INSURGENSI' KOMUNIS DI SEMPADANTHAI-MALAYSIA, 1968-1989

Mahmud Embong

ABSTRACf

Early communist movement in Malaya / Malaysia can be traced to the 1920s.

The communist attempt to seize power led to the declaration oj the Emergency
which lasted Jrom 1948 - 1960. This first insurgency Jailed and members oj the
Communist Party of Malaya (CPM) retreated to the Thai - Malaysia border. a
process that had actually begun in the 1950s.

This struggle from the new base, the second insurgency, also failed. The
communists were not able to attract enough local sympathy and support. Finally
in 1989 the CPM reached an agreement with both the Malaysian and Thai
goverments allowing them to surrender. They laid down their arms and thus
their militant struggle for power came to an end.

The revolutionary war is a war oJthe masses, it can only be waged by mobilizing
the masses and relying on them '.
Kata-kata Mao-Tse Tung

Sesuatu kajian mengenai komunisme di Malaysia hingga ke era muktahir ini tidak
memerlukan sebarangjustifikasi lanjut. Walaupun ancaman komunisme ke alas
negara ini sudah berakhir, namun ia terus menjadi bahan perbualan dan kajian di
kalangan orang ramai, termasuklah bekas anggota komunis sendiri.1 Sejak
komunisme bertapak di negara ini seawal-awal tahun 1920-an, pihak komunis
tidak pernah sedikitpun lentur dalam percubaannya untuk merampas kuasa serta
menubuhkan apa yang dipanggil People s Republic of Malaya. 3 Walaupun jelas
kecewa dalam percubaan tersebut semasa insutjensi pertama (1948-1960), 4 namun
Parti Komunis Malaya (PKM) terus ken tal dalam memperjuangkan hasrat mumi
untuk menumbangkan kerajaan yang sah. Pengunduran PKM ke Selatan Thailands
memberi kesempatan kepada parti tersebut merancang dengan lebih teliti untuk
memperkemaskan strategi petjuangan bersenjata melalui unit-unit militan mereka.

Sebenamya, pergunduran pada tahun 1953 tersebut tidak sedikitpun melemahkan

semangatjuang komunis, malahan perpindahan strategik itu disifatkan sebagai sesuatu
yang konsisten dengan doktrin revolusioner Lenin, yang an tara lain menjelaskan:

There are retreat and retreats. There are times when party or any
army has to retreat because it has suffered defeat. But there are other
Mahmud Emboftg

times. when in its advance a victorious party or army run too far
ahead. without providing itself with an adequate base in the rear..•
So as not to loose connection with its base. an experienced party or
army generally finds it necessary in such cases to fall back a lillie, to
draw closer to and establish beller contact with irs base. •

Dengan bersandarkan kata-kata Lenin di atas, PKM lelah mengambil masa kira_
kira 14 tahun dari tarikh pengunduran lantas menjadikan sempadan Thai-Malaysia
'sanctuary' bagi menyusun semula parti, mengkonsolidasikan kedudukan~
memperbaharui azam serta melakukan self·criticism, menjalani proses
indoctrination. mengkaji kegagalan Parti yang lepas dan membendung seman gat
perjuangan PKM. Turut diberikan tumpuan oleh PKM ialah gerakan ma~
khususnya dari kalangan orang-orang Melayu.'

Kajian ini cuba melihat kebangkitan semula PKM me)a)ui perang insurjensi kedUa
serentak dengan perayaan menyambut ulangtahun yang kc-20 perjuangan
bersenjata Parti tersebut. Jawatankuasa Pusat PKM te)ah mengeluarkan Satu
kenyataan pada 1 Jun 1968 bertajuk, 'Hold high the great red banner of a""'~d
struggle and valiantly march forward', yang menggariskan strategi perjuangan
serampang dua mata iaitu: i) gerakan subversif bawah tanah dan penyusuPan
unit-unit pengganas ke Semenanjung ii) menjadikan kawasan luar bandar sebag
ai
sasaran demi menjayakan 'strategy of surrounding the cities fro", lh~
countryside'. Justeru. bagi melihat bagaimana proses kebangkitan semu)a PI<lvt
berlaku dan reaksi pemcrintah khususnya Kerajaan Malaysia dalam menghadapi
an cam an PKM (dan seterusnya berjaya da)am membanteras ancaman komunis)
beberapa aspek penting di bawah ini harus diberi perhatian. Antaranya: •

l. Melihat direktif PKM 1968 yang merupakan titik tolak bermulanya perjuang
bersenjata PKM kali kedua.
an

2 Kewujudan unit-unit penggempur PKM dan bagaimana PKM melancark.an

'incursion' ke Semenanjung Malaysia.

3. Kegiatan organisasi bawah tanah komunis.

4. Membincangkan langkah-Iangkah kerajaan bagi membanteras ancall\a

kumpulan insurjen komunis, dan; n

5. Kegagalan PKM da)am perjuangan bersenjata kedua yang berakhir dengan

perletakan senjata oleh Parti tersebut.

62
 Insurgensi Komunis dl Sempadan Thai.Malaysia. 1968.1989

DIREKTIF 1968 DAN KEBANGKITAN SEMULA PERJUANGAN

BERSENJATA KOMUNIS

Sebelum dibincangkan punca dan proses kebangkitan semula PKM (1968) serta
aktiviti-aktiviti komunis di Selatan Thailand adalah wajar dipaparkan terlebih
dahulu kedudukan PKM setibanya mereka di sempadan Thai-Malaysia pada tahun
1954. PKM tiba di Selatan Thailand dengan kehilangan 213 daripada kekuatan
sebenar yang berjumlah kira·kira 10,000 orang.· Sebagai langkah awal, PKM
telah menyusun semula organisasi Parti dengan harapan dapat memantapkan
anggota-angota bersenjata serta melicinkan pentadbiran. Anggota-anggota dari
kumpulan Pulau PinanglKedah telah digabungkan menjadi lawatankuasa Negeri
Pulau Pinang/Kedah atau dikenali sebagai Regimen Kelapan Tentera Pembebasan
Nasional Malaya (Malayan National Liberation Army, MNLA) yang'bergerak di
Sadao, Nathawi dan Kau Mai Yai termasuk kawasan KedahIPerlis. 9 Sementara
ahli kumpulan asal dari Kelantan dan Perak pula digabungkan ke dalam
Jawatankuasa Sempadan KelantanIPerak atau lebih dikenali sebagai Regimen
Ke-12 Tentera Pembebasan Nasional Malaya dan bergerak di kawasan YalaIBan
TolBetong dan Utara Perak.lo Anggota kumpulan Melayu dari Pahang yang
bergerak sampai ke Weng dan Dusun Nyior yang bersempadan dengan Kelantan,
telah memasuki Selatan Thailand dengan imej baru. Mereka ini merupakan para
ahli Central Department of Malay Work. II Dalam proses memperkukuhkan Parti,
terdapat pembahagian menarik dalam keseluruhan struktur organisasi PKM.
Terdapat sebuah Jawatankuasa Pusat Sekretariat PKM yang menguasai
keseluruhan perjalanan Parti. Antara tokoh utama yang menduduki jawatankuasa
tertinggi ini ialah Chin Peng selaku Setiausaha Agong, Musa Ahmad sebagai
Pengerusi dan ahli lain termasuklah Abdullah C.D., Eng Meng Cheng, Lo Tse Ia
dan Ah SOO.12 Chin Peng mempunyai kumpulan tersendiri dan beliau dibantu
oleh Li Ching Yang (ahli dalam Jawatankuasa Daerah), Di samping Kumpulan
Setiausaha Agong terdapat juga sebuah Biro Utara Malaya; sebuah badan yang
mewakili PKM di Bangkok; Jawatankuasa Sempadan Kelantan/Perak;
Jawatankuasa Bersama Negeri KedahIPerlis dan Jabatan Pusat Kerja Melayu. 13

Biro Politik Utara Malaya merupakan satu-satunya komponen penting dalam

keseluruhan biro politik PKM, dan ia juga mengawasi beberapa unit MNLA,
seperti jabatan propaganda, politik dan militer. Antara ahli jawatankuasanya ialah
Ah Soo, Lo Li, Chan lien, Cheung Chor dan Abdullah C.D,14 Biro ini berpengkalan
di Betong Salient. 15 Satu-satunya struktur organisasi di sempadan Thai-Malaysia
yang menarik ialah labatan Pusat Kerja Melayu. Jawatankuasa ini terdiri daripada
Musa Ahmad, Abdullah C.D., Berahim Cik, Abu Samah Kassim dan Suraini.16
Tiga lagi cabang kepadajabatan ini ialah Kumpulan Regimen Ke-lO, Pas uk an
-"" Ketiga Unit Kombat dan Pasukan Penggempur Platoon Merdeka (PPPM) yang
di!ubuhkan pada ~hun 1970 dengan kaw~an operasinya di Selatan WengIBkt.
Llpae, termasuk Juga kawasan SemenanJung Batu Melintang, Kg, Nibong

63
Mahmud Embong

Kembubu di Kelantan. 17 Jabatan Mclayu ini bergerak agak cergas dengan

penubuhan organisasi massa (Min Yuen) di daerah Banang Sata, Dusun Niyor
dan Weng}'

Proses konsolidasi dan penyusunan PKM di Selatan Thailand berjalan dengan

serius, bersesuaian dengan tempo dan agenda untuk melancarkan perjuangan
bersenjata kedua. Tidak dinafikan pada perrnulaannya kehadiran PKM mendapat
sambutan dingin dari masyarakat setempat. Keadaan ini memaksa pihak Parti
mengarahkan kader-kader PKM menjalankan kerja-kerja mengenali lebih dekat
lagi masyarakat Thai tempatan bagi mendapatkan ahli-ahli baru di kawasan seperti
Yala, Pattani, Noratthiwat, Sadao, Labu dan Betong Salient. I ' Usaha, misalnYa.
tclah dijala~kan di kalangan ahli agar mereka dapat menguasai bahasa Thai. Usaha
atau program ini turut melibatkan seramai 24 ahli anggota Kumpulan Setiausaha
Agong PKM.20

