Vjetersimi i kambialit?

Si te gjitha kerkesat e tjera edhe kambiali mund te parashkruhet, nese poseduesi i

kambialit ne afat te caktuar kohor nuk e kerkon pagesen e shumes kambialore ateher
ky kete kerkes nuk do te ket mundesi ta realizi me ndihmen e organeve gjyqsore.
Kerkesat kambialo juridike kunder akceptuesve dhe avalisteve te tyre parashkruhen ne
afatin trevjecar duke e llogaritur nga arritja e kambialit per pages, ne afat te njejt
parashkruhet kerkesa kambialo-juridike ndaj leshuesit te kambialit personal. Kerkesat e
poseduesit te kambialit ndaj indosanteve dhe kunder trasantit si dhe kunder avalisteve
te tyre parashkruhen per njevjet, parashkrimi nderpritet me paraqitjen e kerkes-padis
gjyqit.

Shoqerit aksionare?
Jan persona juridik ne pronsi te nje ose me shum pronarve dhe e cila është juridikisht e
ndarë dhe e veçantë nga aksionarët e saj, - praktikisht është korporatë - Pronësia mbi
njësitë e SHA është interes personal dhe mund të bartet, varësisht prej kufizimeve të
përcaktuara në këtë Ligj ose në Marrëveshjen e Shoqërisë. SHA duhet të emetojë së
paku një aksion të thjeshtë si dhe mund të emetojë aksione të privilegjuara, dhe të
gjitha aksionet duhet të kenë vlerën nominale prej së paku një (1) euro cent.Aksionet e
privilegjuara mund të ndahet në dy ose më shumë kategori, me të drejta dhe privilegje
të ndryshme.

Ceku?
Lindi dhe u zhvillua per rregullimin e nevojave te qarkullimit te pagesave dhe mund te
konstatojm se ceku ka zen nje vend tejet te rendesishem ne komunikimin afarist. Sot
ceku eshte nje nder letrat me te shpeshta me vler te cilat i hasim ne praktik, ne ba te
karakteristikave kryesore te cekut mund te themi se qeku eshte leter e till me vler me te
cilen dhensi i saj i jep urdher te pakusht ndonje organizate bankare ku i mban mjetet e
tij financiare dhe ka nje marrveshje paraprake se mund te disponoj me ane te cekut qe
nga mjetet e tij ti bej pagesen personit emri i te cilit eshte shenuar ne cek sipas urdherit
te tij shumen e te hollave e cila eshte shenuar ne cek.
Llojet e cekut jan: ceku me emer, sipas urdherit, sipas prursit dhe ceku alternativ.
Karakteristikat e Cekut? Shenjen se eshte cek i shkruar ne vendin e caktuar ne vet
letren e cekut ne gjuhen ne te cilen eshte i shenuar teksti i cekut, urdherin e pakusht te
trasantitqe te paguaj shumen e te hollave e cila eshte shenuar ne cek nga mbulesa e
trasantit, emrin e personit te cilit duhet ti paguhet(trasati), vendin ku duhet te kryhet
pagesa,shenimin e dates dhe vendin e leshimit, nenshkrimin e personit i cili e leshon
cekun(trasantit).

Hekurudhat pergjigjen per mallin ne transportim ne keto raste?

Hekurudha eshte pergjegjse ndaj derguesit per demin i cili eshte shkaktuar me rastin e
humbjes se tersishme apo te pjesrishmete mallit apo demtimit te mallit ose per shkak te
voneses ne kryerjen e transportimit. Per humbjen e mallit plotsisht apo pjesrisht
hekurudha eshte e detyruar qe ta kompenzoj demin i cili do te perllogaritet ne baz te
cmimit te tregut te mallit ne vendin dhe kohen e pranimit te mallit ne transportim.
Hekurudhat do te pergjigjen ne qoft se nuk e kryen ose e kryen jo ne rregullndonje
detyrim te saj kontraktues, hekurudha do te pergjigjet per sigurin e mallit gjat
transportimit dhe per transportimin e tij ne kohe te parapar, hekurudha do te pergjigjet
per mospermbushjen e detyrimeve.

