NANOTEKNOLOJİ VE

İLAÇ
 İLAÇ BİLİMİ
(FARMAKOLOJİ)
• İLAÇ: Canlı hücre üzerinde
meydana getirdiği etki ile bir
hastalığın teşhis ve tedavisini
veya bu hastalıktan korunmayı
mümkün kılan kimyasal
preparatlara ilaç denir.
• Tıpta kullanılan ve biyolojik
etkinliği olan saf kimyasal madde
veya ona eşdeğer bitkisel veya
hayvansal kaynaklı, standart
miktarda aktif madde içeren bir
karışımdır.
 İlaçlar ;
•Vücut veya zihinsel
fonksiyonlar üzerinde etki
oluşturur.
•İnsan vücudunda üretilen veya
dışarıdan alınması gereken,
eksikliği sonucu hastalık
oluşturan aktif maddeleri
yerine koyar.
•Vücuda girerek hastalık yapan
patojen, mikrop, parazit veya
bazı zararlı maddeleri dışarı
atar veya yok edilmesini
sağlar.
 İLAÇLARIN KULLANIM AMAÇLARI

• ÖNLEME (profilaksi)
• TEDAVİ (sağaltım)
• TEŞHİS (tanı)
• DİĞER (kontrasepsiyon) amaçlarla
kullanılırlar.
 Türkiye’de İlaç Sektörü

• İlaç Sanayi yarattığı yüksek katma değer ve

insan sağlığı gibi stratejik bir konu ile ilgili
olmasından ötürü, dünya genelinde önemi ve
popülerliği yüksek sanayi kollarından biridir.
• Türkiye İlaç Sektörü’nde yaklaşık 300 firma
faaliyet göstermektedir. Bunlardan 53’ünün
üretim tesisi mevcuttur. 42 adet yabancı
sermayeli firmanın 14’ü üretimlerini kendi
tesislerinde yapmaktadır.
 TÜRKİYE İLAÇ ENDÜSTRİSİNDE

HEDEFLER
• Tedavi ve koruyucu amaçlı rekombinant moleküllerin
geliştirilmesi ve üretimi
• İlaçların kontrollü salım şekilleri ve taşıyıcı sistemler ile
hedeflendirilme teknolojilerinin geliştirilmesi
• Tanı ve tedavi amaçlı kit ve tıbbi gereç geliştirilmesi
Odaklanılması Gereken Teknolojiler
• Yapısal genobilim, işlevsel genobilim
• Rekombinant DNA teknolojileri
• Hücre tedavisi ve kök hücre teknolojileri
• Terapötik üretim teknolojileri ve kontrollü salım
sistemleri
• Biyoenformatik ve nanoteknoloji
 İLAÇ SEKTÖRÜNDE NANOTEKNOLOJİ
• Günümüzde ilaçlar hastalıkların tedavisinde
kullanılan nano dağıtım sistemlerinde nano
boyutlardaki küre ve kapsüllerin içine
yerleştirilerek kandan kapiler damarlar yardımıyla
dokulara doğrudan etki gösterebilmekte, doku
içerisinde istenen etkin konsantrasyona
ulaşabilmekte, böylece sistemik etki yerine lokal
etki sağlamaktadır.Bu ilaç molekülleri ve ilaç
dağıtım sistemleri hücre zarı ve kan beyin gibi
yapıları rahatça geçebildikleri için hedeflenen
alana kolayca ulaşabilmektedir.
• Vücuda alınan ilaçlar, normalde vücudun
her yerine dağılmakta ve gerçek hedefe
gitme olasılığı azalmaktadır.Nano
partiküller ile ilacı doğrudan doğruya
gitmesini istediğimiz gerçek hedefe
gönderebiliriz. Böylece ilaç doğrudan
doğruya hasta bölgeye veya hasta dokuya
gönderilebilecektir.
 NANOBİYOTEKNOLOJİNİN İLAÇ SALINIMINA
ETKİSİ
• Şu an kullanılan ilaçların çoğu hedef hücrelerine ulaşma
esnasında hidrofob alanlardan ve enzim yıkımından
korunamadığı için etkilerini istenilen şekilde
gösterememektedir. Bir diğer problem ise; verilen
ilaçların vücuttaki bariyerleri aşıp hedef alana
ulaşamaması (Parkinson hastalığı tedavisinde ihtiyaç
duyulan dopaminin kan beyin bariyerini geçememesi.)
• Ortaya çıkan bu sorunların çözümünde
nanobiyoteknoloji bir takım çözümler sunmaktadır.
Nano boyutlarda üretilen taşıyıcılar, kan-beyin bariyeri,
solunum sistemindeki bronşiyoller ve derideki sıkı
bağlantılar gibi çeşitli anatomik ve biyolojik bariyerleri
geçebilir ve ilaçların istenilen hedef dokuya
ulaştırılmasını sağlar.
• Nano taşıyıcılar vücuttaki dar alanlarda daha iyi
dağılırlar ve düşük çözünürlüklü ilaçların
çözünürlüğünü arttırabilirler. Nano boyutta
üretilen araçların olağanüstü özellikler
göstermesinden yararlanılarak ilaçların fonksiyonu
arttırılıp yeni özellikler kazandırılabilir.İlaç
toksisitesini azaltabilir ve daha verimli ilaç
dağılımını sağlayabilir
• Tüm bu işlemlerle ilacın sadece hasta bölgeye
etki etmesi, tek uygulamada ilacın kanda uzun
süre etkin bir şekilde kalması, ilacın belirli bir
hızda ve gerekli miktarda salınması sağlanmış olur.
 Yeni farmakolojik yaklaşımlar ;

