Professional Documents
Culture Documents
: I
W
(Figures as per admission card)
W-0018 1 ±Üâ.£.®æãà./P.T.O.
*W0018* Total Number of Pages : 16
g®ÜÃÜÇ… ±æà±ÜÃ…
±æà±ÜÃ… – I
PæÙÜX®Ü ÊÝPÜÂÊÜêí¨ÜÊÜ®Üá° GaÜcÄPæÀáí¨Ü K© 1 Äí¨Ü ÓܧÚà¿á ÓÜÊáÜ á¨Ý¿áWÜÙ®Ü áÜ ° AÊÜÃÜ ÓÜí±Ü®ã Ü Æ¾ WÜÙáÜ ÊÜáñÜá¤
5ÃÜ ÊÜÃæX®Ü ±ÜÅÍæ°WÜÙÜ®Üá° EñܤÄÔ : ÖÜPÜáRWÜÚí¨Ü ÊÜíbñÜWæãÚÓÜáÊÜÈÉ ñæãvÜWÜáñܤ¨æ. ®ÝËàWÜ
EñܤÃÜ ÊÜÓÝÖÜñÜáÍÝ× ÊÜááQ¤ : ÊÜÓÝÖÜñÜáÍÝ׿á ÊÜáãÃÜ®æ¿á ÖÜíñÜ¨Ü ÖæãÔ¤ÆÈɨÜáª,
¹Ú¿á ÊÜá®ÜáÐÜ娆 ÖæãÃæ¿áá »ÜãËáWæ A¨ÜÃÜÆãÉ C¨ÜÃÈ Ü É ¹Ú ÊÜá®ÜáÐÜ娆 ÖæãÃæ¿áá ±ÜÄÓÜÃÊ Ü ®Ü áÜ ° A¨ÜÃÆ
Ü ãÉ
ËÍæ à ÐÜ Ê ÝX ¨Ü Q Ò | Pæ R Öæ a Ü á c £ ¤ Ã Ü á ÊÜ »ÝÃÜ Ê ÝWÜ á £¤ ¨ æ .
PÜ Ù æ ¨ Ü 500 ÊÜ Ð Ü ì WÜ Ù Ü C£ÖÝÓÜ , ±Ü Å £ ÓÜ Æ EñÜ ¤ Ã Ü ËÍæàÐÜÊÝX ñÜê£à¿á gWÜ£¤®Ü ±ÜÄÓÜÃÊ Ü ®Ü áÜ ° PݱÝvÜáÊÜâ¨Üá –
ÊÜáñÜᤠ±ÜÅPÜê£ ÊÜáñÜᤠEñܤÃÜ¨Ü ÖæãÃÜX®Ü g®ÜÃÜ ®ÜvÜáÊæ ÊÜáñÜᤠC¨Üã PÜãvÜ ÖÜPÜáRWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠÓÜí±Ü®Üã¾ÆWÜÙÜ
ÊÜÓÝÖÜñÜáÍÝ× ÓÜíŸí«Ü H±ÜìvÜáÊÜâ¨Üá, ÊÜÓÝÖÜñÜá ¯¿áíñÜÅ| ±Üvæ¿ááÊÜâ¨Ü®Üá° JÙÜWæãíwÃÜáñܤ¨æ. [...]
Óݧ²ÓÜáÊÜ ÊÜÂQ¤WÜÙÜá ÊÜáñÜᤠÓÜÊÜÞg ÍæÅàÐÜuñæ¿á Óݧ®Ü¨ÜÈÉ
C¨æªàÊæí¨Üá »ÝËÔPæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá ÖÝWÜã D ÄࣿÞX ®æç£PÜ ÊÜÓÝÖÜñÜáÍÝ× ÊÜááQ¤
»Ü ã Ëá¿á »Ü Ë ÐÜ Â ÊÜ á ñÜ á ¤ CñÜ Ã Ü g®Ü , ÓÜ í ÓÜ ¢ £WÜ Ù Ü
ÖæãOæWÝÃÜÃÝWÜáÊÜâ¨Ü®Üá° ¹bcvÜáñܤ¨æ. D ÍæÅàÐÜuñæ¿á GÆÉ g®ÜiàÊÜ®Ü¨Ü ±ÜÅhݱÜÅ»ÜáñÜÌ©í¨Ü ×w¨Üá ±ÜÅPÜꣿá
FÖÜ®æÁãÙÜX¯í¨ÜÇæà ¹Ú ÊÜá®ÜáÐÜ娆 ÖæãÃæ¿á PÜƳ®æ ÊæáàÇæ ÊÜÞ®ÜÊ®Ü Ü A—±ÜñÂÜ ¨ÜÊÃÜ Wæ ,æ Öæbc®Ü ±ÝÎcÊÞ
Ü ñÜÂÊÜÆɨÜ
PÜãvÜ ±ÜÅÊ× Ü ÓÜáñܤ¨.æ ¹Ú ÊÜá®ÜáÐÜ®Üá ±ÜÅPêÜ £, ÊÜá×Ùæ ÊÜáñÜᤠÓÜíÓÜ¢£WÜÙÜá GÆÉ iàÊÜWÜÙÜ ±ÜÅhÝÃÝgÂÊܮݰ«ÜÄÔÊæ.
