वेळ ने देई.

र वस हेब तचडि. तिल कधीकधी ‘ऑदफसल तनघून ज , मल ि स देऊ नको’ म्हणि. तिल
आत्त त्य सवक गोष्टींच अथक उमगि होि . एकीकडे तवि:च्य जीव ची भीिी, वर मुल च्य
जीव ची भीिी, आतण मुलीस रखी सेव करण ऱ्य सुनेल मृत्यूच्य िोंडी आग्रह ने प ठवि

49
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

असल्य ची अपर धी टोचणी. मी जर व ईट व गले असिे िर त्य िंची ही टोचणी कमी झ ली

असिी कद तचि. ज ईल मनुष्यतवभ व चे र हूनर हून आश्चयक व टि र तहले. य टोचणीनेच जीव

घेिल त्य िंच खरिं िर. तिल व टू ल गले. अच नक िेविंि समोर ददसली... जणू म्हणि होिी...
बघ ही िुझी आपली म णसिं... म झ्य कडे ढकलून गेल िुझ स सर . आतण िू, वेडपट मल इथे
येण्य च िोडग सुचवल स...

आतण अच नक ज ईल पुढच म गक ददसल . अत्यिंि तबकट पण िो एकच म गक होि .

आि ज ति तवच र कर यल वेळ नव्हि .

तिने भर भर फोन दफरव यल सुरूव ि के ली. प्रथम तिने घरच्य दोन्ही क म च्य
ब यक िंन येऊ नक म्हणून कळवले. मग यिची सेक्रेटरी, सोफील फोन करून, तिल ‘जर बिंद
के तबनमधे ज मग बोलिे’ असे स िंतगिले.

तिने िसे के ल्य वर ज ई तिल म्हण ली, “सोफी, म झ्य लग्न च्य आधीप सून आपण
दोघी मैतिणी आहोि, आतण आपल्य ि िेच न िे आहे, असिं िुल ही व टििं न ?”

सोफी बुचकळय ि पडली. "व्ह ट्स ऑन मॅन ?? िू असिं क बोलिेस आज?"

त्य वर ज ई म्हण ली "कॅ न आय क ऊिंट ऑन यू सोफी इफ आय आतक यु टू डू

समथींग?"

"ऑफ कोसक ज ई. यु नो यु कॅ न. पण आि लवकर स िंग. आर यु इन ट्रबल? बॉसल

स िंगू क ?"

"न ही न ही. हे फि िुझ्य म झ्य ि. त्य ल क हीही स िंग यचिं न हीय. फि आज

पूणक ददवस आतण र ि िो घरी येण र न ही ही जब बद री िुझी. क य व ट्टेल िे कर. क मिं क ढ,

ब हेरग िंवची मीटींग ठरव पण बॅग घ्य यल ही िो घरी येि क म नये. त्य च्य आतण म झ्य
जीवनमरण च प्रश्न आहे. वेळ पडलीच िर युज युवर च मक सोफी, पण िो घरी येि क म नये."

50
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

"आर यु आऊट ऑफ युवर म ईंड ज ई? बॉस आधी थोब डीि म रे ल मल . नक्की क य

झ लय? मी आत्त अिीच ज ऊन बॉसल स िंगिेय."

"नो नो सोफी, आय मीन, त्य ल येऊ न देणिं इिकिं महत्व चिं आहे की त्य स ठी जे

कर विं ल गेल िे कर. िपथ आहे म झी िुल . म झ्य वर तवश्व स आहे न ? मग एवढिं कर. त्य च्य

जीव ल धोक होऊ िकिो. प्लीज, यु आर द ओन्ली वन हुम आय कॅ न ट्रतट. तप्लज प्रॉतमस मी
की िू हे करिील?"

"येस आय प्रॉतमस ज ई!"

ज ईने लगेच फोन कट के ल . िी सरळ उठू न तटडीमधे आली. तिने दरव ज ल वून
घेिल . मग िी आरि समोर ज ऊन उभी र तहली आतण तिने िेविंि ल ह क ददली.

