 Nanoteknoloji’nin savunma sanayinde kullanımı çerçevesinde ilk

çalışmalar ABD Ulusal Nanoteknoloji Inisiyatifi (UNI) tarafından

başlatılmıştır. UNI’nin 2003 yılında sahip olduğu 770 milyon dolarlık
kaynağın 243 milyon doları, Savunma Bakanlığı için tahsis
edilmiştir. Bu kaynak, çeşitli faaliyetler çerçevesinde harcanmış,
büyük bir çoğunluğu, temel araştırma, uygulamalı araştırma ve ileri
teknoloji geliştirme için kullanılmıştır.
Çalışmalar, üniversitelerin ve Silahlı Kuvvetlerin araştırma
laboratuarlarında; karbon nanotüpler, manyetik
nanoparçacıklar, yüksek çözünürlüğe sahip görüntüleme
cihazları için organik ışık yayıcı diodlar, nanobilgisayarlar,
nanosensörler ve biyo-moleküler aletler üzerine
yoğunlaştırılmıştır.
Nanoteknolojinin Savunma
Alanında Kullanıldığı Yerler
 Her alanda olduğu gibi nanoteknoloji, savunma alanında
da yoğun bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır.
 Askeri kara araçlarında
 Füze ve roketlerde
 Kamuflaj
 Askeri deniz araçlarında
 Askeri uydularda
 Zırh, kalkan, siper vs.
 Askeri hava araçları gibi alanlarda kullanılmaya
başlanmıştır ve giderek kullanımı artacaktır.
ZIRH NEDİR ?
 savaşlarda ok, mızrak, süngü, kılıç gibi delici silahlardan
korunmak için giyilen, demir levhalardan, tellerden
yapılmış giysi.

 savaş gemilerinin ya da tank ve benzeri kimi savaş

araçlarının, taşıtların dışına kaplanan çelik levha.
1. ZIRH TASARIMINDA KULLANILAN YÜKSEK
MUKAVEMETLİ FİBERLER

 Askeri alanlardaki teknolojik gelişmelere paralel olarak

zırh tasarımlarındaki gelişmeler de hız kazanmıştır. İlk
dönemlerde kullanılan ağır zırhlar ve kalkanlar ilerleyen
zamanlarda ateşli silahların da savaş alanlarında
kullanılmaya başlamasıyla birlikte, yetersiz ve hantal
kalmıştır. Bu nedenle araştırmacılar, yüksek dayanımlı
hafif kumaşlara yönelmiştir.
 Zırh tasarımında en çok tercih edilen kumaş türleri; para-
aramid, yüksek molekül ağırlıklı polietilen (HMWPE), cam
fiberler ve son yıllarda zırh tasarımında kullanımları artan
PBO ve PPID’dır. Bu kumaşlar ile üretilen balistik zırhlar
metaller ve seramikler ile üretilen zırhlara kıyasla daha
hafif olmaları nedeniyle birim ağırlık başına
performansları ve hareket kabiliyetleri yüksektir.
 1.1Aramid Fiberler

 1.2Yüksek Moleküler Ağırlıklı Polietilenler (HMWPE)

