MARGARITA

SALAS
Margarita Salgas, xunto ao
seu marido Eladio Viñuela,
iniciou o desenvolvemento
da bioloxía molecular en
España. O seu estudo
sobre o virus  bacteriano
Phi29 permitiunos coñecer
como funciona o ADN,
como as súas instrucións
transfórmanse en
proteínas e como estas
proteínas relaciónanse
entre elas para formar un
virus funcional.
Margarita naceu en novembro
de 1938 nunha aldeíña da costa
asturiana chamado  Canero.
Cando contaba cun ano de
idade, trasladouse xunto á súa
familia a Xixón, onde se criarían
os pequenos. Vivían na primeira
planta do sanatorio psiquiátrico
que tiña o seu pai e os irmáns,
moitas veces, xogaban cos
pacientes. No exterior, o centro
contaba cun xardín cunha
cancha de tenis na que
Margarita desenvolvería a súa
gran afección cara a este
deporte.
Seus pais sempre tiveron moi claro
que os seus tres fillos tiñan que facer
unha carreira universitaria e, en
consecuencia, as irmás non sufriron
ningún tipo de discriminación
respecto a o seu irmán home.
Margarita entrou nun colexio de
monxas aos tres anos e proseguiu alí
os seus estudos ata finalizar os seis
anos de bacharelato. No centro
dábase unha formación moi completa
tanto en humanidades como en
ciencias e a Margarita gustábanlle
ambas. Con todo, no curso 
preuniversitario que debía facer para
acceder á universidade, viuse
obrigada a elixir e inclinouse polas
ciencias. Parecíanlle máis
interesantes.
Ao acabar este curso, optou por
ir a Madrid para estudar un
curso selectivo que lle valería
para estudar química ou
medicina xa que non sabía que
facer. Aberta a posibilidade de
cursar ambos os estudos,
finalmente decidiuse pola
Química, o que foi unha boa
elección debido a que moi
pronto se deu conta do
entusiasmo que lle xeraba
pasar horas no laboratorio de
Química Orgánica.
Cando coñece ao científico Severo Ochoa
asiste a unha das súas charlas e comeza a
interesarse pola bioquímica.
No cuarto curso comeza a súa preferencia
pola bioquímica, Ademais coñece ao que
será o seu marido Eladio Viñuelas, un
home intelixente, guapo e interesante.
Nas súas conversacións con Severo Ochoa,
este aconselláralle realizar unha tese
doutoral en Madrid baixo a dirección de
Alberto Sols, excelente bioquímico, para
despois facer unha estancia postdoutoral
con Severo no departamento de
bioquímica da Escola de Medicina da
Universidade de Nova York.
Para conseguir que Alberto Sols a admitíse
como doctoranda, Ochoa escribiulle unha
carta de recomendación. Por aquel entón,
Sols esperaba moi pouco do traballo
científico dunha muller, pero non puido
negarse á petición do premio Nobel. Anos
máis tarde, na entrega do premio Severo
Ochoa de investigación da Fundación
Ferrer a Margarita, Sols recoñecería que
cando esta foi ao seu laboratorio para
pedir praza para levar a cabo a súa tese,
pensou: «Bah, unha moza. Dareille un
tema de traballo sen demasiado interese,
pois se non o saca adiante non importa».
Esta anécdota dá idea do machismo que
tivo que sufrir Margarita-
Casou con Eladio no ano 1963 despois
de que Margarita recibise unha bolsa
da Fundación March. Co diñeiro desta
bolsa casaron e alugaron un piso.
Un ano despois vanse a Nova York a
traballar no laboratorio de Severo
Ochoa, grazas a outra bolsa que
recibe cada un deles.
Neste laboratorio Margarita nunca se
sentiu discriminada por ser muller.
Pasan alí tres anos e deciden regresar
a España para desenvolver a bioloxía
molecular.
Margarita Salgas é, sen dúbida, unha das
científicas máis relevantes do século XX, e
un dos referentes femininos.
Casualmente o 7 de novembro de 2019, (o
mesmo día do nacemento de Marie Curie),
Margarita Salgas faleceu aos 80 anos de
idade ao non sobrevivir a unha operación,
realizada para tratarlle un problema dixestivo.
Foi unha estudante brillante.
Licenciouse en Ciencias Químicas pola
Universidade Complutense de Madrid en
1960 coa cualificación de Sobresaliente. Tres
anos máis tarde, obtivo o doutoramento en
Ciencias pola Universidade Complutense de
Madrid coa cualificación de Sobresaliente
Cum Laude.
 MARGARITA SALGAS : “NON CONCIBO A VIDA SEN
INVESTIGACIÓN”
Foi a frase que dixo durante a recollida do Premio Inventor
Europeo concedido pola Oficina Europea de Patentes e
Marcas en Viena, en xuño de 2019, apenas uns meses
antes do seu falecemento. E, de feito, continuou activa ata o
último día.
VIRUS BACTERIÓFAGO PHI29
Este descubrimento (realizado entre 1967 e 1977)é un fito
en biotecnoloxía, e levou a resultados importantes para a
duplicación do material xenético. A polimerasa do fago
phi29 ten múltiples aplicacións biotecnolóxicas e úsase en
medicina forense, oncoloxía e arqueoloxía.
O descubrimento consistiu, en primeiro lugar, na
demostración da posibilidade de que o ADN se replique por
unha proteína iniciadora. Máis tarde atoparon a encima
ADN polimerasa, para a amplificación de ADN, o que
permite facer unha secuenciación aínda con pouca
cantidade de ADN.
“Cando un ten cantidades pequenas de ADN, como un pelo
achado nun crime ou uns restos arqueolóxicos, esta ADN
polimerasa amplifica millóns de veces o ADN para poder
ser analizado, secuenciado e estudado”, explicou Salas.