Χαραλάμπους Νεοφύτου

πρεσβυτέρου

ΠΕΡΙ ΘΕΙΑΣ
ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
«εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἀμὴν ἀμὴν
λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ
υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ
αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς» (‘Ιωάν.
Στ΄. 53)
Περί θείας Κοινωνίας

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΟΔΟΔΕΙΧΤΗΣ

~ 2 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Περιεχόμενα
ΜΕΡΟΣ Α΄...........................................................................................................................9

1.ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ........................................................................................5

3. ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ..........................................................13

4.Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ.............................................................................17

ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΠΟΝΗΡΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ».....................................................................30

Συχνότητα τῆς Θείας Κοινωνίας...........................................................................52

8.ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ....................................................................................................52

9. ΤΑ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ..........................................................................55

10. ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΣΥΧΝΑ;.......................................64

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ
ΔΕΚΑ ἘΝΤΟΛΕΣ
...........................................68

~ 3 ~
Περί θείας Κοινωνίας
12.ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ....................................................91

3.ΠΕΡΙ ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

1.ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ
~4~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἀγαπητέ ἀναγνώστη,
Τό κείμενο πού κρατᾶς στά χέρια σου δέν εἶναι -
μιά φιλολογική πραγματεία, εἶναι ἕνα λαϊκό ἀνά-
γνωσμα καί προορίζεται γιά τούς ἁπλοϊκούς καί
παραγνωρισμένους ἀδελφούς μας, πού δέν μπο-
ροῦν νά διαβάσουν ὑψηλοῦ ἐπιπέδου κείμε-
να.Γιά τό λόγο αὐτό δέ θά χρησιμοποιήσουμε
παραπομπές οὔτε ὑποσημειώσεις γιατί δέν χρει-
άζονται. Εἶναι ἁπλή ἡ γλῶσσα, ἀλλά ὑψηλά τά
νοήματα. Γράφουμε τό κείμενο αὐτό μέ τήν ἐλπί-
δα νά βοηθήσουμε στήν κατανόηση καί μετοχή
τῶν χριστιανῶν στά «Θεία Μυστήρια», στό Μυ-
στήριο τῆς Θείας Κοινωνίας.
Γιά νά βοηθήσουμε στή διόρθωση καί πρόοδο
τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, προσθέσαμε καί ἕνα ἔ-
λεγχο πού πρέπει νά κάνει ὁ χριστιανός, μέ βά-
ση τίς «δέκα ἐντολές», γιά νά βλέπει πού ὑστερεῖ
καί νά διορθώνει τό βίο του.
Ἡ μετοχή τῶν χριστιανῶν στή Θεία Λειτουργία
καί στή Θεία Κοινωνία τοῦ Σώματος καί Αἵματος
τοῦ Κυρίου συνεχίζεται ἀπό αὐτῶν τῶν ἀπο-

~ 5 ~
Περί θείας Κοινωνίας
στολικῶν χρόνων, σάν ἕνα ἐπιβεβλημένο χριστι-
ανικό καθῆκο, γιατί ἀφ’ ἐνός εἶναι ρητή ἐντολή
τοῦ Κυρίου:«τοῦτο ποιεῖτε εἰς την ἐμήν ἀνάμνη-
σιν» καί ἀφ’ ἑτέρου κοινωνώντας δίνουμε τροφή
και ζωή καί καθαρισμό στήν ψυχή μας ἀπό τίς ἁ-
μαρτίες.«Tο αἷμα τοῦ Κυρίου καθαριεῖ ἡμᾶς ἀ-
πό πάσης ἁμαρτίας» λέγει ὁ εὐαγγελιστἠς Ἰωάν-
νης.
Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι γιά τούς ὀρθόδοξους χρι-
στιανούς μιά σοβαρή πράξη καἰ ἀντιμετωπίζεται
με πολύ σεβασμό, ἀλλά καί φόβο, ἕνα φόβο ὅ-
που τούς κάνει νά ἀποφεύγουν νά κοινωνοῦν τα-
κτικά. Αὐτό βέβαια ὀφείλεται στήν ἄγνοια τῶν
πραγμάτων, στήν ἔλλειψη διαφώτισης μέ ἀποτέ-
λεσμα νά διαστρεβλώνεται ἡ πραγματική ἀλή-
θεια καί ὁ σκοπός τῆς Θείας Μετάληψης. Ἀφήνε-
ται, καί δέν ξέρω γιατί, νά κυκλοφοροῦν λανθα-
σμένες παραδόσεις καί συνήθειες πού δέν ἔχουν
σχέση μέ τό σκοπό τοῦ Μυστηρίου .
Διαπιστώνεται δυστυχῶς ὅτι ἡ ἄγνοια φτάνει
καί μέχρι μερικούς ἀπό τούς Πνευματικούς καί
Ἐξομολόγους τῆς Ἐκκλησίας μας, πού δέν γνω-
~ 6 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ρίζουν ἀκριβῶς ποιά ἀπό τά ἁμαρτήματα ἀπο-
κόπτουν τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τή
Θεία Κοινωνία καί ποιά ὄχι καί ἀφήνουν τούς
χριστιανούς νά ἔχουν ἀόριστες ἐνοχές πολλές
φορές.

Στίς σελίδες πού ἀκολουθοῦν θά φροντίσουμε

νά παραθέσουμε κείμενα τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί
τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας πού διαφωτίζουν
καί καταρτίζουν τόν χριστιανό πάνω στό θέμα
τῆς Θείας Κοινωνίας καί διώχνουν τίς λανθασμέ-
νες δικαιολογίες, ὅπως αὐτή, «δέν εἶμαι ἄξιος, εἶ-
μαι ἀμαρτωλός, δέν εἶμαι ἕτοιμος κλπ»
Ἔτσι λοιπόν προτρέπουμε κάθε ἐνδιαφερόμενο
νά διαβάσει μέ προσοχή αὐτά, πού μέ πολλήν
προσπάθεια βρήκαμε καί μεταφέρουμε ἐδῶ γιά
διαφώτιση τῶν ἀναγνωστῶν τοῦ φυλλαδίου αὐ-
τοῦ, μέ τήν εὐχή καί τήν ἐλπίδα ὄτι θά γίνει γνω-
στή ἡ ἀλήθεια γιά τό θέμα μας καί νά προετοιμά-
ζονται σωστά καί νά κοινωνοῦν συχνά οἱ χρι-
στιανοί, γιά νά μένουν πάντοτε ἑνωμένοι μέ τό

~ 7 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Σωτήρα καί Λυτρωτή τῶν ψυχῶν μας, γιατί χω-
ρίς Χριστό δέν ὑπάρχει σωτηρία.

ΜΕΡΟΣ Α΄

2. Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ

Ἐπειδή τό Μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνί-

ας πραγματοποιεῖται καί ὁλοκληρώνεται
μέσα στήν Θεία Λειτουργία, θά ἀναφερ-
θοῦμε γιά λίγο στό θέμα αὐτό.

~ 8 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἐδῶ βέβαια δέ θά ἀσχοληθοῦμε σέ πλά-
τος γιά τό θέμα Θεία Λειτουργία, ἀλλά
θά ποῦμε ἐλάχιστα πού θά βοηθήσουν
στό θέμα μας πού εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία.
Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι «Τό ἔργο τοῦ
λαοῦ τοῦ Θεοῦ», δηλαδή ἡ λατρεία τοῦ
ἀνθρώπου πρός τό Θεό. Εἶναι ἕνα ἔργο,
μιά πράξη ὅπου οἱ ἁμαρτωλοί ὀρθόδοξοι
χριστιανοί δέχονται τή θυσία τοῦ Κυρί-
ου, πού ἔγινε μιά φορά στό λόφο τοῦ
Γολγοθᾶ, πρός τόν Πατέρα Θεό, γιά τήν
λύτρωση, τήν ἐλευθερία τοῦ κόσμου ἀπό
τήν δουλεία τοῦ Διαβόλου.
Ἡ Θεία Λειτουργία ἔχει σάν κέντρο καί
πυρῆνα τή Θεία Εὐχαριστία. Μέσα στή
Θεία Λειτουργία γίνονται ὅλες οἱ ἀναγ-
καῖες λειτουργικές πράξεις καί Μυστή-
ρια, βάπτισμα. Χρῖσμα, γάμος, Ἱερωσύ-
νη κ.λ.π.Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἀχώρι-
στη ἀπό τή Θεία Εὐχαριστία. Ἐκκλησία,
Θεία Λειτουργία, Θεία Εὐχαριστία ἀλλη-
λοπεριχωροῦνται καί δέν χωρίζονται,
~ 9 ~
Περί θείας Κοινωνίας
γιατί εἶναι ἡ φανέρωση τῆς ὁλοκλήρω-
σης τοῦ νέου αἰῶνα τῆς βασιλείας τοῦ
Θεοῦ.
Μέσα στή Θεία Λειτουργία ὀλοκληρώνε-
ται τό Δεῖπνο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Στό Δεῖπνο αὐτό ὁ ἴδιος ὁ Χριστός προ-
σφέρεται καί προσφέρει καί διαδίδει τό
σῶμα Του τροφή στούς πιστούς, γιά νά
τραφοῦν πνευματικά καί νά ζήσουν καί
νά γίνουν θεοί κατά χάρη, ἀφοῦ θά ἑνω-
θοῦν μέ τόν κατά φύση Θεόν.
Ὁ Σέρβος ἐπίσκοπος Ἀθανάσιος Γιέβ-
τιτς, γράφει. « Ἄς μή νομίσουμε ὅτι ἡ
Θεία Λειτουργία εἶναι, ὅπως συνήθως γί-
νεται, κάτι σάν ἅγιο καί ἱερό, πού παίρ-
νουμε μέσα μας καί τό κάνουμε ἰδιότητά
μας· εἶναι ἡ φανέρωσις τοῦ ὅλου μυστη-
ρίου μέ τό Θεό, πού προϋποθέτει καί ἐ-
λευθερία καί ἀγώνα. Δηλαδή, δυναμική
καί ζωντανή στάση τοῦ ἀνθρώπου ἐδῶ
στή γῆ ὡς υἰοῦ τοῦ Θεοῦ, ὡς ἀνταξίου
τῆς ἰδιαιτέρας κτίσεώς του ἀπό τό Θεό
~ 10 ~
Περί θείας Κοινωνίας
κατ’εἰκόνα Του.Ἔχει κληθεῖ ὁ ἄνθρωπος
στό ἐσχατολογικό πλήρωμα τῆς ἑνώσεώς
του μέ τό Θεό, ἑνώσεως ἐν κοινωνία προ-
σώπων καί ὄχι μία ἀπρόσωπη μακαριό-
τητα». «ΦΩΣ ΙΛΑΡΟΝ,.σελ. 39»

Ἡ Θεία Λειτουργία λοιπόν δέν εἶναι τί-

ποτα ἄλλο παρά μόνο ἡ ἑτοιμασία τῆς
πνευματικῆς Τράπεζας στήν ὁποία θά
πρέπει νά παρακαθίσουν τά μέλη τῆς
Ἐκκλησίας γιά νά θρέψουν καί νά ἀνα-
ζωογονήσουν τίς ἀδύνατες καί πληγωμέ-
νες ψυχές τους πού ἡ ἁμαρτία καθημερι-
νά πληγώνει.
Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι τό ἔργο τῆς λα-
τρείας μας πρός τό Θεό μας καί ὁ πυρή-
νας τοῦ ἔργου αὐτοῦ εἶναι η Θεία Εὐχα-
ριστία, τό Μυστήριο τῶν Μυστηρίων. Σ’
αὐτό τό μυστήριο θά πρέπει νά μετέχουν
«πάντες» ὅσοι παρευρίσκονται καί πα-
ρακολουθοῦν σύμφωνα μέ τήν άρχαία
πρακτική καί μαρτυρίες ἀξιοπίστων συγ-
~ 11 ~
Περί θείας Κοινωνίας
γραφέων. Ἔτσι ἡ Θεία Λειτουργία γίνε-
ται γιά τήν Ἐκκλησία, τά μέλη τῆς ὁποί-
ας ἀπολαμβάνουν τῶν τόσων μεγάλων
δωρεῶν τοῦ Κυρίου, μέ ἐπιστέγασμα τή
εἴσοδο τοῦ ἀνθρώπου στήν αἰώνια βασι-
λεία τοῦ Θεοῦ..

3. ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙ-

ΣΤΙΑΣ

Ἡ Θεία Κοινωνία ἤ Θεία Εὐχαριστία, εἶ-

ναι Μυστήριο ὡς πρός τή φύση της. Εἶ-
ναι ἡ μεταβολή τῶν προσφερομένων δώ-
ρων μας, τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου, σέ
πραγματικό ζωντανό σῶμα καί αἷμα τοῦ
Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.Ἐπειδή ὁ
ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ἀντιληφθεῖ αὐ-
τή τήν μεταβολή, λέμε ὅτι εἶναι Μυστή-
ριο.
Ἡ Θεία Κοινωνία δέν εἶναι ἁπλᾶ ἕνα
Μυστήριο , ἀλλά εἶναι τό κατ’ ἐξοχήν
Μυστήριο, τό Μυστήριο τῶν Μυστηρί-
~ 12 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ων. Σέ πατερικά κείμενα ἀναφέρεται σέ
πληθυντικόν ἀριθμό, «τά Μυστήρια».
Εἷναι τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ σαρκω-
θέντος Θεοῦ Λόγου, πού ἀπαλλάσει τόν
ἄνθρωπο ἀπό τή φθορά καί τόν θάνατο
καί τόν ἀνεβάζει πάνω καί ἀπό τούς Ἀγ-
γέλους ἀκόμα.
Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι τό φάρμακο πού
θά θεραπεύσει τά τραύματα τῆς ψυχῆς
καί θά δώσει κουράγιο στόν ἄνθρωπο,
γιά νά μπορέσει νά βαδίσει τό δρόμο
πού ὁδηγεῖ στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ.Εἶναι
τό φάρμακο πού κάνει ἀθάνατη τή ψυ-
χή κάθε χριστιανοῦ, πού κοινωνᾶ ἄξια.
Ἡ Θεία Κοινωνία εἶναι ὁ ἄρτος πού ἀνα-
ζωογονεῖ τήν ψυχή καί τό σῶμα.Γιατί
στήν μέν ψυχή μεταδίδει αὐτόν τό Χρι-
στό καί τήν κάνει μέτοχο τῆς θυσίας Του
καί τῶν ἀγαθῶν πού πηγάζουν ἀπό αὐ-
τήν. Στό δέ σῶμα χαρίζει ἁγιασμό, τό κα-
θαγιάζει γιά νά εἶναι κατάλληλο ὄργανο
τῆς ψυχῆς.
~ 13 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέγει: «Εἰρήνης
ἐστί μυστήριον τοῦτο καί τό κεφά-
λαιον τῶν ἀγαθῶν». Καί«Ὅταν δέν
συμμετέχουμε στό μυστήριο αὐτό
νά ἔχουμε πολλή θλίψη καί πόθο καί
καϋμό». «Γιατί μένομεν ἀμέτοχοι καί
ἄγευστοι τοῦ ἁγιασμοῦ καί τῆς αἰώνιας
ζωῆς.»
Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει:
«Ὅταν αὐτῆς ἀπογευόμεθα, τότε τήν ζω-
ήν ἔχομεν ἐν ἐαυτοῖς συνενούμενοι καί
ἡμεῖς αὐτῆ» Δηλαδή ὅταν μεταλαμβάνου-
με, ἔχομε μέσα μας τή ζωή, ἐπειδή ἑνωνό-
μαστε μέ τή ζωή .
Ἡ Θεία Κοινωνία, ἐπειδή εἶναι αὐτός ὁ
σαρκωθείς Θεός Λόγος, ἔχει τή δύναμη
νά μεταβάλει τούς θνητούς σέ ἀθάνατους
καί νά χαρίσει ζωήν αἰώνια σ’ ὅσους με-
τέχουν σ’ αὐτή. Ἡ Θεία Κοινωνία ἤ Θεία
Εὐχαριστία εἶναι ἡ συγκεφαλαίωση ὅλης
τῆς θείας οἰκονομίας. Καί συνεχίζει ὁ ἴ-
~ 14 ~
Περί θείας Κοινωνίας
διος ἅγιος Πατέρας : «Ἀληθής πόσις τό
τίμιον αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὅλην ἐκ βά-
θρων ἀπορριζοῦν τή φθοράν, καί ἀ-
ναμοχλεύον τόν ἐν τῆ ἀνθρωπίνη
σάρκα κατοικήσαντα θάνατον». Μέ
ἁπλᾶ λόγια, ἡ θεία Κοινωνία εἶναι πραγ-
ματικά σῶμα καί αἷμα Χριστοῦ, καί ὅταν
εἰσέλθει στόν ἄνθρωπο ξεριζώνει ὁλοτε-
λῶς τήν φθορά καί τό θάνατο πού κατοι-
κεῖ μέσα στόν σαρκικό ἄνθρωπο. Ἀνακαι-
νίζει τόν ἄνθρωπο, ὅταν ἀγωνίζεται γιά
νά πετύχει τήν ἁγιότητα.

Διά τῆς Θείας Κοινωνίας ἑνώνονται τά

μέλη τῆς Ἐκκλησίας μέ τήν κεφαλή, τόν
Θεάνθρωπο Ἰησοῦ, καί μεταξύ τους, καί
ἔτσι ἐπιτυγχάνεται ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλη-
σίας.
Ἔτσι ἡ Θεία Κοινωνία γίνεται ἡ συγ-
κεφαλαίωση ὅλης τῆς θείας οἰκονο-
μίας
~ 15 ~
Περί θείας Κοινωνίας

4.Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΥΣΤΗΡΙΟΥ.

Ἡ σύσταση τοῦ ζωοποιοῦ τούτου μυστη-

ρίου τῆς Θείας Κοινωνίας ἔγινε ἀπό αὐ-
τόν τόν Κύριο. Ἱδρυτής τοῦ μυστηρίου
αὐτοῦ ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ
σαρκωθείς Θεός Λόγος.
Οἱ τρεῖς εὐαγγελιστές, Ματθαῖος, Μᾶρ-
κος καί Λουκᾶς, διέσωσαν καί μᾶς παρέ-
δωσαν τόν τρόπον καί τά λόγια τῆς συ-
στάσεως τοῦ Μυστηρίου, λέγοντας καί οἱ
τρεῖς τά ἴδια περίπου λόγια. Ὁ Ματθαῖος
γράφει:«Ἐσθιόντων δέ αὐτῶν λαβών
ὁ Ἰησοῦς τόν ἄρτον καί εὐχαριστήσας
ἔκλασε καί ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς καί εἶ-
πε⁺Λάβετε φάγετε· τοῦτο ἐστι τό σῶ-
μα μου. Καί λαβών τό ποτήριον καί
εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς λέγων·
Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες· τοῦτο γάρ ἐστι
τό αἷμα μου τό τῆς καινῆς διαθήκης
~ 16 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τό περί πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν
ἀμαρτιῶν.»
(Μετάφραση) Ἐνῶ δέ ἔτρωγαν,ὁ Ἰησοῦς
πῆρε τόν ἄρτο, καί ἀφοῦ ἔκανε εὐχαριστή-
ρια προσευχή, τόν ἔκοψε καί τόν μοίρασε
στούς μαθητάς καί εἶπε· «λάβετε φάγε-
τε· αὐτό εἶναι τό σῶμα μου». Ὕστερα πῆ-
ρε τό ποτήριο, καί ἀφοῦ ἔκανε εὐχαριστή-
ρια προσευχή, τό ἔδωσε σ’ αὐτούς λέγον-
τας:«Πίετε ἀπ’ αὐτό ὅλοι, διότι αὐτό εἶναι
τό αἷμα μου,πού ἐπικυρώνει τή νέα διαθή-
κη, πού χύνεται γιά πολλούς, γιά νά συγ-
χωρεθούν οἱ ἁμαρτίες τους...» (Ματθ.26.
26-28. Μαρκ.14. 22-24. Λουκ.22. 19-20)
Ὁ Λουκᾶς μᾶς ἀναφέρει καί τήν ἐντολή
τοῦ Κυρίου γιά συνέχιση τοῦ γεγονότος
ὡς ἑξῆς: «τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀ-
νάμνησιν». Αὐτό νά κάνετε γιά νά
μέ θυμᾶστε. Ὁ δέ Ἀπόστολος Παῦλος
πρόσθεσε καί τά ἑξῆς:«Ὅσες φορές
τρώγετε αὐτόν τόν ἄρτο, καί πίνετε
αὐτό τό ποτήριο, διακηρύττετε τόν
~ 17 ~
Περί θείας Κοινωνίας
θάνατο τοῦ Κυρίου, μέχρι νά ἔλθει.»
Γι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία μας συνεχίζει πι-
στά τήν τέλεση τοῦ μυστηρίου χωρίς κα-
μιά καινοτομία, σέ ἀντίθεση μέ τούς Πα-
πικούς πού ἄλλαξαν τά πάντα.
Σχολιάζοντας ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας,
τήν πρόταση⁺ «Λαβών τό ποτήριον
καί εὐχαριστήσας» γράφει:«Αὐτό ση-
μαίνει ὅτι σέ σχῆμα προσευχῆς κάνει διά-
λογο μέ τό Θεό Πατέρα κάνοντας καί Αὐ-
τόν συμμέτοχον καί κοινωνόν τῆς ζωο-
ποιοῦ εὐλογίας πού μᾶς δόθηκε, ἀλλά ἔ-
τσι ἔδωκε καί σέ μᾶς τύπον, ὥστε πρῶτον
νά εὐχαριστοῦμεν καί μετά νά προχω-
ροῦμεν στήν τέλεση τοῦ Μυστηρίου. Γι’
αὐτό καί ἐμεῖς σύμφωνα μέ τά ὅσα ἔκανε
ὁ Κύριος, θέτουμεν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τά
δῶρα μας καί δεόμεθα γιά ἀρκετή ὥρα
νά μεταβληθοῦν σέ πνευματική εὐλογία,
ὤστε ὅταν μεταλάβουμε ἀπό αὐτά, νά ἁ-
γιασθοῦμε πνευματικά καί σωματικά.»

~ 18 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἐπίσης ὁ ἴδιος, κάνει μιά εὔστοχη σκέψη,
στό ὑπόμνημά του, στό κατά Ματθαῖον
Εὐαγγέλιο, καί ἀπαντᾶ στό γιατί ὁ Κύριος
ἵδρυσε αὐτό τό Μυστήριο· γράφει:«ἐπει-
δή ἔμελλεν ὁ Χριστός μετά τήν ἀνάστασή
Του νά ἀναληφθεῖ σωματικά πρός τόν
Πατέρα, γιά τοῦτο μᾶς ἄφησε τό σῶμα
Του καί τό αἷμα Του, (τή Θεία Κοινωνία)
γιά νά κατοικεῖ μέσα μας. Κοινωνοῦμε
τό σῶμα Του καί τό αἷμα Του, για νά μᾶς
κάνει ἁγίους καί ἀθανάτους. Χωρίς τῆς
παρουσίας τοῦ Χριστοῦ μέσα μας, πού εἶ-
ναι ἡ ζωή, ἀδύνατον νά σωθεῖ ὁ ἄνθρω-
πος καί νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τό θάνατο καί
τήν ἁμαρτία.» Μέ τό μυστήριο αὐτό ἦταν
ἕνας τρόπος νά τόν ἔχουν καί νά τόν αἰ-
σθάνονται ἀνάμεσά τους οἱ μαθητές καί
ὅσοι θά τό ἀκολουθοῦσαν μετά καί νά βο-
ηθοῦνται στόν ἀγώνα τους τόν πνευματι-
κό. Ἄλλωστε, ἔτσι ἐκπληρωνόταν καί ἡ ὑ-
πόσχεση πρός τούς πιστούς του· «Θά εἶ-

~ 19 ~
Περί θείας Κοινωνίας
μαι μαζί σας ἐν ὅσω ζεῖτε στόν κό-
σμο αὐτό», καί σωματικά.
Ἐπειδή τό Mυστήριο αὐτό εἶναι τό κέντρο
τῆς κατά Χριστό ζωῆς καί εἶναι ἀναγκαιό-
τατο στή ζωή τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν,
καί κατά τήν ἔξοδο ἀπό τή ζωή αὐτή, ἄν
δέν ἔχει ὁ ἄνθρωπος μέσα του τόν Χριστό,
μπορεῖ νά μήν περάσει τά τελώνεια. Γι’
αὐτό τρέχουμε νά κοινωνήσουμε τόν ἑτοι-
μοθάνατο χριστιανό. Καί χωρίς τόν Χρι-
στό εἶναι ἀδύνατο νά ἀξιωθεῖ τῆς αἰώνιας
βασιλείας τοῦ Θεοῦ ὁ χριστιανός, γι’ αὐ-
τό ποῦμε λίγα λόγια γιά τήν αναγκαιότη-
τά τοῦ Μυστηρίου στή συνέχεια.

5. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΥ-

ΣΤΗΡΙΟΥ

Ἡ ἀναγκαιότητα καί σπουδαιότητα τῆς

σύστασης αὐτοῦ τοῦ μυστηρίου φαίνεται
μέσα ἀπό τήν μεγάλη ἀγάπη τοῦ Κυρίου
πρός τούς μαθητές του καί πρός τούς
~ 20 ~
Περί θείας Κοινωνίας
μέλλοντας νά πιστεύσουν σ’ Αὐτόν. Θυ-
μόμαστε στήν προσευχή Του πρός τόν
Πατέρα μέ πόση ζέση παρακαλοῦσε νά
φυλάξει καί νά διατηρήσει ἑνωμένους
τούς μαθητές καί ὅσους θά πίστευαν σ’
Αὐτόν. (Ἰωάν. Κεφ. 17)
«Μόνο μέ τήν μετάληψη τοῦ σώματος
καί τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ κατορθώνε-
ται ἡ ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό καί ἀ-
ναπλάσσεται ἡ ἀνθρώπινη φύση πού ἐξέπε-
σεν.» Λέγει ὁ Κύριλ.Αλεξανδρείας.
Πολύ πρίν ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ μυστηρίου
ὁ Κύριος μίλησε γιά τήν ἀναγκαιότητα τῆς
μετοχῆς τῶν χριστιανῶν στήν μετάληψη
τοῦ σώματος καί αἵματος Του, διά τοῦ
μυστηρίου, καί κατάβαλε πολλήν προ-
σπάθεια γιά νά ἀντιληφθοῦν οἱ ἀκροατές
του τήν ἀνάγκη καί τήν ὠφέλεια πού θά ἔ-
χουν στή μετοχή τοῦ μυστηρίου. Αὐτό
φαἰνεται μέσα ἀπό τά λόγια του, τά ὁποῖα
θά παρουσιάσουμε αὐτούσια καί χωρίς
σχόλια στή συνέχεια.
~ 21 ~
Περί θείας Κοινωνίας
«Εἶπον οὖν πρὸς αὐτόν· (οἱ Ἰουδαῖοι)
Κύριε, πάντοτε δὸς ἡμῖν τὸν ἄρτον τοῦ-
τον.»
35. εἶπε δὲ αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἐγώ εἰμι ὁ
ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος πρός με οὐ
μὴ πεινάσῃ, καὶ ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ
μὴ διψήσει πώποτε.
41. Ἐγόγγυζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι περὶ αὐ-
τοῦ ὅτι εἶπεν, ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ κατα-
βὰς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ,
48. ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς.
50. οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρα-
νοῦ καταβαίνων, ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φά-
γῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ.
51. ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐ-
ρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τού-
του τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα.
καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω, ἡ σάρξ
μού ἐστιν, ἣν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ
κόσμου ζωῆς.

~ 22 ~
Περί θείας Κοινωνίας
52. Ἐμάχοντο οὖν πρὸς ἀλλήλους οἱ Ἰ-
ουδαῖοι λέγοντες· Πῶς δύναται οὗ-
τος ἡμῖν δοῦναι τὴν σάρκα φαγεῖν;
53. εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· Ἀμὴν
ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν
σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πί-
ητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν
ἑαυτοῖς.
54. ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πί-
νων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον,
καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ
ἡμέρᾳ.
55. ἡ γὰρ σάρξ μου ἀληθῶς ἐστι βρῶ-
σις, καὶ τὸ αἷμά μου ἀληθῶς ἐστι πό-
σις.
56 ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πί-
νων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει, κἀγὼ
ἐν αὐτῷ. 57. καθὼς ἀπέστειλέ με ὁ
ζῶν πατὴρ κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν πατέρα,
καὶ ὁ τρώγων με κἀκεῖνος ζήσεται δι'
ἐμέ.

~ 23 ~
Περί θείας Κοινωνίας
58. οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρα-
νοῦ καταβάς, οὐ καθὼς ἔφαγον οἱ
πατέρες ὑμῶν καὶ ἀπέθανον· ὁ τρώ-
γων μου τοῦτον τὸν ἄρτον ζήσεται
εἰς τὸν αἰῶνα. (Ἰωάν. στ΄κεφ.)

Αὑτὀ πού βλέπομεν ἐδῶ εἶναι εἶναι μιἀ

προσπάθεια γιά νά προετοιμάσει τούς πι-
στούς του νά μετέχουν στό Μυστήριο τῆς
Θείας Κοινωνίας ὡς ἀνακαία πράξη.
Εἶναι ἀναγκαία ἡ Θεία Κοινωνία, γιά νά
βοηθᾶ καί νά ἐνισχύει τόν χριστιανό στόν
ἀγώνα πού κάνει γιά νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό
τίς ἀδυναμίες καί τά σφάλματά του καί
ζητᾶ τή θεία βοήθεια, ἐπισημαίνει ὁ ἱερός
Καβάσιλας:
«Ἀρκετός γιά ὅλα αὐτά θά εἶναι ὁ ἄρτος
πού στηρίζει ἀληθινά τήν καρδίαν τοῦ ἀν-
θρώπου, θά παράσχει προθυμία γιά τήν
προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νά ἀφαιρέσει ἀ-
πό τήν ψυχήν τήν περιττήν ραθυμία· ὁ
ἄρτος πού ἦλθε ἀπό τόν οὐρανό, μεταφέ-
~ 24 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ροντάς μας τή ζωή, αὐτός πού πρέπει νά
τρώγουμε καί νά ἀναζητοῦμε μέ κάθε
τρόπο, ὥστε κάνοντας τό δεῖπνο αὐτό συ-
νεχές ἔργο, νά φυλαττώμαστε ἀπό τήν
πεῖνα.»
Μέ τή μετοχή του στή θεία Κοινωνία ὁ
χριστιανός ἑνώνεται μέ τόν Χριστό καί ἀ-
φοῦ ὁ χριστιανός ἑνωθεῖ μέ τό Χριστό τό-
τε φεύγει ἀπό αὐτόν ὁ πνευματικός θάνα-
τος καί ἔρχεται ἡ ἀθανασία.
Ἡ ἀρχαία Ἐκκλησία γνωρίζοντας τήν ἀ-
ναγκαιότητα τῆς Θείας κοινωνίας ἀπό
πολύ ἐνωρίς ἐφάρμοζε αὐτό καί περι-
φρούρισε τή τακτική θεία μετάληψη καί
μέ Κανόνες ἀκόμα. Γιά παράδειγμα ὁ θ΄.
Ἀποστολικός Κανόνας λέγει:«Πάντας
τούς εἰσιόντας πιστούς, καί τῶν γρα-
φῶν ἀκούοντας μή παραμένοτες δε
τῆ προσευχῆ καί τῆ ἁγία μεταλήψει,
ὡς ἀταξίαν ἐμποιοῦντας τῆ Ἐκκλησί-
α ἀφορίζεσθαι χρή.» Δηλαδή ὅσοι πι-
στοί μπαίνουν στήν Ἐκκλησία, ἀκροά-
~ 25 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ζονται τά ἀναγνώσματα τῶν Γραφῶν καί
δέν συμμετέχουν στήν προσευχή καί
στή Θεία Κοινωνία, πρέπει νά ἀποκό-
πτονται ἀπό τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας για-
τί δημιουργοῦν ἀταξία.
Εἶναι ἀναγκαῖο νά μεταλαμβάνουμε συ-
χνά τοῦ σώματος καί τοῦ αἵματος τοῦ Κυ-
ρίου, γιατί ἔτσι γεμίζει ἡ ψυχή μας Χρι-
στό καί δέν βρίσκει τόπο νά μπεῖ ὀ Διά-
βολος.«Διότι αὐτό τό αἷμα τοποθετεῖ
θύρες στίς αἰσθήσεις μας καί δέν ἀ-
φήνει νά περάσει τίποτε ἀπό ἐκεῖνα
πού μποροῦν νά διαφθείρουν, μᾶλ-
λον δέ ἀσφαλίζοντας τίς θύρες ἀπο-
θεῖ τόν καταστροφέα καί καθιστά
ναό Θεοῦ τήν καρδιά».(Ν. Καβάσι-
λας)
Καί ὁ Μέγας Βασίλειος λέει πώς:« ἡ Θεί-
α Κοινωνία εἶναι ἀναγκαία γιά νά ἀπο-
λαύσει κάποιος τήν αἰώνια ζωή. Αὐτός
πού ἀναγεννήθηκε μέ τό Βάπτισμα εἶναι
ἀπαραίτητο νά τρέφεται μέ τή θεία Κοι-
~ 26 ~
Περί θείας Κοινωνίας
νωνία τῶν ἁγίων Μυστηρίων.Ὅλοι οἱ ὀρ-
θόδοξοι ἔχουμε τήν ἀνάγκη νά λαμβά-
νουμε τήν τροφή τῆς αἰώνιας ζωῆς πού
μᾶς παρέδωσε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶν-
τος.» Ἀπαντώντας ὁ ἴδιος σέ μιά γυναίκα
πού τόν ρώτησε, πόσο συχνά θά κοινω-
νᾶ,τῆς ἔγραψε τά ἑξῆς: «Εἶναι καλό καί
ὠφέλιμο νά κοινωνεῖ κάποιος κάθε μέρα
καί νά μεταλαμβάνει τό σῶμα καί τό αἷ-
μα τοῦ Χριστοῦ, ἐπειδή ὁ ἴδιος ὁ Κύριος
λέει ὅποιος τρώγει τή σάρκα μου καί πί-
νει τό αἷμα μου, ἔχει ζωήν αἰώνια.» Ποι-
ός ἀμφιβάλλει ὅτι τό νά μεταλαμβάνει
κάποιος συνεχῶς τή ζωή δέν εἶναι τίποτε
ἅλλο ἀπ’ τό νά ζεῖ ποικιλοτρόπως, δηλα-
δή νά ζεῖ μέ ὅλες του τίς ψυχικές καί
σωματικές δυνάμεις καί αἰσθήσεις;»
Δυστυχῶς παρ’ ὅλη τήν ἀναγκαιότητα
τῆς Θείας Κοινωνίας, εἴμαστε μάρτυρες
μιᾶς μεγάλης ἀδιαφορίας πού νομίζομεν
ὅτι προέρχεται ἀπό ἄγνοια, ἀλλά καί ἀπό

~ 27 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ἀνεπαρκή κατάρτιση καί διαφώτιση τῶν
χριστανῶν ἀπό τούς ἐξομολόγους.
Αὐτό συνέβαινε πάντοτε καί φαίνεται ἀ-
πό αὐτά πού ἀκολουθοῦν.

