Kleur Psychologie en Symbolisme November 2007

KLEUR
Psychologie en Symbolisme
KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,
microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaand toestemming van Maniera.
No part of this publication may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without
written permissions by Maniera.
Opmerking: waar in deze tekst een persoonlijk voornaamwoord als ‘hij’ ,’hem’ of ‘zijn’ is gebruikt, wordt tegelijkertijd
‘zij’ of ‘haar’ bedoeld. Het gebruik van alleen de mannelijke vorm dient slechts de leesbaarheid te bevorderen.
MANIERA©2007

KLEUR
Voorwoord
In de dieren en plantenwereld kennen we kleuren die een bepaalde betekenis hebben zoals lokkleuren, schutkleuren,
kleuren om af te schrikken etc. Ook de mens gebruikt kleur om ergens betekenis aan te geven, al is men zich er niet
altijd van bewust. Met kleur laat je zien wie je bent; het is een belangrijke vorm van communicatie.
80% van onze visuele communicatie krijgen we binnen middels kleur; kleur geeft ons waardevolle informatie over een
product, reclame-uiting, omgeving, de drager van de kleding etc. De verpakkingsindustrie maakt hier al sinds
mensenheugenis gebruik van; onderzoek heeft aangetoond dat de acceptatie van een product voor 60% bepaald
wordt door het kleurgebruik.
Het totale kleurspectrum kan men grofweg onderverdelen in warme en koele kleuren.
Warme kleuren zijn rood, geel en oranje. Deze warme kleuren zijn actief en opwindend. De tijd gaat sneller voorbij in
een ruimte met warme kleuren dan in een ruimte met koele kleuren! (Casino) Als men warme kleuren afdrukt als
teksten en afbeeldingen komen ze meer naar voren dan koele kleuren; teksten met warm kleurgebruik trekken dus
meer aandacht.
Koele kleuren zijn groen, blauw en paarstinten. Deze koelen kleuren zijn passief en kalmerend. Indien men koele
kleuren in een ruimte toepast hebben de aanwezige personen minder besef van tijd. (Supermarkt)
Kleur heeft uitwerking op jou en je omgeving. Kleur beïnvloedt je ademhaling, je hartslag, je spijsvertering, je ziel en
je geest, je houding en je gedrag kortom; kleuren hebben een invloed op zo ongeveer alles wat we doen. Vandaar
dat ze veelvuldig worden gebruikt om te overtuigen, te ontmoedigen, te stimuleren, af te schrikken, te kalmeren of
gewoon te informeren. Het verschil tussen slagen en mislukken kan voor veel mensen een kwestie zijn van de juiste
kleur kiezen. Aan de andere kant kunnen kleuren die we te vaak onder ogen krijgen afstompend werken.
Kleuren zijn stralingskrachten – energieën - die in positieve of negatieve zin op ons in kunnen werken of wij ons dat
bewust zijn of niet.
“Kleur is leven, kleuren zijn de kinderen van het licht en het licht is de moeder van de kleuren”
Johannes Itten
Ik wens u erg veel plezier met het bewust toepassen van kleur!
Met hartelijke groeten,
Anke van Luyt
MANIERA
Mecklenburgstraat 49
5615 PZ Eindhoven
0031 (0)40-2220390
Info@maniera.nl
Van harte aanbevolen:

Om miskopen qua kleur en stijl voor mannen en vrouwen te voorkomen:
Voor een uitzonderlijk goed persoonlijk kleuradvies / kleurenwaaier / stijladvies / make-up advies: Kijk op www.artofimage.nl
Er zijn meer dan 100 Art of Image consulenten werkzaam in Nederland en België, er is er vast eentje bij u in de buurt!

ROOD
Oorsprong kleurreactie
De kleur van het leven. Vroeger dacht men dat door het drinken van bloed de vitaliteit en levenskracht van dieren
aan mensen konden worden doorgegeven. Rood wordt gekenmerkt door opvallendheid, dynamiek en beweging. Denk
aan vuur, warmte, hitte, energie. De zonsondergang straalt iets uit van de warmte en grootsheid van de kleur rood.
Rood heeft zoveel effect op de mens omdat onze verre voorouders zich voedde met rode vruchten. (te zoeken in een
heel groene omgeving) Daarom is het menselijk oog sterk gericht op rood, we nemen het als een van de eerste
kleuren waar.
Het is tevens de kleur van bloed, vuur en giftige bessen, vandaar de tweeslachtige betekenis van rood: aantrekking
en gevaar!
Referenties vanuit de natuur

Vuur, bloed, rauw vlees, bloemen, appels, bessen, kersen, tomaten, vogelsoorten, robijnen.
Referenties vanuit de cultuur

Stoplichten en stopborden, brandweerwagens.
Associatie met de planeet mars.
Valentijnsdag en Kerstmis
De kleur voor VIP’s; de rode loper
Symboliseert levenskracht en wilskracht
Referenties vanuit de historie / godsdienst

Associatie met het communisme in de 20e eeuw
Rood is de kleur van de duivel!
Zuid Afrikanen en zigeuners dragen rood tijdens een uitvaart
Onderverdeling
De kleur rood kan men onder verdelen in rood met een gele ondertoon (tomatenrood) en rood met een blauwe
ondertoon (kersenrood)
Rood met een gele ondertoon: Vrouwelijk
Rood met een blauwe ondertoon: Mannelijk
Optische waarneming:
Rood neemt men als een van de eerste kleuren waar.
Men lijkt dikker in rode kleding vanwege het feit dat een rood object dichterbij lijkt dan hetzelfde object in een andere
kleur.
Als men rood als accentkleur gebruikt dan stimuleert het mensen om een snelle beslissing te nemen en het verhoogt
de verwachtingen ten aanzien van het product, de dienst of de persoon.
Positieve eigenschappen
Stimulerend
Imponerend
Dominerend
Vastbesloten
Energiek
Warm
Strek
Dynamisch
Houdt de aandacht vast
Moed
Opwinding
Liefde en passie
Indien u rood draagt staat u in het middelpunt van de belangstelling, iedereen heeft u gezien en u houdt de aandacht
vast.
Sporters presteren (en intimideren) beter in rode kleding
4

Negatieve eigenschappen
Dominantie
Rebels
Agressie
Egoïstisch
Geweld
Prostitutie
Indien u rood draagt bent u eerder verwikkeld in een woordenwisseling, rood daagt uit.
Associaties volgens Leonardo da Vinci

Onrust, Oorlog, Revolutie, Bloed, Hartstocht, Offer, Ego, Energie, Beweging.
Advies
Rood is een vurige kracht. Rood verwijdert het ongewenste en negativisme. Rood moedigt een verlegen / onzeker
persoon aan zich te uiten en brengt actie in uw leven. Rood verzacht stijve spieren en gewrichten en het werkt als
versterkend middel voor iedereen die gemakkelijk verkouden wordt. Draag rode sokken indien u last heeft van koude
voeten. Geef een onzekere puber eens rood ondergoed aan; het versterkt zijn zelfvertouwen
Roze
Tot ver in de 17e eeuw uitsluitend een mannelijke kleur. Het Financieel Dagblad is om die reden nog steeds roze.
Roze geeft de gevoeligheid van de drager weer. Deze persoon is niet bang zijn emoties te tonen.
Symboliseert de kleur van het hart, symboliseert eveneens genegenheid, tederheid en toewijding.
De kleur van de zachte liefde zonder zinnelijkheid, genotzucht of hartstocht. Roze is de kleur van de verfijnde
levenskunst, elegantie en stemmige feestelijkheid
De kleur roze verdrijft depressie en eenzaamheid; roze heeft rustgevende eigenschappen.
Vrouwen zijn bij voorkeur graag in een roze omgeving.
BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:
Rood Wanneer u erkend wilt worden, de Bij sollicitatiegesprekken; u

Voor heren als stropdaskleur aandacht wilt trekken en deze wilt wekt de indruk alleen met uzelf
Voor dames als colbert, blouse vasthouden tijdens een vergadering of bezig te zijn. (egotripper)
etc. (geen volledig kostuum) presentatie. Indien u een onvergetelijke Het geeft aan dat u niet in een
indruk wenst te maken. Alles wat u team wilt functioneren.
Kernwoord uitstraling: zegt wordt als waarheid aangenomen. Wanneer u gezag wenst uit te
maximale aandacht Indien men rood als accentkleur stralen zonder bedreigend te
gebruikt stimuleert men de ander om zijn draag helder rood dan met
een snelle beslissing te nemen. mate. (kies dan
Rood verhoogt de verwachtingen ten purper/bordeauxrood)
aanzien van de persoon die dit draagt. Helderrood veroorzaakt namelijk
een stuwing van emoties; daar
gaat wel dreiging van uit.
Zacht roze Om strenge zakelijke kleding te In een omgeving met alleen
Als overhemd of blouse verzachten. Indien u vrouwvriendelijk maar mannelijke collega’s of
en toegankelijk wenst te ogen. Als u mannelijke cliënten. U wordt
Kernwoord uitstraling: absoluut veel met vrouwen samenwerkt of deze snel als “soft” aangezien.
vrouwvriendelijk en tot uw cliënten mag rekenen heeft
benaderbaar zachtroze een positieve, fijngevoelige
niet bedreigende werking.

PAARS
Paars kan wat bedrukkend overkomen en wordt daarom niet zelden als zwaarmoedig en melancholisch gezien. We
associëren paars met de hemel bij naderend onweer en sombere gedachten aan de ondergang van de wereld. In
kerkelijke kringen de kleur van lijden, boetedoening en het verzaken van alles wat werelds en aards is. Paars is vooral
een spirituele en mystieke kleur, omdat het helpt de eigen grenzen te overstijgen en de harmonie tussen lichaam en
geest herstelt.
Paars is een menging tussen blauw (hemels) (geest) en rood (aards) (lichaam) dit zijn twee tegenstellingen. Paars
hangt dus ergens middenin; het ontstijgt de grond en is op weg naar het bovennatuurlijke. Het is de kleur van gene
zijde (daarom in verband gebracht met de dood)
Omdat violet(paars) nauwelijks relaties met de stoffelijke wereld heeft is het de kleur van het mystieke, de magie. De
wereld van het denken en het voelen van het peinzen en het tobben. Het is een kleur die geen uitzicht biedt, hij is
zwaar en gesloten.
Paars is van alle kleuren maar een vreemde kleur, bijna niets op aarde is paars / violet, behalve dat wat bedorven is
(waarschuwend voor onheil)

Orchideeën, Iris, pruimen, rode kool, Purpura vis

Purple heart (Amerikaanse onderscheiding voor extreem moedig optreden)
De kleur waarmee nucleaire energie wordt aangegeven.

De keizerlijke kleur uit het oude Rome
Pasen
In Turkije en sommige delen van Azie gebruikt men Violet als rouwkleur.
De kleur voor ernst en waardigheid.
Onderverdeling
In paars verenigen zich twee tegenpolen: rode drijfkracht (materie) en blauwe rust (geest).
De moeilijkste kleur voor het oog om waar te nemen.
Inspiratie
Spiritualisme
Mystiek
Magisch
Vertrouwen
Het onderbewustzijn
Statig
Creatief
Bewust
Passie
Gevoelig
Aristocratisch
Indien men paars draagt geeft men daarmee aan een ongewone individualist te zijn. (niet bij de massa te willen
horen)

Verwaand
Pompeus
Wreed
Rouw
De dood

Voilet: Waaierigheid, gezag, rouw, tweeslachtigheid, geheim, conflict, labiliteit.
Advies
Paars is een kleur die men met mate moet gebruiken. Het is een zware kleur en het kan deprimerend werken om lang
paars te dragen (Gothic) Paars is een kleur die de mens vooral psychisch beïnvloedt. Gemengd met zwart maakt
paars zwaarmoedig, deprimerend en melancholisch.. Vermijd de kleur donkerpaars in een kinderkamer (nachtmerries)
of kindergarderobe (angstaanjagend)! Het heldere paars stimuleert de creativiteit
Purper
Het paarsrode purper was in vroegere tijden zo kostbaar dat het beschouwd werd als de kleur van de goden. De
Romeinse senatoren gingen daarom in purper gekleed; hun macht was goddelijk. Ze rekende zichzelf tot de
allerhoogste aristocratie. De hermelijnen mantel van onze koningin heeft ook deze paarsrode purperkleur.
Purper is om deze reden de kleur van macht en gezag!

