Professional Documents
Culture Documents
ސ ަ
ޫ
ގ ަމއ ަް
ޗށް ކނ ެް
ޅ ެވ ަފއް ެވ ެއެްވ" .މސ ަތ ުް
ދ ު
ހﷲ ވ ާ
ރޙ ަމ ުް
ޝފޢް ަ
ގ ުތން އ ާމމް ާ
ރ ާތއް ުގޅް ޮ
ސ ަ
މް ޫ
ނ ައކް
މ ަ
ގ ާް
ޔއ ެހެްވ ".އ ެް
ނ ަމ ެވސް ުފދ ެގން ދ ަ
ބ ާވ ެލއވް ަ
ރ ުތލް ަޢޞރް ާ
ސ ަ
ަހ ަމ ެއ ަކން ޫ
ޝމ ުލ ެވ ެގން ެވ ެއެްވ.
ހ ަކ ެމއް ާ
ރ ުތ ަގއް ުހރ ާް
ސ ަ
މ ޫ
(كَانََالرَجَلَنََمَنََأَصَحَابََرَسَوَلََللاََصَلَىَللاََعَلَيَهََوَسَلَمََإَذَاَالَتَقَيَاَلَمََيَفَتَرَقَاَ
إَّلَ َعَلَى َأَنَ َيَقَرَأَ َأَحَدَهَمَا َعَلَى َالَخَرَ َسَوَرَةَ َالَعَصَرَ َإَلَى َآخَرَهَاَ ،ثَمَ َيَسَلَمََ
ގ ައޞ ާޙ ުބް
ސއ ަލ ަމ ެް
ލﷲ ަޢ ަލއހް ަވ ަ
ޞއ ަް
ލﷲ ަ
ސ ުް
ރ ޫ
ނ ައކްަ " :
أَحَدَهَمَا َعَلَى َالَخَرَ) ާމ ަ
ގ ުކރން
މަ ،ވކ ެވ ަވ ަޑއ ަގ ުތ ުމ ެް
ނ ަް
ދ ުލެްވ ަވ ަޑއ ެގނފ ަ
ބއ ަ
ރއން ެދބ ަކ ަލ ުކް ަ
ގ ެތ ެ
ބ ަކ ުލނ ެް
ޅއ ަވ ެއެްވ".
ޔ ަވއ ެދއާްވ ުއ ު
ރ ުތލް ަޢޞރް ކ ަ
ސ ަ
ނއް ބ ަކ ަލ ަކށް ޫ
ކ ައ ެ
ެއއބ ަކ ަލ ުް
ރއ ާވ ަފ ެއެްވ.
ޙ ުކ ަ
ތ ަގނ ެދއާްވ ުހާްވ ަވ ް
ގ ަވ ުގ ުް
ރ" ެް
އ މ ަވން " ަޢޞ ުް
ޔ ުތ ަގ ް
(والعصر َ﴿ )﴾١މް ާއ ަ
ރ ުތ ް
ލ ސ ަ
ނެްވޫ .
ނ ުމނ ެ
ގ ަ
ޠ" ެް
ނނ ެދއ ާވ ަފއ ަވނ ެވސް " ައލ ުވސ ާް
ނ ާމ ަދށ ަ
ރ ަ
ރްވ ަޢޞ ުް
ުކ ެ
1
ޔ ަބއމް ުހން
ނ ައކް" :ތ ަ
َ﴿ާ )﴾٢٣٨މ ަ والصلة َالوسط ٰى َوقوموا َللـه َقانتين
ބއމ ުހން ّللاَ ައށް
ޔ ަ
ދ ތ ަ
ށެްވ! ައ ް
ރއ ާކ ެތރ ާވ ެ
ގ ަމއ ަޗށް ަ
ނ ާމ ުދ ެް
ނ ާމ ުދ ަތ ާކއްަ ،އދްެ ،މ ުދ ަ
ަ
ށެްވ!"
ނ ާމ ުދ ަގއް) قائم ެްވ ތބ ެ
ކ( ަ
ޔ ަމނ ެތރެްވަ ،މ ުޑ ަމއތރ ަކ ާމ ެއ ުް
ކ ަ
ޅ ެވ ަފއ ެވ ެއެްވ.
ދ ު
ހﷲ ވ ާ
ރޙ ަމ ުް
ޔޠް ަ
ައއދމ ާ
ނ ާމ ުދް
ރ ަ
ނ ަފ ަދއން ަޢޞ ުް
ރ ަގނ ަް
ނތް ބ ު
ދ ެ
ދ ެގއލ ާ
އ ުމ ާްގ ައހ ުލ ެވރނ ާް
ން ެ .1އމ ެހއ ެް
ސއ ަލ ަމް
ލﷲ ަޢ ަލއހް ަވ ަ
ޞއ ަް
ލﷲ ަ
ސ ުް
ރ ޫ
ލ ުވ ަމށް ަ
ސ ާމ ުް
ނތެްވ ެއ ަކ ަމށް ަ
ދ ެ
ފާއ ުތ ެވ ާ
ނ ަކ ަހ ަލ ެއެްވ".
ދ ެގއ ުލ ުް
ނއް ުމ ާް
ގ ައހ ުލނ ާ
ނ ެް
ހއ ާ
ޖ މ ާް
ދ ފާއ ުތ ެވއ ެް
ނ ާމ ުް
ަ
ޖ ަކ ަމށް
ނގއ ެް
އ ފ ޮ ެހވ ެގން ހ ަ
ޔ ަކނ ަތ ް
އ ެހ ޮ
ގ ެއނ ެމ ަހ ް
ޖ މ ާހ ެް
ދ ެގއލއ ެް
ނ ާމ ުް
ރ ަ
ަ .2ޢޞ ުް
2
ގ ެއނ ެމ ަހ ް
އ ކށ ަލއފް މ ާހ ެް
ދ ޮ
ދ ޫ
ނ ާމ ުް
ރ ަ
ނ ައކްަ " :ޢޞ ުް
العصرََ،فقدَحبطَعمله)ާ 2މ ަ
ޖ ެއެްވ".