«6.ἘΠΙΖΗΜΙΑ ΕΥΛΑΒΕΙΑ
ΕΡΓΟΝ ΤΟΥ ΠΟΝΗΡΟΥ ΔΙΑΒΟ-
ΛΟΥ»

Ὁ τίτλος αὐτός εἶναι ἕνας ὅρος πού ὁ ἅ-

γιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας χρησημοποί-
ησε γιά τούς χριστιανούς ἐκείνους πού
πρόβαλλαν καί προβάλλουν καί ἀκούο-
μεν καί σήμερα συχνά πυκνά νά προ-
βάλλεται αὐτή ἡ δικαιολογία⁺ «Εἶμαι ἁ-
μαρτωλός, καί ἀνάξιος πῶς νά κοι-
νωνήσω;» Καί μέ τήν πρόφαση αὐτή
στεροῦνται τῆς ζωῆς καί δέν μετέχουν
στό μεγάλο αὐτό Δεῖπνο τοῦ Κυρίου, πού
κατά τόν θεῖο Χρυσόστομο· «Μένουν ἄ-

~ 28 ~
Περί θείας Κοινωνίας
γευστοι καί παντελῶς ἀμέτοχοι τοῦ ἁγια-
σμοῦ καί τῆς μακαριότητος».
Μερικοί ἀπό ἀμέλεια καί ἄλλοι ἀπό ἄγνοια,
ζημιώνονται ἀφάνταστα, ἐπικαλούμενοι μιά
«ἐπιζήμιον εὐλάβεια», τήν ὁποίαν χαρα-
κτηρίζει ὁ ἅγιος, «παγίδα καί βρόχον
ἔργον τοῦ πονηροῦ διαβόλου».
Στά ὑπομνήματά του, ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλε-
ξανδρείας, στό κατά Ματθαῖον καί Ἰωάν-
νην εὐαγγέλια, ἀναφέρεται στό θέμα μέ
τά ἑξῆς:« Ναί μέν μπορεῖ κάποιος νά
πεῖ», «εἶναι γραμμένον· ὥστε ὅς ἄν έσθί-
η τόν ἄρτον τοῦτον ἤ πίνη τό ποτήριον
τοῦτο ἀναξίως, ἔνοχος ἔσται τοῦ σώματος
καί τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου»(Α΄ Κορ.ι-
α΄27), «Ἐγώ λοιπόν ἐξέτασα καί βρῆκα
τόν ἑαυτό μου ἀνάξιο, καί δέν κοινωνῶ».
Σ’ αὐτόν πού λέγει αὐτά θά ἀκούσει.
«Πότε θά γίνεις ἄξιος, πότε θά στα-
ματήσεις νά γλυστρᾶς στήν ἁμαρτί-
α; Πότε θά παραστήσεις τόν ἑαυτό σου
καθαρό ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, ὅταν συνε-
~ 29 ~
Περί θείας Κοινωνίας
χῶς φοβᾶσαι ὅτι θά πέσεις; Θά πρέπει νά
γνωρίζεις ὅτι ποτέ δέ θά σταματήσεις νά
γλυστρᾶς καί νά πέφτεις σέ κάτι, ἑπομέ-
νως δέν ἔχεις δίκαιο.»Συνεχίζοντας στό ἴ-
διο θέμα ὡς ἑξῆς: «Δέ θά μποροῦσε κά-
ποιος νά ἔχει τελείως καθαρήν τήν ψυ-
χήν του ἔστω κι’ ἄν εἶναι ἀπό τούς πιό
προσεκτικούς καί ἐργατικούς στήν πνευ-
ματική ζωή, ἀφοῦ εἶναι γραμμένο:«Ποι-
ός μπορεῖ νά καυχηθεῖ ὅτι ἔχει ἁγνήν τήν
ψυχή του; ὅταν αὐτός πού φταίει καί
στό πιό μικρό εἶναι ἔνοχος καί παραβά-
της ὅλων»; Κανένας λοιπόν δέ μπορεῖ νά
ἀποφύγει τήν ἁμαρτία ὅσο προσεκτικός
καί ἄγρυπνος ἄν εἶναι, γιατί ὑπάρχει καί
ἡ κατά νοῦν ἁμαρτία, καί ποιός μπορεῖ
εὔκολα νά τήν ἀποφύγει; Ἡ ἀναμαρτησί-
α μόνο στό Θεό ἀνήκει. Αὐτή εἶναι ἡ φύ-
ση μας, καί ἄν θέλαμε μόνοι μας νά
σωθοῦμε δέ θά μποροῦσαμε, ἄν δέν
μᾶς ἔσωζε ἡ ἀγάπη καί εὐσπλαχνία
τοῦ Κυρίου.
~ 30 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος
στήν ὁμιλία του «στά Σεραφείμ», ἀπευ-
θυνόμενος στούς ἀκροατές του, λέ-
γει:«Γνωρίζω ὅτι ὅλοι μας βρισκόμα-
στε κάτω ἀπό ἐπιτίμια, ( γιά τίς ἁ-
μαρτίες μας) καί κανένας δέν μπο-
ρεῖ νά καυχηθεῖ ὅτι ἔχει ἁγνήν ψυχή,
ἀλλά αὐτό δέν εἶναι τό τρομερό, ὅτι
δέν ἔχομεν καθαρή ψυχή· Τό τρο-
μερό εἶναι ὅτι ἐνῶ γνωρίζομεν ὅτι
δέν ἔχομεν καθαρή ψυχή, δέν πη-
γαίνομεν σ’ Ἐκεῖνον πού δύναται νά
καθαρίσει τήν ψυχή μας.»
Ὁ δέ Νικόλαος Καβάσιλας συστήνει:
«Δέν πρέπει νά ἀπέχουμεν ἀπό τήν τρά-
πεζα περισσότερο ἀπ’ ὅσο χρειάζεται μέ
τή δικαιολογία ὅτι δέν εἴμαστε καθόλου
προετοιμασμένοι γιά τά μυστήρια, μέ ἀ-
ποτέλεσμα νά καθιστοῦμε τήν ψυχή ἀ-
σθενέστερη καί χειρότερη ἀπό κάθε
πλευρά... Καί νά μήν ἀποφεύγουν τό θε-

~ 31 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ραπευτή προφαζιζόμενοι τήν ἀσθένεια,
γιά τήν ὁποία ἔπρεπε νά τόν ἀναζητοῦν»
Νομίζω ὅτι χρειάζεται περισσότερη διευ-
κρίνιση γιά νά ἀντιληφθοῦν οἱ χριστια-
νοί ὅτι ὅσο καί νά προσπαθήσουν μόνοι
τους δέ θά καταφέρουν νά ἀπαλλαχθοῦν
ἀπό τήν ἁμαρτία, γιατί κανένας γεννημέ-
νος ἀπό γυναίκα δέν μπόρεσε μόνος του
νά γίνει ἀναμάρτητος. Ἄν μποροῦσε νά ἐ-
λευθρωθεῖ μόνος του ὁ ἄνθρωπος ἀπό
τήν ἁμαρτία, δέ θά ἐρχόταν καί νά σαρ-
κωθεῖ ὁ Θεός γιά νά τόν καθαρίσει.
Θά μεταφέρω ἐδῶ ἕνα κείμενο, ἀπό τήν
ἑρμηνεία τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιο-
ρείτου, στήν πρώτην ἐπιστολή τοῦ Ἰωάν-
νου τοῦ Θεολόγου, στό στίχο 7 ὡς 8, τοῦ
πρώτου κεφαλαίου, γιά περισσότερη κα-
τανόηση. Γιατί πρέπει νά μάθει ὁ χρι-
στιανός ὅτι, ἄν δέν προσέλθει στή Θεία
Μετάληψη, δέν μπορεῖ νά καθαρισθεῖ ἀ-
πό τήν ἁμαρτία.
Λέγει λοιπόν ὁ ἅγιος Νικόδημος: «Ἀλλ' ἐ-
~ 32 ~
Περί θείας Κοινωνίας
δῶ ἤθελεν ἀπορήση τινάς. Πῶς ὁ Εὐαγ-
γελιστής οὗτος ὁἸωάννης λέγει ὅτι τούς
περιπατοῦντας ἐν τῷ φωτί χριστιανούς,
τό αἷμα τοῦ Ἰησοῦ καθαρίζει ἀπό κά-
θε ἁμαρτίαν;
Ὁ γάρ ἐν τῷ φωτί περιπατῶν δέν ἁμαρ-
τάνει.'Ἐάν γάρ ἁμαρτάνη, δέν περιπατεῖ
πλέον εἰς τό φῶς; ἀλλά εἰς τό σκότος, κα-
θώς εἶπεν ἀνωτέρω. (δημιουργῆται ἐδῶ
μιά ἀπορία· ὅταν λέγει ὅτι τό αἷμα τοῦ
Χριστοῦ καθαρίζει αὐτούς πού περπα-
τοῦν μέσα στό φῶς, ἀλλά αὐτοί πού περ-
πατοῦν μέσα στο φῶς δέν ἁμαρτάνουν.
Γιατί τό εἶπεν αὐτό ὁ εὐαγγελιστής;) Ἡ
λύσις τῆς ἀπορίας εἶναι, κατά τόν ἱερόν
Μητροφάνη, ὅτι εἶπε τοῦτο ὁ θεολόγος,
ἀποβλέποντας εἰς τήν ἀσθένειαν τῆς
ἀνθρωπίνης φύσεως καί γνώμης, ἀπό
τήν ὁποίαν ἡμεῖς νικώμενοι, θέλοντες καί
μή θέλοντες ἁμαρτάνομεν. Ἐπειδή μέ τό
νά ἔχωμεν τρεπτήν φύσιν, ἀκολούθως τῆ
τρεπτότητι ταύτη, μεταβαλλόμεθα ἀπό
~ 33 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τά καλά εἰς τά κακά, κάν ἀπό κακά πά-
λιν ἐπιστρέφωμεν εἰς τά καλά. Διατί δέν
εἴμεθα δυνατοί νά μένωμεν πάντοτε εἰς
τήν αὐτήν κατάστασιν, ἀλλά, ἤ πρός ἄτο-
πον πρᾶξιν πίπτομεν ἤ πρός ἀπαίσιον λό-
γον. Εἰ δέ καί ἀπό τά δύο ταῦτα φυλα-
χθῶμεν, ὅμως ἀπό τάς προσβολάς καί
συνδυασμούς τῶν πονηρῶν καί αἰσχρῶν
λογισμῶν, δέν ἠμποροῦμεν τελείως νά
μείνωμεν ἐλεύθεροι. Καί διά ταῦτα πάν-
τα ἀναμαρτησίαν νά κατορθώσωμεν εἰς
τήν ζωήν μας δέν δυνάμεθα, μέ τό νά πο-
λεμούμεθα πάντοτε ἀπό τά πάθη καί ἀπό
τόν ἐχθρόν μας διάβολον. Καί ὁποῖος εἰ-
πῆ πώς εἶναι ἀναμάρτητος, αὐτός ψεύδε-
ται καί ἀπατᾶ τόν ἑαυτόν του, διατί ὁ τοι-
οῦτος εἶναι πιασμένος ἀπό τήν ὑπερηφά-
νειαν καί μάτην καυχᾶται μεγαλορρημο-
νῶν, ἐπειδή ὁ Κύριος εἶπεν, ὅτι ὅταν κά-
μωμεν ὅλας τάς ἐντολάς, νά λέγωμεν ὅτι
«δοῦλοι ἀχρεῖοι ἐσμέν ὅτι ὅ ὠφείλομεν
ποιῆσαι πεποιήκαμεν» (Λούκ. 17,10).
~ 34 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ὅσω γάρ γίνεταί τινας φωτεινότερος μέ
τά τοῦ φωτός ἔργα του, καί ὅσον πλησιά-
ζει πρός τό ἀληθινόν καί πρῶτον φῶς
τόν Θεόν, τόσον περισσότερον αἰσθάνε-
ται καί γνωρίζει τάς ἁμαρτίας του, τάς ὁ-
ποίας δέν ἔβλεπε πρότερον.
Ἐπειδή λοιπόν κανένας, ὅσον καί ἄν εἶ-
ναι ἅγιος καί ὅσον καί ἄν περιπατῆ εἰς τό
φῶς τῶν ἐντολῶν καί τῆς ἀρετῆς, δέν εἶ-
ναι τρόπος νά φυλαχθῆ ἀναμάρτητος ἐν
τῆ παρούση ζωῆ, ἀλλά πίπτει εἰς κάποια
τινά συγγνωστά ἁμαρτήματα καθ' ὅ ἄν-
θρωπος. Διά τοῦτο λέγει ἐδῶ ὁ θεολόγος,
ὅτι τό αἷμα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ὁπού ἐχύθη
διά τήν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων, αὐτό
καθαρίζει ἡμᾶς ἀπό κάθε ἁμαρτίαν, ὅταν
καί ἡμεῖς ἐξομολογηθῶμεν αὐτήν καί με-
τανοήσωμεν. Ἀλλά καί ὅταν μεταλαμβά-
νωμεν τό πανάγιον αἷμα τοῦ Χριστοῦ με-
τά φόβου καί συντετριμμένης καρδίας,
πιστεύομεν ὅτι αὐτό μᾶς γίνεται εἰς ἄφε-
σιν τῶν τοιούτων συγγνωστῶν ἁμαρτη-
~ 35 ~
Περί θείας Κοινωνίας
μάτων, ὁπού ἐπράξαμεν ἑκουσίως ἤ ἀ-
κουσίως, ἐν γνώσει ἤ ἐν αγνοία κατά τινά
περίστασιν καί ἀνθρώπινην ἀσθένειαν".
Δέν εἶναι ὅλα τά ἁμαρτήματα θανάσι-
μα.Ὑπάρχουν ἁμαρτήματα πού δέν μᾶς
χωρίζουν ἀπό τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία,
ἁμαρτήματα ὅμως τά ὁποῖα μᾶς ἀκολου-
θοῦν κατά πόδας. Αὐτά τά ἁμαρτήματα
πού δέν ἐμποδίζουν ἀπό τή Θεία Κοινω-
νία, εἶναι τά λεγόμενα συγνωστά ἁμαρ-
τήματα, τά ὁποῖα εὔκολα ἀπαλείφονται·
αὐτό βεβαιώνει καί ὀ Ἰωάννης στήν ἐπι-
στολή του. (Α΄. Ἰωάν. ε΄ 16). Μεταφέ-
ρομεν τά λόγια τοῦ Ἰωάννη στήν ὀμιλου-
μένη. «Ἐάν κανείς δεῖ τόν ἀδελφό του νά
διαπράττει ἁμαρτίαν ἡ ὁποῖα δέν φέρει
πνευματικόν θάνατον, θά ζητήσει ἀπό τό
Θεό διά τῆς προσευχῆς καί θά δώσει ὁ
Θεός σ’ αὐτόν ζωήν· δηλαδή θά δώσει ἄ-
φεση καί ζωή σ’ ἐκείνους πού πίπτουν σέ
μή θανάσιμα ἁμαρτήματα, γιά τά ὁποῖα
περγράφει ὁ ἅγιος Ἀναστάσιος Ἀντιοχεί-
~ 36 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ας:«Οὐκοϋν, εἰ μέν μικρά τινά καί ἀν-
θρώπινα καί συγχώρητα πταίομεν, οἶον
διά γλώσσης, δι' ἀκοῆς δι' ὀφθαλμῶν
κλεπτόμενοι, κενοδοξίας, λύπης,
θυμοῦ, ἤ τινός τῶν τοιούτων, κατα-
μεμφόμενοι ἑαυτούς καί ἐξομολογούμε-
νοι τῷ Θεῶ, οὕτω τῶν ἁγίων μυστηρίων
μετέχομεν, πιστεύοντες ὅτι εἰς κάθαρσιν
τῶν τοιούτων, ἡ μετάληψις τῶν θείων
μυστηρίων γίνεται».
Λοιπόν, ἄν σφάλλουμε γιά κάποια μικρά
καί ἀνθρώπινα πού εὔκολα συγχωροῦν-
ται, ὅπως μέ τή γλῶσσα, τήν ἀκοή, καί μέ
τά μάτια πού κλέπτουν καί μᾶς ὁδηγοῦν
στήν κενοδοξία, τή λύπη,τό θυμό, ἤ καί
κάποια ἀπ’ ὅλα αὐτά, ὅταν αὐτοκατηγο-
ρούμεθα καί ἐξομολογούμαστε στό Θεό
καί συμμετέχουμε τῶν ἁγίων μυστηρίων
πιστεύουμε στήν κάθαρσιν ὅλων αὐτῶν
μέ τή μετάληψη τῶν θείων μυστηρίων.
Καί ὁ σοφός Νικόλαος Καβάσιλας, ὁ ἑρ-
μηνευτής τῆς Θείας Λειτουργίας, σχολιά-
~ 37 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ζοντας τήν ἐκφώνηση τοῦ λειτουργοῦ ἱε-
ρέα,«Τά ἅγια τοῖς ἁγίοις», γράφει: «.-
..Σάν νά λέγει, (ὀ ἱερέας) ἰδού ὁ ἄρτος τῆς
ζωῆς πού βλέπετε. Λοιπόν τρέξατε νά με-
ταλάβετε, ἀλλά ὄχι ὅλοι, μόνον ὅσοι εἶναι
ἅγιοι. Διότι τά ἅγια στέλλονται μόνο
στούς ἁγίους. Ἁγίους δέ, λέγει ἐδῶ
τούς τελείους στήν ἀρετή, ἀλλά καί
ἐκείνους πού βιάζονται νά φθάσουν
καί δέν ἔφθασαν ἀκόμη. Διότι καί
αὐτοί πού ἀγωνίζονται γιά τήν τελει-
ότητα δέν ἐμποδίζονται νά μετέχουν
τῶν μυστηρίων καί ἁγιάζονται καί
εἶναι ἀπ’ αὐτή τήν ἄποψη ἅγιοι, ὅπως
καί ἡ Ἐκκλησία λέγεται ἁγία». Ὁ ἴδιος
πάλιν ἐρωτᾶ:«Τί λοιπόν; Κάθε ἁμαρτία
νεκρώνει τόν ἄνθρωπο; Καί ἀπαντᾶ,
«Καθόλου, ἀλλά μόνον ἡ θανάσιμη ἁμαρ-
τία, (χωρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν Ἐκ-
κλησία), γι’ αὐτό καί λέγεται πρός θάνα-
το.»
«Γι’ αὐτό καί οἱ βαπτισμένοι, ἐάν δέν ἔ-
~ 38 ~
Περί θείας Κοινωνίας
χουν πέσει σέ θανάσιμη ἁμαρτία, ὥστε
νά χωρισθοῦν ἀπό τόν Χριστό καί νά ὑ-
ποστοῦν θάνατο, δέν ἐμποδίζονται νά
κοινωνοῦν τά ἄχραντα μυστήρια καί νά
μετέχουν τοῦ ἁγιασμοῦ μέ τήν πράξη καί
τά λόγια σάν ζωντανά ἀκόμη μέλη καί ἑ-
νωμένα μέ τήν κεφαλή.»
Ἐκεῖνο πού χωρίζει τόν χριστιανό ἀπό
τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία εἶναι οἱ μεγά-
λες ἁμαρτίες, ὅπως λέγει ὁ προφήτης Ἠ-
σαΐας. Ὁ μοναδικός καί συνεχής ἁγώνας
κάθε ἀνθρώπου πού ποθεῖ τήν ἕνωσή του
μέ τόν Χριστό, εἶναι κατά τῆς ἁμαρτίας.
Μέ ὅλα αὐτά πού γράφτηκαν έδῶ, μπο-
ροῦμε νά ποῦμε ὅτι·
α) Δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος στόν κόσμο
αὐτό, πού μπορεῖ νά ἀποφύγει τελείως
τήν ἁμαρτία, γιατί δέν ἔχει φύση σταθε-
ρή, ἀλλά μεταβαλλόμενη καί σέ κάποια
στιγμή, ὅσο προσεκτικός κι’ ἄν εἶναι, κά-
που θά πέσει.
β)Δέν χωρίζουν τόν ἄνθρωπο ἀπό τό Θεό
~ 39 ~
Περί θείας Κοινωνίας
καί τήν Ἐκκλησία ὅλα τά ἁμαρτήματα,
παρά μόνον τά Θανάσιμα
γ)Ἄν δέν κοινωνήσει ὁ χριστιανός τό σῶ-
μα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου, δέν μπορεῖ νά
ζεῖ πνευματικά, γιατί στερεῖται τῆς ζωῆς.
δ) Θά πρέπει νά ἀφήσουμε κατά μέρος
τήν πρόφαση: «εἶμαι ἁμαρτωλός», ἀλλά
κάθε φορά πού ἁμαρτάνουμε νά τρέχου-
με στόν ἐξομολογητήρι νά καθαριζόμα-
στε καί νά μετέχουμεν συχνά στή Θεία
Κοινωνία, γιατί «τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ θά
μᾶς καθαρίζει ἀπό κάθε ἁμαρτία».
Ὅταν ὅμως ἀπό ἄγνοια ἤ ἀμέλεια, προ-
φασιζόμαστε ὅτι εἴμαστε ἁμαρτωλοί καί
ἀποφεύγουμεν τή Θεία Κοινωνία, τότε ἀ-
πομακρύνουμεν τόν ἑαυτό μας ἀπό τήν
αἰώνια ζωή καί στερούμαστε τῆς πνευμα-
τικῆς ἀναγέννησης.
Ὁ Κύριος σίγουρα βλέπει τίς πιό πάνω ἀ-
δυναμίες μας καί μᾶς συγχωρεῖ. Χρειά-
ζεται ὅμως καί ἀπό τόν ἄνθρωπο νά τίς
ἀναγνώριζει καί νά προσπαθεῖ ὅσο μπο-
~ 40 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ρεῖ νά τίς περιορίζει μέ ἕνα συνεχή ἀγώ-
να ἐναντίον ὅλων τῶν ἀδυναμιῶν του καί
νά φροντίζει νά ζεῖ πάντοτε βίον καθαρό
καί ἀκατηγόρητο, συνοδευόμενον μέ ἔρ-
γα ἀγάπης καί δικαιοσύνης. Αὐτό εἶναι ἀ-
παραίτητο.

