TEHNIČKO CRTANJE SA

KOMPJUTERSKOM GRAFIKOM

AutoCAD Lekcija 6
KOTIRANJE CRTEŽA

 Pozivanje komandi za kotiranje:

 Sa panela Dimension na kartici
Annotate na Ribbon-u

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 2

kompjuterskom grafikom
 Padajući Dimension meni

KOTIRANJE CRTEŽA

 Pozivanje komandi za kotiranje:

 Sa palete sa komandama
Dimension
 Sa padajućeg menija Dimension

Paleta Dimension sa komandama

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 3

kompjuterskom grafikom
KOTIRANJE CRTEŽA
KOMANDA DIMENSION STYLE
 Pre početka kotiranja crteža, po pravilu,
potrebno je da se podese različite
karakteristike stila kotiranja primenom
komande Dimension Style

Ribbon: Annotate > Dimensions > Dimension Style (The

inclined arrow)
Toolbar: Dimension > Dimension Style or Styles > Dimension
Style
Menu Bar: Dimension > Dimension Style or Format >
Dimension Style
Command: DIMSTYLE

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 4

kompjuterskom grafikom
KOTIRANJE CRTEŽA
KOMANDA DIMENSION STYLE
 Pre početka kotiranja crteža, po pravilu,
potrebno je da se podese različite
karakteristike stila kotiranja primenom
komande Dimension Style
 Pozivanje komande Dimension Style
 Kucanjem naziva komande Ddim na tastaturi i
pritiskom na ↵Enter
 Sa palete sa komandama Dimension pritiskom
levim tasterom miša na ikonu
 Sa padajućeg menija Format
 Format → Dimension Style...
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 5
kompjuterskom grafikom
KOTIRANJE CRTEŽA
KOMANDA DIMENSION STYLE
 Posle pozivanja komande otvara se okvir za
dijalog Dimension Style Manager

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 6

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog Dimension Style Manager
 Opcije:
 U polju Styles je prikazana lista kreiranih
stilova kotiranja
 U polju List se bira da li će u polju Styles
biti prikazana lista svih kreiranih stilova
kotiranja ili samo naziv trenutno aktivnog
stila
 U polju Preview of: Naziv stila kotiranja
prikazan je izgled izabranog stila kotiranja

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 7

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog Dimension Style Manager
 Opcije:
 Set Current – postavljanje radnog stila
kotiranja
 New... – kreiranje novog stila kotiranja
 Modify... – izmena karakteristika izabranog
stila kotiranja
 Override... – privremena izmena neke od
karakteristika
 Compare... – međusobno poređenje
karakeristika dva izabrana stila kotiranja
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 8
kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog Dimension Style Manager
 Kreiranje novog stila kotiranja
 Pritiskom levim tasterom miša na dugme
New otvara se okvir za dijalog Create New
Dimension Style

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 9

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog Create New Dimension Style

 U polje New Style Name unosi se ime

novog stila kotiranja
 Kreiran je novi stil kotiranja sa istim
karakteristikama kao i standardni stil u
odnosu na koji je nastao novi
 Pritiskom na dugme Continue prelazi se
u okvir za dijalog New Dimension Style:
Ime stila

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 10

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog New Dimension Style
 Aktivna je kartica Lines
 Definisanje parametara osnovnih
elemenata kotiranja
 Parametri koje je potrebno definisati
grupisani su u dva polja:
 Glavne kotne linije Dimension Lines
 Pomoćne kotne linije Extension Lines

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 11

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Lines

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 12

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Lines
 Glavne kotne linije Dimension Lines
 U polju Color bira se boja kotnih linija
 U polju Lineweight bira se debljina kotnih
linija
 Za ove parametre preporučuje se
podrazumevani izbor Byblock, što znači
da će svi elementi kotiranja imati istu
boju i debljinu

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 13

kompjuterskom grafikom
Kartica Lines
Glavne kotne linije Dimension Lines
 U polju Extend beyond ticks vrednost je nula,
osim u slučaju kada je kotni završetak kosa
crta, gde se definiše dužina prepusta glavne
kotne linije preko pomoćnih kotnih linija (koristi
se u građevinarstvu)
 U polje Baseline spacing unosi se brojna
vrednost veličine međusobnog razmaka
između kotnih linija, ali samo kod paralelnog
kotiranja (Baseline Dimension)
 Preporučena vrednost je 8 mm