िी म्हण ली, "मल म हीि आहे की िू मल प हिे आहेस, ऐकिे आहेस, िर आज

आपण बोलुय , िुझी सिंमिी असेल िर समोर ये."

क हीही झ ले न ही. मग िी म्हण ली "िुझ्य मनी मल म रून ट क यचे आहे. प्रथम

िू म झ्य मन वर कब्ज करण्य स ठी आरि ि सवक घटन मल द खव यचीस जेणेकरून म झिं
मन प्रचिंड दडपण ख ली येईल आतण िू त्य वर कब्ज करिील. पण हळू हळू मन-एक ग्रिेच्य
क रण ने मल ही भूिक ळ कळू ल गल . त्य िून मल एक कळलिं की, िू तनद न म झ्य बरोबर

खोटेपण करि नव्हिीस. मल म रून ट कलेस दकिं व ट कू िकलीस, िर िुझे नुकस न होईल.
मल म ि िुझी सुटक कर यची आहे."

प्रचिंड आव ज करि वरच तसलींग फॅ न ध डकन ख ली आल . ज ईप सून क ही

अिंिर वर पडल . ज ई दकिं तचि हसली आतण म्हण ली, "िुझ र ग मल कळिो, ही कोण मल
सोडवण री असिं व टिय िुल . आतण िे खरच आहे. जोपयंि िू तवि: िुझी सुटक य

51
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

नरकयोनीिून करून घेण्य ची इच्छ च मनी आणि न हीस, िोपयंि कोणीच क ही करू िकि

न ही. पण आज िुल म झे म्हणणे ऐकू न घ्य वेच ल गेल. मल म रून ट कलेस, िर िुझ सुटके च
म गक िर बिंदच होईल पण जय इषेने िू आजि ग यि हे सवक करि आलीस, िे करण्य चे रठक णच
िुल उरण र न ही. म झ्य मृत्यूबरोबर हे घर णे नष्ट होईल. यिबरोबर िू क ही क ळ व्यिीि
करिीलही पण नेहमीप्रम णे त्य िही िू एकटीच असिील. िो नसेल."

जोरजोर ि प य आपटण्य च आतण एख दे श्व पद जसे सिंि प ने हुिंक र भरिे िस

आव ज येऊ ल गल . ही एक प विीच होिी की ज ईचे बोलणे ऐकले ज ि होिे आतण समजिही

होिे.

"आि मी क य बोलिे िे नीट ऐकू न घे. िुझ्य बरोबर जे घडले, िे अत्यिंि ल िंछन तपद
होिे. आमच्य घर ण्य च्य पुरूष िंनीच हे के ले, य च मल अिोन ि खेद आहे. ऐन ि रुण्य ि
तप्रयकर ने के लेली प्रि रण , वर त्य च्य च ब प ने के लेल अत्य च र, अनवध न ने झ लेल िुझ

खून, हे सवकच फ र भयिंकर होििं. परिं िु त्य हूनही भयिंकर होि , िुल पह व ल गलेल िुझ्य
तप्रयकर च त्य च्य पत्नीबरोबरच श्रृिंग र, त्य निंिर त्य ने िुझ्य आईबरोबर तिच्य अगतिकिेच
फ यद घेि के लेल सिंग."

आिून एक खोल दकिं क ळी आतण हुिंदक ऐकू आल .

ज ई बोल यचे क्षणभर थ िंबली. "िुझ्य मन ि सुड ची रठणगी पेटणे अगदीच

तव भ तवक होिे. पुढे त्य च सुड ग्नी झ ल , पण निंिर म ि, िुझ्य मन ि र हून गेलेली,
िरीरसुख ची इच्छ , आतण म लकी हक्क ची भ वन , हीच प्र मुख्य ने िुझ्य मन वर आरूढ झ ली,

आतण मग जय िंनी िुझ्य वर अन्य य के ल त्य िंन सोडू न िू घर ण्य िल्य तस्त्रय िंच्य म गे ल गलीस.

