HEATH-CHICAGO LATIN SERIES CAROLUS et MARIA BY MARJORIE J. FAY The Laboratory Schools, The University of Chicago ILLUSTRATIONS BY RUTH UPHAM D.C. HEATH AND COMPANY BOSTON NEW YORK CHICAGO LONDON ATLANTA DALLAS SAN FRANCISCOCOPYRIGHT, 1983 BY THE UNIVERSITY OF CHICAGO part of the material covered by this copyright may N be reproduced in any form without written permiason of the publisher. 4D7 PRINTED IN THE UNITED STATES OF AMERICAAUTHOR’S FOREWORD Carolus et Maria, a Latin reader for beginners, has grown out of a need for very easy reading material at the first-year level. The vocabulary, selected from Lodge’s Vocabulary of High School Latin, consists of 588 words chosen for their fre- quency in classical Latin. For convenience the words were divided into six groups as follows: Group I—words used 1,000 times or more Group II—words used 500-999 times Group III—words used 100-499 times Group IV—words used 50-99 times Group V—words used 25-49 times Group VI—words used 5-24 times Words not appearing on the Lodge list are also used to get familiar situations into the story. They appear asGroup VII. In the basic vocabulary immediately following the story the words are grouped according to chapters. In most cases each chapter, in addition to its own words, includes those of the preceding chapter. The repetitious character of the reading material is an essential factor in providing for mas- tery of vocabulary. The author is indebted to Professor Chas. H. Judd, dean of the Department of Education; to Professor H. C. Morrison, formerly director of the Laboratory Schools; and to Miss Elsie M. Smithies, head of the Department of Latin of the University High School, all of the University of Chicago, for the opportunity of trying the material of the story with classes of the University High School; to Miss Mima Maxey, the author’s colleague in the Department of Latin of the University High School, for her encouragement and criticismiv AUTHOR’S FOREWORD in the writing of the story and her help in preparing the manuscript; to Miss Gladys E. Gaylord, the author’s friend, for her interest in the development of the work and her as- sistance in preparing the material for publication. AUTHOR’S FOREWORD TO PUPILS Charles and Mary, an American boy and girl, wish to share with you some of their experiences and to present a few of their friends. When I consented to write their adventures in an ancient language, they were pleased. We hope you may enjoy them. Carolus et Maria vos salutant!TABLE OF CONTENTS PAGE 1 CarotuserManta . . 2 ee ee Bastc VocasuLary Suowine Worp Vatues tn Eaco Lesson . . 77 o . & Latin-Enqtisa VocaBuuarr .1 Hic ost puer. Hie puer est-bonus. Parvus quoque est. Magnus non est. Altus non est. .Pulcher ndn est. Hic puer est discipulus. Discipulus bonus quoque est. Puer est dis- cipulus bonus. Non est magnus. Puer est discipulus parvus. Non est pulcher. Salvé, puer. Haec est puella. Haec puella est bona. Parva quoque est. Haec puella est discipula quoque. Puella est discipula parva et pulchra. Non est alta et magna. Puer ndn est magnus. Puella ndn est magna. Puer non est pulcher. Puella est pulchra. Salvé, puella. Salvéte, puer et puella. Haec non est puella. Haec est magistra. Fémina quoque est. Magistra est magna et alta quoque. Magistra est bona 1 ;2 CAROLUS ET MARIA et pulchra quoque. Haec fémina non est magister. Magistra est femina. Magister non est fémina. Hacc est fémina. Salve, femina. Salvéte, puer et puella et magistra. Salvéte, dis- cipull. Pues; ndn sum. Puella non sum. Magistra non sum. Hic est puer. Haec est puella bona et pulchra.quoque. Haec est fémina bona et pulchra. Valé, puer. Valé, puella. Vale, magistra. Valéte, discipuli et magistra. i ANSWER IN ENGLISH 1. Quis est hic puer? 2. Quis est haec puella? 