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 14

kompjuterskom grafikom
Kartica Lines
Glavne kotne linije Dimension Lines
 Opcija Suppress kontroliše vidljivost
glavne kotne linije
 Ako je uključen prekidač Dim Line 1 ne crta
se prvi deo kotne linije i kotni završetak na
toj strani
 Ako je uključen prekidač Dim Line 2 ne crta
se drugi deo kotne linije i kotni završetak na
toj strani
 Ako su uključena oba prekidača ne crta se
glavna kotna linija, kao ni kotni završeci
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 15
kompjuterskom grafikom
Kartica Lines
Pomoćne kotne linije Extension Lines

 U polju Color bira se boja kotnih linija

 U polju Lineweight bira se debljina
kotnih linija
 Za ove parametre preporučuje se
podrazumevani izbor Byblock, što znači da
će svi elementi kotiranja imati istu boju i
debljinu

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 16

kompjuterskom grafikom
Kartica Lines
Pomoćne kotne linije Extension Lines

 U polju Extend beyond dim lines definiše se

veličina za koju pomoćne kotne linije prelaze
preko glavne kotne linije
 Preporučena vrednost je 2 mm
 U polje Offset from origin unosi se brojna
vrednost veličine rastojanja pomoćnih kotnih
linija od objekta koji se kotira
 Preporučena vrednost je 0

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 17

kompjuterskom grafikom
Kartica Lines
Pomoćne kotne linije Extension Lines
 Opcija Suppress kontroliše vidljivost
pomoćnih kotnih linija
 Ako je uključen prekidač Ext Line 1 ne crta
se prva pomoćna kotna linija
 Ako je uključen prekidač Ext Line 2 ne crta
se druga pomoćna kotna linija
 Ako su uključena oba prekidača ne crtaju
se pomoćne kotne linije

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 18

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Aktivna je kartica Simbols and Arrows
 Parametri koje je potrebno definisati
grupisani su u šest polja:
 Kotni završeci Arrowheads
 Obeležavanje centra kruga ili kružnog luka
Center Marks
 Prekinuta kotna linija Dimension break
 Simbol za kotiranje dužine kružnog luka Arc
length symbol
 Izlomljena kotna linija poluprečnika Radius jog
dimension
 Linearna izlomljena kotna linija Linear jog
dimension
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 19
kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Simbols and Arrows

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 20

kompjuterskom grafikom
Kartica Lines and Arrows
Kotni završeci Arrowheads
 U polju 1st bira se simbol za prvi kotni završetak
 Preporučuje se izbor ispunjene strelice Closed
Filled
 U polju 2nd bira se simbol za drugi kotni završetak
 Preporučuje se izbor ispunjene strelice Closed
Filled
 U polju Leader bira se simbol za završetak pokazne
linije
 U polju Arrow size zadaje se veličina kotnog završetka
 Preporučena vrednost dužine strelice je 2,5 mm

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 21

kompjuterskom grafikom
Kartica Lines and Arrows
Center Marks for Circles
 Prilikom kotiranja poluprečnika ili prečnika
kružnice ili kružnog luka postoji mogućnost
obeležavanja njihovog središta
 U polju Type bira se jedna od mogućnosti:
 Mark – crtanje krstića u središtu kružnice ili
kružnog luka
 Line – crtanje osnih linija kružnice ili kružnog luka
(podela kružnice na kvadrante)
 None – ne vrši se obeležavanje središta

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 22

kompjuterskom grafikom
Kartica Lines and Arrows
Center Marks for Circles
 U polju Size zadaje se veličina oznake
središta kružnice ili kružnog luka
 Ako je izabrana oznaka Mark zadana
veličina predstavlja rastojanje od središta
do kraja crtice
 Ako je izabrana oznaka Line zadana
veličina označava dužinu za koju osna linija
prelazi preko kružnice ili kružnog luka

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 23

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog New Dimension Style
 Aktivna je kartica Text
 Definisanje izgleda kotnog broja i njegovog
položaja u odnosu na glavnu kotnu liniju
 Parametri koje je potrebno definisati
grupisani su u tri polja:
 Izgled kotnog broja Text Appearance
 Položaj kotnog broja u odnosu na glavnu kotnu
liniju Text Placement
 Pravac kotnog broja u odnosu na glavnu kotnu
liniju Text Alignment

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 24

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Text

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 25

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Text
 Izgled kotnog broja Text Appearance
 U polju Text style bira se stil pisanja teksta
definisan komandom STYLE, ili se kreira
novi stil
 Pritiskom na dugme sa tri tačke otvara se
okvir za dijalog Text Style u kome se
podešavaju parametri novog stila

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 26

kompjuterskom grafikom
Kartica Text
Polje Text Appearance
 U polju Text color bira se boja kojom se
ispisuju kotni brojevi
 Preporučuje se podrazumevani izbor Byblock
 U polju Text height zadaje se visina kotnih
brojeva, kada ona nije definisana
komandom STYLE
 Uključivanjem prekidača Draw frame
around text crta se pravougaoni okvir oko
kotnih brojeva
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 27
kompjuterskom grafikom
Kartica Text
Polje Text Placement
 U polju Vertical definiše se položaj kotnog broja
vertikalno u odnosu na glavnu kotnu liniju
 Opcije:
 Centrered – kotni broj se ispisuje po sredini kotne linije, pri
čemu se kotna linija prekida na tom mestu
 Above – kotni broj se ispisuje iznad kotne linije
 Outside – kotni broj se ispisuje sa suprotne strane kotne linije
u odnosu na objekat koji se kotira
 JIS – kotni broj se ispisuje prema JIS (japanskom) standardu
 Below – kotni broj se ispisuje ispod kotne linije

 Preporučen je izbor opcije Above

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 28

kompjuterskom grafikom
Kartica Text
Polje Text Placement
 U polju Horizontal definiše se položaj kotnog
broja horizontalno u odnosu na glavnu kotnu
liniju
 Opcije:
 Centrered – kotni broj se ispisuje po sredini kotne
linije
 At Ext Line 1 – kotni broj se ispisuje bliže prvoj
pomoćnoj kotnoj liniji
 At Ext Line 2 – kotni broj se ispisuje bliže drugoj
pomoćnoj kotnoj liniji

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 29

kompjuterskom grafikom
Kartica Text
Polje Text Placement
 Opcije polja Horizontal :
 Over Ext Line 1 – kotni broj se ispisuje na prvoj
pomoćnoj kotnoj liniji, iznad glavne
 Over Ext Line 2 – kotni broj se ispisuje na drugoj
pomoćnoj kotnoj liniji, iznad glavne
 Preporučen je izbor opcije Centrered

 U polju Offset from dim line zadaje se brojna

vrednost udaljenja kotnog broja od kotne linije
 Preporučena vrednost je 1 mm

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 30

kompjuterskom grafikom
Kartica Text
Polje Text Alignment
 Definisanje pravca kotnog broja u odnosu na glavnu
kotnu liniju
 Opcije:
 Horizontal – kotni broj se ispisuje horizontalno, bez
obzira na položaj kotne linije
 Aligned with dimension line – kotni broj se ispisuje
paralelno sa kotnom linijom
 ISO Standard – kotni broj se ispisuje prema ISO
standardu
 Preporučen je izbor opcije Aligned with
dimension line
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 31
kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog New Dimension Style
 Aktivna je kartica Fit
 Definisanje položaja kotnog broja i strelica
u odnosu na pomoćne kotne linije
 Parametri koje je potrebno definisati
grupisani su u četiri polja:
 Fit Options
 Text Placement
 Scale for Dimension Features
 Fine Tuning

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 32

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Fit

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 33

kompjuterskom grafikom
Kartica Fit
Polje Fit Options
 Kotni brojevi i strelice se, po pravilu,
postavljaju između pomoćnih kotnih linija
 U slučaju kada nema dovoljno prostora za
njihovo postavljanje bira se jedna od
ponuđenih mogućnosti:
 Either the text or the arrows, whichever fits best –
automatsko postavljanje kotnog broja i strelica na
najbolji mogući način
 Arrows – strelice se crtaju između, a kotni broj
izvan pomoćnih kotnih linija

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 34

kompjuterskom grafikom
Kartica Fit
Polje Fit Options
 Text – tekst se postavlja između, a strelice izvan
pomoćnih kotnih linija
 Both text and arrows – i tekst i strelice se
postavljaju izvan pomoćnih kotnih linija
 Always keep text between ext lines – kotni broj se
uvek postavlja u prostor između pomoćnih kotnih
linija, bez obzira na njegovu veličinu
 Prekidač Suppress arrows if they don′t fit inside
the extension lines – sprečava crtanje strelica u
slučaju kada nema dovoljno prostora za njihovo
postavljenje
 Preporučuje se da ovaj prekidač bude isključen