ނގއ ެ
ަޢ ަމ ުލ ަތއް ފ ޮ ެހވ ެގން ހ ަ
ނށް ުވ ެ
ރް ލއް ައހ ުލ ެވރނ ަ
ދ ާ
ނއްު ،މ ަ
ބ ަފއނ ާ
ސއްަ ،މއނ ަ
ނފ ާ
ލ ަ
ގ ައމއ ަް
ެ .3އބ ަކ ުލނ ެް
ޅށް ުކރ ަމ ް
ތ ތﷲ ެގ ުފ ަ
ބ ުް
މ ަކޢ ަ
ރ ަތަް
މ ުފ ަ
މ ެއނ ެް
ސއ ަލަް
ލﷲ ަޢ ަލއހް ަވ ަ
ޞއ ަް
ލﷲ ަ
ސ ުް
ރ ޫ
ަ .4
ނ ާމ ެދެްވ.
ރ ަ
ދކް ަޢޞ ުް
ނ ާމ ަ
ރއވް ަ
ަލއ ަވއ ެގން ުކ ެ
ލއވް ަޢޞ ު
ރް ބ ާވ ެް
ގތް ާ
ން ޮ
ރ ެ
ދ ުކ ާ
ނ ާމ ުް
އ ަ
ގ ެތރ ަގ ް
ރ ަމއ ެް
ނގ ާ
ތ ަހ ު
ނ ަވ ަް
ލ ަޚ ުއފް" ު
ލ ުތ ް
ޞ ާ
ަ " .5
ނ ާމ ެދއ ަގ ެއެްވ.
ަ
ނ ާމ ުދ ަކ ުމ ަގއް ުވން.
ދ ަ
ދކް ެމ ުް
ނ ާމ ަ
ރ ަ
ަ .6ޢޞ ުް
ޅ ެވ ެއެްވ .ﷲ
ދ ު
ރން ވ ާ
އ ުމ ަފއސ ު
ބ ެއ ް
ކ ަޒ ާމން ަކ ުމ ަގއ ެވސް ަ
ދްރ ަ
ގ ުމ ާ
(والعصر َ﴿ްެ )﴾١
ނށް ެއކް
ރއ ާވ ަފއ ަވން މސ ަތ ުކނ ަ
ލ ަޒ ާމން ަގނ ެދއާްވ ުހ ާވް ަވޙް ުކ ަ
ހ ަވ ަތ ާޢ ާް
ނ ޫް
ސބ ާޙ ަ
ު
ނތ ެވ ެއެްވ.
ނ ެ
ތ ައނ ާ
ބލެްވ ުއޅް ަވ ުގ ުް
ނ ަވ ުގ ާތއް ަ
ތ ަގއް ުހނ ަް
ޞއ ަޙ ުް
3
އ ެއާްވ "أل" ައ ް
ކ ނ ަގ ް
ކ މ ަތ ު
ގ ަތ ް
ނެްވެ .އ ޮ
ނނ ެ
ސ ު
ހ އނ ާ
ކ ުހރ ާް
ދްރ ަ
ގ ުމ ާ
(اْلنسانَ) ެް
ނނ ެގް
ސ ު
ގ ާޙ ަލ ެތެްވ .އނ ާް
ނ ެް
ސ ާ
ރއ ަވން އނ ާ
ޔން ުކ ަ
ބ ާ
ލ ަ
ހ ަވ ަތ ާޢ ާް
ނ ޫް
ސބ ާޙ ަ
އﷲ ު
ޔ ުތ ަގ ް
މ ާއ ަ
ލ ުމް).
ން)ާ (َ،
ރއ ުވން)(َ،އނ ަ
( ުހ ާވ ަވޙް ުކ ެ
ލ ުކ ެވ ަފއާްވ މ ާް
ހ. ކ (خَاسَرَ) ެގއ ެލނެްވ ަހ ާ
ލ ުް
ر ) ެގއ ުލ ާމއް ަހ ާ
(خس ٍَ
ލ ުކ ެގް
ނ ަވން ެގއ ުލ ާމއް ަހ ާ
ސ ާް
ރން އނ ާ
ށ ަވ ު
) " ަހ ަމ ަކ ަ (إن َاْلنسان َلفي َخس ٍر َ﴿﴾٢
ެތރ ަގ ެއެްވ".
ލ ުކ ެގް
ނ ައކް ެގއ ުލ ާމއް ަހ ާ
ސ ާް
ރން އނ ާ
ށ ަވ ު މ ަތ ުނ ަގއް (إن َاْلنسان َلفي ްخَاسَ ٍَ
ر َ) " ަހ ަމ ަކ ަ
ށ ަވ ު
ރން ر) " ަހ ަމ ަކ ަ
ެތރ ަގއާްވ މ ެހ ެކެްވ" މ ެހން ޮއ ުތ ުމ ެްގ ަބ ަދ ުލ ަގ ްއ (إن َاْلنسان َلفي َخس ٍَ
ލ ާޣތ ެތރ ެއެްވެ .އ ެހން
މ ަބ ާ
އ ުތން ާް
ލ ުކ ެގް ެތރ ަގ ެއެްވޮ ".
އ ަހ ާ
ން ަވން ެގއ ުލ ާމ ް
ސ ާ
އނ ާ
ލ ެކެްވ.