त्य िंचे बळी घेि गेलीस आतण प प ची धनीण बनलीस. त्य िंचे मृत्यू अटळच होिे. िू क रणम ि
ठरलीस. पण िुझ अहिंक र इिक व ढल की िुल व टलिं आपण क हीही करू िकिो. िू
क रणम ि होिीस िेविंि . म झी आजेस सू म्हण ली िे अगदी खरिं . प्र िन ि जे असेल िे घडििंच.

52
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

तिच ही मृत्यू ह िस च होि , इिर िंच ही. पण फरक एवढ च की ब कीच्य िंच्य मन ल िू कह्य ि

घेवू िकलीस, एकीच्य मन च पूणक ि ब घेिल स आतण तिच्य करवी िू तवि:ल हवे िसे व गून
घेिलेस. म झ्य स सूब ईंच्य मन ि म ि फि एवढ च तिरक व के ल स की, िू द खवलेलिं भीषण
दृष्य त्य खरिं समजून जगल्य . भय ने िरीर कोलमडलिं त्य िंच.िं "

अच नक िेविंि अक्र ळतवक्र ळ रुप ि आरि ि ददसू ल गली. तिच ह ि ब हेर आल

आतण ज ईच्य गळय ल पकड यल पुढे झ ल . पण तिल गळ पकडि येईन .

"फॅ न तनजीव आहे िेविंि . त्य वर अतधक र ग जवणे सोपे. क ही अनीष्ट ििीही िुल
स ह य्यभूि झ ल्य असिील. पण सुज ण मन ल कह्य ि घेणे फ र सोपे नव्हे. ििी व य घ लवू
नकोस. ह्य अहिंक र ने बर च उत्प ि म जवल आहे. आि पुरे.”

फट्कन िी ददस यची बिंद झ ली.

“आि , मी िुझ्य मन ल , योग्य म ग कवर घेवून ज ण र आहे. तनद न िस प्रयत्न िरी

करण र आहे. जिी िू य सवक उत्प ि ल तनतमत्तम ि ठरलीस िस च म झ ही सहभ ग

तनतमत्त पुरि च आहे, हे मी ज णून आहे. मी म झ्य जीव चिंच द न ट कलिंय. त्य मुळे मल मृत्यूची
भीिी द खवू नकोस. जय िंन िू म रलिंस असिं िुल व टििंय त्य िंचे मृत्यू अटळ होिे. दुसरे असे की,
क हींन िू िुझ्य स पळय ि अडकवू िकलीस. उद . आप्प स हेब ची पत्नी, म झ्य स सूब ई.

मल ही प्रथम िू अडकवलेस. म झ्य च मन ि तिरून मल च कै द करण्य च प्रयत्न के ल स, पण

िुझे आतण म झे सौभ ग्य, िे फ र क ळ रटकले न ही. य घर ण्य च्य पुरूष िंच अट्ट ह स सोड.
म गकतथ हो. मनुष्य जन्म के व्ह तमळे ल कोण ज णे पण प्रथम य योनीिून सुटक करून घे. जय

योनीि तमळे ल त्य योनीि जन्म घे. पण परि मत्यकयोनीि ये. तवि:च्य मन प सून िे सूक्ष्म िरीर

मुि कर. आपोआपच, त्य बरोबरच्य इच्छ िुल पुढे ज ण्य ि अडथळ बनण र न हीि.
सूडभ वनेप सून मन स मुिी दे. िुझ्य पतवि आत्म्य च िोध घे. वरील दोन गोष्टी के ल्य स िर
िो िुल तमळे लच असे मल व टिे. हे करणेही िसे सोपे न ही. तपळ घट्ट आहे. ज ळू न ट कल स,