3. Quilis discipulus est hic puer? 4, Estne puella magna et alta? 5. Quélis fémina est magistra?I Salvéte, discipulf. Nunc hic sunt Maria et Carolus. Hic est Carolus, discipulus bonus. Magnus non est. Altus non est. Carolus est discipulus parvus. Haec est Maria, discipula bona et pulchra et parva quoque. Maria est soror Caroli. Carolus est friter Mariae. Haec fémina est mater pueri et 34 CAROLUS ET MARIA puellae. Fémina est Jilia. Idlia est femina, sed ndn est mag- istra. Carolus Mariam amat, et Maria Carolum amat. Puer et puella Jaliam amant. Ilia puerum et puellam amat. Caro- lus est filius Iiliae. Maria est filia Itliae. Itlia est mater bona et pulchra quoque. Fémina magna et alta quoque est Jélia. Iilia non est magistra. Discipula non est. Mater est. Magistra Iiliam et puerum et puellam amat. Salvéte, Ilia et Maria et Carole. Talia nén est mater tua. Mater Caroli et Mariae est. Estne Maria soror tua? Maria non est soror tua, sed est soror Caro- li. Carolus nén est frater meus. Estne Carolus frater tuus? Carolus nén est frater tuus. Non est filius tuus. Non est filius meus. Amatne magistra Iiliam? Ita, et Iulia magis- tramamat. Magistra filium et filiam Iiiliae amat. Magister ct magistra sordrem et fratrem et matrem amant. liliam amd. Carolum amd. Carolus non est friter meus. Filius meus non est, sed puerum amé. Maria non est soror mea, sed puellam amd. Jilia non est mater mea, sed Idliam amo. Valéte, soror et frater. Valé, Iilia. Valéte, discipull. ANSWER IN ENGLISH 1. Quis est Maria? 2. Quis est Carolus? 3. Quis est Iiilia? . Quilis fémina est Itlia? 4. 5. Amatne magistra fritrem et sorérem et matrem?Il Hic est America, terra magna et pulchra. Carolus, frater Mariae, Americam amat. Amatne Maria Americam? Ita. America est patria Caroli et Mariae. Frater et mater et soror Americam amant. Fama Americae est magna. Nunc fortiina quoque Americae est magna et bona. America non est insula. Terra longa est. Terra longa et magna et pulchra est. Cuba est insula. Cuba non est patria mea, sed Cubam amd. Britannia quoque est Insula. Hibernia et Sicilia et Australia sunt insulae. Italia non est insula. Hacc terra est longa et pulchra. Fama Italiae est magna. Fortiina Italiae nunc est bona. Italia est antiqua, sed America non est an- tiqua. America est nova. Americam amd. America est patria mea quoque. Estne patria tua? Amantne filius tuus et filia tua Americam? Italiam quoque amd. Terram longam amé. Hi discipuli Americam et Italiam et insulis amant. Viae Americae sunt bonae. Hae viae non sunt antiquae. Viae Americae sunt no- vae. Viae Italiae sunt bonae. Longae et pulchrae sunt. Viae Italiae non sunt novae. Antiquae viae sunt. ANSWER IN ENGLISH 1. Quélis terra est America? . Estne America patria tua? . Suntne Hibernia et Sicilia insulae? . Amantne Carolus et Maria Americam? . Suntne viae Italiae antiquae? . Quiilés vids America habet? - Quilem fortiinam habet America? Pon NonIV s est hic? Hie est pater Caroli et Mariae. Nunc est s lactus. Maria quoque est laeta. Cir sunt puer et nunc? Haecest causa: laeti sunt quod pater est in Caroli et Mariae est nauta. Agricola non est. In Qui: Carolu: puella laeti casi. Pater agro non laborat. Magister non est et in schold non labdrat. In terra non labrat. Hic nauta est magnus et bonus. Fama non est magna et fortiina est parva. Patria nautae non est insula, Cuba. Non est Britannia, Hibernia, Italia. America est patria nautae et nauta patriam amat. Pater filium et fili- = a _aiam quoque amat, et laetus est quod nunc est in quoque est laeta quod nautam amat. - 6CAROLUS ET MARIA 7 Suntne puer et puella nunc in casa? Nunc in casa non sunt. Ubisunt? Ht discipulf sunt in scholé. Magistra quoque est in schold. Schola est nova et pulchra. Fama nén est magna quod non est antiqua. Maria et Carolus in schola esse non cupiunt. Haec est causa: hi discipuli in casi esse cupiunt. quod pater est in casa. In schol nova labérdre non cupiunt, sed nunc labérant. Magistra'quoque laborat. Nunc discipuli et magistra ndn sunt in schola. Ubi sunt? In vid longa et pulchra sunt. Filius et filia nautae quoque sunt in vid et laetisunt. Haecest epistula. Carolus epistulam habet. Carolus epistulam in vid portat. Epistula magistrae est. In epistula sunt haec: “Hic puer, Carolus, in schold non laborat. In casi ubi est pater esse cupit.” Pater intellegit. Filius patrem cupit. Laetus est nauta quod filium et filiam in casa esse cupit. Pater laetus est quod intellegit. Nunc Iulia laborat. Cénam parat. Carolus, filius bonus, labdrire cupit. Mater est laeta quod filius laborare cupit. Talia c@nam bonam parat quod pater cénam bonam cupit. ANSWER IN ENGLISH 1, Cir nune sunt Carolus et Maria lacti? 2. Estne pater pueri ct puellae agricola? 3. Ubi pater laborat? 4. Quilis schola est schola Caroli et Mariae? 