CñÜÃÃÜ Ü ÊæáàÇæ ÖæãÄst ÖæãÃæWÙÜ Ü ÊÝÓܤÊñÜ ¿ æ á ÖÜÄÊÜâ ¹Ú
ÊÜá®ÜáÐÜ娆 ÖæãÃæ¿á ËaÝÃܨÜÈɨæ. B¨ÜªÄí¨Ü ¨ÜQÒ|ÊÜ®Üá° JŸº ÍÝÇÝ ¸ÝÆQ¿ÞX ×í© ñÜÃÜWÜ£¿áÈÉ ®Ý®Üá
ÊÜÓÝÖÜñÜá ÊÜááPܤWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá EñܤÃÜ¨Ü ÊÜÓÝÖÜñÜáÊÜááQ¤ ÊÜÞ®ÜÊÜ hÝ£ÁáÆÉÊÜä ÊÜÓÜá«æçÊÜ PÜáoáíŸPÜí A¥ÜÊÝ
ÓÜíWÜ£ÁãvÜ®æ ¯PÜoÊÝX ÓÜíŸí—Ô¨æ. »Ü ã Ëá PÜ á oáíŸ¨Ü »ÝWÜ Ê æ í ¨Ü á PÜ È £¨æ ª ™ . »Ü ã Ëá
WÝí—ài¿áÊÜÃÜá, gWÜ£¤®ÜÈÉ ñÜáÚñÜPæãRÙÜWݨÜÊÜÃæÆÉ PÜáoáíŸ¨Ü Jí¨Üá »ÝWÜÊÝX JŸºÃÜá GÆÉ iàËWÜÙÜ
Jí¨æà GíŸ A¥Üì¨ÜÈÉ ÊÜÞñÜÅÊÜÆÉ¨æ ¨Ü¸ÝºÚPæWÝÃÜ PÜãvÜ
ÍæãàÐÜOæ¿á ÓÜíÓÜ¢£¿á ×wñÜPæR ÔÆáQ¨Ýª®æíŸ ËÍÝÆ ±ÜÅhݱÜÅ»ÜáñŲ̈ÜÈÉ »ÝWÜÊÜ×ÓÜáñݤÃæ. ®ÜÊÜá¾ ÃÝÐÜóPÜË
»ÝÊÜ®æ¿áÈÉ ÓÝÌñÜíñÜÅ$嬆 ±ÜÅñæÂàPÜ AÔ¤ñÜÌÊÜ®Üá° ÓܳÐÜrÊÝX ÃÜËàí¨ÜÅ®Ý¥Ü sÝWæãàÃÜÃÜá ÃÜbst ‘»ÝÃÜñÜ¨Ü ÓÜíÓÜ¢£¿á
ÃÜã²Ô¨ÜÃÜá. ÓÜí±ÜñÜᤠÓÜêÑr ±ÜÅQÅÁáWÜÙÜá HPÜPÝÆPæR EñÜá¤íWÜ’¨ÜÈÉ ¯ÓÜWÜì¨ÜÈÉ iàÊÜ®Ü ñÜñÜÌWÜÙÜá ÓÝíÓÜ¢£PÜ
ŸvÜñÜ®ÜÊÜ®Üá°, hÝn®Ü ÓÜêÑr¿á ±ÜÅQÅÁáWÜÙÜá HPÜPÝÆPæR
AhÝn®ÜÊÜ®Üá° ÊÜáñÜᤠA¨æà Ä࣠ÓÝÌñÜíñÜÅ$ ÓÜêÑr¿á ËPÝÓÜ¨Ü AñÜáÂaÜc ®ÜÊÜáã®æ¿ÞX ÊÝÂTݯÓÜƳqrÊæ.
±ÜÅQÅÁáWÜÙÜá HPÜPÝÆPæR WÜáÇÝÊÜáXÄ¿á®Üá° ÖÜáoár ÃÜ| ÓÜíÓÜ¢£¿áá »ÝÃÜ£à¿á ÓÜÊÜÞg¨Ü ÓÜíÓÜ¢£¿á
A
ÖÝPÜáñܤÊæ GíŸ PÝÃÜ|PæR PÜãvÜ EñܤÃܨÜÈÉ ÊÜÓÝÖÜñÜá
ÊÜááPܤWæãÚÓÜáËPæ ÊÜáÖÜñŲ̈ݪX¨æ. E©ªà±ÜPÜÊÝX¨æ. ¿ÞÊÝWÜÆã AÃÜ|¨ÜÈÉ ®Üvæ¿ááÊÜ
ÊÜ Ó ÝÖÜ ñ Ü á ÍÝ׿á Êæ ã ¨Ü Æ ÖÜ í ñÜ W Ü Ù Ü È É , gWÜ £ ¤ ® Ü ±ÜÅ»æà¨Ü©í¨Ü ±ÜÅ»æà¨ÜPæR™, MáñÜá˯í¨Ü MáñÜáËWæ, ¨ÜêÍÜÂ,
¹Ú¿áÃÜÆÉ¨Ü g®ÜÃ®Ü áÜ ° ‘®ÝWÜÄPÜ ’ ÃܮݰXÓÜáÊÜ AWÜñÂÜ ñæ¿á®Üá° ÍÜŸª ÊÜáñÜᤠÊÝÓÜ®æWÜÙæÆɨÜÃÜÆãÉ ¼®Ü°ÊÝWÜáÊÜ iàÊܮܨÜ
¹Ú ÊÜá®ÜáÐÜ娆 ÖæãÃæ¿áá JÙÜWæãíw¨æ & C¨ÜÃÜ¥Üì ®Ü Ë àPÜ Ã Ü | ¨Ü Êæ ç Ë«Ü Â ÊÜ á ¿á ±Ü Å QÅÁáWÜ Ù æ à PÜ ã w¨Ü
GÆÉQRíñÜ Êæã¨ÜÆá, ¹Ú¿áÃÜÆɨÜÊÜÃÜ ÓÜí±Ü®Üã¾ÆWÜÙÜá
ÊÜáñÜᤠÖÜPÜáRWÜÚí¨Ü AÊÜÃÜ®Üá° ÊÜíbñÜÃܮݰXÓÜáÊÜâ¨æà AÃÜ|©í¨Ü EñÜ®³ W°Ü ã æ ívÜ ÓÜíÓÜ¢£¿áá ±ÜÅ»ÝËñÜÊÝX¨æ.