53
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

मुळ प सून उपटल स िरच मुिी तमळे ल. न हीिर परि परि दफरून गुि
िं ि ज िील. आि पयंि

आमचे घर होिे धरून ठे व यल . पण आि न ह व ड उरण र न आम्ही. क ही वष कि आम्ही

दोघे ज ऊ. दकिं व िू आम्ह ल सिंपविील, जर योग िस च असेल िर. पण मग िुझी अवतथ दोर
िुटलेल्य पििंग स रखी होईल. अतधक अतधक भरकटि ज िील." िेवि
िं गर गर ज ईभोविी

दफरू ल गली. भयिंकर आव ज क ढू ल गली. पण िे ज ईल घ बरवण्य पेक्ष , तिची अगतिकि च

दिकवि होिे. हे प्रथमच घडि होिे की, दुसरे कोणी तिच्य मन वर क ही बबिंबवू पह ि होिे.

"नुसत्य मन च्य इच्छेल आतण तिच्य पूिकिेल क य अथक आहे? मत्यक योनीि प्रवेि

कर, तजथे इच्छेच उपभोग घ्य यल िरीर असेल. िुझ्य स ठी मी, आि त्य सवकव्य पी ििीस
आव हन करून प्र थकन करण र आहे. िू त्य ि सहभ गी झ लीस िर उत्तमच. नसेल िक्य िर
अडथळ बनू नकोस." असे म्हणून ज ईने पद्म सन घ लून मन एक ग्र के ले. िेविंि च धीर सुटू

ल गल . पुढच्य अनोळखी प्रव स ची ध तिी व टू ल गली. मन आहे त्य ल च घट्ट धरून ठे वण्य स
आसुसले. तिने ज ईल य िून उठवण्य च आतण परि कह्य ि घेण्य च चिंग ब िंधल .

यि दकिीिरी वेळ, कॉन्फरन्स कॉलमधे तबझी होि आतण िो िस च रह व अिी

प्र थकन सोफी करि होिी. ज ईल तिने प्रॉतमस के ले खरे , पण आपण कसे यिल थ िंबवण र, हे

क ही तिल समजि नव्हिे. पण लवकर ि लवकर क ही करणे गरजेचे होिे. मग तिने भर भर

क ळजी ब जूल ठे वून डोकिं व पर यल सुरव ि के ली. बरे च नवे क्ल यिंट्स, यिबरोबर तमटींग

करण्य ची वेळ म गि होिे. त्य िल्य क ही प्रॉतमसींग क्ल यिंट्सन तिने ‘प्रत्यक्ष भेट होणे कठीण
आहे एवढ्य ि, पण आज फोनवर भेटिील’, असे स िंतगिले. ‘फ्री झ ले की मीच फोन जोडू न देईन

’, असेही स िंतगिले. सिंध्य क ळचे प च व जि आलेच होिे. दोन कॉल्स म्हणजे दकम न दीड दोन

ि स. मग तिने एक खूप महत्त्व च्य पद वर असण ऱ्य म णस बरोबर तडनर तमटींग दफक्स
के ली. य ची ब यको यिवर लटटू होिी. यिल तिच तिटक र होि . त्य चे इन्व्हीटेिन यिल

54
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

मेल के ले आतण िो अॅक्सेप्ट करिोय अस मेलही. िो व चल्य व चल्य फोनवर बोलि बोलि च

यि खुचीि उभ र हील आतण र ग र ग ने सोफीकडे प हू ल गल . तिने ख िंदे उचलून अगतिकि

व्यि के ली आतण आज येण्य स ठी त्य म णस ने अल्टीमेटम ददल्य चे यिल मेलवर स िंतगिले.
मग गडबडीने ज ईल तनरोप ददल्य चेही स िंतगिले. चल , म्हणजे र िी ११पयंि िरी बचिंि

नव्हिी. पुढचे पुढे प हू. अस तवच र करून, यिच च लू फोन कॉल सिंपण्य ची िी व ट प हू
ल गली.

