Professional Documents
Culture Documents
Adsorpsiyon Teori PDF
Adsorpsiyon Teori PDF
Adsorpsiyon Teori PDF
1. GİRİŞ
1
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
2. KURAMSAL TEMEL
Adsorpsiyon, akışkan fazda çözünmüş haldeki belirli bileşenlerin bir katı adsorbent
yüzeyine tutunmasına dayanan ve faz yüzeyinde görülen yüze tutunma olayıdır [1]. Bu
olay üç şekilde gerçekleşebilmektedir: Fiziksel adsorpsiyon (Van der Waals
adsorpsiyonu), kimyasal adsorpsiyon ve iyon değişim adsorpsiyonu [2].
2
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
3
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
qmax aL Ce 𝐶𝑒 1 𝑎
qe = → Lineer forma dönüştürülürse → = + ( 𝐿 ) 𝐶𝐸 (1)
1+aL Ce 𝑞𝑒 𝐾𝐿 𝐾𝐿
4
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
3. DENEYSEL YÖNTEM
0,5M stok asetik asit çözeltisinden 0.5M, 0.4M, 0.3M, 0.35M, 0.2M derişimler ile
50 ml’lik 5 ayrı asetik asit çözeltisi hazırlandı.
Erlenler karıştırıcıdan alınır ve beş dakika adsorpsiyon dengesine ulaşması için oda
sıcaklığında bekletildi.
Süzme işlemine başlanılır. Süzme işleminde ilk 3 ml başka bir yere süzüldü ve geri
kalanı başka bir erlene süzüldü.
Süzme işleminden sonra her bir çözeltiden farklı erlenlere 2 ml alındı ve üzerine 2
damla fenolftalein indikatörü eklendi.
5
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
4. HESAPLAMALAR ve SONUÇLAR
• 0,5M asetik asit stok çözeltisinden 50 ml hacminde 0,5M çözelti hazırlanması için:
M1V1=M2V2 → 0,5*V1=0,5*50 → V1= 50 ml stok çözeltiden çekilecek miktar.
• 0,5M asetik asit stok çözeltisinden 0,4M 50 ml çözelti hazırlanması için:
M1V1=M2V2 → 0,5*V1=0,4*50 → V1= 40 ml stok çözeltiden çekilecek miktar,
üzeri saf su ile 50 ml’ye tamamlanır.
• 0,5M asetik asit stok çözeltisinden 0,35M 50 ml çözelti hazırlanması için:
M1V1=M2V2 → 0,5*V1=0,35*50 → V1= 35 ml stok çözeltiden çekilecek miktar,
üzeri saf su ile 50 ml’ye tamamlanır.
• 0,5M asetik asit stok çözeltisinden 0,3M 50 ml çözelti hazırlanması için:
M1V1=M2V2 → 0,5*V1=0,3*50 → V1= 30 ml stok çözeltiden çekilecek miktar,
üzeri saf su ile 50 ml’ye tamamlanır.
• 0,5M asetik asit stok çözeltisinden 0,2M 50 ml çözelti hazırlanması için:
M1V1=M2V2 → 0,5*V1=0,2*50 → V1= 20 ml stok çözeltiden çekilecek miktar,
üzeri saf su ile 50 ml’ye tamamlanır.
6
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
Tablo 1. Asetik asitin aktif karbon ile gerçekleşen adsorpsiyonu deney verileri
Titrasyon İçin Titrasyon İçin
Asetik Asit Konsantrasyonu Laboratuvar
Alınan Süzüntü Kullanılan NaOH
(M) Sıcaklığı (℃)
Hacmi (mL) Hacmi (mL)
0,2 2 3,9 20
0,3 2 5,5 20
0,35 2 6,8 20
0,4 2 7,6 20
0,5 2 9,9 20
7
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
Tablo 2. qe verileri
C0 Ce qe
0,2 0,195 5*10^(-4)
0,3 0,275 2,5*10^(-3)
0,35 0,34 1*10^(-3)
0,4 0,38 2*10^(-3)
0,5 0,495 5*10^(-4)
1 1 1
Langmuir İzoterminin lineerleştirilimiş hali: " 𝑞 = 𝑞 + 𝑞 " bu şekildedir.
