Naučite da čitate nalaze krvi

Mnogi pacijenti bi htjeli da što prije saznaju nalaz ili dijagnozu, koji im najčešće ne znače ništa dok
ih ne „prevede“ ljekar. Laboratorijski nalazi su za većinu naše populacije i dalje tajanstveni vid
komunikacije između ljekara različitih specijalnosti.

Laboratorijsko ispitivanje krvi podrazumijeva dvije vrste analiza. Na prvom mjestu su one koje su
usmjerene ka ispitivanju vrste, broja, odnosa i izgleda ćelijskih elemenata krvi, poznatih pod imenom
krvna slika. Druge služe za provjeru biohemijskog sastava krvi, na osnovu čega se ustanovljava rad
ili stanje pojedinih organa i tkiva.

Najčešće se krv uzima iz jagodice prsta ili vene na ruci, a u tom uzorku se zatim testiraju različiti
sastojci, u zavisnosti od toga šta ljekar želi da provjeri.

Većini laboratorijskih analiza ne prethodi nikakva posebna priprema i ljudi se odmah vraćaju
uobičajenim aktivnostima. U cilju dobijanja što vjerodostojnijih rezultata najčešće se savjetuje
uzdržavanje od jela 12 sati prije davanja krvi.

Krvna slika
Veoma često ljekari od pacijenata zahtevaju da urade kompletnu krvnu sliku. Ova analiza se obavlja
zbog procjene opšteg zdravstvenog stanja i otkrivanja raznovrsnih poremećaja. Krvna slika je
najčešće dio rutinskog ljekarskog pregleda. Krv se uzima iz vene ruke ili jagodice prsta, odnosno iz
pete kod novorođenčadi.

Često je potrebno provjeriti i broj bijelih krvnih zrnaca.

Postoji pet različitih vrsta bijelih krvnih zrnaca, a sve one su dio odabrane organizma protiv najezde
infektivnih i drugih štetnih materija. Kada je njihov broj uvećan, to ukazuje da je tijelo napadnuto, na
primer - bakterijama. Ako je njihov broj manji, onda se povećava rizik od infekcije. Uzimanje
pojedinih lijekova, takođe, može da dovede do smanjenja broja bijelih krvnih zrnaca i zato se kod
takvih pacijenata moraju sprovoditi redovne laboratorijske analize. Provjera bijelih krvnih zrnaca
najčešće je dio kompletne krvne slike, zajedno s brojem eritrocita i trombocita.

Hemoglobin i trombociti
Ljekare obično zanima i koncentracija hemoglobina. Riječ je o sastojku crvenih krvnih zrnaca
eritrocita. On je „nosač“ kiseonika u krvi. Svakim udahom, krv u plućima dobija kiseonik i,
zahvaljujući upravo hemoglobinu, distribuira ga do svih tkiva i organa. Kada se oslobodi kiseonik
neophodan za nesmetani rad ćelija, za hemoglobin se, umjesto njega, vezuje ugljen-dioksid. Ovaj
ciklus se zatvara vraćanjem krvi u pluća, oslobađanjem ugljen-dioksida i novim vezivanjem
kiseonika.
Krvne pločice ili trombociti su po veličini mnogo manji od bijelih ili crvenih krvnih zrnaca, a imaju
ulogu zaustavljanja krvarenja kada dođe do oštećenja krvnih sudova.

Glukoza i bilirubin
Određivanje nivoa glukoze pomaže u otkrivanju dijabetesa ili hipoglikemije. Treba ga raditi nekoliko
puta godišnje u slučajevima kad neko stalno obavlja poslove pod stresom i tokom trudnoće. Kod
dijabetičara se nivo glukoze u krvi mora mjeriti i po nekoliko puta dnevno. Krv se uzima iz vene na
ruci, a oni koji sami mjere nivo glukoze iz jagodice prsta.

Bilirubin se dobija razaranjem hemoglobina. Metaboliše se u jetri i izlučuje u žuči. Akumulira se u

krvi kada postoji oštećenje jetre, zapušenje žučnih puteva ili povećano razaranje crvenih krvnih
zrnaca. Rijetko je povišen i u drugim slučajevima, poput dugotrajnog gladovanja ili nedovoljnog
unosa hranljivih materija. Pojedini lijekovi koji oštećuju jetru takođe mogu da dovedu do povišenja
nivoa bilirubina.

Kalcijum
Nivo kalcijuma u organizmu, a samim tim i u krvi, direktno zavisi od rada žlijezda sa unutrašnjim
lučenjem, pre svega paraštitastih žlezda, unosa namirnica koje sadrže kalcijum, aktivnosti organa za
varenje i stanja bubrega. Obično je povišen kod visoke koncentracije nivoa hormona paraštitaste
žlijezde, kod pojedinih tumora i metastaza tumora u kostima, kod viška vitamina D i sl. Može biti i
sniženih vrijednosti u slučajevima kada nedostaje vitamin D, kod insuficijencije bubrega, velikog
broja bolesti varenja, smanjenja količine bjelančevina u organizmu, upale pankreasa itd.

Za kraj, poručuje se pacijentima da je važno da budu oprezni kada biraju laboratoriju gde će uraditi
sve ove analize.

Treba birati laboratoriju koja raspolaže jednim od najsavremenijih laserskih hematoloških brojača
renomiranog svetskog proizvođača „Abbott“. Ovaj laserski brojač krvne slike krv analizira
laserskom obradom tako što laserski zrak pada na ćeliju pod više različitih uglova, a moćan softver
otkriva abnormalnosti i iz jednog uzorka daje mnogo značajnih informacija.