Voorwoord

Bij deze opdracht heb ik gekozen voor het boek Matilda van Roald Dahl. Ik heb dit boek gekozen
omdat ik dit als jongetje een geweldig boek vond. Ook de verfilming van dit boek vind ik erg goed. In
dit verslag ga ik kijken naar de overeenkomsten en verschillen tussen het boek en de film. Dit doe ik
door dieper in te gaan op de personages, de verhaallijnen, het perspectief en de mogelijke
vereenzelviging met de hoofdpersoon. Uiteindelijk geef ik een conclusie of dit boek en deze film aan
te bevelen zijn voor kinderen zodat ze meer motivatie krijgen om te gaan lezen.

Personages

Matilda
Matilda wordt zowel in het boek als in de film omschreven als een lief klein meisje. Ze is heel erg
slim en leert zichzelf lezen en rekenen. Ondanks haar intellegentie is ze wel heel bescheiden; als je
het niet zou weten, zou het niet opvallen dat ze zo slim is. Als ze vier is leest ze al boeken van
bekende schrijvers zoals Dickens, Kipling en Hemingway. Daarnaast leert Matilda zichzelf iets later in
het verhaal buitenaardse krachten aan. De beschrijvingen en avonturen van Matilda uit het boek
komen goed overeen met de film. Wel is er een leeftijdsverschil. In het boek gaat Matilda naar
school als ze vier jaar oud is. In de film is ze al zesenhalf.

Familie Wormhout
De beschrijvingen van het boek komen niet helemaal overeen met hoe ze in de film neer worden
gezet. In het boek is Mevrouw Wormhout een gezette vrouw, terwijl ze in de film erg slank is. Ook
heeft ze in de film een naam: Zinnia. In de het boek komt deze naam helemaal niet voor. Ook
Meneer Wormhout komt qua uiterlijk niet helemaal overeen; de kledingstijl van Meneer Wormhout,
die in het boek uitgebreid besproken wordt, is niet hetzelfde als in de film. In het boek is veel
aandacht voor het goede stel haren van Meneer Wormhout. In de film is te zien dat Meneer
Wormhout al een beetje kalig begint te worden. De beschrijving van de zoon, die in het boek niet
uitgebreid beschreven wordt, omdat dit een “doodnormale” jongen is, is ook aangepast in de film.
Hier is de zoon namelijk een irritante pestkop die achter z’n vader aanloopt. Verrassend vind ik het
verschil in reacties van de familie Wormhout als Matilda geadopteerd wordt door Juffrouwfrouw
Engel. In het boek geven de ouders helemaal niks om het feit dat Matilda weg gaat, ze zwaaien haar
niet eens uit. Het broertje zwaait wel vanuit de auto naar Matilda. In de film vindt de moeder het
niet zo leuk dat Matilda we gaat: “Je bent mijn enige dochter die ik ooit gehad heb”. De vader
reageert minder dramatisch, maar begrijpt wel dat dit het beste is voor Matilda. De broer van
Matilda zegt niet echt iets. Hij zwaait ook niet uit zoals in het boek wel gebeurt.

Juffrouw Engel
De weergave van juffrouw Engel in de film is zeer vergelijkbaar met de omschrijvingen in het boek.
Ze is een hele lieve juffrouw die goed voor haar kinderen is. Ze is de dochter van de Bulstronk, al
weten de kinderen dit niet. Aan het eind van de film wordt juffrouw Engel directeur. In het boek
wordt ze onderdirecteur. In het boek is ze echter wel veel armer dan in de film. In het boek heeft ze
geen meubels en is er op thee en brood met margarine na niks te eten. Ook hangt er niks aan de
muren of is er iets anders in het huis. Water moet ze halen via de put. In de film is het een klein
maar gezellig huisje. Matilda en juffrouw Engel drinken hier thee met koekjes. Ook is er stromend
water in het huisje.
Bulstronk
De Bulstronk is het hoofd van de school. Ze is een forse, brede vrouw. Ze heeft vroeger op hoog
niveau aan kogelstoten gedaan. In de film wordt ze goed weergegeven, zeer vergelijkbaar met het
boek. In de film is de Bulstronk minder gewelddadig dan in het boek. Ook zijn bepaalde scènes
aangepast om het mogelijk wat kindvriendelijker te maken. De scène dat Amanda Trip met haar
vlechtjes wordt weggeslingerd komt ook in de film voor. Een verschil is dat Amanda in de film
ongedeerd blijft. In het boek komt ze er niet zonder kleerscheuren vanaf.