ެގއ ުލ ާމއް ަހ ާ
4
(إّل َالذين َآمنواَوعملواَالصالحات َوتواصواَبالحق َوتواصواَبالصبر َ﴿)َ ﴾٣
ޔ ުކް
ބ ަ
ފ ލބ ެގނާްވ ަ
ރ ޞ ަް
ރއން ަހ ަތ ުް
ގ ެތ ެ
ނނ ެް
ސ ު
ގ ެތރ ަގއާްވ އނ ާ
ލ ުކ ެް
ެގއ ުލ ާމއް ަހ ާ
ބއމނ ަވ ަ
ރށް) ނ ަ
އ ު
ރްޔމނ ަވ ާ
ގ ެހ ޮ
ރ ެް
ދ ު
ޟ ަގ ަ
ތ ުދ ަވ ަހށްަ ،ގ ާ
ރްނށްާ ،އޚ ަ
ސ ުލނ ަ
ރ ޫ
ަ
ލ ަލށް
ގ ޮ
އ ތ ާމ ެް
ރން .މް ަކނ ަތ ް
ކށ ެގން ުހ ު
ބ ުލ ޮ
ރށް އ ާމނެްވ ަގ ޫ
ނތް މނ ަވ ަ
ތ ެ
ޝއ ެކ ް
ަ
ސ ު
ނން ތން ރން .މ ަކ ުމ ަގއް އނ ާ
ކށ ެގން ުހ ު
ބ ުލ ޮ
ދއން ަގ ޫ
ރް ަފ ަ
ލ ުކ ާ
ބ ުް
ެފނ ެގން ަގ ޫ
މ ުހން.
ދ ާކފ ު
ރން. ޅ ަހ ާް
ކ ުް
ކށް ެދ ޮ
ރ ޮ
ބއް :އނ ާކ ު
ނ ަ
ެދ ަވ ަް
ލޞ ެތރް
ރށް އޚ ާ
ނތް މނ ަވ ަ
ޝއ ެކތް ެ
ޔކް ެއއ ެވސް ަ
ބ ަ
ލ ަމތ ެވ ެގނާްވ ަ
ސ ާ
ރއން ަ
ގ ެތ ެ
މ ެް
ލ ުހ ެގް
ެއއ ާ ަކ ާމއް، ވޮޑ ެގނ ާވް ﷲ ނެްވ.
މ ުހނ ެ އ ާމނ ެވ ަފއ ާވް ެއ ުކް ަކ ާމ ް
އ
ޅ ަތ ަކށް
އ ޞ ަފ ުފ ު
ޅ ަތ ާކ ް
ތ ަކ ާމއް ،އސ ުމ ުފ ު
ތ ަވނ ަް
ޔ ުް
ބބއ ަ
ރ ޫ
ޔ ުތ ަވނ ަތ ަކ ާމއްު ،
ލހއ ަ
ުއ ޫ
5
އ ަކ ާމއްާ ،މ ް
ތ ﷲ ބ ެޔ ް
ނކް ަޣއ ުބ ަގއާްވ ަ
ލއ ަކ ުތނ ަ
ދ ަމ ާ
މ ައށް އ ާމނެްވަ ،އ ް
ުފރ ަހަް
ކ ާމ ް
ތ ﷲ މ ައ ް
ލްސ ާ
ގ ުތން ޖބރލް ަޢ ަލއހއ ަ
އ ހ ެމނ ެގނ ެވ ެއެްވެ .އ ޮ
ސއ ަކތ ަތ ް
ަމ ަ
ބ ާވ ަލއ ާވް
ރއާްވ ަވޙް ާ
ކ ެމ ުދ ެވރ ުކ ަ
ނށް ެއބ ަކ ަލ ުް
ސ ުލނ ަ
ރ ޫ
ނއް ަ
ނބއ ުޔނ ާ
ގ ަ
ލނ ެް
ެއ ަކ ާ
ކ ާތ ަ
ޅފލް ރފ ަލ ް
ލއ ަކ ާތ ެއެްވ .އސ ާ
ނާްވ ަމ ާ
އ ަޙ ާވ ުލެްވ ަވ ަޑއ ެގން ުހނ ަ
ަކނ ަތއ ަތ ާކ ް
ނ ާވް
އ ަޙ ާވ ުލެްވ ުހނ ަ
ކ ާއ ް
ރ ަް
ނ ަ
ކ ަ
ލއ ަކ ާތ ެއެްވާ .މލ ަކ ް
ނާްވ ަމ ާ
އ ަޙ ާވ ުލެްވ ުހނ ަ
ުފ ެމ ެލއ ުވ ާމ ް
ލއ ަކ ާތ ެއެްވ.
ނާްވ ަމ ާ
ގ ާއއް ަޙާްވ ުލެްވ ުހނ ަ
ރ ެް
ސ ަވ ު
ނކް ު
ލއ ަކ ާތ ެއެްވ .ރޟް ާވ ަ
ަމ ާ
ބއ ަކން
ކ ަ
ސއ ަކ ަތކް ޮ
ރއ ާވް ަމ ަ
ނ ާމއް ުކ ަ
ގ ަ
ނކް ެއބ ަކ ުލނ ެް
ލއ ަކ ުތނ ަ
ބ ެއއް ަމ ާ
ަ
ރވ ާހް
ނ ުކ ެ
ދ ު
ނ ަޢ ުް
ދ ުގ ާް
ދ ުް
ގ ަޢ ަ
ނެްވެ .އބ ަކ ުލނ ެް
ނށް ނނގް ބ ަކ ުލނ ެ
ޅ ަގ ުޑ ެމނ ަ
ައ ު
ނނވް ަޙދޘް އން ެއ ަކން ެއނގ ެގން ެދ ެއެްވ .عن َأبي َذ ٍر َ -رضي َّللاَ
ނ ެއެްވަ .އނ ަ
ގ ަ
6
ނ ައކްާ :މ ް
ތ ﷲ على َالفرش ََ ،ولخرجتم َإلى َالصعدات َتجأرون َإلَى َّللا َتعالى"ާ 3މ ަ
ހ ަޙދޘް
