A

2019

I
2019

V
2019

D
2019

2019

K
2019

E
2019

R
2019

S
2019

T
2019 Geen hints
op de
voorpagina

P
2019

U
2019

Z
2019
Net als voorgaande jaren bestaat de kerstpuzzel uit meerdere opgaven die los van
Z
2019
elkaar gemaakt kunnen worden. Ook is er een thema waarvoor op verschillende
punten in de puzzel hints zijn verborgen.

E Vul je gevonden antwoorden met bijvoorbeeld Acrobat Reader in de kerstpuzzel in.

2019
Tot 14 januari 2020 23:59 uur kun je de PDF met je ingevulde oplossingen inzenden
naar aivdkerstpuzzel2019@minbzk.nl
L
2019

We raden puzzelaars aan om samen te puzzelen, maar de puzzelaars die proberen

de puzzel te winnen verzoeken we om de groep niet groter te maken dan vier
2019 personen. Bovendien vragen we iedereen om geen antwoorden of overduidelijke
hints te delen of te publiceren. Om dit voor de moeilijkste vragen tegen te gaan,
2
2019
kennen we aan de vier deelvragen die het minst vaak zijn opgelost ieder twee
extra punten toe en aan de vier daaropvolgende deelvragen ieder een extra punt.
0
2019 Dit jaar is er een juniorversie van de puzzel, gericht op 10- tot 15-jarigen. Heb je
neefjes, nichtjes, (klein)kinderen of leerlingen die je enthousiast wilt maken voor
1 de puzzel: zegt het voort! Ben je 16+, dan kun je (buiten mededinging) de
2019
juniorversie proberen als 'opstapje' naar het echte werk.

9
2019
Voor vragen en inzendingen zijn wij bereikbaar op aivdkerstpuzzel2019@minbzk.nl
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0 2019
1
2019
9
2019

Van de onderstaande velden is alleen het e-mailadres noodzakelijk, dat gebruiken we om de uitslag
naartoe te sturen. Controleer alsjeblieft goed of je de ingevulde versie opstuurt!
Naam

Pseudoniem

E-mail

Opgave 1

(1) a. Welk motto proberen we hier over te brengen?

KLADDEREN, EUFEMISME, ROODKOPJE, SPIONEREN, TRIOMFEER, PSORIASIS, UITZITTEN, ZEKERHEID,
ZOUTKORST, EETTAFELS, LOGERENDE
(2) b. Welk woord kan volgen?
DUBBEL, CHECKS, MEUTES, GERING, KURKEN, ?

Motto
Woord

Commentaar

Opgave 2

(2) Het is van alle tijden, maar soms wat extremer dan anders. Geef (a), (b), (c), (d) en je beste gok voor
(e).

(a) 10 91 97 92
3.31 (b) 4.43 7.11 5.27
BMATW JB (c) DP RTS
J B GIA (d) P
≈50 ≈56 ≈68 ≈144 ≈(e)

Antwoord (a) (b)

(c) (d)
(e)

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 3

Wie?
(1) a. ORDE – SNEU – REKT – LEES
(2) b. JUF SCHEURT – GLAD STERK – OEKAZEN – PA’S LACH – VER PAD – GELEI – HOEK

a.
b.

Commentaar

Opgave 4

(4) We zoeken vijf antwoorden.