 1.3PBO (Polybenzobisoxazole) Kumaşlar

 1.4Yüksek Performanslı Cam Fiberler

 1.5PPID (Polypyridobisimidazole) Lifleri

1.1Aramid Fiberler
 Aramid kumaşlar yapı ve özelliklerine göre Meta-aramid
ve Para aramid olarak ikiye ayrılırlar. Metaaramidler ısıl
dirençleri çok yüksek olan tutuşturulamayan ve
yakılamayan aramidlerdir. Aramid fiberlerin ısıl koruyucu
üretiminde kullanılan türleridir. En bilinen türleri ise
Nomex (Dupont), Conex (Teijin) ve Conex HT (Teijin)’dir.
Aramid kumaşların balistik uygulamalarda kullanılan
türleri ise paraaramid fiberlerdir.En bilinen türleri ise
Kevlar (Dupont), Twaron (Akzo) ve Technora (Teijin) dir
Şekil 1. Para-Aramid kumaşa uygulanan balistik test
1.2Yüksek Moleküler Ağırlıklı Polietilenler
(HMWPE)
 Yüksek Moleküler Ağırlıklı Polietilenler (HMWPE) piyasada
Spectra ve Dyneema isimleriyle bilinir. Yüksek moleküler
ağırlıklı polietilenler 1 g/m3 den daha küçük
yoğunluklarıyla zırh sanayinde kullanılan en hafif
malzemelerdir.
 Yüksek Moleküler Ağırlıklı Polietilenler (HMWPE) genel
özellikleri ise; Yüksek elastikiyet , Yüksek kopma dayanımı
, Yüksek sürünme , Yüksek nem dayanımı ,Yüksek
ultraviyole dayanımı ,Yüksek aşınma direnci , Düşük
yoğunluktur.
 Şekil 2.Yüksek Moleküler Ağırlıklı Polietilenler (HMWPE)
fiberler ile üretilen kurşun-geçirmez yelek a) ön , b) arka
1.3PBO (Polybenzobisoxazole) Kumaşlar
 PBO fiberlerinin genel özellikleri ise; Yüksek bozulma sıcaklığı ,
Yüksek sürünme direnci , Yüksek aşınma direnci ,Düşük
ultraviyole direnci , Düşük nem direncidir.
 PBO liflerinin ultraviyole ışınlara karşı dayanımını arttırmak ve
kullanım alanlarını genişletmek için çeşitli nano-parçaçık (ZnO,
Silica ve CNT) takviyesi ve yüzey kaplama yöntemlerine
gidilmektedir. Literatürde bu PBO liflerinin ultraviyole ışınlara
karşı dayanımını arttırmak için ZnO nano-parçaçıkları PBO
lifleri üzerlerine %0,5, %1 ve %2 oranlarında uygulanarak 10,
20 ve 30 saat ultraviyole ışınlara maruz bırakılmıştır. Deneyler
sonuncunda görülmüştür ki %2 oranında ZnO içeren PBO lifleri
30 saat sonunda kaplama yapılmamış PBO liflerine göre %109
daha yüksek çekme gerilmesine ulaşmıştır.
2.4Yüksek Performanslı Cam
Fiberler
 Yüksek mukavemetli cam fiberler A, E, C, D, E, ECR, AR, R,
S-cam olmak üzere 9 farklı türde üretilir .Balistik
tasarımlarda yüksek dayanımları, kolay işlenebilir olmaları
ve düşük yoğunlukları sebebiyle en çok kullanılan türleri
E-cam ve S-cam’ tır. S-cam ve E-cam askeri birçok
uygulamada kullanılan güçlendirilmiş fiberlerdir
 S-camın maliyeti E-cam ile kıyaslandığında yüksek olsa da
yüksek dayanımı ve düşük yoğunluğu sebebiyle balistik
uygulamalarda sıklıkla kullanılır.
2.5PPID (Polypyridobisimidazole)
Lifleri
 PPID lifleri PBO lifleri gibi çok kısa süredir yaygın olarak
kullanılan yüksek çekme gerilmesi, yüksek Elastisite
modülü ve yüksek elektriksel iletkenliğe sahip lif grubudur
. PPID liflerinin üretim teknolojileri liflerin dayanım
arttırmak ve kullanım alanlarını yaygınlaştırmak için
günümüzde hala araştırma konusudur.
 (Tablo 1) Zırh tasarımında kullanılan kumaş türleri ve
mekanik özellikleri
 Tablo 1 devamı
Kompozit Malzemelerin Zırh Olarak
Kullanılması
Kompozit malzemeler genelde bir veya birkaç çeşit elyaf,
çeşitli rijit parçacıkların reçinelerle veya metal / seramik
matrislerle değişik şekilde süreçlere sokulması sonucu elde
edilirler. Bu amaçla kullanılan elyaflar ise cam karbon ,
seramik , aramid ve karışık elyaf olabilmektedir. Bazen de
elyaf yerine elyafdan üretilmiş keçe veya dokuma
kullanılmaktadır. Böylece dayanım daha fazla artar.
Üretimde de pratiklik sağlanır.
Neden Kompozit Zırh ?
Yüksek sertlikteki malzemelerle , yumuşak , sünek
malzemelerin kompozit şeklinde tasarımları bu tür
uygulamalar için de bir çözüm yolu olabilir. İşte bu yüzden
kompozit zırh malzemelerine gereksinim duyulmuştur.
Yüksek sertlik ve mukavemetteki çelik saçlarla yumuşak ,
sünek özelliğe sahip saçlar kaynakla birleştiğinde , dıştaki
sert tabaka zırhın delinmesini önlerken , içerideki yumuşak
tabaka deforme olarak darbe enerjisini absorbe eder.
