Οικονομικά για μη οικονομικούς (www.aqs.gr - ;cat - id=953) PDF

A Q S
Advanced Quality Services Ltd. ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΓΙΑ ΜΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ
ΑΘΗΝΑ 2013
Έκδοση 2η, Φεβρουάριος 2015
Advanced Quality Services Ltd.

Τυρνάβου & Σαρανταπόρου 1Α, 14565 , Αγ. Στέφανος
Τηλ: 210 6216997, Fax: 210 6216990
www.aqs.gr, Email: aqs@aqs.gr
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΔΟΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ......................................7

1.1 Διαχείριση βραχυχρόνιων επενδύσεων ........................................... 7
1.2 Ανάλυση επενδύσεων.................................................................... 8
1.3 Εύρεση πηγών χρηματοδότησης .................................................... 8
1.4 Σχέσεις Επενδυτών (Investor Relations) ......................................... 8
1.5 Αναφορές και Προϋπολογισμός ...................................................... 8
1.6 Πιστωτικός Έλεγχος ...................................................................... 8
2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ..............................................9
2.1 Ισολογισμός ................................................................................. 9
2.1.1 Ενεργητικό .......................................................................... 10
2.1.2 Παθητικό ............................................................................. 14
2.2 Αποτελέσματα Χρήσης ................................................................ 16
2.2.1 Μικτά κέρδη εκμεταλλεύσεως ............................................... 17
2.2.2 Άλλα έσοδα ......................................................................... 17
2.2.3 Λειτουργικά έξοδα ................................................................ 17
2.2.4 Πιστωτικοί και χρεωστικοί τόκοι ............................................ 18
2.2.5 Έκτακτα αποτελέσματα ........................................................ 18
2.3 Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων ............................................... 19
2.4 Προσάρτημα............................................................................... 19
3 ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ .......................................... 21
3.1 Iσολογισμός ............................................................................... 22
3.1.1 Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία .............................. 23
3.1.2 Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ................................... 24
3.1.3 Υποχρεώσεις ........................................................................ 24
3.2 Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσεως ........................................... 25
3.3 Κατάσταση Μεταβολών των Ιδίων Κεφαλαίων .............................. 25
3.4 Προσάρτημα............................................................................... 26
4 ΔΕΙΚΤΕΣ .......................................................................... 27
4.1 Απόδοσης ................................................................................... 27
4.2 Διαχείρισης ................................................................................. 28
4.3 Φερεγγυότητας........................................................................... 28
4.4 Ρευστότητας .............................................................................. 29
4.5 Αποτελεσματικότητας.................................................................. 29
5 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ .............................................. 31
5.1 Μεθοδολογία αξιολόγησης Εναλλακτικών Λύσεων ......................... 31
5.2 Σχετικά έξοδα και έσοδα.............................................................. 33
5.3 Κριτήρια αξιολόγησης Επενδύσεων .............................................. 33
5.3.1 Μέθοδοι προεξόφλησης ροών ............................................... 33
5.3.2 Μη προεξοφλητικοί μέθοδοι ροών ......................................... 35
6 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ .................................................. 39
6.1 Κερδοφορία προϊόντος ................................................................ 39
6.1.1 Έννοιες mark-up, margin ...................................................... 43
6.2 Κερδοφορία προωθητικής ενέργειας ............................................. 43
6.3 Κερδοφορία πελάτη .................................................................... 44
7 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ .......................................................... 45
7.1 Eισαγωγή ................................................................................... 45
7.2 Σκοπός και χρήση του προϋπολογισμού ....................................... 45
7.3 Προϋποθέσεις για έναν επιτυχημένο προϋπολογισμό ..................... 47
7.4 Από την αποστολή της εταιρείας στην καθημερινή λειτουργία ........ 49
7.5 Είδη προϋπολογισμού ................................................................. 49
7.5.1 Zero-based .......................................................................... 49
7.5.2 Base .................................................................................... 50
7.5.3 Fixed (static) and Flexible ..................................................... 50
7.5.4 Activity-based ...................................................................... 50
7.5.5 Kaizen ................................................................................. 51
7.5.6 Κυλιόμενος (Rolling) ............................................................. 51
7.6 Μεθοδολογία – ο προϋπολογισμός βήμα-βήμα .............................. 52
7.6.1 Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ................................................ 52
7.6.2 Διοχέτευση πληροφοριών για την προετοιμασία των επιμέρους
προϋπολογισμών ............................................................................... 52
7.6.3 Κατάρτιση Προϋπολογισμού ................................................. 53
7.7 Πιθανοί λόγοι αποτυχίας .............................................................. 56
7.8 Οι διαφορές του forecast με τον προϋπολογισμό .......................... 56
8 VARIANCE ANALYSIS ........................................................ 59
9 PERFORMANCE MEASUREMENT ......................................... 67
9.1 Οικονομικοί Δείκτες απόδοσης ..................................................... 67
9.2 Μη Οικονομικοί Δείκτες απόδοσης ................................................ 68
9.3 Παραδείγματα δεικτών ................................................................ 68
9.4 Παραδείγματα δεικτών σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών ................ 69
9.5 Βalanced Scorecard .................................................................... 70
10 ΠΩΣ ΓΡΑΦΟΥΜΕ ΕΝΑ BUSINESS PLAN ............................... 71
10.1 Τι είναι ένα business plan ............................................................ 71
10.2 Γιατί να φτιάξουμε ένα business plan ........................................... 71
10.3 Τι να αποφύγετε σε ένα business plan.......................................... 71
10.4 Δομή Business Plan ..................................................................... 72
10.5 Bήματα για ένα επιτυχημένο Business Plan ................................... 72
10.6 Οδηγίες-συστάσεις ...................................................................... 73
11 ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ................................................... 75
11.1 Κεφαλαιοποίησης ........................................................................ 75
11.2 Λογιστική Αξία ............................................................................ 75
11.3 Προεξόφλησης ροών ................................................................... 76
11.4 Περίοδος επανείσπραξης κεφαλαίου ............................................. 77
11.5 Βάσει 2190/20 ............................................................................ 77
12 ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΜΕΣΑ .............................................. 79
12.1 Χαρακτηριστικά χρηματοπιστωτικών μέσων .................................. 80
12.1.1 Περίοδος κατανάλωσης......................................................... 80
12.1.2 Καταμερισμός κινδύνου ........................................................ 80
12.1.3 Διαχωρισμός ιδιοκτησίας και διοίκησης ................................... 80
12.2 Κατηγορίες χρηματοπιστωτικών μέσων ........................................ 80
12.2.1 Κρατικό γραμμάτιο ............................................................... 80
12.2.2 Repos.................................................................................. 80
12.2.3 Ομόλογα ............................................................................. 80
12.2.4 Μετοχές .............................................................................. 81
12.2.5 Παράγωγα ........................................................................... 82
12.2.6 Αμοιβαία κεφάλαια ............................................................... 82
13 ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ............................................... 83
13.1 Ομολογιακό δάνειο ..................................................................... 83
13.2 Mετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο .................................................. 83
13.3 Factoring .................................................................................... 83
13.4 Ενέγγυο δάνειο ........................................................................... 83
13.5 Leasing ...................................................................................... 83
13.5.1 Τι είναι το leasing? ............................................................... 84
13.5.2 Λόγοι σύναψης σύμβασης leasing .......................................... 85
13.6 Bridge loan ................................................................................. 85
13.7 Δάνειο κεφαλαίου κίνησης ........................................................... 85
13.8 Call loan ..................................................................................... 85
14 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ........................................... 87
14.1 Διάκριση Μικροοικονομικής και Μακροοικονομικής Θεωρίας ........... 87
14.2 Η Έννοια του Εθνικού Προϊόντος ................................................. 87
14.3 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ........................................................ 87
14.4 Το κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ ............................................... 88
14.5 Ο πληθωρισμός (Inflation) ........................................................... 88
14.6 Ανεργία ...................................................................................... 88
15 AΣΚΗΣΕΙΣ ........................................................................ 89
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΕΙΚΤΩΝ (ΤΥΠΟΙ) ....................... 101
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ........................................ 107
AQS Οικονομικά για μη Οικονομικούς
1 ΔΟΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

Οι κύριες δραστηριότητες του Οικονομικού Τμήματος μίας εταιρείας είναι οι
ακόλουθες:
 Διαχείριση βραχυχρόνιων Επενδύσεων
 Ανάλυση Κεφαλαιουχικών Επενδύσεων
 Εύρεση μακροχρόνιων πηγών κεφαλαίων
 Σχέσεις Επενδυτών
 Αναφορές και Προϋπολογισμός
 Πιστωτικός Έλεγχος
 Λογιστήριο
1.1 Διαχείριση βραχυχρόνιων επενδύσεων

Η διαχείριση των βραχυχρόνιων επενδύσεων αφορά:
 την πρόβλεψη σε ταμειακές ανάγκες (π.χ. μετρητά για αποπληρωμή
προμηθευτών).
Το οικονομικό τμήμα κάθε μήνα ετοιμάζει μία κατάσταση προβλεπόμενων
ταμειακών ροών.
Η κατάσταση αυτή περιλαμβάνει μία πρόβλεψη για τα μετρητά που
πρόκειται να εισπράξει η εταιρεία (ταμειακές εισροές) π.χ. είσπραξη από
πελάτες, επιδοτήσεις, πιστωτικούς τόκους, μερίσματα από μετοχές κλπ και
πρόβλεψη για τις πληρωμές που πρέπει να κάνει (ταμειακές εκροές) π.χ.
πληρωμή προμηθευτών, τόκων, μισθοδοσίας κλπ.
Αν η διαφορά είναι θετική, δηλαδή οι εισροές είναι μεγαλύτερες από τις
εκροές, τα μετρητά που έχει στο ταμείο της η εταιρεία θα αυξηθούν και
συνεπώς δεν έχει ανάγκη για επιπλέον δανειοδότηση.
Αν η διαφορά είναι αρνητική, δηλαδή οι εισροές είναι μικρότερες από τις
εκροές, τα μετρητά θα μειωθούν. Αν τα μετρητά που διαθέτει η εταιρεία
δεν αρκούν για την κάλυψη αυτής της διαφοράς, τότε η εταιρεία θα πρέπει
να προβεί σε δανεισμό.
 την άντληση κεφαλαίων από τις τράπεζες (δάνεια). Σε περίπτωση που η
εταιρεία έχει ανάγκη δανεισμού, το οικονομικό τμήμα διαπραγματεύεται με
τις διάφορες εμπορικές τράπεζες τους όρους δανειοδότησης. Δηλαδή, το
επιτόκιο, τον χρόνο αποπληρωμής του δανείου, τις εγγυήσεις, το ποσό του
δανείου κλπ.
 την επένδυση πλεονασματικών διαθεσίμων σε χρεόγραφα κ.α. Σε
περίπτωση που η εταιρεία έχει σημαντικά ποσά στο Ταμείο της μπορεί να
επιλέξει την επένδυση σε μετοχές, ομόλογα κλπ. Συνήθως, επιλέγονται
επενδύσεις με χαμηλό ρίσκο.
7
1.2 Ανάλυση επενδύσεων

Το οικονομικό τμήμα εξετάζει την επένδυση σε νέα έργα που απαιτούν
κεφαλαιουχικές επενδύσεις π.χ. εγκατάσταση νέου εργοστάσιου, ίδρυση νέου
υποκαταστήματος κλπ, ή εξετάζει την βέλτιστη λύση σε περίπτωση
διαθέσιμων εναλλακτικών π.χ. μίσθωση ή αγορά εξοπλισμού κλπ.
1.3 Εύρεση πηγών χρηματοδότησης

Αφορά την άντληση κεφαλαίων (κυρίως μακροχρόνιων) μέσω των
χρηματαγορών π.χ. αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, έκδοση ομολογιών κλπ.
1.4 Σχέσεις Επενδυτών (Investor Relations)

Αφορά τις εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο. Συνήθως το
τμήμα σχέσεων με επενδυτές ανήκει στο Οικονομικό Τμήμα, το οποίο έρχεται
σε επαφή με αναλυτές, μετόχους με σκοπό την παροχή πληροφοριών για την
τρέχουσα και μελλοντική πορεία της εταιρείας.
1.5 Αναφορές και Προϋπολογισμός

Είναι ευθύνη του Οικονομικού Τμήματος, να καταρτίζει τον προϋπολογισμό
και να τον ελέγχει συντάσσοντας, συνήθως μηνιαίως, κατάσταση των
αποτελεσμάτων της εταιρείας και αιτιολογώντας σε συνεργασία με όλα τα
τμήματα της αποκλίσεις.
Ο προϋπολογισμός καταρτίζεται οπωσδήποτε μία φορά τον χρόνο πριν από
την έναρξή του.
1.6 Πιστωτικός Έλεγχος

Σκοπός της λειτουργίας αυτής είναι η εξασφάλιση είσπραξης των απαιτήσεων
της εταιρείας. Δηλαδή, η είσπραξη κυρίως από τους πελάτες σύμφωνα με τους
όρους πίστωσης που πουλάει η εταιρεία.
8
2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Οι οικονομικές καταστάσεις προετοιμάζονται μία φορά το έτος (οικονομική
χρήση) και περιλαμβάνουν:
 Τον ισολογισμό (Balance Sheet)
 Τα αποτελέσματα χρήσεως (Profit & Loss Statement)
 Τον πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων (Appropriation account)
 Το προσάρτημα (Notes to the financial statement)
Οι παραπάνω οικονομικές καταστάσεις δημοσιεύονται σε μία πολιτική και μία
οικονομική εφημερίδα. Επιπλέον, οι εταιρείες που είναι εισηγμένες στο
Χρηματιστήριο υποχρεούνται να δημοσιεύουν συνοπτικές Οικονομικές
καταστάσεις κάθε τρίμηνο.
2.1 Ισολογισμός
Ο ισολογισμός περιλαμβάνει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που έχει η εταιρεία
την ημέρα κλεισίματος τους ισολογισμού της, τις υποχρεώσεις της και την
καθαρή περιουσία της. Δηλαδή αν οι οικονομικές καταστάσεις αφορούν την
οικονομική χρήση από 1 Ιανουαρίου 2008 έως 31 Δεκεμβρίου 2008, ο
ισολογισμός παρουσιάζει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που είχε η εταιρεία την
31 Δεκεμβρίου 2008.
9
2.1.1 Ενεργητικό
Β. Ε Ξ Ο Δ Α Ε Γ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Ε Ω Σ FORMATION EXPENSES
Γ. Π Α Γ Ι Ο Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Ο
Ι. Ασώματες Ακινητοποιήσεις Intangible Assets
ΙΙ. Ενσώματες ακινητοποιήσεις Tangible Assets
1. Γήπεδα Οικόπεδα Land
3. Κτίρια & τεχνικά έργα Buildings
4. Μηχανήματα τεχνικές εγκαταστάσεις & Machinery
λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός
5. Μεταφορικά μέσα Transportation means
6. Έπιπλα & λοιπός εξοπλισμός Furniture & other equipment
7. Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση & προκαταβολές Work in progress
ΙΙΙ. Συμμετοχές & άλλες μακροπρόθεσμες Financial Assets
χρηματοοικονομικές απαιτήσεις
ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (ΓΙ+ΓΙΙ + ΓΙΙΙ) TOTAL FIXED ASSETS
Δ. ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Ι. Αποθέματα Inventory
ΙΙ. Απαιτήσεις Receivables
ΙΙΙ. Χρεόγραφα Investments
IV. Διαθέσιμα Cash & Cash equivalents
ΣΥΝΟΛΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ TOTAL CURRENT ASSETS
(ΔΙ + ΔΙΙ + ΔΙΙΙ + ΔΙV)
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (Β+Γ+Δ+Ε) GRAND TOTAL ASSETS

Τα περιουσιακά στοιχεία του Ενεργητικού διακρίνονται ανάλογα με τον σκοπό
τους σε:
 Πάγια
 Κυκλοφοριακά και
 Διαθέσιμα
Επίσης, στο ενεργητικό περιλαμβάνονται τα έξοδα εγκατάστασης.
Η κατάταξη τους στις παραπάνω κατηγορίες γίνεται όχι με βάση το είδος αλλά
τον σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκε ένα πάγιο.
10
Έτσι, αν για παράδειγμα μία εταιρεία απέκτησε έπιπλα γραφείου για μόνιμη
χρήση π.χ. για τη διοίκηση της εταιρείας, τα έπιπλα θα καταχωρηθούν σαν
πάγια. Αν όμως τα απέκτησε με σκοπό να τα πουλήσει σε κάποιον πελάτη,
τότε θα καταχωρηθούν στο Κυκλοφορούν Ενεργητικό.
2.1.1.1 Έξοδα Εγκατάστασης

Πρόκειται για έξοδα που γίνονται κατά την ίδρυση και την αρχική οργάνωση
της επιχείρησης, ή για την επέκταση και αναδιοργάνωση της. Θα πρέπει να
εξυπηρετούν χρονικά διαστήματα μεγαλύτερα του έτους.
2.1.1.2 Πάγιο Ενεργητικό

Στο πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνονται τα αγαθά, είτε υλικά είτε άυλα, τα
οποία προορίζονται να παραμείνουν στην εταιρεία μακροχρόνια με την ίδια
περίπου μορφή. Σκοπός της διακράτησης τους είναι η επίτευξη των σκοπών
της εταιρείας.
Συνοπτικά οι κατηγορίες που περιλαμβάνονται είναι οι εξής:
 Ασώματες ακινητοποιήσεις
 Ενσώματες ακινητοποιήσεις
 Συμμετοχές και άλλες μακροπρόθεσμες απαιτήσεις
Πιο αναλυτικά στο πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνονται οι εξής κατηγορίες:
2.1.1.3 Ασώματες ακινητοποιήσεις

Περιλαμβάνουν άυλα οικονομικά αγαθά τα οποία μπορούν να αποτιμηθούν σε
χρηματική αξία. Η εταιρεία τα αποκτά με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει για
χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου. Θα πρέπει να μπορούν να
αποτελέσουν αντικείμενο συναλλαγής. Σε αυτήν την κατηγορία
περιλαμβάνονται διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εμποροβιομηχανικά σήματα,
πνευματική ιδιοκτησία, άδειες παραγωγής και εκμεταλλεύσεως κλπ.
Επίσης περιλαμβάνονται τα έξοδα ιδρύσεως και πρώτης εγκατάστασης, όπως
έξοδα διοικήσεως που πραγματοποιούνται πριν ξεκινήσει η παραγωγική δράση
της επιχείρησης, καθώς και τα έξοδα εκπόνησης τεχνικών μελετών.
Επίσης μπορεί να περιληφθούν έξοδα έρευνας με σκοπό την αναζήτηση νέων
επιστημονικών ή τεχνολογικών μεθόδων, ή έξοδα ανάπτυξης που σκοπό έχουν
την αξιοποίηση των επιτευγμάτων της έρευνας, μέσω κατάρτισης
συγκεκριμένου σχεδίου και προγράμματος παραγωγής ή με σκοπό την
ανάπτυξη νέων προϊόντων.
11
2.1.1.4 Ενσώματες ακινητοποιήσεις

Αυτά είναι τα υλικά αγαθά τα οποία αποκτά μία επιχείρηση με σκοπό να τα
χρησιμοποιήσει κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους και οπωσδήποτε για
περισσότερο από ένα χρόνο. Π.χ. Μηχανήματα, Κτίρια, Έπιπλα, αυτοκίνητα,
Υπολογιστές κλπ
Στα ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνονται και το κόστος
επεκτάσεων, προσθηκών και βελτιώσεων των παραπάνω παγίων, όταν
σκοπό έχουν την προσαύξηση της αξίας τους αλλά όχι τα έξοδα
συντήρησης τους και επισκευής τους που θεωρούνται έξοδα.
Οι κατηγορίες των Ενσώματων ακινητοποιήσεων είναι οι ακόλουθες:
 Γήπεδα-Οικόπεδα Η κατηγορία αυτή αφορά κυρίως Οικόπεδα που
κατέχει η Εταιρεία. Πιο αναλυτικά μπορεί να περιλαμβάνει εκτός από
Οικόπεδα, Γήπεδα, αγροτεμάχια, δάση, κλπ. Τα οικόπεδα συνήθως είναι
οι εκτάσεις γης πάνω στις οποίες έχουν εγκατασταθεί τα εργοστάσια ή
τα κτίρια μίας εταιρείας.
Τα αγροτεμάχια μπορεί να χρησιμοποιούνται για καλλιέργεια.
 Κτίρια Εγκαταστάσεις Τεχνικά Έργα. Στον λογαριασμό αυτόν
καταχωρούνται τα κτίρια που προορίζονται για στέγαση των υπηρεσιών
της εταιρείας ή των παραγωγικών τους μονάδων. Επίσης μπορεί να
συμπεριλαμβάνονται κατοικίες όπου στεγάζεται το προσωπικό κλπ.
Επίσης συμπεριλαμβάνονται όλες οι πρόσθετες εγκαταστάσεις π.χ.
υδραυλικές, ηλεκτρικές, μηχανολογικές, κλιματιστικές,
τηλεπικοινωνιακές κλπ.
 Μηχανήματα Τεχνικές Εγκαταστάσεις Λοιπός Μηχανολογικός
Εξοπλισμός. Περιλαμβάνονται μηχανήματα, τεχνικές εγκαταστάσεις π.χ.
εγκαταστάσεις θερμάνσεως, υδραυλικές κλπ που συνδέονται με τα
μηχανήματα, φορητά μηχανήματα χειρός, εργαλεία, καλούπια κλπ
 Μεταφορικά Μέσα. Μεταφορικά μέσα μπορεί να είναι φορτηγά που
χρησιμοποιεί η εταιρεία για μεταφορές, Ι.Χ. που χρησιμοποιούνται από
το προσωπικό κλπ.
 Έπιπλα και λοιπός Εξοπλισμός. Στα έπιπλα και τον λοιπό εξοπλισμό
περιλαμβάνονται τα έπιπλα γραφείου, αριθμομηχανές, γραφομηχανές,
ηλεκτρονικοί υπολογιστές, επιστημονικά όργανα, τηλέφωνα, φωτεινές
επιγραφές κλπ.
 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση. Όταν κάποια πάγια βρίσκονται σε
στάδιο κατασκευής, π.χ. κατασκευή εργοστασίου που όμως δεν έχει
ολοκληρωθεί και δεν χρησιμοποιείται ακόμα, τότε μέχρι να
ολοκληρωθεί και ξεκινήσει η λειτουργία του περιλαμβάνεται στις
ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεση. Το χαρακτηριστικό αυτής της
κατηγορίας είναι ότι δεν υπολογίζονται αποσβέσεις αφού δεν έχει
ξεκινήσει η λειτουργία του παγίου αυτού και άρα δε φθείρεται.
12
 Αποσβέσεις. Τα πάγια με το πέρασμα του χρόνου φθείρονται ή

απαξιώνονται λόγω της μεταβολής των τεχνολογικών συνθηκών. Για να
απεικονιστεί αυτή η μείωση της αξίας των παγίων, κάθε χρόνο
υπολογίζονται οι αποσβέσεις που εμφανίζονται μειωτικά των παγίων.
2.1.1.5 Συμμετοχές
Περιλαμβάνονται οι μετοχές σε άλλες ανώνυμες εταιρείες ή ΕΠΕ κλπ, οι οποίες
έχουν αποκτηθεί με σκοπό τη διαρκή κατοχή τους, προκειμένου η εταιρεία να
ασκεί επιρροή στην αντίστοιχη εταιρεία.
2.1.1.6 Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις

Αφορούν απαιτήσεις που περιμένουμε να εισπράξουμε σε διάστημα
μεγαλύτερο του έτους.
2.1.1.7 Κυκλοφορούν Ενεργητικό

Στο κυκλοφορούν Ενεργητικό περιλαμβάνονται:
 Υλικά αγαθά, όπως τα εμπορεύματα
 Διάφορα χρεόγραφα
 Βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις
Τα παραπάνω προορίζονται για να ρευστοποιηθούν τουλάχιστον μία φορά
μέχρι το τέλος της οικονομικής χρήσης.
Οι κύριες κατηγορίες του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού είναι:
 Αποθέματα. Τα αποθέματα είναι τα αγαθά που ανήκουν στην
επιχείρηση και πρόκειται να πουληθούν. Επίσης, μπορεί να αφορούν
ημιέτοιμα προϊόντα τα οποία είτε πρόκειται να μετατραπούν σε
προϊόντα ή πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή άλλων
προϊόντων. Προκειμένου να καταγραφούν τα αποθέματα στο τέλος
κάθε χρήσης γίνεται φυσική απογραφή.
 Απαιτήσεις. Περιλαμβάνονται οι απαιτήσεις μας από πελάτες, ή τρίτους
(π.χ. εφορία, προσωπικό που έχει λάβει προκαταβολές κλπ.). Οι
πελάτες έχουν λάβει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες, τους έχουμε
τιμολογήσει αλλά δεν έχουν εξοφλήσει τα τιμολόγια. Αντίστοιχα, το
προσωπικό μπορεί να έχει λάβει προκαταβολές και να μην τις έχει
επιστρέψει ή να μην έχουν παρακρατηθεί από την μισθοδοσία τους.
 Χρεόγραφα. Μπορεί να είναι, μετοχές ανωνύμων εταιρειών, τις οποίες
διατηρεί η εταιρεία όχι όμως για να ασκήσει επιρροή σε αυτήν αλλά για
να βγάλει κέρδος είτε από το μέρισμα είτε από την αύξηση τιμής της.
Επίσης στα χρεόγραφα περιλαμβάνονται μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων,
repos, τραπεζικά ομόλογα κλπ.
 Διαθέσιμα. Περιλαμβάνονται τα διαθέσιμα που μπορούν άμεσα να
μετατραπούν σε ρευστά. Π.χ. μετρητά, επιταγές, καταθέσεις κλπ.
13
2.1.2 Παθητικό
ΠΑΘΗΤΙΚΟ
Α. Ι Δ Ι Α Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Α
Ι. ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Share Capital
IV. ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Reserves
V. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣ ΝΕΟΝ Result carried forward
ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (ΑΙ+ΑIV+AV) Shareholders’ equity
B. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ Provisions
Γ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Ι. ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Long-term liabilities
ΙΙ. ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Short-term liabilities
ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΓΙ + ΓΙΙ) Liabilities
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (Α + Β + Γ) Grand Total Liabilities
Το παθητικό μίας εταιρείας αποτελεί το σύνολο των υποχρεώσεων της.