AKA BT QLDQ S IW G
GBO NQI Q C K CC SS C G G A HH MM ZZ AA QQ DD H Q KK HH U W T KK A P OO TT AA OO N Q R D AA CC B D
RPP AA K KAA
B TQQ L
L DQY S
S IWW G O
O NQI IQB C K C S C G G A H Z A Q H QQQ P B H U P W T K A P O T A O N Q D CC B D
RP B T Q L D Q Y S I W G B O N Q B C K CC S CC G GG A H MM A Q D HH_Q P_B K_H UU_ PP W_ T K AAP OQT AADO NKN QQRR D A C B DD
RP A
AKAK A_B
B T_ L_ _
Q
DQYSY S IKW G
GPB OAN
N Q
O IIQ
Q B
BC
B C S C G GG A H M ZZ AA QQ D HH Q PPP B K H UU PP WW TTT KK AA P O TT A OO N Q R D A C B D
RPP K
K A B T Q
Q L
R P AA_K A_B T_Q L_ D D Y S IWW G
G
BON
B N Q
Q IQ
I Q CKK
K C S C G G H M Z Q D HH Q KK H U T K A P O T N Q R D A B D
RPAKAB T QLD
Q
_
QYY
S
S
S
I
IYW
W
G
G B O
F YN F
O
Q
Q IIQ B C K C SS C GGG GG AAA H MM ZZ AA QQ DD H_QQ PP_BBBB K_HHH U_ PP _WW TT K AAFP OCTTT AATOO NRN QNRR DD AA CCC B DDD
I
Q B K
R B T QL D Q
DQY I
IPW G
G B O Q I B
QB KC CC S CC G G A H M A Q D H Q P B K H U P WW T KK A PP O T A O NN QQ R DD A C B
RP
R
RP
KA
AA_K A
B
_B
B T_Q
Q
L
L
LOD PQ Y
Y
S
S
S I W
W GQB
B
B
O
ODN
NQXI
Q I
IHQ
QBCK K C C G A H MM Z A Q D H_QQ PP_B KK_H U_ P _WW T AAKPP OOF AAPOO X TR D A C BB DD
CC SS C G GG A H M Z A Q D HH Q P B K HH UU P W T KK A O T AA O NN QQ R DD A CC B
P A K B T Q L D
D Q Y S I G O N
N I Q B C K C Z W PO Q A
R
R
RP A
ARB T
TSQ LT D Q S
S ILW
WG BONQ IAQ B C K C S CCC GGG GG AA H MM Z AA QQ D HH_Q P_BBB KK_HH UU_ PP UW TTT KK AABPPP OOETTT AFO YNN QQHRR DD AA CC BB DD
P AQK
K T L D UY
Q Y
Y GQB OYN Q
L
Q
Q I B C
C K
RPAKA B T D Y S I W B Q I Q B C K C C G AA H Z A Q D H Q P BBB K H UU P T K A P O T A N Q RR DDD A C BB DD
Q K C S G H M Z A Q D Q P H P W K A O A O
R P AAVK A
AWB TXQ LDQYSIWG
Q LY D OEN
GIB O NQ TQ B C
P
R AKABTQ
K
K A
A B T D
QL Q S
Z
Q Y
Y
S IFW
SIWGW O
BONPN Q
Q
Q
I
I
IQ BC K CCC SS CCC GGG GGG A HH MMMM Z AA QQ DDD HHVQQ PPPWBB KKKXH UUY PP ZWW TT KK AAKPP OTTT AAKOOO XNN QQNR D AAA CCC BB D
R Q C C SS CC G G A H MM ZZ AA QQ DD HH QQ P B KK HH UU P WW TT KK ASP OOLT AA OO NN QQTRR DD A B DD
R P A A
P KABTQL QYS
R P AAA K
T Q D
D Q Y
S I G B O
IUW GTB O
O
N
KN O
Q I
IPQ B C K
Q B C K
K C SS C G G A H Z A QQ D H Q K HH U PP W T K AA PP O T AQO NN Q DD A C BB DD
Q D Q N Q Q B C K
R
RPPAK A
A BT
B TQ
LDQYSI
L Q I W
W
GBO Q
G N Q I
I Q
Q B C
C K C S C GG GG AA H M Z A Q D H Q P BB KK H U P W T K A P O T A O N R D A C B D
R PAKAB
K A BTQ QL
L
L D
DQYS
Y S
SIIW
I W
G
GBBOO NQ
N Q I
I Q
Q
B
BCC K CC SS CC GG G AA HH MM ZZ AA QQ D HH QQ PP BB KK HH UU P W TT KK ATP OZT AA OO N QQ RR DD AA CCC B D
K
R P AA K Q G
GB O QIQB K C S C GGG G A H M Z A Q DD H Q P B H UU PPP WW TT K A P OO T AA O NN QQ R DD A B DD