5. Car Carolus cpistulam portat? §. Intellegitne pater epistulam?Vv Hic est schola. Discipulf in schola labdrant. Macrstra: Salvéte, discipult. Disciputi: Salvé, magistra. Macrsrra: Quis, Carole, est pater tuus? Carouus: Nauta est pater meus. Maaistra: Bene est. Labératne pater tuus in Americ&? Caro.us: Interdum, sed nén semper in America laborat. Maaistra: Cir non semper in America laborat? Carouus: Haec est causa: pater non semper in Ameried laborat quod est nauta. Maaisrra: Ubi, puer, habitas? Carotvs: In parva casa habits. Macisrra: Estne pater tuus nunc in casa? Carouus: Ita, magistra, pater meus est nunc in casi, sed udn est semper in casi. Saepe non est in America. Macisrra: Bene est. Videtne pater tuus multds terras? Carotus: Multds terras et Insulis videt. Multés virds et féminas videt. Cubam et Siciliam et Hiberniam videt et laudat. Hae sunt insulae. Multas insulas videt. Macistra: Estne pater tuus Americanus? Carouus: Ita, Americinus est, sed ndn semper in America habitat. Macisrra: Incola Italiae, discipuli, est Italus. Incola Bri- tanniae est Britannus; incola Hispaniae est Hispanus. Hi- bernus est incola Hiberniae. Intellegitisne, discipuli? Ameri- cani surnus. Incolae Americae sumus. America est patria. Americam amamus. Quis, Carole, est amicus tuus? Canrowvs: Cassius est amicus meus. Macisrra: Quis, Cassi, est pater tuus? 8CAROLUS ET MARIA 9 Cassius: Agricola bonus est pater meus. Agrum parat et in agré labérat. Interdum in agrd labord. Aquam porté et labdrd. Ager est magnus et longus. Pater est laetus quod filius in agr6 laborare cupit. Interdum peciiniam habed quod in agr6 labord. Peciiniam habére cupid. Maaistra: Amicum bonum habed quoque. Poéta est. Italus est. Magnam peciiniam non habet. Fama-non est Iagna, sed bene scribit. Amicum meum non saepe video. Epistulas scribd et poéta epistulds scribit. Has epistulas laudd. Habésne amicds, Maria? Maria: Ita, multas habed. Maaisrra: Estne vita nautae periculdsa? Carotus: Non semper est. Interdum est. Vitam nautae lauds. Nune céna in casis est pardta et discipuli non labérant. In casis sunt, fo ANSWER IN ENGLISH . Ubi nunc discipulf laborant? . Cir pater Caroli non semper in Americ& labdrat? . Videtne nauta multas terris? . Qui sunt incolae Americae? Britanniae? Hiberniae? . Quis est Cassius? Ubi Cassius interdum labdrat? . Cir est vita nautae periculdsa? NooswneVI Nunc est magistra laeta. Haec est causa: Laeta est quod epistulam longam et bonam habet. Haec est epistula poétae, amici magistrae. Poéta in Italia habitat. Italus est. Incolas Ttaliae amo. Poéta non est Americanus. Potta multas epis- tulds bene scribit. Magistra his epistulas in schol legit. Dis- cipull epistulas pottae laudant. Poétam vidére cupiunt. In hac epistula est pictira. Pictiira parva est. Pictira casae poétae est. Hic habitat hic vir. Aqua quoque est in pictira. Magistra pictiram spectat et discipulis ostendit. Interdum epistulas discipulis ostendit...- ~ B, wed. dec. Der, Maria quoque epistulam habet. Pater Mariae hanc epis- tulam scribit. Maria est laeta ubi pater epistulas scribit. In hac epistula est fabula longa. Haec fabula vitam periculésam nautae monstrat. Pater fabulds saepe narrat. Maria epistulam legit et Carold ostendit. Iilia et Maria et Carolus epistulam legunt et patrem vidére cupiunt. Fabulas dé vita nautae semper laudant. Carolus epistulam non habet. Donum habet. Donum est pectinia et puer est laetus. Itiliae donum ostendit. Iiilia quo- que ddnum habet. Dodnum Iiliae est pictira magna et pulchra. Nauta Iiliae et Carold dina dat. Nunc Carolus haec scribit: “Tibi, mi pater, gratias ago, quod mihi donum pulchrum das. E multis terris peciiniam habére cupid. Ego sum discipulus et multa non vided. Ti es nauta et multa vidés. Britannds, Hispainds, Hibernés vides. Fabulas tuis in epistulis tuis semper legd et laudd. Bene seribis. Valé, pater.” E casa Carolus dénum portat. Nunc Maria quoque epistu- lam é casa portat, et magistrae donum et epistulam puer et puella ostendunt, 10PNOaPone CAROLUS ET MARIA ll ANSWER IN ENGLISH . Cir nunc est magistra laeta? . Ubi posta habitat? . Qualis pictiira est in epistulA podtee? Habetne Maria epistulam? Narr& dé epistuli Mariae. . Quale dinum Carolus habet? . Quale est dénum Iiliae? . Quis haec dina dat?VII In silva est casa parva et pulchra. Ibi habitat Helena, amica Mariae. Helena est filia pulchra agricolae boni,. Fra- trés et sordrés habet. Agricola est pater benignus. Clarus non est quod fima est parva, sed