TEHNIČKO CRTANJE SA

KOMPJUTERSKOM GRAFIKOM

AutoCAD Lekcija 5
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
HATCH

 Pozivanje komande Hatch :

 Pozivanje komandi za šrafiranje:
 Sa panela Draw na kartici Home
na Ribbon-u

 Sa palete sa komandama Draw

 Sa padajućeg menija Draw

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 2

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
HATCH

 Pozivanjem komande Hatch otvara se okvir

za dijalog Hatch and Gradient
 U okviru za dijalog Hatch and Gradient se
vrši:
 Izbor šrafure
 Podešavanje parametara
 Izbor površine koja se šrafira
 Bojenje i nijansiranje izabranih površina

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 3

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog
Hatch and Gradient

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 4

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog
Hatch and Gradient
 Opcija Gradient se
primenjuje slično
opciji Hatch, pri
čemu se vrši
bojenje sa
različitim opcijama
nijansiranja
izabranih oblasti

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 5

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Aktivna je kartica Hatch
 U poljuType and Pattern na padajućoj listi
Type, koja se aktivira pritiskom levog tastera
miša na strelicu, postoje tri opcije:
 Predefined – izbor neke od prethodno definisanih
uzoraka šrafure
 User defined – šrafiranje paralelnim linijama, uz
mogućnost zadavanja ugla Angle i rastojanja
Spacing između pojedinih linija šrafure
 Custom – izbor šare koju korisnik sam kreira
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 6
kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Aktivna je opcija Predefined
 Sa padajuće liste Pattern bira se jedna od
ponuđenih AutoCAD-ovih šrafura:
 Pritiskom levog tastera miša na strelicu otvara se
padajuća lista naziva šrafura
 Pritiskom levog tastera miša na tri tačke otvara se
okvir za dijalog sa spiskom naziva i uzorcima
šrafura

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 7

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch Pattern Palette

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 8

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Aktivna je opcija Predefined
 U polju Swatch je prikazan izgled izabrane
šrafure
 U polju Angle zadaje se ugao pod kojim se
iscrtava šrafura
 U polju Scale zadaje se faktor razmere
šrafure

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 9

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Aktivna je opcija User defined
 U polju Swatch prikazane su horizontalne
paralelne linije
 U polju Angle zadaje se ugao pod kojim se iscrtava
šrafura
 U polju Spacing zadaje se međusobni razmak linija
šrafure
 Uključivanjem prekidača Double zahteva se
unakrsno šrafiranje, što će biti prikazano u polju
Swatch

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 10

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Boundaries polje opcija za izbor površine koja
će biti šrafirana
 Pritiskom na dugme Pick Points prelazi se u
radni prostor
 Posle izbora tačke unutar željenog polja
isprekidanom linijom biće obeležena kontura
površine koja će se šrafirati, pri čemu je moguće
ponavljati postupak izbora tačke
 Pritiskom na ↵Enter realizuje se povratak u okvir
za dijalog

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 11

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Dugme Preview omogućava proveru izgleda
šrafure pre njenog iscrtavanja
 Preview → prelazak u radni prostor → ↵ Enter →
povratak u okvir za dijalog → završetak komande
pritiskom na dugme OK

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 12

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient

 Izbor površine koja će biti šrafirana

 Pritiskom na dugme Select objects prelazi se
u radni prostor
 Izbor elemenata koji predstavljaju zatvorene
konture (kružnice, elipse, poligoni, ...) ↵Enter →
povratak u okvir za dijalog → završetak komande
pritiskom na dugme OK

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 13

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient

 Opcije:
 Opcija Remove Islands omogućava šrafiranje
površine koja bi posle izbora Pick Points ostala
nepopunjena
 Opcija View Selections omogućava privremeno
zatvaranje okvira za dijalog i prikaz konture oblasti
za šrafiranje