Konosmani?
Eshte dokument me rendesi i cili paraqitet ne transportimin detar te mallrave,
konsumani eshte edhe leter me vler te cilen me kerkesen e dhensit te mallit ne
transportim i leshon anijetari ne formen e parapar me ligj me te cilen konsiderohet se:
ekziston lidhja e kontrates per transportimin e mallit me anijen detare, sherben si
deshmi se malli i cili eshte shenuar ne te eshte pranuar nga anijetari per transportim si
dhe me konosman vertetohet obligimi i anijetarit se pas perfundimit te transportimit do ti
dorzohet poseduesit te kesaj letre. Llojet e konosmanit jan: konosmani i paster, jo i
paster, konosmani per mallin e ngarkuar ne anije ose i ngarkuar per transportim, dhe
konosmani i pranuar per ngarkim.

Letrat me vler?
Jan dokumente me shkrim ne te cilat leshuesi i tyre obligohet qe tia permbush detyrimin
poseduesit te saj legjitim i cili eshte i shenuar ne letren me vler. E drejta e poseduesit i
cili paraqet letren me vler eshte ne lidhje te ngushte me vet letren, bartja dhe realizimi i
kesaj te drejte nuk mund te kryhet pa prezencen e letres. Letrat me vler kan rendesi te
madhe ne cdo shoqeri ne te cilen eshte e organizuar ekonomia e tregut mall-para,
funksion te veqant letrat me vler kan ne lemin e politikes kredito-monetare dhe te
mbrojtjes se likuiditetit ne ekonimi.
Karakteristikat e tyre jan: letrat me vler jan dokumente me shkrim, kan te bejn me
ndonje te drejt pasurore-juridike, e drejte e cila buron nga letra me vler eshte ne lidhje te
ngusht me letren.

Kontrata per frashizinkun?

Eshte nje kontrat me te cilen midis dy subjekteve ekonomik vendoset mardhenja
afariste per nje kohe me te gjat, gjate se ciles dhensi i franshizes i jep pranuesit te saj
nje grup te caktuar te sherbimeve afariste dhe te drejtave te mbrojtura te cilat pranuesii
franshizes ka te drejt ti shfrytzoj ne afarizmin e vet, ne kushtet saktesishte te
percaktuara e me kompenzim te kontraktuar. Kontrata per franshizinkun eshte kontrat e
bashkpunimit te vazhduar afarist dhe per kete shkak me se shpeshti lidhet ne formen
me shkrim suksesi ne baz te kontrates per franshizinkun ne mas te madhe varet nga
afarizimi unik prodhues dhe afaristo qarkullues i cili udhehiqet dhe kontrollohet ne
menyr efikase.

Akreditivi i pakushtezuar dhe i kushtezuar?

Akreditivi i pakushtezuar eshte ai lloj akreditivi te i cili shfrytzuesi nuk plotson ndonje
kushte ne menyr qe te kerkoj nga banka pagesen e shumes se caktuar te te hollave,
ketu sipas urdherit te urdherdhensit banka i le shfrytzuesit ne disponim nje shum te
caktuar te te hollave pa kurrfar kushtesh. Akreditivi i kushtezuar eshte nje akreditiv i till
te i cili banka i paguan shfrytzuesit nje shum te caktuar te te hollave vetem nese ai
deshmon se i ka plotsuar kushtet duke i prezentuar bankes dokumentet e caktuara per
kete shkak ky akreditiv ne praktik quhet akreditive dokumentar. Akreditivi dokumentar
eshte dukshem me prezent ne praktik se sa akreditivi i rendomt se cilat dokumente
shfrytzuesi i akreditivit duhet tia paraqes bankes qe banka te jet e obliguar ti beje
pagesen zakonisht percaktohet me akreditiv ne baz te urdherit per realizimin e
akreditivit.

Shoqerit me pergjegjsi te kufizuar?

Shoqëria me Përgjegjësi të Kufizuar (“SH.P.K.”) është strukturë relativisht e re e
organizimit e cila lejohet me ligj. Është formë e organizimit e cila u ofron përgjegjësi të
kufizuar të gjithë pronarëve të saj. SH.P.K është e ngjashme me korporatën dhe shpesh
është formë më fleksibile e pronësisë, sidomos për shoqëritë më të vogla, të cilat kanë
numër të kufizuar të pronarëve. SH.P.K. janë të njohura, sepse, ashtu si me korporatat,
pronarët kanë përgjegjësi personale të kufizuar për borxhet dhe veprimet e SHPK-
së.Veçori tjera të SH.P.K-së i ngjasojnë me shumë një ortakërie, e cila lejon fleksibilitet
në menaxhim dhe përfitim nga tatimi i kanalizuar.