RP K K ABB
B
T
TQL LD DQQY S
IW
I W B O
O N
N I BCK C S CC G G AA HHH M ZZ AA QQ DD HH_QQQ PPP_BB KK_HH UU_ PP W_W T KK AAZPP O TT AIOO NRN QQLRR D A CC BB D
R
A
A_K A_B T
T
Q
Q L D Q
Q
_Q L_ D _
Q
Y
Y S I W
S IBW
G B
GOB OON
Q
Q
A IDQ C K
Q B K CC SS C G GG A HH M A Q D H Q P BB K H U P W TT KK A P OB A OO N Q R DD A CC B DD
RPP AA K A B T L
KABTQLDQYSI Q Y W
W G
G
B
B
N
ONQIQ I QBB C K
K C S G G A MM Z A Q D H Q B K H U P W T A PP O T A O N Q R A C B D
RP A A I O IGQ B C K CC SS CC GGG G AA HH M ZZ A QQ DD HH_QQ PPP_BB K_HH UU_ PP W_W TT KK AASP OOMTTT AAAPOO NNB QQSRR DD A CC BB DD
I Q B C K
RPP A_K
K A_B
B T
_Q L_ D
Q L
DQ
D
_ Y S ISW GLB
Y S W G
G B O
ZN
N U
Q I C
C K C S C G GG A H MM Z AA QQ D HH Q PP B KK HH U P WW TT KK AA P OO T AA OO N Q R D A C BB DD
RPAK A TQL LDQ QYS IHW G B ONQ IXQ
R AA_K A_B T T_Q L_ D
D _ S I
I W GFB
B ODN C
Q
Q I QBBCC K S C G A H M Z A Q DD H_QQ P_BB K_H UU_ PP _W T K ABP ORT ACO NPN QQMR DD AA C D
P K A
R P AA K A B TQLDQ Q Y SIWGBONQI O QBCK C SS C G G A H M Z AA Q H P B KK HH U W T KK A P O T A O N Q RR DD A C BB D
R P _K A_B T_ L_ D Q
_ Y
Y S B G
GVB O N Q
Q I Q B CK C CC G G A H M Z A Q DD _Q P_B K_ U_ P W_ T KK AEP O T AEO MN QSR D A
R P
R P AA K
A B
ABT Q
Q
Q L
L
D
D Q
Q Y
Y SIW W G B
B O N Q I Q B C K CC SS C GG GG AA HHHH MM ZZ AA Q D HHH QQ PP BB KKK HH U PPP W TTT KK AA PP OOMT AA OO NN Q RRR D AAA CCC BBB DD
NN F
Q IHQ B K
R T W I K MZAQD K U WT AP T NQ DACBD
R
RP
A_K
AK
A_B
A BTT_Q L_ D
D_
Q
QYYSSIIGW G
GZB
BO
OMN
NQ
QIQ
B
QI LQ
Q BC
B
C
K CSC
K C S CC GG GG AA HH M Z AA QQ D HH_QQ PP_BB K_HH UY PP ZWW T KKK AAXPP OOBTT AXOOO NSNNN QPRRR DD A BB D
P
P T
T Q L Q Y S I W G O
O I Q B C Q Q KHU T D
R
R AKAB BT QLD DQ Y S
SI CW
NQ
B OBN
LB G
Q IDQ B
C K CS M A A Q
K C SS CCC GG GG AA HH MM ZZ A QQ DDD HH QQ PP BB K HH U PP W T KKK AEPP OOLTTT AATOOO NM QSR DD AAA BB DD
R
RPP AAA KK AB T
T
T Q
Q Q Y
Y S I
I WG B
B O N
N B C
C A
CC S C GG GG A HH MM ZZ A Q D H Q P BB KK H U PP WW TT KK AA P OO T A N Q RR D AA B DD
A A N
RPAKA BTQLD
ABT Q L DQ
D Q YSS IV GGBO O
NQI
N Q
IQ B K
QBC C K
K C S C A M Z A QQ D H Q P B H W T AZP OCT AI D KR D
I GLB HN L IC
R
R
R
P
P AKK
K A B
T D
AB QL QY I GBQ Y
Y G B ON I B B C CC SS C G GG AA HH MM ZZZ AAA DDD H Q PP B KK HHH PP WWW TT K AA PP OOO TT AA NN QQ RR D B DD
R AK Q F GU EN C D B C C WT N D
RP
R KAABB Q
QLL Q Q C CC G AA HH M ZZ AA DD HH PP BB KKK HH WW TT AEPP OST AL XN QQLRR DD
RP K B Q L Q Q
Q C G A M Z A D H BKH T A P O
O T R DD
K L Q C GG A HH M Z D HH B KK H T AAAMPP CTT RR
K G H Z H T A R
K G ZZ H H AP R
GG ZZ HH