ΤΙ ΕΚΑΝΑΝ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ

Ἀπό τήν ἀρχή τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησί-

ας, οἱ χριστιανοί μαζεύονταν κάθε Κυ-
ριακή σέ κάποιο μέρος καί τελοῦσαν τή
θεία Εὐχαριστία καί μεταλάμβαναν τό
σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ὁ
Ἴδιος ἤθελε καί διέταξε.
Σύμφωνα μέ τίς μαρτυρίες τῆς Καινῆς
Διαθήκης και τῆς ἱερᾶς Παράδοσης, ἡ
ἀρχαία Ἐκκλησία στίς συνάξεις τῶν πι-
στῶν της εἶχε σάν κεντρικό σημεῖο τήν
τέλεση τοῦ Μυστηρίου. Προεστώς τῶν
πρώτων συνάξεων ἦταν ἕνας Ἀποστόλος,
εἰς τόπον Χριστοῦ. Ἀργότερα οἱ Ἀπόστο-
~ 41 ~
Περί θείας Κοινωνίας
λοι χειροτόνησαν ἐπισκόπους καί ἱερεῖς.
Ὅπου ὑπῆρχεν ἐπίσκοπος προΐστατο αὐ-
τός· ἄν δέν ὑπῆρχε, ὁ ἱερέας.
Στίς Ἀποστολικές Διαταγές, ἕνα ἀρχαῖο
κείμενο, διαβάζουμε: «Καί ὁ μέν Ἐπίσκο-
πος νά δίδει τήν προσφορά λέγοντας Σῶ-
μα Χριστοῦ, ἐνῶ ἐκεῖνος πού τήν δέχεται
νά λέει: Ἀμήν.
Ὁ διάκονος πάλιν κρατεῖ τό ποτήριο καί
δίνοντας νά λέει: Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, πο-
τήριο ζωῆς. Καί ἐκεῖνος πού πίνει νά λέ-
ει: Ἀμήν. Νά λέγεται ἐπίσης ὁ 33 ψαλμός,
ὅταν μεταλαμβάνουν ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι.
Καί ὅταν μεταλάβουν ὅλοι καί ὅλες, οἱ Δι-
άκονοι ἀφοῦ πάρουν ὅ,τι περίσευσαν, νά
τά μεταφέρουν στά παστοφόρια. Καί ὅ-
ταν παύσει ὁ ψάλτης νά λέει,ἀφοῦ μετα-
λάβαμε τό πολύτιμο σῶμα καί αἷμα τοῦ
Χριστοῦ, ἄς εὐχαριστήσουμεν αὐτόν πού
μᾶς ἀξίωσε νά μεταλάβουμε τά ἅγια μυ-
στήριά του καί ἄς παρακαλέσουμε νά
μήν ἀποβοῦν σέ καταδίκη μας, ἀλλά
~ 42 ~
Περί θείας Κοινωνίας
πρός σωτηρία μας, πρός ὠφέλεια τῆς ψυ-
χῆς καί τοῦ σώματος, πρός διατήρηση
τῆς πίστεως πρός ἄφεση ἁμαρτιῶν, πρός
ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.»
Ἔτσι φαίνεται ὅτι ὁ κυριώτερος σκοπός
πού ἡ Ἐκκλησία συνάγεται μέσα στό ναό
εἶναι ἡ τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας, μέ
κεντρικό σημεῖο τή Θεία Εὐχαριστία, γιά
νά συμμετέχουν οἱ πιστοί, νά ἑνωθοῦν μέ
τόν Κύριο καί νά γίνουν χριστοφόροι καί
θεοφόροι. Ἡ πληροφορία τοῦ Ἰουστίνου
τοῦ φιλοσόφου καί μάρτυρος, στά μέσα
τοῦ δεύτερου αἰώνα, βεβαιώνει ὅτι ὅσοι
μαζεύονταν στή τέλεση τῆς Θείας Εὐχα-
ριστίας κοινωνοῦσαν ὅλοι. Ἰδού τί γρά-
φει στόν αὐτοκράτορα Ἀντωνῖνο τόν Εὐ-
σεβῆ (138-161 μΧ.)· «...προσφέρεται ἄρ-
τος καί οἶνος καί μετά ὅλοι μεταλαμ-
βάνουν ἀπό τά καθηγιασθέντα καί
εὐχαριστοῦν τό Θεό.» (1η Ἀπολογία).
Ἐπαναλαμβάνουμεν ὅτι ἡ Θεία Λειτουρ-
γία γίνεται γιά τήν Ἐκκλησία καί ὅτι ὁ
~ 43 ~
Περί θείας Κοινωνίας
κύριος σκοπός τῆς Θείας Λειτουργίας εἶ-
ναι ἡ μετοχή τοῦ κάθε πιστοῦ στήν Τρά-
πεζα τοῦ Κυρίου. Καί εἶναι ἐπιβαλλό-
μενη ἡ μετάληψη τοῦ σώματος καί
τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου.
Καί τότε, ὅπως καί σήμερα, συνέβαιναν
πολλά ἄτοπα, παρ’ ὅλο πού εἶχαν ἕνα
Χρυσόστομο πού καθημερινά τούς κατη-
χοῦσε, τούς συμβούλευε καί πολλές φο-
ρές τούς ἐπιτιμοῦσε, ἀλλά δέν ἔλειπαν
καί τά λυπηρά.
Σέ μιά ὁμιλία του φαίνεται ἡ ἀπαγοήτευ-
σή του, γιατί πολλοί δέν μετέχαν στή
Θεία Κοινωνία. Εἶναι ἀνάγκη νά παρου-
σιάσουμε τά κείμενα αὐτά γιατί ἐνδιαφέ-
ρουν πολύ καί τήν δική μας γενιά.

~ 44 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Γι’ αὐτούς πού παρακολουθοῦν τή Θεία
Λειτουργία καί δέν κοινωνοῦσαν, ὁ ἅγιος
Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἔλεγε: «Ὤ τί
συνήθεια, ὤ τί πρόληψις! Εἰς μάτην
γίνεται θυσία καθημερινῶς, εἰς μά-
την παριστάμεθα εἰς τό θυσιαστή-
ριον, διότι κανείς δέν μετέχει.»Καί
συνεχίζει ὁ ἅγιος πατέρας: «Λέγω αὐ-
τά, ὄχι νά μετέχετε ὅπως τύχη, ἀλλά
διά νά προετοιμάζετε τούς ἑαυτούς
σας, ὥστε νά γίνεσθε ἄξιοι. Δέν εἶ-
σαι ἄξιος τῆς θυσίας, οὔτε τῆς μετα-
λήψεως; Λοιπόν δέν εἶσαι ἄξιος οὔτε
εἰς τάς εὐχάς τῆς μεταλήψεως νά πα-
ρίστασαι. Ἀκοῦς τόν ἱερέα νά ἵσταται
καί νά λέγει, ὅσοι εὑρίσκεσθε εἰς μετά-
νοιαν, προσευχηθῆτε ὅλοι. Ὅσοι δέν με-
τέχουν, (στή Θεία Κοινωνία) εὑρίσκονται
εἰς μετάνοιαν.(ὅπως τότε οἱ Κατηχούμε-
νοι, καί ὅσοι βρίσκονταν σέ ἐπιτίμια.)Ἐ-
άν ἀνήκεις εἰς τούς μετανοοῦντας, δέν
πρέπει νά μετάσχης στή θεία Μετάλη-
~ 45 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ψιν· διότι ὅποιος δέν μετέχει, ἀνήκει εἰς
τούς μετανοοῦντας. Διατί, ἐνῶ λέγει νά ἀ-
πέλθετε ὅσοι δέν ἠμπορεῖτε νά προσφέ-
ρετε δέησιν, σύ ἵστασαι μέ θρασύτητα;
Δέν εἶσαι ὅμως ἀπό τούς μετανοοῡντας,
ἀλλά δύνασαι νά μετάσχης, καί δέν
φροντίζεις καθόλου, θεωρεῖς τό πρᾶγμα
ὡς ἀσήμαντο; Πρόσεχε σέ παρακαλῶ∙ ἑ-
τοιμάζεται τράπεζα βασιλική, ὑπηρετοῦν
εἰς τήν τράπεζαν ἄγγελοι, παρευρίσκεται
αὐτός ὁ ἴδιος ὁ βασιλεύς, καί σύ ἵστασαι
καί χασμουριέσαι... ἔρχεται (ὁ Κύριος)
κάθε φορά διά νά ἴδη ὅσους μετέχουν,
συνομιλεῖ μέ ὅλους∙ καί τώρα εἰς τήν συ-
νείδησιν θά εἴπη, φίλοι, πῶς εὑρέθητε ἐ-
δῶ, ἀφοῦ δέν ἔχετε ἔνδυμα γάμου; Δέν
εἶπε, διατί ἐκάθησες εἰς τήν τράπεζαν;
ἀλλά πρίν καθίση, λέγει εἰς αὐτόν ὅτι εἶ-
ναι ἀνάξιος καί νά εἰσέλθῃ ἀκόμη. Διότι
δέν εἶπε, διατί ἐκάθησες, ἀλλά, διατί εἰ-
σῆλθες; (Δές τήν παραβολή τῶν βασιλι-
κῶν γάμων. Ματθ. Κβ΄2-14) Αὐτά καί
~ 46 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τώρα λέγει πρός ὅλους ἐμᾶς, οἰ ὁποῖοι μέ
ἀναισχυντίαν καί μέ θράσος ἱστάμεθα ἐ-
δῶ. Διότι ὅποιος δέν μετέχει εἰς τά
μυστήρια, εἶναι ἀναίσχυντος καί
θρασύς ὅταν ἵσταται εἰς τό ναόν. Διά
τοῦτο ἐκβάλλονται ἀπό τό ναόν ὅσοι εὑρί-
σκονται εἰς κατάστασιν ἁμαρτωλότητος..
(οἱ kατηχούμενοι). Εἰπέ μου, ἐάν κάποι-
ος προσκεκλημένος εἰ τήν τράπεζαν, ἀ-
φοῦ νίψη τάς χεῖρας καί καθίσῃ καί ἑτοι-
μασθῇ διά τό φαγητό, ὕστερον ὅμως δέν
μετέχει, δέν προσβάλλει ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος
τόν ἐκάλεσε; Δέν ἦτο καλύτερον αὐτός
νά μή ἔλθῃ; Ἔτσι λοιπόν καί σύ ἦλθες, ἔ-
ψαλλες τόν ὕμνο μαζί μέ ὅλους, ὡμολόγη-
σες ὅτι εἶσαι ἄξιος καθ’ ὅσον δέν ἔφυγες
μαζί μέ τούς ἀναξίους∙ πῶς ἔμεινες καί
δέν μετέχεις εἰς τήν τράπεζαν;...».

Συνεχίζοντας προτρέπει ὅσους δέν θά

μεταλάβουν νά μήν μείνουν στήν τέλεση
τοῦ μυστηρίου∙ «ὅταν ὅμως παρευρίσκε-
~ 47 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σαι (στό ναό) κατά τήν ὥρα τοῦ μυστη-
ρίου, φύγε ἔξω∙ διότι δέν ἐπιτρέπεται εἰς
σέ νά παραμένης περισσότερον ἀπ’ ὅ-
σον ἕνας κατηχούμενος.»Συνεχίζει μέ
συμβουλές καί προτροπές καί λέγει:«.-
..Διά νά μήν κάνω λοιπόν μεγαλυτέραν
τήν ἁμαρτίαν σας, σᾶς παρακαλῶ, ὄχι νά
μήν ἔρχεσθε, ἀλλά νά καταστήσετε τούς
ἑαυτούς σας ἀξίους καί τῆς παρουσίας
σας εἰς τό ναόν καί τῆς συμμετοχῆς σας
εἰς τήν θεία μετάληψιν». (Πατερικαί
Ἐκδόσεις «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς,
Τόμος 20, σελ. 485 καί ἑξῆς)

ΜΕΡΟΣ Β΄.

Συχνότητα τῆς Θείας Κοινωνίας

8.ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ

~ 48 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Σήμερα φαίνεται ὅτι ὑπάρχει μιά ἀπαρά-
δεκτη ἐκτροπή ἀπό τή σωστή παράδοση
τῆς Ἐκκλησίας, γιατί ἀγνοήσαμε τή γνή-
σια διδασκαλία τῶν Πατέρων μας καί
αὐτό δέν εἶναι τοῦ καιροῦ μας μόνο, ἀλλά
ἄρχισε ἀπό πολύ παλιά καί τό κακό γιά
μᾶς εἶναι ὅτι δέν ἐνδιαφέρθηκαν οἱ ταγοί
τῆς Ἐκκλησίας νά ἐπαναφέρουν τά πράγ-
ματα στό σωστό δρόμο, καί δυστυχῶς
συνεχίζεται τό κακό, ἔστω καί ἄν βλέ-
πουν τή ζημιά πού γίνεται στά πρόβατα
τοῦ Χριστοῦ.
Οἱ Ἱ.Κανόνες, οἱ ὁποῖοι προέκυψαν ἀπό
τήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας καί εἶναι τά
προστατευτικά τείχη πού φρουροῦν τήν
ἐκκλησιαστική ζωή καί τάξη, παραμελή-
θησαν καί ἔμεινα σέ ἀχρηστία καί βρί-
σκεται ἡ Ἐκκλησία χωρίς προστασία χω-
ρίς τείχη προστατευτικά καί χάθηκε ἡ ἀ-
ληθινή λατρευτική ζωή τῶν χριστιανῶν.
Οἱ περισσότεροι χριστιανοί ἀγνοοῦν τό
σκοπό τοῦ ἐκκλησιασμοῦ, ἀγνοοῦν ὅσα
~ 49 ~
Περί θείας Κοινωνίας
πρέπει νά ξέρουν γύρω ἀπό τή Θεία Κοι-
νωνία, καί τό χειρότερο εἶναι ἀνερμάτι-
στοι ὡς πρός τό σκοπό καί τόν προορι-
σμό τους· ἀγνοοῦν τήν ἀξία τους καί πολ-
λά ἄλλα πού θά συμβάλουν νά ἀπολαύ-
σουν τή χαρά τοῦ παραδείσου. Αὐτά δια-
κρίνονται πολύ εὔκολα, ὅταν παρακολου-
θήσει κάποιος τή ζωή τῶν σημερινῶν
χριστιανῶν, τόσο στήν καθημερινή τους
ζωή ὅσο καί στή λατρεία ἀκόμα. Μέσα σ’
αὐτή τήν πολλαπλή ἄγνοια χάνεται ἡ σω-
στή γνώση καί πράξη. Αὐτή ἡ κατάσταση
δέν πάει ἄλλο, χάνονται ψυχές καί ἀλλοί-
μονο ἄν μείνει ἔτσι.
Βέβαια δέ μποροῦμεν ἐμεῖς νά κάνουμε
καί πολλά πράγματα, ἄν δέν ἐνδιαφερ-
θοῦν αὐτοί πού διοικοῦν τήν Ἐκκλησία.
Ἐμεῖς μέ τό παρόν κείμενο προσπαθοῦμε
νά πείσουμε γιά τήν ὠφέλεια τῆς συχνῆς
Θείας Κοινωνίας, γιατί χωρίς αὐτή δέν
μποροῦμε νά ζήσουμε καθαρή πνευματι-

~ 50 ~
Περί θείας Κοινωνίας
κή ζωή, ἐπειδή ὡς ἄνθρωποι μέ σάρκα εἴ-
μαστε ἀδύνατοι.
Προσπαθοῦμε νά διαφωτίσουμε τούς
χριστιανούς μας μεταφέροντας ἐδῶ τά
λόγια καί τίς συμβουλές τῶν πατέρων
μας σέ ἐλεύθερη ἀπόδοση, καί μερικές
λέξεις ἀκόμα προσπαθοῦμε νά τίς κάνου-
με πιό προσιτές στόν ἀναγνώστη, τόν ἁ-
πλό χριστιανό, γιατί αὐτοί εἶναι οἱ περισ-
σότεροι πιστοί μας.
Ἀρκετές πατερικές μαρτυρίες παρουσιά-
ζουμε πιό πάνω σχετικά μέ τό θέμα μας.
Αὐτό πού ἀπομένει εἶναι νά ποῦμε ποιές
ἁμαρτίες ἐμποδίζουν τή Θεία Κοινωνία.
Ἔχουμε ἀναφέρει ὅτι ἐμποδίζουν τή Θεία
Κοινωνία οἱ πρός θάνατον ἁμαρτίες, ὅ-
πως αὐτές πού παρουσιάζουμε στό ἑπό-
μενο κεφάλαιο.