Helenae est benignus. Hic vir magnam peciniam non habet. Helena saepe cum Maria in silva ambulat. Silva est alta et magna. Puellae silvam lau- dant quod puellis silva est grita. Maria Helenam amat. Maria Helenae fabulas dé Italia narrat et amicae pictiras Italiae monstrat. Ex fenestra Maria silvam videt, et saepe casam Helenae spectare cupit, sed silva est magna. Nune Maria fenestram aperit. Laeta est quod ibi rosis videt. Helena rosas habére cupit. Maria in vid ambulat et ross portat. Maria Helenae rosas ostendere cupit et Helena est lacta. Hae puellae sunt amicae cfirae. Helenae rosae sunt gratae quod ross in casi ndn habet. Ianua Helenae est aper- ta. Nunc ibi est Helena, 12CAROLUS ET MARIA 13 Manta: Salvé, Helena. ~Hewena: Salvé, Maria. Maazta: Hoc est dénum. Tibi rosis do. Hetena: Tibi gritids agd. Semper ross cupid. Ties mihi benigna. : Mania: Té amd, quod ti es amica mea cfra. Hewena: Habésne multis rosis? Cirasne ti rosis? Maria: Ita, multis habed. Ego rosis cird. Interdum rosis Carolus ciirat. Rosae sunt mihi gratae et his ciirire cupid. ITevena: Cir Carolus rosis ciirdre non cupit? Mania: Carolus est puer et rosae ndn semper pucris gritac sunt. Friter meus fabulds legere cupit et in silva cum viris laborat. Interdum cum amicé, Cassid, ambulat. Cassius Carolé est carus qu {hi dunt amici. Ti es mihi cfira quod ti es amica mea. Valé, elend~_ Hevena: Valé, Maria. Helena ianuam claudit. i ANSWER IN ENGLISH + Quis est Helena? . Ubi est casa Helenae? . Qualis est pater Helenae? . Cir est Maria laeta? . Cir Helena Mariae gratias agit? . Ciratne Carolus rosis saepe? '. Cir? NOupwoneVIIL Nunc amicus noster, Carolus, ex fenestra spectat. Cassium xspectat. Nunc Cassius in vid in silva properat quod cum Carols ad scholam ambulare cupit. Carolus amicum videt et januam aperit. Pueri ad scholam properant. Rosas portant et magistrae rosas dant. Magistra benigna amicés nostrés ex- spectat. Hi discipuli magistrae griti sunt et ciri quod dis- cipuli bont sunt et bene laborant. : il Nune discipuli in schola sunt et laborant. Magistra iinuam claudit. Discipuli magni linguam Latinam discunt. Carolus et Cassius sunt parvi et linguam Latinam nén discunt. Ma- gistra fabulas scribit, et pueri et puellae cum magistra legunt. Interdum discipuli fabulis nadrrant. Magistra pictiras os- tendit. Hic pictirae insulae, Cubae, sunt. In his pictiiris multi viri in vils ambulant. Multa portant. Est aqua in pic- tarts. Carol hoc’est gritum quod pater est nauta et Carolus vitam nautae laudat. Ibi sunt casae parvae. Idnuae casirum sunt apertae, et in casis féminae et pucllae cénam parant. Viri quoque in his casis habitant. Hi sunt patrés et fratrés. puellérum. : In scholé quoque est pictiira magnae scholae Britanniae. Ibi est pictiira silvae clarae. Magistra his pictiiras cirat quod: discipuli has vidére saepe cupiunt. Nunc discipuli é schol properant et magistra ndn laborat. 4 ANSWER IN ENGLISH 1. Car Cassius nunc in via properat? 2. Quis puerds exspectat? 3. Qualés discipuli sunt hi? 4. Qui linguam Latinam discunt? 5. Quiles pictiirae sunt in schola? 6. Car magistra has Pictiras bene ciirat? 14Ix Carolus noster ndn est laetus. Ad scholam ndn properat. In casa sdlusest. Amicus noster nin labdrat. Non legit. Non acribit. Miser est. Haec est causa: aeger est. Mater quoque est misera quod filius est aeger. Iilia puerd aquam dat et Carolus mitri gratias agit. Carolus est sdlus in casi quod miter & casi ambulat et rosis cirat. Maria est in schola et rosis non cirat. Pueri magni nunc linguam Latinam in schola discunt, sed Carolus cum discipulis nén labdrat. Nocti puer aeger ex fenestra spectat. Lina est clara et 1516 CAROLUS ET MARIA a. Stellae quoque sunt pulchrae. Puer linam et stellas Interdum est lina obscira, et stellae quoque sunt arae. Nunc medicus ad casam ambulat. Puer medicum ss ctat, sed medicus est tardus. Tardus nén saepe est. ae silva magna ambulat, lina est obsciira et viam non videt. Ubi ex silva properat, stellae et lina sunt clarae et bene est quod medicus properat. Medicus est vir benignus. Amicus puerorum est, et benignus pueris. Nunc idnua casae nautae est aperta et medicus puerum aegrum spectat. Jnterdum Maria epistulas ad fratrem portat. Hae epistulae sunt gratae. Cassius hance epistulam scribit. In epistuld sunt magni spectat. haec: Miser sum, amlce cfire, quod tO nn es in scholé. Esne