सोफी, गरीब तिश्चन कु टुिंब िील मुलगी. ग्रॅजयुएट झ ल्य झ ल्य , यिच्य ऑदफसमधे

नोकरील ल गली. जोसेफच्य , यिचिं ऑदफस सुरू झ ल्य प सूनच त्य च सेक्रेटरी, ओळखीने
आली, म्हणून यिने नोकरील ल वून घेिली. पण लवकरच िी अॅसटे बनली. एक िर तिल
नोकरीची अत्यिंि गरज होिी. क म तिकू न घेण्य ची आवड होिी. मग ज ई आली आतण सोफीने

लवकरच तिचेही मन बजिंकले. लह न मुल स रख तनर गस तवभ व, क म ि हुि री आतण उत्स ह,

आतण य दोघ वर प्रचिंड भिी. ज ईल य आणीब णीच्य क्षणी तिची आठवण येणे अगदीच
तव भ तवक होिे.

प्रथम, ज ईल आपल्य अिंगभर मुिंग्य दफरि हेि, अस भ स झ ल , पण अनुभव ने हे

क य आहे हे ज णून तिने दुलकक्ष करि, परि मन एक ग्र के ले. क ही वेळ ने तिल सवक अिंगभर आग
होवू ल गली. िी ही ज णीवपूवकक मन वेगळी करि तिने परि एक ग्रि स धली. क ही क ळ ने

अनेक बहिंस्त्र श्व पद िंच , आसप स दफरण्य च , ओरडण्य च आव ज येऊ ल गल . िरीही िी बधि
न ही म्हटल्य वर तिल खोलीि प णी तिरि असून िे वरवर चढि प र गळय पयंि आल्य च

भ स होऊ ल गल . क ही क्षण ज ईल आपल जीव ज ण र असे व टले. श्व स गुदमरिोय, असिं

व टू ल गलिं. मन तनश्चय प सून हटू ल गले पण मग िी िय री के लीच होिी मन ची अस तवच र

करून तिने एक ग्रि क यम के ली. ज ईल मन ची एक ग्रि रटकवून ठे वणे जेवढे जड ज ऊ ल गले

55
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

िेवढ च तिच तनश्चय पक्क होि च लल . हे सवक भ स तनम कण करे पयंि िेविंि ची ििीही सिंपि
च लली. तिची अततित्व स ठीची धडपड, दकत्येक पटींनी व ढली. र ि चढि होिी.

तडनर तमटींगही सिंपण्य च्य म ग कवर होिी. यिने सोफीवर कधी नव्हे िे िोंडसूख
घेिले होिे, पण िे अपेतक्षिच होिे. य म णस च्य लोचट ब यकोच त्य ल दकिी पर कोटीच

तिटक र आहे हे िी ज णून होिी. पण इिक वेळ िरी प्रॉतमस रटकवून ठे वले य च आनिंद होि .
पण आि पुढे क य? िरी तडतकिन्स ल िंबवि तिने ब र पयंि ही तमटींग ि णली होिी.

यि स रखे घड्य ळ पह ि होि . िेवटी त्य ने ज ईल फोन करण्य स ठी मोब ईल

उचलल , िेव्ह सोफी पट्कन म्हण ली, ‘ि स भर पूवीच आमचे बोलणे झ ले. ज ई लवकर झोपिे
म्हण लीय’.

त्य ल जर आश्चयक व टले. मल कस न ही के ल फोन? झोपली असेल आि , नको

तडतटबक कर यल , अस तवच र करून िो गप्प बसल .

तमटींग सिंपवून दोघे तनघ ले.

“सोफी िुल घरी सोडू न मी पुढे ज िो. एवढ्य र िी टॅक्सीने नको,” यि म्हण ल .

तिच जीव भ िंड्य ि पडल . न हीिरी िी म्हणण रच होिी, ‘मल घरी सोड बॉस.’