Antwoord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 5

(1) a. Als AMSTERDAM=133424313, ROTTERDAM=434424313 en DEN HAAG=324 3114, wat is dan ACQUOY?
(2) b. En, voor de jongere puzzelaars: als BEESEL = 355557, OSS = 556 en GOES = 5566, wat is dan
HEILOO?

a. b.
Antwoord

Commentaar

Opgave 6

(2) Welk getal?

Getal

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 7

(3) Een stevige lunch valt in het water door een tijdige vluchteling en een familielid dat Caesar toepast.
Wie is de vluchteling?

Vluchteling

Commentaar

Opgave 8

(2+2) Op tafel liggen 10 enveloppen, genummerd 1 tot en met 10. In envelop 1 zit één Euro, in envelop
2 zit twee Euro, in envelop 3 zit drie Euro etc. Je hebt 100 punten die je mag verdelen over de tien
enveloppen. Als een tegenstander dat ook doet, wordt op de volgende manier bepaald hoeveel
Euro’s ieder wint: de inhoud van elke envelop gaat naar degene die er het meeste punten op gezet
heeft. Bij een gelijk aantal punten op een envelop krijgt geen van beide de Euro’s die erin zitten.
De puzzelmakers laten elke inzender tegen alle andere inzenders spelen, één op één. De som van
al deze potjes is je eindscore.
Je krijgt:
0 punten als je bij de onderste 25% eindigt
1 punt voor de categorie 25-50%
2 punten voor de categorie 50% -100%
Bovendien verdelen we nog bonuspunten voor de winnaar en de beste 10%:
1 bonuspunt voor de beste 10%
2 bonuspunten voor de winnaar.

Envelop 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Waarde e1 e2 e3 e4 e5 e6 e7 e8 e9 e10
Punten

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 9
(3)

Antwoord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U 2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 10

(4) Letters zijn naar rechts geschoven en bovenop elkaar gebotst. Als voorbeeld: a plus a werd b.
. . y . . s . . r . . i . . d . . e . . d . . h . . s . . u . . k . . j . . q . . r . . t . . z . . s . s
. t . e . a . y . n . m . n . o . e . j . w . o . . n . l . w . g . l . b . r . n . m . d . s . d . u
. . f . . a . . i . . y . . c . . a . . b . . r . . . . . . o . . h . . y . . y . . o . . d . . h . e
. . . i . . . k . . . r . . . w . . . v . . . w . . . h . . . e . . . p . . . i . . . o . . . o . . . c s
. . i . . o . . n . . j . . i . . d . . n . . f . . o . . a . . a . . p . . c . . t . . u . . w . . x . i
. r . g . r . s . l . g . n . a . l . s . b . s . w . w . d . b . u . s . a . s . e . n . m . t . d . b e
. f . l . r . w . k . t . j . f . v . f . q . s . m . v . q . s . k . n . l . y . i . n . s . i . c . o d

Wie?