9. ΤΑ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ

~ 51 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Οἱ ἁμαρτίες μοιάζουν μέ πληγές καί χω-
ρίζονται σέ δυό κατηγορίες, τίς μεγάλες
πληγές πού χρειάζονται πολύ κόπο καί
προσπάθεια γιά νά θεραπευτοῦν καί ἄν
ἀμελήσει ὀ πληγωμένος, καταλήγει καί
στό θάνατο ἀκόμα, καί τίς μικρές πού
εὔκολα θεραπεύονται.
Λέγονται θανάσιμα μερικά ἁμαρτήματα,
γιατί μόλις τά διαπράξει ὁ ἄνθρωπος, χω-
ρίζεται ἀπό τό Θεό, καί ὁ χωρισμός ἀπό
τό Θεό εἶναι ὁ μεγάλος θάνατος.
Στό κεφάλαιο αὐτό θά ἐπισημάνουμε τά
θανάσιμα ἁμαρτήματα γιά νά τά ἀπο-
φεύγουν οἱ ἀναγνώστες μας. Τά θανάσι-
μα ἁμαρτήματα, εἶναι τά πιό κάτω:
Ἡ φιλαυτία, ἡ ὑπερβολική ἀγάπη τοῦ ἑ-
αυτοῦ μας,πού παράγει τόν ἐγωκεντρι-
σμό.
Ἡ ὑπερηφάνεια, ἡ ἑωσφορική κατάρα
πού μετάβαλε τόν ἄγγελο σέ σατανά.
Ἡ φιλαργυρία, πού ἔκανε τόν Ἰούδα
προδότη τοῦ Κυρίου.
~ 52 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἡ πορνεία, πού μετατρέπει τόν ἄνθρω-
πο χειρότερο καί ἀπό τά ζῶα.
Ὁ φθόνος, πού ὁδήγησε τούς Γραμα-
τεῖς καί Φαρισσαίους νά φονεύσουν τόν
Λυτρωτή τοῦ κόσμου.
Ὁ φόνος, ἡ ἀφαίρεση ζωῆς ἄνθρώπου
πού γίνεται ἑκούσια ἤ ἀκούσια, ὅπως καί
οἱ διάφορες ἐκτρώσεις ἀπό γυναῖκες.
Ἡ γαστριμαργία, πού κάνει τόν ἄνθρω-
πο ὑλόφρονα.
Ἡ μνησικακία, ὁ μνησίκακος εἶναι καί
Διάβολος.
Ἡ ἀμέλεια, πού ἐμποδίζει τήν πρόοδο
τοῦ ἀνθρώπου στήν πνευματική ζωή. Κά-
νει τόν ἄνθρωπο νά μοιάζει σάν σπίτι χω-
ρίς πόρτες καί παράθυρα.
Αὐτές εἶναι οἱ θανάσιμες ἁμαρτίες, οἱ με-
γάλες πληγές πού πολύ εὔκολα ὁδηγοῦν
τόν ἄνθρωπο στό θάνατο καί πού χωρί-
ζουν τόν ἄνθρωπο ἀπό τό Θεό καί τήν
Ἐκκλησία καί κατ’ ἐπέκταση ἀπό τή Θεία
Κοινωνία.
~ 53 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Αὐτές οἱ ἁμαρτίες εἶναι μεγάλες μητέρες
πού γεννοῦν κι’ ἄλλα παιδιά, ἄλλες ἁμαρ-
τίες πού μοιάζουν μέ τίς μητέρες τους.
Αὐτές διαστρέφουν τά ἀναγκαῖα πράγ-
ματα. πού χρειάζεται νά ζήσει ὁ ἄνθρω-
πος, σέ καταστροφικά πάθη, ἀπό τά ὁ-
ποῖα δύσκολα ἀπαλλάσσεται ὁ ἄνθρω-
πος.
Κάθε χριστιανός λοιπόν, πού θά προσέλ-
θει νά κοινωνήσει, ἄν εἶναι ἔνοχος σέ κά-
ποια ἁμαρτία ἀπό αὐτές, θά πρέπει νά
μήν κοινωνήσει, ἀλλά νά τρέξει στόν ἐ-
ξομολόγο του καί νά πράξει σύμφωνα μέ
τίς ὁδηγίες του. Γιατί ἄν κοινωνήσει κά-
ποιος ἔνοχος σέ θανάσιμο ἁμάρτημα θά
ζημιωθεῖ ἀφάνταστα, ὅπως γράφει ὁ Ἀ-
πόστολος Παῦλος στούς χριστιανούς τῆς
Κορίνθου⁺ (Α΄.Κορ. κεφ.11) «Ὅποιος
τρώγει αὐτό τόν ἄρτο ἤ πίνει τό πο-
τήριο τοῦ Κυρίου ἀναξίως, θά εἶναι
ἔνοχος γιά ἀσέβεια πρός τό σῶμα
καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου. Γι’ αὐτό, ἄς
~ 54 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ἐξετάζει ὁ ἄνθρωπος τόν ἑαυτό του,
καί ἔτσι ἄς τρώγει ἀπό τόν ἄρτο καί
ἄς πίνει ἀπό τό ποτήριο.Διότι ἐκεῖ-
νος πού τρώγει καί πίνει ἀναξίως,
τρώγει καί πίνει καταδίκη γιά τόν ἑ-
αυτό του, ἐπειδή δέν τιμᾶ τό σῶμα
τοῦ Κυρίου. Γι’ αὐτό μεταξύ σας πολ-
λοί εἶναι ἀσθενεῖς καί ἄρρωστοι, καί
ἀρκετοί ἔχουν πεθάνει.»
Βέβαια τό τελευταῖο δέ μποροῦμε νά τό
γενικεύσουμε, σίγουρα ὅμως συμβαίνει
αὐτό, καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέγει σχε-
τικά. «Οἱ περισσότερες ἀσθένειες ἔ-
χουν αἰτία τά ψυχικά ἁμαρτήματα».
Ἔτσι λοιπόν καί ἀπό αὐτούς πού κοινω-
νοῦν ἀνάξια ἀρρωστοῦν καί πεθαίνουν,
γιατί δέν προσέρχονται μέ προσοχή καί
σεβασμό, γιατί δέν ἐξετάζουν καί δέν ἐν-
νοοῦν ὅσο πρέπει τό μέγεθος καί τόν ὄγ-
κο τῶν δώρων πού μεταλαμβάνουν, τό
σῶμα καί τό αἶμα τοῦ Κυρίου. Ἕτσι ἡ Θεί-
α Κοινωνία γίνεται γι’ αὐτούς αἰτία μεγά-
~ 55 ~
Περί θείας Κοινωνίας
λης κολάσεως. Γι’ αὐτό οἱ Πατέρες μᾶς
συμβουλεύουν: «Νά προσερχόμαστε
στούς ἱερεῖς γιά τήν ἐξομολόγηση τῶν ἁ-
μαρτημάτων καί μετά νά πίνωμεν ἀπό τά
καθάρσια αἵματα....».
Ἄν ὑπάρχουν μεταξύ μας χριστιανοί πού
κοινωνοῦν μέ τέτοια ἁμαρτήματα θά
πρέπει ὅσο μποροῦν σύντομα νά τακτο-
ποιήσουν τόν ἑαυτό τους μέ τήν μετάνοι-
α-ἐξομολόγηση πρίν εἶναι ἀργά.
**********
Ὅμως «οὐδείς ἀναμάρτητος» καί ὅπως
διαπιστώνει καί ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβά-
σιλας: «Ἔστω καί νά λάβομεν πολυάριθ-
μα προφυλακτικά μέτρα εἶναι ἀδύνατο
νά μήν πέσομε σέ πολλά καί διάφορα
παραπτώματα κατά τήν ἡμέραν, γιατί ἤ
κάποιο λόγο ἀνάρμοστο θά ποῦμε, ἤ συ-
ζήτηση ἀνωφελή θά κάνομε,ἤ ἄπρεπες
σκέψεις θά διανοηθοῦμε,ἤ τά μάτια μας
δέ θά τά συγκρατήσομε ἤ ἄσκοπα καί ἀ-
νώφελα θά περάσωμεν τό χρόνο μας καί
~ 56 ~
Περί θείας Κοινωνίας
δέ θά κάνομε τό καθῆκον μας». Κατανο-
οῦμε λοιπόν ὅτι κανένας πού ἔζησε ἤ ζεῖ
στόν κόσμο αὐτό δέν εἶναι καθαρός ἀπό
τίς ἁμαρτίες, τίς ὁποῖες ὀνομάζει «παρα-
πτώματα» σφάλματα. Ὅλα αὐτά τά ἔχου-
με διευκρινήσει πιό πάνω καί εἴδαμε ὅτι
αὐτά δέν ἐμποδίζουν τόν ἀγωνιζόμενο
χριστιανό ἀπό τή Θεία Κοινωνία, ἀλλά ἐ-
πιβάλλεται νά προσερχόμαστε ὅσο συ-
χνά γίνεται πάντοτε μετανοημένοι καί ἐ-
ξομολογημένοι.
Ὁ Ἀναστάσιος Ἀντιοχείας λέγει: «Ὅσοι,
«συχνοτέρως μεταλαμβάνοντες, πα-
ραφυλάττουσιν ἑαυτούς πολλάκις ἀ-
πό πολλῶν κακῶν, φοβούμενοι τό
κρίμα τῆς μεταλήψεως.»
Πρέπει νά γνωρίζουν οἱ χριστιανοί μας,
ὅτι αὐτοί πού δέν μπόρεσαν ἀκόμα νά
καθαρισθοῦν τελείως καί πέφτουν σέ μι-
κρά ἁμαρτήματα, κι’ ὅμως ἀγωνίζονται
αὐτοί δέν ἀποκόπτονται ἀπό τήν Ἐκκλη-
σία, ἀλλά εἶναι μέλη τραυματισμένα τῆς
~ 57 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἐκκλησίας καί δέν τούς ἐμποδίζουν αὐτά
τά μικρά τραύματα νά προσέρχονται στή
Θεία Κοινωνία. Ἔρχονται γιά νά θερα-
πεύσουν τίς πληγές τους ἀπό τήν ἁμαρτί-
α. Τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ θά τούς θεραπεύ-
σει τίς μικροπληγές πού ἔχουν. Γιατί
«ποιός θά σηκώσει τόν πεσμένον, ποιός
θά θεραπεύσει τόν πληγωμένον, ποιός
θά στηρίξει τόν ἀδύνατο; Παρά μόνον
Αὐτός πού καί τή ζωή Του ἀκόμα ἔδωσε
γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου; »
Αὐτά τά παραπτώματά μας τά εἶχε προ-
βλέψει ὁ Κύριος καί γι’ αὐτό ἵδρυσε καί
τό θεραπευτήριο, τό ἐξομολογητήριο
στήν Ἐκκλησία, γιά νά καθαρίζονται τά
μέλη της ἀπό τή λέρα τῆς ἁμαρτίας.
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος τονίζει ὅτι δέν
φτάνει μόνο νά εἶσαι χωρίς ἁμαρτία γιά
νά προσέλθεις στή θεία Κοινωνία, ἀλλά
καί νά ἔχεις βίο καί ζωή ἀκατηγόρητη.
Λέγει σέ μιά ὁμιλία του: «Τί λοιπόν;
Ποιούς θά ἀποδεχθοῦμε; Αὐτούς
~ 58 ~
Περί θείας Κοινωνίας
πού μεταλαβαίνουν μιά φορά; Αὐ-
τούς πού πολλές; Αὐτούς πού λίγες;
Οὔτε αὐτούς πού μεταλαβαίνουν μιά
φορά, οὔτε αὐτούς πού πολλές, οὔτε
αὐτούς πού λίγες, ἀλλά ἐκείνους πού
μεταλαβαίνουν μέ καθαρή συνείδη-
ση, μέ καθαρή καρδιά καί βίο ἀνε-
πίληπτο. Ὅσοι εἶναι τέτοιοι ἄς πλη-
σιάζουν πάντοτε».

10. ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΚΟΙΝΩ-

ΝΟΥΜΕ ΣΥΧΝΑ;

Ὅταν γίνει λόγος σέ χριστιανούς γιά τήν

ἀνάγκη τῆς συχνῆς Θείας Κοινωνίας, ἀμέ-
σως θά ἀκούσεις, εἶναι εὔκολο σήμερα μέ
τή προκλητική ζωή πού ζοῦμε νά κοινω-
~ 59 ~
Περί θείας Κοινωνίας
νεῖ συχνά ὁ χριστιανός; Ἡ ἀπάντηση εἶ-
ναι, ναί, μπορεῖ, ὅταν τό θέλει. Ἡ δισχιλι-
ετής ζωή τῆς Ἐκκλησίας τό ἐπιβεβαιώνει.
Γιατί ὁ Χριστός πού εἶναι μαζί μας εἶναι
μεγαλύτερος καί δυνατότερος ἀπό τό δι-
άβολο πού προσπαθεῖ νά ὑποτάξει τόν
κόσμο. Ἀρκεῖ νά τό θελήσει ὀ χριστιανός.
Ἄν πραγματικά ὁ ἄνθρωπος ἀντιλαμβά-
νεται ποιός εἶναι, πόθεν ἔρχεται καί πού
πηγαίνει, τότε καταλαβαίνει ὅτι ἔχει ἕνα
τελικό σκοπό καί ὁ σκοπός αὐτός εἶναι ἡ
βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὁ χαμένος παράδει-
σος, ἡ αἰώνια ζωή. Ἄν πραγματικά εἶναι
ἐραστής αὐτῆς τῆς χαρούμενης καί ἀτέ-
λειωτης ζωῆς, τότε ὅλες οἱ ἐνέργειές του,
οἱ πράξεις καί οἱ συμπεριφορές του, θά
κινοῦνται μέσα στά πλαίσια αὐτοῦ τοῦ
σκοποῦ καί θά προσέχει καί τή συμπερι-
φορά του, τά λόγια του, τά ἔργα του καί
τίς ἐπιθυμίες του.

~ 60 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἐξ ἄλλου ὁ Κύριος μας δέ μας ὑποσχέ-
θηκε τόν παράδεισο ἐδῶ στή γὴ αὐτή, ἀλ-
λά στήν ἄλλη ζωή, στή νέα γῆ τοῦ παρα-
δείσου. Δέν μᾶς ὑποσχέθηκε στόν κόσμο
αὐτό εὐτυχία, ἀλλά μᾶς ὑποσχέθηκε θλί-
ψεις καί δοκιμασίες, τίς ὁποῖες θά μᾶς
προκαλεῖ ὁ ἐχθρός μας ὀ διάβολος. Μᾶς
προτρέπει ἀκόμα ὅτι πρέπει νά ἔχουμε
θάρρος καί θά νικήσουμε, ὅπως νίκησε
καί αὐτός. Ἑπομένως ἔχουμε διαλέξει ἕ-
να δρόμο στενό καί μιά πύλη στενή καί
πρέπει νά προσέξουμε νά μήν φορτωνό-
μαστε πολλά γιατί δέ θά μᾶς χωρέσει νά
περάσουμε ἡ στενή πύλη καί θά μείνου-
με ἐκτός παραδείσου.
Γιά νά ἀποφύγουμε τήν ἁμαρτία, θά
πρέπει πάντοτε νά ἐπιδιώκουμε τήν συμ-
μετρία, γιά νά διατηρήσουμε καί σῶμα
καί ψυχή σέ ἀσφάλεια καί ἀπαλλαγή ἀπό
τά κακά. Πρέπει νά ἀποφεύγουμε τήν
καλοπέραση καί τή φιληδονία , γιατί δέ
γνωρίζουμε πόσα κακά δημιουργεῖ. Ἀλλά
~ 61 ~
Περί θείας Κοινωνίας
καί τά ἄτακτα λόγια, τήν ἀνόητη φλυα-
ρία κλπ.
Ἡ ζωή καί ἡ γέννησή μας εἶναι διπλή,
πνευματική καί σαρκική, καί τό μέν
πνεῦμα πολεμᾶ τίς ἐπιθυμίες τοῦ σώμα-
τος, τό δέ σῶμα παρατάσσεται ἐναντίον
τοῦ πνεύματος καί εἶναι ἀδύνατον νά
συμφωνήσουν καί νά συνεργασθοῦν τά
ἐνάντια πράγματα. Εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι
μιά ἀπό τίς δυό ἐπιθυμίες θά ἐπικρατήσει
στούς λογισμούς διά τῆς μνήμης. Γι’ αὐτό
ἐμεῖς πρέπει νά προσπαθήσουμε νά ἐπι-
κρατήσει τό πνεῦμα πάνω στό σῶμα. Γιά
νά γίνει αὐτό, χρειάζεται προσπάθεια καί
ἀγώνας. Ἐκεῖνο πού μᾶς προετοιμάζει ἀ-
ποτελεσματικά γιά τόν ἀγώνα, σ’ ὅλες
τίς περιπτώσεις, εἶναι ὁ πόθος γι’ αὐτά
πού ἀγωνιζόμαστε⁺ αὐτός καθιστᾶ τούς
κόπους γλυκούς, ἀκόμα κι’ ὅταν εἶναι ὀ-
δυνηροί. Ἀκόμα νά ἀφιερώνουμε ὅλους
τούς λογισμούς μας στό Χριστό καί σέ ὅ-
σα ἔκαμε ἀπό φιλανθρωπία σέ μᾶς καί
~ 62 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τότε θά ἔχουμε ἐνώπιόν μας αὐτή τή ζωή
πού θέλωμε καί θά νοιώθουμε εὐτυχισμέ-
νοι. Ὅλοι ἔχουμε χρέος νά ἐφαρμόζουμε
τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί νά προσαρμό-
ζουμε τό βίο μας σύμφωνα μέ τήν ἀρέ-
σκειά του, καί νά ἀπομακρύνουμε τά μά-
τια μας ἀπό τά μάταια πράγματα τοῦ κό-
σμου τούτου.
Καλό καί ὠφέλιμο καί βοηθητικό θά ἦ-
ταν, ἄν κάθε ἀγωνιζόμενος χριστιανός ἔ-
κανε τακτικά ἔλεγχο τοῦ ἑαυτοῦ του μέ
βάση τίς δέκα ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ὅπως τίς
περιγράφουμε στή συνέχεια.