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 35

kompjuterskom grafikom
Kartica Fit
Polje Text Placement
 Definisanje položaja kotnog broja kada ne
može da stane između pomoćnih kotnih linija
 Opcije:
 Beside the dimension line – postavljanje kotnog
broja izvan granica kotne linije, sa strane druge
pomoćne kotne linije
 Over the dimension line, with leader – postavljanje
kotnog broja izvan kotne linije, na pokaznoj liniji
 Over the dimension line, without leader –
postavljanje kotnog broja izvan kotne linije, bez
crtanja pokazne linije

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 36

kompjuterskom grafikom
Kartica Fit
Polje Scale for Dimension Features
 Opcije:
 Use overall scale of – zadavanje brojne
vrednosti faktora razmere za kotne brojeve
i strelice u odnosu na crtež
 Scale dimensions for layout (paperspace) –
zadavanje brojne vrednosti faktora razmere
u odnosu na prostor papira

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 37

kompjuterskom grafikom
Kartica Fit
Polje Fine Tuning
 Opcije:
 Place text manually when dimensioning –
omogućava pozicioniranje kotnog broja
ručno, korišćenjem kursora
 Always draw dim line between ext lines –
omogućava crtanje glavne kotne linije
između pomoćnih kotnih linija i u slučaju
kada su kotni broj i strelice sa njihove
spoljašnje strane
 Preporučuje se da ovaj prekidač bude
uključen
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 38
kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog New Dimension Style
 Aktivna je kartica Primary Units
 Podešavanje parametara glavnog mernog
sistema u kome se vrši kotiranje
 Parametri koje je potrebno definisati
grupisani su u dva polja:
 Linear Dimensions
 Angular Dimensions

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 39

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Primary Units

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 40

kompjuterskom grafikom
Kartica Primary Units
Polje Linear Dimensions
 Podešavanje parametara kotnih brojeva za
dužinske mere
 Opcije:
 Unit format – izbor jedinica za dužinske mere
 Precision – preciznost prikaza dužinskih mera
(izbor broja decimala kotnog broja)
 Decimal separator – izbor simbola za obeležavanje
decimalnog mesta
 Period – tačka
 Space – razmak
 Comma – zarez
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 41
kompjuterskom grafikom
Kartica Primary Units
Polje Linear Dimensions
 Opcije:
 Round off – zadavanje vrednosti na koju će
se zaokružiti kotni broj
 Zadavanjem vrednosti 0 onemogućeno je
zaokruživanje, kotni broj se prikazuje sa onoliko
decimala koliko je izabrano u polju Precision
 Zadavanjem vrednosti 1, kotni brojevi se
zaokružuju na ceo broj
 Zadavanjem vrednosti 0,5, kotni brojevi se
zaokružuju na pola milimetra

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 42

kompjuterskom grafikom
Kartica Primary Units
Polje Linear Dimensions
 Opcije:
 Prefix – zadavanje simbola koji se ispisuju
ispred kotnog broja
 Suffix – zadavanje simbola koji se ispisuju
iza kotnog broja
 Polje Measurement Scale
 Scale factor – zadavanje brojne vrednosti
faktora razmere kojim se množe izmerene
dužine (na pr. 5 za razmeru 5:1; 0,5 za
razmeru 1:2 itd.)
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 43
kompjuterskom grafikom
Kartica Primary Units
Polje Linear Dimensions
 Polje Zero Suppression
 Leading – ne ispisuju se nule ispred
decimalnog zareza
 Preporučuje se da prekidač bude isključen
 Traling – ne ispisuju se nule iza decimalnog
zareza
 Preporučuje se da prekidač bude uključen

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 44

kompjuterskom grafikom
Kartica Primary Units
Polje Angular Dimensions
 Opcije u polju Angular Dimensions
omogućavaju podešavanje parametara
kotnih brojeva uglovnih mera, analogno
opcijama u polju Linear Dimensions

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 45

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog New Dimension Style

 Kartica Alternate Units

 Omogućava istovremeno prikazivanje
kotnog broja u glavnim i izabranim
alternativnim jedinicama
 Opcije kartice Alternate Units se aktiviraju
uključivanjem prekidača Display Alternate
Units

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 46

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Alternate Units

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 47

kompjuterskom grafikom
KOMANDA DIMENSION STYLE
Okvir za dijalog New Dimension Style

