CHƯƠNG 5

BỘ BIẾN ĐỔI ĐIỆN ÁP XOAY CHIỀU

 CHƯƠNG 3

Chöùc naêng : Duøng ñeå ñieàu khieån trò hieäu duïng ñieän aùp xoay chieàu
ngoõ ra boä bieán ñoåi coù nguoàn ngoõ vaøo coù daïng ñieän aùp xoay chieàu
khoâng ñoåi.

~ AC ~ AC

BBĐ
 CHƯƠNG 3

ÖÙng duïng:
-Caùc thieát bò nhieät ñieän (loø ñieän, thieát bò tieâu thuï nhieät ñieän trong gia
ñình)
-Ñoùng ngaét ñeøn vaø ñieàu khieån ñoä saùng (treân saân khaáu, ñeøn quaûng
caùo…)
-Caùc ñoäng cô khoâng ñoàng boä coâng suaát nhoû vaø trung bình (truyeàn
ñoäng cuûa caùc maùy quaït, maùy bôm, maùy xay)
-Caùc truyeàn ñoäng nhoû vôùi caùc ñoäng cô vaïn naêng coâng suaát nhoû
(duïng cuï ñieän caàm tay, maùy saáy, maùy troän)
-Heä thoáng buø nhuyeãn coâng suaát phaûn khaùng
 CHƯƠNG 3

Phaân loaïi:
1. Theo soá pha:
1 pha
3 pha
m pha

2. Theo daïng maïch:

Cô baûn (ñoái xöùng)
Tieát kieäm (khoâng ñoái xöùng)

3. Nguyeân taéc ñieàu khieån boä bieán ñoåi:

Ñieàu khieån pha
Ñieàu khieån theo thôøi gian
 CHƯƠNG 3

Caùc loaïi khoaù xoay chieàu baùn daãn:

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R,L,RL

2. Phaân tích :
- Xaùc ñònh caùc khoaûng daãn linh kieän
- Thieát laäp phöông trình aùp vaø doøng
- Veõ caùc giaûn ñoà
- Caùc heä quaû
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

1. Sô ñoà :
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

1. Traïng thaùi 0: [0 … ]
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

2. Traïng thaùi V1: [ - ]

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

3. Traïng thaùi 0: [  …+ ]

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

4. Traïng thaùi V2: [+ …2 ]

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

Trò hieäu duïng ñieän aùp treân taûi :

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

Trò hieäu duïng doøng taûi :

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

Heä soá coâng suaát nguoàn :

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi R

Ñaëc tuyeán ñieàu khieån trò hieäu duïng ñieän aùp taûi vaø heä soá coâng suaát
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi L

Phaân tích : 2 tröôøng hôïp caàn phaân bieät

Doøng taûi iz lieân tuïc, uz=u; Uz =U (khoâng ñoåi)

Doøng taûi giaùn ñoaïn, trò hieäu duïng Uz thay ñoåi

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi L

Khaûo saùt tröôøng hôïp doøng taûi giaùn ñoaïn.

1. Traïng thaùi 0:
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi L

2. Traïng thaùi V1:

Phương trình dòng điện :

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi L

Giản đồ áp tải và dòng tải
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi L

Giản đồ áp và dòng linh kiện
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi L

Trò hieäu duïng aùp taûi : Khi goùc ñieàu khieån  > /2

Trò hieäu duïng doøng taûi : Khi goùc ñieàu khieån  > /2
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

Goùc tôùi haïn  laø goùc ñieàu khieån maø doøng ñieän taûi ôû ranh giôùi
giöõa cheá ñoä doøng ñieän giaùn ñoaïn vaø doøng lieân tuïc.
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

Doøng taûi iz lieân tuïc, uz=u; Uz =U (khoâng ñoåi).

Doøng taûi giaùn ñoaïn, trò hieäu duïng Uz thay ñoåi

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

Phaân tích tröôøng hôïp doøng taûi giaùn ñoaïn:

1. Traïng thaùi 0 :

ÔÛ thôøi ñieåm t = , tín hieäu kích IG1 > 0  Thyristor V1 ñoùng.

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

2. Traïng thaùi V1 :
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

2. Traïng thaùi V1 :

Phöông trình doøng taûi :

vôùi  laø goùc tôùi haïn,  = L/R – thôøi haèng ñieän.

Doøng taûi iz taêng daàn töø thôøi ñieåm , ñaït giaù trò cöïc ñaïi. Sau ñoù
giaûm veà 0 ôû t =, V1 ngaét ôû thôøi ñieåm naøy.
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

3. Traïng thaùi 0 :

ÔÛ thôøi ñieåm t = +, tín hieäu kích IG2 > 0  Thyristor V2 ñoùng.
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

4. Traïng thaùi V2:

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

Ñoà thò aùp vaø doøng taûi :

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

Ñoà thò aùp vaø doøng linh kieän V1 :

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

Ñoà thò aùp vaø doøng linh kieän V2 :

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu moät pha : Taûi RL

Trò hieäu duïng aùp taûi :

vôùi  laø goùc daãn cuûa thyristor vaø  laø goùc taét cuûa thyristor.
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu ba pha : Taûi R,L,RL

1. Caùc sô ñoà
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu ba pha : Taûi R,L,RL

1. Caùc sô ñoà
 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu ba pha : Taûi R,L,RL

 CHƯƠNG 3

Boä bieán ñoåi aùp xoay chieàu ba pha : Taûi R,L,RL

 CHƯƠNG 3

Caùc phöông phaùp ñieàu khieån

1. Ñieàu khieån pha : Töông töï ñieàu khieån boä chænh löu SCR
 CHƯƠNG 3

Caùc phöông phaùp ñieàu khieån

2. Ñieàu khieån theo soá nguyeân laàn chu kyø :

 CHƯƠNG 3

Ví duï: Cho boä bieán ñoåi ñieän aùp xoay chieàu moät pha, nguoàn
aùp xoay chieàu , [V]. Chieàu döông qui öôùc cuûa aùp taûi vaø doøng
taûi nhö nhau sao cho thuaän chieàu doøng daãn qua Thyristor V1.
Taûi goàm R=10. Goùc ñieàu khieån caùc Thyristor  = 1200.

1.Veõ giaûn ñoà uz vaø iz;

2.Tính goùc daãn cuûa moät SCR trong moät chu kyø aùp nguoàn;
3.Tính trò hieäu duïng aùp taûi vaø doøng taûi Uz, Iz
4.Tính giaù trò cöïc ñaïi cuûa doøng taûi ;
5.Neáu maéc noái tieáp vôùi taûi R moät cuoän caûm coù giaù trò L=0.1H
vaø giaû söû xung ñieàu khieån coù daïng chuoãi xung vôùi giaù trò goùc
kích  = /3 [rad]. Keát luaän gì veà tính chaát lieân tuïc cuûa doøng
ñieän taûi ?
CHƯƠNG 3
CHƯƠNG 3