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 14

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Opcije:
 Opcija Inherit Properties omogućava
šrafiranje novih površina šrafurom koja je
prethodno nacrtana na crtežu
 Pritiskom na dugme Inherit Properties
prelazi se u radni prostor
 Kursor dobija oblik kvadrata i četkice za bojenje
 Izbor već nacrtane šrafure
 Izbor polja kome će biti dodeljena šrafura sa
definisanim parametrima
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 15
kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient
 Opcija Associative :
 uključena – omogućava promenu šrafure u
skladu sa promenama granica šrafirane
površine
 isključena – šrafura ostaje nepromenjena
posle promene granica šrafirane oblasti

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 16

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Hatch and Gradient

 Opcije za izbor stila šrafiranja površina koje se

nalaze unutar drugih:
 Normal Island detection – šrafiranje svake
druge površine, počev od spoljašnje
 Outer Island detection – šrafiranje samo
površine ograničene spoljašnjom konturom i
prvom unutrašnjom
 Ignore Island detection – šrafira se cela
površina ograničene spoljašnjom konturom, bez
obzira na postojanje kontura unutar te površine

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 17

kompjuterskom grafikom
KOMANDA ZA ŠRAFIRANJE POVRŠINA
Okvir za dijalog Boundary Hatch

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 18

kompjuterskom grafikom
KOMANDA HATCHEDIT
 Komanda Hatchedit omogućuje izmenu
parametara postojeće šrafure
 Pozivanje:
 Sa padajućeg menija Modify → Object → Hatch
 Dvostrukim pritiskom levog tastera miša na
šrafiranu površinu

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 19

kompjuterskom grafikom
UNOS TEKSTA U CRTEŽ
 Tehnički crteži sadrže različite tekstualne
informacije, kao što su: naslovi, zaglavlja,
napomene, opisi i sl.
 Program AutoCAD ima dve mogućnosti za
unos teksta u crtež:
 Komanda Single Line Text – koristi se za unos
kraćih tekstova, sadržanih u jednom redu
 Komanda Multiline Text – koristi se za unos teksta
u obliku pasusa

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 20

kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
 Pre unosa teksta u crtež, po pravilu, potrebno
je da se podese različite karakteristike teksta
primenom komande Style
 Pozivanje komande Style:
 Format → Text Style...
 Kucanjem naziva komande ili njene skraćenice na
tastaturi i pritiskom na ↵Enter
 Posle pozivanja komande otvara se okvir za
dijalog Text Style

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 21

kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
Okvir za dijalog Text Style

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 22

kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
Okvir za dijalog Text Style
 U polju Styles je prikazana lista kreiranih
stilova pisanja teksta
 U svakom novom crtežu definisan je stil
Standard čije se karakteristike ne menjaju
 Za kreiranje novog stila pisanja pritisnuti
dugme New
 Otvara se okvir za dijalog New Text Style

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 23

kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
Okvir za dijalog New Text Style

 Zadati ime novog stila u okvir za unos imena i

pritisnuti na dugme OK, za povratak u okvir za
dijalog Text Style
 Ime stila bi trebalo da asocira na njegovu
upotrebu (zaglavlje, naziv, napomena i sl.)
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 24
kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
Okvir za dijalog Text Style

 Opcija Set Current omogućuje postavljanje

radnog stila kotiranja
 Opcija Delete omogućuje brisanje stila sa liste
 Opcije polja Font:
 Font Name
 Pritiskom levog tastera miša na strelicu otvara se
lista imena različitih fontova (oblika slova) sa koje
se bira jedan od ponuđenih (AutoCAD fontovi
formata SHX i True Type fontovi TTF)

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 25

kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
Okvir za dijalog Text Style

 Opcije polja Font:

