You are on page 1of 16

De historia Apollonii Tyrii

Author(s): Franciscus Garin


Source: Mnemosyne, New Series, Vol. 42 (1914), pp. 198-212
Published by: Brill
Stable URL: http://www.jstor.org/stable/4425773
Accessed: 10-01-2016 19:02 UTC

Your use of the JSTOR archive indicates your acceptance of the Terms & Conditions of Use, available at http://www.jstor.org/page/
info/about/policies/terms.jsp

JSTOR is a not-for-profit service that helps scholars, researchers, and students discover, use, and build upon a wide range of content
in a trusted digital archive. We use information technology and tools to increase productivity and facilitate new forms of scholarship.
For more information about JSTOR, please contact support@jstor.org.

Brill is collaborating with JSTOR to digitize, preserve and extend access to Mnemosyne.

http://www.jstor.org

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONII TYRIIt).

SCRIPSIT

FRANCISCUS GARIN.

Historiam Apollonii Tyrii e graeeo in latinum conversam


asseruit M. Welserus, qui secundus a. 1595 earn edidit, nec
longe aliter senserunt et sentiunt omnes fere viri docti, qui non
tantum conversam sed etiam hic atque illic retractatam, qui-
busdam in
partibus auctam, quibusdam in brevius contractam
eensent2). Welsero, ne una quidem causa adiecta, oblocutus est
M. Hauptius (Opuse. Ill, 16), quem secuti sunt Ph. Thielman-
nus 3) et E. Klebsius 4). Hic quidem historiam latine saeculo

1) Haec disputatio iam antea in Italia typis impressa est sed non prodiit in pu-
blicum. Earn grato animo tune obtulit auctor ? et nunc etiam offert ? viro cla-
rissimo Felici Ramorino, litterarum latinarum in Universitate Fiorentina professori.
2) Praeter ceteros: A. Nicolai, Ueb. Entstehung u. Wesen d. griech. Romans,
?. 47, A. Chassang, Hist, du Roman, p. 461; A. Riese, Hist. Apoll.2, p. xvi;
E. Rohde, Griech. Rom.a, p. 436 sq.; W. Schmid in Pauly-WissowaReal-Encyc?.,
II, 144; U. Wilcken, Archiv f. Papyrusfrsch, I, 258, ib. ?. 2; ?. B?rger, Studien
?. Gesch. d. griech. Rom., II, 21.
3) Ph. Thielmann, Ueber Sprache u. Kritik d. lat. Apollrom., Speier, 1881, de-
monstrare conatus est verba et verborumconsecutiones,quae e??^?/???t? Riesius1
iudieaverat, partim vulgaris partim ecclesiasticaelatinitatis esse. Sed cfr. Klebsium,
o. infr. laud., p. 230. Ex Thielmanni sententia historia latine conscripta fuit a quo-
dam christiano saec. VI.
4) E. Klebs, die Erz?hlung v. Apollonius aus Tyrus, p. 191 sqq., [cfr. Philol.,
v. 47 (1888), p. 80]. Klebsii argumenta sumpta sunt: a) e nummis, p. J9I, b) ex
inscriptionibus, p. 196, c) e moribus, p. 205, d) e lingua, p. 228, e) ex orationis
genere, p. 280, f) e locis romanorumscriptorum in historia adurabratis,p. 283.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONII TYRII. 199

tertio ineunte
conscriptam a studioso quodam veteris religionis
auctore (o. L, p. 200, 216), saeculis insequentibus
sustinuit magis
magisque christianis additamentis auctam (p. 216 sqq.), quinto
autem saeculo (p. 227) in earn quae ad nos pervenit formam ab
italo fortasse quodam redactam (p. 227, n. 1). Sed argumenta,
quibus ad haec omnia comprobanda Klebsius usus est, parvi
vel nullius sunt momenti. Necesse enim erat interpres, cum e
graeco in latinum converteret, pro nummis graecis romanos
reponeret, in
reddendis inscriptionibus pura et latina oratione
uteretur. Versus hom?ricos, quibus fabulae graecae repletae
sunt, versibus vergilianis eum quantum potuit explicasse, ecquis
mirabitur?l). Indicia vero morum romanorum, quae hic atque
illic deprehendisse Klebsius sibi visus est, non eius esse ge-
neris infra demonstrabo. Nec mediocriter errat, cum adfirmat

1) Klebsius in Plauto, Vergilio, Ovidio, Apuleio voces et sententias quae similes


essent historiae Apollonii diligentissime persecutus est, cumque nonnullas invenerit
(v. p. 283 e. q. s., 321,3) eos auctorem historiae imitatum esse sibi persuasitnobisque
persuadereconatur. Frustra mehercule! Quis enim credet ?O Neptune, rectorpelagi"
(hist. 21,12, V; ?praedatormaris", ?) ex Ovid., Met. I, 331, ?nec vir nec femina"
(= eunuchus, hist. 66,7; lectio dubia) ex Ovid., Am. II, 3,1, ?rex ... longam
habet manum" (hist. 13, 1, ?, om. AP; cfr. frequentissimum illud apud graeeos
?a??a? t??????? ?e??e?) ex Ovid., Her. XVII, 166, ceteraque similia ex Plauto
Apuleiove sumpta esse? Quod si er?ticos scriptores graeeos eadem subtilitate inqui-
sivisset, similiora invenisset. Ex. gr., hist. e. XVIII (p. 35, 3?10), quod ex Apul.,
Met. X, 2, usurpatum affirm?t (p. 288?9), rectins cum Hel. Ill, 7 comparasse^
[Hist.: Interposito brevi temporis spatio, cum non posset puella ulla ratione vulnus
amoris tolerare, simulata infirmitate membra prostravit fluxa, et coepit iacere im-
becillis in thoro. Rex ut vidit filiam suam subitanearavalitudineraincurriese sollicitus
adhibet medicos. Qui venientes temptant venas, tangunt singulas corporis partes, nec
omnino inveniunt aegritudinis causas. Hel., p. 85,29: ?ata?a??????e? e?se????te?
<?a????e?a?> ep? t?j? e???? ?????s-?? ... ?a) <t? pat??> p???a???e?f t? pe-
p?????, t??? ?efa??? '?????a ?????e??'??e?e?(cf. 86,5: t?? y p??spes-??sa tf ??-
?at??? ?a?a??a; 95,13; 101,23). Diebus insequentibusep?te??e?v???s?? (100,21)
quam ob rem pater pa?a?a?e? t??? e?d???????t?? ?at?&? (L03, 25), ?a? ? ??????
''??est???? ... t? ?a?p?? t?? ?e??a .. . ep??a??? ??a????e??ap? t?? a?t???a?
e??e? t? p???? . .. ??? ?????? te ?.????? ?asa??sa? t?? ?p?s?e^??, '??? te ???
??t? p???? ep??e???sa? . .. (103, 32). Ceterum detrimenta salutis vultusque aman?
tium vulgo a scriptoribus eroticis comm?morantur.Cfr. C. Diltheyum, de Cali. Cyd.,
p. 70. In Apuleium v. J. Dietze, in Philolog. 59, N. S. 13, (1900), p. 136?48].
Brevi praecidam: omnes imitationes, quas Klebsius sibi deprehendisse visus est,
praeter duas vergilianas (hist. 33,15 ? 34,3 = Aen. IV, 1 sq., hist. 29,8?10
= Aen. II, 3 sq.), vel dubiae sunt (hist. 38,9?11 ex Ovid., Met. IX, 514?) vel
prorsus non sunt.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
200 DE HISTORIA APOLLONII TYRII.