ޅވ ެއެްވެ .އ ައށ ަފ ުް
ދ ު
ޔާްވ ވ ާ
ކށް ކ ަ
ރތް ެއއ ޮ
ސ ަ
ورا ) މް ޫ
الدهر َلم َيكن َشيئًاَمذك ً
އެްވަ .އދް
ނ ެް
ނށް ެފ ެ
ން ެއއ ެޗތް ތ ަމނ ަކލ ެގފާ ަ
ނ ެފނ ަ
ނށް ު
ބއމ ުހނ ަ
ޔ ަ
ރއވ ެއެްވ" .ތ ަ
ުކ ެ
ގ ނތ ުކރް
ކ ެއބ ަކ ެލއ ެް
ލއ ަކތބ ަކ ަލ ުް
ޔއފ ެއެްވެ .އ ައުްޑ ކ ުޔން ަޙއ ުގ ެވ ެގން ެވ ެއެްވަ .މ ާ
ކ ަ
ޅއ ެވސް
ކ ެ
ނ ަތން ޮ
ލ ެް
ސ ާ
ޖއ ާ
ރ އނގލް ަ
ނތް ަހ ަތ ުް
ރއ ަވއ ެގން ެ
ދ ުކ ަ
ސޖ ަް
ރއ ަވއް ަ
ތރ ުކ ަ
ނ ާވް
ނށް ެއނގ ަވ ަޑއ ަގނ ަ
ނ ެމެްވ" .ތ ަމނ ަކލ ެގފާ ަ
ނ ެވ ެއެްވާ .މތް ﷲ ަގނދް ުބ ަ
ުއ ުޑ ަގއް ު
ނ ެއެްވަ .އ ް
ދ ރ ެ
ނއން ޯ
މ ަމ ުދން ހް ގ ަ
ނ ަް
ނށް ެއނގ ަ
ޔ ަބއމ ުހނ ަ
އ ތ ަ
ަކނ ަތ ް
ލބް ޛ ުތް
ަލއ ަ ކ ަ
ބއން ނނ ެގް
ައނ ެހ ު ަތ ުކ ަގ ް
އ ަތނ ަމ ް
ތ ބއމ ުހނ ެގް
ޔ ަ
ތ ަ
ލ ަމ ަތށް
ސ ާ
ރ ުތން ަ
މ ،ﷲ ެގް ަޙޟ ަ
ބއމ ުހން ަމ ުގ ަތ ަކށް ނ ުކެް
ޔ ަ
ނ ެއެްވަ .އދް ތ ަ
ނ ެ
ނ ަގނ ާ
ު
ނ ެއެްވ".
ނ ާވ ެ
ެއދް ަދނ ަ
ޖ ެހ ެއެްވަ .އ ް
ދ ﷲ ކރތް ބ ާވ ެލއވް ފޮތ ަތ ަކށ ެވސް އ ާމނ ާވން ެ
ަހ ަމ ެއ ަފ ަދއން ،ﷲ ާ
ބ ާ
ޔން އ ަ
ންލ ބ ަކ ުލނ ާ
ސ ުް
ރ ޫ
އ ަ
ރއ ާވ ަފ ް
ޔން ުކ ަ
ބ ާ
ކ ަ
ގ ާވ ަހ ަް
އ ެއބ ަކ ެލއ ެް
ނ ަގ ް
ުގރ ާއ ު
ގ ަ 78ވ ަ
ން ރ ެް
ތ ާޣފ ު
ރ ުް
ސ ަ
ޖ ެހ ެއެްވޫ .
ނށް އ ާމނ ާވން ެ
ލ ބ ަކ ުލނ ަ
ސ ުް
ރ ޫ
ރއާްވ ަ
ނ ުކ ަ
ު
ގ ާވ ަހ ަކް
އ رسول ނ ެް
ނއވ ެމެްވްެ .
ނގ رسول ން ފ ޮ ު
ލ ެް
ރސ ަކ ާ
ގ ުކރން ތ ަމނ ަ
ނ ެް
ަކލ ެގފާ ު
ނާްވ رسول
ޔއ ެދއ ާވ ަފއ ު
ނށް ކ ަ
ނގ ަކލ ެގފާ ަ
ލ ެް
ރސ ަކ ާ
ކ ،ތ ަމނ ަ
ގ ާވ ަހ ަް
އ رسول ނ ެް
ެް
ރއނ ެވ ެއެްވ".
ނ ެވސް އ ެގ ެތ ެ
ނެްވ ުހނ ަ
ން ނ ު
ޔން ާޙ ުލ ަގއް ،ޚ ާތ ުް
ރޮ ،އރް ާ
ނ ާް
ނ ަކށް ާ
ރތް ުދ ަވ ަހކް މސ ަތ ުކން ަފއ ާވ ަ
ާއޚ ަ
ސާްވ ުއއ ުމ ް
ލ ނ ެއެްވ .މ ާވ ަހ ަކ ަތއް ައުްޑ ައއ ަ
ރވ ެ
ރ ުކ ެ
ޝ ުް
ރ ަތށް ަމޙ ަ
ގ ަޙޟ ަ
ެއ ަބއމ ުހން ﷲ ެް
ން
އ ނނ ާ
ލ ެއެްވަ .އނ ެހ ު
ސ ާ
ރ ޫ
ގ ަ
ޅވ ެއެްވ" .ﷲ ެް
ދ ު
ހވ ާ
ޔﷲ ަޢނ ާް
ރޟ ަް
ޝ ަ
ނ ާޢއ ާް
ުމއމނ ަް
ޔ ަކށް
ބ ަ
ނއް ަ
ޔ ުކް ައ ެ
ބ ަ
ރ ެއއ ަ
ޔ ުމން ތބއ ުް
އރ ާ
ނ ަކށް ެއއ ެވސް ޮ
ނން ެއއ ަތ ަ
ފރ ެހ ު
ނ ެވ ެގން ުއ ެ
ޅން ލ ަމތ ު
ސ ާ
ސް ަ
ނފ ު
ގ ަ
މ މ ަހ ުކ ެވސް ެއމ ެހއ ެް
ކނެް
ބ ުޑ ެވ ެގނ ެވ ެއެްވޮ ".
ޮ
ނ ެއެްވ.