Zacht Lila Indien u iets mysterieus of creatiefs uit In een zakelijke omgeving die
Als overhemd of blouse . wenst te stralen. niets met creativiteit te maken
In avondkleding heeft de kleur paars heeft. Hoe donkerder het
Kernwoord uitstraling: een statige en vorstelijke uitstraling. gekozen paars hoe
Creativiteit bedreigender men u zal
ervaren.
Paars Paars is van alle kleuren een vreemde Wanneer u een hoge status uit
Voor heren als stropdaskleur kleur, bijna niets op aarde is paars, wenst te stralen. Paars is een
Voor dames als blouse behalve dat wat bedorven is. informele kleur. (tenzij verwerkt
Gebruik paars dan ook spaarzaam in in avondkleding)
Kernwoord uitstraling: Creatief, uw garderobe. Helder paars geeft aan Wanneer u met kinderen werkt,
“het buitenbeentje” dat u creatief bent. Men geeft met deze Paars heeft voor kinderen een
kleur te kennen dat men een ongewone dreigende werking!
individualist is die niet bij de massa
wenst te horen.
Purper (Bordeaux rood) Indien u een chique, afstandelijke, Wanneer u als heer een
Voor heren als stropdaskleur gezaghebbende, krachtige en energieke bordeauxrood colbert draagt
Voor dames als colbert, blouse indruk wenst te maken. ziet men u als conducteur.
etc. (geen volledig kostuum) (In Engeland de kleur voor dames met
hoog aanzien)
Kernwoord uitstraling:
Aristocratisch, klasse, hoge
status

BLAUW
De kleur van de hemel overdag(licht tot middenblauw) en bij het vallen van de avond (donkerblauw). Onbereikbaar,
hoog, niet van hier, dus kennen we de kleur blauw een hoge status toe. Het is de kleur van het bewustzijn en hangt
nauw samen met paranormale vermogens.
Blauw is een koele, rustige en neutrale kleur. Hij maakt geen adrenaline los zoals rood.
In alle tijden en in alle culturen is de blauwe hemel de verblijfplaats van goden en godinnen. Het is ook de
bestemming van de zielen die de gelukzaligheid deelachtig zijn geworden. De hemel is de tegenpool van de hel en de
duisternis (zwart) waar de geesten en demonen huizen.
Blauw is een kleur die nauwelijks op aarde voorkomt.
In de klassieke oudheid was blauw de kleur van de oppergod (Zeus / Jupiter) een bovenaardse kleur dus. Geen
wonder dat het nadien de kleur van de adel werd, Verheven boven het gewone volk, en bij blanke mensen lijkt er
werkelijk blauw bloed door de aderen te stromen zeker in vergelijking met kleurlingen: adel is: “Blauw bloed”

Lucht, oceanen en meren, blauwe bessen, vissen, Lapis stenen

Politie uniformen
Zeevaart uniformen
IBM
Blue jeans
De kleur van de trouwe dienaren in de Middeleeuwen
“Cordon Blue” is een lint voor de beste kwaliteit

De kleur van de mantels van de oude filosofen in het oude Rome.
De kleur van de onsterfelijkheid in China
De kleur van de god Krishna in het Hindoeïsme
Blauw verwijst naar adel en traditie
Onderverdeling
Blauw is de favoriete kleur van mannen (wereldwijd)
Blauwgekleurde ruimten trekken geen vliegen aan
Blauw vergroot de ontvankelijkheid.
Blauwe objecten lijken verder weg dan ze werkelijk zijn. Men lijkt minder zwaar in blauwe kleding
Vertrouwen
De waarheid
Begripvol
Conservatief
Zekerheid
Rust
Professioneel
Draagt men zakelijk donkerblauw dan straalt men de hoogste status uit
Draagt men zakelijk of privé lichtblauw dan komt men over als Team-player

Passief en kalmerend (het reduceert de bloeddruk)
Introvert
Koel
Afstandelijk

Oneindigheid, de hemel, ruimte, reizen, geestelijk liefde, meditatie, eeuwigheid.
Advies
Blauw brengt rust, koelt af en kalmeert. Blauw is de kleur van het denken. Draag blauw indien u de aandacht niet op
uzelf wenst te vestigen. Draag blauw om ruzie te voorkomen; het kalmeert ook de hartslag van de ander. U zult
minder dominant maar juist bedachtzaam overkomen. Iemand die zich veilig wil voelen kan men donkerblauw
adviseren.
Donkerblauw inspireert mensen naar je te luisteren. Het is het signaal dat aangeeft dat je serieus genomen wenst te
worden,

Donkerblauw Wanneer u gezag, kennis, Indien u solliciteert naar een
Als basis kleur voor kostuum of bestendigheid en kracht wenst uit te creatieve functie op het gebied
mantelpakje stralen. Hoe donkerder uw van PR, design, marketing of
donkerblauw des te groter is de reclame tenzij u donkerblauw
Kernwoord uitstraling: autoriteit welke u uitstraalt. combineert met een modieuze
Professionaliteit U creëert veel afstand tot uw gehoor. kleur.
De hoogste status mogelijk Donkerblauw is de kleur die geen
emoties opwekt, u maakt de indruk
onpartijdig te zijn.
Zacht blauw Om met donkere tinten een groot Indien u het maximum aan
Als overhemd of blouse contrast te creëren Uw uitstraling is autoriteit, macht, kennis en
vriendelijk, benaderbaar en toegankelijk hoogste status uit wenst te
Kernwoord: teamplayer – Indien u vertrouwen en stralen, wit en crème zijn dan
mannelijk – geestelijke geloofwaardigheid wenst te wekken. een beter alternatief.
inspanning
Turkoois Draag turkoois indien u kracht nodig Waneer u een hoge status uit
Voor heren als stropdaskleur heeft tijdens een openbaar optreden. wenst te stralen. Turkoois is
Voor dames als blouse Turkoois geeft u een opvallend, een kleur die lager in rangorde
betrouwbaar en gevoelig imago. staat; uw uitstraling is half
Kernwoord uitstraling: Helder Turkoois stimuleert de fantasie en de formeel tot informeel.
denken spontaniteit. Het is tevens de kleur van
de vriendschappelijke gevoelens.

GROEN
De geschiedenis van de mens begon in het groen. Van oudsher zijn onze ogen dus helemaal op groen ingesteld.
Daarom komt deze kleur ons volstrekt normaal, vertrouwd en rustig voor.
Ze is stabiel, staat voor zekerheid, ze vertegenwoordigt vaste waarde en principes (iemand die groen draagt houdt
niet van veranderingen)
De kleur van het huis waarin men vroeger woonde: de natuur. Hier gaat vertrouwen en veiligheid vanuit, dus geen
status. De kleur van het midden, het evenwicht, de harmonie, de hoop en de vredige rust.
Groen in de lente symboliseert het ‘wakker worden’ van de aarde. Het groen der weiden en bossen verleidt ons tot
stoppen en uitrusten. Groen is de kleur van de camouflage, interesse in de natuur, eenvoudig en duurzaam leven en
sterke hechting aan het gezinsleven

Alle vegetatie, jade, vogels en vissen

Verkeerslichten: groen is gaan
Ecologie
Kerstmis

In de Keltische godsdienst was “de groene man” de god van de vruchtbaarheid
Onderverdeling
De kleur donkergroen was lange tijd favoriet bij de beschaafde Europeanen, men gebruikte het om een te zijn met de
natuur tijdens het verblijf op een van de buitenhuizen.
Advocado groen: Populair in de jaren ’60 in Amerika
“Green Room” is de wachtruimte voor deelnemers aan een Tv programma; het werkt kalmerend.
Groen is de makkelijkste kleur om waar te nemen, we herkennen veel groene kleuren in allerlei nuances.
Groen is kalmerend voor de ogen, daarom draagt men in operatiekamers groen: de ogen van de chirurg vermoeien
dan minder snel. Groen is de beste kleur voor ziekenhuizen, het bevordert rust en stilte. Het kalmeert de zenuwen
van zenuwachtige patiënten. Vooral in de operatiekamer is groen heel doelmatig. Tijdens een operatie ziet het bloed
onder de sterke lampen werkelijk knalrood. Krachtige groene nabeelden zijn het gevolg. Deze zijn echter niet
hinderlijk wanneer de omgevingskleur groen is. Bovendien zijn bloedvlekken op groen minder opvallend dan op wit.
Rood op groen neutraliseert.
Neutraal, bemiddelend, en constructieve kleur.
Natuur
Groei
Vernieuwend
Fris
Rustgevend
Goed geluk
Groen bevordert de zelfreflectie (men krijgt de tijd om naar zichzelf te kijken, men valt niet op)
Groen kalmeert de zenuwen en helpt de spieren te ontspannen
10

Jaloezie
Onvolwassen
Zekerheid zoeken
Afkerig van risico’s
Een werker geen denker.
Geelgroen is een van de meeste gehate kleuren! Geelgroen geeft de huid een ziekelijk uitstraling.

Kracht van ontkiemd zaad, lente, jeugd, onervarenheid, macht, vrede en welvaart, hoop, vredige rust, autonomie.
Advies
Groen helpt u om het beste uit uzelf te halen. Groen heeft te maken met “zijn draai zien te vinden” en bevordert
zelfacceptatie.
Een bijzonder geschikte kleur voor onzekere mensen. (Echter teveel groen kan leiden tot zelfoverschatting) Groen
helpt bij humeurigheid en verlicht hoofdpijn. Hij herstelt het evenwicht ten opzichte van alles wat kwaadaardig is.
Groen bevordert de concentratie, het geheugen en de opmerkingsgave (groene vloeibladen op bureau)

Groen Als u oververmoeid bent of onder veel Indien u een financier om
Als basiskleur voor uw kostuum stress gebukt gaat; groen werkt risicodragend kapitaal vraagt;
of mantelpakje revaliderend. U draagt groen als u groen getuigt namelijk niet van
kenbaar wenst te maken dat u begaan visie en energie. Draag geen
Kernwoord uitstraling: een bent met de natuur en het milieu. groen indien u een zakelijke
doener geen denker indruk wenst te maken. (Het
“Ko de boswachter” effect)
11

GEEL
Geel associëren we met licht, warmte en de zon. Zonder licht en zonnestralen zou op aarde noch leven noch
vegetatie mogelijk zijn. Daarom noemen we het ook wel levensgeel.
Geel bevordert het begripsvermogen en de studiezin en heeft een positieve invloed op het geheugen en het
herinneringsvermogen (post-it notes)
Geel staat voor wijsheid, intelligentie en denkvermogen. (Pythagoras) De kleur van de communicatie: geel stimuleert
tot vrolijkheid en praten. In geel geverfde ruimtes blijken de prestaties en concentratie tijdelijk beter te zijn. Geel
wordt als eerste door het oog waargenomen omdat het zoveel licht bevat (het meeste uit het hele spectrum) maar is
tevens de moeilijkste kleur om te zien omdat het zoveel licht bevat, het kan overvoeren. Dus ook: Baby’s huilen meer
in een gele ruimte, volwassenen verliezen vaker hun geduld in een gele ruimte vanwege de dominantie van de kleur.

Zonlicht, zand, herfstbladeren, mais, bananen, zonnebloemen, Kanarie, goud, topas
Menselijk en dierlijk haar, urine, geelzucht.