(p. 296) peregrinationes et exempla pudicitiae egregie servatae,


quae sunt membra omnium fabularum graecarum, in historia
deesse. Apollonius enim
Tyro Antiochiam se confert, redit Ty-
rum, fuga petit Tarsum, inde Cyrenen, revertitur Tarsum, pera-
grat quattuordecim annos Aegypti regiones, contendit iterum
Tarsum ad recipiendam filiam, ventis propellitur
Mytilenas, petit
navi Ephesum, Tyrum, Tarsum, Quibus longinquis
Cyrenen! in
itineribus variis iactatur casibus, naufragium facit. Tharsiae vero
pudicitiam in maximum periculum adductam et egregie servatam
num quis negabit? Ducitur puella in lupanar: venientes ad se
a libidine avertit; ut sibi virginitatem eripiat traditur ?villico
puellarum", quem precibus ac misericordia a stupro removet.
Quod etiam attinet ad fontes historiae, Klebsium per errores
lapsum esse doeebimus. Nulla est igitur causa quae nos fabulam
Apollonii primitus latine conscriptam fuisse credere cogat, sunt
contra multa quae earn graecum quendam auctorem graece
scripsisse indicent, in primis arta cognationis vincula cum fa-
bulis eroticis graecorum. Quae persequi iam necesse est.

IL

Fabula Apollonii Tyrii in quattuor partes dividi potest, qua-


rum prima historiam Antiochi continet (e. I?VII), altera priores
Apollonii casus (c. VIII?XXVIII), tertia historiam Tharsiae
(c. XXIX?XXXVI), quarta eeteros Apollonii casus et conclu-
sionem (c. XXXVII?LI).
a) Quarum in prima *), quae adsuta potius quam arte co-

1) De hac historiae parte v. quae, fortasse recte, scripsit Rohdius, o. 1., p. 145.
? Klebsius, o. 1., p. 285, verba puellae ab Antiocho p?tre per vim stupratae,
//mortis remedium mihi placet" (p. 4, 3), ex Ovidio sumpta esse sustinet [Met. X,
378: ?mors placet", inquit Myrrha], Qua fretus ratiuncula (cfr. ex. gr. Xen. Eph.
p. 390,13), historiae partem, quae est de amoribus Antiochi et filiae, e narratione
ovidiana amorum Cinyrae et Myrrhae auctorem nostrum imitatum esse concludit,
ilium ergo e latino non e graeco fonte hausisse (p. 299). O fallax conclusiuncula!
Quam maiores et apertae sont iraitationes eroticorum graecorum! Apud quos haud
desunt huiuscemodi amores: Demaeneten novercam facit Heliodorus, I, 9sqq., in-
censam amore Cnemonis privigni; ?e??f?? ??p???? scripserat ??p??a??, quae erant
e??t???? ?p???se?? ?st???a, pe?? te ?????a? ?a? ?????a??a? "?????? (v. Suidara.
s. ?. ?e??f??); ?????? ??? 'e?pes??? ?e?e?????'???te? narrabantur ab Jambl. (v.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONII TYRII. 201

niuncta ceteris est, iam occurrunt res, sententiae, loci, verba


similia atque in fabulis graecis *).

? Sic incipit Hist. Apoll., ? Idem etiam ver-


initium,
p. 1, 1 Riese2: In ci vitate An- borum collocatione, in Xen.
tiochia rex fuit quidam nomine Eph. I, 1,1: *?v e? ?f?sf xv?jp
Antiochus... Is habuit (ex amis- t?? t? p??t? e?e? ?????e???,
sa coniuge, cod. ?) unam filiam, ????????? ?????. ???t? tf ??-
virginem speciosissimam, in qua ?????e? e?
???????? ep???????
nihil rerum natura exerraverat, Te??st??? ???et?? p??? ??????-
nisi quod mortalem statuerat. ???, ?e?? t? ????? ???????...
Charit. ?, 1, 1 : ???????t?? ...
e??e ????t???... ?????st?? t?
????? p???e???... ?? ??? t? ???-
??? ??? ?????p???? ???? ?e???...
Cfr. ?. 88,6 et etiam 18,21;
110,14; 113,23.
? Hist. p. 1, 5 : Quae dum ad ? ...???st?-
Long. 111,25,1:
nubilem pervenisset aetatem et ??? p????? ?? pe?) t?? ????,? ??)
species et formositas cresceret, p????) p???????e? ef??t?? p???
multi earn in matrimonium pe- t?? ?????t? p??? ????? ??t???-
tebant et eum magna dotis pol- te? ??t??. ??) ?? ?e? t? ?????
lici tatione currebant. efe???, ?] ?e ep????????t? ?e-
????. Cfr. ?, 19, 2 2).
? Hist. ?
p. 7, 9 : Decollari Fragm. Chionis I, 9 (in
quidem mereberis, sed habes Archiv, f. Papyrusfrsch. I, 255):
triginta dierum spatium: reco- 9/????e? ?e e?? s?e??? ?????? ??e-
gita tecum (cfr. 86, 1 : Triginta ??? t??????t?. Cfr. Charit., p. 90,
dies a lenone te redimam). 30 = 91,22; 107,24; Xen.
Eph., p. 358,29; 363,25. Qui-
bus ex locis apparet hoc tern

Phot., ap. Hercher., Erot., I, 227,31). V. etiam exempla quae collegit Rohdius,
o. 1., p. 448,1.
1) Usus sum editione R. Hercheri, quae omnes scriptoreser?ticos graeeos continet,
praeter Heliodorum, in quo laudando adhibui edit. I. Bekkeri.
2) Falsa falsis cumulavit W. Teuffeliusin Mus. Rhenano, XXVII (1872), p. 103 sq.
Cfr. W. Meyerum, in M?nch. Sitzungsb., philos.-philol. Classe, Il (1872), p. 27, et
Klebsium, o. 1., p. 213 e. q. s.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
202 DE HISTORIA APOLLONIITYRII.

poris spatium in dilationibus


apud fabulatores graeeos fuisse
sollemne.