Βασικές Έννοιες που εμφανίζονται στο Παθητικό είναι τα Ίδια Κεφάλαια, τα
Ξένα Κεφάλαια.
Τα ίδια κεφάλαια προέρχονται από:
 τους μετόχους που καταβάλλονται κατά την ίδρυση της και με
μεταγενέστερες αυξήσεις (αύξηση μετοχικού κεφαλαίου).
 Αποθεματικά, που σχηματίζονται από κέρδη, και δεν έχουν διανεμηθεί
στους μετόχους
Τα ίδια κεφάλαια αποτελούν στην πραγματικότητα υποχρέωση της εταιρείας
προς τους μετόχους.
Τα ξένα κεφάλαια αποτελούν ουσιαστικά τις υποχρεώσεις της εταιρείας προς
άλλους εκτός των μετόχων όπως:
 Τις τράπεζες
 Τους προμηθευτές
 Δημόσιους Οργανισμούς κλπ.
14
2.1.2.1 Ίδια Κεφάλαια

Τα Ίδια Κεφάλαια αποτελούνται από:
Μετοχικό Κεφάλαιο. Το μετοχικό κεφάλαιο είναι τα μετρητά που έχουν
καταβάλλει οι μέτοχοι. Μεταβάλλεται μόνο όταν γίνει νέα αύξηση μετοχικού
κεφαλαίου. Εκφράζεται με τον αριθμό των μετοχών που έχει εκδώσει μία
εταιρεία πολλαπλασιασμένο με την ονομαστική αξία των μετοχών.
Ονομαστική αξία μετοχής είναι το χρηματικό ποσό του μετοχικού κεφαλαίου
που αντιστοιχεί σε κάθε μετοχή. Ενώ αξία εκδόσεως της μετοχής είναι το ποσό
που καταβάλλεται από το μέτοχο για κάθε μετοχή. Υπάρχει περίπτωση η τιμή
εκδόσεως να είναι μεγαλύτερη από την ονομαστική αξία της μετοχής. Τότε, η
διαφορά φαίνεται σαν «Διαφορά από Έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο».
Αποθεματικά Κεφάλαια. Τα αποθεματικά προέρχονται από κέρδη
προηγούμενων ετών, τα οποία δεν έχουν διανεμηθεί στους μετόχους, ούτε
έχουν συμπεριληφθεί στο μετοχικό κεφάλαιο. Κάποιες κατηγορίες
αποθεματικών είναι υποχρεωτικές με νόμο. Δηλαδή ο νόμος ορίζει ότι ένα
ποσοστό των κερδών θα καταχωρηθεί σαν αποθεματικό. Επίσης, κάποιες
κατηγορίες αποθεματικών είναι αφορολόγητες.
Αποτελέσματα εις Νέον. Στα αποτελέσματα εις Νέον εμφανίζονται χωριστά τα
αποτελέσματα της χρήσης και τα αποτελέσματα όλων των προηγούμενων
χρήσεων. Αν η εταιρεία έχει κέρδη, από τα αποτελέσματα που εμφανίζονται
σε αυτήν την κατηγορία, έχουν αφαιρεθεί ο φόρος εισοδήματος, τα μερίσματα
που έχουν δοθεί ή πρόκειται να δοθούν και τα ποσά που έχουν καταχωρηθεί
στα αποθεματικά.
2.1.2.2 Προβλέψεις
Ο σκοπός των προβλέψεων είναι η εξασφάλιση της ορθότητας των
οικονομικών αποτελεσμάτων. Υπάρχει περίπτωση μία εταιρεία, παρά τα υψηλά
της κέρδη σε μία χρήση, να έρθει στο μέλλον αντιμέτωπη με κάποια έξοδα.
Τέτοιες περιπτώσεις είναι οι δικαστικές διαμάχες. Αν για παράδειγμα, πρόκειται
σε επόμενη χρήση να εκδικαστεί μία υπόθεση και η εταιρεία να κληθεί να
πληρώσει ένα χρηματικό ποσό, πρέπει να έχει γίνει πρόβλεψη στα
αποτελέσματα της εταιρείας. Άλλη περίπτωση είναι η πρόβλεψη για
αποζημίωση του προσωπικού. Η εταιρεία κατά την στιγμή συνταξιοδότησης
των υπαλλήλων της πρέπει να πληρώσει το εφάπαξ. Το ποσό αυτό δεν είναι
σωστό να εμφανίζεται στα αποτελέσματα την χρήση που καταβάλλεται το
εφάπαξ, καθώς η υποχρέωση αυτή δημιουργείται και αυξάνεται κάθε χρόνο
εργασιακής σχέσης με τους υπαλλήλους. Γι’ αυτό το μέρος που αναλογεί σε
κάθε χρήση, συμπεριλαμβάνεται στα αποτελέσματα και εμφανίζεται στο
παθητικό.
15
2.1.2.3 Υποχρεώσεις
Οι υποχρεώσεις διακρίνονται σε μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες.
Μακροπρόθεσμες είναι οι υποχρεώσεις των οποίων η προθεσμία εξοφλήσεως
λήγει μετά το τέλος της επόμενης χρήσεως, ενώ βραχυπρόθεσμες είναι αυτές
που η προθεσμία τους λήγει μέχρι το τέλος της επόμενης χρήσεως.
Μακροπρόθεσμες, μπορεί να είναι τραπεζικά δάνεια τα οποία εξοφλούνται σε
δόσεις κάθε χρόνο.
Βραχυπρόθεσμες. Κατηγορίες βραχυπρόθεσμων είναι:
 Οι Προμηθευτές, με τους οποίους συνήθως υπάρχει μία συμφωνία για
πληρωμή σε 30, 60 κλπ μέρες.
 Επιταγές που έχουμε εκδώσει αλλά δεν έχουμε εξοφλήσει
 Βραχυπρόθεσμα (ενός έτους) τραπεζικά δάνεια
 Υποχρεώσεις προς Δημόσιους οργανισμούς (φόροι, ΙΚΑ κλπ)
2.2 Αποτελέσματα Χρήσης
Κύκλος εργασιών (Πωλήσεις) Turnover

Μείον: Κόστος πωλήσεων Cost of Sales
Μικτά κέρδη εκμεταλλεύσεως Gross Operating Result
Πλέον: Άλλα έσοδα εκμεταλλεύσεως Other revenues

ΣΥΝΟΛΟ TOTAL
Μείον: 1.Έξοδα διοικητικής λειτουργίας Administrative expenses

2.Έξοδα ερευνών & αναπτύξεως Research & Development expenses
3.Έξοδα λειτουργίας διαθέσεως Selling & Distribution expenses
Μερικά αποτελέσματα εκμεταλλεύσεως Operating result
Πλέον: Πιστωτικοί τόκοι & συναφή έσοδα Credit interest

Μείον: Χρεωστικοί τόκοι & συναφή έξοδα Debit interest
Ολικά αποτελέσματα εκμεταλλεύσεως Operating & non operating results
Πλέον: Έκτακτα Κέρδη Extraordinary profit

Μείον: Έκτακτα έξοδα Extraordinary loss
ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ Earnings before Taxes
16
2.2.1 Μικτά κέρδη εκμεταλλεύσεως

Τα μικτά κέρδη υπολογίζονται αφαιρώντας από τις πωλήσεις το κόστος των
πωληθέντων.
Ως πωλήσεις θεωρούνται οι πωλήσεις των προϊόντων ή των υπηρεσιών της
εταιρείας που είναι η κύρια δραστηριότητα της. Από αυτές έχουν ήδη
αφαιρεθεί όλες οι εκπτώσεις που δίνονται καθώς επίσης και οι επιστροφές των
προϊόντων.
Στο κόστος πωληθέντων περιλαμβάνονται το κόστος των πρώτων και
βοηθητικών υλών, το κόστος των ανθρώπων που ασχολούνται με την
παραγωγή ή αν πρόκειται για υπηρεσίες το κόστος των ανθρώπων που έχουν
άμεση σχέση με τη δυνατότητα παροχής της υπηρεσίας και όλα τα έξοδα που
απαιτούνται για να παραχθεί το προϊόν ή να δημιουργηθεί αυτή η υπηρεσία.
2.2.2 Άλλα έσοδα

Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται έσοδα που προέρχονται από
λειτουργίες άλλες από την κύρια δραστηριότητα της εταιρείας. Τέτοιο
παράδειγμα είναι η είσπραξη ενοικίων από κτίρια που νοικιάζει η εταιρεία σε
τρίτους.
2.2.3 Λειτουργικά έξοδα

Τα λειτουργικά έξοδα διακρίνονται σε:
 Έξοδα διοικητικής λειτουργίας
 Έξοδα Έρευνας και ανάπτυξης και
 Έξοδα διάθεσης
Γενικά, τα λειτουργικά (ή οργανικά) έξοδα), είναι τα έξοδα που
πραγματοποιούνται κατά την λειτουργία της επιχείρησης με σκοπό την
παραγωγή του κύκλου εργασιών.
Έξοδα διοικητικής Λειτουργίας. Σε αυτά περιλαμβάνονται όλα τα έξοδα των
τμημάτων της διοίκησης, που συνήθως είναι το οικονομικό τμήμα, η Γενική
Διεύθυνση, το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού και το τμήμα Μηχανογράφησης.
Τέτοια έξοδα είναι:
 Η μισθοδοσία καθώς και τα έξοδα (ενοίκια Ι.Χ., κινητά, εκπαίδευση,
έξοδα ταξιδιών, συνέδρια, παροχές) των υπαλλήλων των τμημάτων
αυτών
 Τα ενοίκια ή οι αποσβέσεις καθώς και τα έξοδα (ΔΕΗ, ΟΤΕ, συνεργεία
καθαρισμού, ασφάλιστρα, επισκευές κλπ) των κτιρίων όπου
στεγάζονται τα τμήματα αυτά
 Οι αποσβέσεις των συστημάτων μηχανογράφησης (s/w, h/w)
 Τα έξοδα για πρόσληψη προσωπικού (αγγελίες, σύμβουλοι για εύρεση
προσωπικού)
 Έντυπα και γραφική ύλη κλπ.
17
Έξοδα Έρευνας και Ανάπτυξης. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα έξοδα του

τμήματος Έρευνας και Ανάπτυξης, αν υπάρχει τέτοιο τμήμα στην εταιρεία.
Έξοδα Διάθεσης. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα έξοδα του Τμήματος Πωλήσεων
και τα έξοδα του τμήματος Marketing.
Τέτοια έξοδα είναι:
 Η μισθοδοσία των υπαλλήλων των τμημάτων αυτών
 Τα έξοδα τους (βενζίνες, ενοίκια ή αποσβέσεις των αυτοκινήτων τους,
έξοδα ταξιδιών κλπ)
 Τα έξοδα διαφήμισης και έρευνας αγοράς
 Οι προμήθειες των πωλητών
 Έξοδα προώθησης πωλήσεων κλπ
2.2.4 Πιστωτικοί και χρεωστικοί τόκοι

Πιστωτικοί τόκοι, αφορούν τόκους που εισπράττει η εταιρεία από καταθέσεις
της. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται και έσοδα από επενδύσεις της
εταιρείας σε αμοιβαία κεφάλαια, repos, μετοχές κλπ.
Χρεωστικοί τόκοι, αφορούν τους τόκους (που καταβάλλει η εταιρεία για
δάνεια. Επίσης περιλαμβάνονται έξοδα τραπεζών (προμήθειες, χαρτόσημα,
ειδικοί φόροι κλπ).
2.2.5 Έκτακτα αποτελέσματα

Τα έκτακτα αποτελέσματα διακρίνονται σε:
 έκτακτα έξοδα και
 έκτακτα έσοδα
Τα έκτακτα έξοδα, είναι έξοδα που δημιουργήθηκαν από έκτακτα, ή τυχαία
γεγονότα (π.χ. κλοπή, καταστροφή παγίων ή προϊόντων από φυσικά
φαινόμενα, έκτακτους φόρους κλπ). Επίσης μπορεί να δημιουργήθηκαν από
παραλείψεις π.χ. πρόστιμα. Σε αυτήν την κατηγορία επίσης καταχωρούνται
έξοδα που αφορούν προηγούμενες χρήσεις και λόγω άγνοιας της ύπαρξης
τους δεν είχαν συμπεριληφθεί στις χρήσεις αυτές.
Αντίστοιχα, τα έκτακτα έσοδα είναι εκείνα που προέρχονται από τυχαίες
πράξεις, π.χ. έσοδα από λαχνούς, κέρδη από πώληση παγίων σε τιμή
μεγαλύτερη από αυτή που είχε υπολογιστεί (συνήθως αξία κτήσης μείον
αποσβέσεις).
18
2.3 Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων

Σκοπός του Πίνακα Διάθεσης Αποτελεσμάτων είναι να προσδιορίσει τα
αποτελέσματα προς διάθεση και να παρουσιάσει τον τρόπο με τον οποίο
διατίθενται.
Ξεκινώντας από τα αποτελέσματα της χρήσης, προστίθεται το υπόλοιπο των
αποτελεσμάτων προηγούμενων Χρήσεων, και από αυτά αφαιρείται ο φόρος
εισοδήματος.
Το αποτέλεσμα των παραπάνω πράξεων είναι τα αποτελέσματα προς διάθεση.
Μέρος των αποτελεσμάτων (αν είναι θετικά) δίνονται ως μερίσματα στους
μετόχους. Επίσης, ένα μέρος τους κρατείται σαν αποθεματικό και φαίνεται στα
Ίδια Κεφάλαια στην κατηγορία αποθεματικά του Παθητικού.
Αφού αφαιρεθούν τα αποθεματικά και μερίσματα το υπόλοιπο μεταφέρεται
στα αποτελέσματα εις νέον, στα Ίδια κεφάλαια του Παθητικού.
2.4 Προσάρτημα
Σκοπός του προσαρτήματος είναι να δώσει επιπλέον αναλύσεις, επεξηγήσεις
και διευκρινήσεις στον αναγνώστη, ώστε τελικά να αποκτήσει σχεδόν το ίδιο
επίπεδο πληροφόρησης με τα στελέχη της εταιρείας που συνέταξαν τις
Οικονομικές Καταστάσεις. Σκοπός τελικά είναι μην υπάρχει τίποτα απόρρητο.
Πληροφορίες που υπάρχουν στο προσάρτημα:
 Παρεκκλίσεις από τον νόμο που σκοπό είχαν να δώσουν ακριβέστερη
εικόνα
 Τρόπος αποτίμησης των περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή αν
αποτιμήθηκαν σε αξία κτήσης ή αναπροσαρμόστηκαν, αν τα χρεόγραφα
αποτιμήθηκαν στην τρέχουσα αξία ή την αξία κτήσης κλπ
 Εταιρείες και ποσοστό στις οποίες συμμετέχει η εταιρεία
 Κατηγορίες μετοχών
 Προβλέψεις ανά είδος που έκανε η εταιρεία
 Αμοιβές και προκαταβολές σε μέλη του Δ.Σ.
 Ανάλυση κύκλου εργασιών σε πωλήσεις κατά κατηγορία (βιομηχανική
δραστηριότητα ή εμπορική, πωλήσεις εσωτερικού ή εξωτερικού κλπ).
19
20
3 ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα αναφέρονται στις δημοσιευμένες οικονομικές
καταστάσεις.
Ο όρος οικονομικές καταστάσεις περιλαμβάνει:
 Τον Ισολογισμό
 Την Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσεως
 Την Κατάσταση Μεταβολών στην Καθαρή Θέση
 Την Κατάσταση Ταμειακών Ροών
 Λογιστικές μεθόδους και επεξηγηματικές σημειώσεις (Προσάρτημα)
Η ευθύνη για την κατάρτιση των οικονομικών καταστάσεων και για τις
κατάλληλες γνωστοποιήσεις ανήκει στην διοίκηση της επιχείρησης. Η ευθύνη
του ελεγκτή είναι να σχηματίσει γνώμη για τις οικονομικές καταστάσεις αυτές,
την οποία και να εκθέσει δεόντως.
21
3.1 Iσολογισμός
31.03.2009 31.12.2008
ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (ASSETS)
Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία (Non current assets)
Ενσώματα πάγια (Property, Plant & Equipment)
Επενδύσεις σε ακίνητα (Investment Property)
Άϋλα περιουσιακά στοιχεία (Intangible Assets)
Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις (Participations)
Αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος (Deferered Tax Income)
Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία (Current assets)

Αποθέματα (Inventory)
Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις (Receivables & other assets)
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα (Cash & cash equivalents)
Σύνολο περιουσιακών στοιχείων
ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ
Κεφάλαιο και αποθεματικά αποδιδόμενα στους μετόχους της
μητρικής
Μετοχικό Κεφάλαιο (Share Capital)
Υπέρ το άρτιο (Share premium)
Αποθεματικά (Reserves)
Αποτελέσματα εις νέον (Result carried forward)
Στοιχεία της καθαρής θέσης που σχετίζονται με περιουσιακά
στοιχεία που προορίζονται για διάθεση
Δικαιώματα μειοψηφίας (Minority interests)

Σύνολο καθαρής θέσης (Shareholders’ equity)
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις (Long-term liabilities)
Δάνεια (Long term loans)
Αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος (Deferred taxes)
Προβλέψεις για παροχές στους εργαζόμενους (Provisions for
Pensions and other post-employment benefits)
Λοιπές προβλέψεις (Other provisions)
22
Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (Short term liabilities)

Προμηθευτές (Trade accounts payable)
Τρέχων φόρος εισοδήματος (Income tax)
Βραχυπρόθεσμα δάνεια (Short term loans)
Προβλέψεις και λοιπές υποχρεώσεις (Provisions & other liabilities)
Σύνολο υποχρεώσεων (Total liabilities)

Σύνολο Καθαρής Θέσης και Υποχρεώσεων (Sshareholders’
Equity and Liabilities)
3.1.1 Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία
3.1.1.1 Πάγια
Είναι τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για διαρκή και μόνιμη
χρησιμοποίηση στην εταιρεία.
Οι βασικές διαφορές με τα ΕΛΠ είναι οι ακόλουθες:
ΔΛΠ ΕΛΠ
Οι συντελεστές αποσβέσεως των Οι συντελεστές αποσβέσεως των
παγίων καθορίζονται με βάση την παγίων καθορίζονται από την
ωφέλιμη ζωή τους νομοθεσία
Οι αναπροσαρμογές των παγίων Οι αναπροσαρμογές των παγίων
γίνονται σύμφωνα με εκθέσεις ειδικών γίνονται σύμφωνα με ειδικές διατάξεις
εκτιμητών
Τα μισθωμένα με χρηματοδοτική Τα μισθωμένα με χρηματοδοτική
μίσθωση πάγια, εμφανίζονται στις μίσθωση πάγια δεν εμφανίζονται σε
οικονομικές καταστάσεις του καμία περίπτωση στις οικονομικές
μισθωτή. καταστάσεις του μισθωτή
3.1.1.2 Επενδύσεις σε ακίνητα

Είναι ακίνητα που κατέχονται από την επιχείρηση για να αποφέρουν ενοίκια ή
για κεφαλαιακή ενίσχυση (δηλαδή προς πώληση). Δεν χρησιμοποιούνται από
την εταιρεία για την λειτουργία της.
3.1.1.3 Άϋλα περιουσιακά στοιχεία

Άυλο είναι ένα περιουσιακό στοιχείο χωρίς φυσική υπόσταση που κατέχεται
για χρήση στην παραγωγή π.χ. εμπορικό σήμα που έχει αγοράσει η εταιρεία,
δαπάνες τμήματος έρευνας μίας φαρμακοβιομηχανίας.
23
3.1.1.4 Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις

Στον ατομικό ισολογισμό στα ΕΛΠ οι συμμετοχές αποτιμώνται στην
χαμηλότερη τιμή μεταξύ κτήσεως και τρέχουσας ενώ στα ΔΛΠ γίνεται
αποτίμηση.
3.1.1.5 Aναβαλλόμενος φόρος Εισοδήματος

Αναβαλλόμενοι φόροι υπάρχουν όταν υπάρχει ετεροχρονισμός ως προς την
αναγνώριση ορισμένων εσόδων ή εξόδων μεταξύ των λογιστικών βιβλίων και
των φορολογικών υπολογισμών. Στα ΕΛΠ δεν γίνεται καμία εγγραφή σχετικά
με τους αναβαλλόμενους φόρους.
3.1.2 Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία

Είναι τα περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για πώληση, βιομηχανοποίηση
κλπ και τα οποία κυκλοφορούν μία ή περισσότερες φορές μέσα στην χρήση.
3.1.2.1 Αποθέματα
Είναι τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία:
Κατέχονται για πώληση κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών της επιχείρησης
(όπως πχ τα εμπορεύματα που αγόρασε η επιχείρηση με σκοπό την
μεταπώληση)
3.1.3 Υποχρεώσεις
3.1.3.1 Προβλέψεις για παροχές στους εργαζόμενους

Παρ’ όλο που και σύμφωνα με τα ΕΛΠ απαιτείτο να γίνει πρόβλεψη για
αποζημίωση προσωπικού, πολλές εταιρείες δεν κάνανε σχετική πρόβλεψη, ενώ
με τα ΔΛΠ είναι υποχρεωτική. Η πρόβλεψη αυτή σύμφωνα με τα ΔΛΠ γίνεται
από αναλογιστή και όχι από την Εταιρεία.
3.1.3.2 Λοιπές προβλέψεις

Απαιτείται να γίνουν προβλέψεις σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Διοίκησης της
Εταιρείας για επισφάλειες, υποτίμηση αποθεμάτων, δικαστικές διαμάχες κλπ.
24
3.2 Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσεως
01.01 - 31.03.2009 01.01 - 31.03.2009
Πωλήσεις
Κόστος πωλήσεων
Μικτό κέρδος
Άλλα έσοδα
Έξοδα διαθέσεως
Έξοδα διοικήσεως
Άλλα έξοδα
Έξοδα αδράνειας
Χρηματοοικονομικό κόστος (καθαρό)
Αποτελέσματα από συγγενείς επιχειρήσεις
Κέρδος (ζημία) προ φόρου
Φόρος εισοδήματος
Καθαρό κέρδος (ζημία) από συνεχιζόμενες
δραστηριότητες
Κέρδος (ζημία) από διακοπείσες δραστηριότητες

Καθαρό κέρδος (ζημία) περιόδου
3.3 Κατάσταση Μεταβολών των Ιδίων Κεφαλαίων
ΟΜΙΛΟΣ
31.3.2009 31.3.2008
Καθαρή θέση έναρξης περιόδου (01.01.2009 και
01.01.2005 αντίστοιχα)
Κέρδη / (ζημιές) της περιόδου μετά από φόρους
Αύξηση / (μείωση) μετοχικού κεφαλαίου
Διανεμηθέντα μερίσματα
Καθαρό εισόδημα καταχωρημένο απ’ ευθείας στην
καθαρή θέση
Αγορές / (πωλήσεις) ιδίων μετοχών
Καθαρή θέση λήξης περιόδου (31.3.2009 και
31.3.2008 αντίστοιχα)
25
Οι μεταβολές στα Ίδια Κεφάλαια μίας επιχείρησης μεταξύ των Ισολογισμών

προηγούμενης και κλειόμενης χρήσεως αντανακλούν την αύξηση ή μείωση
στην καθαρή θέση ή περιουσία της κατά τη διάρκεια της χρήσεων.
Εξαιρουμένων των μεταβολών που προέρχονται από συναλλαγές με τους
μετόχους, όπως είναι οι εισφορές κεφαλαίου και τα μερίσματα, η συνολική
μεταβολή των ιδίων κεφαλαίων αντιπροσωπεύει το σύνολο των κερδών και
ζημιών που δημιουργήθηκαν από τις δραστηριότητες της επιχείρησης κατά τη
διάρκεια της χρήσεως.
Kατά τα ΕΛΠ δεν απαιτείται η κατάρτιση του παραπάνω πίνακα.
3.4 Προσάρτημα
Το προσάρτημα της επιχείρησης πρέπει:
 Να παρουσιάζει πληροφορίες για τις βάσεις κατάρτισης των
οικονομικών καταστάσεων και για τις συγκεκριμένες λογιστικές
μεθόδους που επελέγησαν και εφαρμόστηκαν για σημαντικές
συναλλαγές και γεγονότα.
 Να γνωστοποιεί τις πληροφορίες που απαιτούνται από τα Διεθνή
Λογιστικά Πρότυπα, οι οποίες δεν παρουσιάζονται αλλού στις
οικονομικές καταστάσεις
 Να παρέχει πρόσθετες πληροφορίες, οι οποίες δεν παρουσιάζονται στον
πίνακα των οικονομικών καταστάσεων, αλλά που είναι αναγκαίες για
μία ακριβοδίκαιη παρουσίαση
Δηλαδή το προσάρτημα των οικονομικών καταστάσεων περιλαμβάνει
επεξηγήσεις ή πιο λεπτομερείς αναλύσεις των κονδυλίων που εμφανίζονται
στον πίνακα του Ισολογισμού, της Κατάστασης αποτελεσμάτων, της
Κατάστασης Ταμειακών Ροών και της Κατάστασης Μεταβολών των Ιδίων
Κεφαλαίων, καθώς και πρόσθετες πληροφορίες, όπως π.χ. για ενδεχόμενες
υποχρεώσεις και δεσμεύσεις. Περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες που
απαιτούνται και προτρέπεται να γνωστοποιούνται από τα Διεθνή Λογιστικά
Πρότυπα, καθώς και άλλες γνωστοποιήσεις αναγκαίες για να επιτευχθεί μία
ακριβοδίκαιη παρουσίαση.
26
4 ΔΕΙΚΤΕΣ
4.1 Απόδοσης
Μεικτής κερδοφορίας = Μικτά κέρδη % Gross profit margin
ή μικτού περιθωρίου κέρδους Πωλήσεις
Καθαρής κερδοφορίας = Καθαρά κέρδη % Net profit margin

ή καθαρού περιθωρίου κέρδους Πωλήσεις
Απόδοση κύκλου εργασιών= Πωλήσεις Asset Turnover

Ενεργητικό
Απόδοση ιδίων κεφαλαίων = Καθαρά κέρδη % Return on capital employed

Ίδια κεφάλαια ROCE
Απόδοση ενεργητικού Καθαρά κέρδη % Return on Assets

Ενεργητικό ROA
Oι δείκτες κερδοφορίας δείχνουν την απόδοση της εταιρείας σε επίπεδο
κερδών είτε μικτών είτε καθαρών.
O δείκτης μικτής κερδοφορίας μετράει τη διαφορά μεταξύ του κόστους
παραγωγής και των εσόδων. Έστω ότι το μικτό περιθώριο κέρδους είναι 25%,
αυτό σημαίνει ότι για κάθε 1 ευρώ πωλήσεις το μικτό περιθώριο είναι 0,25
λεπτά.
Ο δείκτης καθαρής κερδοφορίας συγκρίνει τα καθαρά μετά φόρων κέρδη με
τις πωλήσεις. Έστω ότι ο δείκτης έχει τιμή 5%, αυτό σημαίνει ότι για κάθε
ένα ευρώ πωλήσεις τα καθαρά κέρδη της εταιρείας είναι 5 λεπτά.
Οι δείκτες απόδοσης ιδίων κεφαλαίων και ενεργητικού σχετίζουν την
κερδοφορία με τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί.
Ο δείκτης απόδοσης κύκλου εργασιών αντιπροσωπεύει τις πωλήσεις που
πραγματοποιεί η εταιρεία για κάθε χρηματική μονάδα που έχει επενδυθεί σε
κεφάλαια. Εάν ο δείκτης έχει τιμή 2,1 σημαίνει ότι η εταιρεία έχει τη
δυνατότητα να πραγματοποιεί πωλήσεις 2,1 ευρώ για κάθε 1 ευρώ που έχει
επενδυθεί.
Ο δείκτης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων αντιπροσωπεύει τα κέρδη που
πραγματοποιεί η εταιρεία για κάθε χρηματική μονάδα που έχουν επενδύσει οι
μέτοχοι.
Ο δείκτης απόδοσης ενεργητικού είναι ένας καλός δείκτης μέτρησης της
εταιρείας για μελλοντική ευημερία. Θα πρέπει τουλάχιστον να ισούται με το
κόστος κεφαλαίου (περίπου 5,5%).
Οι εταιρείες με δείκτες υψηλούς είναι οι πιο αποδοτικές.
27
4.2 Διαχείρισης
Ημέρες είσπραξης απαιτήσεων = Απαιτήσεις x 365 Debtors’ turnover
Καθαρές Or Days of sales
πωλήσεις outstanding (DSO)
Ημέρες πληρωμής προμηθευτών = Προμηθευτές x 365 Creditors’ turnover

Κόστος
πωληθέντων
Tαχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων Αποθέματα x 365 Stock turnover