Pada tahun 1958 PKM melancarkan polisi demobilisasi yang memberi kesempatan
kepada anggota untuk berundur dari menjadi anggota MNLA. Polisi ini ditujukan
terutamnya kepada golongan tua dan tidak sihat yang ingin kembali ke China_
Dianggarkan seramai 200 anggota telah mengundurkan diri pada tahun 1961. dan
sejumlah 167 orang daripadanya menyerah diri.ll Menjelang akhir tahun 1961
beberapa pihak Jawatankuasa Pusat mula melancarkan program dan aktiviti seperti
latihan ketenteraan, penerapan ideologi/politik komunis. mengadakan sekolah_
sekolah Parti serta kerja-kerja massa khas bagi anggota-anggOla Melayu.22

Mengenai penerapan ideologi dan politik komunis, biasanya anggota-anggOta

komunis didedahkan kepada buku-buku dan dokumen seperti. 'The Line of
Struggle Advocated by the CCP in their Revolutionary War'; 'Documents 011
Five Anti-Campaigns'; Hsueh Hsih. 'Quotations of Mao Tze-tung '; 'The Three
Most Widely Read Articles by Mao', dan Ah Soo. 'To Serve the Masses' • ~
Sementara itu, latihan ketenteraan menitikberatkan kaedah 'jungle warfare' yang
menumpukan perhatian kepada latihan taktikal seperti bagaimana untulc
melancarkan serang hendap, melakukan serang balas, menyerang pos-pos POlis
dan peraturan yang harus dipatuhi sekiranya berhadapan dengan musuh seperu
mempastikan tembakan yang tepat, merapati sasaran musuh, bersifat tenang dan
tleksibel dalam menggunakan taktik militer.24 Tumpuan serius juga diberikan
kepada kerja-kerja massa, terutama yang melibatkan penyertaan dari anggOta_
anggota Regimen Ke-IO Melayu.~ Kumpulan-kumpulan Min Yuen turUt
diwujudkan dan yang terutama darinya ialah yang diketuai oleh seorang Yang
bemama Kamal @ Jain @ Halim.16 Aktiviti-aktiviti Min Yuen Melayu ini dilebarka;;
bagi meliputi kawasan-kawasan Kg. Maju (Weng). Kajang (Dusun JIlyio r )
Machang dan Katak (Dusun Nyior). Aktiviti Min Yuen ini biasanya dibantu PU)~
oleh Armed Work Force yang khas ditugaskan melakukan pembunuhan terhadaJ)
anggota Cawangan Khas dan In/ormer.l'

64
 Insurg~nsi Komunis di Sempadan Thai-Malaysia, /968-/989

Beberapa buah Sekolah Parti telah ditubuhkan dan ahli-ahli PKMlMNLA dipaksa
menjalani kursus selama 6 bulan. Antara Sekolah Parti yang agak popular ialah
Sekolah Parti No. I di Kg. Tok; Sekolah Parti No.2 di Dusun Nyior; Sekolah Parti
No.5 di kawasan Nahat dan Sekolah Parti No.6 di Weng.28 Di antara perkara
utama yang disuakan kepada anggota-anggota yang menghadiri Sekolah-sekolah
Parti tersebut ialah indoktrinisasi politik dan latihan ketenteraan Min Yuen
(pentadbiran). Anggota Melayu daripada Regimen Ke-IO pula diwajibkan
mengikuti program khas di Sekolah Lenin di Dusun Nyior dan Sekolah
Revolusioner Massa di Hutan Bukit Paneho_29 Sekolah Lenin adalah bertujuan
untuk menyemarakkan pengetahuan komunisme dan pendedahan kepada politik
dunia luar serta memperkenalkan anggota kepada strategi perjuangan eara
Vietcong. 30 Sekolah ini dihadiri oleh kira-kira 75 orang Melayu. Antara penceramah
yang terlibat ialah Abdullah C.D., Suraini, Abu Samah Kassim, Kamal dan Medan
Saed.l' Seorang komunis yang terlibat dalam pengendalian sekolah ini menjelaskan:

... the (Malay) CTs were urged to enhance their knowledge in

Maoism by studying Quotations of Mao Tse-tungfrom Radio Peking.
Only this ideology can provide the right guidance in the
revolutionary war. J2

Bagi terus memantapkan kedudukan serta pengaruh PKM di sempadan Thai-

Malaysia, beberapa organisasi berbentuk barisan hadapan telah dibentuk.
Antaranya ialah Liga Pemuda Komunis Malaya, Pertubuhan Wanita, Kor Pemuda
dan Pertubuhan-pertubuhan Kampong. ll Keseluruhan penyusunan semula yang
dilalui oleh PKM sejak ia melakukan pergunduran ke Sempadan Thai-Malaysia
memang rapi. Pada masa itu PKM hanya menantikan masa paling sesuai bagi
melanearkan perang insurjensi buat kali keduanya.

Menjelang tahun 1968 genaplah 20 tahun usia Darurat yang pada permulaanya
telah dilancarkan oleh pihak British di Tanah Melayu. Sebagai mengembalikan
seman gat juang bersejarah PKM menentang British, maka PKM telah memilih
tahun 1968 bagi melanearkan perang insurjensi kedua dengan mengeluarkan satu
kenyataan bertarikh I haribulan lun 1968, bertajuk 'June 1968 Resolution of the
Border District Central Committee '. J4 Resolusi ini mengandungi 25 perkara, dan
4 daripadanya khusus digubal untuk diedarkan kepada seluruh warga Parti dan
selebihnya telah diedarkan kepada anggota-anggota tertinggi Parti. Antara agenda
atau perkara yang dijadikan tumpuan warga Parti ialah:

(a) Pa~i ak~n ~enub~hkan apa yang dipa~ggil •Border Work Forces' yang juga
mehputJ kelJa-kelJa propaganda komums sebagai memulihkan semula aktiviti-
aktiviti massa di Semenanjung.

(b) Dalam menjalankan aktiviti tersebut, sekiranya perjalanannya didap t'

·
dltentang, maka' aJ
anggota-anggota mesh berwaspada dan tidak berundur. Merek
mesti cekal dalam meneruskan perjuangan di kawasan yang telah ditentukan~

6S
Mahmud Embons

(c) Usaha-usaha hendaklah dibuat bagi menjalankan usaha ke arah 'National

United Front' di Semenanjung dengan berselindung di sebalik parti-pani
politik tempatan dan 'all the petty-bourgeoisie organizations'.

(d) Tentera-tentera insurjen yang ditubuhkan nanti dinasihatkan supaya

menjauhi pasukan keselamatan Thai. Tetapi sekiranya diserang, mereka
hendaklah bertindak balas serta memastikan kerja-kerja massa di kampung-
kampung yang disasarkan tidak terjejas.

(e) Menubuhkan unit-unit penggempur bagi memudahkan PKM mendirikan

pengkalan gerila bagi memudahkan kegiatan "infiltrating into strategic areas
that were formerly ero strongholds during the First Emergency ".35

Apakah punca yang memaksa PKM mengisytiharkan perang insurjensi kedua

ini? Sejauh manakah faktor luaran memainkan peranan dalam mendesak PKM
melancarkan perang tersebut? Memang tidak dinafikan faktor dalaman, iaitu
konsolidasi serta penyusunan Parti, jumlah keanggotaan baru yang meningkat.
tahap latihan persenjataan yang dicapai oleh pengganas, semuanya menyumbang
ke arah tindakan PKM melancarkan perang bersenjata kedua ini. Namun faktor
luaran dapat dianggap sebagai faktor pen cetus di sebalik tindakan pihak
pengganas memulakan perjuangan bersenjata. Sebagaimana yang dinyatakan
PKM mempunyai wakilnya di Peking yang tugasnya ialah 'to receive, train and
arrange for the return of personnel back to South Thailand'. J6 SesungguhnYa
Chin Peng dan beberapa anggota penting PKM di China, senantiasa memantau
apajuga perkembangan yang berlaku di Sempadan Thai-Malaysia.37 Dalam hal
ini pengiriman Lau Li ke sempadan pada lewat tahun 1966 adalah bertujuan untuk
membeTi key akin an kepada pengganas, sambi! mengadakan kursus khas untuk
kader-kader PKM mengenai teoTi komunis.38 Seperkara lagi yang menarik. beberaPa
orang anggota PKM turut dihantar ke Vietnam bagi mendapatkan latihan
peperangan gerila. Antara yang berpeluang ke Vietnam ialah seorang Mclayu.
Saed.39 Beliau turut didedahkan kepada cara-cara mengendalikan booby traps
dan explosives. Dilaporkan bahawa sekembalinya Saed daTi China dan Vietnam
beliau telah ditugaskan ke sempadan bagi memberi syarahan dan demonstrasl
yang berkaitan dengan teori dan teknik militer.40 Kesimpulannya di sini, gabungan
kedua-dua faktordalaman dan luaran tadi meletakkan PKM dalam keadaan paling
selesa untuk memulakan satu lagi percubaan untuk merampas kuasa melalui perang
insurjensi kedua daTi tahun 1968 hingga 1989. Perbincangan beTikut berlegar di
sekitar unit-unit penggempur PKM yang ditugaskan untuk melakukan penyusullan
ke Semenanjung.

66
 Insurgensi Komunis di Sempadan Thai·Malaysia, 1968.1989

UNff·UNIT PENGGEMPUR KOMUNIS DAN AKI1Vl11.AKI1VITI DI KEDAH,

PERAK, PAHANG DAN KELANfAN

Dalam keghairahan PKM melakukan persiapan rapi melancarkan gerakan insurjensi

kedua ini, secara tiba-tiba masalah dalaman telah menghantui badan komunis
tersebut. Adalah dipercayai pada tahun 1971 pihak Jawatankuasa Pusat Parti
menyedari bahawa adanya percubaan melakukan 'coup' di beberapa unit di
Betong Salient. Seramai 20 orang kader-kadcr baru telah terkorban atas tuduhan
menjadi agen-agen kerajaan.41 Ekoran daripada itu Jawatankuasa Pus at juga telah
mengarahkan supaya kesemua unit menjalankan 'liquidation campaign' (kempen
penghapusan) pada bulan lanuarilFebruari 1970. Semua pengambilan kader-kader
baru yang berumur 12 tahun ke alas pada hari mereka menganggotai MNLA selepas
1962 hendaklah dihapuskan. 42 Langkah ini mencetuskan perpecahan parti pada
IS Februari 1970 yang turut menyaksikan kelahiran CPM Revolutionary Faction
(Puak Revolusioner PKM) pada tahun 1974.43 Wilayah kedua daripada Regimen
Kelapan telah berpecah dari badan induk PKM dan kumpulan ini telah menamakan
diri mereka CPM Marxist-Leninist (CPMML). CPMML mempunyai sayap
miIitemya sendiri, iaitu Malayan People Liberation Anny (MPIA).44 Ekoran
daripada perpecahan tersebut PKM kini mengandungi: (a) CPM Proper (PKM
Induk), termasuk Regimen Ke-12, Special District dan Regimen Ke-lO, (b)
CPMML, (c) CPMRF.