aeger? Estne medicus in casi tua? In schol& discipulf sunt miserf quod ti es aeger. Fabulés legimus et narrimus. Pueri magni linguam Latinam bene discunt. Nunc ego epistulam scribd. Vale, Carole. ANSWER IN ENGLISH . Car est Carolus miser? . Cur est Carolus sdlus? . Ubi est medicus? . Cir medicus viam non cliré videt? - Quis epistulam seribit? }. Quis epistulam ad Carolum portat? Qapwoex Nox ndn est. Liina et stellae non videntur. Obsciirae sunt. Vesper est. Cum vesper est, agricolae ex agris ad casds pro- perant. Féminae in casis cénam parant. Discipult i in viis ad casas properant cum est vesper. « In cas& Jiiliae Carolus vidétur quod ianua est aperta. Ibi Carolus stat et discipulds exspectat. Hodié miser non est. Laetus est. Hodié in casa est sed non est aeger. Heri medicus erat in casa et puerd medicinam dabat. Heri puer crat acger. Cum pueri sunt aegri, non sunt impigri. Hodié Carolus non est acger et miser. Impiger est. Legere et scribere cupit, sed ad scholam non ambulat quod via est longa. Hodié non est sdlus. Carolus cum mitre rosis carat. Nunc est vesper. Puer in casa stat et sordrem et discipulés exspectat. Maria est tarda quod cum amicd, Helena, ad aquam ambulat. Maria epistulam magistrae portat et Carolus hance epistulam exspectat. Heri medicus puerd peciiniam dedit. Nunc puer peciiniam habet. Cir medicus peciiniam dedit? Haec est causa: medi- cina puerd non erat grata, et medicinam habére non cupiébat. Medicus puerum esse aegrum vidébat et puerum medicinam habére cupiébat. Puerd peciiniam dedit et puer erat bonus. Pecinia non erat magna. Puer medicé gratias agébat. Nunc Carolus in casa stat. Discipulés exspectat et lactus est. iM ANSWER IN ENGLISH 1. Cir heri medicus Carols peciniam dedit? WwxI Aestiis est. Aestate Carolus et Maria in schola non semper laborant. Hodié in casi ndn manent. In silva et agrd non ent. In vid ad oppidum ambulant. Laeti sunt quod est ae Ex vid silvam pulchram vident. Ibi técta magna non vident, sed taberndcula sunt in silva. Aestate pueri, amict ) hme a \ nie Caroli, in tabernaculis manent quod técta oppiddrum ndn sunt grita, Haec taberndcula sunt parva sed puerds tegunt. Carolus tabernacula videt et laudat. Heri Carolus non erat aeger sed impiger non erat. Hodié validus est quod heri medicus medicinam ad casam portavit. Laeti sunt puer et puella quod cum mitre ad oppidum ambu- lant. Did in oppidé manent quod multa vidére cupiunt. Vids 18CAROLUS ET MARIA 19 et técta magna et multés virds et féminds spectare cupiunt. Cum in vid stant, Maria dona multa et pulchra in fenestris magnis videt. Maria saltat quod est laeta. Dona habére cupit, sed magnam peciiniam non habet. Did in oppidé miter et filius et filia manent. Cum vesper est, ad casam properant. In vid mater hoc dicit: “Hodié ti, Carole, puer bonus in oppidé eras. Hoc est praemium.”’ Caro- lus est laetus et saltat. Quid est praemium? Praemium est peciinia. Mater hoc quoque dicit: “Hodié ti quoque, Maria, puella bona eras. Tibi quoque praemium do.” Quid est praemium puellae? Hoc praemium est pictiira magna et pulchra. Puel- la est laeta et saltat. Puer et puella “Tibi, mater, gratias magnis agimus,” respondent. ANSWER IN ENGLISH . Quid herl Carolus et Maria faciébant? . Cor erant tabernicula in silva? . Quid puer et puella in oppidd vidtbant? + Quid erat praemium Mariae? . Quid mfter Carold dabat? . Cir mater haec praemia dabat? eSanenXII ubi aestis est et agricolae in agris labdrant, dum, i Y diecpul in schold manére nén cupiunt. Did ex fenestris sil- aes Post scholam est aqua et ibi puerl et puellae esse cupiunt. Carolus et Cassius taberndculum habent sed hoc est dom!. ‘Mox tabernaculum erit in silva. Tabernaculum est validum et puerds tegit. Tabernaculum est praemium quod hi puert multds h6ris aquam ad agricolas portabant. Heri vesperi Carolus et Cassius domum non iérunt. Ad aquam iérunt. Did ibi minsérunt. Multum dé tabernaculd, dé horis }ratis aestatis dixérunt. Post tinam héram magistra hoc dixit: “Boni puerf domum eunt, sed mali puerf post scholam in aqué manent.” Magistra sdla in oppidum iit. Non erat laeta; non saltavit, : In tactis puerdrum matrés erant miserae. Dit puerds ex- spectavérunt, sed filiés suds non vidérunt. sad “Ubi est filius meus?” dixit mater Caroli. Maesta erat et did lacrimabat. Horae erant longae quod puerum exspecta- bat. Mox Carolum vocavit. Didi vocibat. Maria, soror Caroli, sola domum iit. “Ubi est frater tuus?” dixit mater. i “Cum Cassid ad aquam iit,” respondit puella. Mater domo iit et ubi idnua técti clausa erat, puerum vo- cavit. “Carole! Carole!” Dit mater vocabat. Nune pueri sunt in silva. Nox est et liina est obsciira. Vi- am non vident. Maesti sunt et lacrimant. Mater quoque lacrimat quod filium suum non videt. ” ‘Maitrem meam vidére cupi6,” dicit Carolus. Mater ad silvam ambulat. Mox puerds videt et vocat. 