Κόστος
Οι δείκτες διαχείρισης δείχνουν την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των

απαιτήσεων και πληρωμών. Δηλαδή πόσο γρήγορα εισπράττει και πόσο
γρήγορα πληρώνει τις υποχρεώσεις της η εταιρεία.
Στην πρώτη περίπτωση ο δείκτης (ημέρες είσπραξης απαιτήσεων) παρουσιάζει
σε πόσες ημέρες από την πώληση εισπράττει η εταιρεία. Όσο μικρότερος ο
δείκτης τόσο καλύτερη η διαχείριση καθώς γίνεται γρήγορη είσπραξη των
απαιτήσεων και η εταιρεία έχει ρευστότητα.
Ο δείκτης ημερών πληρωμής προμηθευτών αντιπροσωπεύει το διάστημα των
ημερών εντός των οποίων πληρώνονται οι προμηθευτές.
H ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων αντιπροσωπεύει το μέσο όρο των
ημερών που κρατάμε αποθέματα. Σε γενικές γραμμές ο μικρός δείκτης
υποδεικνύει καλή διαχείριση.
4.3 Φερεγγυότητας
Σχέση κεφαλαίων = Ίδια κεφάλαια Equity to total liabilities
Συνολικά κεφάλαια
Υποχρεώσεις προς ίδια κεφάλαια= Yποχρεώσεις Debt to equity

Ίδια κεφάλαια
Σχέση υποχρεώσεων = Βραχ. υποχρεώσεις Liabilities ratio

Σύνολο υποχρεώσεων
Η σχέση κεφαλαίων δείχνει τη σχέση μεταξύ των ιδίων κεφαλαίων (δηλαδή

αυτών που ανήκουν στους μετόχους) και των ξένων κεφαλαίων (δηλαδή των
προμηθευτών, τραπεζών και λοιπών πιστωτών). Όσο μεγαλύτερος είναι ο
δείκτης τόσο μειώνεται ο κίνδυνος καθώς δεν εξαρτάται από τρίτους.
28
Ο δείκτης υποχρεώσεις προς ίδια κεφάλαια, δείχνει το βαθμό δανεισμού της

εταιρείας. Ένας υψηλός δείκτης επισημαίνει υψηλό κίνδυνο καθώς υπάρχει ο
κίνδυνος αδυναμίας αποπληρωμής των υποχρεώσεων.
Η σχέση υποχρεώσεων δείχνει τι ποσοστό των υποχρεώσεων
αντιπροσωπεύουν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις επί του συνόλου των
υποχρεώσεων. Όσο μεγαλύτερες είναι οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τόσο
μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος η εταιρεία να αντιμετωπίσει πρόβλημα
ρευστότητας καθώς αυτές είναι γρηγορότερα απαιτητές από τους πιστωτές.
4.4 Ρευστότητας
Άμεση ρευστότητα = Κυκλοφορούν ενεργητικό Current ratio or working capital
Βραχυπ. υποχρεώσεις ratio
Γενική ρευστότητα = Κυκλ. Ενεργητικό – αποθέματα Acid test ratio

Βραχ. υποχρεώσεις
Οι δείκτες ρευστότητας δείχνουν την ρευστότητα της εταιρείας. Είναι ίσως οι

σημαντικότεροι δείκτες.
Ο δείκτης άμεσης ρευστότητας δείχνει την ικανότητα της εταιρείας να
αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της.
Ο δείκτης γενικής ρευστότητας δεν λαμβάνει υπόψη τα αποθέματα, που ίσως
δεν είναι εύκολο να ρευστοποιηθούν.
Σύμφωνα με τη θεωρία οι ιδανικές τιμές για τους δύο παραπάνω δείκτες είναι
στην πρώτη περίπτωση 2:1 και στην δεύτερη 1:1.
4.5 Αποτελεσματικότητας
Χρόνος εργασίας = Όγκος πωλήσεων Working time ratio
Ώρες εργασίας
Αποδοτικότητα προσωπικού = Κύκλος εργασιών Man power efficiency ratio

Αριθμός προσωπικού
Συμμετοχή προσωπικού = Κέρδη Man power contribution ratio

Αριθμός προσωπικού
Οι δείκτες αποτελεσματικότητας δείχνουν την αποτελεσματικότητα των

απασχολουμένων.
29
30
5 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
Ένας απλουστευμένος ορισμός της επένδυσης είναι «κάθε εκροή με την

προσδοκία μελλοντικών οφελών».
Μία λανθασμένη επενδυτική απόφαση μπορεί να οφείλεται σε πολλούς
λόγους, όπως ανεπαρκείς πληροφορίες και απρόβλεπτες συνθήκες. Αυτό είναι
αναπόφευκτο σε έναν κόσμο αβέβαιο και συνεχώς μεταβαλλόμενο.
5.1 Μεθοδολογία αξιολόγησης Εναλλακτικών Λύσεων
Βήμα 1ο
Συλλογή
Πληροφορι ών
Βήμα 2ο
Εκτί μηση σχετι κών
δαπανών και
εσόδων
Βήμα 3ο
Επι λογή
εναλλακτι κής
λύσης
Αναθεώρηση
Βήμα 4ο
Εφαρμογή
προτει νόμενης
λύσης
Βήμα 5ο
Αξι ολόγηση
αποτελέσματος
Ας πάρουμε σαν παράδειγμα την απόφαση που πρέπει να πάρει μία βιομηχανία
που παράγει ηλεκτρικές σκούπες. Να ανακατατάξει ή όχι την γραμμή
συναρμολόγησης προκειμένου να μειώσει το εργατικό κόστος; Οι δύο
εναλλακτικές είναι:
 Να ανακατατάξει την γραμμή συναρμολόγησης
 Να μην ανακατατάξει την γραμμή συναρμολόγησης
Η επαναδιάταξη θα μειώσει την χειροκίνητη διαχείριση των υλικών.
31
Η σημερινή γραμμή απασχολεί 20 εργάτες, από τους οποίους οι 15

λειτουργούν τις μηχανές και οι 5 διαχειρίζονται τα υλικά.
Κάθε εργάτης δουλεύει ετησίως 2.000 ώρες. Η επαναδιάταξη θα κοστίσει
90.000 Ευρώ.
Η ετήσια παραγωγή των 25.000 τεμαχίων δεν αλλάζει. Επίσης δεν αλλάζει η
τιμή πώλησης του προϊόντος που είναι 250 Ευρώ, το κόστος των υλικών που
είναι 50 ευρώ ανά τεμάχιο, και τα υπόλοιπα βιομηχανικά έξοδα που είναι
750.000 Ευρώ και τα έξοδα διαφήμισης ύψους 2.000.000 Ευρώ.
Η διοίκηση για να πάρει μία απόφαση πρέπει να ακολουθήσει μία διαδικασία.
Το πρώτο βήμα είναι η συλλογή πληροφοριών και συγκεκριμένα το εργατικό
κόστος.
Το κόστος της εργατοώρας είναι 14 ευρώ.
Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνει εκτίμηση του μελλοντικού κόστους και στις
δύο εναλλακτικές περιπτώσεις.
Μη Επαναδιάταξη:
Το εργατικό κόστος θα παραμείνει το ίδιο δηλαδή:
2.000 εργατοώρες x 14 Ευρώ x 20 εργάτες = 560.000
Επαναδιάταξη:
2.000 εργατοώρες x 14 Ευρώ x 15 εργάτες = 420.000
Σε αυτήν την περίπτωση απαιτούνται 5 λιγότεροι εργάτες, καθώς δεν
χρειάζεται χειροκίνητη διαχείριση των υλικών.
Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν και το κόστος της
επαναδιάταξης που είναι 90.000 Ευρώ.
Στο τρίτο βήμα συγκρίνουμε τα δύο εναλλακτικά σενάρια.
Στην περίπτωση της επαναδιάταξης μειώνεται το κόστος των εργατικών κατά
140.000, ενώ παράλληλα απαιτείται επένδυση 90.000 ευρώ.
140.000 ευρώ μείον 90.000 ευρώ μας δίνει ένα όφελος 50.000 ευρώ. Οπότε
σε αυτήν την περίπτωση επιλέγουμε την λύση της επαναδιάταξης.
Στο τέταρτο βήμα προχωράμε στην υλοποίηση της απόφασης μας, δηλαδή
κάνουμε επαναδιάταξη της γραμμής συναρμολόγησης.
Το πέμπτο βήμα που συνήθως αγνοείται αφορά την παρακολούθηση και
αξιολόγησης της απόφασης.
Εξετάζοντας τα πραγματικά δεδομένα διαπιστώνουμε ότι τελικά το εργατικό
κόστος είναι 480.000 ευρώ και όχι 420.000 όπως είχε αρχικά προβλεφθεί,
λόγω χαμηλής παραγωγικότητας.
Χάρη στη διαπίστωση αυτή μας δίνεται η δυνατότητα να προβούμε σε
διορθωτικές ενέργειες, όπως για παράδειγμα την εκπαίδευση των εργατών για
αύξηση της παραγωγικότητας. Μπορεί όμως η διαπίστωση αυτή να μας
οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι δεν είχε γίνει σωστή πρόβλεψη.
32
5.2 Σχετικά έξοδα και έσοδα

Ένα πολύ σημαντικό σημείο της αξιολόγησης επενδύσεων είναι ο εντοπισμός
των σχετικών εξόδων και εσόδων.
Σχετικά έξοδα είναι αυτά τα έξοδα που εκτιμούμε για το μέλλον, τα οποία
διαφοροποιούνται μεταξύ των εναλλακτικών σεναρίων. Τα σημεία που
διαφοροποιούν τα σχετικά έξοδα με αυτά που δεν σχετίζονται με την
επενδυτική απόφαση είναι δύο:
 Ότι πρόκειται να συμβούν στο μέλλον και
 Ότι διαφοροποιούνται μεταξύ των εναλλακτικών σεναρίων
Το μέλλον μπορεί να αφορά την επόμενη μία ώρα ή τα επόμενα δέκα χρόνια.
Σίγουρα όμως δεν αφορά έξοδα που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, καθώς το
γεγονός αυτό δεν μπορεί να αλλάξει.
Επίσης, τα έξοδα πρέπει να διαφοροποιούνται μεταξύ των εναλλακτικών, για
να θεωρηθούν σχετικά, γιατί αν τα έξοδα είναι τα ίδια σε όλες τις περιπτώσεις
δεν θα υπάρχει διαφορά που θα επηρεάζει την απόφαση.
Αντίστοιχα, σχετικά έσοδα είναι τα έσοδα που προσδοκάμε στο μέλλον, και
διαφοροποιούνται μεταξύ των εναλλακτικών σεναρίων.
Στο προηγούμενο παράδειγμα, το εργατικό κόστος είναι σχετικό. Τα Γενικά
Βιομηχανικά Έξοδα όμως δεν είναι σχετικά κόστη, καθώς δε διαφοροποιούνται
μεταξύ των δύο εναλλακτικών.
5.3 Κριτήρια αξιολόγησης Επενδύσεων

Υπάρχουν πολλά μέτρα αξιολόγησης επενδύσεων, από τα οποία άλλα
λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του χρόνου (μέθοδοι προεξόφλησης ροών)
και άλλα όχι.
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν η Καθαρή Παρούσα Αξία και ο Εσωτερικός
Συντελεστής Απόδοσης. Στη δεύτερη ανήκουν η μέθοδος payback, accounting
rate of return, profitability index κλπ.
5.3.1 Μέθοδοι προεξόφλησης ροών
5.3.1.1 Καθαρή Παρούσα αξία

Είναι ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία αξιολόγησης επενδύσεων.
Προσθέτοντας τις παρούσες αξίες όλων των ταμειακών ροών, θετικών
εισροών και αρνητικών εκροών, συμπεριλαμβανομένου του αρχικού κόστους
του έργου, μπορούμε να υπολογίσουμε την καθαρή παρούσα αξία του έργου.
Η ΚΠΑ δίνει την αξία μίας επενδυτικής πρότασης σε σημερινά λεφτά.
Δίνει το ποσό κατά το οποίο η παρούσα αξία των ταμειακών εισροών
υπερβαίνει την παρούσα αξία των ταμειακών εκροών.
Με άλλα λόγια, ο κανόνας είναι:
33
Αποδοχή της επενδυτικής πρότασης όταν η ΚΠΑ >/0

Απόρριψη της επενδυτικής πρότασης όταν ΚΠΑ<0
Μία εταιρεία που έχει σαν σκοπό την ενίσχυση της ευημερίας των μετόχων
της θα επενδύσει σε όσες επενδύσεις μπορεί και έχουν θετική ΚΠΑ.
Αν το κεφάλαιο που διαθέτει η εταιρεία για επένδυση είναι περιορισμένο τότε
η εταιρεία θα πρέπει να επιλέξει έναν συνδυασμό επενδύσεων που το σύνολο
τους θα έχουν την μεγαλύτερη ΚΠΑ.
Η ΚΠΑ υπολογίζεται ως εξής:
NPV = -INV +  CF t
t=1 (1+ k)t
where INV = initial investment

CFt = Cash Flow in period t
K = required rate of return on project
Είναι ένα μέτρο μέτρησης της ευημερίας που προκύπτει από μία επένδυση.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην περίπτωση που το κεφάλαιο είναι
περιορισμένο και υπάρχει διαθέσιμος ένας αριθμός εναλλακτικών έργων, εκ
των οποίων η εταιρεία πρέπει να επιλέξει ένα ή περισσότερα. Με τη χρήση της
ΚΠΑ μπορεί να γίνει ταξινόμηση των έργων δίνοντας προτεραιότητα σε αυτά
που έχουν την μεγαλύτερη ΚΠΑ.
Ο περιορισμός στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι όλα τα έργα πρέπει να
αφορούν το ίδιο χρονικό διάστημα.
34
5.3.1.2 Εσωτερικός Συντελεστής Απόδοσης

Ο ΕΣΑ δίνει απάντηση στο ερώτημα «Τι συντελεστή απόδοσης δίνει αυτή η
επένδυση?», με άλλα λόγια «ποιος πρέπει να είναι ο συντελεστής
προεξόφλησης για να είναι η ΚΠΑ ενός έργου ίση με μηδέν?».
Ο ΕΣΑ ορίζεται ως ο συντελεστής προεξόφλησης που εξισώνει την ΚΠΑ όλων
των μελλοντικών ταμειακών ροών με την αρχική επένδυση.
Ο ΕΣΑ υπολογίζεται ως εξής:
n
 Ct =0
t=0 (1+ IRR)t
όπου Ct = οι ταμειακές ροές που απορρέουν από το έργο
Ο γενικός κανόνας που ισχύει είναι:

 Αποδοχή του έργου όταν ο ΕΣΑ είναι μεγαλύτερος του συντελεστή
προεξόφλησης
 Απόρριψη όταν είναι μικρότερος
Ένα πλεονέκτημα του ΕΣΑ είναι ότι δεν χρειάζεται γνώση του κόστους
κεφαλαίου, αυτός είναι και ο λόγος που ονομάζεται Εσωτερικός συντελεστής
απόδοσης.
Παρόλο όμως που δεν απαιτείται η πληροφορία αυτή για τον υπολογισμού του
ΕΣΑ, είναι απαραίτητη για την χρήση του ως κριτήριο αξιολόγησης
επενδύσεων, καθώς χρειάζεται να συγκριθεί το αποτέλεσμα με το κόστος του
κεφαλαίου.
Ο ΕΣΑ αντιπροσωπεύει το μέγιστο επιτόκιο στο οποίο μπορούμε να πάρουμε
ένα δανειστούμε για να χρηματοδοτήσουμε την επένδυση.
5.3.2 Μη προεξοφλητικοί μέθοδοι ροών

Ο κανόνας που διέπει τις τεχνικές αξιολόγησης επενδύσεων αναφέρει ότι οι
τεχνικές αυτές είναι όσο αδιαμφισβήτητες γίνεται.
Μία εσφαλμένη επενδυτική επιλογή μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους,
όπως ανεπαρκής πληροφόρηση, απρόβλεπτες συνθήκες κλπ.
Αυτό είναι αναπόφευκτο σε μία οικονομία αβέβαιη και συνεχώς
μεταβαλλόμενη.
Εντούτοις είναι πιθανό η εσφαλμένη επενδυτική απόφαση να προέκυψε από
λάθος επιλογή τεχνικής αξιολόγησης της επένδυσης. Για τον λόγο αυτό θα
πρέπει να αποφεύγεται η υιοθέτηση «ελαττωματικών» τεχνικών.
35
Έχουν ασκηθεί πολλές κριτικές κατά τον μη προεξοφλητικών μεθόδων ροών.

Παρόλα αυτά οι μέθοδοι αυτοί χρησιμοποιούνται ευρέως και ο λόγος είναι ότι
έχουν κάποια πλεονεκτήματα.
Το χαρακτηριστικό αυτών των μεθόδων είναι ότι δεν λαμβάνουν υπόψη τη
διάσταση του χρόνου, κατά την αξιολόγηση των επενδύσεων. Οι πιο
διαδεδομένες μέθοδοι είναι: payback και accounting rate of return.
5.3.2.1 Payback
H περίοδος payback ενός έργου είναι το χρονικό διάστημα που απαιτείται για
να καλυφθούν οι ταμειακές εκροές. Ο αξιολογητής εξετάζει τις μελλοντικές
ταμειακές ροές με σκοπό να καλύψει την εκροή του κεφαλαίου όσο το
δυνατόν πιο γρήγορα.
Για παράδειγμα η εταιρεία μπορεί να υιοθετήσει σαν πολιτική το χρονικό αυτό
διάστημα να μην ξεπερνάει το ένα έτος.
Γενικά, τα έργα με σύντομο payback περίοδο ευνοούνται.
Το μήνυμα αυτής της μεθόδου είναι ότι τα έργα που θα μας φέρουν πίσω τα
χρήματα που επενδύσαμε προτιμούνται σε σχέση με αυτά που κάνουν
περισσότερο χρόνο να μας επιστρέψουν τα χρήματα.
Πλεονεκτήματα μεθόδου
 Είναι μία πολύ απλή και εύκολα κατανοητή μέθοδος και να υπολογιστεί
αλλά και να επικοινωνηθεί. Ίσως αυτή είναι η πιο βασική αιτία της
δημοτικότητας της. Ακόμα και μη οικονομικά στελέχη μπορούν εύκολα
να την κατανοήσουν και να αξιολογήσουν τα αποτελέσματα που
προκύπτουν.
Υπάρχει όμως η πιθανότητα λόγω αυτών των χαρακτηριστικών της να
οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα.
 H μέθοδος αυτή κατά κάποιο τρόπο προστατεύει από τον κίνδυνο. Ο
λόγος είναι ότι ευνοώντας τα έργα που φέρνουν αποτελέσματα σε
σύντομο χρονικό διάστημα, δεν υιοθετούνται μακροχρόνια
προγράμματα τα οποία έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Καθώς όσο πιο
μακριά στο χρόνο κοιτάζει κάποιος τόσο αυξάνεται η αβεβαιότητα και ο
κίνδυνος.
 Κατά τον ίδιο τρόπο προστατεύει από τις συνέπειες του πληθωρισμού.
 Μεγαλύτερη ρευστότητα
36
Μειονεκτήματα μεθόδου
 Δεν λαμβάνει υπόψη τη διάσταση του χρόνου.
 Αγνοεί κάποιες ταμειακές ροές. Ταμειακές ροές που πραγματοποιούνται
μετά την περίοδο payback δεν λαμβάνονται υπόψη, ανεξάρτητα από
την συμμετοχή τους στην κερδοφορία του έργου.
 Αδυνατεί να μετρήσει την κερδοφορία. Η απάντηση που θα δώσει η
μέθοδος αυτή είναι σε πόσους μήνες ή χρόνια θα καλυφθεί το αρχικό
κεφάλαιο και όχι το κέρδος που θα αποφέρει.
 Απουσία αντικειμενικών και λογικών κριτηρίων. Η μέθοδος δεν μπορεί
να προσφέρει ένα κοινά αποδεκτό κριτήριο για το πότε υιοθετείται μία
επενδυτική πρόταση. Κάποιες εταιρείες μπορεί να ορίσουν σαν
επιθυμητή περίοδο payback τα τρία έτη άλλες τα δύο έτη κλπ.
5.3.2.2 Accounting Rate of return

Αυτή η μέθοδος, υπολογίζει την απόδοση του έργου, εκφράζοντας τα
λογιστικά αποτελέσματα σαν ποσοστό επί των παγίων στην λογιστική τους
αξία.
Για σκοπούς οικονομικής ανάλυσης, το ARR, ή η απόδοση των
απασχολούμενων κεφαλαίων (ROCE), χρησιμοποιείται συχνά σαν κριτήριο
κερδοφορίας ή αποτελεσματικότητας επενδύσεων.
Είτε χρησιμοποιείται σαν οδηγός επενδυτικής απόφασης είτε σαν αναδρομικό
μέτρο αξιολόγησης, δηλαδή αφού έχει υλοποιηθεί η επένδυση, παρουσιάζει
διάφορα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Ορίζεται ως:
ARR = Λογιστικά Κέρδη προ αποσβέσεων
Λογιστική αξία επενδύσεων
Σαν λογιστική αξία επενδύσεων, θεωρείται η ιστορική αξία κτήσης προ

αποσβέσεων.
37
38
6 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ
6.1 Κερδοφορία προϊόντος

Υπάρχουν δύο περιπτώσεις ανάλυσης κερδοφορίας προϊόντος:
Α) ανάλυση κερδοφορίας υπάρχοντος προϊόντος
Β) ανάλυση κερδοφορίας νέου προϊόντος
Α) ανάλυση κερδοφορίας υπάρχοντος προϊόντος.

Συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις εξετάζεται η κερδοφορία όλων των
προϊόντων ή των κατηγοριών προϊόντων της επιχείρησης.
H ανάλυση σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να γίνεται:
 Για να εξεταστεί αν κάποια κατηγορία είναι ζημιογόνα
 Ποιες κατηγορίες συνεισφέρουν περισσότερο στην κερδοφορία
Ένα παράδειγμα είναι το ακόλουθο:

Έστω ότι μία εταιρεία έχει τις εξής κατηγορίες προϊόντων:
 Επώνυμα εγχώρια προϊόντα
 Εγχώρια προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας
 Εξαγωγές επώνυμων προϊόντων
39
Αποτέλεσμα (Profit & Loss Statement PL)

Εγχώρια Εγχώρια ιδ. Σύνολο
επωνυμα Ετικ Εξαγωγές Εταιρείας
Μικτά έσοδα 120 190 90 400

Επιστροφές 5 4 2 10
Εκπτώσεις 6 10 5 20
Καθαρές πωλήσεις 109 176 83 370
Κόστος α' υλών 42 57 27 126

Άμεσα ΓΒΕ 10 10 5 24
Μικτό κέρδος 57 109 51 220
Άμεσα κόστη πωλήσεων

διαφήμιση 25 20 25 70
προβολές 5 5 5 15
έξοδα τοποθέτησης 7 7 9 23
πωλητές 10 10 17 37
Contribution Margin 10 67 -5 75
Σταθερά έξοδα
Βιομηχανικά 8 13 6 28
Διοίκησης 5 8 4 16
Διάθεσης 1 2 1 4
EBITDA -4 44 -16 27
Αποσβέσεις 10
Χρηματοοικονομικά 2
Άλλα 1
Κέρδος 14
40
Επεξηγήσεις:
Μικτά Έσοδα: Τιμές τιμοκαταλόγου επί ποσότητα
Επιστροφές: Επιστροφές προϊόντων από την αγορά
Κόστος α’ υλών: είναι το κόστος των υλικών για την παραγωγή του προϊόντος
και τα υλικά συσκευασίας
Άμεσα ΓΒΕ:
Είναι τα έξοδα παραγωγής που πραγματοποιούνται για την παραγωγή
προϊόντων και συνήθως είναι μεταβλητά. Π.χ. εργατικό κόστος, ανάλωση
ενέργειας, συντήρηση μηχανημάτων ανά χ παραγόμενα τεμάχια. Το κόστος
όμως του προϊσταμένου παραγωγής είναι σταθερό διότι δεν είναι άμεσα
μεταβλητό με την παραγωγή. Επίσης το ρεύμα για τον φωτισμό των γραφείων
είναι σταθερό.
Άμεσα κόστη πωλήσεων:
Συνήθως είναι:
 τα κόστη των πωλητών αν υπάρχει συγκεκριμένη ομάδα που
ασχολείται για κάθε κατηγορία προϊόντος.
 Έξοδα τοποθέτησης και διατήρησης κωδικών στο ράφι
 Προμήθειες
 Διαφήμιση ανά κατηγορία προϊόντος
Contribution Margin:
Προκύπτει όταν αφαιρέσουμε από τα έσοδα όλα τα μεταβλητά και άμεσα
έξοδα.
Μεταβλητά έξοδα είναι όσα είναι μεταβλητά επί των πωλήσεων, δηλαδή
πραγματοποιούνται μόνο όταν πραγματοποιούνται πωλήσεις ως ποσοστό
αυτών.
Άμεσα έξοδα είναι αυτά που πραγματοποιούνται για την προώθηση
συγκεκριμένων πωλήσεων π.χ. διαφήμιση μίας κατηγορίας προϊόντος,
τοποθέτηση σε καταστήματα.
Εάν δεν πραγματοποιηθούν καθόλου πωλήσεις, το contribution margin της
εταιρείας θα είναι 0.
Ενώ τα σταθερά και λοιπά έξοδα, μπορεί να μειωθούν (αν και όχι αναλογικά)
αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα μειωθούν.
Παραδείγματα σταθερών εξόδων είναι το ενοίκιο των γραφείων, οι αποσβέσεις
κλπ.
EBITDA: Earnings before interest, taxes, depreciation, amortization. Κέρδη

προ φόρων, τόκων, αποσβέσεων.
41
Στην περίπτωση που το contribution margin μίας κατηγορίας προϊόντος είναι

αρνητικό, σημαίνει ότι για κάθε μία μονάδα προϊόντος που πωλείται από την
συγκεκριμένη κατηγορία, το αποτέλεσμα είναι ζημιογόνο. Η διοίκηση θα
πρέπει να αξιολογήσει τη συγκεκριμένη κατηγορία έτσι ώστε να καταστεί
κερδοφόρα:
Πιθανές ενέργειες:
Μείωση δαπανών με ταυτόχρονη διατήρηση ή ελαφρά μείωση των πωλήσεων
Ανάλυση υποκατηγοριών έτσι ώστε να εντοπιστούν υποκατηγορίες ή και
κωδικοί προϊόντων που συνεισφέρουν σημαντικά στη ζημιά
Μείωση κόστους προϊόντος
Μείωση προμηθειών, εκπτώσεων
Βελτίωση επιστροφών
Κατάργηση της κατηγορίας
Αντικατάσταση της κατηγορίας από άλλη πιο κερδοφόρα
Αύξηση πωλήσεων κλπ
Στην περίπτωση που το contribution margin είναι θετικό αλλά το EBITDA

αρνητικό, η ενδεχόμενη κατάργηση της συγκεκριμένης κατηγορίας προϊόντων
θα είχε σαν αποτέλεσμα την επιβάρυνση των υπολοίπων κατηγοριών με
σταθερά έξοδα και επομένως θα μειωνόταν η κερδοφορία τους.
Στην περίπτωση αυτή θα ήταν σκόπιμο να ακολουθήσουμε τις
προαναφερόμενες ενέργειες πλην της κατάργησης της κατηγορίας.
Β) ανάλυση κερδοφορίας νέου προϊόντος

