Tổng quan thu thập thông tin hiện trường trong mỏ dầu thông minh

Mỏ dầu thông minh hiện nay.

Với việc dùng dòng máy tính bảng mạnh mẽ IP66 Class 1, Division 2 sử
dụng trong giàn khoan dành cho các mục đích chung đã mang lại hiệu quả cho hệ
thống tự động hóa và giám sát thông minh trong môi trường dầu khí ở vùng cao
nguyên lạnh giá Alberta. Hai trăm giàn khoan ứng dụng công nghệ liên kết truyền
tin tại Ả-rập đưa thông tin trực tiếp từ các giàn khoan ngoài khơi về một máy chủ
trên đất liền, đưa việc giám sát thời gian thực, chẩn đoán và kiểm soát về cho các
văn phòng ở cách xa nhiều dặm. Các giếng dầu ở các dãy núi cao vùng Colorado sử
dụng công nghệ thông tin và truyền thông di động để tự động thông báo cho các nhà
quản lý, khai thác những thay đổi trong các tiến trình trạng thái và các tình huống
khẩn cấp, cho phép điều khiển từ xa thông qua các thiết bị điện thoại thông minh,
máy tính bảng và máy tính xách tay.
Trong cả ba trường hợp, dữ liệu từ lưu lượng máy bơm, thông số bình mức
và các thông số từ các cảm biến, áp suất, nhiệt độ, các thiết bị I/O được đưa ngược
trở lại tới máy chủ trung tâm, phòng điều khiển ở cách xa hàng dặm. Từ các thiết bị
ở cấp trường và tiếp tục cho ở tất cả các bước của quá trình, dữ liệu sẽ được thu
thập, phân tích để cung cấp cái nhìn toàn diện, thực tế những gì đang xảy ra tại hiện
trường, cho phép truy cập vào các thiết bị riêng lẻ thông qua truyền thông di đông.
Dữ liệu và việc điều khiển từ xa cũng có thể được thu thập và được thực hiện
ngay trong các xe di động, các xe này có thể tự do đi lại trong toàn bộ khu vực hoặc
được thực hiện từ các phòng trung tâm độc lập nằm ở ở một khu vực cách xa hiện
trường. Ngay tại hiện trường, các hình ảnh sự kiện quan trọng được truyền đi ngay
lập tức, giúp cho các nhà vận hành có cái nhìn trực quan về các sự kiện được đánh
dấu, trong khi những báo cáo đầy đủ về dữ liệu của tất cả các cảm biến được duy trì
và phân tích. Các kỹ sư và quản lý hiện trường đều được thông báo các sự kiện quan
trọng thông qua tin nhắn SMS hoặc thông qua Email, và đều có thể truy cập nguồn
dữ liệu hình ảnh, thông số từ các cảm biến được cung cấp từ xa thông qua bất kỳ kết
nối internet từ các thiết bị thông mình như điện thoại, máy tính bảng hay máy tính
cá nhận.
Lĩnh vực dầu mỏ thông minh đã xuất hiện, và nó được sử dụng sức mạnh từ
các lĩnh vực tiên tiến để mang lại những tiến bộ rõ rệt cho các nhà sản xuất dầu mỏ
và khí đốt trên toàn cầu.
Thế nào là thu thập thông tin hiện trường? (Field Intelligence)
Việc truyền số lượng dữ liệu lớn từ hàng chục ngàn điểm kết nối dữ liệu là
công việc chính của một mỏ dâu thông minh. Do đó, việc duy trì thông tin liên lạc
không dây đảm bảo đáng tin cậy, tính toàn vẹn và bảo mật dữ liệu là một yêu cầu
cấp bách về công nghệ phải được đảm bảo. Những biện pháp tiến bộ gần đây đã đáp
ứng được những thách thức này trong việc nâng cao độ phân tán, hiệu suất cao, khả
năng thu thập dữ liệu dự phòng và điều khiển quá trình. Bằng cách phân bố khả
năng tính toán thông qua mạng, dữ liệu được truyền đi nhanh chóng và đáng tin cậy
để tổng hợp và xử lý. Thêm thế nữa, nó có thể được thực hiện trên một khu vực
rộng lớn hơn là thực hiện trên một khu vực, một cấu trúc tập trung riêng lẻ. Việc
phân phối thu thập thông tin hiện trường do vậy giúp cho việc sắp xếp thông tin liên
lạc một cách hợp lý, tăng tốc độ, độ nhạy của mạng và tăng tính tin cậy bằng việc
cung cấp nhiều giải pháp dự phòng cho sự cố của các trạm đơn lẻ. Khả năng dự
phòng được tăng lên, độ tin cậy của mạng tăng lên và băng thông của mạng cũng sẽ
được tăng lên: Lợi ích, theo nghĩa đen, sẽ là vô hạn.

Tương lai của mỏ dầu thông minh.

Động lực phía sau sự thúc đẩy kỹ thuật số môi trường dầu mỏ hay còn gọi là
mỏ dầu thông minh là mong muốn của các nhà sản xuất, tạo ra các phương án điều
khiển tích hợp, sử dụng được cho các ứng dụng khác nhau do các giải pháp DCS
thường không tương thích từ các nhà sản xuất riêng biệt. Mạng lưới tự động hóa
bao gồm các cảm biến tiên tiến và phần cứng được kết nối với các bộ chuyển mạch
Switch, giao diện người-máy (HMI) được phân bố ở cả khu vực trung tâm và lân
cận. Bằng việc tích hợp các hệ thống thông qua Ethernet, nó có thể giúp điều khiển
thông qua hệ thống điều khiển trung tâm từ xa, thậm chí xa hơn khi tăng độ chi tiết
và tốc độ của toàn bộ hệ thống.
Ví dụ, không thể tính toán được số lượng dây dẫn cần thiết để kết nối một
giếng dầu ở xa đất liền để đảm bảo cung cấp mạng lưới thông tin với các dữ liệu cần
thiết để đưa ra quyết định điều khiển thông minh. Với sự phát triển của Ethernet tốc
độ cao (High Speed Ethernet - HSE) trong các mạng lưới thuộc lĩnh vực dầu mỏ,
đặc trưng là sự phát triển các giải pháp DCS về dầu khí và gas chưa đi sâu vào tự
động hóa và thu thập thông tin, tuy nhiên chúng ta có thể có được các giải pháp thu
thập thông tin trong tương lai được hay không? Điều gì xảy ra nếu như cảm biến ở
cấp trường có thể dự đoán được thiết bị gặp sự cố và xác định được các thành phần
chi tiết giúp cải thiện hoặc dự đoán được chất lượng và thành phần dầu mỏ? Điều gì
xảy ra nếu như những cảm biến mới nhất, các thiết bị phần cứng, thiết bị đo và các
cơ cấu truyền động được truy cập riêng biệt tới máy chủ trung tâm, cung cấp dữ liệu
liên tục, với dữ liệu thời gian thực cực lớn, bao gồm tất cả các khu vực có liên quan,
cải thiện các quyết định vận hành, từ sản xuất tới quản lý tài sản?
Với những cảm biến có khả năng dễ dàng thu thập thông tin và tự động tiền
xử lý trong lĩnh vực này, chúng tối có thể giúp khẳng định chính xác hơn về trữ
lượng dầu mỏ trong khu vực, triển vọng sản xuất và các thiết bị bảo vệ quan trọng.
Khả năng xác định chu trình xử lý kém hiệu quả tăng lên rất nhiều. Khả năng quản
lý và sử dụng tài sản được tối ưu hóa, và khả năng tương thích của các hệ DCS mà
các công ty dầu khí mất rất nhiều thời gian tìm kiếm nay đã có thể được thực hiện.
Tất cả những cải thiện mạnh mẽ của chúng tôi nhằm giúp tránh các lỗi nghiêm
trọng trong hoạt động của hệ thống.

Case Study 1: Giao diện điều khiển thiết bị khoan dầu mỏ tại hiện trường.

Giám sát
Trong một mỏ dầu thông minh, tất cả hệ thống mạng phải được thiết kế
thành nhiều lớp để đảm bảo độ tin cậy và khả năng dự phòng của mạng, không chỉ
từ các lớp phía ngoài cho tới lớp trung tâm mà các thiết bị (hoặc trạm) dự phòng
trong các lớp cũng phải được thiết kế như vậy. Ở phía lớp ngoài, như là các thiết bị
vào ra I/O không được nhạy cảm với bất kỳ lỗi riêng lẽ của các thiết bị đầu cuối
RTU. Bởi vì giao diện điều khiển thiết bị khoan dầu mỏ luôn nằm ở phía ngoài
cùng, nó đóng vai trò như là một ví dụ điển hình cho việc hệ thống phải thiết kế
thành nhiều lớp và hỗ trợ lẫn nhau.
Giới thiệu về hệ thống
Một giàn khoan cần phải thông báo cho các nhà vận hành tất cả những dữ
liệu cần thiết để phục vụ việc khoan đạt đươcđộ chính xác cao, hiệu quả và bền
vững. Giao diện điều khiển trung tâm giàn khoan HMI là nơi hội tụ tất cả các hệ
thống con, thể hiện rõ máy phát điện của giàn khoan, motor điều khiển trung tâm,
bơm bùn, lỗ khoan và tháp khoan đang hoạt động như thế nào. Lỗi phát sinh ở bất
kỳ bộ phận nào trong hệ thống sẽ khiến cho toàn bộ hệ thống phải dừng hoạt động
và nó cũng sẽ ảnh hưởng tới các bộ phận khác và gây ra những hậu quả nghiêm
trọng.
Các thiết bị truyền động và cảm biến trong các hệ thống con có thể được cố
định, di động hoặc chỉ là tạm thời, những thiết bị này có thể được theo dõi, giám sát
ngay tại hiện trường hoặc thông qua các thiết bị tích hợp thông qua hệ thống
SCADA. Sau đó, dữ liệu truyền về được thu thập, lưu trữ, báo cáo thông qua giao
diện HMI hoặc được chuyển xuống cho các trạm xử lý phía sau. Trong quá trình dữ
liệu được chuyển về các trạm xử lý, quá trình phân tích và xử lý vẫn được tiếp tục
khi nó đi qua các lớp của mạng khu vực. Trong khi đó, tất cả dữ liệu được xử lý cục
bộ phải được hiển thị lên giao diện HMI, cho phép khoan và nắm bắt tình hình một
cách nhanh chóng.

Các yếu tố quan trọng

Hệ thống điều khiển đòi hỏi phải có sự liên kết chặt chẽ, tính năng mạng và
máy tính dự phòng với hiệu năng và khả năng tương tác vượt trội. Thông qua các
giao diện điều khiển chính, các nhà vận hành tại hiện trường có thể tương tác với
các giàn khoan, các giao diện HMI phải chứng minh được sự đáng tin cậy và phải
được hỗ trợ tích hợp các giao diện truyền thông công nghiệp.
Sự đa dạng về giao diện là rất cần thiết, bởi vì các giao diện HMI phải kết
hợp các thiết bị riêng lẻ cùng với các giao thức truyền thông. Nó có thể là các cảm
biến, các thiết bị đầu cuối RTU thông qua cổng giao tiếp RS-422/482/488 và giao
thức Modbus (có thể yêu cầu các cổng kết nối Ethernet); Các trạm phát sóng
wireless cho di động hoặc Wi-Fi; IP Camera cho hình ảnh về các lỗ khoan và các
thiết bị máy móc; và các bộ PAC cho việc tích hợp các cơ cấu truyền động và cảm
biến. Chúng hầu hết sẽ chuyển thông tin tới giao diện HMI thông qua các Switch
chuyển mạch, ít nhất 2 Hub: Máy tính trung tâm và thiết bị sao lưu dữ liệu để hỗ
trợ cơ sở dữ liệu như máy chủ trung tâm, phục vụ mục đích lưu trữ dữ liệu lâu dài.
Yêu cầu ưu tiên nhất là dễ dang tích hợp với hệ thống SCADA, với các cổng
giao tiếp RS-422/482/495, các thiết bị vào ra số và Ethernet để làm cho các thiết bị
phù hợp các giao thức truyền thông IT hay IA như Modbus, Profibus, SNMP,
ONVIF và rất nhiều các giao thức khác. Gateway và các PAC cần phải được cấu
hình thông qua OPC và chuyển đổi Ethernet. Thêm vào đó, một hệ thống OPC tiên
tiến có thể đẩy truyền thông từ các đường biên, bỏ qua hao phí và độ trễ truyền
thông.
Tất cả các thiết bị trên giàn khoan cần có chứng chỉ C1D2 / ATEX Zone 2,
và nếu chúng được sử dụng trong các ứng dụng hàng hải ( chẳng hạn như trên một
chiếc tàu ngầm hoặc ở ngoài khơi), chúng cũng cần phải có các chứng chỉ DNV và
ABS. Dải nhiệt độ hoạt động rộng cũng là một yêu cầu được đặt ra và nó càng lớn
thì càng tốt: -40 – 75oC là chuẩn được sử dụng rông rãi trong ngành công nghiệp,
xây dựng, và đó là dải nhiệt độ đáng tin cậy, đảm bảo hoạt động tốt, kể cả ở những
vùng có điều kiện khí hậu khắc nghiệt nhất.
Tại các giàn khoan Các liên kết PAC hỗ trợ các cảnh báo, truyền
thông tin liên lạc, xử lý dữ liệu tự động và các hỗ
trợ khác, cung cấp các phân tích ban đầu, các cảnh
báo thông minh, phản ứng nhanh chóng với thay
đổi cấu trúc vật lý của máy móc thiết bị và môi
trường.
Tại các Gateway Thông tin được chuyển đổi để truyền thông với
các hệ thống SCADA, các máy tính trung tâm,
HMI hoặc qua Ethernet để tới các trung tâm điều
khiển từ xa.
Tại trung tâm cơ sở dữ liệu Dữ liệu từ cổng vào ra I/O và giao diện HMI được
lưu tại đây để phân tích và đánh giá.
Tại giao diện HMI Các chỉ dẫn vận hành được thông báo cho các
máy móc thiết bị và các chương trình con được
theo dõi và đánh giá.
Case Study 2: Giám sát, phân phối, xử lý dữ liệu từ các giếng dầu ngoài
khơi, từ bên ngoài tới trung tâm.
Đối với các mạng truyền thống, dữ liệu thường không được lưu trữ, xử lý bởi
vì rất nhiều thông tin trong đó đã được tập trung trong các mạng DCS rời rạc.
Ngược lại, đối với các mỏ dầu thông minh, dữ liệu được xây dựng để đảm bảo tính
linh hoạt và được duy trì. Trong ví dụ về giàn khoan được trình bày ở Case Study 1
phía trên, chúng tôi đã chỉ ra những yếu tốt chính của một hệ thống tương đối cục
bộ, một hệ thống mỏ dầu con khép kín. Thu thập dữ liệu đạt được độ tin cậy tổng
thể và kiểm soát cao hơn bằng cách xử lý tất cả dữ liệu trong thời gian thực. Tốc độ
và hiệu quả truyền thông, phân tích và xử lý dữ liệu trong toàn bộ mạng WAN là
hai trong số những điều quan trọng nhất cần được xem xét. Để minh họa điều này,
chúng ta hãy nhìn vào một mạng lưới giám sát các giếng dầu ngoài khơi ở Ả-Rập.

Giới thiệu về hệ thống

Hệ thống mỏ dầu thông minh bao gồm rất nhiều thiết bị, phần tử nằm rải rác
trên một khu vực rộng, tạo thành một mạng lưới rộng lớn. Dĩ nhiên, thách thức ở
đây là có thể xử lý khối lượng thông tin lớn được tạo ra và truyền tải trong mỗi khu
vực riêng. Cáp quang được sử dụng cho truyền tin ở những khoảng cách rất xa, tạo
thành đường trục truyền tin từ ngoài biển vào các trung tâm kiểm soát trên bờ. mạng
không dây chỉ được sử dụng để thu thập dữ liệu nội bộ xung quanh giàn khoan
ngoài khơi; sau khi dữ liệu được thu thập từ các thiết bị vào ra I/O, nó được chuyển
về các trạm phía sau thông qua đường truyền cáp quang. Các liên kết cáp quang
chạy từ các giếng dầu, đi qua các trạm cơ sở truyền dữ liệu ở ngoài khơi (Tie-in
Platform) nơi có sẵn các đường truyền tín hiệu lên vệ tinh để chuyển dữ liệu về các
phòng xử lý trung tâm. Các trạm truyền dữ liệu trung gian này trợ giúp trong việc
đối chiếu, vận chuyển và tập trung một lượng lớn dữ liệu từ các khu vực khác nhau
bao gồ rất nhiều hình ảnh được cung cấp từ mỗi trạm.

Các yếu tố quan trọng.