ޖހ ެ
ެ
ރ ުވ ަމށ ަފ ުހް
ޅ ެވ ަފއ ެވ ެއެްވަ " .މ ު
ދ ު
ހﷲ ވ ާ
ރޙ ަމ ުް
ޔ ަ
ނ ަތއމއ ާް
ލމް އބ ުް
ޝއ ުޚލް އސ ާ
ަ
8
އ ހް ެމން
ގ ެތރ ަގ ް
ތ ުދ ަވ ަހށް އ ާމނ ުވ ުމ ެް
ރްކ ާއޚ ަ
ރ ަމ ް
ކށ ެތ ުދ ުކ ު
ބ ުލ ޮ
އ ަގ ޫ
ަކނ ަތއ ަތ ެކ ް
ލ ަފއް
ކށ ާ
ދ ޮ
ޅ ަފއް ޫ
ލް ަފސ ައ ާ
ޅށ ާ
ނ ަކއ ަވ ަ
ގ ައހ ުލ ެވރން އ ާް
ގ ުތން ަމއޔ ާތ ެް
ަކ ެމ ެކެްވެ .އ ޮ
ލއ ަކ ަތ ުކް
ގ ުތން ެދ ަމ ާ
ޖ ެހ ެއެްވެ .އ ޮ
ރން ެ
ބ ުލ ުކ ަ
ގތް ަގ ޫ
ނ ޮ
ދ ެް
ދ ުޔ ުމން ެދނ ަކނ ަތއް ެވ ެގނ ާ
ބއް ޯ
ތް ކ ަ
ނކް ޮ
ދ ދ ަ
ތ ައ ް
ކ ަބއ ޯް
ކ ޮ
ޔްނބއ ަ
އ ަ
ތ ާއ ް
ބއ ޯް
ކ ަ
ބކް ޮ
ރއ ަ
ގ ަ
ނ ެް
ަވ ަޑއ ެގން އ ާ
ރ ަކއ ެގް
ނ ަ
ތ ަ
ނ ަވ ަް
ޗ ެއއް ު
ބގ ާް
ގ ަ
ރގ ެް
ސ ަވ ު
ު ނ ެއެްވަ .ކއ ަވ ަ
ޅކް ރއ ާވ ެ
ލ ުކ ަ
ސ ާވ ުް
ު
ގ ާތއް
ން ޮ
ދ ެ
ރތް ުދ ަވ ުހ ަގއް ަކނ ެވ ެގނ ާ
ޖ ެހ ެއެްވަ .އދް ާއޚ ަ
ރން ެ
ބ ުލ ުކ ަ
ޅ ަގނ ެޑއ ަކން ަގ ޫ
ަވ ު
ޅއ ާވް
އ ަކނ ަޑ ައ ު
ހ ަކ ެމ ް
ގ ުތން ﷲ ަވން ުހރ ާް
ގ ެތެްވެ .އ ޮ
ޅއ ާވ ަފއާްވ ޮ
ކ ﷲ ަކނ ަޑ ައ ު
ރްދ ަ
ަގ ަ
ލﷲ ަޢ ަލއހް
ޞއ ަް
ލﷲ ަ
ސ ުް
ރ ޫ
ޖ ެހ ެއެްވަ .
ކށް ެއ ަކ ަމށް އ ާމނ ާވން ެ
ބ ުލ ޮ
ލ ުޔއ ާވ ަފއ ަކން ަގ ޫ
ސއ ަލަްމ ަޙދޘް ުކ ަރއ ާވ ަފއ ެވ ެއެްވ( .إن َأول َماَخلق َّللا َالقلم ََ،فقال ََ:اكتب ََ،
ަވ ަ
) فقال ََ:ماَأكتب َ؟َقال ََ:اكتب َالقدر َماَكان ََ،وماَهو َكائ ٌن َإلىَاْلبدَ
ރއވ ެއެްވ.
މ ުއ ެފއ ެދވް ަގ ަލ ެމެްވަ .އދް ަވޙް ުކ ެ
ރ ަތަް
މ ުފ ަ
ރން ާމތް ﷲ ެއނެް
ށ ަވ ު
ނ ައކްަ " :ހ ަމ ަކ ަ
ާމ ަ
ށެްވ".
ޔ ެ
ހ ަކ ެމއް ލ ާ
ހ ަކ ަމ ާކއް ާވނ ާް
ރ ަގއް ެވ ަފއ ާވ ާް
ދ ު
ރއވ ެއެްވަ " .ގ ަ
ުކ ެ
ޖ ެހ ެއެްވ.
މ ައށް އ ާމނ ާވން ެ
ނ ަ 6ކނ ަތ ަކށް ުފރ ަހަް
ރ ުވ ުް
ޔން ުކ ެ
ެއ ެހނ ަކ ުމން ،އސެްވ ަބ ާ
9
( َوع َِملُوا ން ަވއ ަތ ަ
ރކް: ރއން ެދ ަވ ަ
ގ ެތ ެ
ލ ަމތ ަކން ލބ ެގނާްވ މސ ަތ ުކނ ެް
ސ ާ
ަ .2
ރޙމ ެގް
ކށް ހ ުތ ާމއްަ ،
ޔ ޮ
ނށް ެހ ޮ
ބ ަފއނ ަ
ޖއް ަމއނ ަ
ދއް ަޒ ާކ ާތއް ަޙއ ާ
ނ ާމ ާ
ت) ަ
صا ِل َحا ِ
ال َّ
ކށ ަފއ ުވން.