11.ΝΑ ΕΛΕΓΧΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΔΕΚΑ ἘΝΤΟΛΕΣ

Ἐντολή πρώτη:
Ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ Θεός σου, οὐκ ἔ-
σονταί σοι θεοὶ ἕτεροι πλὴν ἐμοῦ.

~ 63 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Δηλαδή ἐγώ ὁ Κύριος εἶμαι ὁ Θεός σου
καί δέν θά ἔχεις ἄλλο Θεό ἐκτός ἀπό ἐμέ-
να.
Σέ ἐρωτῶ λοιπόν χριστιανέ μου:
Μήπως δέν πιστεύεις ἀπόλυτα ὅτι ὑπάρ-
χει ὁ Θεός ὁ ὁποῖος εἶναι Δημιουργὀς ὅ-
λης τῆς κτίσεως, καί σύμφωνα μέ τήν ὀρ-
θόδοξη μας διδασκαλία εἶναι Τριαδικός,
Πατέρας, Υἱός καί Ἅγιον Πνεῦμα;
Μήπως ἀμφιβάλλεις γιά τήν ὕπαρξη τοῦ
Θεοῦ καί ὁλιγοπιστεῖς;
Πηγαίνεις σέ συγκεντρώσεις Πνευ-
ματιστικές ἤ καί σέ μάγους, γιά νά
μάθεις τό μέλλον;
Ἔχεις πιστέψει σέ καμιά αἵρεση:
Ἀγαπᾶς τόν ἑαυτό σου ἤ πρόσωπα
τοῦ περιβάλλοντός σου σέ βαθμό πού
νά βάζεις σέ δεύτερη μοῖρα τήν ἀ-
γάπη καί λατρεία τοῦ Θεοῦ;
Μήπως δίνεις περισσότερη σημασία σέ
ὑλικά ἀγαθά ἤ στίς δουλειές σου καί ἐγ-

~ 64 ~
Περί θείας Κοινωνίας
κλωβίζεσαι σ’ αὐτά καί παραμελεῖς τά
καθήκοντα σου πρός τό Θεό;
Ἀρνεῑσαι μήπως καί δέν πιστεύεις στή
θεία Πρόνοια;
Παραδέχεσαι τήν τύχη καί βασίζεσαι σέ
ἀνθρώπους:
Πιστεύεις στούς ἀστρολόγους καί στά
ζώδια;
Ἄν οἱ ἀπαντήσεις σου στίς ἐρωτήσεις αὐ-
τές εἶναι ΝΑΙ, τότε εἶσαι ἔνοχος καί πρέ-
πει γρήγορα νά διορθωθεῖς, γιατί κινδυ-
νεύεις νά χάσεις τόν Παράδεισο.

Ἐντολή δεύτερη:
Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδέ
παντός ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ
ἄνω καί ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καί ὅσα ἐν
τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς.
Δέ θά κατασκευάσεις γιά χάρη σου εἴδω-
λο μέ μορφή ὁποιουδήποτε ἀντικειμένου,
πού βρίσκεται στούς οὐρανούς ἐπάνω ἤ

~ 65 ~
Περί θείας Κοινωνίας
στή γῆ κάτω ἤ στά ὕδατα κάτω ἀπό τή
γῆ.
Θά πρέπει νά ξεκαθαρίσουμε τί εἶναι τό
εἴδωλο, γιατί δυστυχῶς δέν τό ἀντιλαμ-
βάνονται οἱ αἱρετικοί καί μᾶς κατηγο-
ροῦν γιά τή προσκύνηση τῶν εἰκόνων.
Εἴδωλο λοιπόν εἶναι τό ἀντικείμενο ἐκεῖ-
νο πού ἐνῶ εἶναι κτίσμα, ὑλικό καί ἐφή-
μερο, τοῦ προσφέρουν τιμή καί λατρεία
πού μόνο στόν Θεό ἀνήκει, ὅπως οἱ εἰδω-
λολάτρες πού λατρεύουν διάφορα ἀγάλ-
ματα σάν θεούς ἀνύπαρκτους. Οἱ μορφές
τῶν εἰκόνων εἶναι ἱστορικά καί πραγμα-
τικά πρόσωπα, καί τούς προσφέρουμε τι-
μητική προσκύνηση καί ὄχι λατρεία, πού
ἀνήκει μόνο στό Θεό.
Δυστυχῶς εἴδωλα ὑπάρχουν πολλά σήμε-
ρα στή κοινωνία μας, ὅπως τό χρῆμα καί
ἄλλα ὑλικά ἀγαθά.Τό νά εἶναι κάποιος
φυλάργυρος σημαίνει ὅτι εἶναι αἰχμάλω-
τος τοῦ χρήματος καί ὅλα τά ἐνδιαφέρον-
τά του τείνουν στό μάζεμα πλούτου. Ἀδι-
~ 66 ~
Περί θείας Κοινωνίας
αφορεῖ καί γιά τό Θεό καί γιά τούς ἀν-
θρώπους καί μπορεῖ ἀκόμα νά ἀδικήσει
καί νά σκοτώσει γιά τό εἴδωλό του, τό
χρῆμα. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἔχει ἄλλο θεό,
τό εἴδωλο τοῦ χρήματος. Αὐτό εἶναι εἰδω-
λολατρεία.
Τό νά εἶναι κοιλιόδουλος κάποιος καί ἡ ἔ-
γνοια του νά εἶναι πότε θά κάτσει στό
φαγητό, καί στή διασκέδαση, τί ἄλλο εἶ-
ναι παρά εἰδωλολατρεία;
Τό νά εἶναι κάποιος φιλήδονος εἴτε στό
ποτό εἴτε στίς γυναίκες καί νά ἀποροφᾶ-
ται ἀπό αὐτές τίς σκέψεις, ἔκανε σάν θε-
οείδωλο τίς ἀδυναμίες του καί τίποτα ἄλ-
λο.
Ὑπάρχουν πολλά ψευτοείδωλα στή ζωή
μας πού ἀπό ἄγνοια ἤ ἀφέλεια ἀποσποῦν
τό ἐνδιαφέρο τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό Θεό
καί τό ἐγκλωβίζουν στήν ὕλη.
Εἶναι ἄλλοι πού ἀπό τή φιλαυτία τους
κάνουν τό σῶμα τους κέντρο τοῦ ἐνδια-
φέροντός τους (περισσότερον οἱ γυναί-
~ 67 ~
Περί θείας Κοινωνίας
κες) καί ἀδιαφοροῦν γιά τή λατρεία τοῦ
Θεοῦ.
Ἄλλοι ἀγαποῦν τό παιδί τους πάνω ἀπό
τό Θεό. Δέν δέχονται οὔτε νά θυμώσεις
τοῦ παιδιοῦ τους γιά τίς ἀταξίες του, ἐνῶ
δέχονται καί γελοῦν ἀκόμα ὅταν ὑβρίζε-
ται ὁ Θεός. Αὐτή δέν εἶναι μορφή εἰδολω-
λατρείας;
Αὐτά τά ψευτοείδωλα ἀπορροφοῦν τό ἐν-
διαφέρον τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου μέ ἀ-
ποτέλεσμα ὁ ἄνθρωπος νά παραμελεῖ καί
νά ἀφήνει ἀκόμα τή τιμή καί τήν ἀγάπη
προς τό Πλάστη καί Θεό του.
Ἑρεύνησε λοιπόν ἀδελφέ μου τόν ἑαυτό
σου καί ἄν διαπιστώσεις ὅτι παρασύρε-
σαι ἀπό τίς πιό πάνω εἰδωλοαδυναμίες,
διόρθωσε τή ζωή σου καί νά μάθεις νά ἀ-
ποδίδεις τό σεβασμό καί τή λατρεία σου
στόν ἀληθινό Θεό, γιά νά ἔχεις καί τήν ἀ-
γάπη καί φροντίδα Του.
Ἐντολή Τρίτη:

~ 68 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Οὐ λήψει τό ὄνομα τοῦ Κυρίου τοῦ
Θεοῦ σου ἐπί ματαίῳ.
Μήν ἐπικαλεῖσαι τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ
σου μέ τό τίποτα.
Μέ τήν ἐντολή αὐτή ὁ Θεός ἀπαγορεύει
στούς ἀνθρώπους νά ἀναφέρουν τό ὄνο-
μά Του μέ τό τίποτα.
Εἶναι κάποιοι πού ἐπάνω στήν κουβέντα
τους μέ τό παραμικρό λένε«μά τό Θεό».
Εἶναι ἄλλοι πού συνηθίζουν χωρίς σοβα-
ρό λόγο νά ὁρκίζονται.
Εἶναι ἄλλοι πού βρίζουν ἀκόμα τό Θεό,
τό Χριστό, τή Παναγία κλπ.
Εἶναι ἄλλοι πού γιά νά πείσουν τόν πε-
λάτη τους, ὁρκίζονται στό Θεό, γιά νά
προσκομίσουν κέρδος. Αὐτό γίνεται
στούς πωλητές ἐμπορευμάτων, αὐτοκινή-
των κλπ.
Ἀκόμα καί στά ἀστεία μερικοί ἀναφέ-
ρουν «ἐπί ματαίῳ» τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ.
Ἐξέτασε τόν ἑαυτό σου καί ἄν εἶσαι ἔνο-
χος στίς ἁμαρτίες αὐτές φρόντισε νά δι-
~ 69 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ορθωθεῖς μέ τή μετάνοια καί ἐξομολόγη-
σή σου.
Ἐντολή Τετάρτη:
Ἕξ ἡμέρας ἐργᾶ καί ποιήσεις πάντα
τά ἔργα σου. Τῇ δέ ἡμέρα τῆ ἑβδόμῃ
σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου.
Ἔξη μέρες νά ἐργάζεσαι καί νά ἐκτελέῖς
κάθε ἐργασία σου. Τήν ἑβδόμην ἡμέραν
νά τήν ἀφιερώνεις στόν Κύριο καί νά μήν
ἐκτελεῖς καμιά ἐργασία.
Ἡ ἐντολή αὐτή ἔχει δύο σκοπούς:α) Νά
σταματήσει ὁ ἄνθρωπος τήν ἐργασία του,
γιά νά ξεκουρασθεῖ, αὐτός καί τά ζῶα
του καί οἱ ὑπηρέτες του.β) νά ἁγιάσει τήν
ἡμέρα αὐτή (τήν Κυριακή) μέ τήν προσέ-
λευσή του στό Ναό, νά ἐκκλησιασθεῖ δη-
λαδή.
Κατά τήν ἡμέρα αὐτή, τήν Κυριακή, ὁ
χριστιανός, σύμφωνα μέ αὐτή τήν ἐντολή
τοῦ Κυρίου, θά πρέπει νά ἀφήσει τήν ἐρ-
γασία του, νά προσέλθει στό ναό νά ἑνω-
θεῖ μέ τούς ἄλλους χριστιανούς νά ἀποτε-
~ 70 ~
Περί θείας Κοινωνίας
λέσουν τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί νά ἑνω-
θοῦν μεταξύ τους διά τῆς προσευχῆς καί
τῆς μεταλήψεως τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵ-
ματος τοῦ Κυρίου.
Στή Τετάρτη αὐτή ἐντολή φαίνεται καθα-
ρά ἡ ἐντολή τοῦ ἐκκλησιασμοῦ καί ἡ με-
λέτη καί ἡ πνευματική περισυλλογή τῶν
χριστιανῶν. Δέν ἐπιτρέπεται ἀκόμα τήν
ἡμέρα αὐτή νά τήν σπαταλοῦμε σέ θεά-
ματα καί ἄλλα ἀνώφελα πράγματα ἀλλά
στή μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί στή
πνευματικήν κατάρτιση μας.
Ὅσοι τήν Κυριακή ἡμέρα προτιμοῦν τήν
ἐργασία καί ἀποφεύγουν τόν ἐκκλησια-
σμό παραβαίνουν ἐντολή Θεοῦ καί ἡ πα-
ράβαση εἶναι περιφρόνηση τοῦ Κυρίου
καί εἶναι μεγάλη ἁμαρτία.
Ὅσοι δέν ἐκκλησιάζονται καί δέν τιμοῦν
τή ἡμέρα τοῦ Κυρίου, ἀλλά τρέχουν στίς
δουλειές του, στά κυνήγια καί τίς ἐκδρο-
μές γιά νά ἱκανοποιήσουν τίς δικές τους

~ 71 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ἐπιθυμίες, σίγουρα δέν εἶναι ἀγαπητοί
στό Θεό.
Ἔτσι λοιπόν ἀγαπητέ ἀναγνώστη ἄν δέν
ἐκκλησιάζεσαι τακτικά τίς Κυριακές, εἶ-
σαι ἔνοχος καί πρέπει νά διορθώσεις τή
ζωή σου. Νά διορθώσεις σήμερα πού
ζεῖς, γιατί αὔριο ἴσως νά μή ζεῖς καί τότε
τί κερδίζεις; Κερδίζεις σίγουρα χωρισμό
ἀπό τούς δικαίους καί πηγαίνεις ἐκεῖ
πού δέν θέλης νά πᾶς.
Ἐντολή Πέμπτη:
Τίμα τόν πατέρα σου καί τήν μητέ-
ρα σου, ἵνα εὖ σοι γένηται καί ἵνα
μακροχρόνιος γένῃ ἐπί τῆς γῆς.
Ἡ τιμή στούς γονεῖς ἔχει ἀγαθά ἀποτελέ-
σματα, τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καί τή μα-
κροζωΐα πάνω στή γῆ.
Ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα σου εἶναι τά ὄρ-
γανα τοῦ Θεοῦ, πού σέ ἔφεραν στό κό-
σμο, καί πόνεσαν καί κουράστηκαν γιά
νά σέ μεγαλώσουν καί νά σέ παραδώ-
σουν στή κοινωνία ὁλόκληρο ἄνθρωπο.
~ 72 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Δέν ὑπάρχει κανένας ἄλλος στόν κόσμο,
πού θά νοιαστεῖ γιά σένα καί θά πονέσει
στίς δύσκολες σου ὥρες ἐκτός αὐτῶν. Ἔ-
χεις ὑποχρέωση ὅπως ἐκεῖνοι σέ φρόντι-
σαν καί ἐσύ νά ἀνταποδώσεις τή φροντί-
δα τή στιγμή πού θά τή χρειαστοῦν. Ὅ-
πως ἐκεῖνοι σέ ἀγάπησαν νά τούς ἀγα-
πᾶς. Αὐτό θέλει ὁ Θεός νά κάνεις γιά νά
σέ εὐλογήσει καί νά ζήσεις πολλά χρόνια
στή γῆ.
Ἒπειδή δέν εἶναι λίγοι σήμερα ἐκεῖνοι
πού ἀφήνουν τούς γονεῖς τους χωρίς
φροντίδα καί ἀγάπη, γιατί ἔχουν ἄλλες ἀ-
σχολίες, καί ἄλλοι ἐπειδή πῆρε ὁ ἄλλος ἀ-
δελφός κάτι περισσότερο στή μοιρασιά
τῆς περιουσίας, ἐγκαταλείπουν ἤ καί μι-
σοῦν ἀκόμα τούς γονεῖς τους.
Αὐτοί σίγουρα ἁμαρτάνουν ἐνώπιον τοῦ
Θεοῦ καί θά τιμωρηθοῦν.
Ἄν άνήκεις καί σύ ἀναγνώστη μου στήν
κατηγορία αὐτή, φρόντισε νά διορθώ-
σεις, γιατί σίγουρα θά πάθεις τά ἴδια ἀπό
~ 73 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τά παιδιά σου. Θά πληρωθεῖς μέ τό ἴδιο
νόμισμα πού πλήρωσες τούς γονεῖς σου.
Πνευματική γονεῖς σου εἶναι καί αὐτοί
πού σέ ἀναδέχτηκαν ἀπό τή κολυμβήθρα
καί σέ ἔκαναν χριστιανό. Ὅλους αὐτούς
ἔχεις ὑποχρέωση νά τούς τιμᾶς καί νά
τούς ἀγαπᾶς. Μόνο ἔτσι θά εἶσαι τηρη-
τής τῆς πέμπτης ἐντολῆς καί θά ἔχεις τήν
εὐλογία τοῦ Θεοῦ.Συμμορφώσου λοιπόν
μέ τό θέλημα τοῦ Κυρίου γιά νά μήν συγ-
καταλεχθεῖς μέ τούς παραβάτες τῶν ἐν-
τολῶν τοῦ Θεοῦ καί νά χάσεις τήν αἰώνια
ζωή.
Ἐκτός ὅμως τῶν φυσικῶν γονέων, ὑπάρ-
χουν καί οἱ πνευματικοί γονεῖς. Αὐτοί
πού σοῦ μετάδωσαν τό λόγο τοῦ Θεοῦ.
Αὐτοί πού σέ καθοδηγοῦν στό δρόμο τοῦ
Κυρίου, ἤ καί δέχονται τήν ἐξομολόγησή
σου καί φροντίζουν γιά τή σωτηρία σου.