Kontratat per lizing?

Është një kontratë sipas së cilës dhënësi i lizingut detyrohet që shfrytëzuesit të lizingut
ta dorëzojë për shfrytëzim të përkohshëm ndonjë send (ose grup sendesh), kurse ky
detyrohet që dhënësit t’ia paguaj kompenzimin e caktuar, me të drejtën që shfrytëzuesi i
lizingut, pas skadimit të afatit të lizingut, ta blejë atë send ose ta vazhdojë lizingun.
Objekt të lizingut janë rëndom sendet (pajisjet, pajimet, automjetet, etj).
Dhënësi i lizingut, përveç dorëzimit të sendit, ka për obligim edhe mirëmbajtjen,
remontin, aftësimin e kuadrit të shfrytëzuesit të lizingut. Rëndësi të madhe ka lizingu
financiar, i cili mundëson kreditimin për furnizimin e sendit të caktuar.

Punet e kleringut?
Quhen ato pune bankare te cilat paraqesin nje lloj te veqant te kompenzimit te
kerkesave debitorit dhe kreditorit, ne mes te dy shteteve ose ne mes te shum shteteve.
Punet e kleringut bejn pjes ne radhen e puneve neutrale bankare per ate se bankat e
autorizuara ne emer te shtetit i mbajn keto llogari te perbashkta, bejn perllogaritjn e
pagsave dhe te arketimeve te kryera dhe e bejn kompenzimin e kerkesave ne periudhat
e caktuara kohore andaj banka edhe ne kete rast paraqitet ne rolin e autorizuesit te
paleve. Edhe punet e kleringut ne esenc hyne ne radhen e puneve devizore pershkak
se me ndihmen e tyrebehet perllogaritja e qarkullimit ndekombetar te pagesave ne mes
shteteve e pastaj behet kompenzimi i kerkesavedhe i borxheve ne mes shteteve.

Fletaksionet?
Jan te lidhura me afirmimin e plot te shoqerive aksionare si subjekte themelore
ekonomike. Fletaksioni eshte leter me vler me te cilen realizohet pronsia ne mjetet e
deponuara ne ndermarrje, ne ndonje subjekt tjeter ekonomik, bank, organizat tjeter
financiare. Fletaksionet jan form shum e pershtatshme per bashkimin e kapitalit dhe
stimulimit maksimal te angazhimit te mjeteve te disponuara. Fletaksionet mund te
leshohen ne valuten nacionale dhe te huaj mirpo brenda kufijeve ton ne treg mund te
shiten dhe blihen vetem ne valuten ton nacionale, fletaksionet paguhen ne te holla por
ka mundesi edhe ne sende dhe ne te drejta me nje kusht qe vlera e ketyre sendeve dhe
te drejtave te shprehet ne te holla.
Kontrata per magazinimin e mallit?
Me pune te magazinimit te mallrave merren sot organizatat e specializuara me qellim te
ushtrimit te kesaj veprimtarie dhe realizimit te fitimit edhe per organizatat ekonomike ne
pergjithsi vlera dhe rendesia e kontrates per magazinim eshte shum e madhe sepse ne
shumicen e rasteve sidomos per organizatat ekonomike eshte me e preferueshme dhe
ekonomikisht me opertune qe mallin e tyre tia besoje per ruajtje magazines publike se
sa ta ruaj ne cfardo vendi ose ti qasen secila vet te ndertojn lokal per ruajtjen e mallit i
cili sigurisht nuk do te kete mundesi te shfrytzohet gjithmon ne tersi. Kontrata per
magazinimin e mallrave trajtohet si nje kontrat e cila ka per qellim sherbimet tregtare
ekonomike ne baz te se ciles njera pal merr mbi vete obligimin qe ta pranoj mallin per
ruajtje ne magazinen e tij i cili mall i takon pales tjeter-lensit te mallit per ruajtje per nje
kohe te caktuar dhe obligohet qe te paguaj cmimin e parapar me kontrat.