𝑒 𝑚 𝐿 𝐶𝑒
𝐾 𝑚
1/qe’ye karşı 1/Ce grafiği çizilir. Doğrunun eğiminden qm, kayma değerinden ise KL
hesaplanır.
Tablo 3. 1/qe’ye karşı 1/Ce verileri
1/Ce 1/qe
5,128205 2000
3,636364 400
2,941176 1000
2,631579 500
2,020202 2000
2500
1000
500
0
0 1 2 3 4 5 6
1/Ce
Şekil 3. Langmuir İzotermi
8
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
şekildedir. lnqe’ye karşı lnCe grafiği çizilir. doğrunun eğiminden 1/n, kayma değerinden
ise Kf hesaplanır.
Tablo 4. lnqe’ye karşı Ce verileri
lnCe lnqe
-1,63476 -7,6009
-1,29098 -5,99146
-1,07881 -6,90776
-0,96758 -6,21461
-0,7032 -7,6009
Y-Değerleri
0
-1,8 -1,6 -1,4 -1,2 -1 -0,8 -0,6 -0,4 -0,2 0
-1
-2
-3
lnqe
-4
-5
y = 0,0412x - 6,8164
R² = 0,0004
-6
-7
-8
lnCe
lnKf= 0,0412 buradan Kf=1,04206 bulunur. 1/n = 0,0412 buradan n= 24,272 olarak
𝟏
24,272
elde edilir. 𝑞𝑒 = 1,04206𝐶𝒆
9
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
10
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
5. TARTIŞMA ve YORUM
Deney verilerine bakıldığında aktif karbon eklentisinden sonra çözeltilerin
molaritesinin arttığı gözlemlenmektedir. Bu durum istenmeyen bir olaydır. Deney fiziksel
adsorpsiyon tekniği çerçevesi altında gerçekleştirilmiştir. Adsorpsiyon arttıkça çözeltinin
sıcaklığı artar fakat deneyde fiziksel adsorbsiyon yapıldığı için hissedilir derecede bir
sıcaklık fark edemedik. Çözelti önceden başka bir elene 3 ya da 5 ml kadar süzdürülmüştü
bunun sebebi, deney yalnızca aktif karbon tarafından adsorbe edilen asetik asit miktarının
bulunmasına dayandığı için bu yöntem uygulanmıştır. Bu yöntem ile süzgeç kâğıdı
tarafından adsorbe edilmiş olan asetik sit miktarının bir hataya yol açmadan önlenmesi
hedeflenmiştir. Ayrıca erlenin iç çeperinde kalmış olan yabancı maddelerin çözeltinin
safsızlığına engel olması durumu kaldırılmıştır. İzotermler karşılaştırıldığında ve özellikle
grafiklerin R2 değerlerine bakıldığında hatalı oldukları gözlemlenmektedir. Bu hatalar
çözeltilerin 0,1M’lık NaOH ile titrasyonu sırasında titrasyon noktasının kaçırılması ve
deneyde kullanılan aktif karbonun atmosfere açık olduğundan üstünde nem bulunmaktadır
bu durum daha düşük adsorbans elde edilmesine yol açmaktadır.
11
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü
KBM0308 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı I
6. KAYNAKÇA
[1] Göze B., Sulu Ortamdan Ağır Metal İyonlarının ve Boyar Maddelerin Mikropolimerik
Malzemeler, Kitin ve Kitosan Kullanılarak Adsorpsiyon Yöntemiyle Giderilmesi, Yüksek
Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi, Ankara, 2013.
[2] Erdem S., Kitosan ve Halloyst Bazlı Nanopartiküller Kullanılarak Kesikli Karıştırmalı
Kaplarda Adsorpsiyon Yoluyla Sulu Ortamlardan Antibiyotik Giderimi, Yüksek Lisans
Tezi, Hacettepe Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi, Ankara, 2018.
[3] Orbak İ., Aktif Karbon ile Çevre Kirletici Bazı Unsurların Giderilmesi, Doktora Tezi,
İstanbul Teknik Üniversitesi-Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2009.
12
Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü