I. Prawo rodzinne i opiekuńcze jest częścią prawa prywatnego.

Reguluje stosunki prawne (majątkowe i

niemajątkowe) pomiędzy małżonkami oraz osobami, które łączy pokrewieństwo i powinowactwo oraz
stosunki prawne związane z opieką i kuratelą
POKREWIEŃSTWO – więź biologiczno-prawna
POWINOWACTWO – tylko więź prawna
Ustawa „Kodeks rodzinny i opiekuńczy” zawiera trzy rozdziały:
1) Małżeństwo
2) Pokrewieństwo i powinowactwo
3) Opieka i kuratela
Małżeństwo zawieramy przed:
- kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego pod warunkiem jednoczesnej obecności złożenia zgodnego oświadczenia
woli w obecności dwóch świadków
-duchownym (małżeństwo kościelne)
MAŁŻEŃSTWO - JEST TO TRWAŁY I RÓWNOPRAWNY ZWIĄZEK KOBIETY I MĘŻCZYZNY
*w szczególnych przypadkach z ważnych powodów sąd może wyrazić zgodę na zawarcie małżeństwa przez
pełnomocnika. Pełnomocnictwo musi być sporządzone z urzędowym potwierdzeniem podpisu.
Podstawą stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami mogą być:
- normy prawne dotyczące wspólności majątkowej opisane w KRiO ( Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy)
- umowa majątkowa (intercyza)
Małżeństwa nie mogą zawrzeć osoby, które:
- nie ukończyły 18 lat (w wyj. sytuacji kobieta 16 lat)
- są decyzją sądu ubezwłasnowolnione całkowicie z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego
- pozostają w związku małżeńskim
- pozostają w stosunku pokrewieństwa i powinowactwa w linii prostej
- są rodzeństwem (zakaz kazirodztwa)
- pozostają w relacji przysposabiający i przysposobiony
- osoby tej samej płci
PRAWA I OBOWIĄZKI MAŁŻONKÓW (nie mają sankcji)
- wierność
- wzajemne pożycie (więzi gospodarcze, uczuciowe, duchowe)
- współdziałanie na rzecz rodziny
- wzajemna pomoc
- uprawnienie do korzystania z mieszkania małżonka
- uprawnienie do pobierania bez pełnomocnika należności drugiego małżonka
- przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodzinnych (w granicach sił i środków)
UNIEWAŻNIENIA MAŁŻEŃSTWA MOŻE DOKONAC TYLKO SĄD W TRZECH PRZYPADKACH:
> kiedy nie zostało prawidłowo zawarte
> rozwód – prawomocne orzeczenie sądu
> śmierć
SEPARACJA – ustanie pożycia małżeńskiego z takimi samymi skutkami jak rozwód z tym, że nie można zawrzeć
kolejnego związku małżeńskiego
WSPÓLNOŚĆ MAJĄTKOWA – powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i charakteryzuje się tym, że istnieje
majątek wspólny i majątki osobiste małżonków
 MAJĄTEK WSPÓLNY MAJĄTEK OSOBISTY
Dochody z wynagrodzenia o pracę Przedmioty nabyte przed małżeństwem.
Przedmioty do zaspokajania potrzeb tylko jednego
z małżonków
Dochody z majątku wspólnego ( mieszkanie, które Środki nabyte w wyniku spadku, darowizny, zapisu.
wynajmujemy)
Dochody z majątku osobistego Prawa autorskie
Środki złożone w OFE (Otwartych Funduszach Nagrody za osobiste osiągnięcia
Emerytalnych) małżonków
W czasie trwania małżeństwa jeden z małżonków nie może:
- żądać podziału majątku wspólnego
- rozporządzać majątkiem wspólnym
- rozporządzać udziałem w majątku wspólnym, który mu przypadnie w podziale tego majątku
> wyrażenie zgody
>zgłoszenie sprzeciwu
Czynności prawne dokonywane przez jednego małżonka dzielimy na te:
1) co do których nie możemy wyrazić sprzeciwu (czynności dnia codziennego, opłacanie rachunków, bilety)
2) co do których można wyrazić sprzeciw (sprzedaż auta, zwolnienie z długu, sprzeciw jest skuteczny jeżeli osoba
trzecia mogła się o tym dowiedzieć)
3) zgoda małżonka ( obciążenie, zbycie nieruchomości, darowizny z majątku wspólnego)
INTERCYZA – umowa małżeńska
a) rozszerza wspólność o to, co bez intercyzy poszłoby na majątek osobisty
b) ograniczona wspólność o to, co byłoby wspólne bez umowy
c) ustanowiona rozdzielność majątkowa, małżonkowie zachowują majątek nabyty przed umową i późniejszy
d) podział majątku z wyrównaniem dorobków
II. Pokrewieństwo i powinowactwo
a) Pokrewieństwo – występuje wtedy, gdy mają wspólnego przodka
b) Powinowactwo – stosunek rodziny między małżonkiem, a krewnymi drugiego małżonka – wygasa z
chwilą unieważnienia małżeństwa, a nie z chwilą jego ustania
Linia prosta – wspólny przodek, jedna osoba pochodzi od drugiej
Linia boczna – wspólny przodek, ale jedna osoba nie pochodzi od drugiej
Linia wstępna – ja/matka,ojciec/babcia,dziadek/prababcia,pradziadek
Linia zstępna – ja/dzieci/wnukowie/prawnukowie
Stosunki między rodzicami a dziećmi opisuje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, w którym znajdziemy normy
prawne dotyczące władzy rodzicielskiej, przysposobienia (adopcji), pieczy zastępczej, alimentów itp.
Władza rodzicielska – prawa i obowiązki rodzica względem dziecka w jego interesie i dla jego dobra
Opieka – nadzór prawny, tak jak nad osobą ubezwłasnowolnioną pod nadzorem, kontrolą sądu
Kuratela – forma ochrony praw majątkowych dziecka (np. spór dziecka i rodziców)