Kontrata per transportimin e udhetarve ne hekurudh?

Ne baz te kontrates per transportimin e pasagjerve hekurudha detyrohet qe ta beje
transportimin e tyre nga vendi i nisjes ne vendin e decidimit kurse udhetari merr
obligimin qe per kete ti paguaj hekurudhes cmimin e caktuar. Palet ne kontrat jan
hekurudha dhe udhetari kurse objekt i kontrates eshte vet transportimi ne mes te
vendeve te parapara me kontrat. Kjo kontrat hyn ne radhen e kontratave joformale
sepse lidhet me pelqimin e deshires se paleve dhe te blerjes se biletes se udhetimit nga
ana e pasagjerit. Ne baz te kontrates se lidhur dhe dispozitave ligjore ne vendin tone
ceshtja e transportimit te pasagjerve eshte e rregulluar me ligj andaj ketu na paraqiten
se pari: detyrimet e hekurudhes, pergjegjsia e hekurudhes dhe detyrimet e udhetarit

Çka është akreditimi?

Akreditimi është një procedurë formale dhe transparente e kontrollimit të cilësisë, gjatë
së cilës një organ i pavarur vërteton në bazë të standardeve të definuara, kompatibile
ndërkombëtarisht nëse institucionet univeristare përkatësisht drejtimet e studimeve i
përmbushin kërkesat minimale të cilësisë. Procedurat e akreditimit vendosin për
statusin dhe njohjen e lidhur me te si dhe statusin juridik të institucioneve dhe
drejtimeve të studimit për një kohë të caktuar. Akreditimi në fushën e arsimit të lartë i
ofron shoqërisë dhe grupeve të përfshira të interesit siguri që cilësia e mësimdhënies
dhe studimit i përgjigjet kërkesave minimale ndërkombëtare.

18KONTRATA PËR FAKTORINGUN

Kontratë sui generis – dhënie apo ofrimi i shërbimeve financiare respektivisht i
shërbimeve të shitjes së financimeve në qarkullimin ndërkombëtar të mallrave. “Factor”
– term anglez që cilëson personin që kryen punë për tjetrin me shpërblim. Pra kemi të
bëjmë më shërbimin ndërmjetësues,me shitjen e financimit të eksportit të mallrave
(industria e: tekstilit, ushqimore dhe e mobiljeve); Është punë specifike bankiere, që ka
të bëj me realizimin e kërkesave kontabël nga ana e bankës/ose të ndonjë institucioni
tjetër financiar të specializuar për punë të faktoringut.

19KARAKTERISTIKAT E FAKTORINGU
Realizimi i kërkesave kontabël nga ana e bankës; Lidhet me shitjen juridike të
kërkesave të bankës nga ana e ndërmarrjeve ekonomike, sepse shitësi ikëkesave pas
realizimit të shitjes nuk ka kurfarrë autorizime në lidhje me kërkesat shitura. Prandaj,
Karakteristika dhe kuptimi themelor i faktoringut ësthë që ndërmarrjeve ekonomike të
vogla dhe të mesme të ju sigurojë mënjëherë mjete të nevojshme të gatshme
financiare.Faktoringu zvogëlon rezikun potecial të pamundësisë së arkëtimit të mjeteve
financiare.

22KONTRATA PËR FRANSHIZING (FRANCHISING)

¢ Kontrata për franshizing - Objekti i kësaj kontrate është bartja e të drejtave të
shfrytëzimit të
franshizës, në këmbim të një kompensimi të caktuar financiar të drejtpërdrejtë ose të
tërthortë. Me këtë
kontratë njëra palë kontaktuese
- dhënësi i franshizës ia bartë palës tjetër kontraktuese
- marrësit të franshizës të drejtën e shfrytëzimit të franshizës, me qëllim marketingu,
shitje të llojeve të
caktuara të mallrave dhe të shërbimeve.

23KARAKTERISTIKAT E FRANSHINZINGUT
¢ Franshizingu është i mundur vetëm në shkallën e lartë të besimit reciprok të
partnerëve afaristë;
¢ Franshizingu është kreacion i ekonomisë me afarizëm të zhvilluar në prkatikën e mirë
afariste, pra nuk ka shfaqje monopoli;