 Kompozit zırh kullanılan M1A2 isimli tank
 Üretim yeri ABD
Kompozit Zırh çeşitleri
 Aramid Elyaf ; Kevlar , aramid elyafın piyasada bilinen
ticari ismidir. Yüksek darbe , aşınma , ve kimyasal
dayanıklılıkları sayesinde tercih edilirler.
 Cam Elyaf ; Eritilmiş haldeki camın küçük deliklerden
akıtılıp katılaştırılması sonucu üretilir. Isı iletim katsayıları
düşük olduğundan yalıtım malzemesi olarak kullanılırlar.
Ayrıca yüksek mukavemet değerleri nedeniyle diğer
malzemelerle birleştirilerek kompozit malzeme
üretiminde kullanılır.
 Bor Karbür Zırh ; Bor Karbür yüksek sertliği , düşük
yoğunluğu ve diğer üstün özellikleri nedeniyle askeri
amaçlı olarak havacılık ve personel koruma konularında
zırh yapımına en uygun malzemelerden biridir. Bu iki
temel amaç dışında tank ve hafif zırhlı araçların
korunmasında da oldukça yaygın kullanımı vardır. Yeni
üretilen ALTAY tankında da kompozit zırhların bir çeşidi
olan bor karbür zırh kullanılmıştır.
Seramik Zırhlar
Zırh tasarımında en önemli üç etken olarak ağırlık, fiyat ve
performans ortaya çıkmaktadır. Zırhlarda kullanılacak
malzemelerin şu özelliklere sahip olması istenir.
 1. Düşük yoğunluk
 2. Yüksek elastisite ve kayma modülleri
 3. Yüksek akma dayanımı
 4. Yüksek dinamik çekme dayanımı
 Gövde koruması olarak kullanılan seramik zırhlar
Seramikler yukarıdaki ilk üç şartı yerine getirirken metaller
yüksek yoğunlukları nedeniyle ağır kalmaktadır. Günümüzde
bütün şartları yerine getiren bir malzeme mevcut değildir.
Bu durum tasarımcıları farklı arayışlara yöneltmiş ve bunun
sonucunda seramik zırh olarak tanımlanan, önde seramik
arkada metal veya kompozit iki tabakadan oluşan zırhlar
geliştirilmiştir.
Geleneksel Zırhlar ile Kompozit Zırhların
Karşılaştırılması
Geleneksel Zırhlar
 Ağırdırlar
 Zırhlanan araçların hareket
kabiliyetlerini sınırlarlar
 Yeni nesil zırhlara göre
performansları düşüktür
 Buna karşın üretimleri yeni
nesil zırhlara göre kolay ve
maliyeti ucuzdur.
Kompozit Zırhlar
 Elastisiteleri ve sertlikleri
yüksektir. Bu sayede gelen
mermilerin uç kısımlarını
aşındırarak etkisini azaltırlar
 Performansları ve sağladıkları
avantajlar geleneksel zırhlara
göre yüksektir.
 Üretimleri oldukça karmaşık
ve maliyetlidir.
Zırh Teknolojisinde Grafenin
Kullanımı
İnce bir yapıya ve çok farklı özelliklere sahip olan grafenden
üretilen grafen aerojel, eğilip bükülmeden kendi ağırlığının
40 bin katını taşıyabilmektedir. Grafenden elde edilen
köpük, 1 santimetrekareye 1 tondan daha fazla darbeye de
dayanabilmekte, orijinal boyutunun yüzde 5'ine kadar
sıkıştırılarak, yeniden kendi biçimine ve büyüklüğüne
dönebilmektedir. Sıkıştırma işleminin bin defa
tekrarlanmasına karşın madde hiçbir zarara
uğramamaktadır.
Isıya karşı da son derece dayanıklı olan grafen, roket ve
füzelerin yol açtığı darbeyi emmesi için tankların yüzeyinde
ve askerler için zırh üretiminde kullanılabilecek özelliklere
sahiptir.
Ayrıca iletken olarak kullanılabilen grafen ile bir dakikada
şarj edilen piller, katlanabilen ve rulo yapılabilen kâğıt kadar
ince cep telefonlar üretilebilecektir.
Yapılan Literatür Çalışmaları
 Massachusetts Üniversitesi Mekanik ve Endüstri
Mühendisliği Bölümü'nden JHae-Hwang'ın başını çektiği
araştırmada, silika kürelerinden oluşan mermiler, ince ve
neredeyse şeffaf saf karbon levhalara ateşlendi.
Gerçekleştirilen küçük ölçekli balistik denemeler, grafenin
mermileri yavaşlatma konusunda çelik ve Kevlar zırhlara
kıyasla daha başarılı olacağına işaret etti.
 Deneyde, grafenin mermilerin çarpmasının ardından koni
şeklini aldığı ve enerjiyi birçok yönde dağıttığı ifade edildi.
Lee, çeliğe oranla grafenin enerjiyi 8-10 kat daha iyi
emdiğini ancak etki alanının daha fazla olduğunu belirtti.
BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…
Kaynakça
 https://prezi.com/bfoi1fcpvnkw/savunma-alannda-
nanoteknoloji/
 https://docs.google.com/viewer?embedded=true&url=
http://www.kho.edu.tr/Dokuman/enstitu/tezler/Yusu
f_Ozer.pdf
 https://www.slideshare.net/HabipTaylan/savunma-
sanayisinde-nano-teknoloji
 http://www.ssm.gov.tr/anasayfa/kurumsal/Document
s/201116_TYY.pdf