Σε αυτήν την περίπτωση εξετάζεται μόνο το συγκεκριμένο προϊόν και
συνιστάται η εξέταση της κερδοφορίας του μόνο μέχρι το επίπεδο του
contribution margin.
Αναζητώνται το κόστος επένδυσης και τα σχετικά έσοδα (εισροές) και έξοδα
(εκροές).
Ενδεχόμενη δυσκολία μπορεί να δημιουργήσει η αναζήτηση όλων των
σχετικών εσόδων και εξόδων, ή η σημαντική απόκλιση των προβλεπόμενων
πωλήσεων με τις πραγματικές.
Σε κάθε περίπτωση ίσως το πιο σημαντικό βήμα στην διαδικασία αυτή είναι η
σύγκριση της κερδοφορίας του νέου προϊόντος πριν και μετά την ανάπτυξη
και το λανσάρισμα του.
42
6.1.1 Έννοιες mark-up, margin
Mark-up = Μικτό κέρδος %

Τιμή αγοράς ή κόστος προϊόντος
Μark-up είναι το ποσοστό κέρδους επί της τιμής αγοράς ή του κόστους
προϊόντος
Margin = Μικτό κέρδος %

Τιμή πώλησης
Margin είναι το ποσοστό κέρδους επί της τιμής πώλησης
Παράδειγμα:
Τιμή αγοράς: 1 ευρώ
Τιμή πώλησης: 1,2 ευρώ
Κέρδος: 0,2 ευρώ
Mark-up = 20/100% = 20%

Margin = 20/120% =16,66
6.2 Κερδοφορία προωθητικής ενέργειας

Σκοπός των προωθητικών ενεργειών είναι η αύξηση πωλήσεων είτε άμεση είτε
μελλοντική μέσω της γνωριμίας του καταναλωτή με το προϊόν ειδικά σε
περιπτώσεις που πρόκειται για νέο προϊόν.
Για να εξετάσουμε την κερδοφορία μίας προωθητικής ενέργειας θα πρέπει να
την αντιμετωπίσουμε καταρχήν ως μία επένδυση, αναζητώντας το κόστος της
επένδυσης, τα σχετικά έξοδα και έσοδα.
Όταν πρόκειται για προωθητική ενέργεια που αφορά «σταντ» σε σημείο
πώλησης, ως κόστος επένδυσης ή/και σχετικά έξοδα θεωρούμε τα εξής:
 Κόστος προσωπικού ή εξωτερικού συνεργάτη στο σημείο πώλησης
 Δώρα (π.χ. από κληρώσεις)
 Κόστος δωρεάν προϊόντος
 Φυλλάδια
 Ενοίκια εξοπλισμού και χώρου κλπ
43
Ως σχετικά έξοδα ή/και κόστος προϊόντος θεωρούμε:

 Κόστος προϊόντος που πωλείται
 Εκπτώσεις
 Προμήθειες
 Μεταφορικά κλπ
Ως σχετικά έσοδα θεωρούμε:

Τα έσοδα από πωλήσεις. Ως έσοδα στην προκειμένη περίπτωση θεωρούνται τα
επιπλέον έσοδα που πραγματοποιούνται λόγω της προωθητικής ενέργειας
δηλαδή δεν λαμβάνονται υπόψη τα έσοδα που θα πραγματοποιούνταν από το
συγκεκριμένο σημείο πώλησης αν δεν υπήρχε προωθητική ενέργεια.
Το P&L της προωθητικής ενέργειας δεν θα πρέπει να περιλαμβάνει σταθερά

έξοδα και έσοδα που θα πραγματοποιούνται ακόμα και στην περίπτωση που
δεν αποφασίζαμε να πραγματοποιήσουμε την συγκεκριμένη προωθητική
ενέργεια. Δηλαδή στο P&L της προωθητικής ενέργειας δεν θα πρέπει να
επιμερίζονται σταθερά έξοδα όπως π.χ. μισθοδοσία προϊσταμένου πωλήσεων,
διότι το κόστος αυτό θα υπήρχε ούτως ή άλλως.
6.3 Κερδοφορία πελάτη

Κατά τον ίδιο τρόπο μπορούμε να ετοιμάσουμε ένα P&L ανά πελάτη, είτε για
να δούμε την κερδοφορία του κάθε υπάρχοντος πελάτη, οπότε και
επιμερίζουμε όλα τα έσοδα και έξοδα της εταιρείας ανά πελάτη και
ετοιμάζουμε ένα P&L μέχρι το EBITDA, είτε για να εξετάσουμε αν μας
συμφέρει η συνεργασία με έναν καινούργιο πελάτη, oπότε και ετοιμάζουμε
ένα P&L έως το contribution margin.
Σημαντικό είναι στη δεύτερη περίπτωση να λάβουμε υπόψη το τυχόν
«cannibalization», λόγω πωλήσεων που θα πραγματοποιούνται από τον
συγκεκριμένο πελάτη και όχι από κάποιον ήδη υπάρχοντα. Δηλαδή θα πρέπει
να θεωρήσουμε ως σχετικά έσοδα τα επιπλέον έσοδα λόγω της προκείμενης
συνεργασίας.
44
7 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
7.1 Eισαγωγή
O προϋπολογισμός είναι το πιο διαδεδομένο εργαλείο για τον σχεδιασμό και
των έλεγχο των επιχειρήσεων.
Στη σχετική βιβλιογραφία ο προϋπολογισμός ορίζεται ως «η ποσοτική
έκφραση των επιχειρησιακών σχεδίων» ή πιο απλά ως ένα σχέδιο εκφρασμένο
σε χρήματα.
Καταρτίζεται και εγκρίνεται πριν από την λήξη της χρονικής περιόδου και
περιλαμβάνει έσοδα, έξοδα, ισολογισμό, ταμειακές ροές και κεφαλαιουχικές
επενδύσεις.
Ο παραπάνω ορισμός όμως δεν επαρκεί, γιατί δεν εκφράζει τον
προϋπολογισμό σαν εργαλείο στρατηγικής. Ο προϋπολογισμός δεν είναι απλά
ένα πλάνο εκφρασμένο στη χρηματική μονάδα, αλλά αποτελεί την μετάφραση
των μακροχρόνιων επιχειρηματικών σχεδίων σε βραχυχρόνια και γι’ αυτό το
λόγο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του γενικότερου στρατηγικού πλάνου και
ελέγχου της επιχειρηματικής μονάδας.
7.2 Σκοπός και χρήση του προϋπολογισμού

Ο προϋπολογισμός είναι μεσοπρόθεσμο επιχειρηματικό πλάνο για το επόμενο
έτος. Η διοίκηση της εταιρείας χρειάζεται τον προϋπολογισμό για να
καθοδηγήσει τον καταμερισμό των πόρων, να διατηρήσει τον έλεγχο, να
παρακολουθήσει και να επιβραβεύσει την πρόοδο.
Κάθε διοικητικό στέλεχος κατά κάποιο τρόπο προετοιμάζει ένα πλάνο του
τμήματος του. Πολύ συχνά, τα πλάνα αυτά δεν καταγράφονται, κυρίως στις
μικρές επιχειρήσεις. Το γεγονός αυτό αν και μπορεί να είναι λειτουργικό σε
μικρές επιχειρήσεις, καθώς η επιχείρηση αναπτύσσεται, ο άτυπος
προγραμματισμός δεν είναι επαρκής. Ένας επίσημος προϋπολογισμός δεν είναι
απλά μία επιθυμητική ενέργεια αλλά ανάγκη.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η αβεβαιότητα και η πολυπλοκότητα αποτελούν
εμπόδιο για την σύνταξη ενός πλάνου. Στην πραγματικότητα ο
προγραμματισμός και προϋπολογισμός είναι ιδιαίτερα σημαντικοί σε
περιβάλλον αβεβαιότητας. Ο προϋπολογισμός επιτρέπει μεθοδική παρά
χαοτική αντίδραση στην αλλαγή.
Μερικά από τα οφέλη του προϋπολογισμού είναι τα εξής:
o «Αναγκάζει» τα στελέχη να προγραμματίσουν για το μέλλον.
Πιέζει τα στελέχη να προβλέψουν μεταβαλλόμενες συνθήκες και να
προετοιμαστούν γι’ αυτές. Η διαδικασία του προϋπολογισμού καθιστά
τον προγραμματισμό μία σαφή ευθύνη της διοίκησης. Πολύ συχνά τα
στελέχη, εμπλέκονται στην καθημερινή εργασία, προσπαθώντας να
45
«σβήσουν φωτιές» και δεν έχουν τον χρόνο να ασχοληθούν με τα

προβλήματα της επόμενης μέρας. Η εμπλοκή στα καθημερινά ζητήματα
έχει σαν αποτέλεσμα να μην τίθενται τελικά ξεκάθαροι επιχειρησιακοί
στόχοι. Τα στελέχη αντιδρούν σε τρέχουσες καταστάσεις και δεν
προβλέπουν το μέλλον. Για την προετοιμασία του προϋπολογισμού
είναι απαραίτητο να τεθούν στόχοι καθώς επίσης και διαδικασίες για να
επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Ο προϋπολογισμός είναι το μέσο για να
επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί. Χωρίς στόχους η επιχείρηση δεν έχει
κατεύθυνση, τα προβλήματα είναι απρόβλεπτα και τα αποτελέσματα
δεν είναι εύκολο να ερμηνευτούν.
o Αποτελεί ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει προσδοκίες βάσει των οποίων
θα κριθεί η αποτελεσματικότητα της εταιρείας.
Οι στόχοι που τίθενται με τον προϋπολογισμό είναι η καλύτερη βάση σε
σχέση με την οποία κρίνονται τα πραγματικά δεδομένα από αυτά του
παρελθόντος. Το γεγονός ότι μία εταιρεία έχει φέτος 100 εκατ. τζίρο ενώ
πέρσι είχε 80 εκατ. τζίρο μπορεί να σημαίνει ότι η εταιρεία είναι
αποτελεσματική μπορεί και όχι. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα σύγκρισης με
τα ιστορικά δεδομένα είναι ότι μπορεί αυτά να κρύβουν
αναποτελεσματικότητα και λάθη του παρελθόντος. Επίσης, σημαντικές
αλλαγές όπως η τεχνολογική ανάπτυξη, οι μεταβαλλόμενες οικονομικές
συνθήκες, οι ενέργειες του ανταγωνισμού είναι επίσης ένας περιορισμός
στην χρήση ιστορικών δεδομένων.
o Υποστηρίζει τη διοίκηση στο συντονισμό των προσπαθειών, έτσι ώστε
οι στόχοι της εταιρείας να ταιριάζουν με τους στόχους των επιμέρους
τμημάτων ή ακόμα και του κάθε εργαζομένου.
Ίσως το πιο σημαντικό όφελος της κατάρτισης του προϋπολογισμού είναι
ότι όλοι οι εργαζόμενοι ενημερώνονται για τις προσδοκίες που έχει η
εταιρεία από αυτούς. Η διαδικασία του σχεδιασμού και ελέγχου του
προϋπολογισμού είναι μία λειτουργία που βοηθάει στην δημιουργία
ομοιογένειας μεταξύ των στόχων του κάθε εργαζομένου και της εταιρείας.
o Λειτουργεί ως βάση για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των
ανθρώπων της εταιρείας. Η προετοιμασία και η επακόλουθη συναίνεση
αυτών που συνεισέφεραν στην προετοιμασία του προϋπολογισμού
προσφέρει ένα μέτρο σύγκρισης για την αξιολόγηση τους αλλά και για
την αξιολόγηση της εταιρείας. Τα στελέχη ορίζονται ως υπεύθυνα για
το συγκεκριμένο κομμάτι του προϋπολογισμού που τους αφορά. Με
αυτό τον τρόπο ο προϋπολογισμός διευκολύνει την διοίκηση και
αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού.
o Διαχωρίζει περιοχές ευθύνες. Η διαδικασία του προϋπολογισμού
προϋποθέτει τον διαχωρισμό περιοχών ευθύνης.
o Ο προϋπολογισμός αποτελεί έναν «οδηγό ενεργειών». Η διαδικασία του
προϋπολογισμού παρέχει πληροφορίες για την καταλληλότητα και
αποτελεσματικότητα συγκεκριμένων ενεργειών. Αν κάποιες ενέργειες
αποδειχθούν μέσω τις διαδικασίας ως ασύμφορες, η εταιρεία προβαίνει
σε διορθωτικές ενέργειες, και με την έγκριση του προϋπολογισμού οι
46
εμπλεκόμενοι γνωρίζουν ακριβώς τις ενέργειες και τους στόχους που

αναμένει η διοίκηση από αυτούς.
o Αποτελεί ένα εργαλείο επικοινωνίας. Η διαδικασία του προϋπολογισμού
επιτρέπει την διάχυση της πληροφορίας για τις προτεινόμενες ενέργειες
σε διαφορετικά τμήματα της εταιρείας, σε διαφορετικά στελέχη και
επίπεδα και σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές. Απαιτώντας
ανταπόκριση, υποβοηθά την συνεργασίας όλων αυτών των
διαφορετικών μερών.
7.3 Προϋποθέσεις για έναν επιτυχημένο προϋπολογισμό

Ο προϋπολογισμός μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό μέσο κινήτρου. Ενας
από τους πιο σημαντικούς σκοπούς του προϋπολογισμού είναι να δώσει
κίνητρο στη διοίκηση να είναι αποτελεσματική και αποδοτική έτσι ώστε να
πετύχει τους εταιρικούς στόχους.
Για να γίνει αυτό θα πρέπει να συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις:
1. Βαθμός δυσκολίας. Ο ιδανικός προϋπολογισμός είναι αυτός που είναι μεν
δύσκολος να επιτευχθεί αλλά τα στελέχη της εταιρείας πιστεύουν ότι είναι
επιτεύξιμος. Αν είναι πολύ εύκολος να επιτευχθεί, ο προϋπολογισμός δεν
δίνει κίνητρο για περαιτέρω προσπάθεια. Για παράδειγμα, ένα τμήμα
μπορεί να επιλέξει να μην καταβάλλει ιδιαίτερη προσπάθεια, έτσι ώστε να
μην επιτύχει τα καλύτερα αποτελέσματα, έτσι ώστε να επόμενο έτος να
μην έχει υψηλότερους στόχους. Ο ιδανικός προϋπολογισμός έχει σαν
σκοπό να αποτελέσει ένα σημαντικό κίνητρο απόδοσης μην επιτρέποντας
ενέργειες όπως απεργίες, χαμηλή απόδοση της παραγωγής να
λειτουργήσουν. Στην πραγματικότητα ο ιδανικός προϋπολογισμός θεωρεί
δεδομένο ότι η εταιρεία λειτουργεί στην μέγιστη δυναμικότητα με την
μέγιστη αποτελεσματικότητα. Κάτω από κανονικές, μέτριες συνθήκες
λειτουργίας, ο προϋπολογισμός δεν θα επιτευχθεί.
Από την άλλη μεριά, αν τα στελέχη πιστεύουν ότι οι στόχοι που θέτει ο
προϋπολογισμός είναι πολύ δύσκολοι και δεν μπορούν να επιτευχθούν,
θα αποθαρρυνθούν και θα μετριάσουν τις προσδοκίες και προσπάθειες
τους σε ένα χαμηλότερο αλλά επιτεύξιμο επίπεδο. Η αποτυχία επίτευξης
των στόχων του προϋπολογισμού είναι ένα ισχυρό αντικίνητρο,
λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι εύκολο για τους εμπλεκόμενους να
μάθουν γρήγορα και εύκολα τι είναι επιτεύξιμο και τι όχι. Έχοντας
απογοητευτεί από τους υψηλούς στόχους του προϋπολογισμού, θα
χαμηλώσουν τις προσπάθειες τους σε ένα κανονικό επίπεδο,
επιτρέποντας μέτριες αποδόσεις και μέτρια προσπάθεια. Το πρόβλημα
για τη διοίκηση είναι να θέσει τέτοιους στόχους μέσω του
προϋπολογισμού, έτσι ώστε από την μία να εμποδίσει
αναποτελεσματικές ενέργειες, και από την άλλη στην περίπτωση της
επίτευξης να δημιουργήσει αίσθημα επιτυχίας. Για να επιτευχθεί αυτό
θα πρέπει να υπάρχουν ποσοτικοί στόχοι, πολύ καλή γνώση του
47
δυναμικού της εταιρείας, προηγούμενη εμπειρία και πάνω απ’ όλα κοινή
λογική.
2. Συμμετοχή ανώτατης διοίκησης. Η συμμετοχή της ανώτατης
διοίκησης στην διαδικασία του προϋπολογισμού είναι απαραίτητη,
προκειμένου οι άνθρωποι της εταιρείας να έχουν κίνητρο και η όλη
διαδικασία να θεωρηθεί έγκυρη. Η συμμετοχή αυτή δεν αφορά μόνο την
επιθεώρηση και την έγκριση, αλλά και την εμπλοκή στην αξιολόγηση και
εξέταση των αποκλίσεων.
3. Βαθμός αμεροληψίας. Για να είναι ο προϋπολογισμός αξιόπιστος και να
θεωρηθεί σαν τέτοιος από όλους, θα πρέπει όλοι να πιστεύουν ότι είναι
δίκαιος και ότι σε όλα τα τμήματα ισχύει ο ίδιος βαθμός δυσκολίας.
4. Κυριότητα (ownership). Προκειμένου να πιστέψουν όλοι στον
προϋπολογισμός, δεν θα πρέπει να επιβληθούν στόχοι από την ανώτερη
διοίκηση προς τον κάθε υπάλληλο, αλλά θα πρέπει η διαδικασία του
προϋπολογισμού να ξεκινάει από κάτω προς τα πάνω. Θα πρέπει να
υπάρχει συμμετοχή των χαμηλότερων επιπέδων, όπου οι στόχοι θα είναι
αποτέλεσμα κοινών αποφάσεων. Για να επιτευχθεί καλύτερη απόδοση, θα
πρέπει οι υπάλληλοι να έχουν συμμετάσχει στην διαδικασία του
προϋπολογισμού, έτσι ώστε να έχουν πιστέψει σε αυτόν. Η κοινή λογική
λέει ότι όταν οι υπάλληλοι μέσω της συμμετοχής τους στη διαδικασία του
προϋπολογισμού έχουν λεπτομερή γνώση των δυσκολιών θα καταβάλλουν
την απαιτούμενη προσπάθεια.
5. Συνήθη «παιχνίδια». Μία έρευνα που έγινε κατέγραψε μία σειρά από
«παιχνίδια» και «δικαιολογίες» που συνηθίζονται:
 Έχω πολύ καλή σχέση με τον προϊστάμενο μου και καθορίζω τους
στόχους όπως θέλω εγώ.
 Ζητάω να συμπεριλάβω στον προϋπολογισμό υψηλότερες δαπάνες
από αυτές που πιστεύω ότι χρειάζομαι, ξέροντας ότι θα μειωθούν,
έτσι ώστε επιτύχω τα επίπεδα δαπανών που πραγματικά χρειάζομαι.
 Αφήνω τον προϊστάμενο μου να πιστεύει ότι δυσκολεύομαι πολύ να
επιτύχω τους στόχους.
 Συμπεριλαμβάνω δαπάνες από άλλα projects σε projects που ξέρω
ότι σίγουρα θα εγκριθούν.
 Καλώ τον προϊστάμενο μου στον χώρο εργασίας έτσι ώστε να δει ο
ίδιος τι πραγματικά χρειάζομαι.
 Αν δεν μου εγκρίνουν ό,τι ζητάω, απλά λέω ότι δεν μπορώ να
λειτουργήσω.
 Ζητάω τη βοήθεια άλλων (εκτός του προϊσταμένου μου) για να
επιτύχω ότι θέλω στον προϋπολογισμό μου.
48
7.4 Από την αποστολή της εταιρείας στην καθημερινή

λειτουργία
Αποστολή της Εταιρείας -> Company Mission

καθημερινή λειτουργία -> day to day operations
Το παρακάτω σχεδιάγραμμα παρουσιάζει πως ο προϋπολογισμός μεταφράζει
την στρατηγική της εταιρείας σε βραχυχρόνιες λειτουργικές τακτικές για τα
διάφορα τμήματα.
Αποστολή/
Στρατηγική
Επιχειρηματικοί
Στόχοι
Μακροχρόνια
στρατηγική
Μακροχρόνιο
πλάνο
Βραχυχρόνια
στρατηγική
Προϋπολογισμός
Τακτικές
Εφαρμογή
Διαδικασία
προσαρμογής
Ελεγχος
7.5 Είδη προϋπολογισμού
7.5.1 Zero-based
Zero-based είναι το budget όταν καταρτίζεται σαν να επρόκειτο να
καταρτιστεί για πρώτη φορά. Κάθε προτεινόμενη δαπάνη εξετάζεται. Δεν
λαμβάνεται υπόψη το ύψος της δαπάνης κατά τα προηγούμενη έτη.
49
Αυτό το είδος του προϋπολογισμού απαιτεί από τη διοίκηση να κατατάξει τους

στόχους, τις λειτουργίες και ενέργειες για να διερευνήσει όλους τους
εναλλακτικούς τρόπους κάθε λειτουργίας και να προσδιορίσει το κόστος της
κάθε λειτουργίας. Απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο από τα άλλα είδη του
προϋπολογισμού. «Αναγκάζει» τη διοίκηση να επανεξετάσει και να
αιτιολογήσει τη δομή και τις λειτουργίες της εταιρείας.
7.5.2 Base
Κάποιες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν μία λιγότερο ακραία (από την zero-based)
μορφή προϋπολογισμού που ονομάζεται προϋπολογισμός base. Σύμφωνα με
αυτήν την προσέγγιση, ο αρχικός προϋπολογισμός περιλαμβάνει τους
ελάχιστους πόρους που απαιτούνται για να λειτουργήσει η επιχείρηση.
Οτιδήποτε επιπλέον πέρα από τους ελάχιστους πόρους, απαιτεί λεπτομερή
δικαιολόγηση και αξιολόγηση.
7.5.3 Fixed (static) and Flexible

Τα στοιχεία ενός προϋπολογισμού που είναι σταθερά δεν διαφοροποιούνται
ανεξάρτητα εάν διαφοροποιούνται κάποιοι παράμετροι. Ενώ τα στοιχεία ενός
προϋπολογισμού flexible, επαναπροσδιορίζονται κάθε φορά που
διαφοροποιούνται τα πραγματικά στοιχεία. Ένας προϋπολογισμός που είναι
flexible, επιτρέπει τον υπολογισμό διάφορων «σετ μεταβλητών». Οι
αποκλίσεις μεταξύ πραγματικών και προϋπολογιστικών στοιχείων μπορεί να
είναι ευνοϊκές (favourable variances) ή δυσμενείς (unfavourable variances).
Ευνοϊκές είναι αυτές που βελτιώνουν το αποτέλεσμα και δυσμενείς αυτό που
το μειώνουν.
7.5.4 Activity-based
Το Activity-based budget εστιάζει στο κόστος των ενεργειών που είναι
απαραίτητες για την παραγωγή και πώληση προϊόντων και υπηρεσιών.
Διαχωρίζει τα έμμεσα κόστη σε χωριστές ομοιογενείς ομάδες κόστους. Η
διοίκηση χρησιμοποιεί το κριτήριο αιτίας-αποτελέσματος (cause and effect) για
να αναγνωρίσει τους οδηγούς κόστους (cost drivers) για κάθε μία από αυτές
τις ομάδες κόστους.
Τα βήματα στο activity-based budget είναι τέσσερα:
 Υπολογισμός του κόστους για την εκτέλεση μίας μονάδας κάθε
ενέργειας
 Προσδιορισμός της ζήτησης για κάθε μονάδα ενέργειας σύμφωνα με
την προϋπολογισθείσα παραγωγή, την ανάπτυξη προϊόντων κ.λ.π.
 Υπολογισμός του κόστους που απαιτείται για την εκτέλεση της κάθε
ενέργειας
 Περιγραφή του προϋπολογισμού σαν σύνολο δαπανών για την
εκτέλεση των απαιτούμενων ενεργειών (και όχι σαν δαπάνες
τμημάτων).
50
7.5.5 Kaizen
Ο όρος είναι ιαπωνικός και χρησιμοποιείται γενικότερα για να εκφράσει την
συνεχή βελτίωση.
Σαν όρος για να χαρακτηρίσει τον προϋπολογισμό χρησιμοποιείται, όταν κατά
την χρονική περίοδο που αφορά ο προϋπολογισμός γίνονται συνεχείς
βελτιώσεις.
Για παράδειγμα έστω μία βιομηχανία παραγωγής οικιακών σκευών. Ο
προϋπολογισμός προβλέπει ότι οι απαιτούμενες εργατο-ώρες για την
παραγωγή μίας οικιακής συσκευής μέσα στο έτος θα είναι 4. Η προσέγγιση με
την μέθοδο Kaizen, θα προέβλεπε συνεχής βελτίωση στις απαιτούμενες
εργατο-ώρες και ο προϋπολογισμός θα είχε ως εξής:
Ιανουάριος-Μάρτιος 4
Απρίλιος Ιούνιος 3,9
Ιούλιος-Σεπτέμβριος 3,7
Οκτώβριος-Δεκέμβριος 3,5
Η εταιρεία θα έχει επιτύχει τους στόχους της μόνο αν επιτύχει αυτή την
συνεχή μείωση των απαιτούμενων εργατο-ωρών. Τελικά, σαν στόχος της
εταιρείας τίθεται η συνεχής βελτίωση.
7.5.6 Κυλιόμενος (Rolling)

Στον κυλιόμενο προϋπολογισμό κάθε φορά που έχουμε τα πραγματικά
δεδομένα για έναν μήνα προστίθεται ο προϋπολογισμός για έναν ακόμα μήνα.
Δηλαδή, αν ξεκινήσουμε έχοντας καταρτίσει τον προϋπολογισμό για τους
μήνες από Ιανουάριο έως και Δεκέμβριο του 2003, στο τέλος του Ιανουαρίου
2003 που θα έχουμε τα πραγματικά δεδομένα του μηνός, θα καταρτίσουμε
προϋπολογισμό για τον μήνα Ιανουάριο του 2004, και ο προϋπολογισμός μας
θα αφορά τους μήνες από Φεβρουάριο του 2003 έως και τον Ιανουάριο του
2004. Ο κυλιόμενος προϋπολογισμός υποχρεώνει τα στελέχη να σχεδιάζουν σε
έναν ορίζοντα 12 μηνών.
51
7.6 Μεθοδολογία – ο προϋπολογισμός βήμα-βήμα

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν κανόνες προϋπολογισμού τους οποίου
πρέπει να ακολουθήσει μία εταιρεία για να καταρτίσει τον προϋπολογισμό.
Υπάρχουν μόνο καλές και κακές πρακτικές.
Ο τρόπος κατάρτισης του προϋπολογισμού για μία εταιρεία κατασκευής
αεροπλάνων θα διαφέρει από αυτό σε μία εταιρεία καταναλωτικών αγαθών. Η
βιομηχανία κατασκευής αεροπλάνων βασίζεται στην μηχανική και τα κόστη
σχεδιασμού και παραγωγής θα είναι τα βασικότερα στοιχεία. Στην περίπτωση
των καταναλωτικών αγαθών, η διαφήμιση και διανομή θα είναι οι πιο
σημαντικοί παράγοντες. Παρ’ όλα αυτά οι βασικές αρχές προετοιμασίας του
προϋπολογισμού θα είναι κοινές.
7.6.1 Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης

Το πρώτο βήμα για την υλοποίηση του προϋπολογισμού είναι το
χρονοδιάγραμμα. Καθώς οι εμπλεκόμενοι καλούνται –συνήθως σε μικρό
χρονικό διάστημα- να προετοιμάσουν, να συντονίσουν και να επικοινωνήσουν
τα σχέδια τους για το επόμενο έτος θα πρέπει το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
να λαμβάνει υπόψη όλες αυτές τις ενέργειες, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση και
προσοχή στα δεδομένα που θα πρέπει να ανταλλαχθούν κατά την διαδικασία
του προϋπολογισμού.
Καλό είναι αυτός που έχει οριστεί σαν συντονιστής του προϋπολογισμού,
συνήθως ο υπεύθυνος του οικονομικού σχεδιασμού, να είναι αυτός που θα
λαμβάνει και θα προωθεί τα δεδομένα, έχοντας έτσι την ευκαιρία να ελέγξει
εκτός από την ορθότητα τους και την καταλληλότητα της μορφής τους έτσι
ώστε να διευκολύνει του προϋπολογισμού.
7.6.2 Διοχέτευση πληροφοριών για την προετοιμασία των επιμέρους

προϋπολογισμών
Συχνά, σαν πρώτο βήμα ορίζεται η προετοιμασία και διανομή των κατάλληλων
φορμών που θα χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή των διαφόρων στοιχείων.
Τις φόρμες αυτές συνήθως τις προετοιμάζει το τμήμα του Οικονομικού
Σχεδιασμού. Υπάρχει βέβαια και η περίπτωση η διαδικασία να υποστηρίζεται
από το μηχανογραφικό σύστημα, το οποίο και χρησιμοποιείται για τη συλλογή,
διανομή αλλά και επεξεργασία των δεδομένων.
52
7.6.3 Κατάρτιση Προϋπολογισμού

Για την παρουσίαση του τρόπου κατάρτισης του προϋπολογισμού, θα
χρησιμοποιήσουμε σαν παράδειγμα, μία εταιρεία παραγωγής ανταλλακτικών
για αεροπλάνα.
Τα βιομηχανικά της κόστη διακρίνονται σε:
 άμεσες ύλες,
 άμεσα εργατικά και
 έμμεσα βιομηχανικά κόστη (γενικά βιομηχανικά έξοδα)
Τα έμμεσα βιομηχανικά κόστη (μεταβλητά και σταθερά) επιβαρύνουν να
προϊόντα χρησιμοποιώντας σαν κριτήριο επιμερισμού τις εργατοώρες.
Το διάγραμμα της επόμενης σελίδας παρουσιάζει τα διάφορα μέρη του master
(κυρίως) προϋπολογισμού της εταιρείας.
Ο κυρίως προϋπολογισμός παρουσιάζει το σύνολο όλων των επιμέρους
προϋπολογισμών για μία χρονική περίοδο, που συνήθως είναι το έτος. Το
πρώτο μέρος παρουσιάζει τον λειτουργικό προϋπολογισμός, που είναι τα
αποτελέσματα χρήσης. Το δεύτερο μέρος είναι ο οικονομικός (financial)
προϋπολογισμός που αποτελείται από τον προϋπολογισμό επενδύσεων,
ταμειακών διαθεσίμων τον ισολογισμό και τις ταμειακές ροές. Ο οικονομικός
προϋπολογισμός εστιάζει στην επίδραση των λειτουργιών και των επενδύσεων
στα ταμειακά διαθέσιμα. Ο τελικός κύριος προϋπολογισμός είναι συνήθως το
αποτέλεσμα πολλών διαδοχικών επαναλήψεων και αλληλεπιδράσεων μεταξύ
των επιμέρους προϋπολογισμών.
53
Εσόδων
αποθεμάτων
παραγωγής
τέλους περιόδου
Προϋπολογισμός Γενικών
πρώτων και
άμεσων εργατικών βιομηχανικών
βοηθητικών υλών
εξόδων
κόστους
Λειτουργικός
εξόδων Ερευνας
Operating
και Ανάπτυξης
δαπανών
Marketing
δαπανών
Διάθεσης
δαπανών
Υποστήριξης
πελατών
Διοικητικών
δαπανών
Λειτουργικού
κέρδους
Προϋπολογισμός Προϋπολογισμός Προϋπολογισμός Οικονομικός
Ταμειακών
Επενδύσεων Ισολογισμού Ταμειακών Ροών (Financial)
Διαθεσίμων
54
7.6.3.1 Κατάρτιση λειτουργικού προϋπολογισμού
7.6.3.1.1 Προϋπολογισμός Εσόδων
Συνήθως, ο προϋπολογισμός εσόδων είναι το σημείο εκκίνησης για την

κατάρτιση του προϋπολογισμού, επειδή η παραγωγή και τα σχετικά έξοδα
καθώς επίσης και τα επίπεδα των αποθεμάτων εξαρτώνται από το επίπεδο των
πωλήσεων.
Ο προϋπολογισμός των εσόδων καταρτίζεται μετά από επεξεργασία
πληροφοριών και συζητήσεις μεταξύ του τμήματος πωλήσεων και του
τμήματος Marketing.
Ένα καλό σημείο εκκίνησης είναι η προσδοκώμενη ανάπτυξη της αγοράς,
λαμβάνοντας υπόψη το ρυθμό ανάπτυξης της συγκεκριμένης αγοράς στην
οποία ανήκει το προϊόν τα τελευταία χρόνια. Σε ένα δεύτερο στάδιο,
υπολογίζεται το μερίδιο της εταιρείας σε αυτήν την αγορά.
Προκειμένου να οριστεί το προϋπολογισμένο μερίδιο αγοράς τα διάφορα
τμήματα θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις ενέργειες στις οποίες θα προβούν για
να υποστηρίξουν αυτό το μερίδιο αγοράς. Τέτοιες ενέργειες μπορεί να είναι:
διαφήμιση, ανάπτυξη δικτύου διανομής, προωθητικές ενέργειες, ανάπτυξη
νέων προϊόντων, βελτίωση υπαρχόντων προϊόντων, βελτίωση επιπέδου
υποστήριξης πελατών κλπ.
Διάφορες ομάδες της εταιρείας μπορεί να ασκήσουν πιέσεις για υπερεκτίμηση
ή υποεκτίμηση των εσόδων. Συνήθως την πίεση για υπερεκτίμηση ασκούν τα
υψηλότερα στελέχη, το διοικητικό συμβούλιο και οι μέτοχοι, ενώ για
υποεκτίμηση πιέζουν τα στελέχη τα οποία λαμβάνουν μέρος των αποδοχών
τους σύμφωνα με την επίτευξη στόχων πωλήσεων, π.χ. πωλητές.
Υπάρχει η πιθανότητα, τα έσοδα να περιορίζονται λόγω ανεπάρκειας
παραγωγικής δυναμικότητας. Για παράδειγμα, η υψηλή ζήτηση, ανεπάρκεια
προσωπικού ή υλικών, ή απεργίες μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση των
αποθεμάτων των προϊόντων. Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορούν να γίνουν
επιπλέον πωλήσεις επειδή δεν υπάρχουν διαθέσιμα προϊόντα. Σε αυτή την
περίπτωση τα έσοδα που προϋπολογίζονται είναι αυτά που μπορούν να
παραχθούν.
Στο παράδειγμα μας ο προϋπολογισμός εσόδων θα είναι:
Τεμάχια Τιμή Συνολικά

Πώλησης έσοδα
Προϊόν για κανονική χρήση 5.000 600 3.000.000
Προϊόν για βαριά χρήση 1.000 800 800.000
Σύνολο 3.800.000
55
7.7 Πιθανοί λόγοι αποτυχίας

Υπάρχουν διάφορες αιτίες που οδηγούν τον προϋπολογισμό σε αποτυχία:
 Λάθος εκτιμήσεις. Τα στελέχη δεν μπορούν να κατανοήσουν το
συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον και προσκολλούνται σε ρυθμούς
ανάπτυξης που δεν είναι πλέον επίκαιροι.
 Η κατάρτιση προϋπολογισμών γύρω από υπάρχουσες οργανωτικές
δομές που όμως είναι ακατάλληλες για την συγκεκριμένη χρονική
στιγμή.
 Η αδυναμία της διοίκησης να κατανοήσει τα επιχειρησιακά συστήματα.
Τα στελέχη εστιάζουν στην λεπτομέρεια και σε λάθος παραμέτρους.
 Η απουσία της υποστήριξης από τη διοίκηση. Η διαδικασία του
προϋπολογισμού είναι δύσκολο να πετύχει αν δεν υποστηρίζεται από
την ανώτερη διοίκηση.
 Η αδυναμία κατανόησης του σημαντικού ρόλου του προϋπολογισμού.
Δεν δίνεται η πρέπουσα σημασία στη διαδικασία προϋπολογισμού, που
για κάποιες εταιρείες είναι απλά τα δεδομένα προηγούμενων χρόνων,
προσαυξημένα με τον πληθωρισμό.
7.8 Οι διαφορές του forecast με τον προϋπολογισμό
Forecast -> πρόβλεψη

Είναι αρκετοί αυτοί που πιστεύουν ότι ο προϋπολογισμός είναι ένα forecast.
Παρ’ ολο που υπάρχουν κάποιες ομοιότητες, στο γεγονός ότι κατά τη
διαδικασία του Budget θα πρέπει να γίνει πρόβλεψη κάποιων μεταβλητών,
όπως π.χ. των πωλήσεων, του πληθωρισμού κλπ υπάρχουν πολλές διαφορές
μεταξύ του forecast και του Budget.
Οι διαφορές αυτές φαίνονται στον ακόλουθο πίνακα:
56
Budget Forecast
Οι προϋπολογισμοί είναι βραχυχρόνια Το Forecast μπορεί να αποτελεί μέρος
στρατηγικά πλάνα και αποτελούν ενός προϋπολογισμού, αλλά στην
αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας ουσία είναι μία καλή εκτίμηση για το
σχεδιασμού στρατηγικής. Είναι το τι πρόκειται να συμβεί στο άμεσο
σχέδιο που έχει σαν στόχο η εταιρεία μέλλον.
βραχυπρόθεσμα, και καλύπτει το
σύνολο των ενεργειών της εταιρείας.
Επειδή ο προϋπολογισμός αποτελεί Το Forecast δεν αποτελεί εργαλείο
ένα εργαλείο της διοίκησης, της διοίκησης και το άτομο που
εμπεριέχει και το στοιχείο της καταρτίζει το forecast δεν είναι
δέσμευσης. Τα στελέχη καθίστανται υπεύθυνο για την επίτευξη των
υπεύθυνα για τους στόχους που θέτει στόχων.
ο προϋπολογισμός .
Επειδή υπάρχει το στοιχείο της Το forecast αποτελεί απλά μία
δέσμευσης ο προϋπολογισμός εκτίμηση, για το τι είναι πιο πιθανό να
προϋποθέτει την πραγματοποίηση συμβεί, χωρίς να προϋποθέτει ότι θα
των κατάλληλων ενεργειών για την πραγματοποιηθούν κάποιες ενέργειες.
επίτευξη των στόχων.
Συνήθως ο προϋπολογισμός απαιτεί Τα forecasts δεν απαιτούν κάποιο
διάφορα στάδια έγκρισης από την είδος έγκρισης.
ιεραρχία της εταιρείας.
Ο προϋπολογισμός είναι εργαλείο Το forecast είναι αποκλειστικά
σχεδιασμού αλλά και ελέγχου. εργαλείο σχεδιασμού.
Ο προϋπολογισμός διατυπώνεται σε Το forecast μπορεί να γίνεται σε
χρηματική μονάδα, αν και μπορεί να διάφορες μονάδες, π.χ. ποσοτητες
χρησιμοποιούνται για κάποια κομμάτια
του μη χρηματικές μονάδες ή και
ποιοτικές μονάδες.
Συνήθως ο προϋπολογισμός καλύπτει Το forecast μπορεί να καλύπτει μήνα
την περίοδο ενός έτους, και τρίμηνο, εξάμηνο κλπ.
υποδιαιρείται σε μήνες ή τρίμηνα.
Αφού εγκριθεί ο προϋπολογισμός Το forecast μπορεί να ανανεώνεται
ανανεώνεται σε προκαθορισμένα όποτε είναι διαθέσιμες νέες
χρονικά διαστήματα π.χ. τρίμηνο. πληροφορίες.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Στο forecast παρόλο που οι
αποκλίσεις μεταξύ των αποκλίσεις μπορεί να εξετασθούν, δεν
προϋπολογισθέντων και των αναλύονται. Η εξέταση των
πραγματοποιηθέντων αναλύονται σε αποκλίσεων χρησιμοποιείται μόνο για
προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα να γίνει καλύτερη πρόβλεψη στο
π.χ. μήνας. μέλλον.
57
58
8 VARIANCE ANALYSIS
Σκοπός είναι η ανίχνευση των λόγων απόκλισης των πραγματικών με τα
προϋπολογισμένα μεγέθη.
Είναι μία μέθοδος εναρμόνισης των πραγματικών αποτελεσμάτων με τα
προϋπολογιστικά. Δείχνει από πού προέρχονται οι αποκλίσεις.
Το πρώτο βήμα είναι να προσαρμοστεί ο προϋπολογισμός στα πραγματικά
επίπεδα παραγωγής ή πωλήσεων. Στο επόμενο βήμα συγκρίνονται τα
πραγματικά δεδομένα με τα προσαρμοσμένα.
Τελικά προκύπτουν τρία νούμερα:
Εναρμονισμένος (flexed) προϋπολογισμός
Πραγματικά αποτελέσματα
Η διαφορά μεταξύ του προϋπολογισμού και του Εναρμονισμένου
προϋπολογισμού οφείλεται σε απόκλιση όγκου, ενώ η διαφορά μεταξύ του
Εναρμονισμένου προϋπολογισμού και των πραγματικών αποτελεσμάτων
οφείλεται σε άλλους λόγους.
Παράδειγμα:
Έστω μία εταιρεία που παράγει και πουλάει μόνο ένα προϊόν, ένα ένδυμα.
Έστω ότι κάθε μία μονάδα του προϊόντος απαιτεί πρώτες ύλες, την
συναρμολόγηση από την παραγωγική μονάδα αλλά και χειρωνακτικές
εργασίες. Οι πωλήσεις γίνονται σε μεμονωμένα καταστήματα ρούχων και σε
αλυσίδες ρούχων. Η εταιρεία καταρτίζει το προϋπολογισμό πωλήσεων, βάσει
των στοιχείων που παίρνει από το τμήμα Marketing, (προϋπολογιστική τιμή
πώλησης x προϋπολογιστικά τεμάχια πώλησης), και τα λειτουργικά έξοδα
(διοικητικά, παραγωγής, διάθεσης, έρευνας και ανάπτυξης κλπ).
Σε κάθε κατηγορία εξόδων μπορεί να υπάρχουν άμεσα και έμμεσα κόστη:
ΑΜΕΣΑ ΕΜΜΕΣΑ
Παραγωγής Πρώτες και βοηθητικές Μεταβλητά βιομηχανικά
ύλες έξοδα
Άμεσο εργατικό Σταθερά βιομηχανικά
δυναμικό έξοδα
Διάθεσης Άμεσο προσωπικό Μεταβλητά έξοδα
διάθεσης
Σταθερά έξοδα διάθεσης
Στα κόστη παραγωγής περιλαμβάνονται άμεσα υλικά (που είναι όλα

μεταβλητά), άμεσο εργατικό δυναμικό (που είναι επίσης μεταβλητό) και γενικά
βιομηχανικά έξοδα (που διαχωρίζονται σε μεταβλητά και σταθερά).
59
Στα έξοδα διάθεσης που περιλαμβάνουν έξοδα υποστήριξης πελατών, έξοδα

διαφήμισης, έξοδα πωλήσεων κλπ περιλαμβάνονται το κόστος του άμεσου
προσωπικού (κυρίως πωλήσεων που είναι όλο μεταβλητό) και γενικά έξοδα
διάθεσης που διακρίνονται σε μεταβλητά και σταθερά.
Το άμεσο κόστος παραγωγής διαφοροποιείται κάθε φορά που διαφοροποιείται
ο βαθμός των τεμαχίων που παράγεται.
Το άμεσο κόστος διάθεσης διαφοροποιείται κάθε φορά που διαφοροποιείται ο
βαθμός των τεμαχίων που πωλείται.
Τα έσοδα διαφοροποιούνται κάθε φορά που διαφοροποιείται ο βαθμός των
τεμαχίων που πωλείται.
Όλα τα κόστη της εταιρείας είτε διαφοροποιούνται σύμφωνα με τα τεμάχια
είτε είναι σταθερά. Κάνουμε αυτή την απλή υπόθεση για να υπογραμμίσουμε
την βασική προσέγγιση του flexible προϋπολογισμού. Επίσης για τον ίδιο λόγο
θεωρούμε ότι τα αποθέματα αρχής και τέλους περιόδου είναι τα ίδια.
Τα πραγματικά αποτελέσματα και τα ποσά του fixed προϋπολογισμού για τον
Απρίλιο του 2009 έχουν ως εξής:
Πραγματικά στοιχεία Στοιχεία Fixed

προϋπολογισμού
Τεμάχια Πώλησης 10.000 12.000
Έσοδα 1.850.000 2.160.000
Μεταβλητά κόστη 1.120.000 1.188.000
Σταθερά κόστη 705.000 710.000
Λειτουργικό αποτέλεσμα 25.000 262.000
Στο πρώτο επίπεδο ανάλυσης οι αποκλίσεις έχουν ως εξής:
Πραγματικό λειτουργικό αποτέλεσμα 25.000

Προϋπολογισμένο λειτουργικό αποτέλεσμα 262.000
Απόκλιση μεταξύ προϋπολογισμένου και 237.000
πραγματικού λειτουργικού αποτελέσματος
Το πρώτο επίπεδο παρουσιάζει στο ανώτερο επίπεδο την απόκλιση μεταξύ
πραγματικού και προϋπολογιστικού λειτουργικού αποτελέσματος.
60
Στο δεύτερο επίπεδο ανάλυσης οι αποκλίσεις έχουν ως εξής:
Πραγματικά Αποκλίσεις Fixed Fixed

αποτελέσματα προϋπολογισμού Προϋπολογισμός
(1) (2) = (1) – (3) (3)
Τεμάχια 10.000 2.000 Δ 12.000

πώλησης
Έσοδα 1.850.000 310.000 Δ 2.160.000
Μεταβλητά 1.120.000 68.000 Ε 1.188.000

κόστη
Contribution 730.000 242.000 Δ 972.000
profit
Σταθερά 705.000 5.000 Ε 710.000

κόστη
Λειτουργικό 25.000 237.000 Δ 262.000
αποτέλεσμα
Contribution Profit = Μικτό αποτέλεσμα μείον μεταβλητά κόστη
Δ: Δυσμενής απόκλιση
Ε: Ευνοϊκή απόκλιση
Το δεύτερο επίπεδο παρουσιάζει την απόκλιση μεταξύ πραγματικού και
προϋπολογιστικού λειτουργικού αποτελέσματος παρέχοντας μεγαλύτερη
πληροφόρηση από το πού προέρχεται η απόκλιση αυτή.
Οι επιπλέον πληροφορίες που παρέχονται είναι ότι η δυσμενής απόκλιση των
237.000 Ευρώ προέρχεται από τις χαμηλότερες πωλήσεις, και τα μεταβλητά
κόστη.
61
Η προσέγγιση για την ανάπτυξη ενός flexible προϋπολογισμού αποτελείται από

τα εξής βήματα:
Βήμα 1: Προσδιορισμός της προϋπολογισθείσας τιμής πώλησης ανά

τεμάχιο, των μεταβλητών εξόδων ανά τεμάχιο και των σταθερών
εξόδων. Κάθε τεμάχιο (το ένδυμα) έστω ότι έχει προϋπολογισθείσα τιμή
πώλησης 180 Ευρώ. Το μεταβλητό κόστος ανά τεμάχιο σύμφωνα με τον
προϋπολογισμό έστω ότι είναι 99 λεπτά. Στη στήλη (2) του πίνακα που
παρουσιάζει το δεύτερο επίπεδο φαίνεται η ανάλυση αυτού του κόστους. Τα
προϋπολογισμένα σταθερά έξοδα είναι 710.000 (εκ των οποίων τα 276.000
είναι παραγωγής και τα 434.000 διάθεσης).
Βήμα 2: Προσδιορισμός της πραγματικής ποσότητας πώλησης. Τον

Απρίλιο του 2009 η εταιρεία πούλησε 10.000 τεμάχια.
Βήμα 3: Προσδιορισμός των εσόδων που βασίζονται στην προϋπολογισμένη

τιμή πώλησης και της πραγματικής ποσότητας.
Έσοδα flexible προϋπολογισμού: 180 Ευρώ x 10.000 τεμάχια = 1.800.000
Βήμα 4: Προσδιορισμός της πραγματικής ποσότητας που παρήχθη. Τα

έξοδα παραγωγής επηρεάζονται από την ποσότητα που παράγεται. Ενώ τα
έξοδα διάθεσης από την ποσότητα που πωλείται. Τον Απρίλιο του 2009 η
εταιρεία παρήγαγε και πούλησε 10.000 τεμάχια (έχουμε κάνει την υπόθεση ότι
τα αποθέματα αρχής και τέλους περιόδου είναι τα ίδια).
62
Ποσά flexible προϋπολογισμού για Πραγματικά

διαφορετικά επίπεδα πωλήσεων αποτελέσματα
Προϋπολ.
για 10.000
κόστος 10.000 12.000 15.000
τεμάχια
ανά
(2) (3) (4)
μονάδα (5)
(1)
Έσοδα 180 1.800.000 2.160.000 2.700.000 1.850.000
Μεταβλητά κόστη
Άμεσα υλικά 60 600.000 720.000 900.000 688.200
Άμεσα 16 160.000 192.000 240.000 198.000
εργατικά
παραγωγής
Άμεσο 6 60.000 72.000 90.000 57.600
προσωπικό
διάθεσης
Μεταβλητά 12 120.000 144.000 180.000 130.500
έξοδα
παραγωγής
Μεταβλητά 5 50.000 60.000 75.000 45.700
έξοδα διάθεσης
Σύνολο 99 990.000 1.188.000 1.485.000 1.120.000
μεταβλητών
εξόδων
Contribution 81 810.000 972.000 1.215.000 730.000

Profit
Σταθερά έξοδα
Έξοδα 276.000 276.000 276.000 285.000
παραγωγής
Έξοδα 434.000 434.000 434.000 420.000
διάθεσης
Σύνολο 710.000 710.000 710.000 705.000
σταθερών
εξόδων
Σύνολο Εξόδων 1.700.000 1.898.000 2.195.000 1.825.000
Λειτουργικό 100.000 262.000 505.000 25.000
Αποτέλεσμα
63
Βήμα 5: Προσδιορισμός του flexible προϋπολογισμού για έξοδα που

βασίζονται στα μεταβλητά έξοδα σύμφωνα με τον προϋπολογισμό
και στα σταθερά έξοδα σύμφωνα με τα πραγματικά δεδομένα
Μεταβλητά έξοδα flexible

Παραγωγής 88 x 10.000 = 880.000
Διάθεσης 11 x 10.000 = 110.000
990.000
Σταθερά έξοδα flexible
Παραγωγής 276.000
Διάθεσης 434.000
710.000
Σύμφωνα με τα πέντε αυτά βήματα περνάμε στο τρίτο επίπεδο της ανάλυσης
των αποκλίσεων, το οποίο επιτρέπει την καλύτερη διερεύνηση των αιτιών της
απόκλισης των 237.000 Ευρώ στο λειτουργικό αποτέλεσμα.
Η απόκλιση των 237.000 Ευρώ αναλύεται σε δύο κατηγορίες:
Σε αποκλίσεις που οφείλονται στη διαφορά όγκου των τεμαχίων που
πουλήθηκαν / παρήχθησαν και σε αποκλίσεις στα έξοδα που
πραγματοποιήθηκαν.
64
8.1.1.1.1.1 Τρίτο επίπεδο ανάλυσης

Αποκλίσεις
που
Αποκλίσεις
οφείλονται
flexible
Πραγματικά Flexible στην Fixed
αποτελέσματα προϋπολογ. προυπολ. ποσότητα προϋπολ.
(2)=(1)-(3)
(1) (3) (4)=(3)-(5) (5)
Τεμάχια που 10.000 0 10.000 2.000 Δ 12.000
πουλήθηκαν
Έσοδα 1.850.000 50.000 Ε 1.800.000 360.000 Δ 2.160.000
Μεταβλητά 1.120.000 130.000 Δ 990.000 198.000 Ε 1.188.000
έξοδα
Contribution 730.000 80.000 Δ 810.000 162.000 Δ 972.000
Profit
Σταθερά 705.000 5.000 Ε 710.000 0 710.000
έξοδα
Λειτουργικό 25.000 75.000 Δ 100.000 162.000 Δ 262.000
αποτέλεσμα
Απόκλιση Απόκλιση
λόγω λόγω
εξόδων όγκου
65
Απόκλιση λόγω εξόδων: Είναι η διαφορά μεταξύ των πραγματικών