Hi quoque loci conferendi: Omnes Tyrii lugent Apollonium


?non inventum" *), hist. e. VII: omnes Syracusani Callirhoen
mortuam, Charit. I, 5,1 ; Antiochus laetari d?bet
fuga Apol-
lonii aemuli, hist. p. 11,11: Dionysius morte Chaereae aemuli,
Charit. HI, 9, 8 sq.; Thaliarchus dispensator est ?secretorum
Antiochi fidelissimus minister'', hist. p. 8, 5 : p??? ?e???? ?toi-
??t?? ???e? ap????t?? est? ?????s?f, Charit, ?. 33, 12 [cfr. quae
de Cybele, cubiculi Arsaces ministra, leguntur apud Heliod.
p. 195, 31 ; 212, 18] ; Thaliarchus, intelligens Tyrum ?in luctu
morari" percontatur causam (hist. p. 11,2) eodem modo quo
Theron, aspiciens Mileti Dionysium ?e???e????? ??) s?????p??
(Charit. I, 12,6), simillime utrique respondetur (hist. p. 11,4,
Charit, p. 21, 20).
b) Pars IL ? Quod attinet ad tempestatem et naufragium,
quae in c. XI?XII describuntur, in fabulis graecis iterum atque
iterum similia reperiri satis sit dixisse. Cfr., exempli gratia,
Charit. Ill, 3, 10; Hei. V, 23 et 28; Achil. Tat. III, 1?2 et
praesertim fragmentum quod edidit Mahaffyus2). Apollonium
naufragum benigne excipit piscator pauper et grandaevus, cui
ipse narr?t ?tragoediam calamitatis suae", hist. c. XII: in Xen.
Eph., V, 1, 2, ??????e?? p?es??t??, ???e?? t?? te???? ... p???? ...
?p?d??eta? as ????? t?? ?????????, qui ??tf ?????s?t? ta ???'
a?t?? 3). Capp. XIII?XVII auctorem nostrum ex Homero expr?s-

1) Klebsium, qui (o. 1., p. 211) in hist. p. 10, 6?7 ?imperatoriesalutationeru"


significan opinabatur, refutavit Wilckenius, o. 1., p. 258,2. In hist. p. 10,8?11
romanus interpres accommodavitromanis quae saepe in fabulis graecis, praesertim
apud Charitonem (cfr. ex. gr. p. 11,13?17; 12,14; 154,26), reperimus, ? Tar-
senses Apollonium, ?cuius ope famis periculum vel mortem transcenderunt",adfirmant
se et dixisse et in perpetuum dicturos //regem" et patrem patriae" (p. 111,2).
Klebsius, o. 1., p. 212, recogitat de ?parenspatriae" et ?paterpatriae". Quamparum
probabilemduco coniecturam. Cfr. Charit,p. 156, 25, u^iSyracusaniin contione,gratias
referentes Polycharmo, ?t?? pat??da" inquiunt ?e?????t??a?".
2) In Rend. Accad. Lincei, Sez. Se. Mor. Serie V, vol. VI (1897), p. 91, et emen-
datine J. G. Smyly, in Hermathena, 1900, p. 322.
3) V. etiam Heliod. V, 18 ? Hist. p. 23, 8 cfr. cum Xen. Eph. p. 382,4?5
? Hariolantur Thielmannus, o. 1., p. 8, et Riesius, p. xvnr, nec opus est cum

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONII TYRII. 203

sisse manifesto apparet l), nec Riesium effugerat (v. praef. p. v,


n. 3). ? Archistrates 2), Archistratis r?gis filia, nupta Apollonio,
s?ptimo mense cum enixa esset puellam, ?secundis sursum
redeuntibus coagulato sanguine conclusoque spiritu defunctae
repraesentavit effigiem", hist. p. 46, 3, ?: Callirhoe Charitonea,
calce a Chaerea percussa, ? e?st???? ...? p??? ??t? t?? ???f???-
??t?? e?e????? epes?e t?? p????? t?? ???p???? ? ... ?f???? ??)
?p???? e?e?t? ?e???? e???'?? p?s? pa?????sa (?. 11, 8 e. q. s.).
Quod consuetum omnium fabularum graecorum scriptorum est:
cfr. praeter ceteros Xen. Eph. III, 7, Ant. Diog., p. 235, 39 Her-
cher. Illud quoque reperio apud Graeeos, quod in capp. XXVI?
XXVII scriptum videmus: medici discipulum, eum rogus ex-
strueretur, ?cognovisse Archistratem in falsa morte iacere"
eamque in vitam revocasse. Cfr. enim Jambl., Babyl. p. 223,17
Hercher : ...
??t?????????s? ????? ep) t?f?? ????e??? ... ??) ???-
????? ????? ep?st?? ????e? t?? t?f??, e?p???? e??a? t?? ???? ? et?
????? ??) e?e???? ??t??. Similia ap. Philostr., V. Apoll. IV, 45.
? Medicus Archistratem, uxorem, ?in filiam suam
?\pollonii
sibi adopt?t" [cfr. Xen. Eph., p. 380,8; Hei., p. 141, 29 sq.]
et, ?ne ab aliquo contingatur, ... inter sacerdotes Dianae femi-
nas secludit" hist., p. 53, 9 : apud Heliodorum Charicles Cha-
ricleam, filiam regis Aethiopum, ut suam habet et ??????? t??
??te????? Delphis in templo seclusam tenet (p. 76, 26 sq.); apud

Klebsio, o. 1., p. 189, conferre Apul., Met. I, 7. [tragoedia = t?a??d?a, Xen.