Các trạm dữ liệu trung gian hỗ trợ các cảnh báo khẩn cấp và các loại tín hiệu
khác, nó có thể khởi động các hệ thống chống cháy (FAS), các hệ thống dự phòng,
khẩn cấp và tiến trình tắt hoạt động của hệ thống (ESD và PSD) cho toàn bộ các bộ
phận trong khu vực. Các trạm này còn phân loại, so sánh và xử lý các tín hiệu thô
mà nó nhận được từ các giàn khoan dầu mỏ ngoài khơi trong khi truyền dữ liệu về
các trạm xử lý trung tâm phía sau. Có thể là các trạm nén dữ liệu hoặc phòng điều
khiển trung tâm của công ty.
 Để làm được tất cả các công việc đó, các thiết bị vào ra I/O vòng ngoài được
xử lý bởi các PAC, quản lý số lượng cảm biến lớn với hàng trăm điểm kết nối dữ
liệu. Modbus gateway chuyển dữ liệu từ các thiết bị đầu cuối RTU tới cả khu vực
và tới các trạm giao diện HMI trung gian. Các CCTV camera cung cấp dữ liệu thời
gian thực, giám sát việc khởi động các giàn khoan và cáp trạm dữ liệu trung gian
24/7. Tất cả các thiết bị này cần phải có chứng chỉ ATEX Zone 2 và phải được đảm
bảo độ bảo mật với tường lửa mạnh mẽ.
Trong các trường hợp khẩn cấp, các PAC vòng ngoài chịu trách nhiệm kích
hoạt một chuỗi các sự kiện, đó có thể là kết quả của các trường hợp khẩn cấp hoặc
các tiến trình đóng hệ thống, tạo ra một tuyến phòng thủ vững chắc, tránh khỏi các
hậu quả nghiêm trọng. Thêm vào đó, dữ liệu được phân tích và lưu trữ phụ thuộc cả
vào các thiết bị vòng ngoài, sử dụng các ý tưởng mới về thiết bị đầu cuối RTU và
các PAC vượt khỏi các vai trò thông thường của chúng.
Hệ thống ESD và PSD được lặp lại tại các trạm vận chuyển trung gian, phục
vụ cho cả ba chức năng: quản lý dữ liệu thu thập từ các giàn khoan dầu ngoài khơi,
phối hợp kiểm soát chúng và cung cấp truyền dữ liệu thông qua vệ tinh từ các
khoảng cách rất xa. Các quyết định đóng hệ thống khẩn cấp được thực hiện trong
khoảng mili giây sẽ tạo ra hệ thống đáp ứng dữ liệu thời gian thực và hệ thống sẽ
hoạt động 24/7, 365 ngày mỗi năm. Do việc bảo toàn dữ liệu là tối quan trọng cũng
như xử lý và truyền dữ liệu một cách nhanh chóng, vì vậy, các trạm vận chuyển dữ
liệu trung gian phải có đầy đủ các tính năng dự phòng, với tính năng bảo mật,
truyền tin nhiều lớp và cung cấp nhiều giải pháp định tuyến cho việc vận chuyển
thông tin.
Case Study 3: Thu thập dữ liệu và giám sát giàn khoan dầu từ xa.

Giới thiệu về hệ thống.

Terra Ferma là một hệ thống tích hợp được giao nhiệm vụ với việc đẩy thu
thập dữ liệu và giám sát hình ảnh ra khỏi các giếng dầu nằm rải rác ở các đỉnh núi
cao vùng cao nguyên Colorado. Mỗi giếng dầu hỗ trợ đầy đủ việc ghi chép dữ liệu
tự động, giám sát, điều khiển các thiết bị, chúng được kết nối thông qua sóng vô
tuyến di động tới các phòng điều khiển và các máy chủ trung tâm ở cách xa hang
dặm. Các trạm cảm biến và IP Camera giám sát năng lượng mặt trời và năng lượng
gió, tình trạng của các giếng dầu, máy móc và nhiệt độ môi trường. Ghi chép dữ
liệu, cung cấp các hình ảnh sự kiện trực tiếp tại hiện trường và dữ liệu được báo cáo
đầy đủ là cần thiết cho việc truy cập cả từ mạng Ethernet có dây và không dây. Và
có thể được truy cập dễ dàng từ các thiết bị điện thoaị thông minh, máy tính bảng và
máy tính cá nhân, cho phép các nhà vận hành thực hiện các tiến trình điều khiển từ
các thiết bị nằm ngay trong túi của họ, ở bất cứ nơi đâu họ đến.

