ΝΟΜΟΙ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

1) Τι ονομάζουμε δυνάμεις επαφής;

Δυνάμεις επαφής , ονομάζουμε τις δυνάμεις που ασκούνται μεταξύ σωμάτων τα οποία βρίσκονται σε
επαφή μεταξύ τους.
Παραδείγματα δυνάμεων επαφής: η δύναμη του ελατηρίου , η δύναμη στήριξης , η τριβή , η μυϊκή
δύναμη του ανθρώπου , η άνωση κλπ.

2) Τι ονομάζουμε δυνάμεις από απόσταση;

Δυνάμεις από απόσταση , ονομάζουμε τις δυνάμεις που ασκούνται μεταξύ σωμάτων τα οποία δεν
έρχονται σε επαφή μεταξύ τους (δηλ. δεν ακουμπάει το ένα στο άλλο).
Παραδείγματα δυνάμεων από απόσταση: η δύναμη ανάμεσα σε ηλεκτρικά φορτία , η δύναμη της
βαρύτητας κλπ.

3) Ποια είναι τα είδη αλληλεπιδράσεων;

Σήμερα πιστεύουμε ότι τα διάφορα σώματα , που συγκροτούν το σύμπαν , αλληλεπιδρούν μεταξύ τους
με τεσσάρων ειδών τρόπους.
Α)πυρηνική , β)ηλεκτρομαγνητική , γ)ασθενή και δ)βαρυτική αλληλεπίδραση.

4) Τι ονομάζουμε δύναμη στήριξης;

Δύναμη στήριξης είναι μια δύναμη επαφής που αναφέρεται και σαν κάθετη αντίδραση της επιφάνειας
στο σώμα από το οποίο πιέζεται.
Η δύναμη στήριξης παριστάνεται με ένα διάνυσμα κάθετο στην επιφάνεια και με κατεύθυνση προς το
μέρος του σώματος , στο οποίο ασκείται.

5) Τι ονομάζουμε τριβή;
Τριβή ή δυνάμεις τριβής ονομάζονται οι δυνάμεις που ενεργούν στη διαχωριστική επιφάνεια δυο
σωμάτων και είναι πάντοτε αντίθετες με την κίνηση.

6) Στατική τριβή , ονομάζεται η τριβή που εμφανίζεται στις επιφάνειες δυο αντικειμένων που
βρίσκονται σε επαφή , ενώ τα αντικείμενα δεν κινούνται το ένα σε σχέση με το άλλο. Η κατεύθυνση
της στατικής τριβής είναι αντίθετη από την κατεύθυνση της ταχύτητας που θα αποκτούσε αν δεν
υπήρχε τριβή.

7) Οριακή τριβή , ονομάζεται η τριβή που αναπτύσσεται μεταξύ δυο επιφανειών που βρίσκονται σε
επαφή , όταν αυτές είναι έτοιμες να κινηθούν.

8) Τριβή ολισθήσεως ονομάζεται η τριβή που αναπτύσσεται μεταξύ δυο επιφανειών , όταν αυτές
ολισθαίνουν η μια σε σχέση με την άλλη.

9) Τι εκφράζει ο συντελεστής τριβής;

Εκφράζει την επίδραση της φύσης (δηλ. της φύσης των υλικών , της λείανσης των επιφανειών , της
ποσότητας των προσμίξεων , της θερμοκρασίας) των δυο επιφανειών στο να διαμορφωθεί το μέτρο της
μέγιστης στατικής τριβής.

10) Νόμοι της τριβής ολίσθησης

Η τριβή ολίσθησης
Α) είναι ανεξάρτητη από το εμβαδό των επιφανειών που τρίβονται.
Β) είναι ανεξάρτητη από την ταχύτητα των σωμάτων.
Γ) εξαρτάται από τη φύση των επιφανειών επαφής.
Δ) είναι ανάλογη της κάθετης αντίδρασης.

11) Μαθηματική έκφραση της τριβής ολίσθησης.

Τ=μ.Fκ
Τ= η τριβή
μ= ο συντελεστής τριβής ολίσθησης , ο οποίος εξαρτάται από τη φύση των δυο επιφανειών επαφής
Fκ= η κάθετη αντίδραση από την επιφάνεια επαφής.

12) Σχέση μεταξύ συντελεστή στατικής τριβής και τριβής ολίσθησης.

Ο συντελεστής τριβής ολίσθησης (μ) είναι λίγο μικρότερος από το συντελεστή τριβής (   ).
Επομένως η οριζόντια δύναμη που απαιτείται για να διατηρήσει μια ομαλή ολίσθηση σε οριζόντιο
επίπεδο , είναι λίγο μικρότερη από εκείνη που χρειάστηκε για να ξεκινήσει το σώμα .