BXÃÜáñܤ¨æ. ÊÜÓÝÖÜñÜáÍÝ×¿á ®ÜíñÜÃÜ¨Ü ÖÜíñܨÜÈÉ™, ±ÜÅhݱÜÅ»ÜáñÜÌ¨Ü ŸÖÜáÓÝíÓÜ¢£PÜñæ¿á ËË«Üñæ¿áÈÉ
¹Ú ÊÜ á ®Ü á ÐÜ Â ®Ü Öæ ã Ãæ ¿ áá ñÜ ê £à¿á gWÜ ñ Ü ¤ ® Ü á ° ™ HPÜñæ PÝ|áÊÜ iàÊÜ®Ü ñÜñÜÌ D ÄࣿÞX »ÝÃÜ£à¿á
“A¼ÊÜê©œ±w Ü ÓÜáÊÜ ” AÊÜÍÂÜ PÜñÀ
æ áí¨Ü PÜãw¨æ, C¨Üá ±Üâ®Ü@
®ÝWÜÄPÜñæ¿á ñÜñÜÌÊÝX¨æ.
W-0018 2
*W0018* Total Number of Pages : 16
General Paper
Paper – I
Read the following passage carefully of colonization, the white man’s burden
and answer the questions 1-5 : consisted of the need to ‘develop’ the third
world, and this again involved depriving local
DECOLONIZING THE NORTH
communities of their resources and rights.
he white man’s burden is becoming
T We are now on the threshold of the third
increasingly heavy for the earth and especially phase of colonization, in which the white
for the South. The past 500 years of history man’s burden is to protect the environment,
reveal that each time a relationship of especially the third world’s environment – and
colonization has been established between this, too, involves taking control of rights and
the North and nature and people outside the
resources. [. . .]
North, the colonizing men and society have
assumed a position of superiority, and thus
Ethical decolonization :
of responsibility for the future of the earth
and for other peoples and cultures. Out of From the democracy of all life to man’s empire
the assumption of superiority flows the notion over nature, most non-western cultures have
of the white man’s burden. Out of the idea of been based on the democracy of all life. As
the white man’s burden flows the reality of the
a schoolgirl, one lesson I learnt in the Hindi
burdens imposed by the white man on nature,
women and others. Therefore, decolonizing class was that human beings are part of
the South is intimately linked to the issue of Vasudhaiva Kutumbakam or the earth family.
decolonizing the North. As a part of the earth family, one participates
in the democracy of all life. Rabindranath
Gandhi clearly formulated the individuality Tagore, our national poet, wrote that the
of freedom not only in the sense that the
peak of Indian culture consists in its having
oppressed of the world are one, but also in the
wider sense that the oppressor too, is caught defined the principles of life in nature as the
in the culture of oppression. Decolonization highest form of cultural evolution.
in the North is also essential because The culture of the forest has fuelled the
processes of wealth creation simultaneously
culture of Indian society. The culture that has
create poverty, processes of knowledge
creation simultaneously generate ignorance, arisen from the forest has been influenced by
and processes for the creation of freedom the diverse processes of renewal of life which
simultaneously generate unfreedom. are always at play in the forest, varying from
species to species, from season to season,
In the early phases of colonization, the
in sight and sound and smell. The unifying
white man’s burden consisted of the need to
principle of life in diversity, of democratic
‘civilize’ the non-white peoples of the world
pluralism, thus became the principle of Indian
–– this meant, above all, depriving them of
civilization.
their resources and rights. In the later phase
W-0018 3 ±Üâ.£.®æãà./P.T.O.
*W0018* Total Number of Pages : 16
iàÊÜ ® Ü ¨ Ü ÊÜ á ãÆÊÝX, ±Ü Å PÜ ê £¿áá ±Ü Ë ñÜ Å Êæ í ¨Ü á 5. ¨ÜQÒ|ÊÜ®Üá° ÊÜÓÝÖÜñÜá ÊÜááPܤWæãÚÓÜáËPæWæ
±ÜäiÓÜÆv ³ áÜ £¤ñáÜ ¤ ÊÜáñÜᤠÊÜÞ®ÜÊÜ ËPÝÓÜÊâÜ , ÓÝÊÜáÃÜÓÂÜ ¨ÜÈÉ (A) EñܤÃÜ¨Ü ÓÜí±Ü®Üã¾ÆWÜÙÜá AÊÜÍÜÂPÜ
ñܮܰ Æ¿á ÊÜáñÜᤠ®ÜÊÜáã®æWÜÙæãí©Wæ, ¸è©œPÜÊÝX (B) EñܤÃÜ¨Ü ÊÜÓÝÖÜñÜá ÊÜááPܤWæãÚÓÜáËPæ AWÜñÜÂ
ÊÜáñÜᤠ»ÝÊÜ®ÝñܾPÜÊÝX ÓÜíÊÜÖÜ®Ü ®ÜvæÓÜŸÆÉ ÍÜPܤñæ¿á (C) EñܤÃÜ ÊÜáñÜᤠ¨ÜQÒ|WÜÙÜ ®ÜvÜáÊæ ÓÜí±Üä|ì
ÃÜã±Ü¨ÜÈÉ ÊÜޱܮÜWæãÙÜáÛ£¤ñÜᤙ. Aí£ÊÜá ËÍæÉàÐÜOæ¿áÈÉ ±ÜÅñæÂàPÜñæ
±ÜÄÓÜÃÜ ËhÝn®Ü¨Ü ËÐÜÊÜá Ô§£ ÊÜÞ®ÜÊÜ hÝ£¿áá ¯ÓÜWÜì (D) ±ÝÎcÊÜÞñÜ ñÜíñÜÅhÝn®Ü
iàÊÜ®Ü¨Ü ±ÜÅhݱÜÅ»ÜáñÜÌ¨Ü »ÝWÜÊÜÆÉ , AÊÜÃÜá ¯ÓÜWÜìPæR
ÖæãÃÜñÜá±Üoár ±ÜÅPÜê£XíñÜ ÊæáàÇæ ¯ÆáÉñݤÃæíŸ ñܱÜâ³ WÜÅ×Pæ 6. »è£PÜ ÊÜÞWÜì ÊÜÞ×£ ±ÜÅÓÜÃÜ| ÓÜí»ÜËÓÜáÊÜâ¨ÜPæR
(ËÍÝÌÓÜ)¿á ÊÜáãƨÜÈɨæ. (A) G®æãRàvÜÃ… (B) wPæãàvÜÃ…
(C) aÝ®æÇ… (D) ¸ÝÂíwÌv…¤
1. ¹Ú ÊÜá®ÜáÐÜ娆 ÖæãÃæ¿áá C¨Ü®Üá° B«ÜÄÔ¨æ
(A) ¿áãÃæãà±…¯í¨Ü ÊÜÞvÜƳor ®æçg ±ÜÅWÜ£ 7. MIPS Gí¨ÜÃæ
(B) ÍæÅàÐÜu ñÜíñÜÅhÝn®Ü (A) ËáÈ¿á®… C®…ÓÜ ó PÜ Ò ® … ±Ü à … Óæ P æ í v…
(ËáÈ¿á®… ÓÜãaÜ®æWÜÙÜá Jí¨Üá ÓæPæíwWæ)
(C) ÍæÅàÐÜuñæ¿á ñܱÜâ³ PÜƳ®æ
(B) Êæ á WÝ C®…ÓÜ ó PÜ Ò ® … ±Ü à … Óæ P æ í v… ( Êæ á WÝ
(D) ¿áãÃæãಿᮅ ÓÜÊÜÞgWÜÙÜ ±ÜÅhݱÜÅ»ÜáñÜÌ ÓÜãaÜ®æWÜÙÜá Jí¨Üá ÓæPæíwWæ)
WÜá| (C) ËáÈ¿á®… CíoÃ…aæàíh… ±ÜÃ…´ÝÊæáì®…Õ
2. D ±ÝÂÓæàh…®ÜÈÉ ‘EñܤÃÜ’ EÇæÉàUÓÜáÊÜâ¨Üá ÓÝr$ÂívÜv…ì (ËáÈ¿á®… CíoÃ…aæàíh…
PÝ¿áìPÜÒÊÜáñæ¿á ÊÜޮܨÜívÜ)
(A) ÓÜÊÜá»ÝgPÜ ÃæàTæXíñÜ ÊæáàÈÃÜáÊÜ GÆÉ
(D) ÊæáWݸæçp… C®…ÓÜóPÜÒ®… ±ÜÃ…´ÝÊæáì®…Õ
ÃÝÐÜóWÜÙÜá ÓÝr$ÂívÜv…ì (ÊæáWݸæçp… ÓÜãaÜ®æ¿á
(B) ÓÝR$Âíw®æàË¿á®… ÃÝÐÜóWÜÙÜá ÊÜÞñÜÅ ¯ÊÜìÖÜOæ ÊÜޮܨÜívÜ)
(C) ÓÝÊÜÞÅgÂÍÝ× ¿áãÃæãಿᮅ ÃÝÐÜóWÜÙáÜ
8. «Ü Ì ¯ÊÜáñÜᤠPÜí±ÜäÂoÃ… væàpÝ ¯ÊÜì×ÓÜÆá
(D) E®Ü°ñÜ ®ÝWÜÄPÜñæ Öæãí©¨Ü ¨æàÍÜWÜÙÜá WÜ á |ÊÜ á or W Ü Ú ÃÜ á ÊÜ í ñæ , Öæ a Ü á c Ê Ü Ä ¨Ü ã ÃÜ Ê Ý~
ÓÝÊÜ á ¥Ü Â ìWÜ Ù Ü ® Ü á ° J¨Ü X ÓÜ á ñÜ ¤ ¨ æ ñÝÊÜ á ŨÜ
3. ñÜê£à¿á gWÜ£¤®Ü ÊÝñÝÊÜÃÜ| PݱÝvÜÆá ±ÜÎcÊÜá¨Ü
¨ÜãÃÜÊÝ~ ÊÜÞWÜìWÜÙÜ®Üá° ®ÝÍÜÊÜÞvܨæ, C¨Ü®Üá°
±ÜÅ¿áñÜ°ÊÜ®Üá° ÇæàSPÜÃÜá ×àWæí¨Üá ÊÝ©ÓÜáñݤÃæ PÜÃæ¿ááñݤÃæ
(A) ©®Ü¨Ü AWÜñÜ (A) Cío®æìp… ÓæàÊæ¿á®Üá° J¨ÜXÓÜáÊÜÊÜÃÜá
(B) Jí¨Üá I£ÖÝÔPÜ PÜvÝx¿á (B) Cío®æìp… ±æäÅpæãàPÝÇ… ®æoÌP…ì
(C) ñÜê£à¿á gWÜ£¤Wæ ñæãí¨ÜÃæ¨Ý¿áPÜ (C) CípæWæÅàpæv… ÓæàÊæ J¨ÜXÓÜáÊÜÊÜÃÜá
(D) Jí¨Üá ®æç£PÜ PÜñÜìÊÜ (D) CípæWæÅàpæv… ÓæàÊæ¿á wioÇ… ®æoÌP…ì
W-0018 4
*W0018* Total Number of Pages : 16
As a source of life, nature was venerated as 5. Decolonising the South
sacred, and human evolution was measured (A) Requires the resources of the
in terms of the human capacity to interact North
in harmony with her rhythms and patterns,
intellectually and emotionally. In the final (B) Requires the decolonisation of the
North
analyses, the ecological crisis is rooted in
the mistaken belief that human beings are (C) Total separation between North and
not part of the democracy of nature’s life, that South
they stand apart from and above nature. (D) Western Technology
W-0018 5 ±Üâ.£.®æãà./P.T.O.