Eph. p. 360,8; cfr. Heliod. p. 6,25; 198,17 etc.].
1) Non ex Ovidio, Petronio, Apuleio, ut contendit Klebsius, o. 1., p. 207, 284,
288, 302. ? Apollonius, ut Ulixes, invitatur ad cenam (hist. p. 26,11 ; Odys. v?,166;
0, 469) et locum honorificum obtinet (hist. 27,4; Odys. if, 169); in hist., p. 31,
Apollonius, in Odys., VIII, Demodocus,edit specimen suae divinae artis; Apollonius
?effundit lacrimas exponens casus suos" (hist. 29, 6), ut Ulixes (Odys. ?, 86, 92, 531 ;
/, 12); Apollonius dormit domi Archistratis r?gis (hist. 33,12), Alcinoi Ulixes (Odys.
jf, 334sq.); Apollonius ludit pila in gymnasio (hist. c. XIII: cfr. Odys. ?, 186 [et
372]), donatur auro, argento, vestibus ab Archistrate rege (hist. c. XVII), ut Ulixes
ab Alcinoo (Odys. ?, 386 sq.); Archistratis filia, ut uxor Alcinoi, curat ne quis hospiti
dona furetur (hist. 33,8; Odys. ?, 443). Ex Homero (Odys. ?, 136; y, 252) etiam
?tabula" cuius beneficio Apollonius est ?nudus" in litore pulsus, p. 21,9. Cfr. K.
Buergerium, Hermes XXVII (1892), p. 346,4. ? Hist. p. 33,15?34,3 procul
dubio cento, consutus ex Verg., Aen. IV, 1. Ceterum noctem augere amantium cru-
ciatus communieomnium eroticorum locus; cfr. Diltheyum, o. 1., p. 70.
2) Hoc nomen est puellae in codd. fam. B; cfr. Klebsium, o. 1., p. 42.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
204 DE HISTORIA APOLLONII TYRII.

Xenophontem Ephesium Anthia, ut vim Psammidis effugiat, se


Isidi a p?tre dicatam narr?t (III, 11,4).
Comparandae etiam eaedem sententiae eisdem verbis
expres-
sae: hist. p. 40, 11, ?pater carissime", inquit Archistrates,
?... illum volo coniugem et amo ... Apollonium; cui si non me
tradideris, a praesenti perdes filiam.": Charit. I, 1,8, ????e??...
?pet????se? e?pe?? p??? t??? ???e?? ?t? e?%??) ?? ???set?? t?? ???-
?????? ????? ?? t????. ? Hist. ... vidit
?. 46, 11, ?Apollonius
coniugem suam iacentem exanimem, scidit a pectore vestes un-
guibus ... et... iactavit se super corpus eius et coepit amarissime
fiere atque dicere: ?cara coniunx,...": Xen. Eph. Ill, 7, 1, o
?e?????? ... ???? t??'???e??? ?e??e??? ... t?? es??t? pe????????e???,
ep?pes?? tf s???t? ?? f??t?t? ??? ????11 f?s?? ... t????t? e????e?;
hist. ?. 47, 15, Apollonius ?loculum regalibus ornamentis orn?t,
puellam in loculo composuit ... d?dit postremo osculum funeri,
effudit super earn lacrimas ..." : Xen. Eph. III, 7, 3, Perilaus
pe??e?e????e? ... ?pasa? ?t?? "Avfoixvy ??) ?sp??et? ?e??a? te
??? p???? ... ???s?e? S? ??t?? p????? ????*} es??t? ??????, p????
Sf pe???e)? ???s??.
?
e) Pars III. Omnia fere, hac in parte, eadem atque in
Xenophonte Ephesio.

?
Hist. c. XXXI: ? Xen. Eph. II, 11, 1: Man-
?Diony-
sias" ? cui Apollonius Thar- to, ut audivit Moeridem, suum
siae cu ram delegaverat l) ? ipsius coniugem, amore Anthiae
?cum filia sua nomine Philo- captum esse, e? ???? ?e?????? ...

1) p. 55,11: ?Puella Tharsia facta quinquennistraditur studiis artiuraliberalibus",


cfr. p. 58,14; 74,3?5. Quod attinet ad litterarum studium, cfr. Xen. Eph,
p. 329, 8 : '????????? pa?de?a?.. . ?a? p&sa? e?e?eta ?a? ???s???? p????????s?e?.
Apud Heliodorum sapientiae amantem se praebet Cnemon, p. 77,23; 79,3; 91,9
e. q. s. ; Calasiris sapiens est et doctissimus, cfr. ex. gr. II, 27 sq., Ill, 7, 14, 16 etc.
Achillis Tatii personae omnes omni genere doctrinaruminstructae sunt, nec desinunt
de diversissimis rebus disserere atque dispulare: cfr. I, 8; 17 e. q. s. ; II, 2; 35,2;
III, 6 e. q. s.; 25; V, 5, etc. Daphnis quoque et Chloe, a pastoribus educati, ????-
?ata pa?de???ta?apud LongurnI, 8,1. ? Quod ad cantum, musicam, saltationem
pertinet, satis sit dixisse in omnibus fabulis eroticis graecis maximum his artibus
esse honorem, et mentionem earum saepissime reperiri. Apud Ach. Tat. (II, 1 ; 7,1)
Leucippe, ut in hist. Apoll. Tharsia, vocum et fidium cantus est peritissima. Patet
igitur manifesto nullius prorsus esse momenti quae scribit Klebsius, o. 1., p. 207?11.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONII TYRII. 205

musia et Tharsia puella transi- ??? ??'????s? ?e" (?f?^ ,/??-


bat per publicum... Ut audi- ?e?? f??e?t?? ???? ??) ??/?/5/..."
vit <cives> laudare Tharsiam 3. T?t? ?e? ??? t?? ?s????? ???-
<^ob pulchritudinem)> et suam ?e?* ?p?????s??t?? ?e t?? Mol?
???) turpitudinem^ vitupera- pi?og ?et,?pe?pet?? t?? ??p????
re filiam in insaniae furorem ?a) ?e?e?e? ?a???t? t??'???e???
conversa est. Et sedens sola ... ?p??te???? ?a) t??t?? ??s???
coepit cogitare taliter. . . Et. . a?tf ??se?? ?pes?et?. 4. ? ?e
nuntiatur ei villicum venisse ???te??e? ?e? t?? ?????, ?e??????
nomine Theophilum. Quem ad ?e t?? ?a?t? ???eta?. .. 6. ?
se convocane ait ?si cupis ha- Se ??p???? e?? ???t?? ???eta? e?-
bere libertatem cum praemio, ???? ?? ???s??? ????? e???seta?
toile Tharsiam de medio". Vil- ????? ???e? ad????sa? ?p??te????
licus ait ?quid enim peccavi t ??t? ?????.
virgo innocens?" Scelesta mu-
lier ait ?... tantum fac quod
iubeo. Sin alias, sent?as esse
contra te iratos dominum et
dominam"... Villicus... intuens
caelum ait ?deus, ego non me-
mi libertatem accipere, nisi per
effusionem sanguinis virginis
innocentis?"
? Hist. c. XXXIII?XXXV: ? Xen. Eph. V, 5, 7: ?..
Tharsia a ?venalis
piratis in ????e?? ??t???? ?e? e?? ???a?-
foro proponitur *). Et videns t?... e?ta??a ?e ? ???t??... ?p?-
earn le?o [Leoninus nomine] cu- ????ta? a?t?? p??????s?f. 8. ?
pidissimus et
locupletissimu3, ?e i?isv ?????? ???? ??p? p??-
n?e vir nec femina, contendere te??? ete?eat?, ???a ?e???? e?e??
coepit ut earn emeret.2) (p. 66, t?? pa??a e?????e... Xen. Eph. V,