Kleine, minder belangrijke personages

Hortensia: Hortensia is een oudere leerling. In het boek is zij een lelijke meid die veel kattenkwaad
uithaalt. Ook bij de Bulstronk. In de film is ze een lief meisje en wordt er niks over haar streken bij de
Bulstronk gesproken.

Bram Bokkepoot: Bram eet stiekem van de taart van de Bulstronk. Als straf hiervoor moet hij een
hele grote taart in zijn eentje op eten terwijl de rest toekijkt. In deze scène zijn er ook verschillen. In
de film wordt Bram op een gegeven moment aangemoedigd door meerdere kinderen, in het boek
gebeurt dit niet. Ook moeten de leerlingen allemaal nog 5 uur nablijven. In het boek is dit niet het
geval.

FBI-agenten: Bij de familie Wormhout staan er in de film de hele dag FBI-agenten voor de deur die
onderzoek doen naar de criminele zaken van Meneer Wormhout. Matilda heeft natuurlijk door dat
dit agenten zijn; haar ouders denken echter dat dit speedbootverkopers zijn. In het boek komen de
FBI-agenten helemaal niet voor. Door de FBI-agenten is het meteen duidelijk dat Meneer Wormhout
met illegale dingen bezig is. In het boek krijg je dit aan het einde pas te weten.

Verhaallijnen
Verhaalstructuur
In zowel het boek als de film zijn de stappen van Aristoteles goed terug te zien:

- Stemmingsinleiding: in de film is meteen te zien dat het verhaal zich in de Verenigde Staten
afspeelt. In het boek speelt het verhaal zich in Engeland af. Dit merk je niet meteen maar
toch al vrij snel. Je merkt dit nadat de literatuur aan bod komt.
- Expositie: Matilda en haar familie worden bijna direct voorgesteld. Dit is zowel in de film als
in het boek.
- Motorisch moment: het verhaal begint echt te lopen als Matilda zo boos is dat ze haar
ouders gaat straffen.
- Intrige: Matilda leert haar magische krachten kennen.
- Crisis: De Bulstronk geeft Matilda de schuld van de salamander in haar water
- Climax: nadat dat Matilda haar ouders heeft gestraft is ook de Bulstronk aan de beurt.
- Catastrofe: hier is er een verschil tussen de film en het boek. In de film is dit moment in het
huis van de Bulstronk waar Matilda bijna wordt gepakt. In het boek vindt de catastrofe
plaats op school in de klas.
- Peripetie: in de film vindt Matilda het niet eerlijk dat de Bulstronk in haar huis met haar
centen woont. In het boek is Matilda nog steeds boos door wat er in de klas is gebeurd.
- Catharsis: Matilda bedenkt een plan om de Bulstronk weg te jagen en juffrouw Engel haar
huis en geld terug te geven
- De afwikkeling: Matilda voert haar plan uit.
- De stemmingsuitleiding: Matilda wordt geadopteerd door juffrouw Engel en blijft bij haar
wonen.
In de film is duidelijk de Hollywood structuur terug te zien:

1. Set the scene: het verhaal wordt ingeleid.

2. Introduce the characters: er wordt kennis gemaakt met Matilda en haar familie.
3. Begin the journey: Matilda gaat naar school.
4. Encounter the obstacle: de Bulstronk komt in het verhaal..
5. Overcome the obstacle: Matilda verzint een plan.
6. Resolve the story: het plan werkt en de Bulstronk is wet.
7. Make the point: Matilda wil bij juffrouw Engel blijven wonen.
8. Ask the question: Mag Matilda bij juffrouw Engel blijven wonen?
9. Repeat the point: Het was een goed idee dat Matilda bij juf Engel is gaan wonen.

Introductie
De introductie van de film en het boek zijn vergelijkbaar, al zijn er ook in de introductie al
verschillen. In het boek geeft Roald Dahl voorbeelden van een basisschoolleraar die vertelt over
ouders die hun kind geweldig vinden, ook al zijn ze dat totaal niet. In de film wordt verteld dat ieder
kind uniek is. De meeste ouders denken dat hun kind het meest fantastische kind ter wereld is, er
zijn echter ook ouders die er anders over denken. Met Familie Wormhout als voorbeeld. Een ander
verschil van introductie is dat in de film eerst de familie Wormhout wordt voorgesteld en daarna pas
Matilda. In het boek wordt eerst Matilda voorgesteld en daarna de familie Wormhout. In de film is
Matilda nog een baby’tje, in het boek is Matilda bij het begin van schrijven al een jaar of 4. Op het
moment dat het verhaal echt begint zegt ze (in de film) dat ze al 6 en een half jaar oud is. Dit terwijl
ze in het boek nog 4 is als ze naar school gaat. Ook de beschrijvingen zijn anders: In het boek is
Mevrouw Wormhout een gezette vrouw, terwijl ze in de film erg slank is. Over Meneer Wormhout
valt juist het tegenovergestelde te zeggen. Ook de kledingstijl van Meneer Wormhout, die in het
boek uitgebreid besproken wordt, komt niet met de film overeen. Matilda zelf lijkt in de film wel op
hoe ze in het boek beschreven is. De plaatsenwaar de film en het boek zich afspelen zijn ook anders.
In de film speelt het verhaal zich duidelijk af in de Verenigde Staten. Dit is te zien aan huizen, de
straten, de auto’ s en het accent dat de mensen gebruiken om tegen elkaar te praten. Het verhaal in
het boek speelt zich af in Engeland.

Begin van het verhaal

Zowel in het boek als in de film wordt verteld dat Matilda overdag alleen thuis is. Ze gaat dan naar
de bibliotheek waar ze het ene na het andere boek verslindt. Dit is in het boek en de film hetzelfde.
Veel scènes van het begin zijn hetzelfde, al spelen ze zich af in een andere volgorde. In het boek
komt de oplichterij (het terugdraaien van de kilometerstand en zaagsel in de motor) bijna meteen
naar voren. Dit gebeurt ook bij de Familie Wormhout thuis. In de film gaan Matilda en haar broer
mee naar de zaak, op een later moment. Hier leren ze pas de geheime daden van Meneer
Wormhout.

Straffen
In het boek wordt het boek van Matilda afgepakt en moet ze naar de televisie kijken. Hier wordt ze
erg boos om waardoor ze een straf voor haar vader bedenkt. Ze besluit de hoed van de vader onder
te smeren met superlijm, waardoor de hoed vast komt te zitten aan het hoofd van Meneer
Wormhout. In de film is het een andere reden waarom ze boos wordt. Na het berekenen van de
winst die Meneer Wormhout heeft gemaakt die dag wordt Meneer Wormhout boos; het kan
namelijk niet dat zo’n jong meisje zo’n moeilijke som kan uitrekenen; ze heeft gespiekt. Hierdoor
besluit Matilda de blonde haarverf van Mevrouw Wormhout in de haarproducten van Meneer
Wormhout te doen, zodat Meneer Wormhout blond wordt. Dit gehele stuk komt ook voor in het
boek, maar gebeurt pas nadat de hoed vastgezeten heeft. De scènes zijn dus, op enkele
aanpassingen na, verwisseld. Ook is er in het boek een extra straf: Matilda verstopt een papegaai in
huis die begint te praten, waardoor de Familie Wormhout het idee krijgt dat het binnen spookt. In
de film is deze hele straf weggelaten.

Magische krachten
Matilda leert zichzelf magische krachten aan. In het boek is dit pas nadat ze kennis heeft gemaakt
met de Bulstronk. Ze laat hier een glas water met daarin een salamander omvallen over de Bulstronk
heen. Ze is hier dus al naar school geweest en heeft alle straffen voor de ouders al uitgevoerd. In de
film is dit anders. Bij de film wordt Matilda erg boos op haar ouders omdat ze verplicht wordt naar
de televisie te kijken. Haar vader scheurt hier haar bibliotheekboek kapot. Omdat Matilda zo boos is
staart ze naar de televisie in de hoop dat deze stuk gaat. Dit gebeurt tot haar eigen verbazing ook
echt. In de film kan Matilda veel meer met haar magische krachten: ze kan van alles tegelijk laten
bewegen zonder er goed naar te staren. In het boek kan ze met veel moeite maar een dingetje
tegelijk bewegen. In de film is te zien dat ze haar magische krachten blijft behouden. Ze gebruikt ze
bijna nooit, alleen voor handige dingen zoals bijvoorbeeld een boek uit de boekenkast naar haar toe
laten vliegen. In het boek raakt ze haar magische krachten kwijt. Dit komt omdat ze in de hoogste
klas komt waardoor ze meer na moet denken.

Extra verhaallijnen
In de film zijn er extra verhaallijnen bij bedacht. Zo gaat Matilda naar het huis van de Bulstronk en
wordt de Bulstronk daar al door haar bestraft. In de film is duidelijk te merken dat de Bulstronk erg
bijgelovig is, iets waar Matilda misbruik van maakt. In het boek wordt helemaal niet over
bijgelovigheid gesproken.

Vertelperspectief
Het vertelperspectief is zowel in het boek als in de film een auctoriaal perspectief. Er is dus een
alwetende verteller die vertelt over de situatie. De verteller vertelt over het verhaal en stelt de
hoofdpersonen voor. Dit gebeurt in het boek en in de film. In het boek zijn dialogen verwerkt die je
ook in de film terug ziet.