Các yếu tố quan trọng.

Ở các giếng dầu, các PAC làm việc như những thiết bị đầu cuối RTU cực kỳ
thông minh. Ghi chép và lưu trữ dữ liệu trong điều kiện áp suất, tốc độ dòng chảy,
điều kiện nhiệt độ và sau đó chuyển dữ liệu về các phòng điều khiển trung tâm phục
vụ việc ra quyết định cũng như phân tích, xử lý. Các PAC có khả năng đưa các
thông báo khẩn cấp tới các nhà vận hành hệ thống bằng các tin nhắn SMS, email
thông qua các kết nối không dây bất cứ khi nào có các hành động bất thường xảy ra
trong sản xuất. Phòng điều khiển trung tâm nhận dữ liệu được truyền về từ UL
Class 1, Division 2 IP cameras thông qua một modem di động, tự động lưu trữ hình
ảnh và video, đưa tới các mạng trung tâm, đảy các video tới các giao diện HMI
trong phòng điều khiển trung tâm bất cứ khi nào có các sự kiện xảy ra được ghi
nhận. Cuối cùng, bằng việc sử dụng các thiết bị từ các nhà sản xuất đơn lẻ tới việc
tích hợp chúng vào các hệ thống SCADA với việc giám sát, điều khiển từ xa, khách
hang có thể tiết kiệm tối đa chi phí cơ sở hạ tầng và giảm tối thiểu thời gian ngừng
hoạt động của hệ thống.

Lợi ích của công nghệ tích hợp trong lĩnh vực dầu mỏ.
Các công nghệ tích hợp được phát triển cho các thị trường dầu mỏ đặc biệt là
môt sự trợ giúp mạnh mẽ để tích hợp hệ thống cũng như hỗ trợ cho người dùng cuối
cùng. Khi phát triển các mỏ dầu thông minh, việc tích hợp cá phần cứng được mua
từ một nhà cung cấp duy nhất sẽ mang lại các lợi ích đáng kể cho việc phát triển
hiệu quả. Bằng việc tập trung vào thiết kế một loạt các thiết bị được sử dụng trong
các lĩnh vực dầu khí, các nhà sản xuất có thể đảm bảo tốt hơn nữa về độ an toàn vật
lý cũng như độ tin cậy của các thiết bị trong khi cung cấp thêm các tính năng bổ trợ
có giá trị và tối ưu hóa phần mềm quản lý cho việc phát triển hệ thống.
Các dòng sản phẩm ứng dụng trong lĩnh vực dầu khí của MOXA đã được
phát triển để cung cấp các giải pháp thu thập dữ liệu mạnh mẽ tới các khách hang
của chúng tôi. Hiện nay, MOXA cung cấp một loạt các giải pháp, các thiết bị
ATEX Zone 2 / C1D2 cung cấp giải pháp truyền dữ liệu với hiệu suất cao, đảm bảo
được các yêu cầu của lĩnh vực dầu mỏ thông minh. Các thiết bị trong tương lai của
MOXA sẽ có được các phần mềm có tính hỗ trợ mạnh mẽ như phần mềm quản lý
mạng công nghiệp MXstudio, các giao diện vào ra I/O, các thiết bị đầu cuối RTU,
của chúng tôi; phần mềm OPC suite của chúng tôi giúp lưu trữ dữ liệu vào các phần
mềm cơ sở dũ liệu. Active OPC Server và DA-Center cũng như các công nghệ đột
phá mà lần đầu tiên giới thiệu: Turbo Chain và Turbo Ring với việc khôi phục mạng
chỉ trong vòng mili giây. Với các dòng máy tính bảng mới nhất và máy tính dụng sử
dụng cho các giải pháp ở môi trường biển của chúng tôi, MOXA cung cấp các giải
pháp gần như toàn diện cho bất kỳ mạng lưới nào sử dụng trong môi trường dầu mỏ
thông minh ngày nay.
Theo Sean Huang
Manager, Mission-Critical Panel Computing Division

Biên dịch
Phùng Sỹ Hải (Mr)