Waarschuwingsborden in het verkeer
Amerikaanse taxi
ANWB
Quarantaine vlaggen (n.a.v. gele koorts)
Boter, mosterd, kruiden
Gedropte voedselpakketten uit vliegtuigen zijn geel: deze kleur wordt als eerste waargenomen

Goden uit de Griekse mythologie hadden gele (blonde) haren
Geel is het kleursymbool voor de keizer van China
Geel is een heilige kleur in het Hindoeïsme
De kleur van de geest Confucius prefereerde geel (Intellect)
De rouwkleur in Birma
Onderverdeling
Veel mensen hebben een hekel aan geel
Vaak wijst dit erop dat men innerlijke wensen onderdrukt.
Geel trekt allerlei insecten aan
Geel neemt men als allereerste kleur waar vanwege de hoeveelheid licht die het bevat.
Het is in een felle versie erg vermoeiend om lang naar te kijken.
Blijheid
Hoop
Vitaliteit
Communicatie
Optimisme
Kindvriendelijk
Intelligentie
Opvallend
12

Bevordert nervositeit
Egoïsme
Oneerlijkheid
Bedrog
Lafheid
Haat (In afbeeldingen uit de kunstgeschiedenis draagt Judas tijdens het laatste avondmaal een gele mantel)

Tijd, zon, maan en sterren, zomer rijpe oogst, goud, gewin en verstand.
Advies
In geestelijk opzicht neemt geel verwarring en negatief denken weg, In emotioneel opzicht verhoogt geel een lage
eigenwaarde, het rekent af met een gebrek aan zelfrespect! (men krijgt meer zelfvertrouwen!) Geel zet in beweging.
Geel helpt bij de transformatie van “dat kan ik niet” in “dat kan ik wel…”

Zacht geel Indien u in een grote mensen massa Wanneer u niet wenst op te
Als overhemd of blouse wenst op te vallen en men u lang dient vallen.
te onthouden. In combinatie met
Kernwoord: communicatie, antraciet grijs maakt u een intelligente
intelligentie en onthouden indruk.
worden Zacht geel staat ook voor het
innovatieve; het vernieuwende.
Geel is de kleur bij uitstek wanneer u
veel met kinderen werkt.
13

ORANJE
Oranje is een combinatie van rood en geel. Rood staat voor activiteit en gevoel, geel voor het intellect. De kleur van
het boeddhisme. Zij zien in oranje de kleur van de rijzende zon. Verder staat oranje voor licht en rijkdom en de
zonnige kant van het leven. Oranje is de kleur die ons opgewekt stemt en onze activiteiten ondersteunt. Als kleur van
de communicatie vergemakkelijkt oranje het leggen van contact met anderen en stimuleert het de sociale
conversatie.
Oranje is een kleur die dieren goed kunnen zien (opvallend) zij moesten immers in vroegere tijden de zaden
verspreidden na het eten van het vruchtvlees door hun uitwerpselen.
Oranje is eigenlijk een soort bruin, roodbruin is de meest verwante kleur. Oranje reflecteert heel veel licht wat een
vrolijk, stimulerend effect heeft. Het trekt onmiddellijk onze aandacht.

Vuur, zonsondergang, sinasappels, mango, perzik, pompoen, wortels, bloemen, herfstbladeren, goudvis.
Menselijke haar en dierlijke vachten.

Reddingsboten
Koper
Halloween
Oranje geeft de delen van een machine aan die verwondingen kunnen veroorzaken.

De Keltische godin van de jeugd en liefde draagt oranje
Het Koninklijk huis in Nederland
Het Nederlands elftal
Onderverdeling
Gevormd uit de kleuren rood (persoonlijkheid) en geel (wijsheid)
Een aantrekkelijke kleur voor autistische kinderen
De kleur oranje in een verpakking maakt dat een duur product goedkoper lijkt
Oranje bevordert de eetlust.
Door de menging van geel en rood valt ook de kleur oranje als een van de eerste op.
Oranje maakt onrustig; het stimuleert de nerveuze energie
Creativiteit
Energie
Blijheid
Activiteit
Opwinding
Warmte
Stimulerend
Zelfstandig (als een vrouw het draagt)
“Zich willen verspreiden” zoals de vlammen van het vuur
Origineel, het ongebruikelijke
14

Goedkoop
Impulsief
Kinderlijk
Maakt overactief
Oranje schreeuwt: zie mij!!!

Gezelligheid, gretigheid, weelde, feest.
Advies
Oranje als kleur van de sociale communicatie (Orange) vergemakkelijkt het leggen van contact met anderen en
stimuleert de conversatie. Wie depressieve neigingen of last van ontevredenheid heeft is gebaat bij het dragen van
oranje kleding. Het stimuleert positief denken en scherpt de reflexen. Oranje geeft moed en kracht. Het helpt je
gevoelsexplosies te beteugelen, emoties in goede banen te leiden en je zelfbeheersing te ontwikkelen.
(=Boeddhistische monniken)
(Teveel oranje dragen of zien veroorzaakt overactief gedrag; ook bij kinderen!)

Zacht oranje Indien het Nederlands elftal speelt of Wanneer u serieus genomen
Voor heren als stropdaskleur op Koninginnedag. Indien u een wenst te worden.
Voor dames als blouse creatieve indruk wenst te maken of Indien u geen onrustige indruk
veel met kinderen omgaat. Indien een wenst te maken.
Kernwoord uitstraling: sociale vrouw oranje draagt geeft dit haar
communicatie bevorderend zelfstandigheid weer.
Niet geschikt om een serieuze

boodschap in te verkondigen!
15

BRUIN
De kleur van het huis waarin men vroeger woonde: de natuur. Hier gaat vertrouwen en huiselijkheid vanuit, dus geen
status.
Tevens de kleur van dierenvachten, wortels, de aarde in al haar schakeringen, de kleur van de ongecultiveerde
natuur. Bruin is een ruwe en primitieve kleur. Overal aanwezig maar nergens opvallend. Het is de basiskleur van onze
planeet.
Bruin is daarom basic.
Wij zijn ooit allemaal als boeren begonnen (oertijd) daarom zijn we de kleur van het door ons bewerkte land gaan
vereenzelvigen met onze veilige woonplaats. Bruin is gezellig en werkt rustgevend.
Niet voor niets zijn de dranken die men samen drinkt om een ogenblik te ontspannen bruin van kleur (koffie, thee)
(maar ook koekjes, bonbons en zoutjes zijn bruin van kleur)

De aarde, de bomen, wortels, stenen, herfstbladeren, gebakken vlees, menselijk haar en dierlijke vachten, vogels,
uitwerpselen

Chocolade, koffie, thee, cola, rijst en granen, tabak.
US Postal

Bruin is de kleur van de nederigheid; De sober ingestelde Franciscanen droegen een bruin habijt, in het oude Rome
droegen de proletariërs eveneens bruin en in de middeleeuwen was bruin de kleur van de nederige landlieden.
Onderverdeling
Bruinen zijn eigenlijk nuances van rood en oranje. Er bestaat geen zuivere scheidingslijn tussen sommige oranje of
roodtinten en bruinen.
Bruin is de kleur die helpt onszelf te verbergen.
Juist de onopvallendheid van bruine dieren lijkt ze minder kwetsbaar te maken voor allerlei vormen van bedreiging.
Bruin is de kleur (samen met zwart en grijs) die kinderen radicaal afwijzen.
Natuur
Duurzaamheid
Betrouwbaar
Realiteit
Moederlijk / vaderlijk; koesterend
Comfort
Warmte
Huiselijk, nestwarmte, geborgenheid.
Eenvoud, rustig leven in harmonie met de natuur.
Stabiel, zeker en reëel
Extreem casual
Saai
Nederig, de wil om boete te doen, om zich te onderwerpen.

Soliditeit, materie, geborgenheid, ondergang, naderend einde, herfst.
Advies
Bruin hult je in een mantel van zekerheid en aardse steun in tijden van tegenslag en verdriet. Bruin werkt kalmerend
alsof we tegen de boezem van moeder natuur aankruipen. Mensen die erg graag en vaak bruin dragen zijn
16

vasthoudend en wat statisch van aard, het is aan te bevelen zo nu en dan wat meer kleur te dragen en naar de
voorgrond te treden.
Mensen die bruin radicaal afwijzen maken duidelijk dat ze genoeg hebben van bepaalde bindingen (moeder?)
dwangmatigheden en beperkingen.
Beige communiceert het minste van alle kleuren: denk hierbij aan de onopvallende regenjas van een detective
Beige is neutraal: niet actief en niet passief, niet blij en niet verdrietig. Het verbergen van emoties gaat het beste in
beige tinten.

Donkerbruin In een situatie waarin u mensen vrijer In situaties waarin u de
Als basiskleur voor uw kostuum wilt laten communiceren. Veel gebruikt aandacht wilt trekken of gezien
of mantelpakje door journalisten en psychologen om wenst te worden. Tijdens
een huiselijke sfeer te creëren waarin sollicitatiegesprekken of
Kernwoord uitstraling: mensen vrijuit kunnen spreken. Er gaat vergaderingen waarin u uw
Maximaal toegankelijk – geen niets autoritairs of bedreigends uit van standpunt kenbaar wenst te
status bruintinten. U geeft met bruintinten aan maken. In de hoogste regionen
“ the underdog” te willen zijn. van het bedrijfsleven (A
Heren: Pas op met het dragen gentleman never wears brown)
van lichtbruine herenschoenen:
het geeft aan dat u uitsluitend
uit bent op eigen geldelijk
gewin!
17

ZWART
De kleur van de nacht en duisternis. Dit staat aan de ene kant voor rust en herstel, maar aan de andere kant ook
voor iets angstaanjagends en beangstigends. Zwart is de kleur van de rouw en verdriet. Zonder enige afwisseling
zwarte kleding dragen, kan machtswellust en agressieve neigingen versterken. Zwart wordt gekozen door mensen die
zich van de buitenwereld willen afzonderen.
Wanneer er geen licht wordt teruggekaatst zien wij zwart. Zwart is dicht en compact. Het is een gesloten,
ontoegankelijke kleur. Een duistere wereld vol raadsels en geheimen. Het is een kleur die zich buiten ons aardse
bestaan bevindt.
Het is de vormeloze onbekende aanwezigheid van krachten en materie, die in het oude Griekenland “Chaos” werd
genoemd. Zwart is de kleur van het allereerste, het allesomvattende en het allerlaatste.
Je kunt de vijand het best met zijn eigen wapens bestrijden; Boze geesten hebben zwart als kleur; vandaar dat men
vroeger de kleur zwart ook als bescherming voor het kwade zag. Zwart wordt dus ook gedragen om zich te vrijwaren
voor boze machten van buitenaf: beschermend voor eigen psyche….

Het zwart van de nacht, stenen, versteende lava, pek en teer
Kraaien en andere vogels, de oogpupillen, menselijk haar en dierlijke vachten, Onyx.

Inkt, metalen, industriële machines.

Zwart is de kleur van de toga van een geestelijke, priester, advocaat en rechter maar ook van een professor. Ze
geven hiermee aan niet door het aardse (oppervlakkige, alledaagse) beïnvloed te willen worden. (=Ontkenning van
het zelf) Ze zijn wijs, nuchter, objectief en rechtlijnig. De zwarte toga benadrukt de zorgen en verantwoording van
het ambt. Zwart is tevens de kleur om vanuit macht een oordeel te vellen.
Zwart geeft de ernst van de ceremonie weer.
Zwart is eveneens de kleur van de Egyptische God Osiris: Heerser over het rijk der doden.
De Romeinen en Egyptenaren gebruikte zwart als al rouwkleur
Symboliseert de eeuwige stilte
De zwarte plaag
Black panters (USA)
Boze krachten
Onderverdeling
In de kleurentheorie wordt zwart gezien als de combinatie van alle kleuren.
Zwart geeft geen schaduw en absorbeert al het licht.
Zwart geeft heel duidelijk de vorm van iets weer.
Zwart maakt lomp en log (massa zonder lichtweerkaatsing) vandaar dat het op een misverstand berust dat men in
zwarte kleding slanker lijkt; het tegendeel is waar!
Kracht
Beschaving
Seksualiteit
Spanning
Het onbekende
Formeel
Duur
Magisch
Sterk
Waardigheid en aanzien op formele gelegenheden.
18

Leegheid
Depressie
In zichzelf gekeerd
Maakt depressief
Het niet willen conformeren aan de regels
Boezemt angst en ontzag in
De dood
Bedrog
Buitenaardse krachten (Darth Vader)
Alle bad guy’s in films dragen zwart.
Gereserveerd
Onbenaderbaar
Demonen
Expressie van verdriet, verlies en hopeloosheid
Duister en angstaanjagend, verlatenheid.