जसजसिं तिचिं घर जवळ येऊ ल गलिं, िसिसिं तिल क ही सूचेन . ‘आि क य कर विं?
कसिं थ िंबव विं?’

तिची तबल्डींग आली. यिने गेटमधून आि ग डी घेिली. मग म्हण ल “वर पोचलीस

घर ि की कॉल कर, मग मी ज िो.”

56
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

‘आि क य कर विं, कसिं थ िंबव विं’ अस प्रश्न पडल . मग म्हण ली "मल ज ईबद्दल
जर बोल यचय."

यिचे डोळे ब रीक झ ले. "ज ईबद्दल क य?"

“इज िी ऑलर ईट?"

"क , असिं क तवच रिेस? " आतण मग तिने सरळच तिचे ज ईबरोबर झ लेले बोलणे
त्य ल स िंतगिले.

यिच्य चेहऱ्य वर, आश्चयक, सिंि प, क ळजी, हज र भ वन उमटल्य आतण पुढे एक

क्षणही न थ िंबि त्य ने सोफीसकट गरक कन ग डी वळवून रतत्य ल ल गल .

"सोफी, िुझी ही मैतिण मल एक ददवस वेडिं करण र. क य च ललय तिच्य डोक्य ि?

क ही कळि न ही मल . मल परि एकद िुमचिं बोलणिं नीट स िंग."

ज ई एक ग्रिेच्य परमबबिंदप
ू यकि पोहोचू ल गली. िेविंि तनकर ने तिच तनश्चय
मोडण्य च प्रयत्न करू ल गली. मधेच घर ि क ही धड धड पडण्य च आव ज आल . प ठोप ठ
धरणीकिं प व्ह व िस सगळ जतमनीप सून बभिंिींच भ ग ह दरू ल गल . जसजिी ज ई
एक ग्रिेच्य टोक वर पोचि होिी, िेविंि हव लददल होऊन उत्प ि म जवण्य च्य हेिूने आभ स

तनम कण करि होिी. ज ईचे मन त्य ि गुिंििे, िर िो आभ स खर ठरल असि . पण िसे न होि
िेविंि चे मन ग ठी सोडू ल गले. िेविंि प र ह दरून गेली.

यिने ग डीच तपीड जर ही कमी न करि सोफीचे बोलणे नीट ऐकले. ‘आमच्य
जीवन मरण च प्रश्न? म्हणजे क य?’ त्य च श्व सोच्छव स जलद गिीने होऊ ल गल . सोफीच्य

57
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

क नफट ि म र वी अिी इच्छ झ ली त्य ल . पण िेवटी तिच्य मुळे आत्त िरी कळले होिे. ‘युज

युवर च मक? हेच ओळखलस क मल ज ई? मन ि खोल एक कळ उमटली.’ ग डी आि क ही

तमतनट िंच्य अिंिर वर होिी घर प सून. यिल िी ि स िंएवढी व टि होिी.

ज ई एक ग्रिेच्य परमतिखर पयंि पोहोचली. इथे सवक ि िंि होििं. स ध एक िरिं गही

नव्हि . तिल आपले सवकच पूवकज एकिच ददसू ल गले. आतण िेविंि ही. जणू न टक सिंपल्य वर

न यक, खलन यक, सगळे च एकि बसून चह तपि ि िसे. आत्म्य ल क ळवेळ ची बिंधने नसि ि,
भौतिक अिंिर ची बिंधने नसि ि, हे व चलेल्य च अथक प्रत्यक्ष ि ददसू ल गल . तिच्य िील मूळ
ििीित्त्व आतण इिर िंिील ििीित्त्व एकच आहे य ची आिून ज णीव उमलली. िेविंि तवषयी
फि अपरिं प र प्रेम ने मन भरून आले. त्य च क्षणी कै द तिणीस रख्य भडकलेल्य िेविंि ने
करकचून ज ईची म न आवळली. ज ईच्य तपि कने, िेविंि ि िंि ि िंि होि गेली. तिच सवक द्वेष,
सिंि प, मत्सर क्षण ि कु ठल्य कु ठे तभरक वले गेले.