Commentaar

Opgave 11

(2) Wat zijn a en b?

4, 4, 4, 4, 4, a, 5, 3, 3, 7, 3, 3, 2, 7, 5, 6, 4, 7, 7, b, 2, 2, 3, 2, 1, 7, 7, 1, 1, 2, 2, 5, 5.

a b
Antwoord

Commentaar

Opgave 12

(2) Ditjes en datjes, wat is het volgende getal?

9, 11, 14, 15, 21, 23, 26, 29, 32, 37, 38, 40, 44, 45, 47, 50, 52, 53, 56, 59, 62, 63, 64, 67, 68, 69, 71, 75, 76,
81, 82, 83, 86, 88, 92, 94, 97, 99, 101, 105, 111, 112, 116, 127, 128, 131, 134, 136, 140, 149, 153, 157, 158, 160,
163, 164, 167, 171, 172, 173, 177, 179, 182, 183, 189, 191, 194, 197, 200, 211, 212, 223, 225, 226, 227, 231, 232,
236, 239, 242, 251, 254, 255, 256, 257, 261, 263, 266, 268, 269, 273, 279, 280

Getal

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 13

(2) a. Gelijke letters staan voor gelijke cijfers, alle groepen zijn even groot. Welke woorden kun je vormen
op de diagonalen?

e f r c h o

j m b v e k s
z i u g y q n

b k a w c d y

f x i h l u e r
p t h o n g

o n l x q j w
c g d j z b u
y p m a t s

(4) b. Een sudoku bestaat uit 9 kolommen (K1-K9) en uit 9 rijen (R1-R9) die ieder zijn verdeeld in drie
getallen van drie cijfers (zo is K1 verdeeld in K11, K12 en K13). Voorbeeld: K91 bevat het driecijferige
getal ngl.
Gegeven zijn de volgende rekenkundige verbanden.
R13 + R61 + K62 = R21 + K13 + K41 = R21 + K72 + K73 = R31 + R61 + K31 = R33 + R72 + K53 = R33 + R73 + K62
= R41 + R43 + K43 = R41 + K11 + K43 = R62 + K32 + K61 = R72 + R72 + K43 = K12 + K53 + K71 = K22 + K41 +
K42 = K63 + K63 + K93 = 11 · R22 + 2 · R13 + K83 + R93 = (K72 + K73)·(R61 + R63)/K62 = 2019
Vul de Sudoku in. Welke woord kun je op de aangegeven diagonaal maken?

e n
x t g

d p r m l
o c

f k h
s j
w z q i
v b a u
y

a. Woord 1
a. Woord 2
b. Woord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 14

(4) We zijn op zoek naar zes titels.

Titels

Commentaar

Opgave 15

(1) Waar (niet)?

244 + 348 + 937 + 1060 + 1155 + 1420 + 1957 + 1972 - 70 - 1021 - 1085 - 1096 - 1206 - 1311 - 1335

Antwoord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 16

(3) De tekst hieronder is twee keer zo lang de is 9.

9 76 77 41 54 71 53 14 9 16 2 64 68 10 22 20 16 16 9 56 31 33 5
25 36 9 45 44 16 24 39 61 14 35 13 30 73 59 12 6 14 50 48 14 46 49
66 17 27 3 9 24 39 61 14 35 22 29 27 24 47 74 13 67 76 43 44 25 47
30 42 40 14 55 64 75 21 6 9 2 64 68 3 62 74 13 21 30 73 58 11 69
19 57 4 28 65 49 64 71 51 1 36 42 40 9 50 20 4 74 38 11 69 19 52
60 18 8 63 7 41 9 37 34 16 32 9 17 26 64 72 33 43 70 43 15 30 23
e?