 Font Style
 Omogućuje izbor jednog od četiri načina pisanja:
Regular, Italic, Bold i Bold Italic
 Height
 Izbor visine teksta
 Vrednost visine teksta može da ostane jednaka
nuli, kako bi se omogućilo dodeljivanje različitih
vrednosti ovog parametra u primeni istog stila
pisanja teksta
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 26
kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
Okvir za dijalog Text Style
 Opcije polja Effects:
 Upside down – omogućuje okretanje slova
″naglavačke″
 Backwards – omogućuje ispisivanje sa desne
strane na levu
 Vertical – omogućuje ispisivanje u vertikalnoj
koloni (samo za SHX fontove)
 Width Factor – faktor sabijanja (brojna vrednost
manja od 1) ili širenja slova (brojna vrednost veća
od 1)
 Oblique Angle – ugao nagiba slova u odnosu na
pozitivan smer y ose
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 27
kompjuterskom grafikom
KOMANDA STYLE
Okvir za dijalog Text Style

 U polju Preview prikazan je izgled budućeg

teksta i u njemu mogu da se vide rezultati
promene parametara stila pisanja teksta
 Pritiskom na dugme Apply potvrđuje se
kreirani stil pisanja teksta
 Za kreiranje novog stila postupak se ponavlja
 Završetak komande pritiskom na dugme Close

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 28

kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT

 Komanda Text omogućuje pisanje kraćeg

teksta sadržanog u jednom redu ili više
zasebnih redova
 Pozivanje komande Text
 Sa panela Annotation na kartici Home na Ribbon-u
 Kucanjem naziva komande Text na tastaturi i
pritiskom na ↵Enter
 Sa padajućeg menija Draw

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 29

kompjuterskom grafikom
KOMANDA Single Line Text
 Komanda Single Line Text omogućuje pisanje
kraćeg teksta sadržanog u jednom redu ili više
zasebnih redova
 Pozivanje komande Single Line Text
 Sa panela Annotation na kartici Home na Ribbon-u
izborom opcije
 Kucanjem naziva komande Text na tastaturi i
pritiskom na ↵Enter
 Sa padajućeg menija Draw
 Draw → Text → ► → Single Line Text
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 30
kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT
 Posle pozivanja komande program ispisuje
podatke o nazivu i visini slova tekućeg stila
pisanja
 Opcije:
 Podrazumevana Start point – određivanje
početne tačke teksta
 Program podrazumeva da je to donja leva tačka
teksta
 Style – omogućava izbor nekog od
prethodno kreiranih stilova za pisanje teksta
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 31
kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT
 Opcija Justify – omogućava
poravnavanje teksta
 Procedura izvršavanja komande:
 Pozivanje komande Text → Izbor opcije
Justify → Izbor jedne od podopcija →
Zadavanje karakterističnih tačaka →
Podešavanje parametara → Unos teksta →
↵Enter
 Konačan položaj teksta se prikazuje
posle završetka komande
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 32
kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT
 Podopcije opcije Justify
 Align – tekst se upisuje između dve zadate
tačke, pri čemu se proporcionalno menja
širina i visina karaktera u odnosu na
definisane granice
 Fit – tekst se upisuje između dve zadate
tačke, pri čemu se menja samo širina
karaktera u odnosu na definisane granice,
uz nepromenjenu visinu

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 33

kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT
 Podopcije opcije Justify
 Center – omogućava poravnavanje teksta u
odnosu na zadatu tačku, koja predstavlja
sredinu donje ivice teksta
 Middle – omogućava poravnavanje teksta u
odnosu na zadatu tačku, koja predstavlja
sredinu teksta po širini i visini
 Right - omogućava poravnavanje teksta u
odnosu na zadatu tačku, koja predstavlja
desnu granicu teksta
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 34
kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT
 Podopcije opcije Justify
 Opcije za poravnavanje teksta u odnosu na zadatu
tačku, čiji se položaj određuje odgovarajućom
skraćenicom:
- tačka na gornjoj
liniji teksta (levo,u sredini, desno)

- tačka na srednjoj
liniji teksta (levo,u sredini, desno)
- tačka na donjoj

liniji teksta (levo,u sredini, desno)

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 35
kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT
 Procedura podešavanja parametara i unosa
teksta:
 Specify height 〈3.5〉: Izbor visine teksta ↵Enter
 Specify rotation angle of text 〈0.0〉: Izbor ugla
zaokretanja teksta u odnosu na pozitivan smer x
ose ↵Enter
 Enter text: Unos željenog teksta ↵Enter
 Tekst se unosi sa tastature, pri čemu se ispisuje i
na komandnoj liniji i na ekranu