सगळे आभ स सिंपले. मन ल तचकटलेले हे सवक थर न हीसे होि च, िुद्ध तवरुप िील

मन पिंचित्त्व ि तवलीन होण्य स आसुसले. पह ि पह ि तवलीन झ ले. तिच्य अततित्व ची
िेवटची खूणही तिल्लक र हू नये अस सिंकेि अस व . िी तवलीन होि असि न च यि ध डकन्

दरव ज िोडू न आि आल . त्य चबरोबर त्य आरि च्य रठकऱ्य रठकऱ्य उड ल्य . त्य ने आि
येि च ज ईल असे बसलेले प तहले. िो चट्कन तिच्य जवळ गेल . तिने ह ि वर के ल . त्य च्य

ह ि च्य सह य्य ने िी उभी र तहली. दकत्येक ि स पद्म सन ि बसल्य ने, भौतिक िरीर कु रकु रू
ल गले होिे. पण तिच्य चेहऱ्य वरचे ि िंि, सम ध नी, आनिंदी भ व प हि न , िो

आश्चयकचदकिही झ ल आतण आश्वतिही झ ल . पूवीची, आपली ज ई परि तमळ ल्य स रखिं व टलिं

त्य ल . प ठोप ठ आलेल्य सोफील पूणक तवसरून त्य ने ज ईल तमठीि घेिले. ज ईही कोणत्य ही
भय तिव य दकत्येक ददवस िंनी त्य च्य तमठीि तवस वली.

58
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

मग ह ि ने खूण करून तिने सोफील जवळ बोल वले आतण म्हण ली "थॅंक यू सोफी".

मग अच नक यिल आठवले, िो डोळे दफरवि म्हण ल "येस, थॅंक यू सोफी, फॉर

नॉट युजींग युवर सो कॉल्ड च मक".

सगळे च हसू ल गले. दकत्येक ददवस िंनी ज ईच्य खळखळू न हसण्य ने घर आतण यिचे
मन भरून गेल.े

सक ळी िेज रची तचमुरडी तिरीन स िंगि आली, "आन्टी, म झ्य गच्चीि बुलबुलने
घरटिं के लिं होििं न , त्य िल्य अिंड्य िून बेबी बुलबुल ब हेर आलिं." ज ईच्य ओठ िंवर एक वेगळिं च
हसू उमटलिं.

__सम प्त__

59
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

ई स तहत्य प्रतिष्ठ न दह वष ंपुवी सुरू झ लिं. जगभर ि ई पुतिक िंची सिंकल्पन रुजू ल गि

असि न च मर ठीिही ई पुतिकिं सुरू झ ली. मर ठीि अमॅझॉन स रखे प्रचिंड इन्व्हेतट्मेंट करण रे
तखल डी उिरले. त्य िंच्य समोर ई स तहत्य म्हणजे अगदीच बलिंबुटटिंब.ू पण गेली दह वषं आतण
आजही गुगलवर “मर ठी पुतिक” दकिं व “Marathi ebook” ट कले की ४ कोटी ९३ ल ख
न िंव िंमध्ये पतहले दुसरे न व येिे िे ई स तहत्यचेच. ही कर मि आहे आमच्य लेखक िंची.
व चक िंन स ित्य ने दजेद र मनोरिं जक उच्च प्रिीची पुतिके “तवन मूल्य” देण रे आमचे लेखक
हेच य तपधेचे तवजेिे आहेि.