*W0018* Total Number of Pages : 16
10. AÃÜ| ¯à£ ‘PÝÙÜi ÊÜ×ÓÜá ÊÜáñÜᤠÖÜíbPæã’ C¨ÜPæR 15. ñÜíñÝÅíÍÜ ÊÜáñÜᤠ¿áíñÝÅíÍÜ ÓÜíÁãàg®æ¿á
A®ÜÌÀáÓÜáñܤ¨æ GÃÜváÜ »ÝWÜWÙÜ Ü Jí¨æà LAN ÓÜí±ÜQìÓÜáÊÜ A¥ÜÊÝ
(A) ŸávÜPÜoár g®Ü GÃÜvÜá Öæãí¨ÜŸÆÉ LANWÜÙÜá ÓÜí¨æàÍÜWÜÙÜ®Üá°
(B) AÃÜ| ÓÜÊÜáá¨Ý¿áWÜÙÜá (AÃÜ| ÊÝÔWÜÙÜá) ¯¨æ ì àÎÓÜ á ÊÜ â ¨Ü á ÓÜ Ä ¿Þ¨Ü ®æ ã àv…WÜ Ú Wæ
(C) ÖÜÚÛWÜÃÜá PÜÃæ¿áÇÝWÜáñܤ¨æ
(D) hæG´…GíÔWÜÙÜá (JFMCs) (A) AíñÜWÜìñÜ ÊÜÂÊÜÓæ§WÜÙÜá
W-0018 7 ±Üâ.£.®æãà./P.T.O.
*W0018* Total Number of Pages : 16
20. Êæ á çÓÜ ãÄ®Ü È É 103 ®æ ¿ á »ÝÃÜ £ à¿á ËhÝn®Ü 22. 14 ˨ݦìWÜÙÜá »èñÜÍÝÓÜ÷ ÊÜáñÜᤠWÜ~ñÜÍÝÓÜ÷
PÝíWæÅÓ… A®Üá° E¨Ý^qÔ¨ÜÊÜÃÜá ¿ÞÃÜá ? ÖÝWÜã »èñÜÍÝÓÜ÷, ÃÜÓÝ¿á®ÜÍÝÓÜ÷ ÊÜáñÜᤠWÜ~ñÜÍÝÓÜ÷
(A) ±ÜÅ|Ê… ÊÜááSiì A»ÜÂÔÔ¨ÜÃ,æ bñÜÅ|¨ÜÈÉÃáÜ ÊÜ ‘q’ ®Ü ÊÜåèÆÂÊæà®Üá ?
(B) ÖÜËáਅ A®ÝÕÄ
(A) 6 (B) 5
(C) ®ÜÃæàí¨ÜÅ Êæãà©
(D) ÎÅàÊÜᣠÓܾ$ê£ CÃݯ (C) 10 (D) 4
PæÙÜX®Ü bñÜÅ|ÊÜ®Üá° ÊÜáñÜᤠ¨ÜñݤíÍÜÊÜ®Üá° B«ÜÄÔ ±ÜÅÍæ° 21 23. ñÜÃWÜ £Ü ¿áÈÉÃáÜ ÊÜ Joár ˨ݦìWÜÙÜ ÓÜíTæ GÐÜár ?
Äí¨Ü 25 ÃÜÊÜÃæWæ EñܤÄÔ. (A) 52 (B) 60
(C) 56 (D) 63
W-0018 8
*W0018* Total Number of Pages : 16
20. Who inaugurated the 103 Indian
rd
22. If students studying Physics and
Science Congress at Mysore ? Mathematics, Physics, Chemistry and
Mathematics are 14 in number, then
(A) Pranab Mukharjee
what is the value of q ?
(B) Hamid Ansari (A) 6 (B) 5
(C) Narendra Modi (C) 10 (D) 4
(D) Mrs. Smriti Irani
23. What is the total number of students in
Answer Questions from 21 to 25 based on the class ?
the following data and with the help of the (A) 52 (B) 60
given figure.