Δηλ.      F  .F .
Η Δυναμική στην κυκλική κίνηση

1) Ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα , αν εφαρμοστεί σε ένα σώμα που κάνει κυκλική κίνηση γίνεται:
η συνισταμένη όλων των δυνάμεων , που ασκούνται στο σώμα , θα έχει πάντοτε κατεύθυνση προς το
κέντρο της τροχιάς και το μέτρο της θα είναι ίσο με το γινόμενο της μάζας επι την κεντρομόλο
επιτάχυνση.

2) Ποια είναι η αναγκαία συνθήκη για να πραγματοποιηθεί μια ομαλή κυκλική κίνηση;
Για να πραγματοποιηθεί μια ομαλή κυκλική κίνηση , πρέπει οι επιδράσεις , που θα δέχεται το σώμα ,
να είναι τέτοιες , ώστε να διαμορφώνεται η αναγκαία συνισταμένη δύναμη , που θα έχει σαν
αποτέλεσμα την κεντρομόλο επιτάχυνση.

3) Τι ονομάζουμε κεντρομόλο δύναμη;

Κεντρομόλος δύναμη ονομάζεται η συνισταμένη των δυνάμεων , που ασκούνται στο σώμα , (που
εκτελεί κυκλική κίνηση ) και έχει ως αποτέλεσμα την κεντρομόλο επιτάχυνση.

4) Παραδείγματα εφαρμογής κεντρομόλου δύναμης.

Α)Στη στροφή ενός αυτοκινήτου σε οριζόντιο δρόμο , όπου το ρόλο της κεντρομόλου δύναμης παίζει η
τριβή.
Β)Στη στροφή ενός αυτοκινήτου σε υπερυψωμένο δρόμο , όπου το ρόλο της κεντρομόλου δύναμης
παίζει η συνισταμένη του βάρους και της κάθετης αντίδρασης του εδάφους.

5) Από τη διανυσματική σχέση Σ F  m. a (2ος νόμος της κίνησης).

Παίρνουμε (αν αναλύσουμε τις δυνάμεις σε κάθετους άξονες) τις αλγεβρικές σχέσεις: Σ FR  m.a
Και :Σ F  0 .
(όπου Σ FR συνισταμένη των δυνάμεων στον άξονα R που έχει την κατεύθυνση της ακτίνας και Σ
F η συνισταμένη των δυνάμεων στον άξονα Ψ που είναι κάθετος στον προηγούμενο άξονα και
βρίσκεται στο επίπεδο των ασκουμένων δυνάμεων).

ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΛΞΗΣ

Δύο μάζες m1 και m 2 που βρίσκονται σε απόσταση R μεταξύ τους έλκονται με μια δύναμη F, που
είναι ανάλογη με το γινόμενο των μαζών και αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο της απόστασής
m1 .m2 Nm 2
τους. F=G. όπου G=6,67. 10
11
 (ά της παγκόσμιας έλξης).
R2 Kgr
Η σταθερά G είναι ανεξάρτητη από το υλικό που παρεμβάλλεται ανάμεσα στις δύο μάζες.

Βάρος , ονομάζεται η ελκτική δύναμη που ασκεί η γη σε οποιοδήποτε σώμα.

G.M .m
Β= G=η σταθερά της παγκόσμιας έλξης
d2
Μ= η μάζα της γης

m= η μάζα του σώματος

d= η απόσταση του σώματος , από το κέντρο της γης. Ο τύπος ισχύει όταν d  R.
Νόμοι του Kepler.

1) Oι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο σε επίπεδες τροχιές . Οι τροχιές αυτές είναι
ελλείψεις των οποίων τη μια εστία κατέχει ο ήλιος.
2) Τα εμβαδά που διαγράφονται από το ευθύγραμμο τμήμα ήλιος-πλανήτης , είναι ανάλογα προς
τους χρόνους διαγραφής τους.
3) Τα τετράγωνα των περιόδων περιστροφής των πλανητών είναι ανάλογα προς τους κύβους των
μεγάλων αξόνων των ελλείψεων.

Ερωτήματα που οδήγησαν τον Νεύτωνα στην διατύπωση της θεωρίας της παγκόσμιας έλξης.

Α) Είναι δυνατόν να ασκούνται δυνάμεις από απόσταση;

Β) Ποια είναι η πηγή των δυνάμεων;
Γ) Ποια είναι η φύση των δυνάμεων;
Δ) Από ποιους παράγοντες καθορίζεται η τιμή των δυνάμεων.

Μελέτη της κίνησης δορυφόρου.

Έστω σώμα μάζας m (δορυφόρος) που περιστρέφεται σε ύψος h πάνω από την επιφάνεια της γης. Στο
σώμα αυτό η μόνη δύναμη που ενεργεί , είναι το βάρος του που παίζει το ρόλο της κεντρομόλου
δύναμης.
G.Mm m.u 2 G.M G.M G.M
Δηλ. Β=Fκ    u2   u2  u
d 2
d d Rh Rh

Παρατηρούμε ότι η ταχύτητα είναι ανεξάρτητη από τη μάζα του δορυφόρου.