δεδομένων και των δεδομένων του flexible προϋπολογισμού, δηλαδή των
ποσών του προϋπολογισμού για το επίπεδο των πραγματικών πωλήσεων.
Στον προηγούμενο πίνακα οι τρεις πρώτες στήλες συγκρίνουν τα πραγματικά
αποτελέσματα και αυτά του προϋπολογισμού στο επίπεδο όμως των
πραγματικών πωλήσεων. Οι αποκλίσεις αυτές φαίνονται στην στήλη (2). Στην
γραμμή του λειτουργικού αποτελέσματος η απόκλιση είναι 75.000 Ευρώ. Αυτή
η απόκλιση προκύπτει επειδή η πραγματική τιμή πώλησης, το μεταβλητό
κόστος ανά μονάδα πώλησης και τα σταθερά έξοδα διαφέρουν από τα
προϋπολογισμένα, όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα
Actual ανά μονάδα Budget ανά μονάδα
Τιμή πώλησης 185 180
Μεταβλητό κόστος 112 99
Τα πραγματικά σταθερά έξοδα είναι 705.000, δηλαδή 5.000 Ευρώ λιγότερα
από τον προϋπολογισμό και αυτό είναι μία ευνοϊκή απόκλιση επειδή αυξάνει το
λειτουργικό αποτέλεσμα.
Η απόκλιση στην τιμή πώλησης είναι επίσης μία ευνοϊκή απόκλιση.
Η διαφορά στην τιμή είναι 5 Ευρώ (185-180), την οποία όταν
πολλαπλασιάζουμε με τις πραγματικές πωλήσεις (10.000 τεμάχια), έχουμε μία
απόκλιση (ευνοϊκή) της τάξεως των 50.000 Ευρώ.
Το αυξημένο όμως μεταβλητό κόστος ανά μονάδα είναι μία δυσμενής
απόκλιση και υπολογίζεται ως εξής:
Πραγματικό μεταβλητό κόστος ανά μονάδα 112 μείον προϋπολογιστικό
μεταβλητό κόστος ανά μονάδα 99 = 13 Ευρώ
επί τις πραγματικές πωλήσεις 10.000 τεμάχια = 130.000 Ευρώ, η οποία είναι
μία δυσμενής απόκλιση.
Απόκλιση λόγω όγκου: Είναι η διαφορά μεταξύ του flexible
προϋπολογισμού και των ποσών του fixed προϋπολογισμού, που οφείλονται
στη διαφορά των ποσοτήτων που είχαν προϋπολογισθεί ότι θα πουληθούν και
αυτών που πραγματικά πουλήθηκαν.
Η απόκλιση λόγω όγκου θα είναι η διαφορά μεταξύ flexible και fixed
προϋπολογισμού: 100.000 – 262.000 = 162.000 Ευρώ δυσμενής απόκλιση.
66
9 PERFORMANCE MEASUREMENT
Σκοπός είναι η παρακολούθηση της απόδοσης κάποιου ατόμου ή κάποιου
πράγματος σε σχέση με ένα στόχο.
Σαν άτομο μπορεί να θεωρηθούν οι υπάλληλοι, τα στελέχη, ομάδες ή τμήματα
της εταιρείας.
Ενώ σαν πράγμα μπορεί να θεωρηθούν τα μηχανήματα, τα πάγια της
εταιρείας, τα προϊόντα, ένα εργοστάσιο, ή και ολόκληρη η εταιρεία.
Σαν στόχος μπορεί να θεωρηθεί ο προϋπολογισμός, ποιοτικοί ή ποσοτικοί
στόχοι, η απόδοση προηγούμενων ετών, η απόδοση άλλων εταιρειών ή η
απόδοση της οικονομίας γενικότερα.
Παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι οι ακόλουθοι:
 Απαιτούμενοι πόροι. Για την συλλογή και την επεξεργασία των
στοιχείων απαιτούνται πόροι, όπως ανθρωποώρες, συστήματα κλπ. Θα
πρέπει να εξεταστεί το κόστος αυτών των πόρων σε σχέση με το
όφελος που παράγεται από την συλλογή και επεξεργασία στοιχείων.
Συμβαίνει να αναλώνονται πολλές ανθρωποώρες για την παραγωγή
στοιχείων που τελικά δεν χρησιμοποιούνται.
 Θα πρέπει πάντα οι δείκτες απόδοσης που είναι βασισμένοι σε
πραγματικά στοιχεία να συγκρίνονται με κάτι άλλο, που μπορεί να είναι
ιστορικά δεδομένα, ο προϋπολογισμός κλπ.
 Θα πρέπει οι δείκτες απόδοσης να είναι σχετικοί με την εταιρεία.
Υπάρχουν δείκτες απόδοσης που μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες τις
εταιρείες, π.χ. δείκτες κερδοφορίας. Η κάθε εταιρεία όμως μπορεί να
αναπτύξει τους δικούς της δείκτες απόδοσης ανάλογα με τις ανάγκες τις
και ανάλογα με το τι θεωρεί σημαντικό.
 Όταν οι δείκτες επικοινωνούνται θα πρέπει οι άμεσα εμπλεκόμενοι να
εξηγήσουν την πορεία τους και την τυχόν απόκλιση τους από τους
στόχους. Σκοπός είναι η εκμάθηση της εταιρείας μέσα από τους δείκτες
απόδοσης και η ανάληψη των κατάλληλων ενεργειών για να
επιτευχθούν τα επιθυμητά επίπεδα τους.
9.1 Οικονομικοί Δείκτες απόδοσης

Οι οικονομικοί δείκτες απόδοσης που μπορεί να χρησιμοποιήσει μία εταιρεία
είναι ποικίλοι
 Κέρδη, Μικτό περιθώριο κέρδους
 Έσοδα, έσοδα ανά πελάτη, έσοδα ανά υπάλληλο
 Έξοδα, έξοδα προς πωλήσεις, έξοδα ανά υπάλληλο
 Τιμή μετοχής
 Ταμειακά διαθέσιμα
67
Οι δείκτες μπορούν να συγκριθούν με τον προϋπολογισμό, μπορεί να

συγκρίνονται οι ίδιοι δείκτες για κάθε τμήμα, ή για κάθε εταιρεία αν πρόκειται
για Όμιλο εταιρειών κλπ.
9.2 Μη Οικονομικοί Δείκτες απόδοσης

Οι μη οικονομικοί δείκτες απόδοσης μπορεί να είναι ποιοτικοί ή ποσοτικοί. Αν
και είναι αρκετά υποκειμενικοί, καθώς βασίζονται στην γνώμη κάποιου, είναι
σημαντικό να εξετάζουμε την πορεία τους.
Μη οικονομικοί δείκτες μπορεί να είναι:
 Δείκτες σχετικά με την Ποιότητα προϊόντος. Η συλλογή τους μπορεί να
γίνει μέσω ερωτηματολογίων προς τους πελάτες.
 Χρόνος παράδοσης. Μπορεί να μετρηθεί ο μέσος χρόνος από την
παραγγελία μέχρι και την παράδοση τους προϊόντος.
 Αξιοπιστία
 After-sales service
 Ικανοποίηση πελατών. Η συλλογή τους μπορεί να γίνει μέσω
ερωτηματολογίων προς τους πελάτες.
9.3 Παραδείγματα δεικτών
 Return on Investment, Δείχνει τα κέρδη που δημιουργούν οι πόροι που

χρησιμοποιούνται.
Ο τύπος που χρησιμοποιείται είναι:
Kέρδος
Απασχολούμενα κεφάλαια
Όπου κέρδος είναι το κέρδος πριν από φόρους και τόκους, δηλαδή το
λειτουργικό κέρδος και
Όπου απασχολούμενα κεφάλαια είναι τα κεφάλαια που χρησιμοποιούνται για
την λειτουργία της εταιρείας, δηλαδή δεν συμπεριλαμβάνονται κεφάλαια όπως
συμμετοχές σε άλλες εταιρείες.
Χρησιμοποιείται ο μέσος όρος των κεφαλαίων στην διάρκεια της χρονιάς
καθώς τα κέρδη που παράγονται, παράγονται κατά τη διάρκεια του έτους και
όχι με τα κεφάλαια στο τέλος τους έτους.
 Περιθώριο Κέρδους

Λειτουργικό κέρδος
πωλήσεις
68
Δείχνει το ποσοστό του κέρδους που παράγουν οι πωλήσεις
 Μικτό Περιθώριο Κέρδους
Μικτό κέρδος
πωλήσεις
Δείχνει το ποσοστό του μικτού κέρδους που παράγουν οι πωλήσεις
 Επιστροφές προς συνολικές πωλήσεις.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δείκτης της ικανοποίησης των πελατών ή
σαν δείκτης για την παραγωγή, αν η επιστροφή αφορά ελαττωματικά
προϊόντα.
 Καθυστερημένες παραδόσεις.
Μετράει την αποτελεσματικότητα του προγραμματισμού παραγωγής και

δείχνει την ικανοποίηση των πελατών
Ευελιξία, ταχύτητα λανσαρίσματος νέων προϊόντων

• Ταχύτητα Εξυπηρέτησης, αριθμός πελατών που εξυπηρετούνται
• Ερωτηματολόγια ικανοποίησης πελατών
9.4 Παραδείγματα δεικτών σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών

Οι υπηρεσίες έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
 Είναι άυλες
 Η κατανάλωση τους είναι ταυτόχρονη με την παραγωγή τους
 Δεν αποθηκεύονται
 Η παροχή υπηρεσιών είναι ετερογενής, κάθε φορά που παρέχεται
Εντούτοις, η απόδοση των εταιρειών παροχής υπηρεσιών μπορεί να μετρηθεί
σε σχέση με τα ακόλουθα κριτήρια:
 Ανταγωνισμός, π.χ. μερίδια αγοράς, σημεία πώλησης κλπ

 Οικονομικά κριτήρια
 Ποιότητα υπηρεσιών
 Ευελιξία, ταχύτητα παράδοσης, άμεση ανταπόκριση απαιτήσεων
πελατών
 Καινοτομία, δαπάνη έρευνας και τεχνολογίας, Νέες υπηρεσίες προς
σύνολο υπηρεσιών
69
9.5 Βalanced Scorecard
Το balanced scorecard είναι ένα management system (όχι μόνο ένα μοντέλο
μέτρησης) που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αποσαφηνίσουν το όραμα τους
και τη στρατηγική τους και να τα μεταφράσουν σε ενέργειες.
Οι Kaplan and Norton περιγράφουν την καινοτομία του balanced scorecard ως
εξής: Το balanced scorecard παραμένει παραδοσιακό μοντέλο μέτρησης. Αλλά
οι στόχοι σε οικονομικά μεγέθη μιλάνε για γεγονότα του παρελθόντος, κάτι
που αρκεί για βαριές βιομηχανίες για τις οποίες οι επενδύσεις σε πελατειακές
σχέσεις και ικανότητες δεν είναι σημαντικές για επίτευξη των στόχων. Αυτοί οι
οικονομικοί στόχοι είναι ανεπαρκείς, καθώς πλέον απαιτείται επένδυση σε
σχέσεις με πελάτες, προμηθευτές, εργαζομένους, διαδικασίες, τεχνολογία και
καινοτομία».
Το balanced scorecard υποδεικνύει να δούμε την επιχείρηση από 4
διαστάσεις:
–Learning & Growth, Περιλαμβάνει την εκπαίδευση των υπαλλήλων και την
επιχειρησιακή κουλτούρα που συνδέεται και με την ατομική και την
επιχειρησιακή βελτίωση.
–Business processes, Aναφέρεται στις εσωτερικές διαδικασίες
–Customer, Αυτός είναι ένας κυρίαρχος δείκτης. Εάν ο πελάτης δεν είναι
ευχαριστημένος τότε θα αναζητήσει άλλους προμηθευτές που θα τον
ικανοποιήσουν.
–Financial, Δεν παραβλέπεται η σημασία των οικονομικών μεγεθών που
παραδοσιακά έχουν. Ακριβή και έγκαιρα οικονομικά στοιχεία θα είναι πάντα η
προτεραιότητα. Σκοπός τους όμως είναι να ισορροπήσουν τη σημασία τους με
αυτήν των άλλων διαστάσεων.
70
10 ΠΩΣ ΓΡΑΦΟΥΜΕ ΕΝΑ BUSINESS PLAN
10.1 Τι είναι ένα business plan

O πρωταρχικός σκοπός ενός business plan είναι να αξιολογήσει την οικονομική
βιωσιμότητα της εταιρείας καθώς επίσης να περιγράψει και να αναλύσει τις
προοπτικές της.
Η προετοιμασία ενός business plan είναι απαραίτητη ανεξάρτητα από το
μέγεθος της εταιρείας. Παρ’ όλα αυτά είναι πολλές εταιρείες που δεν μπαίνουν
στον κόπο. Το business plan μπορεί να έχει πολλές μορφές.
Σχεδιάζει το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει μία εταιρεία. Καθώς όμως δεν
μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς το μέλλον είναι σημαντικό κατά τακτικά
διαστήματα να το αναθεωρούμε.
10.2 Γιατί να φτιάξουμε ένα business plan

Eνα business plan είναι χρήσιμο για τους εξής λόγους:
Θα μας βοηθήσει να εστιάσουμε στο αντικείμενο μας χρησιμοποιώντας τις
κατάλληλες πληροφορίες και ανάλυση.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο στις διαπραγματεύσεις με πελάτες,
δανειστές, επενδυτές, τράπεζες κλπ.
Μπορεί να ξεσκεπάσει αδυναμίες
Κατά τη διαδικασία του, γίνεται ανταλλαγή απόψεων που μπορεί να οδηγήσει
σε βελτίωση των μεγεθών της εταιρείας
10.3 Τι να αποφύγετε σε ένα business plan

 Θέστε ένα εύλογο διάστημα στο οποίο θα αναφέρεται το business plan,
π.χ. 3ετία, αποφύγετε τα πολύ μεγάλα διαστήματα που ενέχουν
αβεβαιότητα.
 Αποφύγετε την αισιοδοξία. Καλύτερα να είστε συντηρητικοί, για να
αποκτήσετε μία καλή γνώση των ταμειακών ροών που απαιτούνται.
 Προβλέψτε δυσμενείς καταστάσεις, και περιγράψετε τις ενέργειες που
θα πρέπει να γίνουν σε αυτές τις περιπτώσεις.
 Χρησιμοποιήστε απλή γλώσσα. Να είναι εύκολο και κατανοητό.
 Μην βασίζεστε πολύ σε καινοτομίες και πατέντες. Συνήθως η επιτυχία
δεν προέρχεται από αυτές.
71
10.4 Δομή Business Plan

Θα πρέπει να περιλαμβάνει όλους τους παράγοντες που θα συντελέσουν
στους εταιρικούς στόχους.
Προτείνονται οι εξής ενότητες που όμως δεν είναι δεσμευτικές:
 Όραμα, θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό των επιχειρηματικών
στόχων
 Οι άνθρωποι, το πιο σημαντικό συστατικό της επιτυχίας, εστιάστε στο
πώς η προηγούμενη εμπειρία θα εφαρμοστεί στους νέους στόχους.
Ετοιμάστε ένα σύντομο βιογραφικό του εαυτού σας και όσων θα
εμπλακούν στη δραστηριότητα. Αυτή η ενότητα θα διαβαστεί από
επενδυτές, δανειστές, πελάτες κλπ. Να είστε ειλικρινείς. Αν δεν υπάρχει
κάποιος που έχει τα προσόντα που απαιτούνται για την υλοποίηση των
επιχειρηματικών στόχων, να το αναφέρετε (να αναφερθεί ότι η εταιρεία
θα αναζητήσει κάποιον με τα κατάλληλα προσόντα). Συμπεριλάβετε τα
βιογραφικά όλου του top management.
 Προφίλ της Εταιρείας.
 Οικονομική αξιολόγηση, περιγράψτε το οικονομικό περιβάλλον στο
οποίο δραστηριοποιήστε και που πρόκειται να δραστηριοποιηθείτε.
Συνδέστε τους στόχους με δημογραφικά και κανονιστικά στοιχεία.
 Cash Flow, συμπεριλάβετε το cash flow τουλάχιστον ενός έτους, όπου
θα παρουσιάζονται οι ανάγκες σε κεφαλαιουχικές επενδύσεις.
Συμπεριλάβετε μία αξιολόγηση του τι μπορεί να πάει στραβά και πώς
θα το αντιμετωπίσετε.
 Marketing Plan
10.5 Bήματα για ένα επιτυχημένο Business Plan

 Γράψτε σε ένα χαρτί τη βασική ιδέα που έχετε
 Μαζέψτε όλα τα στοιχεία που τεκμηριώνουν την ιδέα αυτή.
 Ξαναπεριγράψτε τη βασική ιδέα χρησιμοποιώντας τα στοιχεία
τεκμηρίωσης
 Περιγράψτε τις ιδιαιτερότητες της επιχείρησης σας
 Βάλτε το πλάνο σας σε ένα αξιοπρόσεχτο format
 Διαβάστε και αναθεωρήστε το πλάνο σας αρκετές φορές.
72
10.6 Οδηγίες-συστάσεις
Eλέγξτε ότι το Business Plan περιλαμβάνει όλα τα παρακάτω:
 Σωστή επιχειρηματική πρακτική. Συνήθως το σημαντικότερο λάθος
είναι ότι δεν έχει γίνει η σωστή επιλογή των στόχων που θα
ακολουθήσει η εταιρεία.
 Κατανόηση της αγοράς. Καλό είναι πριν για παράδειγμα λανσάρετε
ένα προϊόν να κάνετε λίγες δοκιμαστικές πωλήσεις. Μπορεί να
θεωρούμε το προϊόν εξαιρετικό αλλά να μην πουλάει.
 Αναπτυσσόμενος κλάδος.
 Ικανό management. Ψάξτε για ανθρώπους που σας αρέσουν και
θαυμάζετε, με αξίες και προσόντα και ίσως πιο έξυπνους από εσάς.
Προσλάβετε ανθρώπους με προσόντα που δεν έχετε εσείς.
 Σωστή οικονομική διαχείριση.
 Στόχοι που είναι συμβατοί με το αντικείμενο της εταιρείας.
Γενικότερα, αυτοί που ειδικεύονται σε μία δραστηριότητα είναι
καλύτεροι από αυτούς που δεν έχουν γνώση του συγκεκριμένου
αντικειμένου.
 Ετοιμάστε ένα πλήρες business plan για κάθε δραστηριότητα που
προτίθεστε να αναπτύξετε
 Να έχει μία ελκυστική όψη
 Δώστε το business plan να το δει κάποιος ειδικός στη δραστηριότητα
που θέλετε να αναπτύξετε
 Αναθεωρήστε το κάθε φορά που αλλάζουν οι συνθήκες
 Μην είστε αισιόδοξοι στις πωλήσεις, αλλά να είστε απαισιόδοξοι στα
έξοδα
 Μην αγνοείτε τις αδυναμίες σας
 Μην επαναπαύεστε σε καινοτομίες
 Να εξασφαλίσετε τους απαιτούμενους πόρους
73
74
11 ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι προσδιορισμού της αξίας της επιχείρησης.
•Κεφαλαιοποίησης
•Προεξόφλησης ροών
•Λογιστική Αξία
•Περίοδος επανείσπραξης κεφαλαίου
•Βάσει 2190/20
11.1 Κεφαλαιοποίησης
Αφορά εισηγμένες εταιρείες
Προσδιορίζει την χρηματιστηριακή αξία της Εταιρείας (Market capitalization)
Μέση τιμή μετοχής τον τελευταίο μήνα x αριθμό κοινών μετοχών
+ταμείο – δάνεια.
11.2 Λογιστική Αξία

Ισούται με την καθαρή θέση ή τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης όπως
φαίνεται στον δημοσιευμένο ισολογισμό.
75
11.3 Προεξόφλησης ροών
Τα βήματα είναι τα ακόλουθα:
•Ορίζεται μία χρονική περίοδος π.χ. 10-ετία, 15-ετία

•Υπολογίζονται οι ταμειακές ροές κάθε έτους
•Υπολογίζεται η υπολειπόμενη αξία
•Ορίζεται ο κατάλληλος συντελεστής προεξόφλησης
•Προεξοφλούνται οι ροές
•Αφαιρούνται τα δάνεια και προστίθενται μη λειτουργικά πάγια
π.χ.
Terminal
Eτος 1 Eτος 2 Eτος 3 Eτος 4 Eτος 5 Eτος 6 Eτος 7 Eτος 8 Eτος 9 Eτος 10 value
Εισροές 1.000 1.050 1.103 1.158 1.216 1.276 1.340 1.407 1.477 1.551
Εκροές 800 840 882 926 972 1.021 1.072 1.126 1.182 1.241
200 210 221 232 243 255 268 281 295 310 4.072
KΠΑ 2.915
Δάνεια -500
Αξία
οικοπέδου 200
Αξία 2.615
76
11.4 Περίοδος επανείσπραξης κεφαλαίου
ΟΡΙΣΜΟΣ: ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (ΙΚ) / ΚΑΘΑΡΑ ΕΤΗΣΙΑ ΚΕΡΔΗ (ΚΚ)
Π.Χ.:
ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ: €880

ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ: €640
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΑΝΕΙΣΠΡΑΞΗΣ: (880 / 640) = 1,375 (1 ΕΤΟΣ, 4 ΜΗΝΕΣ & 15
ΜΕΡΕΣ)
Ο δείκτης αυτός δείχνει τη σχέση της αξίας της εταιρείας με τα κέρδη της.
Δίνει μία ιδέα στον επενδυτή του πόσα θα πληρώσει για να αγοράσει τα κέρδη
της εταιρείας. Γενικότερα όσο πιο χαμηλός είναι ο δείκτης τόσο πιο ελκυστική
η εταιρεία.
11.5 Βάσει 2190/20
Χρησιμοποιείται Κυρίως σε περιπτώσεις συγχωνεύσεων ή ανταλλαγής μετοχών

Η Εκτίμηση της αξίας της εταιρείας γίνεται από τριμελή επιτροπή (2 μέλη
υπουργείου Ανάπτυξης + 1 μέλος του ΕΒΕΑ) βάσει του 2190
–Επιλέγεται ο τελευταίος ισολογισμός

–Εκτίμηση τρέχουσας αξίας οικοπέδων και γενικότερα παγίων και αποθεμάτων
–Απαιτήσεις: Διαγραφή επισφαλειών
–Αξιολόγηση φήμης εταιρείας βάσει εξωλογιστικών κριτηρίων επιτροπής
ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ = Νέο Ενεργητικό μείον Υποχρεώσεις συν Φήμη
77
78
12 ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
Η ευημερία μίας οικονομίας προσδιορίζεται τελικά από την παραγωγική της
δυναμικότητα-τα αγαθά και υπηρεσίες που μπορούν να λάβουν τα μέλη της. Η
παραγωγική αυτή δυναμικότητα προσδιορίζεται από τα πραγματικά
περιουσιακά στοιχεία (real assets) όπως τη γη, τα κτίρια, τη γνώση και τα
μηχανήματα τα οποία χρησιμοποιούνται για να παράξουν αγαθά και το
ανθρώπινο δυναμικό που έχει τα κατάλληλα προσόντα για να εκμεταλλευτεί
αυτά τα περιουσιακά στοιχεία.
Σε αντίθεση με τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία υπάρχουν τα
χρηματοπιστωτικά μέσα (financial assets), τα οποία δεν αντιπροσωπεύουν την
ευημερία της κοινωνίας.
Οι μετοχές είναι απλά χαρτιά ή ηλεκτρονικές εγγραφές και δεν συνεισφέρουν
άμεσα στην παραγωγική δυναμικότητα. Τα χρηματοπιστωτικά μέσα
συνεισφέρουν στην παραγωγική δυναμικότητα έμμεσα, διότι δεν επιτρέπουν
τον διαχωρισμό της ιδιοκτησίας και της διοίκησης μίας επιχείρησης και
διευκολύνουν την διοχέτευση κεφαλαίων στις εταιρείες με ελκυστικές
επενδυτικές ευκαιρίες.
Συνεισφέρουν στην ευημερία των ατόμων ή των εταιρειών που τις κατέχουν.
Κι αυτό διότι τα χρηματοπιστωτικά μέσα αποτελούν απαίτηση στη εισόδημα
που παράγεται από τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία.
Όταν τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία χρησιμοποιούνται από τις
επιχειρήσεις και παράγουν εισόδημα, το εισόδημα καταμερίζεται στους
επενδυτές σύμφωνα με το ποσοστό τους.
Τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία παράγουν αγαθά και υπηρεσίες και τα
χρηματοπιστωτικά μέσα καθορίζουν τον τρόπο επιμερισμού του εισοδήματος
μεταξύ των επενδυτών.
Τα άτομα έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ της δαπάνης του
εισοδήματος που κατέχουν ή της επένδυσης του για να κερδίσουν κάτι
περισσότερο στο μέλλον.
Τα χρήματα που λαμβάνει μία εταιρεία όταν εκδίδει μετοχές χρησιμοποιούνται
για να αγοράσει πραγματικά περιουσιακά στοιχεία. Με αυτόν τον τρόπο είναι
χρήσιμο να βλέπουν τα χρηματοπιστωτικά μέσα ως τα μέσα που κατέχουν τα
άτομα μέσω των οποίων έχουν απαίτηση επί των πραγματικών περιουσιακών
στοιχείων στις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Τα χρηματοπιστωτικά μέσα δημιουργούνται και καταστρέφονται. Για
παράδειγμα όταν ένα δάνειο αποπληρώνεται τότε η απαίτηση του πιστωτή
(χρηματοοικονομικό στοιχείο) σταματάει να υπάρχει.
79
12.1 Χαρακτηριστικά χρηματοπιστωτικών μέσων

12.1.1 Περίοδος κατανάλωσης
Ορισμένα άτομα σε μία οικονομία κερδίζουν περισσότερα από όσα ξοδεύουν,
ενώ άλλα (π.χ. συνταξιούχοι) ξοδεύουν περισσότερα από όσα κερδίζουν. Πώς
μπορούμε να μετακινήσουμε την αγοραστική δύναμη από την πρώτη στην
δεύτερη περίοδο. Την περίοδο που κερδίζει κάποιος περισσότερα από όσα
ξοδεύει μπορεί να επενδύσει σε χρηματοπιστωτικά μέσα, τα οποία θα
ρευστοποιήσει την περίοδο που έχει χαμηλά εισοδήματα.
12.1.2 Καταμερισμός κινδύνου

Τα χρηματοπιστωτικά μέσα ενέχουν διαφορετικό βαθμό κινδύνου. Για
παράδειγμα οι μετοχές μίας εταιρείας έχουν μεγαλύτερο ρίσκο από τα
ομόλογα. Ο καθένας επιλέγει σύμφωνα με τις ανάγκες και την ιδιοσυγκρασία
του.
12.1.3 Διαχωρισμός ιδιοκτησίας και διοίκησης

Στις μικρές εταιρείες συνήθως δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ ιδιοκτησίας και
διοίκησης.
Στις μεγάλες εταιρείας η ιδιοκτησία ανήκει σε πολλά άτομα που όμως δεν θα
μπορούσαν όλοι μαζί να διοικήσουν. Έτσι, εκλέγουν μία ομάδα διοίκησης, η
οποία έχει σαν στόχο την μεγιστοποίηση της ευημερίας των μετόχων της.
12.2 Κατηγορίες χρηματοπιστωτικών μέσων

12.2.1 Κρατικό γραμμάτιο
(treasury bill)
Eίναι το πιο εμπορεύσιμο χρηματοπιστωτικό μέσο. Το κράτος αποκτά χρήματα
πουλώντας γραμμάτια στο κοινό. Οι επενδυτές αγοράζουν τα κρατικά
γραμμάτια με έκπτωση από την αναγραφόμενη αξία. Κατά τον χρόνο
ωρίμανσης, ο κάτοχος λαμβάνει από το κράτος την αναγραφόμενη αξία.
12.2.2 Repos
Συνήθως μία τράπεζα πουλάει κρατικά χρηματοπιστωτικά μέσα στον
επενδυτή, με την συμφωνία να το αγοράσει πίσω (συνήθως πολύ σύντομα) σε
μία μεγαλύτερη τιμή.
12.2.3 Ομόλογα
(Bonds)
Eκδίδονται για διάστημα μεγαλύτερο του έτους με σκοπό τον δανεισμό. Γενικά
αποτελεί υπόσχεση ότι ο εκδότης θα πληρώσει την αρχική αξία πώλησης
πλέον τόκους κατά την λήξη συγκεκριμένης περιόδου. Ο κάτοχός του αποτελεί
δανειστή και όχι κάτοχο ποσοστού της εταιρείας του εκδότη.
Πωλούνται σε μία τιμή και συνήθως κάνουν εξαμηνιαίες πληρωμές τόκων
(πληρωμές κουπονιών).
80
Θεωρούνται χρηματοπιστωτικά μέσα με πολύ χαμηλό ρίσκο.