(C) 56 (D) 63
W-0018 9 ±Üâ.£.®æãà./P.T.O.
*W0018* Total Number of Pages : 16
28. D PæÙÜX®Ü ¿ÞÊÜ ±ÜÅQÅÁá¿áá ±ÜÅÁãàWÝñܾPÜ 32. CÊÜ â WÜ Ù Ü È É ¿ÞÊÜ â ¨Ü á ÊÜ å èÆ¿ááñÜ ÎPÜ Ò | ¨Ü
ÓÜíÍæãà«Ü®æWæ A®ÝÊÜÍÜÂPÜÊÝX¨æ ? WÜáÄ¿ÞX¨æ ?
(A) ÊÜÂñÝÂÓÜWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá ÊÜáñÜᤠ±Üâ®ÜÃÝÊÜñÜì®æ
(A) ®æç£PÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜ®Üá° AíñÜWÜìñÜWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá
(B) ÓÝÊÜÞiPÜ ÊÜåèÆÂWÜÙÜ®Üá°
(B) ¯¿áí£ÅÓÜáÊÜâ¨Üá AíñÜWÜìñÜWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá
(C) AÊÜÇæãàPÜ®Ü (C) ÃÝgQà¿á ÊÜåèÆÂWÜÙÜ®Üá°
(D) ±ÜÅÁãàWÝñܾPÜ WÜáí±Üâ CÆÉ©ÃÜáÊÜâ¨Üá
AíñÜWÜìñÜWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá
(D) B¦ìPÜ ÊÜåèÆÂWÜÙ® Ü áÜ ° AíñÜWì
Ü ñÜWã
æ ÚÓÜáÊÜâ¨Üá
29. Jí¨æà ÊÜáãÆ WÜÅí¥ÜPRæ ÓÜíŸí—st GÃÜváÜ A¥ÜÊÝ 33. ______________ PÜÈPæ¿áÈÉ E±Ü®ÝÂÓÜÊâÜ Jí¨Üá
ÖæaÜác A®ÜáPÜÅÊÜá Awq±Ü³~WÜÙÜ®Üá° PæãvÜáÊÝWÜ D PܯÐÜu ±ÜÄOÝÊÜáPÝÄ¿ÞX¨æ.
PæÙÜX®ÜÊÜâWÜÙÜÈÉ ¿ÞÊÜâ¨Ü®Üá° ŸÙÜÓÜÇÝWÜáñܤ¨æ ? (A) ÊÜá®æãà«æãàÃÜOæ (B) ÊÜá®æãà»ÝÊÜ®æ
(A) ibid (C) ÓÜíŸí«ÜWÜÙÜá (D) PèÍÜÆÂ
W-0018 10
*W0018* Total Number of Pages : 16
28. Which is the process not needed in 32. Which one of the following is the aim of
experimental research ? Value Education ?
(D) Áãàg®Ü
(D) GÃÜvÜã ÊݨÜWÜÙÜá ±ÜÅŸÆÊÝXÊæ
40. ÊݱÝÃÜ ÓÜíÊÜÖÜ®Ü¨Ü AIDA ÊÜÞ¨ÜÄ H®Ü®Üá° 42. D PæÙÜX®Ü ±ÜÅÍæ°¿áÈÉ Jí¨Üá ÖæàÚPæWæ GÃÜvÜá
ËÊÜÄÓÜáñܤ¨æ ? FÖæWÚÜ Êæ (i) ÊÜáñÜᤠ(ii). FÖæÁáí¨ÜÃæ H®Ý¨ÜÃã Ü
BXÃܸàæ Pæí¨ÜáPæãÙÜáÛÊÜâ¨Üá A¥ÜÊÝ »ÝËÓÜáÊÜâ¨Üá.
(A) ApÝÅ$ÂPÜÒ®… – C®…´ÝÊæáàìÐÜ®… –
D PæÙXÜ ®Ü ÖæàÚPæ ÊÜáñÜᤠFÖæWÙÜ ®Ü áÜ ° ®æãàw, ¿ÞÊÜ
væÊæƱ…Êæáíp… – A²ÉPæàÍÜ®… (BPÜÐÜìOæ FÖæ, ÖæàÚPæ¿áÈÉ ÓÜãaÜÂÊÝX¨æÁáí¨Üá £ÚÔ.
– ÊÜÞ×£ – A¼ÊÜê©œ – ±ÜÅÁãàXÓÜáÊÜâ¨Üá) ÖæàÚPæ : D MáñÜá訆 E¨ÜªPÜãR ÊÜáÙæ ŸÃÜ©¨ÜªÃæ
(B) Apæ®ÜÒ®… – C®…´ÝÊæáàìÐÜ®… – væçÇÝW… GÇÝÉ ÃæçñÜÃÜá D ÊÜÐÜì ñæãí¨ÜÃæWæãÙÜáÛñݤÃæ.
– BÂPÜÒ®… (WÜÊÜá¯ÓÜá – ÊÜÞ×£ – ÓÜíÊÝ¨Ü FÖæWÜÙÜá :
– QÅÁá) i. GÇÝÉ ÃæçñÃ
Ü áÜ ÓÝÊÜÞ®ÜÂÊÝX ÊÜáÙæ AÊÜÆí¹ñÜÃáÜ .
(C) Apæ®ÜÒ®… – CíoÃæÓ…r – wÓæçÃ… – BÂPÜÒ®… ii. ÓÜPÝÈPÜ ÊÜáÙæ PÜêÑWæ AWÜñÜÂÊÝX¨æ.