 Kartica Tolerances
 Podešavanje parametara za prikazivanje
tolerancija dužinskih i uglovnih mera

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 48

kompjuterskom grafikom
Okvir za dijalog New Dimension Style
Kartica Tolerances

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 49

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMLINEAR
 Komanda Dimlinear omogućava linearno
kotiranje, postavljanjem horizontalnih i
vertikalnih kota
 Pozivanje komande
 Dimension → Linear
 Određivanje veličine koja se kotira:
 Izborom krajnjih tačaka koje definišu veličinu
Extension Line Origin (podrazumevana)
 Izborom pojedinačnog elementa (ako se rastojanje
koje se kotira poklapa sa dužinom nacrtanog
elementa) Select Object

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 50

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMLINEAR

 Prelazak u režim Select Object

 Posle poruke na komandnoj liniji
Specify first extension line origin or
<select object>: pritisnuti ↵Enter
 Na komandnoj liniji ispisuje se poruka
Select object to dimension:

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 51

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMLINEAR
 Određivanje položaja kote Dimension
Line Location
 Pomeranjem miša u odgovarajućem pravcu
i zadavanjem brojne vrednosti rastojanja
kote od kotiranog elementa
 Zadavanje tačke kroz koju će da prođe
glavna kotna linija, primenom relativnih
polarnih koordinata

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 52

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMLINEAR
 Primer:
 Command: _dimlinear
 Specify first extension line origin or <select
object>: pritisnuti ↵Enter
 Select object to dimension: izabrati objekat
koji se kotira
 Specify dimension line location or
[Mtext/Text/Angle/Horizontal/Vertical/Rotated]:
@10<0 (ili 90; 180; 270)
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 53
kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMLINEAR
 Primer

46
20
32
30

14
22
35

 Pri kotiranju važan je redosled zadavanja krajnjih

tačaka za postavljanje pomoćnih kotnih linija
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 54
kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMLINEAR
 Opcije:
 Mtext – pozivanje komande MTEXT
 Text – upisivanje novog teksta umesto
ponuđenog kotnog broja
 Angle – zadavanje ugla rotacije kotnog
broja
 Horizontal i Vertical – postavljanje isključivo
jedne vrste kota
 Rotated – zadavanje ugla rotacije kote

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 55

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMALIGNED

 Komanda Dimaligned omogućava

kotiranje postavljanjem kota paralelno
izabranim elementima
 Pozivanje komande
 Dimension → Aligned
 Određivanje veličine koja se kotira i
položaja kote vrši se na isti način kao
kod komande Dimlinear

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 56

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMALIGNED

 Primer

48

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 57

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMRADIUS
 Komanda Dimradius omogućava
kotiranje poluprečnika kružnog luka
 Pozivanje komande
 Dimension → Radius
 Pomeranjem kursora određuje se
položaj kote
 Ispred kotnog broja automatski se
ispisuje simbol za poluprečnik R

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 58

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMRADIUS

5
 Primer

R1

48
R8

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 59

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMDIAMETER
 Komanda Dimdiameter omogućava
kotiranje prečnika kružnice
 Pozivanje komande
 Dimension → Diameter
 Pomeranjem kursora određuje se
položaj kote
 Ispred kotnog broja automatski se
ispisuje simbol za prečnik ∅

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 60

kompjuterskom grafikom
 KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMDIAMETER
 Primer
0
O1
2 O2

 Ako je na kartici Fit uključena opcija Either the text or the arrows,
whichever fits best kotiranje prečnika, u zavisnosti od položaja,
može da bude neusklađeno sa standardom, pa se u tom slučaju
preporučuje uključivanje opcije Always keep text between ext lines
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 61
kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMANGULAR
 Komanda Dimangular omogućava
kotiranje uglovnih mera
 Pozivanje komande
 Dimension → Angular
 Načini kotiranja
 Izborom kružnog luka i položaja kote (kotira
se ugao zahvata luka)
 Izborom kružnice i dve tačke na kružnici
koje određuju ugao
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 62
kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMANGULAR
 Načini kotiranja
 Izborom dve linije i položaja kote
 Zadavanjem tri tačke:
 Specify angle vertex: vrh ugla
 Specify first angle endpoint: prva krajnja
tačka ugla
 Specify second angle endpoint: druga
krajnja tačka ugla