ޔ ަޢ ަމ ުލ ޮ
ނނ ެވސް ެއނ ެމ ަހއް ެހ ޮ
ޅން ެދ ެމ ެހއ ުޓ ާމއް މ ޫ
ުގ ު
ނެްވެ .އއް:
ޝރ ެޠއް ަހ ަމ ެވ ެގނ ެ
ދ ަ
ރއ ަވން ެް
ލ ުކ ަ
ބ ުް
ލ ަގ ޫ
ޔ ަޢ ަމ ުް
ރ ުތ ަގއް ެހ ޮް
ގ ަޙޟ ަ
ﷲ ެް
ގ ަތށް ުކ ު
ރން. ނ ާތއް ެއއ ޮ
ސނ ަ
ގ ު
ސއ ަލ ަމ ެް
ލﷲ ަޢ ަލއހް ަވ ަ
ޞއ ަް
ލ ަ
ސ ާް
ރ ޫ
ދއްަ :
ނ ަކ ެމ ް
އ ރއް ާވ ެް
ބ ުލ ުކ ަ
މ ެއ ަކ ަމކް ަގ ޫ
ނަް
ޖ ަ
ނ ެވވއ ެ
ލޞ ެތރް ު
ރ ަޢ ަމ ުލ ަގއް ﷲ ައށް އޚ ާ
ުކ ާް
ދ ުކ ަރއވާ ެނ ެއެްވ .وعنَ أبيَ سعيدَ بنَ أَبيَ فضَالةَ رَضيَ للاَ ރއ ުް
ނެްވެ .އ ަކން ަ
ނ ެ
ޫ
عنهََ،وكانَ منَ الصحابةَ قالَ :سمعتَ رسولَ للاَ صلى للاَ عليهَ وسلمَ
يقولَ" :إذا جمعَ للاَ اْلولينَ والخرينَ يومَ القَيامةَ ليوَ ٍَم ّلَ ريبَ فيهََ،
نادى منا ٍَد :منَ أشركَ فيَ عملهَ ّلِلَ أحدَا ً فليطلَبَ ثَوابهَ منَ عَندهََ،فإنَ للاَ
ދ ބްން ސޢ ުްބ ަސން ެލއވް ައ ޫް ރއ ު ނ ައކްާ :މތް ﷲ ު
أغنى الشركاءَ عنَ الشركَ) ާމ ަ
ސ ާް
ލ- ރ ޫ
ޅވ ެއެްވ .ކރްތް ަ
ދ ު
ނވ ާ
ބއން ރ ާވ ެވ ެގނ ެވ ެއެްވެ .އ ަކލ ެގފާ ުް
ގކ ަ
ލ ެް
ޟ ާް
ައބް ުފ ާ
ޔ ަމތް ުދ ަވ ުހން
ސވ ެމެްވ" .ގ ާ
ރއ ާވތް ެއއ ެ
މަ -ޙދޘް ުކ ަ
ސއ ަލަް
ލﷲ ަޢ ަލއހް ަވ ަ
ޞއ ަް
ަ
ގ ަޡާްވ ުބް
ކ ެމއ ެް
މެ ،އ ަް
ނަް
ކށ ަފއ ަވން ަ
ރ ެތއް ަބއ ެވރ ޮ
ޅ ަޢ ަމ ެލއ ަގއް ެއ ެހން ަފ ާ
ަޓ ަކއް ުކ ަް
ގ ޝރ ަކ ަކށް
ރ މ ުހނ ެް
ކ ުކ ާް
ރން ޝރ ުް
ށ ަވ ު
ރ ުތން ެއދ ުހށް ަކ ެމެްވަ .ހ ަމ ަކ ަ
ގ ަފ ާ
ެއމ ެހއ ެް
ނ ެވ ެއެްވ".
ޅވޮޑ ެގން ު
ނނ ުފ ު
ﷲބ ު
10
عنَ شدادَ بنَ أو ٍسَ رضيَ للاَ عنهَ أنهَ سمعَ النبيَ صلى للاَ عليهَ وسلمَ
يقولَ" :منَ صامَ يرائيَ فقدَ أشركََ،ومنَ صلى يرائيَ فقدَ أشركََ،ومنَ
ދ ުދް ބން
ޝއ ާ
ސނ ެލއވް ަ
ރއ ު
ނ ައކްާ :މތް ﷲ ު
ާމ ަ تصدقَ يرائيَ فقدَ أشركَ"
މަ -ޙދޘް
ސއ ަލަް
ލﷲ ަޢ ަލއހް ަވ ަ
ޞއ ަް
ލﷲަ -
ސ ުް ގ ކ ަބއން ރ ާވ ެވ ެެ ެގނ ެވ ެއެްވަ .
ރ ޫ ުއ ަވއސް ެް
ކށފ ެއެްވ.
ހ ޝރ ުކ ޮ
ދ ހ ަފއފް މ ާް
ރ ަް
ކ ޯ
ސވ ެމެްވެ " .ދއ ުކނ ެތރ ަކ ާމއް ެއ ުް
ރއ ާވތް ައުްޑ ެއއ ެ
ުކ ަ
ކށފ ެއެްވ".
ހ ޝރ ުކ ޮ
ކށފމ ާް
ދ ާގތ ޮ
ޞ ަ
ަ
ގ ަތށް ުކ ެ
ރްވ އ ެއއ ޮ
ނ ާތ ް
ސނ ަ
ގ ު
ސއ ަލ ަމ ެް
ލﷲ ަޢ ަލއހް ަވ ަ
ޞއ ަް
ލ ަ
ސ ާް
ރ ޫ
ކ ަ
އ ެއ ުް
ަހ ަމ ެއ ާއ ް
ނ ެއެްވ.
ރއ ާވ ެ
ނ ުކ ަ
ބ ެލއް ު
މ ެއ ަކ ެމއް ަގ ޫ
ނަް
ނނ ަ
ނ ެއެްވޫ .
ޖހ ެ
ަޢ ަމ ަލ ަކށް ާވން ެ
( َوتَ َوا َ
ص ْوا ނ ަވއ ަތ ަ
ރކް: ރއން ތނ ަވ ަް
ގ ެތ ެ
ލ ަމތ ަކން ލބ ެގނާްވ މސ ަތ ުކނ ެް
ސ ާ
ަ .3
ހން" މ ަހ ުކް
ކށް ުއޅް މ ުް
ޔތ ޮ
ޔ ަކށް ަޙއ ަގށް ަވޞއ ަ
ބ ަ
ނއް ަ
ކ ައ ެ
ޔ ުް
ބ ަ ِبا ْل َح ِ
ق) " ެއއ ަ
ރމ ަކ ެމ ް
އ ދ ަޙ ާ
ނ ެއެްވަ .އ ް
ރ ެ
ތ ުކ ާ
ޔްރ ަމށް ަވޞއ ަ
މ ެއ ަކން ުކ ު
ނަް
ރ ަ
ާވޖ ުބ ެވ ެގނާްވ ަކ ެމއ ުކ ާ
ނފ ަ
ސށް ލ ަ
ގ ައމއ ަް
ނ ެއެްވެ .އމ ެހއ ެް
ރ ެ
ތ ުކ ާ
ޔްރ ަމށް ަވޞއ ަ
ނ ުކ ު
އ ު
މ ެއ ަކ ެމ ް
ނަް
ރ ަ
ުކ ާ
ދ ުލ ަގއް
ބ ަ
ގ ަ
ނެްވ .އ ެް
ނ ެ
ނނކް ޫ
ރ ެހލ ެވ ެގން ުހނ ަ
ބއ ަކނ ަތ ުކން ުދ ު
ނ ަް
ޅ ެވ ަލއ ެގން ު
ރ ަގ ުް
ަ
ރ ެއެްވ.