(WÜÊÜá¯ÓÜá – BÓÜQ¤ – BÓæ – QÅÁá) (A) PæàÊÜÆ FÖæ (i) ÊÜÞñÜÅ ÓÜãaÜÂÊÝX¨æ
(D) BÂqoãÂv… – C®…Ô³ÃæàÐÜ®… – wÓæçÃ… – (B) PæàÊÜÆ FÖæ (ii) ÊÜÞñÜÅ ÓÜãaÜÂÊÝX¨æ
BÂPÜÒ®… (ÊÜá®æãà»ÝÊÜ – Eñæ¤àg®Ü – BÓæ (C) FÖæ (i) A¥ÜÊÝ (ii) ÓÜÖÜ ÓÜãaÜÂÊÝXÆÉ
– QÅÁá) (D) GÃÜvÜã FÖæWÜÙÜá ÓÜãaÜÂÊÝXÊæ
W-0018 12
*W0018* Total Number of Pages : 16
37. ESD, NSD, DD, DCD has one thing in 41. The question below is followed by two
common. What is it ? arguments (i) and (ii). Decide which of
the arguments is “strong” and which is
(A) Viewership “weak”. Choose the correct answer from
the given below.
(B) Ownership Statement : India should make voting in
elections compulsory for every eligible
(C) Readership citizen.
Arguments :
(D) Leadership
i. Yes, because India spends a lot on
elections, which is very important
38. Which is the agency of the Central in the Indian context and everyone
Government that disseminates should vote to make India a true
Democracy.
information regarding government
ii. No, because the moment you make
policies and projects to the media in things compulsory it is not a truly
India ? democratic way of getting things
done.
(A) PIB (B) PTI (A) Only the argument (i) is strong
(C) AIR (D) PCI (B) Only the argument (ii) is strong
(C) Neither argument (i) nor argument (ii)
39. ‘Employment News’ is published by the is strong
publisher of (D) Both the arguments are strong
W-0018 13 ±Üâ.£.®æãà./P.T.O.
*W0018* Total Number of Pages : 16
43. PæÙÜX®Ü ÖæàÚPæWÜÙÜ®Üá° ±ÜÄWÜ~Ô. 47. D PæÙÜX®Ü ÓÜÃÜ~¿á®Üá° ±Üä£ìWæãÚÔ :
1. GÇÝÉ ÓÜÊÜáPÝÈà®ÜÃÜá ±ÜäËìPÜÃÜá. 132, 182, 306, 380, 552, 870, ___
2. PæÆÊÜâ ±ÜäÊÜìgÃÜá EñܤÃÝ—PÝÄWÜÙÜá. (A) 930 (B) 992
3. ¿ÞÊÜâ¨æà ÓÜÊáÜ PÝÈà®ÜÃáÜ EñÜÃ
¤ Ý—PÝÄWÜÙÆ
Ü É. (C) 1010 (D) 1142
D Pæ Ù Ü X ®Ü ¿ÞÊÜ £àÊÜ Þ ì®Ü Ê Ü ® Ü á ° Êæ á à騆 48. PURCHASE ®Üá° ÓÜíPæàñÜ ŸÙÜÔ PRHSEACU
ÖæàÚPæWÜÚí¨Ü ±Üvæ¿áŸÖÜá¨Üá ? Gí¨Üá ŸÃæ¨ÜÃæ, SUITABLE ®Üá° ÓÜíPæàñÜ ŸÙÜÔ
(A) PæÆÊÜâ ÓÜÊÜáPÝÈà®ÜÃÜá EñܤÃÝ—PÝÄWÜÙÜá ÖæàWæ ŸÃæ¿áŸÖÜá¨Üá ?
(B) PæÆÊÜâ EñܤÃÝ—PÝÄWÜÙÜá ±ÜäËìPÜÃÜá (A) SIAELBTU
(C) ¿ÞÊÜâ¨æà ±ÜäËìPÜÃÜá ÓÜÊÜáPÝÈà®ÜÃÜÆÉ (B) SIALBETU
(D) ¿ÞÊÜâ¨æà EñܤÃÝ—PÝÄWÜÙÜá ±ÜäËìPÜÃÜÆÉ (C) SIABELTU
(D) SIALEBTU
44. Êæ áàÆᤠ©¿áÈÉ Pæ ãor hæ ãàw ±Ü ¨Ü WÜÚXÃÜá ÊÜ
ÓÜíŸí«ÜÊÜ®æ°à Öæãí©¨Ü ±Ü¨ÜWÜÙÜ hæãàw¿á®Üá° 49. 7 Óæ à ŸáWÜ Ù Ü ¸æ Ç æ 3 PÜ Æ É í WÜ w WÜ Ù Ü Êæ a Ü c P æ R
BÄÔ. ÓÜÊÜáÊÝXÃÜáñܤ¨æ. 2 PÜÆÉíWÜwWÜÙÜ ¸æÇæ Jí¨Üá
iàÊÜ®ÜaÜÄñæÅ : BñܾaÜÄñæÅ : : ? ÓæàŸá ÊÜáñÜᤠ5 QñܤÙæ¿á ÊæaÜcPæR ÓÜÊÜáÊÝXÃÜáñܤ¨æ.