• Yeni farmakolojik yaklaşımlar gümüş tabanlı

ürünler içermektedir.Gümüş nano yapılar, diğer
organik ve inorganik malzemelerin içine kolayca
geçip etki gösterdikleri için enfeksiyon riskini
azaltmaktadır.
• Gümüş nano partiküllerin klinikte metilisine
dirençli stafilokok üremesini önleyebileceği
öngörülmektedir.
• Ayrıca gümüş kristalleri ile kaplanan üriner
sondalar, hasta yatak örtüleri, ve pansuman
malzemeleri kolonizasyonları ve klinik
enfeksiyonlarını önemli oranda azaltacaktır.
• Massachusetts Institute of Technology (MIT)
tarafından geliştirilen sistemle, vücudun istenilen
bölgelerine gönderilen ilaç yüklü nano parçacıklar,
deri üzerinden verilen kızılötesi ışınlarla eritilecek
ve içindeki ilaç açığa çıkarılacak. Bu sayede, ilacın
yalnızca istenilen bölgeye nüfuz edilmesi
sağlanacak ve sağlıklı dokuların ilaçtan zarar
görmesi engellenecek.
• Massachussets Teknoloji Enstitüsünde yapılan bir başka
araştırmaya göre bilim insanları cerrahi operasyon
gerekmeden vücuda enjekte edilebilen, kendi kendine
iyileşebilen yeni bir nano hidrojel geliştirdi.
• Yeni geliştirilen nanojel tek seferde iki ilacı taşıyabiliyor. Bu
sayede tek seferde daha fazla tedaviyi mümkün kılıyor.
Hidrojel sayesiden mevcut sıvı çözeltilere kıyasla çok
yönlülük elde ediliyor.
• Glokom hastalarının tedavisinde ve aşı
geliştirme çalışmalarındada uygulamaya
giren nanoteknoloji yaklaşımı
vardır.Glokom için uygulanan göz
damlaları,tahriş edici olduklarından
hastaları rahatsız etmektedir.Yeni üretilen
nano partikül göz damlası ise gözün tüm
yapılarına kolayca dağılmakta ve
hastaların rahatsızlığını ortadan
kaldırmaktadır.
• Kanada’ da Waterloo üniversitesinde
araştırmacılar, kuru göz tedavisinde
kullanılmak üzere haftada 1 kez kullanılan
siklosporin-A içeren mukoadeziv
nanopartiküllerden oluşan göz damlası
geliştirdiler.
• Son 30 yılda geliştirilen aşıların içinde
nano aşılarda yer almaktadır.Bu nano
aşılar ciltten kolayca geçer ve lenf
nodlarını uyarmaktadır.
• Araştırmacılar hepatit ve malarya gibi
hastalıklarla mücadele nano aşıların
kullanılabileceğine dikkat çekmektedir.
• Avusytralya'daki Brisbane Queensland
Üniversitesinde yapılan çalışmalar şırınga
yerine bantla aşıdır.Bu nano aşılar deriye kuru
olarak uygulanan bantın yüzeyindeki binlerce
minik uç, aşının derinin altına nüfuz etmesini
sağlıyor.
• Nano bantlar, iğne korkusu olan hastalar ve
kirli iğnelerle hastalığın bulaşmasının
önlenmesi açısından önemli avantajlar içeriyor.
 KANSER TEDAVİSİ İÇİN
NANOPARÇACIK İLAÇLAR
• Rice Üniversitesindeki araştırmalar,
kanserli tümörleri hedef almak için
120 nm çapında nanoparçacıklarla
kaplı bir altın kabuk kullanıldığını
göstermiştir. Nanokabuklar,
antikorlar veya peptidler
nanokabuk yüzeye bağlanarak
kanserli hücreleri bağlamak için
üretilebilir. Nanokabuklar kanserli
hücrelere bağlandığında hücreler,
harici bir kızılötesi lazer kullanımıyla
seçilerek yok edilebilir.
 İlaçlı Altın Kapsüller Hedef Hücreye
Gönderiliyor
 İLAÇ YÜKLÜ NANO
‘KABARCILAR’
• Bilim adamaları yapılan bu ilaç
yüklü nano kabarcıkların
karaciğer kanseri tedavisinde
etkili olabileceğini
söylemektedirler.
• Nano kabarcık formunda
yapılan beksarotene ön ilacı,
esnek bir kateter yardımıyla
doğrudan tümöre yerleştirilir.
Ultrason ablasyon tedavisiyle
de kabarcıklar patlatılarak
ajan serbest bırakılır.
 VÜCUTTA İLAÇ TAŞIYAN ROBOT
BAKTERİLER VE “TIBBİ JEL”
► Georgia Teknoloji Enstitüsünde yapılan bir
araştırmada,
• Enstitünün tasarladığı robotlar, tıpkı
bakteriler ve diğer birhücreli canlılar gibi
(örneğin kamçılı hayvan) suda basit vücut
hareketleriyle ilerleyecek. Mikroskobik
robotlar, sıradan bir enfeksiyonu iyileştirmek
veya kanserli hücreleri öldürmek için ilaçları
doğrudan hastalıklı bölgelere taşıyacak.
• Nokta atışı yapan mikroskobik robotların
gelecekte hap, serum, şurup ile diğer
geleneksel ilaçları ortadan kaldırması
bekleniyor.
• Georgia Teknoloji Enstitüsü, aynı
zamanda, mikroskobik robotlara ışığa
doğru yüzmek gibi refleks davranışlar
kazandırmaya çalışıyor ısıya yönelmek,
robotların insan vücudunda yolunu
bulması ve doğru yere ilaç taşıması içindir.