GABRIELA

MORREALLE
DENDE HAI DÉCADAS, A TODOS OS BEBÉS QUE
NACEN EN ESPAÑA FÁISELLES UNHA PICADA NO
TALÓN DUN DOS PÉS PARA OBTER UNHA MOSTRA DE
SANGUE. GRAZAS A ESA PROBA DETÉCTANSE DE
FORMA PREMATURA ENFERMIDADES METABÓLICAS
QUE PODERÍAN CAUSARLLES GRAVES SECUELAS
MÁIS ADIANTE. UNHA PICADA A UN RECENTEMENTE
NADO PARECE UN ACTO DURO, PERO É NECESARIO.
ESTAS ENFERMIDADES PODEN NON MOSTRAR A SÚA
CARA ATA QUE SEXA DEMASIADO TARDE, E
PILLADAS A TEMPO PÓDENSE TOMAR MEDIDAS QUE
FREEN AS SÚAS CONSECUENCIAS NEGATIVAS. QUE
ESTA PROBA FÁGASE DE FORMA XENERALIZADA E
MILES DE NENOS POIDAN SOLUCIONAR UN GRAVE
PROBLEMA PARA A SÚA SAÚDE ANTES MESMO DE
QUE ESTE SE PRODUZA DEBÉMOSLLO EN PARTE A
GABRIELA MORREALE, QUÍMICA NADA EN ITALIA
PERO QUE DESENVOLVEU O SEU LABOR MÁIS
IMPORTANTE NO NOSO PAÍS.
 GABRIELA MORREALLE

É unha das fundadoras da endocrinoloxía

moderna e dedicou a súa vida para pescudar a
influencia do iodo (e da ausencia do iodo) nas
hormonas tiroideas e no desenvolvemento do
cerebro. Falecida a finais de 2017, Morreale
merece a homenaxe que queremos darlle
contando aquí a súa vida e a súa obra.
Gabriela naceu en Milán en 1930. Aínda que
viaxou de nena por Europa e Estados Unidos,
completou os seus estudos universitarios en
España: en 1951 se graduaba en Químicas pola
Universidade de Granada. Como parte das súas
teses, demostrou que a alta incidencia de bocio
(unha tumefacción da glándula tiroidea que
causa unha inchazón no pescozo) nas
Alpujarras debíase á escaseza de iodo na zona.
 GABRIELA MORREALLE

ALÍ COÑECEU A FRANCISCO ESCOBAR REY, MÉDICO E

CIRURXIÁN QUE SERÍA O SEU MARIDO E O SEU
MAIOR COLABORADOR. XUNTOS FIXERON UNHA
ESTANCIA NA UNIVERSIDADE DE LEIDEN, EN
HOLANDA, ONDE SE ESPECIALIZARON NO ESTUDO
DA TIROIDES DESDE UN ENFOQUE BIDISCIPLINAR,
CADA UN COS SEUS COÑECEMENTOS.
PERO AMBOS DESEXABAN VOLVER A ESPAÑA,
PORQUE ALÍ FORMÁRONSE E TAMÉN PORQUE EN
ESPAÑA OS NIVEIS DE IODO SON ESPECIALMENTE
BAIXOS E AQUÍ ERA ONDE SE PODÍA SACAR MÁIS
PARTIDO AOS SEUS COÑECEMENTOS E Á VEZ
AXUDAR A MELLORAR A VIDA DAS PERSOAS. ASÍ
QUE EN 1958 VOLVERON E FUNDARON A UNIDADE DE
ESTUDO DE TIROIDES NO CONSELLO SUPERIOR DE
INVESTIGACIÓNS CIENTÍFICAS.
 GABRIELA MORREALLE

