DE MOORD OP JOHN LENNON

Op maandag 8 december 1980 werd één van de grootste muziekiconen die de twintigste eeuw
gekend heeft in New York vermoord. Hij heeft maar veertig jaar oud mogen worden. De dader zit
twintig jaar later nog steeds achter gesloten deuren. Veel fans zijn nooit gestopt met rouwen.
“Weet je wel wat je gedaan hebt?” schreeuwde een getuige direct na de moord tegen de dader.
“Ja”, antwoordde deze rustig. “I just shot John Lennon.”

De zoon van God was terug op aarde mam

Zelfde boodschap zelfde haar
En 'All You Need Is Love', zo mooi
Maar kennelijk niet waar

De zoon van God was terug op aarde mam

En 'Imagine' was zijn woord
Dus de wereld is een paradijs
En dat `ie dood is heb denk ik niet gehoord

Coupletten uit Laat Me Slapen, Acda & De Munnik, van het album Naar Huis (1998).

De moord

Die maandagochtend hebben John Lennon en zijn vrouw Yoko Ono een fotoshoot voor het tijdschrift
Rolling Stone – de cover van een naakte Lennon die zijn aangeklede vrouw kust behoort tot één van de
beroemdste covers aller tijden. Na het maken van de foto’s geeft Lennon zijn, naar later blijkt,
allerlaatste interview. Dave Sholin, een DJ voor radio-omroep RKO Radio Network, noteert onder
andere de volgende uitspraak: “Mijn werk zal niet af zijn tot ik dood en begraven ben. En die gebeurtenis
zal hopelijk nog lang niet plaatsvinden.”

Om een uur of vijf ’s middags verlaat het echtpaar hun New Yorkse appartement in het
gebouwencomplex The Dakota, nabij Central Park. Diverse fans staan Lennon op te wachten voor een
handtekening. Een amateurfotograaf maakt een foto van het tafereel: op de foto geeft Lennon een
handtekening aan een zekere Mark David Chapman. Na dit oponthoud werken Lennon en zijn vrouw
enkele uren in een studio aan hun nieuwe single, Walking On Thin Ice. Om 23:50 keren ze weer terug
met hun limousine. Het paar loopt samen het gebouw in.

En ineens wordt er geschoten. Vanuit een donkere nis nabij de ingang schiet een 25-jarige man op de
artiest, die tweemaal in zijn rug wordt geraakt en tweemaal in zijn schouder. Lennon loopt nog vijf
stappen, stamelt “I’m shot”, en zinkt daarna ineen. Een half uur later wordt hij in het Roosevelt-
ziekenhuis officieel dood verklaard.

De dader blijkt de jongeman te zijn die eerder die dag om een handtekening had gevraagd: Mark David
Chapman. Hij doet na zijn daad geen moeite om te vluchten: zittend op de stoeprand bij het
appartementencomplex van Lennon wacht hij rustig op wat komen gaat, met in zijn hand het boek The
Cather In The Rye en naast hem zijn .38 Special-pistool. ‘Dit is mijn statement’ heeft hij met pen in het
boek gekrabbeld. Chapman later: “Het was een soort roeping, het leek voor mij op een speciale,
onvermijdelijke missie. Lennon moest dood.”

De rest van de avond wordt de media gedomineerd door het nieuws. Op radiozenders worden
onafgebroken alle hits van The Beatles gedraaid. De drie overgebleven leden van de popgroep spreken
geschokt de wereld toe. In de nabijheid van Lennon’s appartement schuilen duizenden New Yorkers
samen om te zingen en te rouwen. Een week lang zijn er in Engeland en in New York grote

1
bijeenkomsten waar Lennon in stilte wordt herdacht – meer dan 100.000 mensen komen samen in
Central Park. In 1985 komt er een herdenkingsplaats in dit park – er liggen al bijna dertig jaar dagelijks
bloemen op deze serene locatie. John Lennon is nooit vergeten – hij is verworden tot een legende.
Talloze publicaties hebben bijgedragen aan de instandhouding van die mythe. Lennon wordt om van
alles geprezen en schaamteloos beschuldigd.

John Lennon

John Winston Lennon wordt geboren op 9 oktober 1940, in de Engelse stad Liverpool – de Tweede
Wereldoorlog is nog maar net begonnen. Zijn vader gaat al snel in Nieuw-Zeeland wonen – pas in 1964
zouden zij elkaar weer ontmoeten. John groeide op bij zijn tante Mimi, omdat zijn moeder niet in staat
werd geacht om hem goed op te voeden. Ze werd in 1959 doodgereden door een dronken agent.