Bagi PKM Induk, perpecahan parti tersebut tidak mematahkan seman gat untuk
meneruskan langkah melancarkan perang insurjensi kedua ini. Malahan Parti
memperlihatkan keupayaan yang tinggi bagi meneruskan cita-cita melancarkan
penubuhan unit-unit penggempur komunis dan pengkalan uta rna di Semenanjung.
Mulai tahun 1970, PKM berjaya menjalankan tanggungjawabnya bagi melakukan
penerobosan melalui unit-unit gerilanya ke negeri-negeri Semenanjung seperti
Kedah, Kelantan, Perak, Pahang Barat, Utara Sclangor dan sempadan Pahang!
Negeri Sembilan. Unit-unit gerila yang diwujudkan dan bergerak di Semenanjung
terdiri daripada:

(i) Unit Penggempur Kelapan di Kedah

(li) Unit Penggempur Ke-12 di Perak
(iii) Unit Penggempur Keenam di Pahang
(iv) Tiga Kumpulan Bersenjata di Ulu Selangor
(v) Unit Penggempur Ketujuh, Ke-lO dan Ke-16 di Kelantan.4S

Adalah dipercayai bahawa kekuatan keseluruhan unit-unit penggempur di

Semenanjung berjumlah di antara 500 hingga 600 orang. 46 Namun. kekuatan
sebenar pengganas komunis yang berpusat di Sadao, Betong dan Weng
dianggarkan berjumlah 2,500 orang.47 Sejauh manakah terbinanya tahap kehebatan
keseluruhan unit penggempur PKM ini? Siapakah tokoh yang menerajui setiap
unit tersebut? Mampukah mereka membuktikan kehandalan mereka setelah lama

67
Mahmud Embong

berundur dan tewas? Perbincangan seterusnya cuba menjejaki seliap Unit

penggempur PKM ini di negeri-negeri yang disebulkan di alas.

Sebagai salah sebuah negeri yang bersempadankan Thailand. Kedah telah menjadi
sasaran komunis paling awal iailu pada tahun 1969 lagi. Kekualan Unit
Penggempur Kelapan sebenar ialah 33 orang dan kawasan operasi mereka ialah
di Selangor. Kedah dan beberapa kawasan di persempadanan Thailand - Perak,q
Organisasi Unit Kelapan ini diketuai oleh SCM Siew Chong. dan beliau telah
melakukan •incursion' sebanyak tiga kali ke Kedah. Pada tahun 1%9, Siew Chong
berjaya menempatkan unitnya di kawasan Gunong InasIBongsu Forest Reserve
dan berjaya juga meluaskan pengaruhnya sehingga ke daerah-daerah Kulim dan
Baling.49 Walau bagaimanapun, unit ini terpaksa berundur semula ke Selatan Thai
setelah menerima tentangan he bat daripada pasukan keselamatan. Percubaan
kedua dilakukan pada bulan September 1976. tetapi sekali lagi mereka gagal dan
menerima padah lantas berundur pada bulan Oktober 1976.'" Percubaan kali ketiga
telah dilakukan oleh Unit Kelapan pad a bulan Julai 1978, dan sekali lagi mereka
tidak mendapat sambutan massa tempatan.

Di Perak, terdapat ancaman komunis yang agak serius dari Unit-unit PenggernpUr
Kelima dan Ke-12. Kekuatan Unit Kelima ini adalah seramai 290 orang dan i
dikepalai oleh CCM Nam Yat yang beroperasi di kawasan Ayer Kola meren~
sampai ke Gopeng Selatan." Memandangkan kedudukan negeri Perak yang begitu
strategik, maka Unit Penggempur Kelima ini diperbesarkan lagi melalui penubuhan
apa yang dipanggil Anned Work Face Unit (AWF).S2 Jadi. di bawah Narn y:
terdapat 4 AWF sementara 6110 AWF pula diletakkan di bawah Kin Meng di A.~ at
Kala; 7'" AWF yang terdiri daripada liga kumpulan diketuai olehAh Soo Chye; ~!
AWF di bawah Chee Fei. beroperasi di Lasah: dan 9'" AWF. terdiri daripada elll
Pa
kumpulan, diletakkan di bawah Lap San dan kawasan operasinya agak luas y~~
meliputi Tanah Hitamrranjung Rambutan, Keledang Saiong. Gopeng dan Carne~
Highlands.53 Sementara itu, Unit Penggempur Ke-12 mempunyai kekuatan se~
kira-kira 30 orang pengganas. dan beroperasi di sempadan Selatan Thailand d
Grik.S4 Unit ini diketuai oleh Kim Kok dan mulai menerobos ke Perak pada bUl an
Februari 1977, dan cuba untuk menguasai Gunong KerunaiIKendering COmPlean
di bahagian Barat Grik. 55 Namun. tindakan unit ini telah dapat ditumpaskan 01 ~
pihak pasukan keselamatan dan pada Julai 1977 unit ini terpaksa berundur ~
Thailand Selatan. 56 Walaupun percubaan unluk menerobos masuk ke Perak te~
dilakukan oleh Unit Ke-12 ini pada bulan Februari 1978. namun dalam masa sebul
sahaja ianya sekali lagi telah dikecewakan oleh pasukan keselamatan. Satu-sattltlan
negeri di Semenanjung yang memang menjadi sasaran utarna PKM ialah PahClt)~a
Dengan diketuai oleh Chong Chor. unit ini mempunyai anggota seramai 200 ~g.
pengganas. Kawasan operasinya adalah di Pahang Barat. sampai ke \j g
Selangor. S7 Markas utam~ ~nit ~ee~~m ini sebenamya terletak di kawasan S lu
LianglCheroh. Kawasan tn1 mellpau Juga kawasan-kawasan JerkohlBenta., n g.
BalaiIDamak, Sg. RuanlSempalil, Karak dan TelemongIManchis. SI penero~

68
 Insurgensi Komunis di Sempadan Thai-Malaysia. 1968-1989

awal unit penggempur ini ke negeri Pahang berlaku pada tahun 1973. Menjelang
tahun 1975, Chong Chor berjaya melebarkan kekuatannya di Pahang dengan
kejayaan memperolehi anggota bam seramai 50 orang pengganas tempatan.
Beberapa gerakan melalui Min Yuen di kalangan Cina tempatan berjaya dilakukan,
terutamanya di kawasan-kawasan yang telah disebutkan sebelum ini. Langkah
drastik pas uk an keselamatan berjaya menghapuskan tujuh pengganas dan
mengakibatkan juga penyerahan diri beberapa orang pengganas pada tahun 1978.59

Di Kelantan pula, terdapat tiga unit penggempur komunis, iaitu Unit Ketujuh (di
VIu Kelantan), Unit Ke-16 (di Gua Musang) dan Unit Ke-IO (di Wias/Kemubu).60
Memandangkan Unit Penggempur Ke-l 0 ini agak lebih mencabar, maka tumpuan
perbincangan di sini akan diberikan ke atas unit tersebut. Penerobosan ke
Semenanjung dilakukan melalui sebuah organisasi yang dikenali sebagai Pasukan
Propaganda Khas 61 dan ia dilakukan dalam tiga fasa. Fasa pertama telah
dikendalikan seawal-awal bulan Februari 1969. Pada masa itu satu kumpulan seramai
15 orang pengganas di bawah Abu Samah Kassim telah memasuki Kelantan dan
berkhemah di hutan yang bersempadankan Kg. Bintang, Tanah Merah. Percubaan
untuk melebarkan pengaruh di kawasan-kawasan Kg. Pondok dan Kg. Lawa gaga!.
Mereka tidak lama berada di Kelantan dan akhimya pasukan ini terpaksa berundur
ke sempadan, Kg. ladeh.62 Fasa kedua dalam proses penyusupan Unit Penggempur
Ke-IO ini ke Sernenanjung berlaku pada bulan April 1970. SekaH lagi ia dikendalikan
di bawah kelolaan Abu Samah Kassim dan Pasukan Penggempur Platoon Merdeka.
Para pengganas telah menerobos mas uk ke Kg. Ayer Long, Tanah Merah, Kelantan
melalui Bukit Bawang, Bukit Raemah, JeliIBatu Melintang dan Sg. Pergau.6J Kerja-
kerja massa turut dilakukan sehingga Kg. Pasir Ousun. Walau bagaimanapun,
setelah berada seminggu di Pasir Ousun, mereka telah diserang oleh pasukan
keselamatan dan tiga orang pengganas telah terbunuh.64 Akhirnya, pada
pertengahan Ogos 1972 Unit Penggempur Ke-l0 ini terpaksa berundur ke Selatan
Thailand_ Fasa ketiga pula bermula pada pertengahan 1973, dan seramai 60 orang
pengganas di bawah pimpinan Abu Samah Kassim telah melakukan penyusupan
ke Kelantan.65 Oi antara pertengahan tahun 1973 sehingga lewat 1976, unit
penggempur ini beroperasi di kawasan Kompleks KembubuIBertamlWias. SekaH
lagi, unit ini gaga} mencapai hasrat untuk menguasai Kelantan dan ia terpaksa
berundur ke Selatan Thailand pada pertengahan 1978.66

Oi VIu Selangor, seramai 32 orang pengganas komunis di bawah sayap Unit

Penggempur Keenam berjaya menempatkan diri mereka di Kalumpang, Kuala
Kubu Baru, Rasa dan Serendah, dengan dibantu oleh empat kumpulan kecil.67
Kekuatan Unit Penggempur Keenam ini meningkat kepada 114 orang, hotsil
daripada gabungan para anggota pengganas dari Perak Selatan.68 Namun ekoran
dan akibat daripada kombinasi kekuatan pasukan polis dan tentera, operasi unit
ini terjejas.lajuga gagal meraih simpati rakyat tempatan dan akhimya tumpas.