Macht van de duisternis, dood, rouw, verderf, vernietiging.
Advies
Iemand die altijd zwarte kleding draagt geeft daarmee aan dat er iets in zijn leven ontbreekt. Als iemand wordt
tegengehouden door omstandigheden waaruit hij bang is zich los te maken, kan zwart de kleur zijn waarin men zich
het prettigste voelt. (Kenmerk: wensen en verlangens onderdrukken) Men wil ondoorgrondelijk en onaantastbaar
blijven!
Zwart dragen betekent niet verder te hoeven; zich vastklampen aan het oude vertrouwde.
Zwart is een persoonlijk niemandsland; het sluit je (tijdelijk) af van de rest van de wereld.
Zwart geeft discipline; het heeft iets beperkends; het schept orde uit chaos
Een teveel aan zwart geeft achteruitgang in plaats van vooruitgang.
Zwart reflecteert niets; het absorbeert alle kleuren licht! Zwart is machtig; het neemt slechts en geeft niets.
Pubers dragen graag zwart: om afstand te nemen en zo hun eigen identiteit te zoeken.
Zwart brengt geen warme gevoelens, vertrouwen of gevoelens van vriendschap over.
Zwart is de kleur van de rouw omdat de zwarte rouwkleding duidelijk aangeeft dat je alle energie voor jezelf nodig
hebt; je sociale leven staat op een laag pitje.

Zwart Indien u mensen op een afstand wenst Indien u wenst dat mensen
Als basiskleur voor uw kostuum te houden. Zwart maakt open tegen u zijn, u in
of mantelpakje onbenaderbaar. Het is een kleur die vertrouwen nemen en u als
aangeeft dat u op het innerlijk gericht toegankelijk ervaren.
Kernwoord uitstraling: bent, vandaar dat zwart gekozen wordt In de zakelijke sector is zwart,
Absoluut ontoegankelijk door geestelijke, rouwende, rechters en zeker voor de heren, de minst
Uitsluitend geschikt voor advocaten. Kies voor zwart tijdens draagbare kleur. Voor dames
formele gelegenheden. formele diners en gelegenheden. beperkt; rok of pantalon.
19

WIT
Wit is de kleur van de groeikracht en van de vruchtbaarheid. Dit heeft te maken met de witte kleur van melk; ons
meest oorspronkelijke voedsel. Melk is noodzakelijk voor de aanmaak van lichaamscellen (groeikracht). Absoluut wit
komt op onze aarde niet voor. Sneeuw is zo ongeveer het witste wat we kennen, maar zelfs dit absorbeert nog 3 tot
5 % van het zonlicht dat erop schijnt. Het zuiverste en helderste licht is wit, dit wit lijkt bovenaards te zijn; het is niet
aan de aarde of aan materie gebonden. Om deze reden wordt de kleur wit verbonden met de hemel, het zuivere. Wit
geeft de onthechting van het stoffelijke aan, daarom is in sommige culturen de rouwkleding wit. Het is niet de eigen
rouw die men hier weer wil geven maar de witte kleding symboliseert het begeleiden van de ziel naar het
hiernamaals.
Wit betekent letterlijk: geen kleur. Het is koel, ongevoelig en gereserveerd. Het is neutraal, daarom spreekt men van
een witte vlag als teken van overgave.

Wolken, sneeuw, witte schuim van een ruwe zee, bloemen, duiven en andere vogels, opalen, tanden, haren, oogwit,
dierlijk haar, gekookte kip en vis.

De witte duif symboliseert de vrede
Het “witte huis” Presidentieel verblijf van de President van Amerika
Ontsmettingsmiddelen
Melk, wit brood, rijst, suiker etc.
Dure sporten: witte kleding (Golf, tennis, polo)
Rijkdom (witte boorden = niet zelf wassen)

De witte boord van de Priester staat symbool voor het goede.
In het oude Griekenland was wit de kleur van de vreugde, op feestdagen schilderde de oude Grieken hun lijven zelfs
wit.
Voor de Germanen had wit een heel andere betekenis. Door de bruid en bruidsmeisjes allemaal in het wit te kleden
zouden de boze geesten in verwarring worden gebracht, een sluier diende als extra bescherming, hij maakte het de
demonen onmogelijk de bruid via haar mond en neus in bezit te nemen.
Onderverdeling
Witte kleding kan gedragen worden als bescherming tegen negatieve krachten
Optische waarneming
Verblindend
Bescherming
Ongerept
Openheid
Puur
Onschuldig
Ordelijk
Spiritueel
Waarheid
Verfijning
Maagdelijkheid
Het onbeschreven blad
20

Luxe
Symboliseert het verlangen naar absolute volmaaktheid
Gedistingeerd en terughoudend
Een voortreffelijk instinct voor voordelige zaakjes en gunstige gelegenheden
Koel en zakelijk, op succes gerichte plannen maken en uitvoeren
Oprecht, waarheidsgetrouw en betrouwbaar.
Steriel
Dood,
Ongenaakbaar, ongevoelig en gereserveerdheid
Kritisch
Psychisch leeg
Star
Superioriteit (arts in een witte jas)
Vrouwen die onschuldig willen lijken dragen graag wit