Alí coñeceu a Francisco Escobar Rey,

médico e cirurxián que sería o seu marido
e o seu maior colaborador. Xuntos fixeron
unha estancia na Universidade de Leiden,
en Holanda, onde se especializaron no
estudo da tiroides desde un enfoque
bidisciplinar, cada un cos seus
coñecementos.
Pero ambos desexaban volver a España,
porque alí formáronse e tamén porque en
España os niveis de iodo son especialmente
baixos e aquí era onde se podía sacar máis
partido aos seus coñecementos e á vez
axudar a mellorar a vida das persoas. Así
que en 1958 volveron e fundaron a Unidade
de Estudo de Tiroides no Consello Superior
de Investigacións Científicas.
 GABRIELA MORREALLE

ADEMAIS, GABRIELA ANALIZOU E DEMOSTROU QUE A HORMONA

TIROIDEA DA NAI ATRAVESA A PLACENTA DURANTE O
EMBARAZO E INFLÚE NO DESENVOLVEMENTO CEREBRAL DO FETO,
O QUE LEVOU A QUE ADMINISTRAR SUPLEMENTOS DE IODO ÁS
EMBARAZADAS CONVERTÉSESE NUNHA PRÁCTICA COMÚN PARA
EVITAR PROBLEMAS NESE DESENVOLVEMENTO.
ESTA CIENTÍFICA, QUE RECIBIU DECENAS DE HONRAS E
RECOÑECEMENTOS NO SEU TRABALLO, SERÁ LEMBRADA SOBRE
TODO POR DÚAS COUSAS.
PRIMEIRO, PORQUE SE ASEGUROU DE QUE O SEU TRABALLO NON
QUEDABA NO LABORATORIO, SENÓN QUE SE TRASLADABA Á
VIDA DA XENTE E MODIFICABA AS SÚAS VIDAS A MELLOR. Á
MENCIONADAS PROBA DO TALÓN PARA DETECTAR PROBLEMAS
METABÓLICOS NOS RECENTEMENTE NADOS E A
SUPLEMENTACIÓN DE IODO ÁS EMBARAZADAS PARA EVITAR
PROBLEMAS NO DESENVOLVEMENTO CEREBRAL DO FETO, HAI
QUE ENGADIR OUTRA
MEDIDA QUE LOGROU TRASLADAR ÁS AUTORIDADES SANITARIAS:
A NECESIDADE DE IODAR O SAL COMÚN PARA ASEGURAR QUE A
POBOACIÓN CONSUMÍA O IODO SUFICIENTE PARA EVITAR OS
PROBLEMAS QUE O DÉFICIT
DESTE ELEMENTO PODÍA CAUSAR. E SEGUNDO, POR SER UNHA
GRAN MESTRA DE CIENTÍFICOS. FORMOU A VARIAS XERACIÓNS
DE ALUMNOS NA FACULTADE DE MEDICINA DA AUTÓNOMA DE
MADRID, NO INSTITUTO DE ENDOCRINOLOXÍA E METABOLISMO
GREGORIO MARAÑÓN E NO INSTITUTO DE INVESTIGACIÓNS
BIOMÉDICAS “ALBERTO SOLS”. A TODOS ELES TRANSMITIULLES
A SÚA PAIXÓN POLO COÑECEMENTO, O RIGOR CIENTÍFICO E A
NECESIDADE DE AXUDAR A POBOACIÓNS EN RISCO.
 GABRIELA MORREALLE

A Dra Morreale recibiu case todos os

premioS científicos que se outorgan no noso
país, entre outros o Raíña Sofía de Prevención
da Subnormalidade, o Jaime I de Medicina
Clínica, Nacional de Medicina, Severo Ochoa,
e Premios internacionais de Sociedades
Científicas. Sendo Dra en Ciencias Químicas,
os seus méritos no campo da Medicina foron
recoñecidos pola Real Academia de Medicina
co nomeameto de Académica de Honra.
A Dra Morreale formou a moitos científicos
españois no campo da Endocrinoloxía e
exerceu unha poderosa influencia na
Endocrinoloxía española, básica e clínica a
través do seu labor na Sociedade Española de
Endocrinoloxía.