Vereenzelviging met de hoofdpersoon

Naar mijn mening is zowel bij de film als het boek een vereenzelviging met Matilda. Ze beleeft
bijzondere, zielige en gevaarlijke momenten waardoor je met de hoofdpersoon mee gaat leven.
Persoonlijk heb ik het in het boek meer. Al zijn de verschillen niet groot. Dat deze verschillen niet zo
groot zijn komt voornamelijk door het feit dat er in de film meer gevaarlijke momenten zijn,
waardoor je je hart vasthoudt het met Matilda allemaal wel goed komt.

Genredidactiek
Suzanne van Norden heeft alle soorten teksten verdeeld over tien genres. Het genre waar dit boek
onder valt is het verhalende genre. Onder het verhalende genre vallen nog twee genres. Dit zijn
vertellingen en verhalen. In dit geval is het een verhaal. Matilda is een onderhoudend verhaal dat
vertelt over een reeks gebeurtenissen. De tekstvorm is een “langer verhaal”. Dit is in zowel het boek
als de film het geval.
Fases van leesontwikkeling
Matilda is geschreven zijn de groep 5-8. Kinderen van deze leeftijd zijn vaak in fase 5 van de fases
van de leesontwikkeling. Voor de film is het niet heel anders. Soms is de film wel kindvriendelijker
gemaakt door bepaalde scènes een beetje te veranderen zodat er geen gewonden of doden vallen.
Dit is gebaseerd op de kennis van de taal en de kennis van de wereld die kinderen op deze leeftijd
hebben. De functie van dit boek is om de lezer te amuseren. Het boek is fictie, wat betekent dat de
kinderen belevend (op 1F niveau) en herkennend (op 2F/1S niveau) moeten kunnen lezen. (Bron: S.
Bacchini, R. Dekkers, D. Hofstede, C. Markesteijn, H. Meijer & T. Pullens (2018). Portaal, Praktische
didactiek voor het basisonderwijs. Bussum: Coutinho.)

Conclusie
Het boek is erg mooi geschreven. Het is spannend en een bijzonder verhaal. De personages zijn
bijzonder en er zijn aparte gebeurtenissen. Dit geldt echter ook voor de film. Om de film langer te
laten duren dan het oorspronkelijke verhaal zijn er scènes bij bedacht. Dit zijn ook meteen de
spannendste scènes uit film. Dit zijn de scènes dat Matilda naar het huis van de Bulstronk gaat. Hier
wordt ze bijna ontdekt, maar ze komt goed weg. Hierdoor kun je wel goed meeleven met de
hoofdpersoon, wat het extra boeiend maakt.

Zowel het boek als de film zijn erg toegankelijk voor kinderen. Het taalgebruik is niet erg lastig,
waardoor het goed te lezen is en kinderen niet snel vast zullen lopen. De hoofdpersoon in het
verhaal is zelf ook een kind, waardoor je als kind zijnde sneller met de hoofdpersoon mee gaat leven.
Matilda is geschreven op een manier zoals Roald Dahl veel boeken schrijft. Extreme, gefantaseerde
verhalen met bijzondere gebeurtenissen. Ik denk dat dit goed bij kinderen past. Vinden ze Matilda
leuk om te lezen, dan zullen ze andere boeken van Roald Dahl vast ook leuk vinden. Ook de film kan
helpen kinderen te motiveren om te lezen. In de film zien ze het bijzondere verhaal van Matilda
waardoor ze mogelijk geïnteresseerd naar meer van dit soort verhalen. Deze kunnen ze vervolgens
lezen in andere boeken van Roald Dahl. Als kinderen plezier krijgen in het lezen van deze boeken
zullen ze misschien merken dat lezen leuk is. Hierdoor zouden ze ook boeken van andere schrijvers
kunnen lezen. Dit is dan ook het lees/kijkdoel: het amuseren van de lezer/kijker. Hiernaast is dit
boek ook qua verhaallijn extra goed om kinderen te motiveren om te lezen. Matilda is namelijk een
echte boekenwurm en leest alles. Ze is dan ook heel slim. Kinderen zullen misschien de neiging
hebben ook meer te gaan lezen, zodat ze ook heel slim worden. Dit is zowel in het boek als in de
film. Ook geeft zowel het boek als de film een mooie boodschap wat mogelijk kan helpen voor
kinderen die niet goed kunnen lezen en dit wel beter willen kunnen. Deze boodschap gaat als volgt:
alles is mogelijk, als je er maar in gelooft.