20CAROLUS ET MARIA 21 ’ if Nunc puerf ndn sunt maest! et non lacritpant quod miatrem Carolf vident. Laeti sunt et saltant. Nunc vesperi pueri post scholam ndn manent. ANSWER IN ENGLISH 1. Quid cupiunt discipull ubi aestis est? 2. Ubi est aqua? 3. Ibantne Carolus et Cassius domum cum Mari&? 4. Cor? 5. Quid post dnam héram magistra dixit? 6. Cir erant matrés miserae? 7. Quid miter dixit ubi Maria domum vénit? 8. Ubi erant pueri? 9. Viditne miter puerds ibi?XxIIr rortus Ioliae. Ibi ilia alba. Hor- agua Jaliae. Ibi sunt rosae et lilia albe Gratus est ae In oppid6 non sunt multi horti. Hortus re est. Hortus medici'est. Filiae medicf in rtd non laborant. Rosae et multi alif flérés sunt in hdc ho : hortd medici. Hieme niillf florés sunt in hortis. Aestdte mul- t6s florés ibi vidémus. a Claudius est vir qui hortum medici cirat. Multas horas ibi laborat. Mox hiems erit, sed Claudius hiemem non laudat. Tum Claudius mdestus erit quod nillés florés suds videbit, sed nén lacrimabit. Claudius non est agricola nunc. Diii in ilva habitabat et erat agricola. Aeger erat et in silva manére 22CAROLUS ET MARIA 23 ndn cupiébat. Nunc in oppidd habitat et labdrat. Saepe Clatdius silvam et agrés vidére cupit. Claudius est amicus agricolae, patris Cassi, et saepe ad téctum agricolae it, Tum mutta dé oppidd et dé horté narrat. Tum gollogatum: est longum. Cassius colloquium gratum audit et est laetus. Agricola multum frimentum in agrd habet quod duds equés habet. Pater Cassi Claudié frimentum et equés suds monstrat. Hieme in agrd nillum frimentum est. Aestate ibi est multum friimentum. Hi equi frimentum cupiunt. Cassilis equis frimentum dat, sed inus ex equis nén stat cum Cassius frimentum dat. Equus malus est. Cassium audit et timet. Nillum pcriculum est, sed equus hoc non intellegit. Cassius hunc malum equum timet. Nunc est nox et quiés est in terri. Viri et equi non labd- rant. Equi in stabulé stant et quigtem capiunt. Agricola et Claudius cénam edunt. Post cénam fabulis narrant. Ubi quiétem cupit, Claudius dom6 agricolae ad domum medict it. Sdlus' est et multa audit, sed non timet. ANSWER IN ENGLISH 1 Quis est Claudius? 2. Quid facit? 3. Cir nunc in oppidé laborat? 4. Quid Claudius et agricola faciunt ubi in casi agricolae sunt? 5. Quid agricola Claudid monstrat? 6. N&rri dé ind equé agricolae.XIV Heri ntultas hdras nauta domi manébat. Sdlus non erat. ‘Amicus cum patre Caroli manébat. i Hic amicis est miles validus. In:bellis pugnat. Dux mifli- tum est et .milités hune ducem. laudant. Arma militis sunt gladius et galéa: Multa téla habet sed haec in casd nautae n6n sunt. Domi sunt. Carolus et Maria militem laudant. Hic dux qui multa dé bellis Romanis narrat est miles Italus. Arma Romana antiqua erant gladii, Sciita, galeae, ‘pila. ‘Alia arma quoque hab¢bant Romani. | Castra Romana erant magna et longa et ae leas milités in castris manébant quod erant défessi et quiétem cupiébant. Multi ducts Romani erant boni. Alii erant mali. Tum milités hs ducés non laudabant. Caesar erat dux Romanus bonus. Consilia Caesaris crant bona et saepe grata. Inter- dum, ubi Romani in belld erant, Caesar cum militibus pug- nabat. Gladium et scitum portabat. Equi quoque erant in bellis. Periculum equis nén gratum erat. Carolus fabulas militis audit et laudat. Viri Americdni interdum sunt milités. Multa téla habent, Sciita non habent. Romani antiqui sciitis magnis et faitis tegébantur. Sciita 4 ducibus et militibus portabantur. Ameri- cAni sciitis non teguntur. ; Miles Italus horfum Iiliae laudat. Rosas et lilia alba et alids florés laudat. Dé floribus Italiae narrat sed nillum hor- tum habet. ; Miles et nauta ad domum agricolae eunt. Agricola his amicis duds equés ménstrat. In stabulé sunt equi. Miles multa dé equis intellegit et malum equum agricolae non timet. Nillum periculum est. Miles huic equé frimentum ‘ 24CAROLUS ET MARIA 25 dat. Virf