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 63

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMANGULAR
 Primer

5
R1

48
°
60

R8

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 64

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA QLEADER
 Komanda Quick Leader omogućava
postavljanje pokaznih linija sa tekstom
 Pozivanje komande
 Dimension → Leader
2 otvora O12

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 65

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA QLEADER
 Primer:
 Naknadno pisanje teksta komandom MTEXT

2 otvora ∅12

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 66

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA QDIM
 Komanda Quick Dimension omogućava
brzo postavljanje kota, kod lančanog kotiranja
ili kotiranja kružnica i kružnih lukova
 Procedura:
 Dimension → Quick Dimension
 Select geometry to dimension:
 Specify dimension line position, or
[Continuous/Staggered/Baseline/Ordinate/Radius/
Diameter/datumPoint/Edit] <Continuous>:

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 67

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA QDIM
 Primer 2
8 7

0
O1
2
O1
2 O2

 Komanda Quick Dimension postavlja

neasocijativne kote
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 68
kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMBASELINE
 Komanda Baseline Dimension omogućava
paralelno kotiranje
 Pozivanje komande
 Dimension → Baseline Dimension
 Postavlja međusobno paralelne kotne linije,
polazeći od prve pomoćne kotne linije
prethodno nacrtane kote ili izabrane kote
 Za postavljanje nove kote zadaje se drugi kraj
 Rastojanje između kotnih linija je definisano
opcijom Baseline Spacing na kartici Lines and
Arrows
Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 69
kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMBASELINE
 Primer

35
54
80
98
120

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 70

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMCONTINUE
 Komanda Continue Dimension
omogućava lančano kotiranje
 Pozivanje komande
 Dimension → Continue Dimension
 Postavlja niz kota, polazeći od druge
pomoćne linije prethodno nacrtane kote
ili izabrane kote

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 71

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMCONTINUE
 Primer

22 18 26

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 72

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA DIMCENTER
 Komanda Center Mark omogućava
obeležavanje središta kružnice ili kružnog luka
 Dimension → Center Mark

R8
R3

R8
0
R1

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 73

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA KOTIRANJE
KOMANDA TOLERANCE
 Komanda Tolerance omogućava
označavanje tolerancija oblika i položaja
 Dimension → Tolerance
 Pozivanjem komande otvara se okvir za
dijalog Geometric Tolerance u kome se biraju
simboli i zadaju brojne vrednosti tolerancija
oblika i položaja

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 74

kompjuterskom grafikom
KOMANDA TOLERANCE
Okvir za dijalog Geometric Tolerance

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 75

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA IZMENU KOTE
KOMANDA DIMEDIT

 Komanda Dimedit
 Dimension → Oblique
 Opcije:
 Home – vraća kotni broj u položaj definisan stilom
kotiranja
 New – promena kotnog broja u okviru za dijalog
komande MTEXT
 Rotate – rotacija kotnog broja za zadani ugao
 Oblique - rotacija pomoćnih kotnih linija za zadani
ugao, bez promene kotnog broja

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 76

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA IZMENU KOTE
KOMANDA DIMTEDIT
 Komanda Dimtedit omogućava promenu položaja
kotnog broja
 Dimension → Align Text → ►
 Opcije:
 Left – postavlja kotni broj uz levu pomoćnu kotnu liniju
 Right – postavlja kotni broj uz desnu pomoćnu kotnu
liniju
 Center – postavlja kotni broj na sredinu kotne linije
 Home – vraća kotni broj u položaj definisan stilom
kotiranja
 Angle – zadavanje ugla rotacije kotnog broja

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 77

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA IZMENU KOTE
KOMANDA DIMSTYLE (UPDATE)
 Komanda Dimstyle omogućava
dodeljivanje radnog stila kotiranja već
nacrtanim kotama
 Pozivanje komande
 Sa palete sa komandama Dimension
Update
 Sa padajućeg menija
 Dimension → Update

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 78

kompjuterskom grafikom
KOMANDE ZA IZMENU KOTE
KOMANDA PROPERTIES
 Komanda Properties omogućava izmenu svih
osobina objekata, uključujući i kote, u okviru
za dijalog Properties
 Pozivanje komande
 Sa standardne palete sa komandama
 Sa padajućeg menija
 Modify → Properties
 Dvostrukim pritiskom levog tastera miša na kotu
koja se menja

Lozica Ivanović Tehničko crtanje sa 79

kompjuterskom grafikom