1) Quod et Anthia passa est. Xen. Eph. V, 9,4: Leno p????e? "Av?. e?? tv?v
????a? ?a? t??? ???s??????? epede????e?.
2) Sic scripsi e codd. fam. ?; quod profer? ? procul dubio corruptum. Leno est
*nec vir nec femina", e???????, ob eamque rem in e. XXXV iubet villicum eripere
Tharsiae nodum virginitatis, non ipse eripit. Cfr. Klebsium, p. 39 et 286,3. ?Leo-
ninus", quod nomen fuisse lenoni contendit Klebsius, p. 39,3, dittographia ortum
censeo (codd. fam. B: Ninus, Lenonius, Leoninius, Lenoninus; in cod. ? nomen
deeet).
14

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
206 DE HISTORIA APOLLONII TYRII.

6-9)"... ?Puella... ut audivit" 5, 6: Anthia orat Clytum ne se


se in domum avari lenonis incur- lenoni vendat. ?'???', ? ?esp?-
riese ?toto corpore contremuit t?" p??spes??s? ??e?e t???
et prosternens se pedibus eius ????s? t?? ???t??, ??? ?e ep*
dixit ?miserere mei, domine, ??e???? t?? t??????? p???????{?...
succurre virginitati meae! Et ??? ??s? p??????s??? ?esp?t??#
rogo te, ne velis hoc corpuscu s?f???e??, p?ste?s??, e???s?e??."
lum sub tam turpi titulo pro- Xen. Eph. V, 7,1 : ? S* p????-
st?uere" (p. 68, 2-6)". Sed le?o ??s??? ... ?????? ??e????t?? ????-
cellam diligenter ornari iussit ??se? ??t?? (="???e???) ??????-
et ?tertia die <(Tharsia)> ante- t?? p??est????. ??) ?? ??s??s??
cedente turba ... ducitur ad ???? ?e? es??t? p???f S* ???sf
lupanar (p. 69, 3)". Tharsia ??e? ?? p??st?s??e??? te????...
universos casus suos omnibus 3. ?? ?e ???e ??) p??est?, p??-
ad se venientibus exponit cum ??? ep???e? t?? te???????t?? t?
lacrimis et eos avertit a libi- ??????, ?? te p????? ?s?? ?t??-
dine (c. XXXIV) l). Sed le?o ??? ???????? ??t?t??es??? t??
iratus ?eo, quod <(Tharsia)> ep???????. Sed Anthia simul?t
virginit? tem suam ser vare t... se morbo comitiali corripi et
vocat ad se villicum puellarum servat. ?
Xen. Eph.
pudicitiam
et ait ad eum ?... Due Thar- II, 9, 3 : ???t? ??s??s? t??
siam ad te et tu eripe nodum "???e??? ??et?pe?pet??... t??
virginitatis eius!" Statim earn ??p????, ???p??? t??????, ??)
villicus duxit in suum cubicu- p???????s? t?? "??$e??? ??) ?e-
lum... Tharsia... prostra vit se ?e?e? ??????? e?e??, ??) e?? ?pe?-
ad pedes eius et ait ?miserere ??jj p??set??e ????es???. 4. ??)
mei, domine, sub veni capti vae ? ... ?e?????? .. e? tf ????f h?x
regis filiae; ne me velis vio- ? ???p?? ??e?e ta? ?????, p??s-

1) Apud Senec, Controv. I, 2, aliquid simile invenitur. [Quaedam virgo, a piratis


capta, veniit; erapta a lenone et prostituta est. Omnes ad se venientes exorat stipem
et virginitatem servai. Militem, qui ad se venerat, cum exorare non posset, colluc-
tantem et vim inferentem occidit]. Attamen assentire non possum Klebsio ? nec
quisquam, qui noverit fabulatores graeeos, assentiet ? qui omnem historiae partem,
quae est de Tharsia apud leuonem, e Seneca (atque e comicis romanis) expressam
esse contendit (o. 1., p. 302 e. q. s.): similiora enim apud Xenoph. reperiuntur. De
his aliis s?????a?? p??s?as? apud Graeeos et Romanos, ?. Rohdium, o. L, p. 362.
[Cum Senec. conferendus Xen. Eph. IV, 5, 5, apud quem Anthia, cum Anchialum
piratam a stupro removere non posset, gladio occidit. ? Quod attinet ad Xen. V,
7,4, v. Rohdium, o. 1., p. 415,1 in fine].

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONIITYRII. 207

lare !" Cumque ei universos p?pte? t??? ??'??s?? ??t?? ??) ??e-
casus suos exposuisset, motus te?e? ?at???tp?&? ??) (?????"}
misericordia... ?
<^est^ (p. 73, t???s?? ????e?ta? SI ?t?? ??, t??
1?6, AP; 8?10, ?)99. p??t???? e????e???, t?? ?vipa,
t?? ???????s???* ????sa? S? ?
???p?? ???te??e? t?? ?????..."