Antwoord

Commentaar

Opgave 17

Een test in informatiedichtheid. Wie schreef/zei/speelde/typte dit?

(1) a. 36/POP!
(1) b. 217/STEP
(1) c. 510/JOKE
(1) d. 2910/LO

Antwoord a. b.
c. d.

Commentaar

Opgave 18

(2) Welk woord past op het vraagteken?

MOND ACHT HEGEL RUM DIER WEST DICHTER AKKER NU ?

Woord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 19

(2) We zoeken een viercijferige code. Vind de codering en ontcijfer tot je beet hebt.

Code

Commentaar

Opgave 20

Geef de volgende twee getallen

(2) a. 7, 64, 83, 143, 160, 220, 256, 308, 324, 378, 395, 463, 472, 532, 566, 628, 629, 688, 709, 766, 800, 840,
870, 929, ?, ?
(2) b. 36, 22, 55, 78, 92, 95, 113, 152, 158, 189, 180, 211, 234, 252, 260, 280, 291, 312, 322, 343, 375, 376, 414,
396, 435, 438, 457, 492, 501, ?, ?

eerste getal tweede getal

a.
b.

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z 2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0 2019
1
2019
9
2019

Opgave 21

(4) Geef het ontbrekende woord.

B E N E S R T S K T A E P S M T T A W P
Z Z E O G E C K E D I E P T N W S E M E
D D E E D S T T H A U P E N A B L K K E
S O P R A U T U A O D E I U X B I I E O
E O V X P A I L O S T A P E O O L W O P
G F T X E U K F I U O E Z W A U E A A W
I O E O K U E U O D Y W A A O L E K B E
G G A U P V U A W M D I I X A E O A I K
E G A I U E P H E E I E H Q H E A O K T
B N A U A V E E U E X S E D U E E O J E
! S F O U E A N O E B F U U H E I R U A
H D D S O I S E H T E E S I K O A A J A
I O U E N U B U A A T I P X P S N U K U
Z T I O E K U I V F B E D I K A E O I X
E F X O A E O G Q E A V E I H I N U U O
I K O I S E T R U R Y C V E I A E O T T
C A F U I O T L U E I E E K O I U P K J
L E O T E I W T H O H K T U U W U W E A
W I P K O I C K O U O I K B A P E I A R
U R W E S U I E B D D U A J E I I U G E
W E I O E O A W R U M D U C N A O A E B
S E O J E E E E O X S A S A O G D U L T
I O F

Woord

Commentaar

Opgave 22

(2) 2083455, 1066049, 1530205, 1528413, 1529437, 1070657, 2086271, 6144, 1557056, 1838013, 619790,
1455037, 323024, 7610, 2084366, 1069070, 1531425, 1531892, 1529152, 1065980, 2088234

Wie?

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 23

(2) We zoeken vier categorieën.

100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0 10 20

Categorie 1
Categorie 2
Categorie 3
Categorie 4

Commentaar

Opgave 24

(2) A, B en C spelen verschillende ronden papier steen schaar, ze onthullen elke ronde tegelijkertijd hun
keuze en kijken wie van elkaar wint. Hieronder staat wie er wint (streepje is gelijkspel). Gegeven dat
er een verborgen boodschap is, wat is het antwoord op de vraag welke...?
A vs B: B A B B A - A B - - A A - B A A - A - A A A A A A A - - A B - B - A B - - - A - A B A - B - - A
B vs C: - - C B - - B C - - - B B - C - - B - - - - - - C - - - - - - C B - - C B - - - C - B - - - - -
A vs C: C A A - A - C A - - A C A C - A - C - A A A A A - A - - A C - A A A C C A - A - - C C - C - - A

Antwoord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 25
(3)

Binnenring
Middenring
Buitenring

Commentaar

Opgave 26

(2) Als RSI + NRSULI = ROGAASA + TOAG = IJJTS + LJJSTTRT, wat is dan IIITE · IKTI?