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 36

kompjuterskom grafikom
KOMANDA TEXT
 Procedura podešavanja parametara i unosa
teksta:
 Pritiskom na ↵Enter početna tačka se automatski
prenosi u novi red ispod ispisanog teksta
 Enter text:
 Izbor početne tačke novog reda može da se vrši
interaktivno u radnom prostoru korišćenjem miša
 Enter text: Završetak komande pritiskom na ↵Enter

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 37

kompjuterskom grafikom
KOMANDA MTEXT

 Komanda Multiline Text (MTEXT) omogućuje

pisanje obimnijeg teksta u više redova
 Pozivanje komande Multiline Text :
 Sa panela Annotation na kartici Home na Ribbon-u
izborom opcije
 Kucanjem naziva komande ili skraćenice T ili MT
na tastaturi i pritiskom na ↵Enter
 Sa palete sa komandama Draw
 Sa padajućeg menija Draw
 Draw → Text → ► → Multiline Text ...
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 38
kompjuterskom grafikom
KOMANDA MTEXT
 Posle pozivanja komande program ispisuje
podatke o nazivu i visini slova radnog stila
pisanja
 Na komandnoj liniji se ispisuju poruke koje
zahtevaju zadavanje tačaka naspramnih
temena pravougaonog okvira za unos teksta
 Pojavljuje se okvir Multiline Text Editor koji se
sastoji iz polja za unos teksta i panela sa
opcijama za uređenje teksta

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 39

kompjuterskom grafikom
 KOMANDA MTEXT
Okvir za dijalog Multiline Text Editor

 Panel Style sadrži:

 Listu dostupnih stilova pisanja teksta
 Listu visine slova

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 40

kompjuterskom grafikom
KOMANDA MTEXT
Okvir za dijalog Multiline Text Editor

 Panel Formatting sadrži:

 Listu dostupnih fontova
 Dugme za podebljavanje teksta Bold
 Dugme za zakošavanje teksta Italic
 Dugme za podvlačenje teksta Underline
 Dugme za podvlačenje teksta Overline
 Dugme za transformaciju u velika slova Uppercase
 Dugme za transformaciju u mala slova Lowercase
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 41
kompjuterskom grafikom
KOMANDA MTEXT
Okvir za dijalog Multiline Text Editor

 Panel Formatting sadrži opciju za izbor boje

pozadine teksta:

Okvir za dijalog Background Mask

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 42

kompjuterskom grafikom
KOMANDA MTEXT
Okvir za dijalog Multiline Text Editor

 Panel Paragraph sadrži:

 Listu načina za poravnavanje teksta Justification
 Opciju za izbor stila nabrajanja u tekstu Bullets and
Numbering
 Opciju za podešavanje razmaka između redova teksta
Line Spacing

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 43

kompjuterskom grafikom
KOMANDA MTEXT
Okvir za dijalog Multiline Text Editor
 Panel Insert
sadrži:
 Listu opcija za
pisanje u
kolonama
Columns
 Listu simbola
koji se mogu
uneti u tekst
Symbol

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 44

kompjuterskom grafikom
KOMANDA MTEXT
Okvir za dijalog Multiline Text Editor

 Na panelu Tools opcija Find and Replace omogućava

pronalaženje i zamenu određenih delova teksta
 U polje Find what upisuje se reč koja se traži
 U polje Replace with upisuje se reč koja zamenjuje traženu reč
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 45
kompjuterskom grafikom
IZMENA TEKSTA

 Ispisani tekst može da se menja u okviru

za dijalog, koji se otvara:
 Pozivanjem komande Ddedit
 Dvostrukim pritiskom levog tastera miša na
tekst

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 46

kompjuterskom grafikom
IZMENA TEKSTA

 Ispisani tekst
može da se
menja u paleti
Properties

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 47

kompjuterskom grafikom