69
Mahmud Embong

ORGANISASI BAWAHTANAHPKM

Kejayaan unit-unit penggempur PKM menyusup masuk ke negeri-negeri

Semenanjung sebenamya dibantu oleh satu clemen uta rna dalam strategi
perjuangan bersenjata komunis. Elemen yang dimaksudkan itu ialah organisasi
bawah tanah komunis yang memainkan peranan penting mewujud dan
mempertahankan kedudukan infrastruktur logistik semasa penyusupan dilaJculcan
oleh anggota-anggota komunis. Walaupun terdapat kira-kira 24 buah organisasi
bawah tanah komunis. namun hanya empat sahaja yang agak aktif dan mempunYai
kekuatan anggota keseluruhan seramai 12.000 orang." Sebahagian besar anggota
bawah tanah ini terdiri daripada para pekerja binaan. kilang dan penoreh gelah.
Empat organisasi yang utama ialah:

(a) Barisan Pembebasan Nasional Malaya

(b) Liga Demokratik Pemuda Malaya
(c) Liga Pembebasan Rakyat Malaya
(d) Liga Pemuda Komunis Malaya70

Antara tanggungjawab yang perlu dilakukan oleh keempat-empat organisas'

bawah tanah tersebut ialah: •

(a) Menyediakan sokongan serta bantuan logistik kepada unit-unit penggelllp\lr

yang berjaya menduduki kawasan-kawasan tertentu di Semenanjung.
(b) Menjalankan kerja-kerja massa terutama yang berkaitan dengan kerja racial
dan barisan bersatu.
(c) Menjalankan kerja-kerja sabotaj dan pembunuhan.
(d) Mendapatkan dana. mengambil anggota-anggota baru sebagai langkah untu.lc.
memperhebatkan lagi operasi-operasi sulit yang dijalankan.
(e) Mendapatkan serta mengeluarkan senjata dan bahan-bahan letupan.'1

Seperkara yang menarik dalam pembicaraan tentang perjalanan serta kedUdule

organisasi bawah tanah komunis iaIah penubuhan apa yang dipanggil 'peopk smil~~
Selaras dengan dictum Mao Tse-tung, •Political power grows out of the ba~l •
a gun 'J maka kumpulan bersenjata ini diwajibkan melaksanakan tugas-tugas beri.~

(a) Membunuh anggota-anggota keselamatan dan polis Cawangan Khas.

(b) Melakukan keJja-keJjasabotaj dengan pengeboman ke alaS tempat-tempal ~
(c) Memperhebatkan lagi penggunaan bahan-bahan letupan, sambil melancan.._ -
serangan ke atas kern-kern tentera.71 - 'ClIl

Aktiviti-aktiviti bercorak terorisme ini dilakukan di bawah naungan ~~

Pembebasan Nasional dan Liga Pembebasan Rakyat yang sejak tahun 19 nt
dilaporkan berjaya rnencapai beberapa kejayaan. Misalnya. sembi Ian orang a",-" "16
terbunuh, iaitu lima orang di Pahang, dua orang di Selangor dan masing-mas ~
'rag
70
 Insurg~nsi Komunis di Sempadan Thai·Malaysia, 1968.1989

seorang di Kuala Lumpur dan Melaka. 73 Terdapat juga pereubaan untuk memburu
anggota-anggota Rela dan Rukun Tetangga,74 Sebenamya, tiga organisasi bawah
tanah yang paling aktif dan menggugat keselamatan ialah Front Pembebasan
Nasional, Liga Pembebasan Rakyat dan Liga Pemuda Komunis.

Front Pembebasan Nasional Malaya ini lebih dikenali sebagai lines, iaitu badan
penguasaan yang meliputi negeri Perak (North Line), Selangor dan Pahang
(Central Line) dan Negeri Sembilan (Southward line).75 Kesemua lines atau
jalur ini terletak di bawah Jawatankuasa Pusat Front Pembebasan Nasional yang
juga menguasai Unit-unit Penggempur komunis. Di Perak,jalur-jalur bawah tanah
ini bertanggungjawab membekalkan alat-alat logistik (600 home-made landmilles
and 900 home-made hand grenades) kepada Unit-unit Penggempur Kelima dan
Keenam,76 Unit Penggempur Keenam dilaporkan menerima bekalan berbentuk
senjata-senjata berat dari Selatan Thailand melalui salah satu daripada empat
jalur utama,77 Sementara itu, jalur Selatan yang bertanggungjawab ke atas semua
aktiviti pengganas di Negeri Sembilan (juga termasuk Melaka, Johor, Selatan
Pahang dan Singapura) telah dilaporkan mempunyai 'inter-state courier network',
dan juga dua pus at yang mengeluarkan senjata-senjata api.78 Liga Pembebasan
Rakyat merupakan satu-satunya organisasi di bawah naungan CPM-ML di
Semenanjung. Keahliannya berjumlah kira-kira 600 orang dan aktivitinya adalah
melalui Jawatankuasa Pusat bermarkas di Betong. 79 Aktiviti organisasi ini
dilaksanakan melalui beberapa bahagian, misalnya bahagian lima dan tapan yang
meliputi Kuala Lumpur dan Setangor, Bahagian dua pula meliputi gerakan di
Johor; bahagian tiga dan lapan di Singapura; bahagian empat di Perak; bahagian
enam di Pahang; bahagian tujuh di Pulau Pinang dan bahagian ke-IO di Kedah. 80

Satu-satunya gerakan bawah tanah PKM yang agak serius dalam tugas-tugas
racial, khususnya dalam usaha menarik minat belia-belia Melayu ialah Liga
Pemuda Komunis. Aktivitinya Icbih tcrtumpu kcpada negeri Kclantan, Terengganu
dan Pahang, Ia juga bertanggungjawab membekalkan keperluan logistik untuk
Unit Penggempur Ke-l 0, dan juga markas induknya di Weng, Thailand Selatan,81
Sebuah buku keeil bertajuk 'Malayan Communist Youth League Constitution',
versi Melayu yang dijumpai di Weng memberikan satu gambaran tentang aktiviti
ini. Ia menunjukkan betapa ghairahnya PKM menggunakan organisasi bawah
tanah Komunis ini bagi memikat hati orang Melayu untuk mempe~uangkan perang
revolusioner di negara inLI2 Antara maklumat penting yang terkandung di dalam
buku terse but ialah yang bersabit dengan:

(a) perjuangan Pemuda Komunis bagi memikat hati belia-belia pelbagai bangsa.
Melayu khususnya.
(b) perjuangan yang akan mengambil kira golongan massa Melayu terutama
dalam mempertahankan slogan perjuangan proletarian internationalism.
(c) Usaha PKM melalui Tentera Pembebasan Nasional untuk memberi sokongan
padu kepada perjuangan rakyat (Melayu).1l

71
Mahmud Embong

Namun, atas tindakan pasukan keselamatan scjak tahun 1975 bolch dikatakan
keseluruhan organisasi bawah tanah anjuran PKM ini akhimya menjadi lumpuh.
Pada tahun 1976 misalnya, sejumlah 1.000 anggota dan mereka yang bersimpati
dengan perjuangan bawah tanah komunis telah diberkas.14

Ini termasuklah 461 orang dari anggota Front Pembebasan Nasional, 64 dan Liga
Demokratik Pemuda dan 25 dari Liga Pembebasan RakyaL IS

LANGKAH-LANGKAHMEMBANTERAS ISSURJENSI KOl\n.Jl\'1S

Memandangkan perang insurjensi komunis kedua ini berakar umbi di selatan

Thailand dan segal a perancangan strategi PKM datang dan arah yang sarna,.
maka segal a perhatian kerajaan tertumpu kepada satu persoalan: bagaimana untuk
berkerjasama dengan kerajaan Thai bagi membanteras ancaman tersebUl
Walaupun kerja-kerja membanteras ancaman PKM ini telah dijalankan sejak
komunis bertapak pada tahun 1954 sehingga lewat mhun 1960-an, namun hasH nYa
tidak begitu memberangsangkan.16

Akhimya, penyusupan secara berleluasa oleh unit-unit penggempur PKM. dan

disertai pula oleh beberapa organisasi bawah tanah, telah memaksa kedua-QUa
buah negara mengadakan kerjasama rapi dalam usaha membanteras ancalllan
komunis. Tiga langkah paling awal yang telah diambil ialah:

1. Menubuhkan Pejabat Jawatankuasa Sempadan peringkat regional (ti,

Regional Border Commillee Office) yang berpengkalan di Songkhla. Ie
merupakan scbuah agensi mengumpul maklumat-maklumat rahsia tentan a
segala pergerakan PKM di Selatan Thailand. g

2 Menubuhkan Pasukan Tinjauan Bersama bagi kedua buah negara sebagai lltiUan
menentukan kawasan sempadan masing-masing. Serentak dengan itu ju~
kerja-kerja memagar telah dilakukan di kawasan paling strategik di sepanjana"
sempadan Thai-Malaysia. Di samping menyekat aktiviti-aktiviti penyusu~
anggota komunis, ia juga bertujuan membanteras penyeludupan senjata

3. Bebera.pa ben.tuk operasi bersama telah dirancang ~agi memak~a penggal'\

komunIs menmggalkan tempat-tempat persembunYlan dan sekallgus dijang::
dapat menafikan mereka dari mendapatkan 'sanctUflry' dari pihak Thai Ian<1 •.,

Hanya pada 4 Mac 1977, sesuatu yang konkrit wujud di anlara kedua-dua ~ 1
pihak dalam membaharui tekad bersama untuk membanleras ancaman dari~ah
PKM. Perjanjian Baru Sempadan yang ditandatangani di Bangkok, menunjukl(da
bahawa perjanjian tersebut: an

... brought about a new era of border coopaation between rhe two
countries. Both signatories are determined to take effective measures

72
 Insurgensi Komunis di Sempadan Thai-Malaysia. 1968-1989

to counter and eliminate the Communist Terrorists and members of

their related organizations along the Malaysian and Thai border
and to intensify their cooperation on other matters pertaining to
their mutual interests in order to find effective solutions to problems
arising therefrom. 88

Apa yang dapat disimpulkan di sini ialah kedua-dua pihak merasakan keperluan,
'to establish a team of military intelligence operators at the ground level to
collect, collate and disseminate combat intelligence for the military
commanders of both countries for their operational requirements. 89 Namun,
pada hakikatnya ancaman dan pergerakan komunis dalam masa perang insUljensi
kedua ini telah dapat dibendung oleh kerajaan. Justeru, tindakan membanteras
PKM dan unit-unit penggempumya mesti dimulai di negara ini sendiri. Di Malaysia
segala tanggungjawab ini terletak di atas bahu pihak kerajaan, khususnya anggota
polis dan tentera demi melenyapkan impian PKM untuk merampas kuasa di negara
ini. Jadi perhatian pada masa ini tertumpu kepada usaha-usaha kerajaan
membanteras komunis. Hasilnya terbukti berjaya, bukan sekadar ancaman
komunisme akhimya len yap di negara ini, tetapi PKMjuga terpaksa mele,takkan
senjata dan bersetuju untuk berdamai.

Seperkara yang agak menarik dalam pembicaraan tentang proses membenteras

ancaman PKM di negara ini ialah operasi screntak yang dikendalikan oleh Polis
Cawangan Khas dengan pasukan Tentera. Sasaran utama mereka ialah organisasi-
organisasi bawah tanah komunis: tindakan-tindakan berbentuk suppressive dan
disruptive telah dilancarkan. 90 Sejak ia dilancarkan pada tahun 1975, sejumlah 60
elemen bawah tanah komunis teluh menyerah diri, dan pad a tahun 1977 seramai
43 orang lagi turut menyerah diri.91 Sebahagian besar anggota pengganas ini
tclah digunakan kemudiannya bagi tujuan psywar dan pSYOpS.92 Ini pastinya
telah menjejaskan beberapa rangkaian logistik dan keperluan-keperluan lain unit-
unit penggempur. Kehancuran unit-unit penggempur ini jelas kelihatan di dua
buah negeri iaitu Perak dan Pahang. Namun, sebelum infrastruktur unit
penggempur tersebut dihancurkan pihak anggota keselamatan telah berjaya
meleburkan jalur-jalur penyusupan komunis yang selama ini digunakan oleh
Regimen Ke-12 dan Ke-l 0 PKM.93 Bagi Regimen Ke-12 jalur-jalur penyusupan
adalah seperti berikut:

(a) Jalur 1: ia merupakanjalan yang melalui Gunung Lang menuju ke Kg. Ulu;
tempat ini kerap digunakan oleh elemen Koy Kombat CPMML.
(b) Jalur 2: jalan yang melintasi Bukit Damarlong menuju ke Timor Kroh dan
Klian lntan.
(c) Jalur4dan 5)a1~dari arahLepan~Neneringsarnpai ke Kg. Alai dan Kliang Intan.
(d) Jalur 6: mehntasl Lepang Nenenng, Utara Kg. Alai sampai ke Tanah Hitam.
(e) Jalur 6 dan 8: jalan yang melintasi Bukit Koben
(t) Jal~ 9, 10, 1 ~ dan 12:}alan-jalan ~ri Utara Bukit Kobeh sepanjang sempadan
That-MalaysIa sampal ke selatan htngga ke Grik dan Lebuhraya TimurlBarat94

73
Mahmud Embong

Jalur-jalur penyusupan bagi Regimen ke-IO yang disekat termasukJah:

(a) Jalur 1: dari arah Betong melalui Perak U1u. ke arah selatan menuju ke Kg. Lawas...
(b) Jalur 2: bennula dari Kg. Bukit Bawang ke arah Kuala Long. sepanjang Lembah
Pergau rnenuju ke BukitJual. Pasir Dusun Lubok Bonggardan Kompleks Stong.
(e) Jalur3: melintasi sempadan menyulusuri Sg. Mekong menuju ke Kg. Long.~

Jadi. dengan terhapusnya unit-unit penggempur. organisasi-organisasi bawah

tanah. rangkaian jalur-jalur penyusupan PKM. dan penempatan pasukan tentera
di kawasan-kawasan sempadan maka harapan PKM untuk terus menggugat
kerajaan lebur dan lenyap. Namun begitu. ini tidak bermakna 'sanctuary' di
sempadan Thai-Malaysia terus terhakis. Agak malang. pihak Thailand kurang
serius membanteras aneaman PKM. Ini bukanlah sesuatu yang menghairankan
kerana Thailand tidak melihat PKM sebagai musuh nombor satu negara. Ini
berbeza sekali dengan Malaysia yang menganggap aneaman komunisme, dan
bukannya Kumpulan Pemisah Islam Selatan Thailand, sebagai aneaman utarna
negara. Thailand pula menganggap kumpulan pemisah tersebut menerirna
perlindungan dan bantuan Malaysia. 96 Pada tahun-tahun pertengahan 1980-an
pengaruh PKM mulai susut. dan sudah ada tanda-tanda yang menunjukkan
pengaruh itu akan terus tandus. Oleh itu Malaysia terpaksa menyusun langkah_
langkah awal dalam urusan membanteras komunis. tetapi nampaknya kali ini
Thailand pula mengatur strategi mengadakan kompromi dengan PKM derni
meneari penyelesaian muktamad. Perbineangan bahagian akhir ini akan cUba
melihat faktor-faktor yang membawa kepada kegagalan perang insurjensi kedua
anjuran PKM yang pada kesudahannya telah memaksa mereka menandatangan'
perjanjian dengan Kerajaan Thailand dan Malaysia pada tahun 1989. •

KEGAGALAN PKM DA.'J PERLETAKAN SENJATA KOMUNIS

Beberapa faktor telah dapat dikenal pasti sebagai bertanggungjawab melernah

dan menghaneurkan gerakan insurjensi komunis di sempadan Thai-Malaysia
Seperti yang dinyatakan tadi. Thailand merupakan faktor penggerak utama k •
arah usaha menamatkan perjuangan militan komunis di negara ini. Prog~
Pengampunan Thai 1987 telah berjaya memujuk feksyen PKM dari kumpu1a
PKMAL untuk tampil berdarnai.97 Sejumlah 661 anggota PKMAL telah mele~
senjata dan ekoran daripada itu. anggota-anggota yang menyerah diri ini te1ah
ditempatkan di perkampungan-perkampungan yang dikenali sebagai •Friendsh •
Villages' berhampiran dengan sempadan Thai-Malaysia.- Tawaran beru~P
peruntukan wang saguhati. pemberian tanah serta tawaran wang pinjaman peri~~
dan pemberian taraf Permanent Resident atau pilihan pulang ke Malaysia ba ~
mereka yang memiliki kerakyatan negara ini telah memberi kesan mendalam ke~
pengganas-pengganas komunis PKM di sempadan. terutama anggota-angg
0la
Melayu daripada Rejimen Ke-IO PKM.99 Apa yang mempereepatkan Jagi detik_

74
 Insurgensi Komunis di Sempadan Thai-Malaysia. 1968-1989

detik ke arah kemusnahan PKM ialah faktor China. Suatu anjakan penting dalam
dasar China terhadap parti-parti komunis di bawah naungannya telah berlaku
dan ini telah memberi tamparan hebat kepada PKM.IOO

Satu perkara yang menghantui Chin Peng sepanjang beliau menerajui PKM ialah
sambutan hambar orang Melayu terhadap perjuangan PKM. Menjelang
pertengahan tahun 1985, Rejimen Ke-l 0 Melayu sudah tidak berdaya lagi untuk
tinggal selama-Iamanya di hutan belantara dan mulai menunjukkan sikap bertolak
ansur untuk menamatkan perjuangan. Sebenamya. punca kehancuran peIjuangan
anggota Rejimen Ke-lO dapat dikesan sebaik saja Kerajaan Malaysia berjaya
membawa pulang ke pangkuan masyarakat Musa Ahmad. bekas Pengerusi PKM
dalam satu operasi yang dipanggil Operasi Pangkal"o'Pada tahun 1987, pihak
keselamatan telah menamatkan sarna sekali saki-baki pengganas komunis biIamana
Chong Chor serta 83 orang lagi anggota Unit Penggempur Keenam menyerah
diri. I02 Kematian Ah Keong. ketua unit penggempur di Selangor. telah juga
memusnahkan sarna sekali rangkaian jalur komunis yang meliputi Hutan-hutan
Simpan Batang Kali, Serendah dan Ulu Selangor, termasuk juga kawasan-kawasan
Kelumpang, Kerling dan Kuala Kubu Bahru di negeri tersebut. JOJ

Insurjensi komunis yang dilancarkan pada tahun 1968 kini sampai ke penghujung
jalan. Sudah ada tanda-tanda bahawa PKM berhasrat untuk menamatkan
perjuangan bersenjata dan mengadakan perundingan dengan pihak kerajaan.
Sebenamya. proses ke arah perdamaian begitu rumit dan memerlukan pertimbangan
yang serius memandangkan tuntutan daripada PKM amat tidak munasabah. 104
Usaha awal telah diIakukan oleh pihak Thailand yang mengadakan pertemuan
bermula dari tahun 1984 sehingga ke awal tahun 1987"~ Antara bulan Ogos
hingga Oktober 1987, pihak Thailand telah mengadakan pertemuan tidak formal
dengan PKM.I06 Perbincangan berJegar di sekitar soal mencari jalan agar pucuk
pimpinan PKM bersetuju mengadakan perundingan langsung dengan pihak
pemerintah Thailand. '07 Pada tahun 1987 telah berlangsung pertemuan secara
formal dan hasilnya Kerajaan Thailand telah akur dengan beberapa permintaan
PKM. Perundingan di Haadyai pada bulan Januari hingga Jun 1988 telah
menyaksikan pertemuan di antara pihak berkuasa Thailand dengan Jawatankuasa
Parti PKM.I08 Kedua-dua belah pihak menekankan aspek-aspek yang berkaitan
dengan keikhlasan masing-masing, terutama pihak Thailand yang telah
dipertanggungjawab untuk menguruskan soal penyerahan diri beramai-ramai
anggota PKM. Bagi PKM pula, mereka harus mempastikan bahawa pada setiap
kali perundingan diadakan, wakil-wakil PKM hendaklah terdiri dari anggota
sebenar parti tersebut. PKMjuga berharap supaya pihak Thailand dapat memberi
pcngiktirafan yang diperIukan apabila anggota-anggota parti terse but menyertai
Pembangunan Nasional Negara itu kelak. I09 Seterusnya, dua lagi pertemuan telah
diadakan, iaitu pada 7 hingga 12 Ogos 1988 dan pad a 16 hingga 25 November
1988 yang masing-masing berlangsung di Haadyai dan Pulau Pinang dan turut
disertai oleh pihak Cawangan Khas Malaysia. "O PKM dalam pertemuan tersebut

75
Mahmud Embong

telah menyenaraikan syarat-syarat kesanggupan unluk meletakkan senjata dan

antara syarat-syaratnya ialah:

(a) pihak PKM akan menghentikan tindakan bersenjata mereka.

(b) Malaysia rela menerima bekas anggota PKM dan sebarang warganegara dan
sanggup juga memberikan bantuan awal bagi membolehkan mereka
memulakan penghidupan bam.
(c) Kerajaan Malaysia juga sanggup memberi persetujuan sekiranya ada bekas
anggota PKM dari warganegara ini yang berkeinginan untuk menetap di Thailanc:t...
(d) PKM hanya akan menyerahkan segala kelengkapan senjata kepada pihak
berkuasa Thailand. 111

Sehingga akhir tahun 1988 masih belum ada persetujuan konkrit antara pihak_
pihak yang terlibat. Keadaan disulitkan lagi dengan permintaan dan syarat-sYat"at
yang dikemukakan oleh Regimen ke-12 dan ke-IO yang nampak agak keterlaluan_
Misalnya. Regimen ke-12 inginkan supaya anggota-anggota PKM yang bakal
rnenyerah diri terkecuali dari dikenakan hukurnan di bawah ISA; Kerajaan MalaY8i a
diminta supaya membebaskan kesemua anggota PKM yang masih di dalarn
tahanan; Kerajaan Malaysiajuga diminta agar sedia memaafkan dan melupakan
setiap lindak-tanduk serla aktiviti anggota-anggota PKM masa lampau dan-
kerajaan negara ini juga diminta agar menyediakan imbuhan kepada anggo~
PKM, bersesuaian dcngan pengorbanan mereka menentang British bagi
membolehkan negara mencapai kemerdekaan. 1I2 Regimen Jee-IO juga turut
menurunkan beberapa syarat yang antaranya: penyerahan diri mereka hendaklah
disifatkan sebagai 'tamat perkhidmatan; perselujuan mereka keluar menyerah diti
hams diberikan publisiti meluas hingga ke peringkat antarabangsa; pihak kerajaan
harus bersetuju dengan proses pengendalian penyerahan senjata-senjata
dikendalikan oleh pihak Thailand dan; kesemua keanggotaan Regimen ke-IO
Melayu dibebaskan daripada dikenakan proses 'penyesuaian' oleh pihak
kerajaan. 1IJ Walau bagaimanapun, proses ke arah mencapai persetujuan bag-
menyelesaikan segal a kebuntuan di antara ketiga-tiga pihak terus diadakan. Phuke~
Thailand terus menjadi pusat tumpuan bagi mencari suatu formula yang boleh
memberi kepuasan kepada semua pihak. Setelah menjalani lima rasa. ',riparri,
peace talks' telah diadakan. Sesi perlama berlangsung pada 2 Februari hingga :
Februari 1989; sesi kedua pada 15 Mac hingga 17 Mac, 1989; scsi ketiga. pacta 1 I
Mei hingga 13 Mei 1989; sesi keempat, pada 2 Oktober hingga 3 Oktober 19&9_
dan sesi kelima pad a 12 November hingga 4 Disember 1989.... Pad a akh' ~
perlemuan kelima itu, ketiga-tiga pihak bersetuju menubuhkan satu 'Joi~r
Secretariat' bagi membuat rumusan terakhir dan merangka perjanjian yang bak ~
ditandatangani oleh ketiga-tiga belah pihak. Akhimya, berlangsunglah 8a~
peristiwa paling bersejarah pad a 2 Disember 1989 di Haadyai, selatan Thailan~
yang menyaksikan tamatnya pcrjuangan bersenjata PKM.IIS

76
 Insurgensi Komunis di Sempadan Thai·Malaysia. 1968.1989

Empat perkara utama yang terkandung dalam perjanjian tersebut ialah:

1. Kedua-dua pihak. PKM dan Kerajaan Malaysia bersetuju menamatkan segal a

aktiviti bersenjata.
2 PKM akan membubarkan unit-unit bersenjata mereka. sambi! memusnahkan
segala senjata api. bahan-bah an letupan dan jerangkap samar.
3. Perkara yang menyentuh hak pemastautinan anggota-anggota PKM dan
unit-unit penggempur komunis; Kerajaan Malaysia sedia memberi kebenaran
kepada mereka pulang dan terus tinggal di negara ini dengan syarat mereka
mematuhi undang-undang negara. Bagi anggota yang bukan warganegara
Malaysia. merekajuga dibenarkan tinggal dan perlu patuh kepada undang-
undang negara ini.
4. Pihak pemerintah negara ini akan membantu anggota-anggota PKM dan
para ahli unit-unit bersenjata komunis untuk memulakan penghidupan baru." 6

Dengan termeterainya Perjanjian Haadyai ini. maka lenyaplah impian PKM untuk
merampas kuasa serta menubuhkan sebuah negara Republik Komunis.
Persoalannya. adakah PKM jujur dalam segala tindak-tanduknya? Tidakkah
perjanjian ini hanya merupakan satu strategi yang dirangka untuk perjuangan
yang lebih serius pada masa akan datang? Apakah pula muslihat PKM mengadakan
memorandum berasingan dcngan Thailand? Namun t apa juga persoalan yang
mungkin timbul, hakikatnya PKM serta perjuangan bersenjata kedua mereka
sebenarnya sudah sampai ke penghujung jalan. Perpindahan strategik ke
sempadan Thai-Malaysia pada tahun 1953 sudah jelas menunjukkan bahawa
PKM telahpun tewas. Jadi. kebangkitan buat kali kedua ini lebih menyulitkan
mereka walaupun pada tahun-tahun awalnya keadaan agak mencemaskan. Namun
begitu perjuangan yang menyimpang jauh dari landasan yang telilh ditentukan
oleh Mao itu agak sukar dilaksanakan dalam masyarakat majmuk seperti Malaysia.

Tidak dinafikan sejak PKM melakukan perpindahan strategik ke selatan Thailand.

ia telah menjalani proses pemulihan yang rapi. Setiausaha agung dan pengerusinya
berada di China bagi mengemudi perjalanan parti. Perang insurjensi komunis
bermula dengan pengiriman tentera-tentera insurjen komunis yang bergerak di
bawah lambang unit-unit penggempur komunis. Penerobosan berlaku berleluasa
di Perak, Pahang. Kelantan dan Selangor dengan bantuan organisasi-organisasi
bawah tanah. Malangnya strategi 'using the countryside to encircle the cities
and seizing power', gagal diimplementasikan ekoran sokongan paling hambar
daripada orang Melayu. Kerjasama sempadan antara Malaysia-Thailand. terutama
operasi membanteras habis-habisan pengganas komunis, misalnya Gerakan
Doyai Musnah, Gerakan Cahaya Bena dan Gerakan Selamat Sawadee telah
memberikan suatu tamparan hebat kepada PKM. Walaupun timbul beberapa
kesulitan antara kedua-dua buah negara. terutama dalam hal persepsi keselamatan

77
Mahmud Embong

yang berbeza, namun pihak ThaUand telah mengambil inisiatif awal ke arah
mengheret PKM ke meja perundingan. Setelah merasakan bahawa perjuangan
berbentuk terorisme mereka gagal, PKM tiadajalan lain melainkan akur kepada
pihak Malaysia dan Thailand lantas menandatangani perjanjian perdamaian di
Haadyai, yang sekaligus menyaksikan PKM meletakkan senjata. Tindakan tersebut
bukan sekadar menamatkan perang insurjensi kedua mereka tetapi telah juga
mengakhiri perjuangan yang dianggap sia-sia.

NOTAHUJUNG

'Insurgensi bermaksud satu percubaan oleh sebuah organisasi atau kumpulan untuk
menghasut rakyat bagi menjatuhkan kerajaan yang sedia ada dengan cara kekerasan ataupun
kekerasaan yang berbentuk ancaman. Insurgensi biasanya melalui 3 fasa utama, iaitu (i)
latent and incipient insurgency (ii) guerrilla warfare (iii) war of movement. Untuk
keterangan lanjut sila rujuk t.n. 1981. Low Intensity Conflict. Headquaners Depanment of
the Army, January. Para sarjana kerap juga menggunakan istilah insurjensi ini secara
benukar ganti dengan istilah perang revolusioner.people~ war. small war. inurnal war;
unconventional war. panisan war dan ada kalanya digunakan juga istilah peperangan
gerila. Lihat John Baylis. Ken Booth. 1987. Contemporary Strategy: Theories alld
Concepts. 1987. London: Croom Helm; Harry Ekstein (ed.) 1964. Internal War Toronto:
Collier-MacMillan. Insurjensi boleh juga dilihat dari sudut yang berbentuk, reactionary.
conservative, restorational, reformist and revolutionary. Sila rujuk Bard E.O. 1974. Neil
Alberts and SJ. Rossetti. Political Violence atlli Insurgency: A Comparative Approach
Colorado: Phoenix Press; P. Kecskemeti. 1967. Insurgency As A Strategic Problem. Santa
Monica: The Rand Corporation. Di Malaysia perang insurjensi dikaiktan dengan Tentel';l
Insurgen Parti Komunis Malaya (PKM) dan North Kalimantan Communist Parry
(NKCP). Bagi keterangan lanjut sila lihat W020813933. 1983. ""The Insurgent Army in
Malaya". Ancaman Pengganas PKKU Sarawak Kuala Lumpur: Kementerian Pertahanan.
• 1 Lihat misalnya Ian Ward and N. Miraflor. 2003. Chin Peng: My Side of Hislory
Singapore: Media Masters; Abdullah C.D.l998. Perang Anti-British dan Pertiamaieua
Hong Kong: Nan Dao Publisher; Abu Samah Kassim. 1999. Sejarah dan Perjuangeua
Kemerdekaan. Hong Kong: Nan Dao Publisher. Dan sejak beberapa tahun kebelakangan
ini timbul kecenderungan dari kalangan bekas anggota keselamatan menulis ten tang gerakan
komunis. Iihat misalnya Lim Cheng Leng. 2000. The Story of A Psy- Warrior. Kuala
Lumpur: Interpress Printers; A. Navaratnam. 2001. The Spear and the Kerambit. Kuala
Lumpur: Utusan Publication; Alysious Chin. 1995. The Communist Party of MalayQ.
The Inside Story. Kuala Lumpur. Vinpress Sdn. Bhd., J.J. Raj. 2000. The War Years Cln4
After. Subang Jaya: Pelanduk Publications.
lUntuk keterangan lanjut mengenai rupa bentuk Republik Demokratik Rakyat MalaYa
sila rujuk Republik Demokratik Rakyat Malaya (tulisan Jawi) Pejabat Suluh Kebenaran
Sempadan Perak-Kelantan, November 1955; Communist Party ofMalaya Directives,April'
1985; The Draft of MCP National Programme, MCP Central Committee, 25.6.1981. •
4 Mengenai perjuangan PKM melalui perang insurjensi penama, sila lihat E.O'