Antwoord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 27

(2) Welk woord komt op het vraagteken?

JAM, KUL, LOK, MIJ
SAK, BUL, KOM
LIER, FOTO, ZUIL, TAXI
GROEI, VERGA, KRUIS
KERST, VRIND, ?
BOENEN, WELDRA, RUSTEN
DOFHEID, STEMPEL, HYDRAAT

Woord

Commentaar

Opgave 28

Deze personen overleden dit jaar, wat zijn de data waarop zij overleden?
(1) a. Een held:
mgebbqpqgjvgoegvghmgbsghqvbhngqruogbuthetanqthsghghrtczjhmgogjkmobanqgh
(1) b. Tegen het protocol:
vjjrznttorvdhkotwookoedgortjohanboohgnhnstoroohscarnltofnbeovrddmstofkohdgohskotomohpd
rtnb
(1) c. Vragensteller:
wdqdhpnlsjpbitmhsfopqgdqldqgiqqiesqldqrfsphodqlsfufddropzdfuphodqlsfuvifgssmesqsfpwdld
qivdmrodqdhohddhcfdohdmrfspldqrfspwddmvifop

a.
b.
c.

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U
2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Opgave 29
(2)

Antwoord

Commentaar

Opgave 30

(2) Wat komt op het vraagteken?

OLIFANTJES FOKSTER KINKELEN AANDELEN GOUDLOKKIGER ONBEZORGD UITGAANSWERELDJE
en niet SALTO OF LIKKEN NAALD DOOR ROB ?

Antwoord

Commentaar
 K
2019
E
2019
R
2019
S
2019
T
2019
P
2019
U 2019
Z
2019
Z
2019
E
2019
L
2019 2019
2
2019
0
2019
1
2019
9
2019

Thema
1 2 3

H He Li
Waterstof Helium Lithium
4 5 6 7 8

Be B
Beryllium Boor
C
Koolstof
N
Stikstof
O
Zuurstof

9 10 11 12 13 14 15

F Ne Na Mg Al Si
Fluor Neon Natrium Magnesium Aluminum Silicium
P
Fosfor
16 17 18 19 20 21 22 23 24

S
Zwavel
Cl Ar
Chloor Argon
K Ca Sc Ti
Kalium Calcium Scandium Titanium
V Cr
Vanadium Chroom

25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35

Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br
Mangaan IJzer Kobalt Nikkel Koper Zink Gallium Germanium Arsenicum Seleen Broom

36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

Kr Rb Sr
Krypton Rubidium Strontium
Y
Yttrium
Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd
Zirkonium Niobium Molybdeen Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Zilver Cadmium

49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63

In Sn Sb Te
Indium Tin Antimoon Telluur
I
Jodium
Xe Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu
Xenon Cesium Barium Lanthanium Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium

64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80

Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir
Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalium Wolfraam Renium Osmium Iridium
Pt Au Hg
Platina Goud Kwik
81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99

Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es
Thallium Lood Bismut Polonium Astatium Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium

100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118

Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson

(5) Dit jaar is het thema gegeven: het periodiek systeem der elementen bestaat 150 jaar. In de puzzel
komen de (volledige namen van) elementen expliciet terug. Het gaat telkens om de gehele naam
van het element tenzij uit een hint duidelijk iets anders blijkt. Als elk 2019e cijfer van π correspondeert
met het moleculair gewicht van één van de elementen, of als je van een opgave elke 6e letter neemt,
beginnend met de 23e letter, waarbij je de letters weglaat die in Mendelejev voorkomen, dan ben je
echt te hard op zoek.
De tabel hierboven doet uiteraard buiten mededinging mee!

Elementen Naam Waar

Commentaar