d) Pars IV. ? Ne hac quidem in parte desunt similitu-


dines, quas multas in superioribus deprehendimus. Quod per-
? nam ? et auctor
magni est momenti eequis casui tribuet? l)
historiae et Xenophon Ephesius ad mutuam coniugum agnitio-
nem in extremo operis eodem usi sunt artificio: ille enim Apol-
lonium, hic Habrocomem fecit in tempio casus suos exponentem.
Apollonius, amissis coniuge et filia, Tyrum statuit revert?,
hist. p. 79, 7 : Habrocomes, eum iam nulla sibi sit spes corpus
Anthiae inveniendi, Ephesum redire consilium capit, Xen. Eph.
V, 6,2; leno, qui Tharsiam ?depresserat", ab omnibus civibus,
in forum convocatis, damnatur (hist. c. XLVI), ut Theron
pirata, qui Callirhoen rapuerat (Charit. Ill, 4, 15)2); in fine
historiae (c. LI) piscator, misericordiae suae erga Apollonium
(v. c. XII), Hellenicus, amicitiae (v. c. VIII), praemium acci-

piunt, ut apud Charit. (VIII, 8, 12) Polycharmus benevolentiae


? Illius
et fidei in Chaeream. quoque rei, quae est in extremo

1) Casui tribuere ne Klebsius quidem ausus est, quin etiam inter duos auctores
vinculum cognationis intercessisse concessit: o. 1., p. 298. ? Hic locus haud mediocri
mihi est incitamento ut credam (v. infra) auctorem historiae e Xenophonte, non
Xenophontem ex historia, nonnulla deprompsisse. Nam veri sunt siniiliora quae a
Xenoph. narrantur. Habrocomes,rediens in patriam solus, Rhodumadvenitet templum
Solis visit, in quo mull?s ante annis una cum Anthia donarium deo dedicaverat
(v. 1, 12,2). Quod cum aspicit, ingemiscit, et quae passus est suppressa voce com-
m?mor?t cum lacrimis (V, 10,8). Apollonius contra Ephesum navigat, ibique in
templo Dianae, ante deae simulacrumr?cit?t universos casus suos, sommo tantum ut
haec faceret admonitus (e. XLVIII). [Similia apud Achillem Tatium, omnium, qui
eum praecesserunt,fabulatorumgraecorumimitatorem, reperio : VII, 12,4, l\v ... tf
S?st??t?a ???t?? "??te??? ep?stasa. T? de '??a?es??a??e t?jv ???at??a e???se??
e? ?fes-?: cfr. VII, 14,5. Et Dianae Ephesiae sacerdos, cuius deae ad aram puella
confugerat, VII, 15,2: ???? ??????t??a?t??" '?f? ??et? tv?v "??te??? e?d??."']
2) Hanc in contionem ?concursus magnus et ingens factus est, et tanta commotio
fuit populi, ut nullus omnino domi remaneret, neque vir neque femina" (hist,
p. 100,6?8) = ?est?? %vt? ?at???. ??e/?^? t?jv e????s?a? '??a??? ?a) ???a??e?
(Charit. Ill, 4, 4).

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
208 DE HISTORIA APOLLONII TYRII.

e. LI historiae in quaque
perperam Klebsius (o. 1., p. 40, 208)
indicium veterum morum
romanorum se invenisse censebat, si-
milem apud Ant. Diog. reperiri monuit Wilckenius (o. 1., p. 258,
n. 2) *). Haec denique comparanda :

? Hist. ? Charit,
p. 79,2: Apollo- p. 53, 7 : ????e??..
nius ut audivit Tharsiam filiam e? ?????? ??) e??e?a???????? e-
mortuam esse ?rediit ad na- ???e?. Cfr. ?. 142, 26. ? Eu-
vem atque ita suos allocutus stath. p. 232,28: ? p???t???
est dicen s ?proicite me in sub- e?? p??? t?? t?? s??f??? ??t?-
sannio navis". Cf. p. 79, 6; ??? p???e??. Quibus ex locis
81,13; 84,10; 86,4. falsa esse quae Klebsius (o. 1.,
p. 289, 2) adfirmavit, manifesto
apparet,
? Hist. p. 111,8 (in codd. ? Charit. V, 7, 10: Cum
fam. ? tantum; v.Klebs. p. 40): Dionysius adfirmaret Chaeream
Cum Stranguillio et Dionysias mortuum esse, ? ???????t??
in indicio Tharsiam mortuam f???? ep??e ??) ?spe? ep) ?e??-
esse adfirmarent, ?Apollonius s??? ,,?e?)" f?s) ???s??e??? ep??-
exclamavit ?domina Tharsia, ?????? te ??) ?p????????, ???-
nata dulc?s, si quis tarnen apud ??s?te xv?p) ????f... ???sate
inferos sensus est, relinque Tar- ??? ??? e?? t?? ????? ????e??.
tarean! domum et genitoris tui ? ???e? se-
F?????, ?????? ?????
vocem exaudi". Puella de post ? s? ???????'?..:\ 8, ?.'?t/ SI
tribunal... processit...". ?????t?? . . . p?????e ????e??
a?t??.
? Hist. (in codd. ? Hei. ?. 187, 3 : (? ??-
p. 109,1
fam. B; in ? desunt): Uxor ????e??} ep" a?t?? (= t?? Te?-
?rapuit eum (= Apollonium) ?e???) ?et?G ??) pe??f?sa t??
in amplexu. Apollonius coniu- ???e??? ?p?)? e??et? ??) e???-

1) Hist. p. 116,3?5 (in codd. fam. B; in ? 3?5 desnnt): ?Casussuos suorum-


que ipse descripsit et duo volumina fecit: unum Dianae in tempio Ephesiorum,
alterum in bibliotheca sua posuit". Ant. Diog p. 237,11: <?e???a?> p??seta?e...
tf ????a d??a ta?ta ta d?a??????????ta ??a????as?a?, ?a? ?ate?a? ??? t??
de?t?? a?t?? '??e??,t?? ete?a? de, ?a? ?? ap????? ?a????,t?? ?e??????da p??-
s??? t?? t?f?? ??????? e??a???sa? ?ata?e??a?. Et apud Xen. Eph.. V, 15,2,
Habrocomes et Anthia ep? t? ?e??? t?? '??t???d?? (t? e? ?fesf) %esa?... ?a?
??af% t? (?ef ??eaesa? p??ta '?sa te '?pa????a? '?sa '?d?asa?.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONII TYRII. 209

gem suam repellit a se". t?t?... o Sf... ????e?t? ?a) p????-


?????et?.
? Hist. ? Charit. ?, 3, 5 : ?????-
p. 106,12: ?Quam
(= Dianae sacerdotem) videns s???... e?s???e? e?? t?? ???? ?t??
Apollonius cum filia sua et ?f??d?t??*)... 6. Te?s??e???...
genero corruerunt ante pedes ??????????*} ??e???se? ???e??
eius. Tantusenim splendor pul- e???, ? '?f??d?t?, ?a) ep* ????f
critudinis eius emanabat, ut ??? f??e???." ?atap?pt??ta SI
ipsam esse putarent deam Dia- ??t?? ??? ?e???? ?p????e. Cfr.
nam". ex innumerabilibus aliis locis
Charit. I, 14,1; ?, 2,6; III,
2,14?15; Heliod.p. 5, 21 sq.:
153,22; Xen. Eph. I, 2 7 etc.