मर ठीि “स तहत्यरत्न िंच्य ख णी” तनपजोि य ज् नोब िंनी म तगिलेल्य पस यद न ल ईश्वर ने

िेवढ्य च उद रिेने ख णींच वष कव के ल . मर ठीचे दुदव
ै हे की य ख णींिली रत्ने ब हेर आणणे
आतण त्य िंचे पैलू पडल्य वर त्य िंन िोके स करणे आतण ज गतिक व चक िंसमोर िे पेि करणे
य ि आपण कमी पडलो. इथे उत्तम स तहत्य स ठी भुकेलेले व चक आतण उत्तम व चक िंच्य
प्रतिक्षेिले स तहतत्यक य िंच्य ि तिज बनणे आवश्यक आहे. तविेषिः डॉ. तनिीन मोरे य िंस रखे
स तहतत्यक जय िंन तलतहण्य ि आनिंद आहे पण त्य पुढील जटील प्रदक्रयेि पडण्य ि रस न ही
अि िंस ठी. तवदेि िंि मोठे लेखक एजिंट नेमि ि आतण िे ब की सवक व्यवह र पह ि ि. मर ठीि
ही सोय न ही.

ई स तहत्य प्रतिष्ठ न ही क ही अनुभवी प्रोफ़े िनल प्रक िन सिंतथ नव्हे. पण गेल्य दह वष ंि

आमच्य हे लक्ष ि आले की मर ठीि रत्न च्िं य ख णी आहेि आतण त्य िंि उिरून ह ि क ळे
करून म िी ग ळ उपसि र हून जर तचवटपणे क म करि र तहले िर एक हून एक भ री रत्ने
गवसण र आहेि. एख द्य मोठ्य धतनक ने, पिंतडि िंच्य सह य्य ने, दरब री आश्रय सह जर हे
क म ह िी घेिले िर मर ठी भ षेिले स तहत्य ज गतिक पटल वर आपल ठस नक्की उमटवेल.

डॉ. तनिीन मोरे य िंची िेर अप्रक तिि पुतिके प्रक ि ि आणण्य च म न ई स तहत्यल
तमळ ल . ििंभू गणपुले य िंची नऊ, डॉ. वसिंि ब गुल य िंची ब र , िुभ िंगी प सेबिंद य िंची स ि,
अतवन ि नगरकर य िंची,डॉ. ततमि द मले य िंची प च, डॉ. वृष ली जोिी य िंची िीन अि

60
प्रतिबबिंब मधू तिरग िंवकर

अनेक िंच्य पुतिक िंन व चक िंपयंि नेण्य चे भ ग्य ई स तहत्यल ल भले. असे अनेक
“तव िंिःसुख य” तलहीण रे उत्तमोत्तम लेखक कवी य मर ठीच्य “स तहत्यरत्न िंतचय ख णीं” मध्ये
आहेि. अिोक कोठ रे य न
िं ी मह भ रि च्य मूळ सिंतहिेचे मर ठी भ ष िंिर सुरू के ले आहे.
सौरभ व गळे , सूरज ग ि डे, ओंक र झ जे, पिंकज घ रे , तवन यक पोिद र, ददप्ती क ब डे, भूपेि
कुिं भ र, सोन ली स मिंि, के िकी िह असे अनेक नवीन लेखक स ित्यपूणक लेखन करि आहेि. ई
स तहत्यकडे हौिी लेखक िंची कमी कधीच नव्हिी. पण आि हौसेच्य वरच्य प यरीवरचे,
लेखन कडे गिंभीरपणे पह ण रे आतण आपल्य लेखन ल पैलू प डण्य कडे लक्ष देण रे लेखक
आि येि आहेि. त्य िंच्य स तहत्य च्य प्रक ि ल उज ळ तमळो. व चक िंन आनिंद तमळो.
मर ठीची भरभर ट होवो. जग िील सवोत्कृ ष्ट स तहतत्यक प्रसवण री भ ष म्हणून मर ठीची
ओळख जग ल होवो.

य सव कि ई स तहत्य च ही ख रीच व ट असेल ह आनिंद. आतण य यि ि ई लेखक िंच

बसिंह च व ट असेल य च अतभम न.

आमेन

सुनील स मिंि

अध्यक्ष, ई स तहत्य प्रतिष्ठ न

61