ĐỘC CHẤT LÂM SÀNG

(Hệ Đại học Dược)

NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

Năm 2020
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

1. ĐẠI CƯƠNG
- Là thuốc có tác dụng: giải lo âu an thần, mềm cơ, chống
co giật. Liều cao có tác dụng gây ngủ.
- Cơ chế tác dụng của benzodiazepin là tác động lên
receptor gama amino butyric acid type A (GABAa) trên
hệ viền, cấu trúc dưới vỏ não, đồi não và vùng dưới đồi.
NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

- Nhóm benzodiazepine gồm nhiều các thuốc như:

Diazepam, Midazolam, Alprazolam, Lorazepam,
Bromazepam…
- Ngộ độc benzodiazepine gây hôn mê không sâu
nhưng kèm theo yếu cơ nên dẫn đến suy hô hấp
sớm. Bệnh nhân cần được phát hiện và điều trị kịp
thời.
- Thuốc giải độc đặc hiệu flumazenil (Anexate),
việc điều trị trở nên đơn giản và hiệu quả, tránh được
tình trạng hôn mê và suy hô hấp kéo dài.
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

Flumazenil là chất đối kháng

benzodiazepin tác dụng cạnh
tranh trên hệ thần kinh trung
ương tại thụ thể benzodiazepin.
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

2. NGUYÊN NHÂN
- Ngộ độc thường gặp là do tự tử, hiếm gặp hơn là
do lạm dụng (nghiện), uống nhầm ...
3. CHẨN ĐOÁN
3.1. Chẩn đoán xác định
- Hỏi bệnh: phát hiện bệnh nhân có hoàn cảnh sử
dụng thuốc hoặc có ý định tự tử, có vỏ thuốc, mất
thuốc trong hộp thuốc gia đình, mới mua thuốc ..
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

- Hôn mê yên tĩnh, thường không sâu, kích thích đau

có thể vẫn có đáp ứng nhưng đã có suy hô hấp.
- Test Anexat bệnh nhân đáp ứng tốt cho phép chẩn
đoán xác định ngộ độc cấp benzodiazepine.
- Quyết định chẩn đoán là xét nghiệm độc chất: tìm
thấy Benzodiazepine trong nước tiểu, dịch dạ dày
hoặc trực tiếp trong máu.
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

3.2. Chẩn đoán phân biệt

- Với các thuốc an thần khác như Gardenal, Rotunda,
Stilox, Opiate...
- Với các nguyên nhân khác gây hôn mê: tai biến
mạch não, hôn mê hạ đường huyết, hôn mê do tăng
áp lực thẩm thấu…
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

3.3 Chẩn đoán mức độ nặng

- Nhẹ: Rối loạn ý thức nhẹ, mơ màng, ngủ gà, nói
líu lưỡi.
- Trung bình: Rối loạn ý thức trung bình, mất điều
hòa, tụt huyết áp, hạ thân nhiệt.
- Nặng: hôn mê, suy hô hấp, nhịp tim chậm.
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

4. ĐIỀU TRỊ
4.1. Nguyên tắc
Những bệnh nhân cần chăm sóc theo dõi:
- Bệnh nhân uống gấp đôi liều điều trị thông thường.
- Uống liều lượng không rõ, bệnh nhân lú lẫn, rối loạn tâm
thần không làm chủ hành vi.
- Tự tử
- Kiểm soát hô hấp, các chức năng sống.
- Thực hiện các nguyên tắc chung xử trí ngộ độc cấp:
Hạn chế hấp thu, đào thải độc chất.
- Thuốc giải độc đặc hiệu Flumazenil (nếu có).
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

4.2. Điều trị cụ thể

a) Tại chỗ:
- Nếu phát hiện sớm còn tỉnh: gây nôn, rửa dạ dày
- Nếu đã có rối loạn ý thức: Trên đường đi cần đặt
bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng an toàn. Hỗ trợ hô
hấp (bóp bóng qua mặt nạ, ống NKQ, hoặc thổi ngạt
nếu ngừng thở). Nhanh chóng chuyển đến bệnh viện
gần nhất.
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

b) Tại khoa Hồi sức cấp cứu - Chống độc:

- Bảo đảm hô hấp:
+ Hút dịch hầu họng, đặt tư thế đầu nghiêng an toàn.
+ Rối loạn ý thức: Trước khi rửa dạ dày đặt NKQ bảo
vệ đường thở.
+ Suy hô hấp, yếu cơ: Đặt NKQ cần thở máy, nếu
phổi không tổn thương thở máy kiểm soát thể tích với
các thông số. Thông số máy thở điều chỉnh theo tình
trạng bệnh có kèm viêm sặc phổi hay không
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

- Hạn chế hấp thu:

+ Gây nôn nếu đến sớm, tỉnh hoàn toàn.
+ Nếu đã có rối loạn ý thức: rửa dạ dày sau khi đặt NKQ có
bóng chèn, với lượng nước rửa tối đa từ 3-5 lít.
+ Than hoạt 20 - 40 g, uống một lần kèm thuốc tẩy.
+ Thuốc tẩy Sorbitol: 20 - 40 g (tương đương với than hoạt
hoặc nhiều hơn).
- Thuốc giải độc đặc hiệu: Flumazenil ống 0,5mg.
+ Trẻ em: liều 0,01 mg/kg tiêm TM trong 15 giây, nếu không
đáp ứng sau 45 giây, liều này có thể lặp lại trong 60 giây cho
đến tổng liều 0,05 mg/kg. Nếu không đáp ứng cần chú ý xem
lại chẩn đoán.
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

+ Người lớn: Liều khởi đầu 0,2 mg tiêm trong 15 giây, nếu
không đáp ứng trong 45 giây tiếp tục dùng liều 0,1 mg cho
đến khi đáp ứng hoặc tới tổng liều 2 mg. Liều tối đa 2mg/24
giờ. Có thể pha truyền flumazenil với dung dịch glucose 5%,
Ringerlactat, natri clorid 0,9% truyền tốc độ 0,1 - 0,5 mg mỗi
giờ nếu cần thiết. Nếu không đáp ứng cần xem lại chẩn đoán.
+ Chống chỉ định:
● Tiền sử động kinh
● Bệnh nhân uống phối hợp benzodiazepine với những thuốc
gây co giật, hoặc thuốc ảnh hưởng nhịp tim, độc với cơ tim.
● Tăng phản xạ và hoặc rung giật cơ.
● Dấu hiệu kháng cholinergic
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

- Các biện pháp hồi sức hỗ trợ:

+ Chăm sóc toàn diện
+ Truyền dịch
+ Nuôi dưỡng
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

4. TIÊN LƯỢNG VÀ BIẾN CHỨNG

- Tiên lượng thường tốt.
- Biến chứng như suy hô hấp, viêm phổi, sặc phổi, thường
gặp ở người già, trẻ em.
- Hạ đường huyết.
- Hạ thân nhiệt.
- Co giật do thiếu oxy
- Thời gian flumazenil thải nhanh hơn thuốc benzodiazepine,
có thể gây tái lại các triệu chứng ngộ độc cũ, nguy hiểm cho
bệnh nhân nếu chủ quan không theo dõi sát.
- Biến chứng khi dùng flumazenil có thể gây loạn nhịp nhanh
thất và co giật.
 NGỘ ĐỘC BENZODIAZEPIN

5. PHÒNG BỆNH
- Quản lý thuốc gia đình tránh xa tầm với trẻ em và
những người không làm chủ được hành vi.
- Điều trị hết ngộ độc, khám tư vấn điều trị chuyên
khoa sức khỏe tâm thần.