ab hdc equé nén timentur, sed pueri nn sunt gratt. Duo equi frimentum cupiunt. Nunc miles et nauta et agri- cola cénam edunt. Post cénam miles et nauta ad domum nautae eunt. . Cum hiems est, miles domi est. In Italia habitat. Tum Carolus colloquium militis et patris nn audit sed epistulas militis legit et laetus est. Italiam vidére cupit. “Vitam militis laud6,” inquit puer. ANSWER IN ENGLISH . Cdr herl pater domi mantbat? Quae sunt arma militis? . Dé quibus miles narrabat? (Multa nirr.) . Quid miles laudat? . Timetne miles inum malum equum agricolae? . Car? OoeeneXV dig Carolus et Cassius et Maria et Helena in cas& nautae i t. Fabuldslegunt et pictiras spectant. In ind pictira are puerl Romani qués Carolus et Cassius maximé lau- sl eae . ree : dant. |A winistra est primus puer, Marius nomine. Manlius ost nomen Secundi puerf qui est puer medius quoque. A dextra est ter tis qui est parvus. Hic est Licius. Nunc Cas- sius fabulam legit: “Carolus et puellae audiunt. trés pueri milités esse cupiunt, sed non sunt magni. Numquam in bells fuérunt, sed patrés puerdrum multis in bellis fuérunt. Marius quattuor fratrés qui in bellé pugna- 26 PaCAROLUS ET MARIA 27 bant habet. Licius est filius ducis boni. Romani antiqut bellum et arma et téla laudant. Hieme nédn pugnant sed aestate vita militum est saepe periculésa, Interdum milités sunt ‘Aegii et défessi. Saepe domés vidére cupiunt. anu uid primus puer, Marius, fgcit? Marius est dux militum qui didi longum sed non ft portat. In eius capite est galea. Sciitd togitist A sinistra. est gladiys eius.. Manlius quoque arma et tala | portat. Sciitum et’ ‘pilum habet. Liicius est sagitthtYus et sagittds capit. Animal nigrum quod post puerds stat est equus ducis. Mox equus ducem ad hortum ubi sunt castra portabit. Mox erit bellum magnum.” Hace fabula est grata pucris, Carold et Cassio, qui mox ad stabulum agricolae eunt. Mox cum cqué et armis et télis ad hortum eunt. Ibi sunt milités sed nallum periculum est. “Nunc, milités,” inquit dux, Cassius, “est periculum mag- num. Consilium bonum habed. Cénsilium mcum minstrare cupid.” Maria ct Helena eds fabulis nin laudant. Nunc cae non sunt. milités sed féminaec. Casam ciirant et cénam parvam quac est nunc in méns& parant. Sdlac in casi conam edunt. ANSWER IN ENGLISH 1. Qui sunt Licius, Marius, Manlius? 2. Ubi hi trés pucri stant? 3. Cir hi pueri arma portant? 4, Quac arma sunt hacc? 5. Quid mox pueri facient? 6. Cir pueri milités esse cupiunt?XVI dié faciunt Carolus et Cassius? Herf Carolus ad Cassi invitatus est,, _Vesperi per agrum ambulabat. Le equum habébat. Arcum, dénum patris, et quattuor Nollum a tabat quod’ nine cum Cassi6 per silvam fre et a nimnlia capere cupiébat. Mane pueri sunt leet. eat omnés rés sunt pardtae. Cassius equum nigrum et car- rum habet. In carro multae rés portantur. Sagittae, frimen- tum, arciis, cena puerdrum sunt in carrd. Iacula nén portant, quod nunc sagittarif, ndn milités, sunt. “Valete,” inquit mater. “Vale,” inquiunt pueri qui nune in carrd sunt. Equus niger, cuius nomen est “Pulcher,” validus est. Per agrés in viis latis properat. A dextra et & sinistri ommnés rés pueris sunt gratae. Subitd equus é via currit.” - “Pulcher aliquid’ videt et timet,” inquit Cassius. “Quid est?” Tum trans viam primum parvum animal currit. Carrum et equum videt et timet et per agrum properat. Mox secundum et tertium animal trans viam ante equum currunt. Nune equus in vid non ‘fortiter currit quod tria animilia timet. In media via stat et currere non cupit. Pueri non ti- ment et “Propera, Pulcher,” inquiunt. “Nillum est periculum. Es tutus.” Ubi animilia nén videntur, Pulcher bene currit. i Post dnam héram prope puerés est aedificium. “Habitatne aliquis ibi?” inquit Carolus ubi ad aedificium venit.