Ongereptheid, volmaaktheid, goddelijke reinheid, onschuld, licht van geest, vrede en leegte.
Advies
Mensen die onder eenzaamheid gebukt gaan zouden zuiver wit zoveel mogelijk moeten mijden. Wit creëert immers
afstand; wit vraagt niet om aangeraakt te worden, het moet smetteloos blijven. Hetzelfde geldt voor mensen die zich
steeds weer willen afzonderen, hun hang naar perfectionisme willen beteugelen of een zeer koele / afstandelijke
uitstraling hebben.
Zuiver wit maakt een einde aan oude gedachten structuren en bereidt zo voor op een nieuw begin (Bruid)

Wit / crème** Om met donkere tinten een groot In een zakelijke omgeving
Als overhemd of blouse contrast te creëren; dit geeft u een draagt men geen geheel witte
krachtige en autoritaire uitstraling. Wit kleding in de vorm van een
** 80% van de Nederlandse in combinatie met donkerblauw geeft kostuum, rok, pantalon of
bevolking oogt gezonder in een de hoogste status weer; u bent mantelpakje. Het geeft uw
crème overhemd dan in een belangrijk en u bezit veel kennis en gehoor een afstandelijke,
helder wit overhemd! Alleen macht. emotieloze, koude, steriele
mensen met een van nature Wit geeft tevens weer dat u zuiver op indruk, bovendien leidt het de
getinte huid en donker haar de graat bent en niets te verbergen aandacht af van uw gezicht
zijn mooi in helder wit. hebt. indien u wit elders draagt dan
dicht bij het gezicht.
Kernwoord uitstraling: oprecht,
waarheidsgetrouw, zakelijk en
terughoudend
21

GRIJS
Grijs is onbestemd. Geen kleur, geen zwart, geen wit. Grijs lijkt niets te zijn hooguit de kleur van as. De kleur van wat
verteerd en uitgeblust is, de kleur van de ouderdom (wijsheid). Maar er is ook het grijs van graniet; hard en
onverzettelijk. Grijs is een neutrale, objectieve en gevoelloze kleur. Hij suggereert geslepenheid en scherpte vandaar
dat grijs zakelijk veel wordt gebruikt. In de natuur ziet men niet echt veel grijs; grijze muizen, grijze duiven en het
viltachtige grijs van de bladeren, leisteen, wolken mist en nevel.
Hersenen worden aangeduid als “grijze cellen” of “grijze massa” vandaar de link met intelligentie.

Wolken, nevel, mist, leisteen, graniet, asresten, rook, schaduwen, menselijk haar.

Beton
Zilver, platina, staal en andere metalen
Industriële machines

As
Onderverdeling
Geen specifieke onderverdeling
Optische waarneming
De makkelijkste kleur om waar te nemen
Neutraal
Intelligent
Bescheiden
Liberalisme
Rust
Koel
Veilig
Onpartijdig
Wijsheid
Geslepenheid
Scherpte
Respectabel
Op de hoogte, verbanden leggen, geestelijke gezondheid
Uiterlijk verheven en voornaam gedistantieerd.
Zilvergrijs: hoop, technologie, de toekomst, het innovatieve
Ongeïnteresseerd
Besluiteloos
Somber
Niet opvallend
Men kan geen actie ontketenen in grijze kleding

Armoede, ontmoediging, ouderdom, theorie.
22

Advies
Een sombere kijk op de toekomst kan door grijs worden getransformeerd. Grijs herstelt de geestelijke gezondheid en
maakt een einde aan zelfmisleiding. Het is erg geschikt voor mensen die roekeloos en onverantwoordelijk zijn: het
heeft op hen een ontnuchterende werking. Grijs is een uitstekende kleur om geschokte zenuwen te kalmeren. Grijs
geeft kracht aan iemand die zich innerlijk zwak en kwetsbaar voelt. Grijs geeft de ander de gelegenheid om te kiezen.
Donkergrijs is de kleur van de dominantie
Lichtgrijs is de kleur van de sensitiviteit

Antraciet grijs Wanneer u een betrouwbare, zakelijke Indien u solliciteert naar een
Als basiskleur voor kostuum of indruk wenst te maken. Zeer gewenst creatieve functie.
mantelpakje in het bankwezen. U maakt met Wanneer u wenst of dient op te
antraciet grijs een intelligente, vallen. Indien u (bijvoorbeeld
Kernwoord uitstraling: Neutraal evenwichtige indruk wenst. Grijs geeft tijdens een vergadering) een
en betrouwbaar aan dat u scherp van geest bent en actie wilt ontketenen. Grijs remt
Voornaam gedistantieerd makkelijk verbanden kunt leggen alle acties af.
Nawoord
Wees "echt"
Welke kleur u ook draagt om de ander positief te stemmen, zorg er voor dat u altijd "uzelf" bent; er zijn al zoveel
anderen. De meeste mensen vallen snel door de mand als ze een houding aannemen die niet bij ze past.
Mochten er naar aanleiding va het trainingsmateriaal nog vragen zijn of wenst u een reactie te geven dan kunt u deze
richten aan:
Anke van Luyt
Info@maniera.nl
Met hartelijke groeten en goede zaken toegewenst,
Anke van Luyt

Imagodeskundige / Trainer
23

Kleur Psychologie en Symbolisme November 2007

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kleur Psychologie en Symbolisme November 2007

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KLEUR

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Met hartelijke groeten,

Anke van Luyt

Van harte aanbevolen:

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Associaties volgens Leonardo da Vinci

BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:

Rood Wanneer u erkend wilt worden, de Bij sollicitatiegesprekken; u

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Associaties volgens Leonardo da Vinci

BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Associaties volgens Leonardo da Vinci

BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Associaties volgens Leonardo da Vinci

BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Associaties volgens Leonardo da Vinci

BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Associaties volgens Leonardo da Vinci

BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:

Niet geschikt om een serieuze

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

Associaties volgens Leonardo da Vinci

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

BEWUST KLEUR KIEZEN Kies voor: Kies niet voor:

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Referenties vanuit de natuur

Referenties vanuit de cultuur

Referenties vanuit de historie / godsdienst

KLEUR PSYCHOLOGIE EN SYMBOLISME MANIERA 2007

Associaties volgens Leonardo da Vinci