Kατηγορίες ομολόγων:
 Κρατικά ομόλογα (government bonds). Eκδίδονται από το κράτος.
 Εταιρικά ομόλογα (corporate bonds). Eκδίδεται από Εταιρεία. Συνήθως
πληρώνουν μεγαλύτερο τόκο από τα κρατικά ομόλογα, διότι ενέχουν
μεγαλύτερο κίνδυνο. Σε κάθε περίπτωση όμως ο κίνδυνος είναι
μικρότερος των μετοχών
 Μετατρέψιμα ομόλογα (convertible bonds). Aποτελεί ομόλογο το οποίο
μπορεί να μετατραπεί σε μετοχή. Συνήθως έχει χαμηλότερο τόκο από
το μη μετατρέψιμο. Με αυτό τον τρόπο αποτελεί κάτι μεταξύ ομολόγου
και μετοχής. Το μετατρέψιμο ομόλογο πληρώνει τόκο ακόμα και όταν
πέφτει η μετοχή, όταν όμως ανεβαίνει η μετοχή ανεβαίνει και η αξία
του μετατρέψιμου ομολόγου.
 Ομόλογο με δυνατότητα πρόωρης εξόφλησης (Callable bond). Ο
εκδότης έχει το δικαίωμα να εξαγοράσει το ομόλογο πριν την λήξη του
κάτω από ορισμένες συνθήκες. Kατά την έκδοση του προσδιορίζεται το
πότε και σε ποια τιμή μπορεί να αγοραστεί. Συνήθως αυτή η δεύτερη
τιμή είναι λίγο ψηλότερη από αυτήν της περιόδου λήξης.
 Ενέγγυο ομόλογο (Collateral trust bond). Aποτελεί εταιρικό ομόλογο
που αντιπροσωπεύει άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα. Συνήθως η μητρική
εταιρεία δανείζεται με εγγύηση χρηματοπιστωτικά μέσα θυγατρικής
της.
12.2.4 Μετοχές
(stocks, shares)
Aποτελεί μερίδιο μίας εταιρείας, απαίτηση από τα κέρδη και τα περιουσιακά
στοιχεία της εταιρείας.
Κατηγορίες μετοχών:
 Kοινή μετοχή - Common stock. Oι κάτοχοι αυτών έχουν δικαίωμα
ψήφου και κατά την ρευστοποίηση της εταιρείας έχουν δικαίωμα στα
περιουσιακά της στοιχεία μετά τους κατόχους ομολογιών και τους
κατόχους προνομιούχων μετοχών.
 Προνομιούχες μετοχές - Preferred stock. Προβλέπουν προκαθορισμένο
μέρισμα που πληρώνεται πριν από τους κατόχους κοινών μετοχών, όχι
όμως και στην περίπτωση που η εταιρεία δεν είναι σε θέση να
πληρώσει μέρισμα. Δεν έχουν δικαίωμα ψήφου. Το κύριο πλεονέκτημα
αυτής είναι ότι ο κάτοχός της, σε περίπτωση ρευστοποίησης της
εταιρείας, έχει δικαιώματα πριν από τους κατόχους των κοινών
μετοχών.
81
12.2.5 Παράγωγα
Derivatives
 Προθεσμιακές πράξεις χρηματιστηρίου, αγαθά αγοραζόμενα με
προθεσμία, Futures. Αποτελεί ένα συμβόλαιο για υπόσχεση για αγορά
στο μέλλον.
 Δικαίωμα επιλογής, Options. Είναι το δικαίωμα αλλά όχι υποχρέωση να
αγοράσεις (call option) ή να πουλήσεις (put option) συγκεκριμένο
αριθμό μετοχών σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
12.2.6 Αμοιβαία κεφάλαια

Mutual funds
Η διαχείριση του γίνεται από μία επενδυτική εταιρεία, που αντλεί κεφάλαια
από επενδυτές και τα επενδύει σε έναν αριθμό χρηματοπιστωτικών μέσων. Το
πλεονέκτημα σε αυτήν την περίπτωση είναι η διασπορά και η επαγγελματική
διαχείριση της επένδυσης.
82
13 ΠΗΓΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ
13.1 Ομολογιακό δάνειο

Bond loan
Συνήθως είναι μεγάλης διάρκειας πέραν του έτους. Η επιχείρηση που
ενδιαφέρεται να δανειστεί κεφάλαια, εκδίδει ομολογιακό δάνειο που αποτελεί
μία υπόσχεση να πληρώσει το αρχικό δάνειο πλέον τόκου σε συγκεκριμένη
ημερομηνία. Όταν ο επενδυτής αγοράσει την ομολογία γίνεται δανειστής της
επιχείρησης. Σε περίπτωση ρευστοποίησης της εταιρείας, ο κάτοχος της
ομολογίας προηγείται των μετόχων.
13.2 Mετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο

Convertible bond loan
Αποτελεί ομολογιακό δάνειο, κατά το οποίο ο κάτοχος του μπορεί να
μετατρέψει τις ομολογίες σε μετοχές. Συνήθως ο κάτοχος του λαμβάνει
μικρότερο τόκο από τον κάτοχο απλού ομολογιακού δανείου διότι έχει την
επιλογή της μετατροπής.
13.3 Factoring
Aνάληψη απαιτήσεων
Πρόκειται για πώληση των απαιτήσεων μίας εταιρείας με έκπτωση στον factor,
o οποίος αναλαμβάνει τον κίνδυνο να μη εισπραχθούν. Πρακτικά η εταιρεία
παραχωρεί τα τιμολόγια που έχει εκδώσει στην εταιρεία factoring και
εισπράττει ένα μεγάλο ποσοστό αυτών τη στιγμή της παραχώρησης και ο
πελάτης πληρώνει την εταιρεία factoring.
13.4 Ενέγγυο δάνειο

Collateral loan
Δάνειο κατά το οποίο ο δανειζόμενος παρέχει εγγυήσεις σε περιουσιακά
στοιχεία του.
13.5 Leasing
Χρηματοδοτική μίσθωση
Πολλοί από εμάς ενοικιάζουν αυτοκίνητα, σκάφη κλπ. Συνήθως τέτοιου είδους
ενοικιάσεις είναι βραχυχρόνιες, πχ για μία μέρα ή για ένα μήνα. Στην
επιχειρησιακή ζωή οι μακροχρόνιες ενοικιάσεις είναι συνηθισμένες. Μία
συμφωνία ενοικίασης που επεκτείνεται για ένα χρόνο ή περισσότερο και
εμπεριέχει μία σειρά σταθερών πληρωμών ονομάζεται χρονομίσθωση (lease).
Οι εταιρείες χρησιμοποιούν το leasing σαν εναλλακτική λύση για την αγορά
παγίων, π.χ. Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές. Κάθε leasing εμπλέκει δύο μέρη. Τον
χρήστη του παγίου (lessee) ο οποίος καταβάλει περιοδικές πληρωμές στον
ιδιοκτήτη του παγίου και τον ιδιοκτήτη του παγίου (lessor). Συνήθως lessors
83
είναι οι κατασκευαστές εξοπλισμού, όπως η IBM και η Xerox. Άλλες κατηγορίες

lessors είναι οι τράπεζες και ανεξάρτητες εταιρείες leasing. Οι εταιρείες leasing
παρέχουν μία ποικιλία υπηρεσιών. Μερικές από αυτές λειτουργούν σαν lease
brokers και μερικές σαν lessors.
13.5.1 Τι είναι το leasing?

Μπορεί να έχει πολλές μορφές αλλά σε κάθε περίπτωση ο lessee (χρήστης)
υπόσχεται την καταβολή μίας σειράς πληρωμών στον (lessor) ιδιοκτήτη. Το
συμβόλαιο ορίζει τις μηνιαίες ή εξαμηνιαίες πληρωμές, έχοντας την πρώτη
πληρωμή άμεσα πληρωτέα με την υπογραφή του συμφωνητικού. Υπάρχουν
όμως πολλές παραλλαγές. Εάν για παράδειγμα ο χρήστης περιμένει οφέλη από
μία μηχανή μετά από ένα χρόνο, μπορεί το συμβόλαιο να προβλέπει
μικρότερες πληρωμές για τον πρώτο χρόνο.
Όταν η περίοδος leasing εκπνεύσει, ο εξοπλισμός περνάει στον ιδιοκτήτη.
Πολύ συχνά όμως το συμβόλαιο προβλέπει την επιλογή του χρήστη να
αγοράσει τον εξοπλισμό ή να ανανεώσει την σύμβαση. Κάποιες συμφωνίες
leasing είναι βραχυχρόνιες και μπορούν να ακυρωθούν. Αυτές ονομάζονται
λειτουργικό leasing. Άλλες επεκτείνονται πέραν της προσδοκώμενης
οικονομικής ζωής του παγίου και δεν μπορούν να ακυρωθούν ή μπορούν να
ακυρωθούν μόνο αν ο lessor αποζημιωθεί για τις όποιες ζημιές. Αυτές
ονομάζονται capital, financial ή full-payout leases.
Η δεύτερη κατηγορία είναι αυτή που αποτελεί πηγή χρηματοδότησης. Ένα
τέτοιο είδος leasing είναι σαν να δανείζεσαι χρήματα. Είναι μία άμεση ταμειακή
εισροή διότι ο χρήστης αποφεύγει την αγορά του παγίου. Αλλά αναλαμβάνει
την υποχρέωση καταβολής πληρωμών. Θα μπορούσε κατά τον ίδιο τρόπο να
συνάψει ένα δάνειο. Από αυτή την άποψη η απόρροια σύναψης δανείου ή
συμβολαίου leasing είναι η ίδια (η καταβολή πληρωμών).
Τα συμβόλαια leasing ποικίλουν ως προς τις υπηρεσίες που παρέχουν. Στην
περίπτωση του full-service, ο lessor συντηρεί και ασφαλίζει τον εξοπλισμό και
πληρώνει τους σχετικούς φόρους. Σε ένα net lease ο χρήστης συντηρεί και
ασφαλίζει τον εξοπλισμό και πληρώνει τους σχετικούς φόρους. Συνήθως τα
financial leases είναι net leases.
Συνήθως τα financial leases αφορούν καινούργιο εξοπλισμό. Ο χρήστης είναι
αυτός που αναζητά τον εξοπλισμός κανονίζει για την εταιρεία leasing να το
αγοράσει από τον κατασκευαστή και υπογράφει το συμβόλαιο με την εταιρεία
leasing. Αυτό ονομάζεται direct lease. Σε άλλες περιπτώσεις, η εταιρεία (ο
χρήστης) πουλάει στην εταιρεία leasing ένα πάγιο που ήδη κατέχει και η
εταιρεία leasing της το παραχωρεί με leasing. Αυτό ονομάζεται Sale and Lease
Back.
84
13.5.2 Λόγοι σύναψης σύμβασης leasing

Βραχυπρόθεσμο leasing για λόγους ευκολίας, για παράδειγμα για περιπτώσεις
ενοικίασης αυτοκινήτου για λίγες μέρες.
Παρέχεται συντήρηση. Στη περίπτωση του full-service lease, ο lessor παρέχει
συντήρηση και άλλες υπηρεσίες π.χ. ασφάλιση. Αυτό βέβαια συνεπάγεται
υψηλές χρεώσεις.
Τυποποίηση εργασιών. Μία εταιρεία που ειδικεύεται σε leasing συγκεκριμένου
εξοπλισμού π.χ. δεν χρειάζεται να επαναλαμβάνει εργασίες οι οποίες απαιτούν
χρόνο.
Φορολογικές απαλλαγές, Για τον lessor που κατέχει το πάγιο, εκπίπτουν οι
αποσβέσεις. Αν ο lessor μπορεί να κάνει καλύτερη χρήση του ορίου από τον
χρήστη, μπορεί να περάσει το όφελος στον χρήστη.
13.6 Bridge loan

Δάνειο για ταμειακή ανακούφιση του δανειστή
Αποτελεί βραχυχρόνιο δάνειο το οποίο αναμένεται να αποπληρωθεί πολύ
γρήγορα, ίσως με ένα μακροχρόνιο δάνειο.
13.7 Δάνειο κεφαλαίου κίνησης

Working capital loan.
Έχουν σαν σκοπό τη χρηματοδότηση περιουσιακών στοιχείων που θα
αποφέρουν γρήγορα κέρδη. Είναι βραχυπρόθεσμα.
13.8 Call loan

Δάνειο ζήτησης.
Δάνειο που πρέπει να πληρωθεί στον δανειστή όποτε αυτός το απαιτήσει. Call
loans είναι συνήθως τα δάνεια κεφαλαίου κίνησης.
85
86
14 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ
14.1 Διάκριση Μικροοικονομικής και Μακροοικονομικής

Θεωρίας
Η μακροοικονομία εξετάζει τα οικονομικά προβλήματα ως ένα σύνολο
αλληλοεξαρτώμενων μεγεθών, χωρίς να δίνει έμφαση στη συμπεριφορά κάθε
μονάδα χωριστά. Το επίκεντρο του ενδιαφέροντος είναι η συνολική παραγωγή
μίας οικονομίας, το συνολικό εισόδημα, η συνολική κατανάλωση κλπ.
Η διαφορά μεταξύ μικροοικονομικής και μακροοικονομικής ανάλυσης οφείλεται
στο ότι η μακροοικονομία εξετάζει τη συμπεριφορά της συνολικής οικονομίας
ενώ η μικροοικονομία εξετάζει τη συμπεριφορά του οικονομούντους ατόμου.
Ο λόγος για τον οποίο υπάρχει η διάκριση σε μικροοικονομικό και
μακροοικονομικό επίπεδο είναι το σφάλμα σύνθεσης. Το σφάλμα σύνθεσης
συμβαίνει όταν δεχόμαστε ότι εκείνο το οποίο ισχύει για τα άτομα ισχύει
αναγκαστικά και για το σύνολο της οικονομίας.
14.2 Η Έννοια του Εθνικού Προϊόντος

Σε συνολικό επίπεδο μιας οικονομίας το σύνολο των αγαθών και υπηρεσιών
που παράγονται σε μια χρονική περίοδο (κυρίως σε ένα έτος) αποτελεί το
εθνικό προϊόν.
Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν -> Gross national product (gnp)
14.3 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

(Gross domestic product)
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) είναι η συνολική αξία σε χρηματικές
μονάδες των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μία χώρα σε
ένα συγκεκριμένο έτος.
Οι παραγωγικοί συντελεστές μίας οικονομίας της επιτρέπουν να παράγει
οικονομικά αγαθά. Η ποσότητα των διαφόρων αγαθών που παράγονται σε μία
δεδομένη χρονική περίοδο (συνήθως έτος) είναι ένα καλό οικονομικό μέτρο
του βιοτικού επιπέδου μίας χώρας. Για να είναι συγκρίσιμα τα διάφορα αγαθά
που παράγονται μετατρέπονται σε μετρήσιμες μονάδες. Δηλαδή αν
πολλαπλασιάσουμε την ποσότητα ενός προϊόντος επί την τιμή του έχουμε την
συνολική αξία του σε χρηματικές μονάδες. Το άθροισμα της αξίας των επι
μέρους αγαθών δίνει τη συνολική αξία για την οικονομία που ονομάζεται
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.
87
14.4 Το κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ

(Per capita Actual Income)
Αν διαιρέσουμε το πραγματικό Α.Ε.Π. ενός έτους με τον πληθυσμό της χώρας
του ίδιου έτους, προκύπτει το κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. που μετρά το
εισόδημα ενός ατόμου στην οικονομία.
Το πραγματικό κατά κεφαλήν Α.Ε.Π. δίνει το προϊόν που θα αντιστοιχούσε σε
κάθε κάτοικο μίας οικονομίας αν η διανομή ήταν ίση.
14.5 Ο πληθωρισμός (Inflation)

Ως πληθωρισμός ορίζεται η τάση για συνεχή άνοδο του γενικού επιπέδου των
τιμών. Συνεπώς, πληθωρισμός δεν σημαίνει ένα υψηλό επίπεδο τιμών, αλλά
ένα συνεχώς ανερχόμενο επίπεδο τιμών. Η ποσοστιαία μεταβολή του επιπέδου
των τιμών μέσα σε μία ορισμένη χρονική περίοδο ονομάζεται ρυθμός
πληθωρισμού.
o Πληθωρισμός ζήτησης. Κατά την άποψη αυτή ο πληθωρισμός είναι
αποτέλεσμα υπερβάλλουσας ζήτησης. Καθώς η οικονομία πλησιάζει το
επίπεδο της πλήρους απασχόλησης, αρχίζουν να δημιουργούνται
στενότητες στην αγορά ορισμένων παραγωγικών συντελεστών, με
συνέπεια την αύξηση της τιμής τους.
o Πληθωρισμός κόστους. Ο πληθωρισμός κόστους τονίζει το ρόλο των
εργατικών σωματείων και τη δύναμη των ολιγοπωλίων. Σύμφωνα με
την άποψη αυτή τα εργατικά σωματεία έχουν αρκετή δύναμη, ώστε να
μπορούν να πετυχαίνουν αυξήσεις μισθών και ημερομισθίων, ακόμα κι
όταν υπάρχει ανεργία. Τα μεγάλα μονοπώλια και τα ολιγοπώλια έχουν
αρκετή δύναμη στην αγορά, ώστε να μεταβιβάζουν τις αυξήσεις του
κόστους, που προκαλούνται από την αύξηση των εργατικών μισθών,
στους αγοραστές αυξάνοντας την τιμή του προϊόντος.
o Στασιμοπληθωρισμός. Σε παλαιότερες περιόδους ο πληθωρισμός και η
ανεργία ήταν φαινόμενα που δεν μπορούσαν να παρατηρηθούν
ταυτόχρονα. Μετά το 1965 οι ανεπτυγμένες οικονομίες παρουσιάζουν
διαφορετική συμπεριφορά. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε
στασιμοπληθωρισμός, γιατί παρατηρείται πληθωρισμός και ταυτόχρονα
η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση στασιμότητας και ανεργίας.
14.6 Ανεργία
Ο πληθυσμός διακρίνεται σε οικονομικά ενεργό και σε οικονομικά μη ενεργό.
Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός αποτελεί το εργατικό δυναμικό της
οικονομίας και περιλαμβάνει τα άτομα εκείνα τα οποία είναι ικανά προς
εργασία και ταυτόχρονα θέλουν να εργαστούν.
Το εργατικό δυναμικό χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, σε εκείνους οι οποίοι
εργάζονται και ονομάζονται απασχολούμενοι και σε εκείνους οι οποίες δεν
εργάζονται και είναι άνεργοι.
o Μέτρηση της ανεργίας. Η ανεργία μετράται ως ποσοστό επί τοις εκατό
του εργατικού δυναμικού.
88
15 AΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1
Μία εταιρεία θέλει να λανσάρει ένα νέο προϊόν. Δίνονται οι παρακάτω
πληροφορίες:
Τιμή μονάδος 1,00 ευρώ

α' και βοηθ ύλες 0,20 ευρώ
ΓΒΕ μεταβλητά 0,10 ευρώ
ΓΒΕ σταθερά 0,05 ευρώ
Εκπτώσεις 10%
Επιστροφές 5%
Διαφήμιση 5.000 ευρώ
προωθητική ενέργεια 500 ευρώ
Μεταφορικά (μεταβλητά) 4%
Αποθήκευση (μεταβλητά) 2%
έξοδα διοίκησης (σταθερά) 2%
σταθερά έξοδα πωλήσεων 2%
Εκτιμώμενη ποσότητα πώλησης 10.000
Να υπολογιστεί το Contribution margin και το EBITDA του προϊόντος.
89
Άσκηση 2
Μία επιχείρηση σκοπεύει να επενδύσει σε μία νέα γραμμή παραγωγής.
Δίνονται τα δεδομένα:
Kόστος αρχικής επένδυσης 100.000
Έτος 1 Έτος 2 Έτος 3

Εκτιμώμενη ποσότητα πώλησης 80.000 140.000 250.000
Διαφήμιση 20.000 40.000 60.000
Τιμή πώλησης 2,0

Κόστος παραγωγής ανά τεμάχιο 0,8
Συντελεστής απόσβεσης 10%
Απαιτείται η πρόσληψη ενός υπαλλήλου λογιστηρίου με ετήσιο κόστος 25.000
ευρώ και η πρόσληψη 2 πωλητών με ετήσιο κόστος 27.000 ευρώ ο καθένας.
Επίσης, σε περίπτωση επίτευξης των στόχων οι πωλητές θα έχουν bonus
3.000 ευρώ ετησίως.
Να υπολογιστούν η ΚΠΑ, ο ΕΣΑ, payback και accounting rate of return.
Ο συντελεστής προεξόφλησης είναι 7%.
90
Άσκηση 3
Μία επιχείρηση σκοπεύει να λανσάρει εντός του έτους ένα νέο προϊόν.
Πρόκειται να επιλέξει μεταξύ τριών εναλλακτικών.
Αξιολογήστε την κερδοφορία των τριών προϊόντων και προτείνεται την πιο
ελκυστική από πλευράς κερδοφορίας.
Δεδομένα:
Προϊόν Α Προϊόν Β Προϊόν Γ
Τιμή μονάδος 1,2 2 1,9 ευρώ

α' και βοηθ ύλες 0,3 0,9 0,6 ευρώ
ΓΒΕ μεταβλητά 0,1 0,2 0,2 ευρώ
ΓΒΕ σταθερά 0,08 0,1 0,1 ευρώ
Εκπτώσεις 9% 11% 12%
Επιστροφές 5% 2% 1%
Διαφήμιση 4.000 7.000 5.000 ευρώ
προωθητική ενέργεια 500 1.000 2.000 ευρώ
Μεταφορικά (μεταβλητά) 4% 4% 4%
Αποθήκευση (μεταβλητά) 2% 2% 2%
έξοδα διοίκησης (σταθερά) 2% 2% 2%
σταθερά έξοδα πωλήσεων 2% 2% 2%
Εκτιμώμενη ποσότητα πώλησης 10.000 15.000 7.000
91
Άσκηση 4
Δίνεται ο ισολογισμός της εταιρείας Χ.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ
Πάγιο Ενεργητικό 500.000
Αποθέματα 718.136
Πελάτες 2.812.849
Χρεόγραφα 587
Διαθέσιμα 32.037
ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 4.063.609
ΠΑΘΗΤΙΚΟ
Μετοχικό Κεφάλαιο 505.832
Αποθεματικά 884.715
Αποτελέσματα εις νέον 792.060
Προβλέψεις 370.864
Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 1.510.138
ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ 4.063.609
Αποτελέσματα χρήσης
Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις) 4.370.645
Κόστος Πωλήσεων 2.793.202
Μικτά Κέρδη Εκμεταλλεύσεως 1.577.443
Άλλα Έσοδα Εκμετάλλευσης 20.339
ΣΥΝΟΛΟ 1.597.782
1. Έξοδα Διοικητικής Λειτουργίας 429.833
2. Έξοδα Λειτουργίας ερευνών-αναπτύξεως 215
3. Έξοδα Λειτουργίας Διαθέσεως 838.985
Μερικά κέρδη (ζημιές) εκμεταλλεύσεως 328.749
4. Πιστωτικοί τόκοι και συναφή έσοδα 323
3. Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα 107.659
ΟΛΙΚΑ ΚΕΡΔΗ (ΖΗΜΙΕΣ) ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ 221.413
Έκτακτα και Ανόργανα έσοδα 25.175
Έκτακτα και Ανόργανα έξοδα 2.588
ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 244.000
Να αξιολογηθεί η εταιρεία με τη χρήση δεικτών.
92
Άσκηση 5
Έστω μία εταιρεία που για το έτος 2008 είχε τον ακόλουθο προϋπολογισμό
και τα ακόλουθα πραγματικά δεδομένα.
Να αιτιολογηθεί η διαφορά στο λειτουργικό αποτέλεσμα λόγω όγκου και
λόγω λοιπών αιτιών.
Fixed Budget Actual
Τεμάχια 50.000 45.000
Πωλήσεις 500.000 470.000

Κόστος α΄υλών 300.000 295.000
Άμεση εργασία 50.000 50.000
ΓΒΕ 20.000 15.000
Μικτό κέρδος 130.000 110.000
Προμήθειες πωλήσεων 25.000 24.000

Διαφήμιση 5.000 6.000
Ενοίκια 10.000 10.000
Έξοδα διοίκησης 10.000 11.000
Σύνολο 50.000 51.000
Λειτουργικό αποτέλεσμα 80.000 59.000
93
Άσκηση 6
Δίνεται ο ακόλουθος ισολογισμός:
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ
Πάγιο Ενεργητικό 1.600.000
Αποθέματα 300.000
Πελάτες 2.000.000
Διαθέσιμα 30.000
ΠΑΘΗΤΙΚΟ
Μετοχικό Κεφάλαιο 930.000
Mακροπρόθεσμα δάνεια 300.000
Προμηθευτές 800.000
Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις 1.900.000
Αποτελέσματα χρήσης % επί των πωλήσεων

Κύκλος Εργασιών (Πωλήσεις) 4.000.000 100%
Κόστος Πωλήσεων 2.000.000 50%
Μικτά Κέρδη Εκμεταλλεύσεως 2.000.000 50%
1. Εξοδα Διοικητικής Λειτουργίας 600.000 15%
3. Εξοδα Λειτουργίας Διαθέσεως 400.000 10%
Μερικά κέρδη (ζημιές) εκμεταλλεύσεως 1.000.000 25%
Χρηματοοικονομικά έξοδα 300.000 8%
ΟΛΙΚΑ ΚΕΡΔΗ (ΖΗΜΙΕΣ) ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ 700.000 18%
Εντοπίστε τις περιοχές που απαιτούν βελτίωση.
94
Άσκηση 7
CASE STUDY Ετοιμασία Ταμειακού Προϋπολογισμού
Είστε υπεύθυνος προϋπολογισμού της εταιρείας ΚαπαΛάμδα και καλείστε

να συντάξετε τον ταμιακό προϋπολογισμό του ερχόμενου εξαμήνου. Οι
πληροφορίες που έχετε συγκεντρώσει από τα διάφορα τμήματα αναφορικά
με τις ταμιακές εισπράξεις και εκταμιεύσεις έχουν ως εξής:
Τμήμα Πωλήσεων:
Ιανουάριος: 125.000€ Απρίλιος: 120.000€

Φεβρουάριος: 120.000€ Μάιος: 100.000€
Μάρτιος: 105.000€ Ιούνιος: 130.000€
Πολιτική της εταιρείας είναι η πληρωμή των τιμολογίων των πελατών να

γίνεται εντός διμήνου (Πωλήσεις τρέχοντος έτους: Νοέμβριος 120.000€,
Δεκέμβριος 130.000€)
Τμήμα Αγορών:
Αγορές Πρώτων Υλών

Πολιτική του τμήματος αγορών είναι η εξόφληση των τιμολογίων των

προμηθευτών να γίνεται μέσα σε ένα μήνα. (Πρώτες ύλες Νοεμβρίου και
Δεκεμβρίου τρέχοντος έτους 15.000€ και 20.000€ αντίστοιχα)
Τμήμα Λογιστηρίου:
Εκταμιεύσεις για εξόφληση λογαριασμών

95
Μισθοί και λοιπά κόστη προσωπικού

Έσοδα από διάφορες πηγές

Διεύθυνση Διοικητικού:
Αγορά ειδών γραφείου
Ιανουάριος: Απρίλιος: 12.000€

Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών:

Μερίσματα που θα καταβληθούν τον Ιούνιο: 20.000€
Εξόφληση πληρωτέων γραμματίων
Ιανουάριος: 20.000€
Απρίλιος: 15.000€
Ιούνιος: 10.000€
Πληρωμή φόρων
Απρίλιος: 40.000€
Ταμιακό Υπόλοιπο:
Στην αρχή της χρονικής περιόδου υπολογίζεται ότι θα κυμαίνεται στα
50.000€
Συμπληρώστε τον πίνακα με τις δραστηριότητες, τα οικονομικά μεγέθη και

τον ταμιακό προϋπολογισμό των 6 μηνών. Τι μέτρα θα προτείνατε στην
εταιρεία για την βελτίωση της χρηματοροής;
96
Δραστηριότητες Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μάιος. Ιουν. Σύνολο
Ταμιακές Ροές
Ταμιακό Υπόλοιπο
αρχής περιόδου
τέλους περιόδου
97
Άσκηση 8
ΔΙΔΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
ΠΕΛΑΤΕΣ 10.000.000
ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 50.000.000
ΚΕΡΔΗ ΕΙΣ ΝΕΟΝ 2.000.000
ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10.000.000
ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ 30.000.000
ΕΞΟΔΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 10.000.000
ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ 8.000.000
ΤΑΜΕΙΟ 1.000.000
ΠΑΓΙΑ 3.000.000
ΕΞΟΔΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ 5.000.000
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΔΑΝΕΙΑ 2.000.000
ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 20.000.000
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 3.000.000
ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 8.000.000
ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 4.000.000
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. ΠΟΙΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ
ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ.
2. ΝΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΤΕΙ Ο ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΕΛΟΥΣ ΧΡΗΣΗΣ
3. ΝΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΤΕΙ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ
4. ΠΟΣΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
5. ΠΟΣΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
6. ΠΟΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
7. ΠΟΣΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
8. ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
9. ΠΟΣΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ
10.ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ
11.ΠΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ
98
ΑΣΚΗΣΗ 9
Δίνονται τα παρακάτω δεδομένα :

