Ο Παπαδιαμάντης ειρωνεσόμενος την

εθνική βλακεία
«Ἕσο πόηε ζὰ εἴκεζα ἀραξαθηήξηζηνη Γξαηθύινη;»

Η ΚΑΛΤΣΑ ΤΗΣ ΝΩΕΝΑΣ

― Καὶ ηὰ θνπλνύπηα πῶο λὰ εὗξαλ ηξόπνλ θ᾿ ἐζώζεζαλ εἰο ηὴλ Κηβσηόλ; Κ᾿ ἡ
κπῖγα; θαὶ ηὰ κπηγαξάθηα; θ᾿ νἱ κνπζίηζεο*;

― Καὶ ηὰ κηθξόβηα;

Αἱ δύν θπξίαη εἶραλ ηὸλ ιόγνλ. Ἡ πξώηε, εὐηξαθήο, κεγαιόζσκνο, θαὶ

θαινθακσκέλε, ὅζνλ ἐθαίλεην ὑπὸ ηὰο ἀθηῖλαο ηῆο ζειήλεο, κέζῳ ηνῦ δέλδξνπ, θαὶ
ὑπὸ ηὸ θῶο ἑλὸο θαλνῦ ἐπὶ ρακεινῦ ζηύινπ, ἔμσζελ ηνῦ ἐμνρηθνῦ θαθελείνπ, ἦην
ζύδπγνο ηνῦ παξαθαζεκέλνπ αὐηῇ ὑπεξκεζήιηθνο θπξίνπ κὲ ηὴλ γελεηάδα, ὅζηηο ἦην
ἐπαξρηώηεο πνιηηεπόκελνο. Ἡ ἄιιε, λεαξὰ ἀθόκε, ἄγακνο, ἦην ἐλ ἐλεξγείᾳ δαζθάια.
Δἷο γλώξηκόο ησλ, λεαξὸο θύξηνο, ζπλεπιήξνπ ηὴλ ηεηξάδα. Δἶραλ πίεη ηὸλ θαθέλ
ησλ, ηὴλ ζεξηλὴλ ἐθείλελ λύθηα, θαὶ ἀλεςύρνλην.

― Κη ὁ ςύιινο ηάρα πνῦ λὰ ἐηξύπσζε, θαὶ θαηώξζσζε λὰ γιπηώζῃ; εἶπελ ἡ

δαζθάια.

― Γὲλ ἀκθηβάιισ ὅηη ζηὴλ θάιηζα ηῆο Νώελαο ζὰ ἐρώζε, ἀπήληεζελ ἡ

κεγαιόζσκνο.

Ὅινη ἐθάγραζαλ.

― Μὰ ἡ ςείξα;

―Ὤ, ἡ ςείξα; Χσξὶο ἄιιν ζὰ ἐθόιιεζε ζηὴλ γελεηάδα ηνῦ Νῶε.

Ὁ γεξαηὸο θύξηνο ἀθνπζίσο ἔςαπζε ηὴλ γελεηάδα ηνπ.

*
**

Δἰο ἕλα ὅκηινλ ἀληηθξηλὸλ ἐθάζελην ηξεῖο ιηκνθνληόξνη. Οἱ δύν κόλνλ ἐθνξνῦζαλ
ζηελά. Ὁ ηξίηνο, ἀκύζηαθνο ἀθόκε, ἐθνξνῦζε θνκςὰ ξαζάθηα, θαὶ εἶρε ηὴλ θνηζίδα
ηνπ ὀπίζσ δεκέλελ εἰο ηὴλ κέζελ κὲ θνξδέιαλ. Ἴζσο ἦην Ρηδαξείηεο.

Καηὰ ζύκπησζηλ, θ᾿ ἐθεῖ ἡ ὁκηιία ἦην ζρεηηθὴ κὲ ηὴλ Παιαηὰλ Γηαζήθελ. Οἱ ηξεῖο
λένη ὡκηινῦζαλ ἐλ ἐμάςεη, θ᾿ ἐθαίλνλην ὅηη εἶραλ δεηπλήζεη ἐλ ἀθζνλίᾳ.