ސއ ަކތް ުކ ެ
ކށދން ަމ ަ
ރ ޮ
ދފ ޯ ު
ގ ަފއ ާ
ނށ ެވސް އ ެް
ެއ ެހން މ ުހނ ަ
11
( َوتَ َوا َ
ص ْوا ނ ަވއ ަތ ަ
ރކް: ރ ަވ ަް
ރއން ަހ ަތ ު
ގ ެތ ެ
ލ ަމތ ަކން ލބ ެގންވާ މސ ަތ ުކނ ެް
ސ ާ
ަ .4
ރ ެއެްވ.
ޔތް ުކ ެ
ކތ ެތރ ުވ ަމށް ަވޞއ ަ
ޔ ަކށް ެް
ބ ަ
ނއ ަ
ކ ައ ެ
ޔ ުް
ބ ަ
) ެއއ ަ ص ْب ِر
ِبال َّ
ސ ަވ ެއެްވ.
ޔ ަކށް ަބއ ަ
ބ ަ
ެކތ ެތރ ަކން ތނ ަ
ރ ަތފޞލް:
ގ އ ުތ ުް
ބ ަވ ުތ ެް
މތން ާ
ރ ަމށް
ޖ ާމ ަޢ ުތ ަގއް ުކ ު
ނ ާމ ުދް ަ
ޟ ަ
ބ ެއއް މ ުހން ަފރ ުް
ޔ ަމނ ެތރ ުވ ުމ ަގއް ެކތ ެތރ ުވންަ .
ﷲ ައށް ކ ަ
ޔ ަކށް
ރ ަ
ދން ުބ ަ
އ މސކ ަތށް ާ
ކށ ަލ ެއެްވެ .އ ް
އ ޮ
ގސް ގ ަގ ް
ނ ޮ
ނތ ެވ ެއެްވ .މސކ ަތށް ު
ަކނ ެ
ނ ަހ ާ
ދް ޔ ަކށް ު
ރ ަ
އ ުބ ަ
ނ ޮއތް މސކ ަތށް ދ ުޔން ެއ ް
ނ ަލ ް
އ ުބ ެ
ގ ާގ ުތ ަގ ް
ދ މ ުހނ ެް
ނެްވ .މ ަފ ަް
ެވ ެގނ ެ
ށެްވ.
ދ ެ
ލ ަފއް މސކ ަތށް ާް
ެކތ ެތރ ެވ ާ
ރ ާމ ް
އ ނ ު
ތ ެ
ދ ަޒ ާކ ް
ދހ ެވތ ެވ ެއެްވަ .އ ް
މ ަ
މ ެއ ަކާް
ނވާް
ސގ ަ
ހ ަފއ ާް
ޖްރން ެ
ނ ެ
އ މ ުހން ަޒ ާކ ަތށް ެ
ބ ެއ ް
ަ
ޖ ެހން ަޒ ާކތް
ނން ެ
ނށް ުބ ަ
ދް މ ުހނ ަ
ގތް ެވ ެއެްވ .މ ަފ ަ
ށށް ެކނޑ ޮ
ދ ެދ ުފ ަ
ރ ާމއް ެދ ެމ ުް
ނ ު
ނ ެ
ު
12
އ ަކނ ަތއް ަތ ާކއް ެމ ުދ ަގ ް
އ ލ ެް
ކށ ާް
ރ ޮ
އ ުދ ު
ޝއ ުކ ަތ ް
ދ ަ
ބ ުބން ހ ުތ ަގއް ުއ ެފ ް
ސ ަ
ގ ަ
ށެްވަ .އދް އ ެް
ނރ ެ
ެ
ދ ެލ ެކެްވ.
ރވ ަފއާްވ ުމ ަ
ނ ެ
ގ ުތން ެ
ގ ޮ
ޔ ަމނ ަގ ުތ ުމ ެް
ށެްވެ .އއް ﷲ ައށް ކ ަ
ެކތ ެތރ ާވ ެ
ޖ ެގް ަފ ަހ ުތން
ލ ަހއ ަޓއ ެގން ެއ ުކއ ާ
ބ ަް
ނގ ަމށް ަ
ގހ ު
ޖ ެް
ނ ެއެްވެ .އ ެހނ ަކ ުމންެ ،އ ުކއ ާ
ދ ެ
ކ ެފނ ާ
ޖ ުް
ުކއ ަ
ރް
މ ރ ަމކް ﷲ ަޙ ާ
ގ ަތށް ަކނ ުކ ު
ރނވް ަކ ަމކް މ ޮ
ދނ ުކ ަ
ނ ަހނ ާ
ނ ަމ ެވސް ،އ ާް
ނ ެއެްވަ .
ދ ފާ ެ
ނގއް ަހ ާ
ހ ަ
ދ ުލ ެގް
ގ ުމ ަ
ނ ެް
ތއ ާ
ނ ަވ ަް
ނ ެއެްވު .
ދ ެ
ޖހ ާ
ނ ައށް ަބލ ަމުްޑ ަކ ެމއް ެ
ސ ާް
ރށް ެކތ ެތރ ުވން .އނ ާ
ދ ަ
ގ ަގ ަ
ﷲ ެް
ގތް ަކ ެމެްވ.