Αγορές Πωλήσεις Υπόλοιπο
Κόστος (μονάδες) (μονάδες)
Συναλλαγές μονάδες μονάδας Αξία
1 Ιανουαρίου Απόθεμα 100 10€ 1.000€ 100
έναρξης
10 Ιανουαρίου Αγορά 400 12€ 4.800€ 500
11 Ιανουαρίου Πώληση 300 200
1.200 16.700€ 1.000
Να υπολογίσετε
Α. το κόστος πωληθέντων και
Β. το απόθεμα,
με τους τέσσερις τρόπους προσδιορισμού του κόστους.
99
100
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΕΙΚΤΩΝ (ΤΥΠΟΙ)

- Ρευστότητας
- Δραστηριότητας
- Αποδοτικότητας
- Δαπανών λειτουργίας
- Διαρθρώσεως κεφαλαίων & βιωσιμότητας
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ
Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τόσο της βραχυχρόνιας
οικονομικής θέσεως της επιχείρησης όσο και της ικανότητας της να
ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της.
Βασικότεροι δείκτες:
ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Διαθέσιμα + Απαιτήσεις + Αποθέματα
(Current ratio) Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις
ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (Acid Διαθέσιμα + Απαιτήσεις
test ratio) Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις
ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Διαθέσιμα
(Cash ratio) Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ Διαθέσιμα + Απαιτήσεις
ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ
(Defensive interval ratio) Προβλεπόμενες Δαπάνες
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Χρησιμοποιούνται προκειμένου να μετρηθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας
μιας επιχείρησης στη χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων, κατά
πόσο δηλαδή γίνεται ικανοποιητική ή όχι χρησιμοποίηση αυτών
Βασικότεροι δείκτες (εκφρασμένοι σε ημέρες):
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ 365 x ΜΕΣΟ ΥΨΟΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ
ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ 365 x ΜΕΣΟ ΥΨΟΣ ΒΡΑΧ/ΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ 365 x ΜΕΣΟ ΥΨΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ
ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ
101
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Με αυτούς μετράται η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης, η δυναμικότητα
των κερδών της και η ικανότητα της διοικήσεως της. Μετρούν δηλαδή το
βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας μιας επιχείρησης σε μια δεδομένη χρονική
περίοδο.
100 x ΜΙΚΤΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚΜ/ΣΗΣ
ΜΙΚΤΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ
ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
100 x ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚΜ/ΣΗΣ
ΚΑΘΑΡΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ
ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ 100 x ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚΜ/ΣΗΣ+ΧΡΗΜ/ΚΑ ΕΞΟΔΑ
ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΙΔΙΩΝ 100 x ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚΜ/ΣΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ 100 x ΚΕΡΔΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Παρέχουν ενδείξεις για την πολιτική που ακολουθεί η διοίκηση μιας
επιχείρησης έναντι των διαφόρων δαπανών λειτουργίας της και της
αποτελεσματικότητας έναντι των επί μέρους δαπανών.
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ 100 x ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ

ΕΞΟΔΩΝ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΩΝ 100 x ΚΑΘΑΡΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΚΕΡΔΗ
ΚΕΡΔΩΝ ΠΡΟΣ ΑΜΟΙΒΕΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΑΜΟΙΒΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΞΟΔΩΝ 100 x ΕΞΟΔΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ

ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΠΡΟΣ ΚΥΚΛΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
102
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ & ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ

Με αυτούς εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα μιας επιχειρήσεως να
ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και ο βαθμός προστασίας που
απολαμβάνουν οι πιστωτές της
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΔΑΝΕΙΑΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚ/ΜΣΗΣ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ & ΤΟΚΩΝ

ΤΟΚΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΚΩΝ
ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων = Πωλήσεις
(Accounts Receivable Turnover) Απαιτήσεις
Ημέρες Απαιτήσεων = Απαιτήσεις

(Days Sales in Receivables) (Πωλήσεις / 360)
ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων = Κόστος Πωληθέντων
(Inventory Turnover) Αποθέματα
Ημέρες Απαιτήσεων = Αποθέματα

(Days to Sell Inventory) (Κόστος Πωληθέντων / 360)
ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ

Διάρκεια λειτουργικού κύκλου= Ημέρες Απαιτήσεων + Ημέρες Αποθεμάτων
(Operating cycle)
Διάρκεια εμπορικού κύκλου = Ημέρες Απαιτήσεων + Ημέρες Αποθεμάτων

(Net trade cycle) – Ημέρες Υποχρεώσεων
103
ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ & ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ
Συνολικές Υποχρεώσεις προς Ίδια Κεφάλαια = Συνολικές Υποχρεώσεις

(Total Debt to Equity) Ίδια Κεφάλαια
Συνολικές Υποχρεώσεις προς Συνολικά Κεφάλαια = Συνολικές Υποχρεώσεις

(Total Debt ratio) Συνολικό Ενεργητικό
Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις προς Ίδια Κεφάλαια = Μακροπρόθεσμες

Υποχρεώσεις
(Long-Term Debt to Equity) Ίδια Κεφάλαια
Αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων = Ίδια Κεφάλαια

Συνολικό Ενεργητικό
Πάγιο Ενεργητικό προς Ίδια Κεφάλαια = Πάγιο Ενεργητικό

(Fixed Assets to Equity) Ίδια Κεφάλαια
ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ

Απόδοση Συνολικού Ενεργητικού Προ Φόρων = Κέρδη Προ Φόρων
(Return on Assets (ROA) Before Tax) Συνολικό Ενεργητικό
Απόδοση Ιδίων Κεφαλαίων Προ Φόρων = Κέρδη Προ Φόρων

(Return on Equity (ROE) Before Tax) Ίδια Κεφάλαια
Απόδοση Μακροπρόθεσμων Κεφαλαίων = Κέρδη Προ Φόρων

(Return on Long-Term Debt and Equity) (Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις
+ Ίδια Κεφάλαια)
Χρηματοοικονομική μόχλευση = ROE

(Financial Leverage Index) ROA
104
Χρηματοοικονομική επιβάρυνση = Κέρδη Προ Φόρων

(Interest Burden ratio) Κέρδη Προ Τόκων & Φόρων
Κυκλοφορία Ενεργητικού = Πωλήσεις

(Asset efficiency) Συνολικό Ενεργητικό
Κυκλοφορία Ιδίων Κεφαλαίων = Πωλήσεις

Κεφαλαιακή διάρθρωση = Συνολικό Ενεργητικό

(Capital Structure) Ίδια κεφάλαια
ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Διαθεσίμων = Πωλήσεις
(Cash and Equivalent Turnover) Διαθέσιμα
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων = Πωλήσεις

(Receivables Turnover) Απαιτήσεις
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων = Πωλήσεις

(Inventory Turnover) Αποθέματα
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Κεφαλαίου Κίνησης = Πωλήσεις

(Working Capital Turnover) Κεφάλαιο Κίνησης
Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Πάγιου Ενεργητικού = Πωλήσεις

(Fixed Assets Turnover) Πάγιο Ενεργητικό
105
ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ ΚΕΡΔΟΥΣ

Περιθώριο Μικτού Κέρδους = Μικτό Κέρδος
(Gross Profit Margin) Πωλήσεις
Περιθώριο ΚΠΤΦ = ΚΠΤΦ

(EBIT margin) Πωλήσεις
Περιθώριο ΚΠΤΦΑ = ΚΠΤΦΑ

(EBITDA margin) Πωλήσεις
Περιθώριο Λειτουργικού Κέρδους = Ολικά Αποτελέσματα

(Operating Profit Margin) Πωλήσεις
Περιθώριο Καθαρού Κέρδους (προ φόρων) = ΚΠΦ

(Net Profit margin (Before Tax)) Πωλήσεις
Περιθώριο λειτουργικής Ταμειακής Ροής = Λειτουργική Ταμειακή Ροή

(Operating Cash Flow margin) Πωλήσεις
106
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ
Απάντηση άσκησης 1:
% επί των
Ποσά πωλήσεων
Πωλήσεις Τιμή x ποσότητα πώλησης = 10.000 100%

Επιστροφές Πωλήσεις x % επιστροφών = 500 5%
Εκπτώσεις Πωλήσεις x % εκπτώσεων = 1.000 10%
Καθαρές πωλήσεις Πωλήσεις - επιστροφές - εκπτώσεις 8.500 85%
Κόστος α' και βοηθ. Υλών Κόστος μονάδος x ποσότητα = 2.000 20%
ΓΒΕ μεταβλητά Κόστος μονάδος x ποσότητα = 1.000 10%
Κόστος πωληθέντων 3.000 300%
Μικτό κέρδος Καθαρές πωλήσεις - κόστος πωληθέντων 5.500 55%
Μεταφορικά Πωλήσεις x % μεταφορικών = 400 4%

Αποθήκευση Πωλήσεις x % αποθήκευσης = 200 2%
Διαφήμιση 5.000 50%
Προωθητική ενέργεια 500 5%
Μεταβλητά έξοδα 6.100 61%
Contribution margin Μικτό κέρδος - μεταβλητά έξοδα -600 -6%
ΓΒΕ Σταθερά Πωλήσεις x % σταθερών ΓΒΕ 500 5%
Έξοδα διοίκησης Πωλήσεις x % εξόδων διοίκησης 200 2%
Σταθερά έξοδα πωλήσεων Πωλήσεις x % σταθερών εξόδων πωλήσεων 200 2%
Σταθερά έξοδα 900 9%
EBITDA Contribution margin - Σταθερά έξοδα -1.500 -15%
107
Απάντηση άσκησης 2
Έτος 0 Έτος 1 Έτος 2 Έτος 3

Πωλήσεις 160.000 280.000 500.000
Κόστος πωληθέντων 64.000 112.000 200.000
Μικτό κέρδος 96.000 168.000 300.000
Διαφήμιση 20.000 40.000 60.000

Πωλητές 60.000 60.000 60.000
Υπάλληλος λογιστηρίου 25.000 25.000 25.000
Contribution margin -9.000 43.000 155.000
Inflows, Outflows -100.000 -9.000 43.000 155.000
ΚΠΑ 52.031
ΕΣΑ 25%
Payback period 2,5 years
Accounting rate of return 189%
108
Προϊόν Α Προϊόν Β Προϊόν Γ
Πωλήσεις Τιμή x ποσότητα πώλησης = 12.000 30.000 13.300

Επιστροφές Πωλήσεις x % επιστροφών = 600 600 133
Εκπτώσεις Πωλήσεις x % εκπτώσεων = 1.080 3.300 1.596
Καθαρές πωλήσεις Πωλήσεις - επιστροφές - εκπτώσεις 10.320 26.100 11.571
Κόστος α' και βοηθ. Υλών Κόστος μονάδος x ποσότητα = 3.000 13.500 4.200
ΓΒΕ μεταβλητά Κόστος μονάδος x ποσότητα = 1.000 3.000 1.400
Κόστος πωληθέντων 4.000 16.500 5.600
Μικτό κέρδος Καθαρές πωλήσεις - κόστος πωληθέντων 6.320 9.600 5.971
Μεταφορικά Πωλήσεις x % μεταφορικών = 480 1200 532

Αποθήκευση Πωλήσεις x % αποθήκευσης = 240 600 266
Διαφήμιση 4.000 7.000 5.000
Προωθητική ενέργεια 500 1.000 2.000
Μεταβλητά έξοδα 5.220 9.800 7.798
Contribution margin Μικτό κέρδος - μεταβλητά έξοδα 1.100 -200 -1.827
ΓΒΕ Σταθερά Πωλήσεις x % σταθερών ΓΒΕ 800 1500 700
Έξοδα διοίκησης Πωλήσεις x % εξόδων διοίκησης 240 600 266
Σταθερά έξοδα πωλήσεων Πωλήσεις x % σταθερών εξόδων πωλήσεων 240 600 266
Σταθερά έξοδα 1.280 2.700 1.232
EBITDA Contribution margin - Σταθερά έξοδα -180 -2.900 -3.059
Επιλέγεται το προϊόν Α.
109
Ρευστότητας
Γενική ρευστότητα = Κυκλοφορούν ενεργητικό 2,4
Βραχύ. υποχρεώσεις
Άμεση ρευστότητα = Κύκλε. Ενεργητικό – αποθέματα 1,9
Βαχ. υποχρεώσεις
Απόδοσης
Μεικτής κερδοφορίας = Μικτά κέρδη % 36,1%
ή μικτού περιθωρίου κέρδους Πωλήσεις
Καθαρής κερδοφορίας = Καθαρά κέρδη % 5,6%

ή καθαρού περιθωρίου κέρδους Πωλήσεις
Απόδοση ενεργητικού Καθαρά κέρδη % 6,0%

Ενεργητικό
Απόδοση ιδίων κεφαλαίων = Καθαρά κέρδη % 11%

Δείκτες διαχείρισης
Ημέρες είσπραξης απαιτήσεων = Απαιτήσεις x 365 235
Καθαρές πωλήσεις
Ημέρες πληρωμής προμηθευτών = Προμηθευτές x 365 197

Κόστος πωληθέντων
Tαχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων Αποθέματα x 365 93,8

Κόστος πωληθέντων
Δείκτες φερεγγυότητας
Σχέση κεφαλαίων = Ίδια κεφάλαια 0,5
Συνολικά κεφάλαια
Υποχρεώσεις προς ίδια κεφάλαια= Yποχρεώσεις 0,69
Σχέση υποχρεώσεων = Βραχ. υποχρεώσεις 0,37
Σύνολο υποχρεώσεων
110
Τιμή Απόκλιση
κόστος Απόκλιση λόγω
Fixed ανά λόγω Flexed λοιπών
Budget μονάδα όγκου Budget αιτιών Actual
Τεμάχια 50.000 -5.000 45.000 45.000
Πωλήσεις 500.000 10 -50.000 450.000 20.000 470.000

Κόστος α΄υλών 300.000 6 -30.000 270.000 25.000 295.000
Άμεση εργασία 50.000 1 -5.000 45.000 5.000 50.000
ΓΒΕ 20.000 0 20.000 -5.000 15.000
Μικτό κέρδος 130.000 -15.000 115.000 -5.000 110.000
Προμήθειες πωλήσεων 25.000 0,5 -2.500 22.500 1.500 24.000
Διαφήμιση 5.000 0 5.000 1.000 6.000
Ενοίκια 10.000 0 10.000 0 10.000
Έξοδα διοίκησης 10.000 0 10.000 1.000 11.000
Σύνολο 50.000 -2.500 47.500 3.500 51.000
Λειτουργικό αποτέλεσμα 80.000 -12.500 67.500 -8.500 59.000
111
Ρευστότητα: Το κυκλοφορούν ενεργητικό της εταιρείας (Αποθέματα +

πελάτες + διαθέσιμα) ανέρχεται σε 2.330.000 ενώ οι βραχυπρόθεσμες
υποχρεώσεις σε 2.700.000. Φαίνεται ότι η εταιρεία στους επόμενους 12
μήνες δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσει τις βραχυπρόθεσμες
υποχρεώσεις της. Θα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειες για είσπραξη των
απαιτήσεων ή να προβεί σε μακροπρόθεσμο δανεισμό. Επίσης δεν θα
πρέπει να προβεί σε διανομή των κερδών, για να είναι σε θέση να
αποπληρώσει υποχρεώσεις.
Η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων είναι 182 ημέρες, ενώ οι ημέρες
πληρωμής υποχρεώσεων 146 ημέρες.
Το αποδεκτό επίπεδο για τις ημέρες είσπραξης εξαρτάται από τον κλάδο
στον οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση π.χ. αν πουλάει σε μεγάλες
αλυσίδες το επίπεδο αυτό είναι αποδεκτό. Όμως θα πρέπει να φροντίσει οι
ημέρες πληρωμής σε προμηθευτές να κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα.
Κεφαλαιακή διάρθρωση:
Τα ίδια κεφάλαια (μετοχικό κεφάλαιο) ανέρχονται σε 930.000 ενώ τα ξένα
κεφάλαια σε 3.000.000 που είναι κατά πολύ μεγαλύτερα των ιδίων
κεφαλαίων. Αυτή η σχέση μειώνει την πιστοληπτική ικανότητα της
εταιρείας. Θα πρέπει είτε να γίνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, είτε να μην
διανεμηθούν τα κέρδη της εταιρείας τα επόμενα έτη για να αυξηθούν τα
ίδια κεφάλαια.
Ο δείκτης κεφαλαιακής διάρθρωσης (Ίδια κεφάλαια + Μακροπρόθεσμες
υποχρεώσεις)/Πάγια είναι 77%, που σημαίνει ότι μέρος των παγίων έχει
αποκτηθεί με βραχυπρόθεσμα δάνεια. Καθώς τα πάγια αποδίδουν σε
μεγαλύτερες του έτους χρονικές περιόδους, ιδανικά θα πρέπει να
χρηματοδοτούνται είτε από ίδια κεφάλαια είτε από μακροπρόθεσμες
υποχρεώσεις που πρόκειται να αποπληρωθούν μεταγενέστερα.
Κερδοφορία: Παρά το γεγονός ότι εμφανίζει κερδοφορία 18%, τα έξοδα

διοίκησης είναι πολύ υψηλά 15% και θα πρέπει να μειωθούν ως ποσοστό
των πωλήσεων. Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό εξαρτάται και από τον
κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση.
112
Λύση CASE STUDY
Δραστηριότητες Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μάιος. Ιουν. Σύνολο
Πωλήσεις 120.000 130.000 125.000 120.000 105.000 120.000 720.000
Έσοδα από διάφορες πηγές 5.000 4.000 6.000 7.000 4.500 6.000 32.500
Αγορές Πρώτων Υλών -20.000 -22.000 -25.000 -18.000 -15.000 -16.000 -116.000
Εξόφληση Λογαριασμών -30.000 -32.000 -29.000 -16.000 -22.000 -26.000 -155.000
Δαπάνες προσωπικού -65.000 -52.000 -50.000 -63.000 -75.000 -53.000 -358.000
Αγορά Ειδών Γραφείου 0 -8.000 -4.000 -12.000 -4.000 -6.000 -34.000
Καταβολή Μερισμάτων -20.000 -20.000
Εξόφληση Χρεογράφων -20.000 -15.000 -10.000 -45.000
Πληρωμή Φόρων -40.000 -40.000
Ταμιακές Ροές -10.000 20.000 23.000 -37.000 -6.500 -5.000

αρχής περιόδου 50.000 40.000 60.000 83.000 46.000 39.500
τέλους περιόδου 40.000 60.000 83.000 46.000 39.500 34.500
113
Α. ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
ΠΑΓΙΑ 3.000.000
ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 20.000.000
ΠΕΛΑΤΕΣ 10.000.000
ΤΑΜΕΙΟ 1.000.000
ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 31.000.000

ΜΕΤΟΧΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10.000.000
ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ 8.000.000
ΚΕΡΔΗ ΕΙΣ ΝΕΟΝ 2.000.000
ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 20.000.000
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΔΑΝΕΙΑ 2.000.000
ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ 8.000.000
ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 4.000.000
ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΒΡΑΧ. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 12.000.000
Β. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 50.000.000
ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ 30.000.000
ΜΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ 20.000.000
ΕΞΟΔΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 10.000.000

ΕΞΟΔΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ 5.000.000
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 15.000.000
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΞΟΔΑ 3.000.000
ΚΕΡΔΗ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ 2.000.000
114
Α) Η μέθοδος του μέσου σταθερού κόστους (Weighted Average)

Κατά τη μέθοδο αυτή η μέση σταθμική τιμή κτήσεως υπολογίζεται με τον
εξής τύπο:
[Αξία αποθέματος ενάρξεως της περιόδου]+[Αξία αγορών της περιόδου
στην τιμή της κτήσεως]
[Ποσότητα αποθέματος ενάρξεως της περιόδου]+[Ποσότητα που
αγοράζεται στην περίοδο]
Αποθέματα ενάρξεως: 100 x 10€ = 1.000€
Αγορές: 10/1 400 x 12€ = 4.800€
13/1 500 x 15€ = 7.500€
25/1 200 x 17€ = 3.400€
1.200 16.700€
Άρα: 16.700€
= 13,917€ Μέσο σταθμικό κόστος μονάδας
1.200
Άρα,
Α) η αξία των αποθεμάτων είναι: 200 x 13,917€ = 2.783€
Β) το κόστος πωληθέντων είναι: 1.000 x 13,917€ = 13.917€
1.200 16.700€
Β) Η μέθοδος του κυκλοφοριακού μέσου όρου ή των διαδοχικών

υπολοίπων (Moving Average Cost).
Κατά τη μέθοδο αυτή, μετά από κάθε εισαγωγή καθορίζεται η μέση τιμή
του υπολοίπου με τον εξής τύπο:
[Αξία προηγούμενου υπολοίπου] + [Αξία νέας αγοράς στην τιμή κτήσεως]
[Ποσότητα προηγούμενου υπολοίπου] + [Ποσότητα νέας αγοράς]
115
Χρέωση Πίστωση Υπόλοιπο
Ημερο- Αγορές - Κόστος Κόστος Συνολικό Μον. Κόστος Συνολικό

μηνία Πωλήσεις Κόστος Κόστος
(μονάδες) (μονάδες) Μονάδ.
Ιαν. 1 Απόθεμα 100 10€ 1.000€

ενάρξεως
Ιαν. 10 Αγορά 400 12€ 4.800€ 400 12€ 4.800€
Μέση τιμή 500 11,60€* 5.800€
Ιαν. 11 Πώληση 300 11,60€ 3.480€ 200 11,60€ 2.320€
Ιαν. 13 Αγορά 500 15€ 7.500€ 700 14,03€ 9.820€
Ιαν. 20 Πώληση 600 14,03€ 8.417€ 100 14,03€ 1.403€
Ιαν.25 Αγορά 200 17€ 3.400€ 300 16,01€ 4.803€
Ιαν. 28 Πώληση 100 16,01€ 1.601€ 200 16,01€ 3.202€
*1.000€+4.800€ = 5.800€ = 11,60€ μέση τιμή υπολοίπου

100 + 400 500
Άρα,
Α) η αξία των αποθεμάτων είναι: 200 x 16,01€ = 3.202€
Β) το κόστος πωληθέντων είναι: 16.700 – 3.202€ = 13.498€
16.700€
Γ) Η μέθοδος πρώτη εισαγωγή – πρώτη εξαγωγή (FIFO)

Απόθεμα ενάρξεως μονάδες: 100 x 10€ = 1.000€
Πλέον: Αγορές μονάδες: 400 x 12€ = 4.800€
500 x 15€ = 7.500€
200 x 17€ = 3.400€
116
16.700
Αποθέματα λήξεως 200 x 17€ 3.400€

Κόστος πωληθέντων 16.700€-3.400€ 13.300€
16.700€
Δ) Η μέθοδος τελευταία εισαγωγή – πρώτη εξαγωγή (LIFO)

Απόθεμα ενάρξεως μονάδες: 100 x 10€ = 1.000€
Πλέον: Αγορές μονάδες: 400 x 12€ = 4.800€
500 x 15€ = 7.500€
200 x 17€ = 3.400€
16.700€
Άρα: Αποθέματα λέξεως
100 x 10€ (από το απόθεμα ενάρξεως) 1.000€

200
100 x 12€ (από την αγορά 10/1) 1.200€
2.200€
κόστος πωληθέντων 14.500€
16.700€
117

Οικονομικά για μη οικονομικούς (www.aqs.gr - ;cat - id=953) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Οικονομικά για μη οικονομικούς (www.aqs.gr - ;cat - id=953) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

A Q S

Advanced Quality Services Ltd. ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Advanced Quality Services Ltd.

1 ΔΟΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ......................................7

1 ΔΟΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

1.1 Διαχείριση βραχυχρόνιων επενδύσεων

1.2 Ανάλυση επενδύσεων

1.3 Εύρεση πηγών χρηματοδότησης

1.4 Σχέσεις Επενδυτών (Investor Relations)

1.5 Αναφορές και Προϋπολογισμός

1.6 Πιστωτικός Έλεγχος

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (Β+Γ+Δ+Ε) GRAND TOTAL ASSETS

2.1.1.1 Έξοδα Εγκατάστασης

2.1.1.2 Πάγιο Ενεργητικό

2.1.1.3 Ασώματες ακινητοποιήσεις

2.1.1.4 Ενσώματες ακινητοποιήσεις

 Αποσβέσεις. Τα πάγια με το πέρασμα του χρόνου φθείρονται ή

2.1.1.6 Μακροπρόθεσμες απαιτήσεις

2.1.1.7 Κυκλοφορούν Ενεργητικό

B. ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ Provisions

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ (Α + Β + Γ) Grand Total Liabilities

Το παθητικό μίας εταιρείας αποτελεί το σύνολο των υποχρεώσεων της.

2.1.2.1 Ίδια Κεφάλαια

2.2 Αποτελέσματα Χρήσης

Κύκλος εργασιών (Πωλήσεις) Turnover

Πλέον: Άλλα έσοδα εκμεταλλεύσεως Other revenues

Μείον: 1.Έξοδα διοικητικής λειτουργίας Administrative expenses

Πλέον: Πιστωτικοί τόκοι & συναφή έσοδα Credit interest

Πλέον: Έκτακτα Κέρδη Extraordinary profit

ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ Earnings before Taxes

2.2.1 Μικτά κέρδη εκμεταλλεύσεως

2.2.2 Άλλα έσοδα

2.2.3 Λειτουργικά έξοδα

Έξοδα Έρευνας και Ανάπτυξης. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα έξοδα του

2.2.4 Πιστωτικοί και χρεωστικοί τόκοι

2.2.5 Έκτακτα αποτελέσματα

2.3 Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων

3 ΔΙΕΘΝΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία (Current assets)

Σύνολο περιουσιακών στοιχείων

Δικαιώματα μειοψηφίας (Minority interests)

Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (Short term liabilities)

Σύνολο υποχρεώσεων (Total liabilities)

3.1.1 Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία

3.1.1.2 Επενδύσεις σε ακίνητα

3.1.1.3 Άϋλα περιουσιακά στοιχεία

3.1.1.4 Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις

3.1.1.5 Aναβαλλόμενος φόρος Εισοδήματος

3.1.2 Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία

3.1.3.1 Προβλέψεις για παροχές στους εργαζόμενους

3.1.3.2 Λοιπές προβλέψεις

3.2 Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσεως

01.01 - 31.03.2009 01.01 - 31.03.2009

Κέρδος (ζημία) από διακοπείσες δραστηριότητες

3.3 Κατάσταση Μεταβολών των Ιδίων Κεφαλαίων

Οι μεταβολές στα Ίδια Κεφάλαια μίας επιχείρησης μεταξύ των Ισολογισμών

Καθαρής κερδοφορίας = Καθαρά κέρδη % Net profit margin

Απόδοση κύκλου εργασιών= Πωλήσεις Asset Turnover

Απόδοση ιδίων κεφαλαίων = Καθαρά κέρδη % Return on capital employed

Απόδοση ενεργητικού Καθαρά κέρδη % Return on Assets

Ημέρες πληρωμής προμηθευτών = Προμηθευτές x 365 Creditors’ turnover

Tαχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων Αποθέματα x 365 Stock turnover

Οι δείκτες διαχείρισης δείχνουν την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των