Ἐντολή Ἕκτη:
Οὐ μοιχεύσεις.
~ 74 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Μοιχεία καί πορνεία ἔχουν τά ἴδια ἀποτε-
λέσματα. Τό σῶμα τοῦ χριστιανοῦ εἶναι
ναός τοῦ Θεοῦ καί τά μέλη του εἶναι μέ-
λη Χριστοῦ. Πορνεύοντας ἤ μοιχεύοντας
ὁ χριστιανός κάνει τά μέλη τοῦ Χριστοῦ
μέλη πόρνης, κατά τόν ἀπόστολο Παῦλο,
ἀτιμάζει καί περιφρονεῖ τό Χριστό, ἀλλά
καί ἀποκόπτεται ἀπό τό σῶμα τοῦ Χρι-
στοῦ ὡς μολυσμένο καί σαπιμένο σῶμα.
Ἄν ἔχεις γυναίκα καί πῆγες μέ ἄλλη, πε-
ριφρόνησες τό Θεό, ἀτίμασες τή γυναίκα
σου, μόλυνες τό σῶμα σου, ἄφησες τό
Θεό καί ἀκολούθησες τό Διάβολο, ἔγινες
ὑποψήφιο μέλος τῆς κόλασης, ἔχασες τή
βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἄν δέν μεταμεληθεῖς
καί τρέξεις στήν ἐξομολόγηση καταδίκα-
σες τόν ἑαυτό σου γιά πάντα στό σκοτάδι
τῆς κολάσεως.
Ἄν εἶσαι ἐλεύθερος καί πόρνευσες, ἰσχύ-
ουν αὐτά πού εἴπαμε γιά τό μοιχό. Βλέ-
πεις ὅτι δέν ἐγρατεύεσαι, νά παντρευ-
τεῖς, γιά νά ἔχεις τή γυναίκα σου καί νά
~ 75 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σβήνεις τή πύρωση τοῦ σώματός σου. Ἄ-
κουσε καί τόν ἀπόστολο πού λέγει:«Γιά
τίς πορνεῖες σας, ἄς ἔχει ὁ καθένας
τή γυναίκα του». «Πόρνοι καί μοι-
χοί βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομή-
σουσιν».
Ἄν ἔπραξες τό ἁμάρτημα αὐτό, φρόντισε
μέ τή μετάνοια καί ἐξομολόγησή σου νά
τό καθαρίσεις, γιά νά δεῖς πρόσωπο Θε-
οῦ.

Ἐντολή Ἑβδόμη:
Οὐ κλέψεις.
Ἡ κλοπή εἶναι ἁμαρτία. Γιά νά κλέψει
κάποιος προϋπάρχουν στήν ψυχή του
καί ἄλλες ἁμαρτίες. Γιά νά κλεψει τό συ-
νάνθρωπό του, ὁ κλέφτης, δέν ἔχει ἀγά-
πη, μισεῖ, περιφρονεῖ, ἔχει κακία, φυλαρ-
γυρία κλπ. Γι’αὐτό τολμᾶ νά κλέψει τήν
περιουσία τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου καί νά
τόν ἀδικήσει. Κλοπές γίνονται τή νύχτα
στό σκοτάδι, ἀλλά γίνονται καί κλοπές
~ 76 ~
Περί θείας Κοινωνίας
στό φῶς τῆς ἡμέρας. Ὅπως τό ἐλλειπές
ζύγισμα ἤ μέτρημα ἐμπορευμάτων. Ἤ ἀ-
κόμα νά ξεγελάσει τόν ἄλλο καί νά τοῦ
δώσει κακῆς ποιότητας ἐμπόρευμα μέ τά
ψέματα πού θά τοῦ ἀραδιάσει.
Ἄν εἶσαι ἐμπορευόμενος νά λές τήν ἀλή-
θεια τόσο ὡς πρός τή ποιότητα ὅσο καί
πρός τή ποσότητα. Τά μέτρα σου καί οἰ
ζυγαριές σου νά εἶναι σωστές, διαφορετι-
κά εἶσαι κλέφτης καί θά σέ τιμωρήσει ὁ
δικαιος κριτής τήν ἡμέρα τῆς μεγάλης δί-
κης.
Ἄν ἔκλεψες, νά ἐπιστρέψεις τά κλοποι-
μαῖα, νά ἀποκαταστήσεις τόν ἑαυτό σου
μέ τήν ἐξομολόγησή σου, καί σίγουρα ὁ
Κύριος θά σέ δεῖ μέ μεγάλη συμπάθεια
καί θά σέ σώσει.

Ἐντολή Ὀγδόη:
Οὐ φονεύσεις.
Νά μή φονεύσεις, γιατί δέν ἔδωσες ἐσύ
τή ζωή καί ἑπομένως δέ ἔχεις κανένα δι-
~ 77 ~
Περί θείας Κοινωνίας
καίωμα νά ἀφαιρέσεις τή ζωή ἄλλου ἀν-
θρώπου. Θά πρέπει νά εἶσαι πολύ προ-
σεκτικός, νά μή θυμώνεις, γιά νά μή
βρεθεῖς στή θέση νά γίνεις φονιάς.
Ὁ φονιάς ἀφαιρεῖ τό δικαίωμα τοῦ Θεοῦ,
γιατί μόνο Αὐτός ἔχει τό δικαίωμα νά κρί-
νει ἤ νά ἀφαιρεῖ ζωές, ἐπειδή αὐτός εἶναι
ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου. Ὁ
φονιάς γίνεται ὄργανο τοῦ διαβόλου καί
χάνει τήν υἱοθεσία τοῦ Θεοῦ. Εἶναι δέ ἀ-
κόμα καί αὐτός ἄξιος θανάτου καί αὐτό
θά λάβει σάν ἀμοιβή τελικά ἄν δέν μετα-
νοήσει.
Στή κατηγορία τῶν φονιάδων συγκατα-
λέγονται καί οἱ γυναίκες πού κάνουν ἐ-
κτρώσεις καί σκοτώνουν τά σπλάχνα
τους, οἱ γιατροί πού ἐνεργοῦν τήν ἔκτρω-
ση καί αὐτοί ἀκόμα πού συμβούλεψαν τή
γυναίκα νά κάνει τήν ἔκτρωση
Ἐκτός τῆς ἀφαίρεσης ζωῆς πού εἶναι φυ-
σικός φόνος, ἔχουμε καί τόν ἠθικό φό-
νο.Τέτοιος εἶναι ὅταν συκοφαντήσεις κά-
~ 78 ~
Περί θείας Κοινωνίας
ποιο, τόν ἐξευτελίσεις καί καταστρέψεις
τήν κοινωνική του ὑπόσταση. Εἶναι ἀκό-
μα ἠθικός φόνος καί εἶσαι ἔνοχος, ὅταν
κακολογήσεις καί ἐμποδίσεις καί μαται-
ώσεις τήν ἀποκατάσταση κάποιας νέας
κοπέλας.
Ἐκτός αὐτῶν εἶναι καί ὁ πνευματικός θά-
νατος. Ὅταν μέ τή ζωή σου καί τό παρά-
δειγμά σου γίνεις αἰτία νά χάσει κάποιος
τή πίστη του καί νά ἀκολουθήσει τήν αἵ-
ρεση ἤ ὅταν παρασύρεις κάποιο ἄνθρω-
πο στήν ἁμαρτία, τόν φονεύεις πνευματι-
κά καί εἶναι χειρότερος ὁ πνευματικός
φόνος, γιατί σκοτώνει σῶμα καί ψυχή.
Ἓρεύνησε λοιπόν τόν ἑαυτό σου καί δι-
όρθωσε τή ζωή σου ὅπως θέλει ὁ Κύριος

Ἐντολή Ἐννάτη:
Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατά τοῦ
πλησίον σου μαρτυρία ψευδῆ.
Ἄν κλήθηκες σέ δίκη καί μαρτύρησες
ψέματα καί καταδικάστηκε ὁ ἀθῶος εἶ-
~ 79 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σαι ἔνοχος παραβάσεως, ὅπως ἐπίσης ἄν
συκοφάντησες κάποιο γιά νά τόν ἐκδικη-
θεῖς. Μέ τά ψέματά σου χωρίζεσαι ἀπό
τό Θεό. Ἀκολουθεῖς τό πατέρα τοῦ ψεύ-
δους, τόν πρῶτο ψεύτη, τό διάβολο πού
εἶπε ψέματα στούς πρωτοπλάστους καί
τούς χώρισε ἀπό τόν Κύριο.Νά ἀποφεύ-
γεις τό ψέμα, γιά να μήν χωριστεῖς ἀπό
τό Θεό. Ἐξέτασε λοιπόν τή συμπεριφορά
σου μέ βάση τήν ἐντολή αὐτή καί διόρ-
θωσε τόν ἑαυτό σου.
Ἐντολή Δεκάτη:
Οὐκ ἐπιθυμήσεις πάντα ὅσα τῷ πλη-
σίον σου ἐστι.
Ἡ ἐπιθυμία γεννᾶται ἀπό τά διάφορα πά-
θη πού ἀφήνει ὀ ἄνθρωπος νά τόν κυρι-
εύσουν.Ἀπό τήν πλεονεξία, τή φιληδονία,
τή φυλαργυρία κλπ. Ἂπό τήν ἐπιθυμία γί-
νεται ἡ πράξη, καί ἀπό τήν τελείωση τῆς
πράξεως ἔρχεται ἡ ἁμαρτία. Γιά τοῦτο
καί ὁ Θεός διατάσσει: Νά μήν ἐπιθυμή-
σεις τή γυναίκα τοῦ πλησίον σου, τήν οἰ-
~ 80 ~
Περί θείας Κοινωνίας
κία, τόν ἀγρό, τά παιδιά του, τά βόδια
του, ἤ ὅ,τι ἄλλο ἔχει στή κατοχή του. Καί
στήν Καινή Διαθήκη ὁ Κύριος διευκρινί-
ζει ὅτι ὁποιος βλέπει γυναίκα καί τήν ἐπι-
θυμεῖ, αὐτός διέπραξε στή καρδιά του τή
μοιχεία, τήν ἁμαρτία. Ἡ ἐπιθυμία ὁδηγεῖ
πάντοτε στήν ἁμαρτία. Γι’ αὐτό πρέπει
νά φυλάγεσαι νά μήν ἐπιθυμεῖς, ἀλλά νά
ἀρκεῖσαι μ’ αὐτά πού ἔχεις.
Ἄν νομίζεις ὅτι βαρύνεσαι μέ κάποια ἁ-
μαρτωλή ἐπιθυμία, μήν ἀμελήσεις νά τήν
καθαρίσεις, γιά νά μήν τή βρεῖς ἐνώπιόν
σου τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως.
Μέ βάση λοιπόν ὅσα ἔχουμε πεῖ ἀνάκρι-
νε, ἐξέταζε τόν ἑαυτό σου κανόνιζε τή
συμπεριφορά σου γιά νά ἐλευθερωθεῖς ἀ-
πό τή παράβαση καί τήν ἐνοχή καί κατά
τή Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου νά
βρεθεῖς μέ τό χορό τῶν δικαίων. Προχώ-
ρα ἔτσι ἐπικαλούμενος καί τή βοήθεια
τοῦ Κυρίου καί σίγουρα θά βρεῖς τή χαρά
τῆς δικαίωσης καί σωτηρίας .
~ 81 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Γιά νά ὁλοκληρωθεῖ αὐτή ἡ κατά Χρι-
στόν ζωή, θά πρέπει ὅπωσδήποτε νά ἀρ-
χίσει ἀπό τή ζωή αὐτή ἡ προσπάθεια καί
νά συνεχίσει καί νά φτάσει στήν κάθαρ-
ση τῆς ψυχῆς ἀπό τά κακά καί αὐτό εἶναι
στό χέρι τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί ὁ μελλοντι-
κός βίος αὐτῶν πού θά παραλάβει χωρίς
νά ἔχουν τίς δυνάμεις πού χρειάζονται γι’
αὐτόν, δέν πρόκειται νά τούς βοηθήσει
καθόλου γιά τήν καλοπέρασή τους ἐκεῖ.
Αὐτοί θά κατοικήσουν στόν ἀθάνατο ἐ-
κεῖνο τόπο σάν νεκροί καί ἄθλιοι. Γιά πα-
ράδειγμα μπορεῖ νά σκορπίζεται παντοῦ
πλούσια εὐωδία, ἀλλά ὅταν δέν ἔχεις ὄ-
σφρηση δέν μπορεῖς νά τήν ἀπολαύσεις.
Κάθε χριστιανός πού ποθεῖ τή σωτηρία
του καί τήν ἀπόλαυση τῆς αἰωνίου ζωῆς
πρέπει νά εἶναι σ’ ἕνα διαρκή ἀγώνα κα-
ταρτισμοῦ καί ἐπαγρύπνησης, ὅπως συ-
νήθως κάνει καί γιά τή ζωή αὐτή τήν
πρόσκαιρη. Νά προφυλάγεται ὅσο μπο-
ρεῖ ἀπό τά ἁμαρτήματα τῆς καθημερινό-
~ 82 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τητας καί νά μήν ἀμελεῖ νά εξομολογεῖ-
ται ὅταν ἡ συνήδεισή του τόν κατακρί-
νει, ἔστω καί κάθε ἑβδομάδα, νά καθαρί-
ζεται καί νά κοινωνᾶ, καί σίγουρα, ἑβδο-
μάδα μέ ἑβδομάδα τἀ ἁμαρτήματα θά λι-
γοστεύουν καί θά προοδεύει πνευματικά
μέ τή βοήθεια τοῦ Κυρίου καί τήν καθο-
δήγηση τοῦ Πνευματικοῦ του.
Ὁ χριστιανός σέ κάθε περίπτωση πού νο-
μίζει ὅτι θά ἁμαρτήσει, ἄς θυμᾶται ἐκεῖνο
πού εἶπεν ὁ Πάγκαλλος Ἰωσήφ ὅταν τόν
προκαλοῦσε ἡ ἁμαρτία: «Δέν πρόκειται
νά κάνω τό πονηρό τοῦτο πρᾶγμα ἐνώ-
πιον τοῦ Κυρίου» Ἄς συναισθανόμαστε
ὅτι βρικόμαστε πάντοτε κάτω ἀπό τό ἄ-
γρυπνο μάτι τοῦ Κυρίου, καί μέ τή βοή-
θειά Του θά μποροῦμε νά ἀποφεύγουμε
τίς κακοτοπιές τῆς ἁμαρτίας.
Σίγουρα κανείς δέ θά ἀπαλλαγεῖ εὔκολα
ἀπό τίς μικρές πτώσεις, γιατί ἡ τρεπτή
μας φύση καί ἡ ἀδυναμία μας κάπου θά
μᾶς ρίχνουν, ἀλλά ἐμεῖς θά συνεχίζουμε
~ 83 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τόν ἀγώνα καί μετά τήν ἐξομολόγησή
μας νά προσερχόμαστε στή Θεία Κοινω-
νία, γιά νά λαμβάνομε δύναμη καί βοή-
θεια καί ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα τῆς ἀναχώρι-
σής μας, ὁ Θεός θά βρεῖ τήν κατάλληλη
στιγμή νά μᾶς πάρει καθαρισμένους.
Δέν πρέπει ὅμως νά ξεχνοῦμε ὅτι κάθε ἕ-
νας πού ποθεῖ νά ἀναστηθεῖ καί νά εἶναι
ὅμοιος τοῦ Κυρίου, πρέπει νά ἁγνίζει, νά
καθαρίζει τόν ἑαυτό του, ὅπως καί ὁ Κύ-
ριος εἶναι ἁγνός καί καθαρός. (Ἰωάννου
3. 3). Σίγουρα χρειάζεται καθαρότητα
ψυχῆς καί σώματος καί συμφιλίωση μέ
τυχών ἐχθρούς μας.
Μόνον ὅσοι ἀγωνίζονται καί ζοῦν χριστι-
ανική ζωή δικαιοῦνται νά συμμετέχουν
στή θεία Κοινωνία.

12.ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

~ 84 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἄν εἶσαι ἐραστής, ἄν ἐπιθυμεῖς πολύ τήν
αἰώνια ζωή, ἄν ἐπιθυμεῖς νά ἔχεις μέσα
σου Αὐτόν πού δίνει ἀθανασία στόν ἄν-
θρωπο, θά πρέπει νά ζεῖς σύμφωνα μέ
τίς ἐντολές Του καί νά ἔχεις ἕνα συνεχή
ἀγώνα ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας.Νά μήν
κυριεύεσαι ποτέ ἀπό τά ὑλικά ἀγαθά. Καί
οὔτε νά χάνεις τόν χρόνο σου σέ θεάμα-
τα ἤ καί σέ ἀνώφελα πράγματα, ἀλλά νά
τόν χρησιμοποιεῖς γιά ἐργασία πνευματι-
κή καί πρός ὤφελος αἰώνιον τῆς ψυχῆς
σου.Νά προσέχεις περισσότερο τά αἰώ-
νια καί λιγότερο τά πρόσκαιρα καί ἐφή-
μερα.
Πρέπει νά ἔχουμε τήν ἴδια γνώμη μέ Ἐ-
κεῖνον πού κοινωνοῦμε τό σῶμα καί τό
αἷμα Του, καί νά μήν εἴμαστε ἀπό τή μιά
ἑνωμένοι διά τῆς θείας Κοινωνίας, καί ἀ-
πό τήν ἄλλην διηρεμένοι μέ τίς ἁμαρτίες
μας.Ἕνα χρέος ἔχομεν ὅλοι, νά ἐφαρμό-
ζουμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί νά προ-