Lennon wil een beroemde muzikant worden. Zijn eerste gitaar krijgt hij in 1957. Datzelfde jaar richt hij
de band The Quarrymen op, waar hij snel Paul McCartney en George Harrison leert kennen. Met
drummer Pete Best erbij wordt in 1960 The Beatles gevormd; die laatste wordt in 1962 vervangen door
Ringo Starr. Vanaf dat moment schrijft het viertal historie. De Beatlemania is geboren, een ware
massahysterie. De rest van het decennium wordt de muziekscene gedomineerd door hits van deze band;
nummers als Let It Be, Yesterday, Strawberry Fields Forever en Hey Jude zingen we allemaal moeiteloos
mee. Maar John Lennon is meer dan een artiest: hij blijkt een revolutionaire ‘profeet van de sixties’.
“Alsof hij eigenhandig de flower power en de liefdesrevolutie op gang heeft gebracht”, schrijft een
Belgisch dagblad in 2003. En een Nederlands radioprogramma is in 2005 net zo lyrisch: “Lennon was de
muzikale Che Guevara”. Hij wordt een spreekbuis van een generatie. Meer en meer roert hij zich in
maatschappelijke vraagstukken en ontwikkelingen in de wereld, zoals Vietnam. John Lennon wordt een
invloedrijk man. Een icoon. Tijdens zijn leven al een legende.

Ergens halverwege de jaren ’60 ontmoet Lennon de liefde van zijn leven, Yoko Ono (Tokio, 1933). Hij
verlaat zijn eerste vrouw, Cynthia Powell, om in 1969 met zijn tweede te trouwen. Tijdens hun
huwelijksreis blijven ze bij wijze van protest tegen de oorlog in Vietnam een week lang in bed liggen, in
het Hilton te Amsterdam. De beelden halen voorpagina's van kranten over de hele wereld. De vrouw is
niet populair bij de andere Beatles. Ze beïnvloedt hem – hij wordt radicaler, linkser. De Beatles hebben
samen hun langste tijd gehad, langzaam houden ze op te bestaan.

In de jaren ’70 gaat Lennon solo aan de slag, met wisselend succes. Zijn grootste commerciële succes
heeft hij in 1971 met het lied Imagine, door muziekkenners Lennon’s grootste muzikale gift aan de
mensheid genoemd. Na 1975 besluit Lennon zich terug te trekken uit het openbare leven, om zich te
richten op de opvoeding van zijn zoon Sean.

John en Yoko wonen inmiddels in New York. Dat ging niet zonder slag of stoot. Ze worden aanvankelijk
als vijanden van de natie beschouw door hooggeplaatste figuren, vooral Lennon zou een politiek gevaar
zijn. Ze laten het echtpaar zelfs schaduwen door de geheime dienst! Een jarenlange juridische strijd
volgt maar in 1976 kwam uiteindelijk de verblijfsvergunning.

In 1979 geeft Lennon te kennen weer een plaat te willen maken. Deze komt in het najaar van 1980 uit;
het album Double Fantasy zou na de moord bovenaan alle hitlijsten komen te staan. Wellicht kan dat
succes verklaard worden door het sentiment van de massa, maar dat zou de plaat tekort doen. Er staan
enkele juweeltjes op, waaronder het nummer Beautiful Boy. Een beroemd Lennon-citaat komt uit dit
nummer: “Life is what happens to you, while you’re busy making other plans.” Het leven kent nagenoeg
alleen maar wendingen die niet gepland waren. Daarbij zal waarschijnlijk niemand hebben kunnen
voorspellen dat voor de artiest een noodlottige wending aanstaande was. Binnen een maand na het
uitbrengen van zijn comeback-album wordt Lennon vermoord.

2
Geboren in een oorlog, gestorven onder gewelddadige omstandigheden. John Lennon, die ironisch
genoeg dé vredesactivist van zijn tijd, is zelf bruut aan zijn einde gekomen. Hoe heeft het zover kunnen
komen?

Mark David Chapman

Drugs, psychiatrie, obsessies, suïcidale neigingen, stemmen in zijn hoofd. Mark David Chapman is geen
gezonde jongen als hij op 8 december 1980 de moord op Lennon begaat. Hij voelt zich een mislukking.
“I’m going nuts”, schrijft hij drie maanden voor de moord aan een vriendin.

Chapman is geboren in Fort Worth, Texas, op 10 mei 1955. Zijn vader is een gewelddadige man, zijn
moeder heeft weinig in te brengen. Chapman fantaseert vaak over een denkbeeldige groep waarover hij
de totale macht heeft. Hij wordt gepest, een mietje genoemd. Hij voelt zich het gelukkigst als hij thuis is,
waar hij nummers van The Beatles afspeelt voor zijn onzichtbare vrienden. Mark is een groot fan van de
groep, en van Lennon in het bijzonder.

