Stevan Binički, rođen 1840.

u Mušuluku kod Gospića, bio je školovan u Italiji i u Austriji za

inžinjerijskog graničarskog tehničara, a 16. aprila 1868. položio je zakletvu na srpsko
podanstvo i primio srpsko državljanstvo. Stupio je u srpsku vojsku kao inženjerijski
poručnik, te došao u Jasiku (kod Kruševca), gde je postavljen za komandira III pontonske
čete. Tu mu se, u braku sa Marijom baronicom fon Rehingen, 27. jula 1872. rodio
sin Stanislav Binički , kasniji cuveni srpski kompozitor.

U Jasici i Đunisu ostao je do 1874, a onda je unapređen u čin kapetana II klase i 1875.
postavljen je u Ćupriji za komandanta pontonirskog bataljona. U I srpsko-turskom ratu
1876/77, komandujući kruševačkim odredom posebno se istakao u borbama u Jankovoj
klisuri kada je proterao Turke prema Blacu i Kuršumliji, te je 9. avgusta bio unapređen u čin
kapetana I klase, a 10. septembra u čin majora. Bio je teško ranjen u bici kod Adrovca, gde
je uz pomoć pukovnika Rajevskog (Vronski iz Ane Karenjine) uspeo da zaustavi Turke.
Inženjer major postao je 10. septembra, a inženjer potpukovnik 10. oktobra 1876. U II
srpsko-turskom ratu bio je komandant ibarske divizije (kruševačke brigade I i II klase i
čačanske brigade II klase). Formirao je kuršumlijski odred, oslobodio Prokuplje i Kuršumliju
25. decembra. Godine 1883. unapređenje u inženjera pukovnika, a 1884. postavljenje za
ađutanta kralja Milana. Sledeće godine rodio mu se sin Aleksandar (koji je kasnije postao
poznati glumac u Zagrebu). U srpsko-bugarskom ratu 1885. bio je komandant šumadijske
divizije, pa moravske i komandant inženjerijskog arsenala u Ćupriji. Penzionisan je 1891, ali
je 1895. reaktiviran i postavljen za direktora fabrike monopola duvana. Konačno je
penzionisan 1900. Umro je u Beogradu 1903. i tu je i sahranjen.

Stanislav Binički, kompozitor i dirigent (Jasika kod Kruševca, 27. VII. 1872 — Beograd,
15. II. 1942). Sin pukovnika Stevana Biničkog i Marije baronice fon Rehingen Smatra se da
je najpoznatiji srpski marš, Na Drinu, Binički posvetio pukovniku Stojanoviću, koji je
poginuo u Bici na Ceru. Prvo muzičko znanje i izvesnu muzičku praksu (svirao na violini i
flauti, obrađivao i spremao kompozicije za đački orkestar) stekao je u gimnaziji, koju je
pohađao u Nišu i Beogradu. Za vreme studija na Filosofskom fakultetu (Prirodno-
matematički otsek) u Beogradu, Binički aktivno učestvuje kao pevač u Obiliću i
Beogradskom pevačkom društvu i osniva na Velikoj školi Akademsko muzičko društvo,
kome je bio zadatak negovanje instrumentalne muzike. Po završenom fakultetu postaje
1894 predavač na gimnaziji u Leskovcu, gde piše svoju Zbirku pesama iz okoline Leskovca
za mešoviti hor. Sledeće godine napušta službu u gimnaziji i odlazi u München na Muzičku
akademiju gde studira kompoziciju i solo-pevanje. U Münchenu nastupa na više koncerata
kao dirigent i solo-pevač. Iz toga perioda potiče nekoliko njegovih mešovitih horova na
stihove nemačkih pesnika. Po dolasku u Beograd postaje 1899 vojni dirigent i osniva prvi
veliki simfoniski orkestar pod imenom Beogradski vojni orkestar, sa kojim redovno
koncertira do 1903. Sa Stevanom Mokranjcem i Cvetkom Manojlovićem osniva 1899
Srpsku muzičku školu (današnja škola Mokranjac), u kojoj radi i kao nastavnik. Godine
1904 osniva Muziku Kraljeve garde, u kojoj radi kao dirigent neprekidno do 1920. Kao
horovođa radi u Beogradskom pevačkom društvu, Obiliću, Tipografskom pevačkom društvu
Jakšić i u Pevačkoj družini Stanković. Ovim poslednjim horom Binički diriguje dvadeset
godina i izvodi, prvi put u Beogradu, u zajednici sa Muzikom Kraljeve garde, niz krupnih
oratorijskih dela, među kojima Sedam reči Kristovih (1907) i Stvaranje (1908) od Haydna i
Beethovenovu Devetu simfoniju (1910). Sa tim ansamblima održava Binički 1911 nekoliko
koncerata u Odesi. Iste godine postaje prvi direktor tada osnovane Muzičke škole
Stanković. Za vreme Prvoga svetskog rata, kao dirigent orkestra Kraljeve garde, priređuje
Binički niz koncerata na Krfu i u Solunu, zatim u Parizu, Lyonu, Bordeauxu, Montaubanu,
Orangeu, Marseilleu, Toulonu i Nici. Posle završenog rata, sa istim orkestrom nastavlja
veću turneju po celoj SHS. Po osnivanju prve stalne Opere u Beogradu 1920 Binički postaje
njen prvi direktor, radeći uporedo i dalje kao horovoda Pevačkog društva i nastavnik
Muzičke škole Stanković. Godine 1924 prestaje njegova javna umetnička delatnost i on se
otada isključivo posvećuje komponovanju.

Odgovarajući potrebama muzičke kulture u Beogradu početkom XX veka i stupnju njene

razvijenosti, kompozitorska delatnost Biničkoga, koja dolazi upravo u vreme najjačeg
uspona građanske klase u Srbiji, kretala se u okviru tadašnjih izvodačkih mogućnosti u
Beogradu. Pretežno apsorbovan muzičko-reproduktivnom i organizatorskom aktivnošću,
Binički je najpozitivnije rezultate dao u svojoj društvenoj delatnosti. U prve dve decenije
ovoga veka Binički je bio ne samo veoma aktivan pokretač celokupnog muzičkog života u
Srbiji, nego i nosilac mnogih pionirskih poteza. Iako i njegova dela, kao i dela njegovih
ranijih prethodnika u srpskoj muzici, pretežno baziraju na srpskom folkloru, Binički unosi i
mnogo elemenata koji su tipični produkti srpske građanske kulture toga vremena. Folklor u
kompozicijama Biničkog većinom je prilagođen gradskom ukusu i tretiran kroz prizmu
gradskog sentimentalizma, kako u delima koja su nastala na stihove domaćih književnika
(Nušić, Šantić, Iliić), tako i u kompozicijama koje je napisao po pevanju građanskih pevača
sevdalija (Mijatovke). U orkestarskim i ostalim kompozicijama, koje nisu vezane za srpski
tekst, dosta je vidan uticaj zapadnoevropskog neoromantizma.
DELA: Uvertira Iz moga zavičaja (izgrađena na splelu narodnih melodija); vojni marševi. —
Opera u jednom činu Na uranku, 1903 (na tekst B. Nušića; prva izvedena srpska opera);
muzika za Nušićevu bajku Ljiljan i omorika, 1900; uvertira i simfoniski intermeco za
Ekvinocio I. Vojnovića, 1903; melodramska muzika za spev V. Iliića Periklova smrt; muzika
za Put oko sveta, 1908 i Nahod, 1923, B. Nušića; preradba Jenkove muzike Đidu J.
Veselinovića i D. Brzaka, 1922. — Mešoviti horovi na stihove nemačkih pesnika: Komm,
schliesse mich in deinen Arm; Maienseligkeit; Schlummerlied ; Ein vergessenes Grab;
Blaublumlein; Spatherbst. Ciklus Seljančice: Čuješ duso ; Jesen stiže; Čini ne čini; Hm;
Divna noći; Dvoje dragih. Ciklus Tetovke: Site momčinja dojdova; T'mna magla; Dremka mi
se; Se zapali odojceto ; Što mi e milo i drago. Solo-pesme: Grivna; Kad ja vidjeh oči tvoje;
Da su meni oči tvoje; Po polju je ki'sa pala; Spava moma; Pod jorgovanom; Na Liparu.
Ciklus Pesme iz Južne Srbije: Pojdo na gore; Memete more; Puknala majko presnala;
Vanka ima crne oči. Ciklus Mijatovke: Poslala me stara majka; Kad sum bil mori Đurđo;
Razbole se belo done; Pevnula Jana; Pošla Vanka na voda; Zašto, Sike, zašto; Cigančica.

LIT.: B. Nušić, O životu i radu Stanislava Biničkog, Comoedia, 1924, 5. — S. Đurić-Klajn,

Deset godina od smrti S. Biničkog, Književne novine, 1952.