Confer etiam hist.


p. 116,1?2 cum Xen. Eph. p. 399,18?19;
hist. p. 109, 9 sq. cum Xen. V, 13,1; etc.

III.

Quibus ex omnibus quos attuli locis iam per se patet ?hi-


storiam Apollonii regis Tyri" mire cum fabulis graecis con-
gruere. Eadem sunt verba, eaedem sententiae, eaedem res: amo-
res, longinquae peregrinationes, tempestates, naufragia, piratarum
incursiones, furiosae aemulationes, pudicitiae egregia exempla,
somnia, agnitiones. Quodque omnes fabulatores graeci, demon-
strandum esse sibi noster constituit auctor, scelestos serius
ocius solvere poenas, ?ntegros vitae scelerisque puros maximis
evadere etiam periculis *). Personae, non secus atque in fabulis
graecis, dignitate, ingenio, vol?ntate carent; sunt, ut hoc utar
verbo, ?e???sp?st?, quae dei et fortuna movent arbitrio suo.
Adde res in Oriente 2) atque in Aegypto, ut in omnibus fabulis

1) Cfr. Photium, cod. 166, ap. Hercher, Erot. I, p. 238, 33 sq.


2) Plerumque in eisdem urbibus in quibus apud fabulatores graeeos; Tyri, Charit.
VII, 2,7 sq., Xen. Eph. I, 14,6 sq., Acb. Tat. I, 3 etc., Ant. Diog. p. 233,25;
Antiochiae, Xen. Eph. II, 9; Tarsi, Xen. Eph. II, 13, 6 sq.; Mytilenis, Long. 1,1 etc.;
Ephesi, Xen. Eph. I, 1 etc., Ach. Tat. V, 17 sq. ? Contra quae hariolatur Klebsius,
o. 1., p. 298, v. quae iam anno 1872 scripserat Riesius in Mus. Rhen., v. 27,
p. 625,3.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
210 DE HISTORIA APOLLONIITYRII.

graecis, peragi; omnia personarum nomina graeca esse 0; mores


multo magis sapere graeeos quam romanos, denique, quod per-
magni est momenti, omnem historiae materiam graecam esse 2).
Quae cuneta mihi animo volventi et diligenter consideranti,
certissimum videtur fabulam Apollonii e fabula graeca nunc
deperdita 3) fluxisse. Quod saeculo tertio exeunte evenisse veri
simile est 4); saeculis insequentibus iterum atque iterum a chri-
stianis retractata fuit, qui nonnulla, quae parum ad finem suum
facer? viderentur, resecuerunt, nonnulla nova ornamenta inse-
ruerunt. Quae si addita eieceris5), quae dempta suppleveris
cogitatione, quae in brevius imperite contracta, quae obscurata
et corrupta in pristinam restitueris formam 6), fabulam similem

1) Cfr. Riesiura, Rhein. Mus. vol.27, p. 633, Buergerium,Studienp. 26, Klebsium,


o. 1., p. 298, etc. De ? ?rdalio" (ceterumvox graeca est), v. Klebsium, p. 42, 5.; 298,1.
2) Incestum amorem Antiochi r?gis in filiam ex Antiochi r?gis Syriae amore erga
Stratonicen novercam pendere vidit Riesius, praef. p. xvm, cui assentitus est Rohdius,
0. 1., p. 449,1. Quae sunt de Apollonio apud Archistratemregem ex Homero petita
esse demonstravi,reliqua omnia ab eroticis graecis decantatasunt.
3) Pauca exempla harum fabularum ad nos pervenisse, perraulta periisse, locu-
pletissime nos docent fragmenta quae infra hos pr?ximos vigiliti annos in Aegypto
inventa sunt. V. U. Wilckenium, o. 1., p. 227 sq.
4) Neque ante Caracallae neque post Constantini aetatem latinum exemplum hi-
storiae compositumfuit. y. Christium (ap. W. Meyerum, Munch. Sitzungsb., philos.-
philol. Classe II (1872) p. 4 sq.), Klebsium, o. 1., p. 191 sq., 201, Buergerium,
1. 1., p. 21.
5) In primis aenigmata ex Symphosio, c. XLII?XLIV [qui haec, etiamneAntiochi
aenigma, in c. IV, addidit?]. Et vereor ne quae reperirausin c. LI (p. 115,6?12),
Hellenicum Tyrium se Cyrenis Apollonio obtulisse, lector quidam adiecerit, qui ei ob
m?8ericordiamsuam gratias referri voluit. Quam ad sententiamsi descenderenolueris,
attamen locum in c. L (p. 110,7 ?; in ? 110,5?7 ? desunt) post verba gejterum
suum reponendum esse mihi concedas oportet. ? De interpositionibusChristian is v.
Klebsium, p. 187 sq. [Cantus quidam Tharsiae (v. e. XLI) non deerat fortasse in
fabula graeca; cfr. Heliod. Ill, 2]. ? De Apollonio ?rege" v. Rohdinm, p. 443,1,
[Klebsium, p. 222] cum quo omnino consentio: Apolloniusnon fuit ?rex", sed ?prin-
ceps patriae" (p. 13,10; 22,9; 43,12) = ?vvjp t?? ta p??ta e?e? d????e???,
Xen. Eph. p. 329,1; cfr. Heliod. p. 27,26; 102,32; Ant. Diog. ap. Hercher, I,
233,22. ? De nonnullis aliis additamentisv. Klebsium p. 217?226.
6) Procul dubio in fabula graeca quae Apollonius fecisset quaeque sibi evenissent
XIV illos annos quos peregrinatus est ?ignotis et longinquis
Aegypti regionibus"
(p. 55,9; 108,8) multis capitibus narrabantur[v. Wilckenium, 1. 1.; contra Buer-
gerium, o. 1., p. 25, 1. ? ?. . . sed potius opera mercatus" P (.mercaturus" codd.
fam. B), p. 54, 9, glossema. Cfr. p. 108,8 ?duxi me in Aegypto
per annos XIIII
uxorem tiens fortiter"]. Cap. IL e. q. s. imperite contracta sunt:
Apollonius et uxor
quae sibi accidissent paucis verbis iuter se enarrare debebant. Causa quoque laborum

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
DE HISTORIA APOLLONIITYRII. 211

Charitonis et Xenophontis Ephesii habebis.