Als hij een jaar of veertien is verandert de jongen. Hij begint marihuana en heroïne te gebruiken, laat zijn
haar groeien, begint in opstand te komen tegen zijn ouders. Zijn studie negeert hij steeds vaker. Twee
jaar later eindigt deze periode zo snel als hij begonnen is. Chapman ontmoet een inspirerende
geestelijke en wordt een herboren Christen. Mark wordt onherkenbaar voor zijn vrienden: een nieuwe
garderobe, de schaar in zijn haar, een groot kruis om zijn nek.

Twee gebeurtenissen zijn in deze periode belangrijk voor Chapman. Zijn held Lennon laat zich in een
interview ontvallen dat “The Beatles nu populairder zijn dan Jezus Christus.” Over de hele wereld komen
negatieve reacties, maar ook Chapman is helemaal klaar met zijn idool. Daarnaast krijgt hij van een
vriend het boek The Catcher In The Rye, een beroemde roman over een verwarde jongen die van huis
rent om te gaan dwalen in New York. Chapman gaat zich vanaf nu obsessief vereenzelvigen met de
hoofdpersoon, Holden Caulfield.

Na zijn afstuderen op Columbia High School werkt Chapman een tijdje op diverse plekken in de
Verenigde staten, en ook een tijdje in Libanon. Goed werk in kerken, met vluchtelingen en kinderen. Zijn
superieuren roemen hem om zijn betrokkenheid en harde werken. Daarna studeert hij weer even, krijgt
hij wat ervaringen in de liefde, en heeft hij hier en daar een baan – zo krijgt hij als beveiliger het schieten
onder de knie. Maar Chapman blijft zich een mislukkeling voelen. Hij besluit naar Hawaï te reizen om
daar een zelfmoordpoging te ondernemen. Deze poging mislukt.

Op een kleine wereldreis in 1978, met bestemmingen als Tokyo, Seoul, Singapore, Delhi, Londen en
Parijs, ontmoet hij de vrouw van zijn leven. Net als de vrouw van John Lennon gaat het om een Japans-
Amerikaanse vrouw, genaamd Gloria Abe. Ze trouwen in de zomer van 1979. In de Verenigde Staten
heeft Chapman vervolgens weer wat baantjes die allemaal kortstondig van aard zijn. Het gaat niet
goed met hem. Hij drinkt enorm veel en hoort weer stemmen in zijn hoofd.

In de herfst van 1980 gaat Chapman tweemaal naar New York met plannen om John Lennon te
vermoorden. Beide keren keert hij onverrichter zake terug bij zijn vrouw, waar hij ook zijn obsessies
opbiecht. Toch keert de verwarde man op 6 december terug naar Manhattan. Twee dagen later is zijn
missie volbracht.

Chapman bekent in de zomer van 1981 schuld. Hij wil, tegen het advies van zijn juristen, niet
ontoerekeningsvatbaar worden verklaard. Hij wordt veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf,
die hij sindsdien uitzit in een gevangenis in Attica, New York. Hij doet er wat huishoudelijk werk en staat
vaak in de keuken; daarnaast leest hij veel en schrijft hij korte verhalen. Chapman krijgt tweemaal per
jaar toestemming om even met zijn vrouw te vertoeven in een privéruimte. Gloria Abe heeft hem nooit

3
verlaten. Naast haar komen ook zijn zus en wat vrienden af en toe op bezoek. Hij wordt streng beveiligt:
er zijn, zo werd ooit naar buiten gebracht, meer dan honderd medegevangenen die zijn bloed wel
kunnen drinken. Lennon werd kennelijk ook door hen gewaardeerd.

Sinds 2000 kan hij elke twee jaar om vervroegde vrijlating vragen, wat tot dusver altijd is geweigerd.
Yoko Ono en diverse politici hebben al meerdere malen campagne gevoerd tegen die eventuele vrijlating
– kenners voorspellen dat zijn wens nooit gehonoreerd zal worden, angstig als men is voor de publieke
opinie en de politieke gevoeligheden. De besloten hoorzittingen hebben nooit langer dan vijftig minuten
geduurd – eigenlijk wordt elke keer herhaald dat een vrijlating niet in verhouding zou staan tot de aard
van het vreselijke misdrijf. Chapman denkt daar anders over: “Ik ben niet langer een gevaar voor de
maatschappij en ik heb mijn psychische problemen uit die tijd allemaal overwonnen. Ik heb spijt van
mijn daad, zie nu ook in wat voor effect het heeft gehad op het leven van zijn vrouw. Als ik nu vrij zou
komen, zou ik een eerlijk leven leiden. Ik zou een baan gaan zoeken en wat reizen, kerken bezoeken en
de mensen vertellen wat er met mij gebeurd is. Ze de weg naar onze Heer wijzen.”