(A) ®æ®Ü±Üâ : C
£ÖÝÓÜ ¯ÊÜá¾ ÖÜ£¤ÃÜ 30 QñܤÙæ¿á®Üá° SÄà©ÓÜÆá ÓÝPÜÐÜár
(B) ÇæàSPÜ : ÓÝ«ÜPÜ ÖÜ | 謆 ª à æ , ¯àÊÜ â GÐÜ á r Óæ à ŸáWÜ Ù Ü ® Ü á ° C¨æ à
(C) Êæã¸æçÇ… : Ê ÝÖÜ®Ü ÖÜ|¨ÜÈÉ SÄà©ÓÜŸÖÜá¨Üá ?
(D) ±ÜâÃÝÊæ : ñܱæä³²³Wæ (A) 22 (B) 25
(C) 30 (D) 32
45. D PæÙÜX®Ü ®ÝÆáR A – D ±Ü¨ÜWÜÙÜÈÉ Jí¨Üá
¼®Ü°ÊÝX¨æ. A¨Üá ¿ÞÊÜâ¨æí¨Üá WÜáÃÜá£Ô. 50. ‘A’ Jí¨Üá ÊÜêñݤPÝÃÜ¨Ü Êæáç¨Ý®Ü¨È Ü É WÜípæWæ Jí¨Üá
(A) ÍæÖÜ®Ý¿å… (B) PæãÙÜÆá ÓÜᣤ®Ü ÊæàWܨÜÈÉ PÜÅËáÓÜŸÆÉ®Üá, ‘B’ WÜípæWæ BÃÜá
(C) PÜÖÜÙæ (D) ²qàÆá ÓÜáñÜá¤WÜÙÜ®Üá° Jí¨Üá WÜípæ¿áÈÉ PÜÅËáÓÜŸÆÉ®Üá.
46. A, B ÊÜáñÜᤠC Jí¨Üá PæÆÓÜÊÜ®Üá° JpÝrX AÊÜÃÜá 7.30 A.M.PæR A¨æà ±ÝÀáíp…¯í¨Ü
10 ©®ÜWÜÙÜÈÉ ÊÜÞvÜŸÖÜá¨Üá. AÊÜÃÜá ÊÜáãÃÜá Jí¨æà ©QR®ÜÈÉ PÜÅËáÓÜÆá BÃÜí¼Ô¨ÜÃÜá. AÊÜÃÜá
g®Ü JpÝrX PæÆÓÜ ÊÜÞvÜÆá ÍÜáÃÜá ÊÜÞw¨ÜÃÜá. Êæã¨ÜÈWæ ±ÜÃÜÓܳÃÜ ¨Ýq¨ÜÃÜá
B¨ÜÃæ 4 ©®ÜWÜÙÜ ®ÜíñÜÃÜ ‘A’ PæÆÓÜ©í¨Ü ÖæãÃÜ
(A) 8.30 A.M.
®Üvæ¨Ü®Üá. ñܨܮÜíñÜÃÜ B ÊÜáñÜᤠC JpÝrX 10
©®ÜWÜÙÜÈÉ PæÆÓÜ ÊÜááXÔ¨ÜÃÜá. DWÜ ‘A’ JŸº®æ (B) 8.10 A.M.
GÐÜár ©®ÜWÜÙÜÈÉ D PæÆÓÜÊÜ®Üá° ÊÜÞvÜŸÆÉ®Üá ?
(C) 7.48 A.M.
(A) 15 ©®ÜWÜÙÜá (B) 16 ©®ÜWÜÙÜá
(C) 25 ©®ÜWÜÙÜá (D) 26 ©®ÜWÜÙÜá (D) 7.42 A.M.
W-0018 14
*W0018* Total Number of Pages : 16
43. Consider the following statements. 47. Complete the series :
1. All contemporaries are ancestors.
2. Few ancestors are heirs. 132, 182, 306, 380, 552, 870, ___
3. No contemporary is an heir. (A) 930 (B) 992
Which of the following inference can be (C) 1010 (D) 1142
drawn from the above statements ?
(A) Some contemporaries are heirs 48. If PURCHASE is coded as PRHSEACU,
(B) Some heirs are ancestors then how SUITABLE will be coded ?
44. Choose the pair of words which shows the (C) SIABELTU
same relationship as given at the top. (D) SIALEBTU
Biography : Autobiography : : ?
(A) Memories : H
istory 49. The price of 7 apples is equal to the cost
of 3 melons. The price of 2 melons is
(B) Author : P
erformer equal to the cost of an apple and five
(C) Mobile : Automobile oranges. If you had just enough money
(D) Testimony : Confession to buy 30 oranges, then how many
apples you would buy with the same
45. Among the four terms marked A – D, three amount ?
terms are similar and one is dissimilar.
Find the one that is not similar. (A) 22 (B) 25
(A) Shehnai (C) 30 (D) 32
(B) Flute
50. ‘A’ walks around a circular field at the
(C) Trumpet rate of one round per hour, while ‘B’ runs
(D) Violin around it at the rate of six rounds per
hour. They start in the same direction
46. A, B and C together can complete a from the same point at 7.30 A.M. They
piece of work in 10 days. All the three
shall first cross each other at
started working at it together and after
4 days ‘A’ left. Then B and C together (A) 8.30 A.M.
completed the work in 10 more days.
‘A’ alone can complete the work in (B) 8.10 A.M.
(A) 15 days (B) 16 days (C) 7.48 A.M.
(C) 25 days (D) 26 days (D) 7.42 A.M.
W-0018 15 ±Üâ.£.®æãà./P.T.O.
*W0018* Total Number of Pages : 16
bñÜᤠŸÃÜÖÜPÝRX ÓܧÙÜ
Space for Rough Work
W-0018 16