Balance. 1966 Malaya: The Communist Insurgent War, 1948-1960. London: Faber ar"l~
Faber. Richard Stubbs. 1989. Heans and Minds in Guerrilla Warfare. The MalayQ.#a
Emergency 1948-1960 Singapore: Pxford University Press; Donald Mackey. 1997. n.
Malayan Emergency 1948-60: The Domino That Stood Brassey's London; John Coate:
1992. Suppressing Insurgency: An Analysis ofthe Malayan Emergency 1948-/954 BOU]de";

78
 Insurg~nsi Komunis di S~mpadan Thai-Malaysia. 1968-1989

Westview Press; Karl Hack. 1995 .• ''The Malayan Emergency. Decolonisation and
Ethnicity".lmperial Policy and South East Asia Nationalism, 1930-1957 (ed.) London:
Cruzon Press; Karl Hock. "Iron Claw on Malaya: The Historiography of the Malayan
Emergency". Journal ofSoutheast Asian Studies. 30. 1 March 1999. Handbook to Malaya
and the Emergency. Prepared by the Regional Infonnation Office of the United Kingdom.
Department of Information FMS. Singapore. December 1951.
5 Pada tabun 1953 PKM menghadapi tekanan berterusan daripada pihak British.
ramai pengganas terkorban dan ditangkap. Justeru, pucuk pimpinan PKM telah
memutuskan bahawa keadaan di Tanah Melayu tidak lagi selamat dan PKM terpaksa
. berundur bagi mendapatkan 'sanctuary' di Selatan Thailand. Lihatlrrl12 dr Regiment MNLF
(Cawangan Khas KedahIPerlis. 20 Mei. 1970); "Appreciation of Tactical Intelligence
Affecting the Thai-Malaya Border Area. dated 5.1.55", C08251PRO. London. Melalui
satu dokumen yang ditemui di Perak. " Ku 7ien Conference and the CCP Long March"
Lim Cheng Leng menyatakan. " that Chin Peng and the Central Committee had embarked
in early 1953 on a tactical retreat along the classic line ofthe Long March ofthe Communist
Party of China (CCP) to establish its own local version of the Yenan sanctuary and
liberated area in South Thailand", Lim Cheng Leng. him. 98; Ii hat juga "CPM Withdrawal
to South Thailand". dalam. The Common Threat Posed by the Communist Party of
Malaya in the Border Area of Thailand and Malaysia. (Kuala Lumpur: Kementerian
Pertahanan Malaysia. I 977).
6 Petikan dari The Communist Reinsurgency in Malaysia (Kuala Lumpur: Kementerian

Pertahanan Malaysia, April 1973).

7 Lihat Percakapan Berahim Cik,26 Ogos 1993. (Cawangan Khas. Kuala Lumpur).

Lihat juga F0371/Annexure to the Appreciation of Tactical Intelligence Affecting the

Thai/Malay Border Area, dated 5.1.55. Enc\. 'MCP Policy and Progress Among the
Malays in South Thailand and Nonh Malaya. 22 January 1955.
• "The Communist Reinsurgency in Malaysia, him. 9. Lihatjuga "Overall Communist
Terrorist Strength in Southern Thailand ...... (Polis DiRaja Malaysia. October 1985).
9 Communist Revolutionary Warfare: Strategy and Tactics Phase 1- The Organzation
Phase (Kuala Lumpur: Kementerian Pertahanan Malaysia, 1980).
10 Lihat Monthly Emergency and Political Repon,15 January-15 February, 1955.

No. 61, COl02211955.

II Ibid.Menurut Berahim Cik. Central Department of Malay Works (CDMW)

mengambil alih nama Regiment ke 10 Melayu PKM yang ditubuhkan di Pahang

memandangkan pasukan militant Melayu ini gagal dalam mendapatkan keyakinan orang
Melayu semasa proses PKM mengadakan perjalanan ke Selatan Thailand. Lihat
Percakapan Berahim Cik,26 Ogos 1993, him. 36.
12 Bagi butiran terperinci mengenai kedudukan tokoh-tokoh tersebut sila rujuk Special
List Secretary-General's Group (Cawangan Khas. Kuala Lumpur), hIm. 32-36 (t.b.).
IJ Lihat CPM Organisaion Structure ami CTO Operation Area in Thailand and
Malaysia (Cawangan Khas, Kuala Lumpur), him. 2-4.
14 Detailed CT Organisation. Nonh Malaya Bureau Members and Guard Units
(Cawangao Khas, Kuala Lumpur), him. 3 .
.. Lihat Detail CT Organisation. Central Depanment of Malay Work (CDMW). 10'.
Regiment (Cawangao Khas. Kuala Lumpur). Mengenai butiran perioci tokoh-to~oh
Melayu tersebut sila rujuk Special List-CDMWIlrr REGr.
17 Communist Parry of Malaya- 10 R~giment MNU (Cawangan Khas, Kuala Lumpur,
31 October 1980), him. 13-14. PPPM dltubuhkan pada tahun1970 terdiri daripada 23
anggota dan diketuai oleh Abu Samah Kassim. Antara tugas paling utama PPPM ialah

79
Mahmud Embong

menyusup ke Kelantan. "to form organizational footholds and to ~stablish guarilla bas~
areas". Lihat juga Abu Samah Kassim. Sejarah dan Perjuangan K~m~rrlelwan. bab 9.
I' Communist Party of Malaya - /0 Regiment MNU. hIm. 14-15.
19 Lihat The Common Threat Posed by theCommunist Party of Malaya, hIm. 3.
:zo Ibid.
21 Ibid. Untuk keteragan lanjut mengenai polisi d~mobilization PKM sila rujuk Aloyius
Chin. The Communist Party of Malaya.bab 4; Mohd. Reduan Hj. Asli.
Pemberontakan Bersenjata Komunis Di Malaysia (Kuala Lumpur: DBP. 1993).
hIm. 94.
n Surrendered Enemy Personnel (SEP) Statement 18.2.70.
2.l SEP Statemelll7 .5. 70.

]A SEP Statement 11.10.84.

25 SEP Statement 21.1 0.76.

26 Beliau lahir di Pahang dan merupakan ahli Jawatankuasa Pusat kepada CDMW.
Paling aktif dalam aktiviti-aktiviti Min Yuen. Beliau adalah di antara 77 orang komunis
Melayu yang dipilih mengikuti Sekolah Lenin di Kg. Jok pada tahun 1963. dan juga
merupakan salah seorang course instructors.Lihat Identification ofPersonalities. Ap~ndUc
'H' (Cawangan Khas. Alor Star. 22 Ogos. 1970).
l7 Lihat CPM Disposition in Southern 71uJi/and and Its I~diate Thr~at to PeninsulQ
Malaysia (Kementeian Penahanan. Kuala Lumpur. 1980). hIm. S.
21 The Common Threat Posed by the CPM ... 5-6. Lihat juga Aloysius Chin. oP.cil.
bab 6. terutama hIm. 103-110.
19 Mengenai perjalanan sekolah-sekolah pani ini sila Iihat Suraini Abdullah. Regi~,.

K-JOdan Kemerdelwan (Hong Kong: Nan Dao Publisher. 1999). 153-162.

JO SEP Slatement.18.2.70.

n SEP Statement. 18.2.70.

JJ CPM Disposition in Southern 71uJiland ... hlm. 5. SEP Statement 16·20 Mac 198,3
(File Regional Border Committee Office. Songkhla. Thailand. 23 November 1983).
:w CPM Directives. December 1984; June 1968 Resolution. hIm. 134; Aloysius Chin
op.cit. 104-166; Reduan Asli. hIm. 115; C.c. Too. "Armed Struggle That Was Dooll\~
To Fail". New Straits Times. 13.12.89.
J' Petikan dari June Resolutions.hlm. 135-137.
J6 Lihat Internal Communist Threat 10 Malaysia (Kementerian Penahanan. Kual

Lumpur. November 1979). hIm. 3. Lihat juga Profile of Musa Ahmad [Ex-Chairman ()~
CPM). hIm. 259-263.
n Ibid.
• Lau Li @ Li On Tung pemah menjawatjawatan sebagai Deputy Secretary-Genel"lll
of CPM dan juga ahli Politbiro. Beliau sebenarnya dilahirkan di China. tempi berhijrah Ie.
Tanah Melayu dan pemah menuntut di Chung Ching School. Singapore. Terlibat
serius dalam pergerakan komunis pada tabun 1935 dan aktif dalam MPAJA di Pe
sec"':
Pada tabun 1948 masuk hutan di Bentong. Pahang dan pada tabun 1961 pulang ke c~
dan dihantar semula ke Sempadan Thai-Malaysia oleh Chin Peng pada tabun 196616'1-
Beliau sebenamya menggantikan Musa Ahmad yang juga diarah oleh Chin Peng ke Sela~
Thailand untuk membantu anggota-anggota komuns Regimen ke-IO. Tetapi MusaAhIllad
menolak. Temubual dengn Musa Ahmad 28.2.85.
19 Berasal dari Pahang dan pemah tinggal di China selama 7 tabun dan kembaJi ~
Se1atan Thailand pada 1963. Beliau cergas dalam kerja Min Yuen di Weng. Semasa c:
Vietnam beliau menerima latihan cara Vietcong dan pakar dalam selok belok perang. c:t.
40 SEP Statement 7.5.70.