― Καὶ ηίλνο ηὰ πνπιᾷο αὐηά, βξέ;… Πῶο κίιεζελ ἡ γατδάξα ηνῦ Βαξιαάκ; (sic)
Τίλνο ηὰ πνπιᾷο αὐηά, βξέ;
Τὸ βρὲ ὁ Ρηδαξείηεο ηὸ ἀπεύζπλε βεβαίσο εἰο ηὸλ ἀόξαηνλ θαὶ ἀπξόζσπνλ [ηὸλ]
δηεπζπληὴλ ζπληάθηελ ηῆο Ἱεξᾶο Γξαθῆο, πξὸο ηὸλ ὁπνῖνλ ἀπέζηξεθε ξεηνξηθῶο ηὸλ
ιόγνλ. Ἴζσο εἰο ηὸλ πξνθήηελ Μσπζέα.

― Τίλνο ηὰ πνπιᾷο αὐηά; ἐπαλέιαβε θαὶ ηξίηελ θνξάλ.

Ὁ λεαξὸο θύξηνο ηνῦ γείηνλνο ὁκίινπ, ἂλ θ᾿ ἐγέιαζε κὲ ηὰο ἐιαθξὰο εὐθπνινγίαο

ηῶλ δύν γπλαηθῶλ, θαίλεηαη ὅηη δὲλ εὐεξεζηήζε ἀπὸ ηὴλ βαλαπζόηεηα ηνῦ κηθξνῦ
ξαζνθόξνπ. Καὶ ἀπνηεηλόκελνο πξὸο ηὴλ ἰδίαλ ὁκάδα ηνπ, ἀξθεηὰ κεγαινθώλσο
ὥζηε λ᾿ ἀθνύεηαη θαὶ ἀπὸ ηνὺο γείηνλαο, εἶπε:

― Τίλνο ηὰ πουλᾷ;… Μ᾿ αὐηὰ ηὰ πξάγκαηα, εἶλαη εἴθνζηλ αἰῶλεο ηώξα,

ἐμαθνινπζνῦλ λὰ πουλοῦνται εἰο ἑθαηνκκύξηα ἀλζξώπσλ, θαὶ κάιηζηα αἱ Βηβιηθαὶ
Ἑηαηξεῖαη ηὰ πουλοῦν κεηαθξαζκέλα εἰο ηξηαθόζηεο ηόζεο γιῶζζεο… Κ᾿ ἔπεηηα,
ἐθεῖλνο πνὺ ηὰ πουλᾷ, ὡο ζαῦκα δεηεῖ λὰ ηὰ πουλήσῃ θαὶ ὄρη ὡο θνηλόλ ηη θαὶ
ζύλεζεο. Οὐδὲ βηάδεη θαλέλα λὰ ηὸ πηζηεύζῃ.

― Καὶ δὲλ εἶλαη θαὶ πνιὺ παξάμελν ἂλ ὡκίιεζε κίαλ θνξὰλ ἡ γατδάξα, εἶπελ ἀθάθσο
ὁ γεξαηὸο θύξηνο. Πόζνη γατδάξνη θαὶ γατδάξεο πόζεο κηινῦλ!

―Ἂο η᾿ ἀθήζνπκε αὐηό, εἶπελ ὁ λένο. Μὰ ἰδέηε πόζνλ θαιὰ ὁ λεαξὸο αὐηὸο
ξαζνθόξνο καλζάλεη ηὰ «ἱεξὰ γξάκκαηα», ἀθνῦ ηὸλ Βαιαάκ, ηὸλ κάληηλ, πνὺ ἔδεζε
ρίιηα ρξόληα πξὸ Χξηζηνῦ, ηὸλ θάλεη Βαξιαάκ, ηὸλ αἱξεηηθὸλ ηῆο 13εο κεηὰ Χξηζηὸλ
ἑθαηνληαεηεξίδνο… Καὶ ηὸ θάησ-θάησ, θύξηε, ἐπέθεξελ νἱνλεὶ ἀπνζηξέθσλ ηὸλ
ιόγνλ πξὸο ηὸλ Ρηδαξείηελ, ἀθνῦ δὲλ ζ᾿ ἀξέζεη, θύξηε, ἡ Θξεζθεία θαὶ ηὸ ἱεξαηηθὸλ
ζηάδηνλ, δηαηί θνξεῖο ξάζα, θαὶ δηαηί νἱ θηιόζηνξγνη γνλεῖο ζνπ ζὲ ζηέιλνπλ λὰ
θνηηᾷο εἰο ηὴλ Ρηδάξεηνλ;

Ἕσο πόηε ζὰ εἴκεζα ἀραξαθηήξηζηνη Γξαηθύινη;

(1907)