Historiae enim auctor,
ut eorum uterque, fabulaeprincipes initio, non in fine operis, ut
ceteri, matrimonio coniunxit l), versus, ut Charito, abunde ora-
tioni admiscuit et populum saepe in contionem vocavit, inscrip-
tiones fun?bres et honor?ficas, ut Xenophon, adhibuit2). Cuius
multa tam similia in rebus verbisque habet, ut alterum alteru-
trum imitatum esse omnes consentiant oporteat. Xenophontem
ab auctore historiae expressum fuisse opinabatur Kohdius (o. 1.,
p. 441), quin contrarium evenerit non dubitant Krumbacherius
(Biz. Litt.2, p. 852) et Buergerius (o. 1., p. 28), quorum alter
non potest adduci ut ?mirificam illam uarrationem et venustam
Tharsiae necis ? quam ob invidiam Dionysias molita est ?
e Xenophonte depromptam credat". Krumbacherii sententiam
et Buergerii tantum abest ut probem, etiam impugnandam
censeo. Vidimus enim supra (p. 207,1), quae in Xen. Eph. V,
10, 8 et in Hist. e. XLVIII narrantur, nobis fortasse auctorem

et malorum Apollonii, Archistratis, Tharsiae ab inscita eorum manu, qui librum re-
tractaverunt, omnino deleta. Spreverant profecto ? quod frequentissimi um in fabulis
eroticis, v. Diltheyum, o. 1., p. 43 ? Cupidinemet Venerem ob eamque rem a dis
iratis puniebantur.? Nonnulla varia perturbatione misere sunt deformata: ex. gr.,
narratio Hellenici, quae est in c. octavo, decimum subsequi debebat. [Ita narratio est
reconcinnanda: Apollonius fugiens et etiamnunc ignorane se ab x\ntiocho rege esse
proscriptum, pervenit Tarsum civibusque fame oppressis subvenit, qui ei statuam in
foro statuunt. At supervenit Hellenicus, qui de Antiochi edicto eum certiorem facit,
quam ob rem, ?interpositis [mensibus sive] diebus paucis" Tarsum relinquit et Cyre-
nas petit, ?ut ibi latere posset". ?Mensibus sive" interpol, postquam c. Vili e suo
loco excesserat. Ita auferuntur inepta illa et absurda quae Rohdium (p. 451) et
Klebsium (p. 308) offendebant].
1) Fortasse etiam in fabula, quae erat de Nino et Semiramide, principes initio,
non in fine operis, matrimonio coniungebantur.V. fragm. in Hermes, XXVili (1893)
? Aetas ad nubendumlegitima
p. 161 et in Riv. di Filol. XXIII, (1894), p. 1 sq.
est in historia XIV annorum, ut ap. Longum et Xenoph. Eph. [Num etiam in fabula
Nini et Semiramidis? V. L. Levi, Riv. di Filol., v. 1., p. 6, ib. n. 1].
? Contiones:
2) In Charit, plus quam vicies quinquies occurrunt Homeri versus.
Charit. I, 1,11, (I, 5) III, 4, 4 sq., Vili, 7; hist. e. X, XLVI, XLVII, L. ? In-
scriptions : Xen. Eph. I, 12, 2; III, 2,13; V, 11, 6; hist. e. X, XXXII (= XXXVIII),
XLVII. [Sepulcra apud Charit, et auctor. hist, semper in ora mar?tima: Char,
? Rohdius, o. 1., p. 440, etiam
p. 13,24; IV, 1,5 sq.; hist. p. 58,12 0; 65,6 0]
ieiunitate et exilitate orationis historias Apollonii atque Habrocomiset ?nthiae similes
esse animadvertit. Recte; quae enim apud utruraque auctorem uberiora, hic atque
illic a posterius eos retractantibusin angustumcoacta. Quod attinet ad Xenoph.Eph.
cfr. Buergerium, Hermes, XXVII, (1892), p. 36 sq. ? Audaciora seripsit Riesius in
praef. p. xvi.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions
212 DE HISTORIA APOLLONII TYRII.

historiae Xenophontis imitatorem indicare. Hue accedit quod


inopinatus adventus piratarum, qui Tharsiam e morte lib?rant
(bist. c. XXXII), statim nos ad Anthiam Xenophonteam revocat,
quam e manibus piratarum, qui earn vietimam immolaturi sunt,
eripit Perilaus subito superveniens (II, 13, 3). At si, locis ac-
curate examinatis interque se diligenter conlatis, consideraveris
quam mira nec veri similia sint quae huius historiae capitis
initio narrantur, mecum paene certum habebis auctorem fabulae
Apollonii, eum nullam ad servandam Tharsiam rationem repe-
rire^ illam
a Xenophonte mutuatum esse, sed inepte adhibuisse.
Quae omnia si vera sunt, historia non ante a. 260 p. Chr. graeee
composita fuit; non multis post annis interpres quidam latinus
latine earn Eomanis accommodabat.
Scripsi Reate, a. MCMX,
relegi Monopoli,
m. Ianuario a. MCMXIV.

de locutions VULOARI itala noi si canta.


In Mnemosynae vol. XLII, p. 16 (cf. p. 1) vir doctissimus
K. Sneyders de Vogel sic disputationem de verbis pronominalibus
claudit: ?noi si canta soli linguae italianae proprium esse". Et
ad optimam grammaticam a Meyer-Luebke confectam nos reii-
cit, quae tarnen docet illam quaestionem nondum excussam esse.
Ergo aliquid de ea observare velim. Si canta est gallice on chante \
noi si canta gallice nous on chante. Neque iam invenies hanc
locutionem gallicani in libris sed frequentissime ea homines
utuntur in sermone plebeio, quamquam a nullo e grammaticis,
ni fallor, animadversa est. Locutio gallica propior origini quam
italiana est, et nos in hoc proposito adiuvabit. Piena gallica dictio
est: nous autres, on chante. Quomodo nata est? On chante saepe
significat nous chantons. Sensus peculiaris a generali originem
traxit Si nonnulli abire debent, dicet aliquis: On s'en va? Nonne
proficiscimur? Verum si vis comit?s tu os ab altero coetu secernere,
dices: On s'en va nous? et affirmate: Nous on s'en va. Quae locutio
quotidie paulatim potestatem separandi perdit et huic fere par erit:
nous nous en allons, sed propter facilem usum huic praestabit. Mihi
videtur origo gallicae locutionis italianam illustrare. Noi si canta
e latino sermone oritur ad hunc modum: se cantaty
cantatury
si canta (generalis usus)^> si canta (specialis usus vel noi cantiamo),
noi si canta (separandi causa) ^> noi si canta.
New York, Columbia University. Henri F. M?ller.

This content downloaded from 138.73.1.36 on Sun, 10 Jan 2016 19:02:27 UTC
All use subject to JSTOR Terms and Conditions

You might also like