ރ ަގއް ާވ ޮ
ދ ު
ނނވް ަކ ަމކް މއް ﷲ ެގް ަގ ަ
ނށް ެގނ ަ
ދ ަ
މ ަވ ުގ ެތއ ަގއް ަހނ ާ
ކނެް
ޮ
ނ ަމ ެވސް
ކށް ުހރ ަ
ކށ ޮ
އ ހ ާތ ަމ ޮ
ދ ަކނ ަތ ާކ ް
ނ ަކ ެމެްވ .މ ަފ ަް
ޖހ ެް
މ ަކނ ަތ ަކށް ެކތ ެތރރާްވން ެ
ނތް ަކ ެމެްވ.
ދ ެއއް ެ
ނ ަފއ ާް
ރ ެް
ުކ ާ
ދ މ ުހނ ަ
ނށް އ ެކތ ެތރ ުވ ެމެްވެ .އ ަފ ަް
ރ ެހލ ުވ ުމ ަގ ް
މ ަކނ ަތ ުކން ުދ ު
ރްލ ަޙ ާ
ދ ުގ ް
ނށް ުއ ަ
ބއް މ ުހނ ަ
ަ
ދ ަ
ރށް ނށް ަގ ަ
ނއް ަބއްމ ުހނ ަ
ނެްވަ .އ ެ
ނ ެ
ދ ުގ ެލއް ޫ
ރށް ެކތ ެތރ ުވ ަމކް ުއ ަ
ނއް ެދ ަވއ ަތ ަ
ައ ެ
13
ރ ެހލ ުވ ަމށް
މ ަކނ ަތ ުކން ުދ ު
ރްއ ަޙ ާ
ޔ ަމނ ެތރް ަކ ާމ ް
ނ ަމ ެވސް ކ ަ
ންވ ަ
ެކތ ެތރ ުވން ަކ ަމ ަކށް ު
ޅ ު
ން ކށް ުއ ު
ޔ ޮ
ކށް ެހ ޮ
ޅ ަކނ ޮ
މ ައ ު
ނ ެވ ެދ ެއެްވަ .ބ ެއއް މ ުހން ކ ަތނެް
ެކތ ެތރ ުވން ެއއް ަކ ަމ ަކށް ު
(ومن َالناس َمنَيعبد َاللـه َعل ٰى َحرفٍَََۖ َفإن َأصابه َخي ٌر َاطمأن َبهَََۖ َوإن َأصابتهَ
فتنةٌ َانقلب َعل ٰى َوجهه َخسر َالدنيا َوالخرةَََۖ َ ٰذلك َهو َالخسران َالمبين َ﴿) ﴾١١
ނ ަ
ޔށް ޖ ެހ ެއެްވަ .އދް އ ާ
މެ ،އ ަކ ުމން ހތ ަހ ަމ ެ
ނަް
ޖ ަ
ޔ ަކ ެމއް ދ ާމ ެވއ ެ
ހެ ،އމ ަހ ަކށް ެހ ޮ
ރއނ ެވ ެއެްވަ .ފ ެް
ެތ ެ
ލ ުހ ާވް ަވޙް
ހ ަވ ަތ ާޢ ާް
ނ ޫް
ސބ ާޙ ަ
ޅކް ﷲ ު
ލ ަވ ަ
ޖހް ފ ާ
ނން ެ
ރ ުތލް ލބ ަގނ ަ
ސ ަ
ެއ ެހނ ަކ ުމން ،މ ޫ
ކށް ެދއ ާވ ަފ ް
އ ރ ޮ
ށ ަވ ު
ނށް ަކ ަ
ނނ ަ
ސ ު
ރއާްވ އނ ާ
ރ ުކ ަ
ލމް) ޛކ ުް
ނ) ާއއް ( ާ
ދ (އނ ަް
ރއާްވަ ،އ ް
ުކ ަ
ގ ުހރ ާހް
ނ ެް
ސ ާ
ދ އނ ާ
އ ަކ ެމެްވަ .އ ް
ގ ެތރ ަގ ް
ލ ުކ ެް
އ ަހ ާ
ނ ަވން ެގއ ުލ ާމ ް
ސ ާް
މ ަވން އނ ާ
ރއން އސތޘ ާ
ން ގ ެތ ެ
ނ ަމ ެވސް ،އ ެް
ކ ަކ ެމެްވަ .
ލ ުް
ނ ައށް ަވން ެގއ ުލ ާމއް ަހ ާ
ދ ާމ ަލ ުކނ ެވސް އ ާް
ނ ަކ ަކށް
ކ ައ ެ
ކށްެ ،އ ަކ ުް
ޔތ ޮ
ނ ަކ ަކށް ަޙއ ަގށް ަވޞއ ަ
ކ ައ ެ
ކށްެ ،އ ަކ ުް
ޞލޙް ަޢ ަމ ުލ ޮ
ަވން އ ާމނެްވާ ،
ނެްވ.
ކށް ުއޅް މް ުހނ ެ
ޔތް ޮ
ެކތ ެތރ ުވ ަމށް ަވޞއ ަ
14
ޔާްވ ެއ ެހން މސ ަތ ުކނ ަވން
ކ ފ ަ
ފ ލބ ެގނ ަފއާްވ މ ަހ ުް
ރ ޞ ަފއން ޞ ަް
ެއ ެހނ ަކ ުމން ،މް ަހ ަތ ުް
ލ ުކ ެގް ެތ ެ
ރއން ސ ެގއ ުލ ާމއް ަހ ާް
ނފ ުް
ގ ަ
ނ ެް
ނ ެއެްވަ .އދް އ ާ
ރ ެ
ސއ ަކތް ުކ ާ
ނން ަމ ަ
ޞ ަފލބ ަގނ ަ
ޔ ުބް
ނކް ާކމ ާ
ޅ ަގ ުޑ ެމން ެއނ ެމނ ަ
ލ ައ ު
ނ ެއެްވ .ﷲ ަތ ާޢ ާް
ރ ެ
ތ ުކ ާ
ސއ ަކ ް
ރން ަމ ަ
ތ ުކ ަ
ލ ަމ ް
ސ ާ
ަ
15