~ 85 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σαρμόζουμε τό βίο μας σύμφωνα μέ τήν
ἀρέσκειά Του.
Ἐκεῖνο πού μᾶς προετοιμάζει ἀποτελε-
σματικά γιά τούς πνευματικούς μας ἀ-
γῶνες σ’ ὅλες τίς περιπτώσεις, εἶναι ὁ πό-
θος γι’ αὐτά πού ἀγωνιζόμαστε.
Ἐπίσης θά πρέπει νά συμβουλεύεσαι
πάντοτε τή συνείδησή σου καί ὅταν σέ
κατηγορεῖ νά τρέχεις νά τήν καθαρίζεις
μέ την εξομολόγησή σου. Γιατί λέγει ὁ εὐ-
αγγελιστής Ἰωάννης, «ὅταν σέ κατηγορεῖ
ἡ συνείδησή σου δέν ἔχεις παρρησία στό
Θεό.»
Θά θέλεις σίγουρα νά μάθεις περισσότε-
ρα γιά τό θέμα τῆς προετοιμασίας τῆς
Θείας Κοινωνίας.
Ἄν μελετᾶς τό λόγο τοῦ Θεοῦ θά μάθεις
τί θέλει ἀπό σένα γιά νά τοῦ εἶσαι ἀρε-
στός. Μερικά ὅμως ἀπό αὐτά θά σοῦ εἰπῶ
κι’ εγώ γιά νά σέ βοηθήσω.
1. Χρειάζεται πρῶτα μιά αὐτογνωσία καί
εἶμαι βέβαιος ὅτι θά ἀντιληφθεῖς τήν κα-
~ 86 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τάσταση πού βρίσκεσαι, γιατί ἡ συνείδη-
σή σου θα σέ πληροφορήσει.Χρειάζεται
αὐτοέλεγχος καί αὐτοκατηγορία. Αὐτός
πού κατηγορεῖ τόν ἑαυτό του ὠφελεῖται
διπλά. Καί τά ἁμαρτήματά του γνωρίζει,
ἀλλά καί στό μέλλον γίνεται πιό ἀπρόθυ-
μος νά ἁμαρτήσει.
2, Νά πιστέψεις ἐκ βάθους ψυχῆς ὅτι ὁ
Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Σω-
τήρας καί Λυτρωτής τοῦ κόσμου καί τῆς
δικῆς σου ψυχῆς.Καί ὅτι μιά μέρα ἀργά ἤ
γρήγορα θά ἔλθει πάλιν σάν Βασιλιάς καί
φοβερός Κριτής γιά νά πληρώσει τον κά-
θε ἄνθρωπο, ἀνάλογα μέ τήν ἐργασία του
καί τή συμπεριφορά του στόν κόσμο αὐ-
τό.
3. Νά ποθήσει ἠ ψυχή σου τόν πλάστη
της καί τήν αἰώνια βασιλεία πού ἐτοίμα-
σε γιά σένα.Γιά νά ἐνισχύσεις αὐτό τόν
πόθο καί νά τόν θερμάνεις, θά σέ συμ-
βούλευα νά διαβάζεις τό βίο καί τήν πο-
λιτεία τῶν ἁγίων μας καί νά τούς μιμεῖ-
~ 87 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σαι, γιατί ὁ βίος τους εἶναι ἡ ζωή τοῦ Χρι-
στοῦ πού παρατείνεται στούς αἰῶνες.
4. Νά εἶσαι βέβαιος καί πάντοτε νά τό
θυμᾶσαι ὅτι εἶσαι ξένος καί παρεπίδημος
στή γῆ αὐτή καί τίποτα δέν εἶναι δικό
σου.
5. Ἐκεῖνο πού ἐσύ μισεῖς μήν τό κάνεις σέ
ἄλλους. Καί ὅσα θέλεις νά κάνουν οἱ ἄλ-
λοι γιά σένα, αὐτά νά κάνεις καί ἐσύ
στούς ἄλλους συνανθρώπους σου, ὅπως
εἶπε καί ὁ Κύριος στό Εὐαγγέλιο.
6. Νά βλέπεις τόν κάθε ἄνθρωπο ὡς εἰκό-
να τοῦ Θεοῦ καί ἀδελφό σου, καί νά ἐκ-
δηλώνεις τήν ἀγάπη καί τή συμπάθειά
σου μέ ἔργα στό συνάνθρωπό σου.
7. Νά εἶσαι βέβαιος ὅτι τά ἀγαθά τοῦ κό-
σμου τούτου ὅσο μεγάλα καί θαυμαστά
κι’ ἄν εἶναι ἔχουν ἡμερομηνία λήξεως.
Δέν εἶναι δικά σου, ἀλλά δῶρο τῆς Θείας
Πρόνοιας καί μᾶς τά παρέχει γιά τή σύν-
τομη διαβίωσή μας στόν κόσμο αὐτό. Ἑ-
πομένως δέ θά πρέπει νά μᾶς ἀπορρο-
~ 88 ~
Περί θείας Κοινωνίας
φοῦν, νά μᾶς ἐγκλωβίζουν καί νά μᾶς ἀ-
πομακρύνουν ἀπό τήν προσπάθεια τῆς
σωτηρίας μας. Εἶναι γιά τοῦτο πού ὁ
Δαυΐδ γράφει στούς ψαλμούς «πλοῦτος
ἐάν ρέει μή προστίθεσθε καρδίαν»,
δηλαδή καί νά τρέχει ὁ πλοῦτος σάν τό
ποτάμι, μήν τοῦ δώσει τήν καρδιά σου,
νά μήν σέ κυριεύσει.
8. Βέβαια ὅταν πάρεις τήν ἀπόφαση νά
ἐφαρμόσεις τά πιό πάνω, νά εἶσαι βέβαι-
ος ὅτι θά δεχθεῖς καί θά δέχεσαι καθημε-
ρινά μεγάλους πειρασμούς καί προκλή-
σεις,εὐχάριστες καί παραπλανητικές ὑ-
ποσχέσεις ἀπό τό διάβολο. Θά σοῦ ὑπο-
βάλλει λογισμούς γιά νά σέ παρασύρει, ἐ-
σύ ὅμως μήν τό πιστεύεις γιατί εἶναι πλά-
νος καί συκοφάντης. Κάθε σου σκέψη
καί κάθε λογισμό νά τό περνᾶς ἀπό τό
φίλτρο τοῦ θείου θελήματος. Για νά πά-
ρεις ἐνίσχυση καί παρηγορία καί φωτι-
σμό, νά μάθεις νά βάζεις κάτω τά γόνατα
καί νά ἀπευθύνεσαι στόν Πλάστη μας μέ
~ 89 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τήν προσευχή σου καί θά λαμβάνεις ἐνί-
σχυση και προστασία.
9. Ὁ Κύριος μᾶς προτρέπει νά μείνουμε
κοντά Του καί θά εἶναι κι’ Αὐτός κοντά
μας. Καί αὐτό θά τό καταφέρεις, ἐάν ἔ-
χεις τόν λόγο Του σάν λυχνάρι στά πόδια
σου καί σάν φῶς στό δρόμο σου, ὅπως
τόν εἶχε ὁ Δαυδ καί τόσοι ἄλλοι πού εὐα-
ρέστησαν στον Κύριο.
10. Νά θυμᾶσαι ὁτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ λέ-
γει: «Οἱ μακρύνοντες ἑαυτούς ἀπό σοῦ ἀ-
πολοῦνται» Δηλαδή, Θεέ μου, αὐτοί πού
φεύγουν μακριά σου χάνονται.
11.Πρέπει νά ἔχεις τακτικό ἐξομολόγο
πού θά σέ διδάσκει καί θά σέ καθοδηγεῖ
στό θέμα αὐτό τῆς προετοιμασίας. Ἄκου-
σε λοιπόν: Ὅταν θά πάεις νά κοινωνή-
σεις,πρέπει νά εἶσαι ἐξομολογημένος καί
νά ἔχεις ἐγκράτεια καί προσευχή. Τό
Σάββατο τό μεσημέρι θά πάρεις λαδερό
φαγητό. Τό βράδυ ἐλαφρό δεῖπνο χωρίς
λάδι, καί πρίν πάεις γιά ὔπνο θά διαβά-
~ 90 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σεις τό Μικρό Ἀπόδειπνο. Μετά τή δοξο-
λογία θά διαβάσεις τήν Ἀκολουθία τῆς
Θείας Μεταλήψεως, και θά τελειώσεις τό
Ἀπόδειπνο. Δέν θά βγεῖς σέ καμιά ἔξοδο,
ἀλλά νά κοιμηθεῖς νωρίς, γιά νά ξυπνή-
σεις τό πρω κεφάτος νά πάεις στήν Ἐκ-
κλησία.
Ἰδιαίτερη νηστεία δέν ὑπάρχει πρίν τή
θεία Κοινωνία. Πρέπει ὅμως νά ἐφαρμό-
ζει ὁ χριστιανός τίς νηστεῖες τῆς Ἐκκλη-
σίας καί τῆς Τετάρτης καί Παρασκευῆς,
ὅταν μπορεῖ. Καί ὅταν πρόκειται νά κοι-
νωνήσει νά κάνει τουλάχιστο καί δυό
τρεῑς μέρες νηστεία.
Τά ἀδρόγυνα πρέπει νά εἶναι καθαρά
τρεῖς μέρες πρίν τή θεία Κοινωνία, ἀλλά
καί μετά τή θεία Κοινωνία νά προσπα-
θοῦν νά κάνουν κάποια ἐγκράτεια, γιατί
ἐπιβάλλεται κάτι τέτοιο.
12. Στή Θεία Λειτουργία, τή στιγμή πού ὁ
Λειτουργός ἐκφωνεῖ τό: «Πρόσχωμεν,
τά Ἅγια τοῖς ἁγίοις», θά διαβάσεις τίς
~ 91 ~
Περί θείας Κοινωνίας
εὐχές τῆς Θείας Μεταλήψεως: «Πίστεύω
Κύριε, καί ὁμολογῶ...» μέχρι πού θά
κληθεῖς «Μετά φόβου Θεοῦ..» νά πάεις
νά κοινωνήσεις.
13.Στό Μυστήριο πρέπει νά πηγαίνεις
ντυμένος κατάλληλα. Αὐτό θά πρέπει νά
τό προσέξουν ἰδιαίτερα οἱ γυναῖκες, νά
ντύνονται μέ γυναικεία στολή, χωρίς βα-
ψίματα, καί μέ κάλλυμα στήν κεφα-
λή,γιατί ἔτσι φανερώνουν τήν ὑποταγή
τους στόν Κύριο, ἀλλά καί ντροπή γιά
τούς ἀγγέλους.Οἱ χριστιανοί πρέπει να
πηγαίνουν στή Θεία Κοινωνία μέ τήν ἀ-
πόλυτη πίστη ὅτι κοινωνοῦν τό Σῶμα ἐ-
κεῖνο τοῦ Λυτρωτή μας, πού ἔπαθε γιά νά
σώσει τόν κόσμο. Χωρίς αὐτή τή ζωντα-
νή καί βέβαιη πίστι δέν ὠφελεῖται κανέ-
νας.
14. Εἶσαι ἤδη κοντά στό ἅγιο Ποτήριο,
βάλε τόν σταυρό σου, πάρε τό μάκτρο
(τό μαντήλι) βάλετο κάτω ἀπό τό σιαγόνι
σου. Ὅταν μεταλάβεις σκούπισε τά χείλη
~ 92 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σου μέ τό μάκτρο, καί δῶσε το στόν ἑπό-
μενο. Πήγαινε στή θέση σου καί ἄν μπο-
ρέσεις διάβασε τή θεία Εὐχαριστία, ἤ θά
τήν διαβάσεις στό σπίτι σου, δέ θά ἀμε-
λήσεις, γιατί σημαίνει ἀγνωμοσύνη, ἀχα-
ριστία.
Τώρα ἑνώθηκες μέ τόν Κύριο καί μέ τούς
ἄλλους πού κοινώνησαν. Ἀποτελεῖς γνή-
σιο καί ζωντανό μέλος τοῦ Σώματος τοῦ
Χριστοῦ, τῆς Ἐκκλησίας . Ἔγινες χριστο-
φόρος καί θεοφόρος.
Χριστιανέ, θά πρέπει νά γνωρίζεις ὅτι
μετά τή Θεία Κοινωνία νά εἶσαι προσε-
κτικός, νά μήν πληγωθεῖς καί τρέξει αἶ-
μα, Ἡ Θεία Κοινωνία δέ πηγαίνει στό
στομάχι καί στόν ἀφεδρώνα, ἀλλά κατευ-
θεῖαν στό αἷμα καί ζωογονεῖ τήν ψυχή.
καί εὐεργετεῖ ὅλον τόν ἄνθρωπο.
Mετά τή Θεία Κοινωνία θά πρέπει νά εἶ-
σαι ἐγκρατής καί προσεκτικός, νά μή βε-
βηλώσεις τόν ἁγιασμό σου μέ καμιά ἁ-
μαρτία. Γιά νά διαφυλάξεις τόν ἑαυτό
~ 93 ~
Περί θείας Κοινωνίας
σου καί νά εἰσέλθεις στή βασιλεία τοῦ
Θεοῦ. Χρειάζεται προσοχή κόπος καί ἀ-
γώνας συνεχής, αὐτό μήν τό ξεχνᾶς. Ὁ
Χριστός ὑποσχέθηκε σταυρό καί ὄχι κα-
λοπέραση στούς ὁπαδούς Του. Να τό θυ-
μᾶσαι αὐτό γιά νά μήν ὑποχωρεῖς στά ἐμ-
πόδια πού βάζει ὁ ἐχθρός.
Νά μή φοβᾶσαι καθόλου, ἀλλά νά σκέ-
φτεσαι ὅτι εἶναι μαζί σου ὁ Κύριος, ἕτοι-
μος σέ κάθε στιγμή νά σέ στηρίξει. Κι’ ἀ-
κόμα ἄν πέσεις σέ ἀκούσια ἁμαρτήματα,
μή τρομάξεις, ἀλλά νά τρέχεις στήν ἐξο-
μολόγηση καί στή Θεία Κοινωνία. Αὐτό
πρέπει νά εἶναι συνεχές, γιατί δέ θά πά-
ψεις νά ἁμαρτάνεις, ἔστω καί σέ κάτι μι-
κρό, ἐν ὅσω εἶναι τά μάτια σου ἀνοιχτά.
Ἐσύ θά ἀγωνίζεσαι, θά πέφτεις καί θά
σηκώνεσαι συνεχῶς καί ὁ Κύριος σίγου-
ρα θά ἐλεήσει ὅσους ἀγωνίζονται. Θά δι-
αλέξει τήν ὥρα πού θά εἶσαι καθαρός καί
θά σέ πάρει κοντά Του, νά σοῦ γλυκάνει

~ 94 ~
Περί θείας Κοινωνίας
τίς δύσκολες στιγμές πού πέρασες ἀγωνι-
ζόμενος.
Θέλω νά σέ προειδοποιήσω,ἐπαναλαμ-
βάνοντας, μιά παγίδα πού ὁ ἐχθρός μᾶς
βάζει καί πρέπει νά τήν γνωρίζεις. Εἶναι
πολλοί ἐκεῖνοι πού ἀποφεύγουν τή Θεία
Κοινωνία μέ τήν πρόφαση: «Μα εἶμαι
ἁμαρτωλός καί ἀνάξιος, πῶς θά κοι-
νωνήσω;». Αὐτό εἶναι τοῦ πονηροῦ ἀ-
δελφέ μου. Σίγουρα εἶσαι ἁμαρτωλός.
Ἀλλά ὁ Χριστός ἦλθε γιά τούς ἁμαρτω-
λούς. Κανένας ἄνθρωπος δέ θά ἀπαλλα-
χθεῖ ἀπό τήν ἁμαρτία, ἐν ὅσο εἶναι τά μά-
τια του ἀνοιχτά. Θά ἔχουμε ἔστω καί μι-
κρά πεσίματα στή ζωή μας, θά ἔχουμε
καί πληγές γιατί ἔχουμε πόλεμο συνεχή.
Καί αὐτοί οἰ ἅγιοί μας ἀκόμα δέν ἦταν τε-
λείως ἀπαλλαγμένοι γιατί ἦσαν ἄνθρω-
ποι. Δέν γίνεται νά πολεμᾶς σ’ όλη σου τή
ζωή καί νά μήν δέχεσαι τραύματα ἔστω
καί μικρά.

~ 95 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ὁ Κύριος μᾶς ἔστησε Θεραπευτήριο καί
ὅταν πληγωθοῦμε νά τρέχουμε γιά θερα-
πεία. Ἡ τακτική μετάνοια καί ἐξομολόγη-
ση καί ἡ συχνή Θεία Κοινωνία θεραπεύ-
ουν τίς πληγές καί ἀξιώνουν τόν ἄθρωπο
νά γευθεῖ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Προσπά-
θεια καί θάρρος καί πίστη στόν ἀγώνα
χρειάζεται καί ὁ Κύριος θά τά εὐλογήσει
καί θά σέ ἀμείψει στή βασιλεία Του
Στή ζωή αὐτή πρέπει νά ἔχουμε συνεχῶς
στήν σκέψη μας, τήν προετοιμασία καί
τήν προσέλευση μας στή Θεία Κοινωνία.
Τά ἄλλα θά τά ἔχουμε σέ δεύτερη μοίρα.
Θά κάνουμε βέβαια κάποια προσπάθεια
καί γι’ αὐτά χωρίς ἄγχος καί ἀγωνία. Θά
προσπαθοῦμε ὅσο χρειάζεται νά ἔχουμε
τά ἀναγκαῖα στά ὁποῖα καί ὁ Κύριος θά
εἶναι βοηθός καί θά παρέχει αὐτά πού θα
χρειασθοῦν. Γι’ αὐτό νἆσαι βέβαιος.

13.ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

~ 96 ~
Περί θείας Κοινωνίας
Ἀγαπητέ ἀναγνώστη,
Ἄν θέλεις νά ὀνομάζεσαι καί νά εἶσαι
πραγματικός Χριστιανός καί ἄξιος νά φέ-
ρεις τό ὄνομα αὐτό, ἀπόβαλε σάν ἄλλο ἔν-
δυμα τά διάφορα κακά πάθη ἤ συνήθειες
πού ἔχεις ἀκόμα. Ἐλευθερώσου ἀπό ἐκεῖ-
να τά ὑλικά πράγματα πού σέ κρατοῦν
δέσμιο, καί προσάρμοσε τή ζωή σου μέ
τό θέλημα τοῦ Πλάστη σου καί νά εἶσαι
βέβαιος ὅτι θά βγεῖς κερδισμένος. Ἔχεις
ἐνώπιόν σου μιά ὀλοκληρωμένη προσπά-
θειακαί πρέπει νά την ἀξιοποιήσεις χρι-
στιανέ μου.

Εἶναι μεγάλο τό ἀξίωμά σου ἄνθρωπε καί

ξεπερνᾶ κάθε ποικιλία τῆς κτίσεως. Πρό-
σεξε πόσο πλατύς καί λαμπερός εἶναι ὁ
οὐρανός καί δέν εὐαρεστήθηκε ὁ Κύριος
νά ἀναπαυθεῖ καί παραβλέπει τά πάντα
καί ἀναπαύεται μόνο σέ καρδιά ἀνθρώ-
που μέ ἀγαθούς λογισμούς. Μόνο ἐσύ δι-
αλέχθηκες νά γίνεις ναός τῆς θεότητος
~ 97 ~
Περί θείας Κοινωνίας
γιά νά κατασκηνώσει ὁ Θεός, διότι λέγει:
«Σέ ποιόν θά προτιμήσω παρά μόνο
τόν πρᾶο καί ἤσυχο ἄνθρωπο πού
τρέμει τούς λόγους μου». Ἐσύ εἶσαι
κτῆμα Θεοῦ, ἐσύ εἶσαι κληρονομιά τοῦ
βασιλιά. Μήν τόν καταφρονήσεις ὦ ἄν-
θρωπε, ἀλλά ἄρχισε τόν ἀγώνα καί ἀγω-
νίζου γιά νά πάρεις τό στεφάνι τῆς νίκης
καί νά ἀναπαυθεῖς στή βασιλεία τοῦ Θε-
οῦ, στόν ὁποῖο πρέπει ὅλη ἡ δόξα ἡ τιμή
καί προσκύνηση στόν αἰῶνα τον ἅπαντα.
Ἀμήν.

~ 98 ~