80
 [nsurgensi Komunis di Sempadan Thai.Malaysia. 1968.1989

42 C.C. Too. "The Communist Party of Malaya and Its Attempts to Capture power".
Kuala Lumpur. November 1989. Lihat juga Komunisme Di Semenanjung Malaysia
(Cawangan khas. Kuala Lumpur) (t.b.) hIm. 13·16: Aloysius Chin. bab 13.
43 Ibid.• hIm. 212. Lihat juga Assessment 0/ the Strength in Southern Thailand (As at
31 December 1978). hIm. I-B.
44 Ibid.Mengenai kedudukan dan keanggotaan dalam kedua-dua feksyen tersebut sila
rujuk CPM Revolutionary Faction (CPMRF). Chart 23. 24 dan 25.cPM Marxism·Leninism
Faction (CPMMLF).Chart 11.
4S Lihat Development o/the Security Situation in Peninsula MaJaysia.Joint Intelligence

Directorate. Ministry of Defence. Kuala Lumpur. dated November 1977. hIm. 5-10.
Mohd. Reduan Asli. hIm. 123 dan' 124.
46 Lihat Overall Communist Terrorist Strength in Southern Thailand. Peninsula

Malaysia and Sarawak,Polis Di Raja Malaysia. 1985. hIm. 2-3.

47 Ibid.

41 Regional Border Committee (RBO) Secretariat RBCO. Songkhla. 25 September

1973 hIm. 3-8. Lihat juga Development 0/ the Security Situation in Peninsula Malaysia.
hIm. 4.
49 Ibid.

51 Ibid.• hIm. 13.

'2 Lihat 1977. Development o/Security Situation in Peninsula Malaysia Kementerian
Pertahanan. Kuala Lumpur. 5. Juga Assault Units in Peninsular Malaysia: Distribution 0/
the CT Units Peninsular Malaysia.
'3 Communist Threat in Malaysia, November 1979.hlm. 14.
54 Ibid.. hIm. 16.

" Lihat Development 0/ Security Situation in Peninsula Malaysia. 12. Mid-Year

Assessment 0/ the Militant Threat Posed by the Communist Terrorist Organisation in
Southern Thailand/Peninsular Malaysia As At 30 June 1979. hIm. 29-31.
" Ibid.
" Lihat CTO Development in Ulu Selangor and Southern Perak. Polis Di Raja
Malaysia. 10. Chong Chor merupakan komanden Unit Penggempur ke-6 dan telah
menjadikan Pahang sasaran utama beliau bersama-sama pengganas·pengganas Choong
Chuen. Ah Pang. Man Fong dan Chong Meng. Mengenai kedudukan lanjut tokoh komunis
ini sila rujuk 6'" Assault Unit Malayan National Liberation Army (MNLA) Operating in
Pahang.Polis Di Raja Malaysia (t.b.): Review o/the Threat Posed by the 6'* Assault Unit
and Force Level Requirement in West Pahang/or 1979.(t.b.).
"lbid.• hlm.9-12.
60 Communist Threat in Malaysia. 15. Mid· Year Assessment o/the Militant Threat

posed by CTO .•• 35-38.

61 Sila rujuk n.k. 17. Temubual dengan Abu Samah Kassim 27.9.2000. di Ban
Chulabom Pattana 12. Selatan Thailand.
62 Communist Party 0/ Malaya - 10 Regiment MNLA.hlm. 13.

" Ibid.• hIm. 14.

64 Lihat Development o/the Security Situation in Peninsula Malaysia. hIm. 9.

"Communist Party 0/ Malaya - 10 Regiment MNLA.hlm. 15.

66lbid.
61 Communist Threat in Malaysia.hlm. 16 .

.. Ibid.. hIm. 18.

70 Ibid. Lihat juga Development o/Security Situation in Peninsula Malaysia, hIm. 13.

72 Lihat Notes on the Internal Threat to Malaysia.dated June 1980. hIm. 18.

81
Mahmud Embong

73Notes on the Communist Threat in Malaysia.hlm. 19.

7. Lihat Development of the Security Situation in Peninsula Malaysia. hIm. 13.
"Ibid.• hlm ..14-16.
"Ibid.
n General Security Situation in the State of Peninsula ... hIm. 4.
7. Ibid.
79 Lihat Development of the Security Situation in Peninsula Malaysia. hIm. 15. CPM
Directives to the Underground Organisation (Cawangan Khas, Kuala Lumpur, 1977).
10 Ibid.

II The Common Threat Posed by the Communist Party of Malaya. 22-23.

12 Maklumat diambil dari Translation ofa Booklet ill Rorrumised Malay entitled, "MCYL

Constitution ". 20 Disember 1972.

IJ Ibid.

.. Lihat Notes on Communist Threat in Malaysia. 19-20.

~ Ibid.
16 Bagi mendapatkan gambaran ten tang kedudukan awal kerjasama antara Thai dengan
British terutama yang berkaitan dengan Operasi 1954 di perbatasan, operasi masa depan
serta cadangan bagaimana pihak Thai dan British boleh berkerjasama menentang komunis
dengan menggunakan tentera dan pengeboman melalui udara sila lihat F03711117344
Mal/aig Conference Supplementary Agenda. Item 1 - Defence Arrangement on the
Federation/Siam Border. dated 2 Februari 1955.
17 Notes on the Internal Threat to Malaysia. 1980. 11-12. Lihat juga Agreement

Between the Government of Thailand and the Government of Malaysia in Border

Cooperation.hlm.1965.
II Petikan dari Joint Military Operations Along the Common Border Between the
Thai and Malaysian Security Forces. dated November 1977. Joint Intelligence Directorate
Ministry of Defence, Kuala Lumpur. hlm.9. •
19 Ibid.
90 Lihat Development of the Security Situation in Peninsula Malaysia. 19.
91 Ibid.
92 Ibid. 18.
9] Segala maklumat diperolehi dari CT Infiltration Routes From Southern Thailand

into Peninsula (Kementerian Pertahanan. Kuala Lumpur, 1980).

"Ibid.
'IS Ibid.

96Lihat Surin Pitsuwan. Issues Affecting Border Security between Malaysia and
Thailand. Monograph Series No.4 Thammasat University, Bangkok 1982, hIm. 7.
97Lihat Mahmud E., "Perjanjian Damai Haadyai: Punca. proses dan ImplikasinYa
Terhadap Keselamatan Dalaman Negara", Seminar FSKK, Universiti Kebangsaan
Malaysia, 19-300gos, 1995. C.C. Too, "The Communist Party of Malaya and Its
Attempts to Capture Power", November 1989.
98Perletakan Senjata PKM (Kementerian Pertahanan, Kuala Lumpur, 6 Februari
1990), him. 9.
"Temubual dengan Abdullah C.D. 17.9.2000 Ban Chulabhom Paltana 12.
IOOMengenai perubahan dasar luar Beijing serta kedudukan Pacti Komunis di Asi
a
Tenggara. sila lihat Perletakan Senjata PKM, Polis Di Raja Malaysia. 6 Februari 1990
him. 3-5. •
IOIKempen Ops Pangkal merupakan singkatan kepada Operasi Kembali ke Pangkal
Jalan. Ia merupakan kempen geraksaraf yang dilaksanakan di Semenanjung yang menyelUPai

82
 Insurgensi Komunis di Sempadan Thai-Malaysia. 1968-1989

kempen semasa darurat 1948-60. Matlamat utama kempen ini tertumpu kepada Bekas
pengerusi PKM, Musa Ahmad. Sila Iihat Ops Pallgkal. Kementerian Pertahanan, 1981.
un Lihat Kajian Tahunan Ancaman Komunis Terhadap Keselamatan Tahun /988
(Kementerian Pertahanan, 1988), him. 25.
'03/bid.• him. 34 dan 35. Lihat juga Gan Seng Lock, "Insurjensi Di Malaysia. Satu
Kajian Terhadap Unit Penggempur Ke Enam Di Pahang Barat", Kertas projek Sarjana
Sastera, 1997. Unit Pengajian Strategi dan Keselamatan, Universiti Kebangsaan Malaysia,
Bangi,I997.
'OOPerletakan Senjara PKM. Lihat misalnya proses tawar menawar antara PKM
dengan wakil Malaysia dalam pertemuan mereka pada 11 Mei 1989-12 Mei 1989 dan 4111
Tripartite Meeting pada 2 Oktober 1989 terutama yang berkaitan dengan Kerakyatan.
lumlah Wang Pendahuluan dan Pemusnahan Senjata. Lihat Kitti Ratanachaya 1966. The
Communist Party of Malaya. Malaysia and Thailand (Bangkok: Duangkaew Publishing
House). 190-192 dan 223-225.
IO'Lihat "Proses Perundingan Pihak Berkuasa Thailand dengan PKM", Perletakan
Senjata PKM, Kembaran E.
106lbid.
II17/bid.
loa/bid.
'lJ9/bid.,2.
lIoLihat Risalah Perlaksanaon Perjanjian (Majlis Keselamatan Negara, Kuala
Lumpur, 1990) (t.b.).
II'Perletakan Senjata PKM, him. 2.
IIllbid., hIm. 10-12.
Ill/bid.
4
11 Lihat Kiui Ratanachaya, The Communist Party of Malaya .•. , bab 3.
"'Perletakan Senjata oleh PKM pada 2 Disember 1989 (t.b.); Risalah Perlaksanaan
Perjanjaian: Killi Ratanachaya. bab 4.
116 Maklumat diambil dari "Agreement Between the Government of Malaysia and

the Communist Party of Malaya To Terminate Hostilities". Perletakan Senjata PKM.

Kembaran F.

83