* ‘Numquam ibi virds et {éminds vidi,” respondet Cassius. Ubi in tectum pueri veniunt, omnia spectant. Hic est ménsa. In ills locé est pictira militis qui in capite galeam habet. Sci- tum et iaculum et gladium habet. Hic aliquis habitavit. Did 23 Quid hoCAROLUS ET MARIA 29 puert in aedificid manent. Hic cénam edunt. Post cénam ex aedificid currunt et in manibus arciis et sagittaés portant. Animalia vident sed nillum capiunt. Mox est vesper et pueri défessi domum eunt. Equus nunc domum et ad stabulum, in quo frimentum est, laeté currit. “Ubi,” inquit mater, “sunt animalia?” Pueri nune in téc- tum veniunt et omnia narrant. “Multa vidimus sed nillum cépimus,” respondent pueri. “Multas horas in aedificid manébamus. Mox erat vesper et défessi erdmus.”” Mox Carolus domum it. In manibus sagittis sed nillum animal portat. Ubi Carolus ad téctum Cassi invitatur, lactus est. + ANSWER IN ENGLISH . Cir Carolus ad casam Cassi it? . Quid portat? . Quid puert i in carrd portant} . Cir equus & vid currit? “ Narra dé aedificis. * Cépéruntne puer! multa animélia? oe eoa XVII arolus in carro per silvam fbat. Ubi domum cum gittis vénit, laetus erat quod miles Italus erat in digs ibi miles manébat. Multds rés dé Romanis antiquis et dé Gallis ‘narrabat. Pictaras puerd ct. puellac ostendit quoque- Galli erant finitimi Germanorum. i In Gal- lid prope Germanos habitabant. Germini erant finitimt Gal- Jorum, sed Galli et Germani non semper erant amici. Semper Germani bellum cupicbant. Si Galli satis magnas cdpids non habébant, saepe in periculd erant. Romani socids habébant. Socii erant amici Rémainérum. Si Romani auxilium habére.débébant, socif auxilium dare semper pariti erant. Si socil in periculd erant, auxilium Ré- mands rogabant. Tum dux ‘“Nune, incolae Rémae,” inquit, “hr sunt socii nostri. Auxilium socifs dare débémus.” Tum iterum copiae R6manae ad socids trans agrds properibant. Hae fabulae gritae erant pucrd qui vitam militis semper laudibat. “Miles fortis,” inquit, “esse cupid. Ubi vir erd, miles erd, et per téla, per multa pericula cum duce med pro- perabd. Equum habébé, Paratum némine. SI periculum erit magnum et milités omnibus in locis morientur, socids nostrés auxilium rogabd. Socids dé periculd nostré montbd. Ego et Parditus ad oppidum socidrum ibimus et epistulam in manibus meis portib6. Ante socids stébd et cdpiam frimenti rogabd. Si fortés erimus, ego et Pardtus, dux nébis praemium dabit. Equum bonum habére débed. Equus bonus in belld fortiter curret et titus erd. Incolae nostri post bellum mé laudabunt et fama mea multis in terris erit magna. Aliquis mé ducem magnum vocabit,”” Heri C: arca et Sa casa. Multos 30CAROLUS ET MARIA 31 Subitd post has fabulds Carolus “Cupisne cris his fabulas Cassid, amicd med, narrare?” rogabat. “Ita,” inquit miles. “Si ita cupiés, mane posterd dié ad scholam ibd et omnibus discipulis fabulas dé patria mea, dé aedificiis oppidi mei, dé bellis antiquis narribs.” Nunc est nox. Diés in terri ndn manet. Puer, amicus nos- ter, est laetus quod mine posterd dié miles ad scholim venire invitatur. Fabulae omnibus discipulis erunt gratae. ANSWER IN ENGLISH 1, Car erat Carolus laetus ubi domum vénit? . Qui erant Galli? . Qualés finitimi erant Germini? . Quid socii faciébant si erant in periculd? . Quid Carolus faciet ubi miles fortis erit? . Quem ad locum miles invitatur? . Car? NOaewnXVIII 3 Italus scholam visitavit. Posterd dig domum iit. Posted discipuli multas rés dé bellis antiquis et novis lege- in silva post scholam omnés erant milités. Hi bant, SaePt americdni, hostés Italérum. Hi pro Italia, ill erant Itall, ili AmericAni, hostés Italérum. Hi pr Italia, pro Americ& pugndbant, ow Heri multi Italt vulnerti sunt et sdcids auwcilium rogabant. In magn periculd nillus erat timidus. Mnitimt auxilium da- pant. Dux Italus, Cassius, sagitta hostis paene necatus est. De periculé ab amicis monitus est, sed castra in periculd erant et paene sdlus dux prope castra pugnabat. Multds milités aliis in locis esse necesse erat. “Car auxilium ab amicis non accipid?” rogabat dux vulne- ratus. “Amici mei pardti esse auxilium dare débent, quod ego sum dux, paene necitus. Neque arma habed neque satis magnae copiae adsunt. Auxilium non adest. Si hostés mé sine auxilid vidébunt, mox mé nec&bunt et hic sdlus moriar.” Tum per agrés iinus é sociis ducem vidit et vénit. “Ecce!” inquit dux vulneratus. “(Nunc sine auxilid non manébd. So- cius meus adest. Cras huic socid praemium dabé.” Prope castra Americana ille dux, Carolus, erat vulneratus. Oculi gladid hostis vulnerati sunt. “Nunc,” inquit ille dux, “maestus sum quod caecussum. Numquam iterum agrés meds videbs. Neque iterum patriam meam vidébd neque téla in manibus por tabo et pro patria pugnabd. Necesse erit semper cum amicis ambulare.” ee auxilium esse prope nén putabat. Sé caecum peta at, Se caecum semper futdrum esse putabat. Mox Posten a est et posterd dié medicus oculds ciiravit non erat caecus. 32 Mile: