BOŞNAKÇA GRAMER

UFUK SÜSLÜ ( MSc. )

AYÜ SAĞLIK İŞLETME MSc
St. Clements Ü. Sosyal Psikoloji PhD
Yayımcı ön sayısı: 978–9944–0169
ÇUKUROVA/ADANA
Tel. 0530 6452281
ususlu62@gmail.com

© Yayım hakları Ufuk SÜSLÜ`ye aittir. Yayıncının izni

olmadan hiçbir biçimde ve hiçbir yolla, bu kitabın içeriğinin bir kısmı
ya da bütünü yeniden üretilemez, çoğaltılamaz ya da dağıtılamaz.
Kaynak gösterilemeden alıntı yapılamaz.

ISBN: 978–9944–0169–2–6

SAYFA DÜZENİ : UFUK SÜSLÜ

KAPAK TASARIM : UFUK SÜSLÜ
BASKI : Birlik Ozalit Digital Baskı Merkezi/İSTANBUL

1
BOŞNAKÇA GRAMER

ÖNSÖZ

Bu ders notları ‘BERABER ÖĞRENELİM‘ AMAÇLI HAZIRLANMIŞ

NOTLARDIR. Faydalı olması dileği ile paylaşmak için bu ortamda
herkese sunulmuştur. Birden yükleme ile öğrenme olmaz. Olsaydı İlk,
orta ve lise gibi kurumlara gerek kalmaz her şey bir anda kısa bir
zamanda verilirdi.

Böylece ekonomik olarak tasarrufta sağlanmış olurdu.

Öğrenmenin bir metodolojisi vardır. Bir kurallar bütünüdür. Fazla ve
birden verilen bilgi ve argümanlar, öğreniciyi sıktığı gibi, kavram
kargaşası yaratır, soğutur ve bıktırır. Biz derslerimizi haftalık
periyotlarda vereceğiz. Sindirmesi daha kolay olacaktır. Türkiye de
Bosna Fahri konsoloslukları aracılığıyla bu dilin öğrenimi
yaygınlaştırılabilir. Dernek ve Federasyonlarda bu konuda gerekeni
yapmalıdırlar.

Dersleri print ederek doküman halinde alırsanız daha rahat

çalışırsınız. Mutlaka ailenizde Boşnakça bilen büyükleriniz den
yardım alınız. Bu sayede kültürel açılım`lar da olacak daha farklı ve
zevkle öğreneceksiniz. Maalesef ülkemizde henüz Boşnakça öğreten
bir kurum yok. Bu dili çalışarak kendi kendimize öğrenebiliriz. İlerde
bir öğretim kurumu açılırsa şimdiden hazırlık yapmış oluruz.

Bir dil bir insan. Boşnak olun veya olmayın, bu dili öğrenin.
AB `de siz gençlerin mutlaka işine yarayacaktır. Çünkü Bosna`da AB
ye başvuruyor ve girecektir de. Hatta iddia ediyorum AB ye giren ilk
Müslüman Toplumu Boşnaklar olacaktır. BU Türkiye için ve Tüm
dünya Müslümanları için önemlidir. AB ye taraf olan veya karşı
olanlar için bu, bir mastır kavramı olacaktır. Entegrasyonun
Müslümanları nasıl etkileyeceği böylece sınanmış olacaktır. İnşallah
hayırlı olur.

2
BOŞNAKÇA GRAMER

ALFABE VE HARFLERİN OKUNUŞLARI

Alfabe ve Telaffuz, Boşnakça Latin abecesiyle yazılır.

Boşnakça alfabesi 30 harften oluşur. Bunlardan 4ü sesli harf,
26sı ise sessiz harftir.

 A a - Tıpkı Türkçe'deki 'A' sesini verir. Örnek: advokat

(avukat) Okunuşu: advokat
 B b - Tıpkı Türkçe'deki 'B' sesini verir. Örnek: bife
(büfe) Okunuşu: bife
 C c - Türkçe'deki 'TS' harflerinin birlikte okunmasıyla
çıkan sesdir. Örnek: cilindar (silindir) Okunuşu: tsilindar
 Č č - Türkçe'deki 'Ç' sesini verir. Örnek: čanak (çanak)
Okunuşu: çanak
 Ć ć - Yine Türkçe'deki 'Ç' sesini verir, ama çoğunlukla
sözcük sonunda bulunur. Örnek: ćevap (kebap)
Okunuşu: çevap
 D d - Tıpkı Türkçe'deki 'D' sesini verir. Örnek: dugme
(düğme) Okunuşu: dugme
 Đ đ - Türkçe'deki 'C' sesini verir. Örnek: đubre (gübre)
Okunuşu: cubre
 Dž dž - Yine Türkçe'deki 'C' sesini verir. Örnek: džep
(cep) Okunuşu: cep
 E e - Tıpkı Türkçe'deki 'E' sesini verir. Örnek:
eksperiment (deney) Okunuşu: eksperiment
 F f - Tıpkı Türkçe'deki 'F' sesini verir. Örnek: fes (fes)
Okunuşu: fes
 G g - Tıpkı Türkçe'deki 'G' sesini verir. Örnek: guverner
(yönetici) Okunuşu: guverner

3
BOŞNAKÇA GRAMER

 H h - Tıpkı Türkçe'deki 'H' sesini verir. Örnek: harač

(haraç) Okunuşu: haraç
 I i - Tıpkı Türkçe'deki 'İ' sesini verir. Örnek: istoričar
(tarihçi) Okunuşu: istoriçar
 J j - Bu harf Türkçe 'Y' gibi okunur. Örnek: jelek (yelek)
Okunuşu: yelek
 K k - Tıpkın Türkçe'deki 'K' harfi gibi okunur. Örnek:
kupus (lahana) Okunuşu: kupus
 L l - Tıpkı Türkçe'deki 'L' harfi gibi okunur. Örnek: licej
(lise) Okunuşu: litsey
 Lj lj - Türkçe 'LY' gibi okunur. Ancak buradaki 'Y' sesi
çok kısa ve belirsiz söylenir. Örnek: ljubav (aşk)
Okunuşu: lyubav
 M m - Tıpkı Türkçe'deki 'M' sesini verir. Örnek:
mitologija (mitoloji) Okunuşu: mitologiya
 N n - Tıpkı Türkçe'deki 'N' sesini verir. Örnek: nelogičan
(mantıksız) Okunuşu: nelogiçan
 Nj nj - Türkçe 'NY' gibi okunur. Ancak buradaki 'Y' sesi
de çok kısa ve belirsiz söylenir. Örnek: njuh (koku)
Okunuşu: nyuh
 O o - Tıpkı Türkçe'deki 'O' sesini verir. Örnek: otisak
(damga) Okunuşu: otisak
 P p - Tıpkı Türkçe'deki 'P' sesini verir. Örnek: papagaj
(papağan) Okunuşu: papagay
 R r - Tıpkı Türkçe'deki 'R' sesini verir. Örnek: račun
(hesap) Okunuşu: raçun
 S s - Tıpkı Türkçe'deki 'S' sesini verir. Örnek:
samokritika (özeleştiri) Okunuşu: samokritika
 Š š - Türkçe 'Ş' sesinin aynısıdır. Örnek: šolja (fincan)
Okunuşu: şolya
 T t - Tıpkı Türkçe'deki 'T' sesini verir. Örnek: tuš (duş)
Okunuşu: tuş

4
BOŞNAKÇA GRAMER

 U u - Tıpkı Türkçe'deki 'U' sesini verir. Örnek: ulica

(cadde) Okunuşu: ulitsa
 V v - Tıpkı Türkçe'deki 'V' sesini verir. Örnek: vino
(şarap) Okunuşu: vino
 Z z - Tıpkı Türkçe'deki 'Z' sesini verir. Örnek: zumbul
(sümbül) Okunuşu: zumbul
 Ž ž - Türkçe 'J' sesinin aynısıdır. Örnek: žaba (kurbağa)
Okunuşu: jaba

Boşnakça (Boşnakça: Bosanski jezik, Bosanski), çoğunluğu

Bosna Hersek'te yaşayan Boşnakların konuştuğu bir yerli/native
dil dir. BIH`in nüfusunun yarıdan fazlasını Boşnaklar oluşturur
ve Boşnakça bu ülkenin resmi dillerinden biridir. Özellikle son
yıllarda Hırvatça ve Sırpça'dan hem biçim, hem sözcük
dağarcığı bakımından iyice farklılaşmaya başlamıştır. Resmi
olarak Hırvatça gibi Latin abecesiyle yazılır. Fakat kiril
alfabesiyle de yazılabilir. Boşnakça alfabesi 30 harften oluşur.
Bunlardan 4 ü sesli harf, 26 sı ise sessiz harftir.

BOŞNAKÇA ÖĞRENELİM - 1. BÖLÜM

Boşnakça – Türkçe arasındaki farklı okunup yazılan Harfler;

Ćć = Çç -yumuşak- (Doći / doçi /) ---Gelmek

Č č = Çç - sert - ( Česma / çeşma / )--- Çeşme

Cc = ts - tıs - ( Crijep / tsıyep / ) --- Kiremit

Đđ = Cc - sert - ( Đenaza / cenaza / )--- Cenaze

Žž = Jj ( Želiti / jeliti / ) --- İşitmek

Jj = Yy ( Jesti / yesti / ) ---Yemek

5
BOŞNAKÇA GRAMER

Šš = Şş ( Šuma / şuma / ) --- Orman

LJ lj = Ly -liy- ( Lyubav / lybav / )--- Aşk

NJ nj = Nj -niy- ( Njiva / niyva / ) ---Tarla

Dž dž = Cc -yumuşak - ( Džep / cep / ) --- Cep

Şahıs Zamirleri

( Lične Zamjenice / liçne zamyenitse / )

Ja / ya / Ben
Ti / ti / Sen
On / on / O (m)
Ona / ona / O (f)
Ono /ono / O ( n)
Mi / mi / Biz
Vi / vi / Siz
Oni / oni / Onlar (m)
One /one / Onlar (f)
Ona / ona / Onlar (n)

Fiiller ( Glagoli /glagoli / ) :

Boşnakça`da Fiiller ‘’ ti ‘’ ile biter. Bu fiilin mastar halidir-

infinitive. Şahıslara ve zamanlara göre çekim de alan, genelde fiilin
bu mastar kısmıdır. Cümle içinde kullanıldığında atılır ve çekim
ekleri ilave edilir.

Raditi / raditi / = çalışmak, Praviti / pıraviti / = Yapmak,

Učiti / uçiti / = Öğrenmek, Gledati / gıledati / = Bakmak,
Pjevati / piyevati / = Şarkı söylemek, İgrati / igrati = Oynamak,
dans etmek.

Fiilden ‘’ti ‘’ ( mak, mek gibi ) alındığında Fiilin kökü kalır

(Glagolska osnova ).

6
BOŞNAKÇA GRAMER

RADİTİ RADİ + Tİ ( Glagolska osnova ) + ( İnfinitive

nostovak = mastar eki , - mek , -mak )

Kelimeler ( Riječi ) :

Rijeç / riyeč / Kelime

Vaš / vaş / Sizin
Profesor / Profesör / Öğretmen
Učim(uçiti) / uçim / Çalışıyorum (Çalışmak )
Vokal / vokal / Sesli
İzrazi / izrazi / Açıklamalar
Dobar dan / dobar dan / İyi günler
Kako ste? / kako ste / Nasılsınız?
Hvala, dobro / hıvala dobro / İyiyim, teşekkür ederim.
Odakle ste? / odakle ste / Neredensiniz?
Ja sam iz Turske. / ya sam iz Turske / Türkiyedenim.
Mujo je iz Bosne. / Muyo ye iz Bosne / Muyo Bosnadandır.
Ko je iz Amerike? / ko ye iz Amerike / Kim Amerikadandır?
İz / iz / -den , -dan
Ko – šta / ko`şta / Kim – Ne

ŞİMDİKİ ZAMAN (SADAŠNJE VRİJEME/sadaşniye vıriyeme /)

Bu kısımda sizlere zamanların kullanım kalıplarını veriyoruz.

Şahıs zamirlerine göre fiillerin çekimlerine dikkat edin. Cümlenin
Soru şekli, Olumsuz ve olumsuz soru şekli burada anlatılıyor. Size
verdiğimiz 5 –beş- örnek fiille lütfen bunların çekimlerini yapınız.
Evde bilen birileri varsa onlardan yardım alabilir, hatta cümle
kurarak konuşabilirsiniz. En iyi yöntem öğrendiğiniz her yeni kelimeyi
bol bol cümle içinde kullanmaktır. Telaffuzunuza dikkat ediniz.

Ja glagol + m
Ti glagol + ş
On/Ona/ono glagol + -fiilin kökü-
Mi glagol + mo
Vi glagol + te

7
BOŞNAKÇA GRAMER

Oni/One/Ona glagol + harf eksiltilir ve ‘ e’ harfi ilave edilir

veya fiile göre ‘ aju ‘ alır.

RADİTİ Fiilinin çekimi;

Ja radim / ya radim /
Ti radiš / ti radiş /
On radi /on radi /
Ona radi / ona radi /
Ono radi / ono radi /
Mi radimo / mi radimo /
Vi radite / vi radite /
Oni rade / on irade /

Kural 1: Fiilden İsim yapmak. Fiilin son eki atılır ‘’ ti ‘’.Kök fiile
‘’nje / niye / ’’ ilave edilir.

Učiti = Öğrenmek Gledati = Bakmak

Učenje = Öğrenmek Gledanje = Bakma

Kural 2: Fiil çekimi

Ja gledam. Ti gledaš. O n /ona / ono gleda.

Mi Gledamo. Vi Gledate. Oni /one / ona gledaju / gıledayu /.

Soru Formu: Cümleyi soru yaparken cümlenin başına ‘’ Dali ‘’ soru

eki ilave edilir.

SPAVAM /sıpavam /(Uyumak)

Ja spavam. Dali ja spavam? Ti spavaš. Dali ti spavaş?

On spava. Dali on spava? Mi spavamo. Dali mi spavamo?
Vi spavete. Dali vi Spavete? Oni spavaju. Dali oni spavaju?

ÖDEV : ( Domači zadatak )

8
BOŞNAKÇA GRAMER

Jesti /yesti/=Yemek, Pričati/piriçati(Govoriti/govariti /) = konuşmak

Čitati /çitati/=Okumak, Uzumati /uzimati /=Almak, Pitati /pitati /=

Sormak

Bu fiillerin Çekimini, soru şeklini, olumsuz cümle ve soru

şekillerini yazarak ve konuşarak çalışınız.

Olumsuz Form:

Cümleyi olumsuz yapmak için Fiilin önüne ‘’Ne ‘’ olumsuzluk

eki getirilir.

Ja ne radim. Örneğindeki gibi.

Olumsuz Soru Formu:

Cümlenin başına ‘’Dali ‘’ soru eki, Fiilin önünede ‘’ Ne ‘’

olumsuzluk eki getirilir.

Dali ja ne radim? / dali ya ne radim / Örneğindeki gibi.

Soru Kelimeleri ile soru sorma:

Ko spava? /ko spava / = Uyuyan kim?

Gdje ja spavam? / gıdye ya spavam / = Nerede uyuyacam?
Zašto ja spavam? / zaşto ya spavam / = Niçin uyuyacam?
Zašto ja ne spavam? = Neden uyumayayım

FİİL ÇEKİMİ YAPIN

Şimdi vereceğim Türkçe karşılıklı fiillerle ( glagol) , şimdiki

zamana uygun olarak verilen kurallar ile fiil çekimi yapınız.

Jesti /yesti / = Yemek, Govoriti / govariti / = Konuşmak,

Raditi / raditi / = Çalışmak Čitati / çitati / = Okumak,
Tražiti / tırajiti / = Aramak, Uzimati / uzumati / = Almak

9
BOŞNAKÇA GRAMER

Pitati / pitati / = Sormak

Uyarı; Şahıs zamirleri `ne göre fiillerin sonundaki ‘’ ti ‘’

nin nasıl değiştiğine dikkat edin.
MÜLKİYET ZAMİRLERİ (Prisvojne Zamjenice / pırisvoyniye
zamyenitse /)

Moj, Moja, Moje / moye / = Benim,

Naš, Naša, Naše/naşe / = Bizim
Tvoj, Tvoja, Tvoje / tıvoye / = Senin
Vaš, Vaša, vaše / vaşe / = Sizin
Nijegov, Njegova, Njegovo / niyegovo /=Onun (m),
Njihov, Njihova, Njihovo / niyehovo / =Onların (m)
Njen, Njena, Njeno / niyeno / = Onun (f )
Njihov, Njihova, Njihovo / niyehovo / = Onların ( f )
Njegov, Njegova, Njegovo / niyegovo = Onun (n),
Njihov, Njihova, Njihovo = Onların (n)

Cümlede kullanımları;

Moja olovka / moya olovka / --- Benim kalemim

Moje olovke / moje olovke / --- Benim kalemlerim
( a – harfi e- olunca çoğul oldu )
Njihove olovke / niyehove olovke / --- Onların ( kızlar ) kalemleri

Ad sorma;

— On ko je? / on ko ye / = O kim? -- veya Ko je on? / ko ye on /

olarak`da sorulabilir.
On je Rifat / on ye Rifat / = O Rifat`dır.

— Kako je vaše ime? / kako ye vaşe ime / veya Vaše ime je ? / vaşe
ime ye / = Adınız nedir?
Moje ime je Ahmet / moye ime ye Ahmet / = Benim adım Ahmet.

Not: Şİmdiki zamanda Şahıs zamirleri ve yardımcı fiiller;

Ja sam

10
BOŞNAKÇA GRAMER

Vi ste
On/Ona/One/Ovo/To je

GEÇMİŞ ZAMAN ( Prošlo Vrijeme / pıroşlo vıriyeme / )

Bu zamanda, fiil çekim kurallarını ve fiillerin ‘’ ti ‘’ son

eklerinin yerini alan değişiklikleri göreceğiz.

Fiiller; iči / içi / = Gitmek ( Cümlede kullanılırken bu fiil’

iša + ‘ olarak değişime uğrar )

Pisati / pisati / = Yazmak

Ja sam iša + o / ya sam işao /= Ben gittim

Ti si iša + o / ti si işao / = Sen gittin

On je iša + o / on je işao / = o gitti (cansız, hayvan ve
cinsiyeti bilinmeyen )
Ona je iš + la / ona je işla / = o gitti ( erkek )
Ono je iš + lo /ono ye işlo / = o gitti ( kız )
Mi smo iš + li / mi`smo işli / = Biz gittik
Vi ste iš + li / vi`ste işli / = Siz gittiniz
Oni su iši + li / oni su işili / = Onlar gitti
One su iš + le / one su işle / = Onlar gitti
Ona su iš + la / ona su işla / = Onlar gitti

‘’ Pisati /pisati/‘’ fiilinin çekimini de siz yapın. Unutmayın

‘’ ti ‘’ kalkacak yerine (o, la, lo, le, li) Öznenin durumuna göre
gelecek.

SORU VE OLUMSUZ FORM ( Nİ- )

Soru şekli hep aynıdır ve bunun için cümlenin başın`da DALİ-

kullanılır. Yardımcı fiillerde (sam, si, je / ye /, smo / sımo /, ste
/ste /, su ) özneden önce yer alırlar. Diğer çekim kuralları aynıdır.
Burada sam (-im), ste (-isiniz), je (-dır/-dir), jesam (olmak)
anlaöıma gelmektedirler.

Dali sam ja pisao? = Ben `mi yazdım?

11
BOŞNAKÇA GRAMER

Dali si ti pisao? = Sen mi yazdın?

Diğer soru şekillerini de siz yapınız. Şimdi olumsuz forma

bakalım: Yardımcı fiilin önüne ‘+ Ni ‘ olumsuzluk eki getirilir.

Ja ni + sam pisao / ya ni`sam pisao / = Ben yazmadım.

Ono ni + je pisalo / ono ni`ye pisao / = O yazmadı. Gibi.
Diğerlerinide siz örneğe uygun yapınız.

GELECEK ZAMAN (Buduče Vrijeme /buduçe vıriyeme /)

Fiil: Uzimati /uzimati / = Almak

Bu zamanda Fiil mastar haliyle olduğu gibi kullanılır.

Ja ću uzimati /ya çu uzimati / = Ben alacağım

Mi ćemo uzimati /mi çemo uzimati / = Biz alacağız
Ti ćeš uzimati /ti çeş uzimati / = Sen alacaksın
Vi ćete uzimati /vi çete uzimati / = Siz alacaksınız
On će uzimati /on çe uzimati / = O alacak (diğerleride aynı)
Oni će uzimati / oni çe uzimati / = Onlar alacak

SORU VE OLUMSUZLUK FORM`U:

Soru formu 2 şekilde olur

1- Dali ću ja uzimati? /dali çu`ya uzimati / = Ben mi alacağım?

2- Ho + ću + li ja uzimati? / hoçuli ya uzimati / =Alacak mıyım

ben?

HO + ĆU / ĆEŞ / ĆE / ĆEMO / ĆETE / ĆE + Lİ + FİİL Şeklinde

formalize edebiliriz.

Olumsuzluk eki ‘ NE- ‘ Formundadır. Kullanımı şöyledir;

Ja ne + ću uzimati. = Ben almayacağım

12
BOŞNAKÇA GRAMER

Ti ne + ćeş
On/Ona/Ono ne + će
Mi ne + ćemo
Vi ne + ćete
Oni/One/Ona ne + će

SORU KELİMELERİ

Kad = Ne zaman Gdje / gıdye / = Nerede, nereye

Kada = Ne zaman Odakle = Nereden
Šta /şta / = Ne Čiji / çiyi / = Kimin
Što / şyo / = Ne Čije / çiye / = Kimin
Zašto = Niçin, neden Od koga = Kimden
Ko = Kim Kod koga = Kimde
Koga = Kimi Koliko = Kaça, Nekadar
Kome = Kime Kolil Košta = Kaça, fiyatı ne
( Koja je cijena ? ) /koya ye tsiyena/ = Fiyatı nedir?

GEREKLİ KELİMELER:

Zašto = Niçin za = için

Zato = Çünki s, sa = ile
İ = ve kao = gibi
İli = veya Poslije / posliye / = sonra
Ali = ama İspred = ön
İz = -den , - dan iza = arka
U = -e , -a ,-de , -da Lijevo / liyevo / = sol
Da = evet Desno = sağ
Ne = Hayır Mozda = Belki
Prije / pıriye / = önce

HAFTANIN GÜNLERİ :

Ponedeljak / ponedeliyak / = Pazartesi,

Utorak / utorak / = Salı,
Srijeda / siriyeda / = Çarşamba,
Četvrtak / çetvırtak / = Perşembe,
Petak / petak / = Cuma,

13
BOŞNAKÇA GRAMER

Subota / subota / = Cumartesi,

Nedelja / nedeliya / = Pazar.
BOŞNAKÇA RAKAMLAR

Broj: Rakam ( m), Numera: Rakam ( f )

JEDAN = 1 JEDANAEST = 11
DVA = 2 DVANAEST = 12
TRI = 3 TRINAEST = 13
ČETIRI = 4 ČETRNAEST = 14
PET = 5 PETNAEST = 15
ŠEST = 6 ŠESTNAEST = 16
SEDAM = 7 SEDAMNAEST = 17
OSAM = 8 OSAMNAEST = 18
DEVET = 9 DEVETNAEST = 19
DESET = 10 DVADESET = 20

HULA = 0
DVADESET JEDAN = 21
TRIDESET = 30
TRIDESET JEDAN = 31
STOTINA = 100 ( STO )
DVJESTOTINE = 200 ( DVJESTO )
TRISTOTİNE = 300 ( TRISTO )
HİLJADA = 1000
STODVADESET + JEDAN = 121 ( STODESET JEDAN )

AYLAR :
JANUAR = OCAK
FEBRUAR = ŞUBAT
MART = MART
APRIL = NİSAN
MAJ = MAYIS
JUNI = HAZİRAN
JULI = TEMMUZ
AVGUST = AĞUSTOS
SEPTEMBAR = EYLÜL
OKTOBAR = EKİM

14
BOŞNAKÇA GRAMER

NOVEMBAR = KASIM
DECEMBAR = ARALIK

BOŞNAKÇA ÖĞRENELİM ( GRAMER BÖLÜM–2 )

Bu bölüm Boşnakça gramer bilgilerinin sistematik bir özetini
içerir. Sizin anlayacağınız seviyede düzenlenmiş bir sırada olup, sizin
önemli ve ticari konuşmalarınızda kabiliyetinizi geliştiren konulardır.
Şu aşağıdaki konuları verir;

 Cins isimler “č”

 İsimler
 Zamirler
 Zamanlar ( tensler )
 İsmin halleri
 Sıfatlar
 Fiiller
 Mukayese yapmak
 Olumsuzluk hali
 Ortaçlar – Zamanların ( fiillerin ) üçüncü halleri
 Pasif cümle
 Mobil 'a'

Pridjev = Sıfat

Sıfat = Pridjev: İsmi niteleyen ve isim hakkında bilgi veren

kelimelerdir. Boşnakça da 2 türlü sıfat vardır;

i) Demonstrat adjective (nitelik belirtici sıfatlar )

ii) Posjed adjectivi (sahiplik bildiren sıfatlar )

Primjer / pırimyer / = Örnek

Uzun adam - visok čovjek / visok çovyek /

15
BOŞNAKÇA GRAMER

Sarı kedi - žuta mačka / juta Maçka /

Eski kasaba - stari grad / sıtari gırad /

Güzel tiyatro - dobar teatar / dobar teatar /

Boşnakça`da 3 çins (rodi) bunlar sıfat vardır ve bu sıfatlar

kendilerine eş değer isimler ile kullanılmalıdırlar. Bu üç cins sıfatlar
şunlardır;

i) Demonstrat adjectiv

Muški / muşki / : Erkil

 Tekil sonlu: ( bütün sessiz harfle biten ) lijep / liyep /=

güzel, velik / velik / = büyük
 Çoğul sonlu: lijepi / liyepi / , veliki / veliki /

ženski / jenski / : Dişil

 Tekil sonlu : ( -a ile biten ) lijepa / liyepa / , velika /

velika/
 Çoğul sonlu: lijepe / liyepe / , velike /velike /

Srednji / sıredni / : Nötür

 Tekil sonlu : ( -o ile biten ) veliko / veliko /, lijepo / liyepo

/, dobro / dobro / = iyi
 Çoğul sonlu: velika / velika /, lijepa / liyepa /

ii) Posjed adjectiv

Bu sıfatlar isimler veya ismin yerine geçen kelimeler tarafından

şekillendirilirler.

16
BOŞNAKÇA GRAMER

Sessiz harfle biten erkil isimler:

anın arkadaşı - Ivanov prijatelj / ivanov pıriyatel(y) /

Sonu – a ile bitip yerine – in yerleştirilen dişil isimler:

- sestrin / sestrin / = {Kız kardeş – Kız kardeşin }

{ Kız kardeşin Erkek kardeşi ).
Pasivna riječenica / riyeçenitsa / = Pasif cümle

* Biti ( olmak ) fiili`n den sonra bir sıfat gibi kullanılan geçmiş zaman
üçüncü hal almış fiilin kullanılması ile edilgen bir yapı oluşturan
cümlelere, pasif cümle denir.

Primjer :

Cami 1678 de inşa edildi = Džamija je sagrađena 1678 godine. /

camiya ye sagradiyena 1678 godine /

Pahalı materyaller kullanıldı = Skupi materijali su bili korišteni /

sıkupi materiyali su bili korişteni /

Bana bir resim verildi = Data mı je slika / data mı ye silika /

Padeži / padeji / = İSMİN HALLERİ

Boşnak gramerinde 7 hal-durum bildiren yapı vardır. Bu

durumlar isim ve zamirleri nitelemek için kullanılırlar;

i) Nominativ : Yalın hali

ii) Genitiv : Cins isim

iii) Dativ : Amaç ve hedef gösteren hal , - a, - e hali

iv) Akuzativ : Neden bildiren hal.

17
BOŞNAKÇA GRAMER

v) Vokativ : ses belirteç hali, nida.

vi) Instrumental : -la , - le ile hali

vii) Locativ : - nun , - nın hakkında

Şu soru kelimelerine cevap verirler;

i) Nominativ (ko, što?) / ko, şıto / Kim, Ne?

ii) Genitiv (koga, čega?) / koga, çega / Neyin, kimin?

iii) Dativ (kome, čemu?) / kome, çemu / Kime?

iv) Akuzativ (koga, šta?) / koga, ışta / Kim, Ne?

v) Vokativ (Birine seslenme ) hey!

vi) Instrumental (s kim, s čim?) / s` kim, s`çim / Kiminle, ne ile

ne vasıtası ile?

vii) Lokativ (o kome, o čemu?) / o kome, o çemo / Kimin

hakkında, ne hakkında?

1] Nominatif halin `in kullanılışı:

a) Bir cümlenin öznesi gibi;

Primjer:

Ayşe gleda kroz Prozar. = Ayşe pencereden bakıyor. ( ko? = Ayşe )

b) Olmak ‘ biti ‘ fiilinden sonra tamamlayıcı olarak

Primjer:

18
BOŞNAKÇA GRAMER

Joe je Englez.= Joe bir İngilizdir.

2] Genitiv halin `in sahiplik bildiren olarak kullanılışı; Bir yerden

ayrılışı, kaynağını, mesafesini belirten edat olarak aşağıda ki gibi çok
kullanılır;

İz ( - den, dan , -nın dışından ) i ( ve ) blizu (yakınında ).

Primjer:

Adnan’ın oyuncak. = Adnanova igračka.

Lokanta, o binanın yakınındadır = Restoran je blizu zgrade /

restoran je bilizu zıgrade /
O mutfaktan çay getirdi.= Ona je donijela čaj iz kuhinje / ona ye
doniyela çay iz kuhinje /

3] Dativ; hali, edat olmaksızın kullanılır ki, fiile direk olarak etki
etsin. Bu hal İngilizcedeki ‘ to ‘ edatı ile eşdeğerdir.(- e, -a, -la,-le )

Hasana konuşuyorum = Govorim Hasanu / govorim Hasanu /

Ona yardım ediyorum = Pomažem njoj / pomajem niyoy /

4] Akuzativ hal (direk konuya yönelme hali ) Bir cümlede fiilden

sonra sorulabilen koga (kim, kimin ) ve šta ( ne ) sorularına cevap
veren durumlarda kullanılır.

Primjer:

Fatma oblači kaput. Šta oblači Fatma?

Fatma palto giyiyor. Fatma ne giyiyor.

Bu durumda kullanılan edatlar şunlardır;

19
BOŞNAKÇA GRAMER

Prema ( -e , -a doğru ), u (içine doğru, içinde ), za ( için ) na

(üstünde, üstüne doğru ):

Primjer:

Can pencereye doğru bakıyor. = Can gleda prema prozoru / Can

gıleda pırema pırozoru /
Londraya gidiyorum. = Idem u London /idem u london /
Bu mektup annem için = Ovo pismo je za moju majku / ovo
pismo ye za moyu mayku /

5] Vocative hal: Birini ismi ile çağrırken, kelimenin başlangıcında

veya konuşmada birinin adresini belirtmek için kullanılır.

Primjer:

Gospodine /gospodine / Smith = Bay Smith,

Hej djevojko! /cevoyko/= Hey kız

6] Instrumental hal; İcra edilen bir durumu izah etmek için

kullanılır. Şu edatlar la kullanılırlar; Sa / s { ile vasıtasıyle,
tarafından }

Primjer:

Otobüsle, trenle, arabayla seyahat ederim. = Putujem s autobusom,

s vozom, s autom / Putuyem autom /
Annemle konuşuyordum. = Ja sam pričao sa mojom majkom. / ya
sam piriçao sa moyom maykom /

7] Locative hal: Bir Dative Hal`in sonunda belirlenmiş bir durumda

kullanılr. Herhalukarda bu durum bir edat ile kullanılır. Biriyle veya
bir şey hakkında konuşurken veya bir yer izah etmek kullanım
alanlarından biridir.

20
BOŞNAKÇA GRAMER

Primjer:

Otel`de kalıyoruz. =. — Ostajemo u hotelu. / ostayemu

u hotelu /
Odasında duruyor. = -- Ona stoji u sobi. / ona sıtoyi u
sobi /
Elin`de bir kitap tutuyor. = -- On drži knjigu u ruci. / on dırji
kıniygu u rutsi /
O, Receb`e annesinin hakkında konuşuyordu = -- Pričala je Ređžebu
o svojoj majci. / priçala ye Recebu o sıvoyoy maytsi /

ROD IMENICA = İSMİN HALLERİ

Boşnakça`da ismin halleri aşağıdaki gibidir;

Muški / muşki / : Erkil (genellikle sonu sessiz harfle biten

kelimeler) ( m )

ženski / jenski / : Dişil genellikle sonu ‘ –a ‘ ile biten kelimeler) (f)

Sretnji / sıtretniyi /: Nötür (genellikle sonu ‘– o‘ ile biten
kelimeler) ( n )

Primjer:

Sat ( saat ) = (masculine) - Muški

olovka ( kalem ) = (feminine)- ženski
staklo ( cam ) = (neuter)- Sretnji

Mobil 'a' Tekil kelimelerin kolay telaffuzları için son iki

sessiz harflerinin arasına değişken – a ilişkilendirilir.
Gerektiğinde, uygunluk için ilave edilir. Böylece, sonu –a +
sessiz ile biten sıfatlarda, genellikle bu değişken –a olacaktır.

21
BOŞNAKÇA GRAMER

Primjer:

Dobar, İyi (m)

Dobra, İyi (f)
Dobro, İyi (n)

Težak, Ağır veya zor (m)

Teška, Ağır veya zor (f)
Teško, Ağır veya zor (n)

İMENİCE / imenitse / = İSİMLER

İsim bir insanı, yeri veya herhangi bir şeyi tanımlamak için kullanılır.
Boşnakça`da her isim; onun dişil, erkil ya da nötr olduğunu
belirleyen, ifade eden bir cins`e sahiptir.

i ) Muški / muşki / ( tekil ) : Erkil ( genellikle sonu sessiz harfle

biten kelimeler ) ( m )

Primjer:

Kasaba Grad
Kompüter Kompjuter
Oğlan Dječak-(dyeçak)

ii) Muški rod (Množina) / muşki / ( çoğul ) : Erkil, sonu ‘ i ‘ ile

biten kelimeler.

Primjer:

Kasabalar Gradovi

22
BOŞNAKÇA GRAMER

Kompütürler Kompjuteri
Oğlanlar Dječaci-/ dyeçatsi /

iii) Ekseriyetle bir ženski (feminine) dişil ismin sonu ‘ a’ ile biter
Bunun, sonu sesli biten çokaz örneği vardır.

Primjer:

Kedi Mačka - (maçka)

Kız Djevojka - (dyevoyka)
Nokta Tačka - (taçka)

iv) ženski rod (množina) ( çoğul ) , sonu ‘ - e ‘ veya ‘- i ‘ ile biten

isimler.

Primjer:

Kediler Mačke

Kızlar Djevojke

Nokyalar Tačke

v) Sretnji ( Neuther ) tekil isimler:

Primjer:

Ayna Ogledalo /ogledalo /

Yer Mjesto-(myesto)

23
BOŞNAKÇA GRAMER

vi) Sretnji rod (množina) çoğul isimlerin, genellikle sonlarına ‘ –a ‘

gelir.

Not: Bunu dişil kelimelerden ayrı algılamanın yolu, hangi ismin nötr
olduğunu iyi öğrenmek`den geçer. Bu zamanla kazanılır, öğrendikçe.

Primjer:

Aynalar Ogledala
Yerler Mjesta / miyesta /

İSİMİN HALLERİ

İsimlerin sonlarına, kullanım amaçları ve anlam bakımından

ilave edilen değişiklikleri ifade eder. Aşağıda ismin 7 farklı son
eklemeleriyle ilgili çalışmalardan örnekler verilmiştir. İsmin
niceliklerine göre farklılıklarına dikkat ediniz.

1) İmenice Muškog roda

Nominativ : grad ( kasaba )

Genitiv : grada
Dativ : gradu
Accusative : grad
Vocative : grade!
Instrumental : s gradom
Locative : o gradu

2) İmenice Ženskog roda,

Nominativ : djevojka ( Kız )

Genitiv : djevojke
Dativ : djevojci
Accusative : djevojku
Vocative : djevojko!

24
BOŞNAKÇA GRAMER

Instrumental : s djevojkom
Locative : o djevojci

3) İmenice Srednjeg roda,

Nominativ : ogledalo ( Ayna )

Genitiv : ogledala
Dativ : ogledalu
Accusative : ogledalo
Vocative : ogledalo!
Instrumental : s ogledalom
Locative : o ogledalu

ORTAÇ FİİLLER ( GLAGOLSKİ PRİDJEVİ )

Boşnakça`da 2 çeşit ortaç fiil yapısı vardır; a ) Geniş (prezent)

zaman yapılı ortaç fiil, b) Geçmiş ( Prošlo ) zaman yapılı ortaç fiil.

a ) PREZENT

Bu form genellikle, aynı anda iki aktif olay vuku bulduğunda

kullanılır. Geniş zamanda fiilin sonuna üçüncü çoğul şahıs için, son
ek olarak ( sufiksalna ) ‘ –ći ‘ / çi / eklenir.

(Oni) čitaju /çitayu / Čitajući / çitayuçi /

(Oni) govore Govoreći

(Oni)rade Radeći

b ) PROŠLO

25
BOŞNAKÇA GRAMER

Aktif geçmiş zaman fiil ortacı: Kelimenin sonunda sesli biten

harf varsa kullanılacak olan sonek ( sufiksalna ) ‘ vši ‘, eğer sessiz
bitiyorsa ‘avši ‘ kullanılır ( fiilin mastar hali için).

Slušati / sluşati / Slušavši / sluşavşi /

Vidjeti / vidyeti / Vidjevši / vidyevşi /

Spavati / spavati / Spavavši / spavavşi /

Edilgen geçmiş fiil aynı zamanda bir fiil sıfattır.

Fiil – ati ile bitiyorsa, edilgen yapının sonu – an alır.

Fiil – iti, -eti,-jeti ile bitiyorsa, edilgen yapının sonu–jen alır.
Fiil - eti ile bitiyorsa, edilgen yapı – et alır.

Primjer:

Čitati / çitati / čitan/na/no / çitana/no /

Vidjeti / vidyeti / Viđen/na/no / vizena/no/

Uraditi Uraden/na/no

Prekinuti Prekinut/a/o

Zauzeti Zauzet/a/o

ZAMİRLER (ZAMJENİCE /zamyenitse /)

Zamirler cümlede, ismin yerini alan kelimelerdir. Boşnakçada

şu şekildedirler;

26
 BOŞNAKÇA GRAMER

= Lične zamjenice ( njemu, ja, meni )

)
= Upitne zamjenice ( koji, s kojim )
= ( proporcia )
= Pokazne zamjenice ( taj, ovaj, onaj )

i) Şahıs zamirleri

Ja Ben , 1. tekil şahıs

Ti Sen , 2. tekil şahıs
On O , 3. tekil şahıs ( E )
Ona O , 3. tekil şahıs ( K )
Ono O , 3. tekil şahıs ( Nötr )
Biz, çoğul
Vi Siz, çoğul
Oni Onlar, çoğul (E)
Mi
One Onlar, çoğul (K)
Ona Onlar, çoğul (Nört)

Not: Ti (sen) eğer çok yakınınız veya akrabanız ise kullanılır,

samimiyet belirtir. Vi (siz) kibarlık ve yeni tanışmada kullanılır,
resmiyet belirtir. Şahıs zamirlerinin kullanım anahtarı aşağıda
verilmiştir.

Tekil ( jednina )

Ja Ti On Ona Ono

Mene, me Tebe, te Njega, ga Nje, je Njega, ga

Meni, mi? Tebi, ti Njemu, mu? Njoj, joj Njemu, mu?

Mene, me Tebe, te Njega, ga Nju, ju, je Njega, ga

27
 BOŞNAKÇA GRAMER

Meni Tebi Njemu Njoj Njemu

Mnom Tobom Njime Njom Njime

Çoğul ( Množina )

Mi Vi Oni Ona One

Nas Vas Njih,ih Njih,ih Njih,ih

Nama,nas Vama Njima.ima Njima Njima

Nas Vas Njih,ih Njih Njih,ih

Nama Vama Njima Njima Njima

Nama Vama Njima Njima Njima

ii) İyelik zamirleri

Tekil ( jednina )

a) moj, tvoj, svoj ( benim (- ki ) , sizin ( -ki ) {m})

b) moja, tvoja, svoja {f}

c) moje, tvoje, svoje {n}

Çoğul ( Množina )

b) naši, naša, naše – bizim ( -ki )

28
BOŞNAKÇA GRAMER

c) vaši, vaše, vaša – sizin ( -ki )

d) njihova, njihove, njihova – Onların ( -ki )

Primjer:

Naša djeca – bizim çocuklarımız / naşa diyetsa /

Naši sinovi – bizim oğullarımız / naşi sinovi /
Naše ćerke – bizim kızlarımız / naşe çerke /

iii) Soru zamirleri

Ko što - Kim, Ne
Koga čega - Ne
Kome čemu - Kim`e, ne`ye
Koga šta - hey
Kome čemu - Kimin`le, Ney`le
Kim čime - Kim ile, Ne ile

iv) Aidiyet , izafi zamirler ; Bu zamirler ana cümleciklere ilişik alt

cümlelerde kullanılırlar ve Dır ki.. , ki ,- ğın , - nın gibi cümle
bağlantılarından sonra gelirler.

Tekil ( jednina ) Çoğul ( množina )

Masculine Neuter Feminine Masculine Neuter Feminine

Koji Koje Koja Koji Koja Koje

Kojeg Kojeg Koje Kojih Kojih Kojih

Kojem Kojem Kojoj Kojim Kojim Kojim

29
 BOŞNAKÇA GRAMER

Koji Koje Koju Koje Koja Koje

Kojem Kojem Kojoj Kojim Kojima Kojima

Kojim Kojim Kojom Kojim Kojim Kojim

v) Açıklayıcı zamirler; adres belirleyen zamirlerdir.- o adam ,o -

çocuk gibi.

Tekil ( jednina ) Çoğul ( plural )

Masculine Neuter Feminine Masculine Neuter Feminine

Taj To Ta Ti Ta Te

Toga Toga Te Tih Tih Tih

Tom Tom Toj Tim Tim Tim

Toga To Tu Te Ta Te

Tome Tome Toj Tim Tim Tim

Time Time Tom Tim Tim Tim

VREMENA ( zamanlar )

Boşnakçada ki ana tensler-zamanlar şunlardır;

šnje ) vrijeme ( geniş zaman )

šlo vrijeme ( geçmiş zaman )
će vrijeme ( gelecek zaman)

30
BOŞNAKÇA GRAMER

( -dili geçmiş zaman )

će prosto vrijeme ( tam gelecek zaman )
( Emir Kipi )
Savezni način ( Şart Kipi )

A - Prostrano ( sadašnje ) vrijeme ( geniş zaman )

O an olmuş veya alışılagelmiş eylemleri tanımlayan

cümlelerdir. Bu zaman`da fiil mastar haliyle kullanılır.

Primjer:

1) – ati ile biten fiiller : čitati- { okumak } - / çitati /

Ja čitam / Mi čitamo – Okuyorum / Okuyoruz

Ti čitas / Vi čitate – Okuyorsun / Okuyorsunuz
On čita / Oni čitaju - O okuyor / Onlar okuyor

2) -eti ile biten fiiller: Po četi - {başlamak }- / poçayti /

Ja počinjem / Mi počinjemo -
Ti počinješ/ Vi počinjete -
On počinje / Oni počinju -

3) -iti ile biten fiiller: Sjediti {oturmak } / syediti /

Ja sjedim / Mi sjedimo
Ti sjediš / Vi sjedite
On sjedi / Oni sjede

Prošlo vrijeme ( geçmiş zaman )

31
BOŞNAKÇA GRAMER

Konuşulan zamandan önce olmuş ve bitmiş olayları anlatmak

için kullanılan cümle yapısıdır. Sonu – ti ile biten fiillerin bu eki şahıs
zamirlerine göre değişerek kaldırılır ve şu ekler ilave edilir;

( Ja ) -o, ( ti ) - o
(On) -o , (Mi) - li,
(Ona) - la, (vi) - li,
(Ono) - lo, (Oni -One, Ona –çoğul-) – li (m) /le (f) /la (n).

Özneden sonra gelen yardımcı filer; sam, si, je, smo, ste, su

Primje r: čitati { okumak } / çitati /

Ja sam čitao/la
Mi smo čitali,
Ti si čitao/la,
Vi ste čitali
On/Ona je čitao/la,
Oni/One su čitali/le + adet düzensiz fiil vardır. Bunlar aşağıda
verilmiştir.

Boşnakça da aşağıdaki gibi birkaç önemli düzensiz fiiller vardır.

Bunları ezberleyiniz.:

İći / içi / ( gitmek ) -išao, išla, išlo; išli, išle, išla

doći / doçi /(gelmek ) -došao, došla, došlo; došli, došle, došla
moći /moçi /(olabilmek) -mogao, mogla, moglo;mogli, mogle,mogla
reći / reçi / (söylemek) -rekao, rekla, reklo; rekli, rekle, rekla

Buduće vrijeme (gelecek zaman)

Gelecekle ilgili yapacaklarımızı ve isteklerimizi anlatırken

kullandığımız zaman kalıbıdır.

Olumlu form Soru form Olumsuz form

32
 BOŞNAKÇA GRAMER

Ja ću (Ya çu) Hoću li? (Hoçu li) Neću (Neçu)

Ti ćes( Tee çeş) Hoćes li? Nećes( Neçeş)

On / Ona / Ono će Hoće li? Neće

Mi ćemo (Mi çemo) Hoćemo li? Nećemo

Vi ćete (Vi çete) / Hoćete li? Nećete

Oni / One / Ona će Hoće li? Neće

Primjer:

Ja ću raditi - Çalışacağım
Ti ćeš raditi
On /Ona / Ono će raditi
Mi ćemo raditi
Vi ćete raditi
Oni /One /Ona će raditi

Not: Eğer şahıs zamiri kaldırılırsa, Boşnakça da günlük konuşmada

‘biti ‘ fiili sonek olarak fiilin sonuna eklenir;

Ja ću raditi - radi ću

Davno prošlo vrijeme (- dili geçmiş zaman )

Geçmişte daha henüz yeni olmuş eylemleri anlatan zaman

kalıbıdır. Aktif geçmiş zaman kalıbı kullanılır.

Ja bijah (Ya biyah) –mıştım, -daydım,-dım Ti bje e On /Ona /On bješe

33
 BOŞNAKÇA GRAMER

Mi bjesmo Vi bjeste Oni /One/Ona bjehu

Složeno Buduće vrijeme ( tam gelecek zaman )

Gelecekte olacak bir olayı anlatırken, olmuş olabilecek başka

bir olayı da anlatmak istediğimizde kullanılan zaman kalıbıdır.
Geçmiş zamanda kullanılan ‘ biti ‘ yardımcı fiilleri burada da
kullanılırlar.

Ja budem uradio. Ben yapmış Ona/On bude

Ti budeš uradio
olacağım uradio

Oni budu
Mi budemo uradili Vi budete uradili
uradili

Zapovjedanje ( Emir )

Yapı olmasını istediğimiz veya bir istek anında kullanılan

zaman kalıbıdır.

i) Geniş zamanda 1. tekil şahıslar için kullanılan fiil kalıbı;

Primjer :

Ćekati ( beklemek )

Ćekajmo! / Završi zadaću! / Donesi to ovdje /

Ćekaj /
çekaymo / - zavrşi zadaçu – donesi to ovdiye /
çekay -bekle
Bekleyelim işini bitir Buraya getir

34
BOŞNAKÇA GRAMER

ii) Geniş zaman kullanılarak, diğer şahıslara ‘ da ‘ ve ‘ neka ‘

form`unda verilen emir cümlelerinin yapısıdır.

1. tekil şahıs 'da' +geniş zaman: bu ‘izin ver‘ anlamı çıkarabiliriz.

3. tekil ve çoğul şahıs da 'neka' + geniş zaman:

Da vidim! Neka vidi! Neka vide! Uzmimo taxi!

İzin ver Bakmasına izin Bakmalarına izin Hadi taksi
bakayım ver ver alalım

iii) Olumsuz emir kalıbı: İki şekilde yapılır.

a) Ne + emir cümlesi

Ne brini! ( Ne brini) Acele etme!

Ne dirajte! ( Ne dirayte) Dokunma!

b) Nemoj + emir cümlesi

Nemojte
Nemoj zaboraviti! Nemojmo zaboraviti!
zaboraviti (siz)
( sen ) Unutma! Unutmayalım!
Unutmayın

Söz aktarmak-Citat zavjet

Bu zaman kalıbı geçmişte olan ani ev hemencecik olmuş

olayları anlatmak için kullanılır.

Primjer:

35
BOŞNAKÇA GRAMER

Ja rekoh. Ben dedimki .

Ti reče On reče
( söylemiştim –demiştim )

Mi rekosmo Vi rekoste Oni rekoše

Pogodbeni način ( Şart -Meli, Malı Kalıbı )

Kuramsal olarak bir şeyi, eylemi anlatırken kurulan kalıptır.

Yapmalıydım, yapsam iyi olurdu ama yapamadım türü bir anlatım
ifade eder. ‘ Biti ‘ fiili özneyi, cümlede geçmiş zamanda kullanıldığı
gibi etkiler, fiil son takılarını alır. Yardımcı fiil ‘ biti’ şu şekildedir;

bih, bi, bismo, bitse, biše

Ja bih čitao/la Okumalıydım

Ti bi čitao Okumalıydın.

On bi čitao Okumalıydı

Mi bismo čitali Okumalıydık

Vi biste čitali Okumalıydınız

Oni biše čitali Okumalıydılar

Olumsuzluk – Negativan

Auxiliary for to be verb

 Nisam – Ben değilim

 Nisi -- Sen değilsin
 Nije -- O değil

36
BOŞNAKÇA GRAMER

 Nismo – Biz değiliz

 Niste -- Siz değilsiniz
 Nisu -- Onlar değiller

Diğer yaygın olan olumsuzlar;

 Niko -– Hiç kimse

 Ništa -- / nişta / Hiçbirşey
 Nikada -- / nikada / Asla
 Ne više – - / nevişe / Okadar uzun değil
 Nigdje -- / nigdiye / Hiçbiryer
 Nijedan –- / niyedan / Olsada, olmasada

Not: Boşnakçada çift olumsuzluk vardır.

Primjer:

Söyleyecek hiç bir şeyim yok - Ja nemam ništa da kažem

Pazartesi günleri onu asla yapmam-Ja to nikada ne radim
ponedeljkom.

Birinin Karakteristik özelliklerini izah etmek

Obrazlagati

Hoş, çekici Prijatna /Prijatan {f/m}

İtici Odvratna/Odvratan
İhtiraslı Ambiciozna/Ambiciozan
Aptal Glupa/Glup
Sessiz Šutljiv/Šutljiva
Cesur Hrabra/Hrabar
Zorlu Teka/Težak
Komik Smiješna /an
Bencil Sebična/an
Gururlu Ponosna/Ponosan

37
BOŞNAKÇA GRAMER

Cömert Velikodušna/an
Cimri, pinti škrta/ Škrt
Dürüst, namuslu Poštena/po šten
Sabırsız Nestrpljiva/Nestrpljiv
Bağımsız, hür Nezavisna/Nezavisan
Zeki Inteligentna/Inteligentan
Kıskanç Ljubomorna/Ljubomoran
Kötü, itici Zla/zao
Tembel Lijena/lijen
Sabırlı Strpljiva/strpljiv
Hassas, duygulu Osjetljiva/Osjetljiv
Ciddi Ozbiljna/Ozbiljan
Sosyal Društvena/en
Utangaç Stidljiva/Stidljiv

Giyim / kuşam - Odjeća

Fötür Şapka šešir

Başlık Kapa
Çoraplar čarape
Ayakkabılar Cipele
Gömlek Košulja
Bluz Majica
Kıravat Mašna
Etek Suknja
Pantolaonlar Pantalone/Hlače
Takım elbise Odijelo
Atkı Marama
Eldiven Rukavice
Kotpantolon-jin Farmerice
Yüzme elbisesi (mayo ) Kupaći / Kostim

38
BOŞNAKÇA GRAMER

Ceket Kaput
Palto Mantil
Pijama pidžama
Elbise Haljina

Renkler - Boje

Siyah Crna
Beyaz Bijela
Mavi Plava
Deniz mavisi Tamno plava
Yeşil Zelena
Turuncu Narandžasta
Kahverengi Kahvena
Gri Siva
Sarı žuta
Kırmızı Crvena
Açık renk Svijetla
Koyu Tamna

Akrabalık ilişkileri: Porodica

Erkek kardeş Brat

Kız kardeş Sestra
Enişte/Damat Zet
Gelin/Yenge Snaha
Ebeveyn Roditelji
Üvey ana-baba Maćaha/Maćah
Anne Majka
Baba Otac

39
BOŞNAKÇA GRAMER

Koca-zevc Muž
Eş-zevce Supruga
Nişanlı Zaručnik
Kuzen Rođak/Bratučed
Kız çocuk Kćerka
Erkek çocuk Sin
Erkek torun Unuk
Kız torun Unuka
Nene Nana/Bika
Dede Djed
Amca Amidža/Stric
Teyze Tetka/Strina
Komşu Susjed/Komšija
Erkek arkadaş Momak
Kız arkadaş Djevojka

Example

Yaşlı Star
Genç Mlad
Kız kardeşim`den yaşlı Stariji od moje sestre
Annemden genç Mlađi od moje mame
Çok yaşlı Mnogo star
Çok genç Mnogo mlad
Ölüm Smrt

Infinitiv glagol: Mastar hali

Boşnakça da bu gruba giren 3 çeşit fiil yapısı vardır.

–ati ile biten fiiller infinitiv`dir.

40
BOŞNAKÇA GRAMER

-iti ile biten fiiller infinite`dir

-eti ile biten fiiller infinitiv`dir

Čitati - okumak
Sjediti - oturmak
Početi - başalmak

1) Čitati -- Okumak

Ja čitam -- Okuyorum
Ti čitaš -- okuyorsun
On/Ona/Ono ita -– Okuyor.
Mi čitamo -- Okuyoruz
Vi čitate –- Siz okuyorsunuz
Oni/One/Ona čitaju –- Onlar okuyor

2) Sjediti -- Otrurmak

Ja sjedim -- Oturuyorum
Ti sjediš
On/Ona/Ono sjedi

Mi sjedimo --
Vi sjedite --
Oni/One/Ona sjede --

3) Početi – Başlamak ( bir şeye )

Ja počinjem -- Başlıyorum
Ti počinješ --
On/Ona/Ono počinje --
Mi počinjemo --
Vi počinjete --
Oni/One/Ona počinju –

Fiilin mastar hali şu şekilde kullanılabilir;

41
BOŞNAKÇA GRAMER

Çalışmak bir zorunluluktur - Raditi se mora

önreferans, benzer olmayan veya benzer fiiller`den sonra:

Konsere gitmeyi seviyorum - Volim ići na koncerte.

Yemek yapmaktan nefret eder - Ona mrzi kuhanje

Onun oyununu duyuyorum. - Ćujem je kako svira.

1) Sonu - iti ile biten birçok yaygın kullanılan fiillerin aşağıda bir
listesi verilmiştir.

Boşnakçada 2 türlü fiil vardır: Eylemi tamamlayan ve eylemi

devam ettiren fiiller.

Basit fiil Süreğen

Infinitiv- mastar
formu form
Takdir etmek cijeniti
Mola vermek, nefes
slomiti slamati
almak
Satın almak kupiti kupovati
Kapatmak zatvoriti zatvarati
Kaplamak, örtmek pokriti pokrivati
Azaltmak smanjiti smanjivati
Yapmak raditi
İçmek Piti
Sürmek voziti
İzah etmek objasniti objašnjavati

42
BOŞNAKÇA GRAMER

Bitirmek završiti završavati

Takip etmek pratiti
Büyütmek rasti
Nefret etmek mrziti
Öğrenmek učiti
Ayrılmak ostaviti ostavljati
Yapmak praviti
Açmak otvoriti otvarati
Koymak staviti stavljati
Almak dobiti dobivati
Çözmek ( problem ) riješiti rješavati
Fırlatmak, atmak baciti bacati
Düşünmek misliti razmišljati

2) sonu –ati ile biten fiiller:

Infinitiv Basit form Süreğen form

Kabul etmek, tanımak priznati
İnanmak vjerovati
Çağırmak zvati
Seçmek izabrati izabirati
Yemek yapmak kuhati
Yaratmak stvarati
Ağlamak plakati
Tasfir etmek opisati opisivati
Vermek Dati davati
Sahip olmak imati
İşitmek slušati

43
BOŞNAKÇA GRAMER

Arttırmak uvećati uvećavati

Sıçramak skakati
Bilmek znati
Korkmak bojati se
Gülmek, alay etmek smijati se
Yağmur yağmak padati
Okumak čitati
Koşmak, çalışmak trčati
Söylemek kazati govoriti
Göndermek poslati
Satmak prodati prodavati
Uyumak spavati
Konuşmak pričati
Beklemek čekati
Yürümek hodati
Yazmak pisati

3) Sonu –eti ile biten fiiller;

Infinitiv Basit form Süreğen form

Başlamak početi počinjati
Getirmek donijeti donositi
Tutmak držati
Yaşamak živjeti
Aşık olmak, sevmek voljeti
Görmek vidjeti viđati
Almak Uzeti uzimati
Anlamak razumjeti razumjevati
İstemek Htjeti

44
BOŞNAKÇA GRAMER

Not: Bazen özne atılır. Ve cümle şu şekli alır bu konuşma dilinde

geçerlidir, anlam değişikliği olmaz.

Primjer:

Ja sam pričao. — Konuşuyordum

Pričao sam -- Konuşuyordum.

Povratni glagoli

Kendim. Kendin, kendi kendine gibi dönüşüm belirten

yapılarda kullanılan fiillerdir. Eğer bir fiil dönüşümlü ise, eylem
konuya yansıyacaktır. Bu da dönüşümlü zamirlerin kullanılmasını
gerekli kılar. Burada kullanılan yardımcı fiil ‘ se ‘ dir. Fiillerin
sonlarındaki değişikliğe dikkat edin.

Ja se kupam/la Kendimi yıkarım

Ti se kupaš Kendinizi yıkarsınız

On se kupa Kendini yıkar

Mi se kupamo Kendimizi yıkarız

Vi se kupate Kendinizi yıkarsınız

Oni se kupaju Kendilerini yıkarlar

Bilinen diğer bazı dönüşümlü fiiller;

Hatırlamak sjećati se

Kızmak ljutiti se

45
BOŞNAKÇA GRAMER

Elbise giymek / oblačiti se /skidati

çıkarmak se

Kirlenmek isprljati se

Dinlenmek odmarati se

Düşünmek Misliti se

Tıraş olmak brijati se

Not:
A) “a” bağlacı ( ve, fakat);

1-“a” bağlacı değişik öznelerle bir zıtlığı ortaya koymak için

kullanılır:

Hajro je Bosanac, a Alma je Bosanka.

(Hayro Bosnalı erkek, Alma ise Bosnalı kadındır)

2-yeni bir özneyi ortaya koymak içim:

V iste Safija? Siz Safiye misiniz?

Da. A vi? Evet. Ya siz?

B) “i” bağlacı (-de, -da, dahi);

Düz olumlu cümlelerde kullanılır. Kendinden sonra

vurgulanmak istenen kelime gelir. Bu genelde öznedir. Jesam fiilinin
kısa biçimlerinin “i” (de, da) ve “a” (ve fakat) bağlaçlarından hemen
sonra kullanılamayacağı unutulmamalıdır.”i” bağlacı Boşnakça`da
çok sık kullanılır.

On je student. O bir öğrencidir.

I ona je studentica. O (bayan) da öğrencidir.

46
BOŞNAKÇA GRAMER

LEKCİJA - 1
Ders -1

Izrazi, skupovi riječi( kelime grupları, ifadeler ) :

Dobar dan iyi günler

Ja sam vaš profesor
Ja se zovem…
Kako se vi zovete?
Šta radite?
Učim bosanski.
Ponovite, molim vaš!
Slušajte vokale u riječima!
Sizin öğretmeninizim.
Benim adım…
Adınız nedir?
Ne yapıyorsunuz?
Boşnakça çalışıyorum.
Lütfen tekrar edin.
Sesli kelimeleri dinleyin.

VOKALİ : A , O , U , E , I

Vokal ‘ a ’

Aleja, abeceda, ajkula, amidža

Vokal ‘ o ‘

Ogledlo, oklop, otac, orijent

Vokal ‘ u ‘

Ulıca, ulaz, ukras, usna

Vokal ‘ e ‘

Esej, ekvator, etika, etar

Vokal ‘ i ‘

İgra, imenica, istina, izlazak

47
BOŞNAKÇA GRAMER

Domaći zadatak ( ev ödevi )

Prepišite sljedeće riječi Aşağıdaki kelimeleri yazın:

Azija, Amerika, grad, oko, more, ko, šta, uvijek, učiti , žena, gdje,
isti, sin

Prepišite rečenice Cümleleri yazın:

Šta radite? Ne yapıyorsun?

Učim bosanski. Boşnakça çalışıyorum
Riječ kelime
Ja ben
Vaš sizin
Profesor öğretmen (profösör)
Učim ( učiti ) çalışıyorum ( çalışmak )
Bosanski Boşnakça
Vokali ( vokal ) sesliler ( sesli )
İzrazi açıklama ( lar)

AKSENAT ( AKSANLAR, VURGULAR ):

Boşnakçada sesli harflarde aksanlar ( vurgular ) 4 adettir.

Günlük yazılım da Sesliler genellikle vurgu işaretleri olmaksızın
yazılırlar.

a- od četiri aksenta dva su duga : dört aksandan 2 `si uzun

dugouzlazni uzun - yükselen sesli

i ve
dugosilasni uzun- alçalan sesli

b- dva su kratka : diğer 2 `si kısadır

kratkouzlazni kısa-yükselen sesli

i ve
kratkosilazni kısa-alçalan sesli

48
BOŞNAKÇA GRAMER

1- Çoklu hecelenebilen kelimelerin son heceleri hariç, diğer

heceleri uzun –yükselen sesli aksanlı olur.

Primjeri za dugouzlazni akcenat: uzun-yükselen sesliye

örnekler

Glava, narod, krilo, vojska, kazivati, završetak

Primjeri za kratkouzlazni akcenat: kısa-yükselen sesliye

örnekler

Život , otac , gora , noga , gospodin , govoriti

2- Alçalan sesli aksanlar daima, tekli heceli kelimelerin alçalan

sesli bir hecesin de olurken, çoklu heceli kelimelerin ilk
hecelerin de meydana gelirler.

Primjeri za dugosilazni akcenat: uzun-alçalan sesliye

örnekler

Grad , drug , majka , pravda , pamtiti,

mlada

Primjeri za kratkosilazni akcenat : kısa-alçalan sesliye

örnekler

Drvo, brat , starac , kuça , knjiga

Keza telafuz edilirken baskı yapılmayan, olmak ( biti ) ve
arzu etmek, istemek (htjeti ) yardımcı fiil ( sam, si, je , ću , ćeš ,

49
BOŞNAKÇA GRAMER

će) ; stressiz zamir ( me, te, ga, ih, im ) ; edat ( u, na, o ) ve bağlaç
( i, a, ni ) kelimeleri de vardır.

Bazı durumlarda bu stressis telaffuz edilen kelimeler,

vurgulu kelimelerle de kullanılırlarken uzun- alçalan vurgu yapılırlar.
Mesela;

Ne znam , ne vidim , ne mugo gibi.

3- Heceleri aynı yazılışı da yanı ama anlamları farklı kelimelede

vardır. Bunların vurguları;

Mlada genç , mlada gelin

Grad dolu ( yağan dolu ) , grad şehir

Žena kadın , žena kadınların

Izrazi, skupovi riječi( kelime grupları, ifadeler ) :

Dobar dan İyi gün

Kako ste Nasılsınız?
Hvala, dobra İyiyim , teşekkür ederim
Odakle ste Neredensiniz?
Ja sam iz Engleske. İngilteredenim.
Hasan je iz Sirije. Hasan Suriyelidir.
Ko je iz Amerike? Kim Amerikalıdır?

KONSONANTİ ( SESSİZ HARFLER )

Boşnakça`da sessiz harfler, okunduğu gibi yazılır; yazıldığı

gibi okunurlar.

KONSONANTİ: B, P, D, T, G, K

‘b‘ = obala, beba, hljeb, slab

50
BOŞNAKÇA GRAMER

‘t‘ = tvrdava, pet, kaput, dijete

‘p‘ = piti, kap, put, pjesma
‘g‘ = glava, glas, pogled, ogledalo
‘d‘ = dan, voda, dati, sada
‘k‘ = ko, kad, sok, znak

Domaći zadatak ( ev ödevi ) : yazarak ve telaffuz ederek çalışın.

Ja sam iz nije Njemačke. Profesor je iz Bosne i Hercegovine. Hasan
je iz Sirije. John je iz Kande. Helena je iz İtalije.

Riječi ( kelimeler ) :

İz den , dan
İz Njemačke Almanyadan.
iz Sirije Suriyeden
iz Kande Kanadadan.
iz İtalije. İtalyadan.
Ko – šta kim –ne

KONSONANTİ: S, Z, Š , Ž , F, H

‘s‘ = sestra, nos, mjesto, autobus

‘z‘ = zvijezta, poziv, zlato, izlaz
‘š ‘ = bošnjak, škola, šešir, pošta
‘ž ‘ = život, žalost, laž , koža
‘f‘ = fanfara, fakulte, flauta, kofer
‘h‘ = sahad ž ija, mehko, lahko, hamal

Domaći zadatak ( ev ödevi ) : yazarak ve telaffuz ederek çalışın.

Ovo je moja knjiga. Tvoja knjiga je na stolu. Šta je ovo? zvolite,
vaše pero. Ovo je moj sat.

Riječi :

Olovku ( olovka ) kalem

Sat saat

51
BOŞNAKÇA GRAMER

Pero kalem
Moj benim (m)
Knjiga kitap
Drug arkadaş(m)
Moja benim(f)
Drugarica arkadaş(f)
Moje benim(f)
Šta ne

Izrazi, skupovi riječi ( kelime grupları, ifadeler)

Ko je ovdje? Burada kim var?

Šta je ovo? Bu nedir?
Ovo je …. bu……dır.
Dajte mi… bana ver
İzvolite işite, burada
Hvala teşekkür ederim

KONSONANTİ: C , Č , Dž , Ć , Đ

‘ c’ = ulica, cipele, ivica, sunce

‘č‘ = čas, početak, mač , tačka
‘dž ‘ = džep, findžan, džak, odžak
‘ć ‘ = ćilim, noć, ići , ćilibar
‘đ ‘ = tuđ, riđ, smeđ , rođak

Domaći zadatak

Gdje stanujete? Stanujem u ulici Mula-Mustafa Bašeskije. Broj, četiri

(4)

Riječi :

Gdje? Nere?
Stanujem(stanovati ) Yaşıyorum. ( yaşamak )
U İçinde
Ulici Cadde
Broj Numara
Četiri Dört

52
BOŞNAKÇA GRAMER

Izrazi, skupovi riječi

Gdje stanujete? Nerede yaşıyorsun?

Ovo je moj drug Haris.
Ovo je moja drugarica Selma
Haris je dobar miladić
Ona je dobra djevojka.
On je student.
Ona je studentica
O benim arkadaşım Haris.
O benim arkadaşım Selma
Haris iyi bir genç adamdır.
O iyibir kızdır.
O bir öğrencidir(m)
O bir öğrencidir.(f)

KONSONANTİ: L, LJ, R, M, N, NJ, J, V

‘ l ‘ = lice, bol, val, lijep

‘ lj ‘ = ljubav, zemlja, prijatelj, nedjelja
‘ r ‘ = riba, Rim, ručak, rijeka
‘ m‘ = Miljatska, maj, prezime, ime
‘ n ‘ = nebo, stan, sjena, tango
‘nj ‘ = konj, panj, znanje, Njemačka
‘ j ‘ = januar, jutro, jesen, jedan
‘ v ‘ = voda, dva, zdrav, krov

Domaći zadatak
Haris je student. Selma je studentica. Haris je moje drug. Selma je
moja drugarca.

Riječi :

Dobar iyi (m)

Mladić genç adam
On o (m)
Student öğrenci (m)
Dobra iyi ( f)
Djevjka kız
Ona o (f)
Studentica öğrenci (f)

53
BOŞNAKÇA GRAMER

OBJAŠNJENJE ( GRAMER İZAHI ) : VOCAL ‘ r ’

İki sessiz harf arasındaki ‘ r ‘ harfi sesli bir durum arz

ettiğinden, bunu sesli ’ r ’ olarak adlandırırız.

Prst, vrh, vrt

PRVA LEKCIJA
1- U UÇIONICI

Profesorica i studenti su u učionici. Ovo je Aida Dedić.Ona je

profesorica. Ovo su studenti. Oni uče Bosanski jezik. Oni su iz raznih
zemalja.

Mehdi: Ja se zovem Mehdi. Ja sam iz Egipta.

Profesorica: drago mije. Kako se vi zovete?
Ingrid: Ja sam Ingrid.
Profesorica: Odakle ste?
Ingrid: Ja sam iz Njemačke.
Profesorica: Molim vas, ponovite ime i prezime!
Ingrid: Moje ime je Ingrid, a prezime fogl.
Profesorica: A vi? Kako se zovete?
Lora: Ja sam Lora Carmen. Dolazim iz Francuske.
Tarik: Ja sam Tarik Radža. Ja sam iz İrana.
Profesorica: Da li su svi na času?
Tarik: Moj drug Robert Jones nije ovdje. On je iz Amerike.
Profesorica: Zašto vaš drug nije na času?
Tarik: Danas je zauzet. On je novinar.

1. VJEŽBE

Ja sam student. Mi smo studenti.

- Ja sam profesor. Da li ste vi studenti?

54
BOŞNAKÇA GRAMER

- Da. Ja sam student.

- Da li je Aida Dedić profesor.
- Da. Ona je profesorica.
- Da li je vaša drugarica Lora novinar?
- Ne, ona je studentica.
- Mi smo prefesori. Da li su ste vi profesori?
- Ne. Mi smo studenti. Da li su vaše drugarice profesori?
- Da. One su profesori.

Ja nisam profesor. Mi nismo profesori.

- Da l iste vi profesor?
- Nisam. Ja sam ljekar.
- Da li je vaš drug ljekar?
- Nije. On je inženjer.
- Da li su svi vaši drugovi inženjeri?
- Nisu. Moji drugovi su ljekari, studenti, novinari i inženjeri.

Moj durg nije ovdje. Moja drugarica nije ovdje.

On je zauzet. Ona je zauzeta.

- Ko nije na času?
- Moja drugarica.
- Zašto vaša drugarica nije ovdje?
- Ona je zauzeta.

Riječi :
Prva ( prvi , -a , -o ) ilk
Lekcija ders
Na içinde, üstünde
Na času ( čas ) bardakta
Svi hepsi
Ovdje burada
Zašto niçin
Danas bugün
Zauzet meşgul
Novinar gazeteci
Lijekar doktor
İnženjer mühendis

55
BOŞNAKÇA GRAMER

İ ve
U učionici sınıfın içinde
Mjesto yer
Slobodno hür, özgür
Nova yeni
İme ilk isim
Prezime soyad, soy isim
More deniz
Lijepo hoş, güzel
Odgovorite( odgovoriti ) cevap ( vermek )
Pitajte! ( pitati ) sor ( mak )
İzvinite! Kusura bakmayın
İzvolite, sjedite! Oturun lütfen
Još jednom birkere daha, tekrar

DRUGA LEKCIJA
1. CENTAR ZA STRANE JEZIKE

U Centar za strane jezike svakog dana dolaze studenti.Oni uče

engleski., francuski, njemački, italijanski, arapski, turski, perzijski i
ruski jezik.Stranci uče bosanski jezik.

Tarik: Zdravo, Darko! Šta radiš ovdje?

Darko: Učim engleski. Azra ov oje moj drug Tarik Radža.
Tarik: Ov oje moja drugarica Azra Biser.
Tarik: Milo mi je.
Azra: Drago mi je. Da li učite bosanski?
Tarik: Da. Koji jezik vi učite?
Azra: Ja studiram arapski. Ovdje učim engleski. Da li govorite
engleski?
Tarik: Ja govorim perzijski, arapski i malo engleski.

2. VJEŽBA

Ja učim bosanski. Ne učim ruski.

Mi učimo engleski. Ne učimo
francuski.

56
BOŞNAKÇA GRAMER

— Da li vi učite njemački jezik?

— Ne. Ja govorim engleski. Učim bosanski.
— Tarik uči bosanski.
— Koji jezik govori Ingrid?
— Ona govori njemački jezik.
— Moja drugarica govori francuski.
— Da. Lora i ja govorimo francuski. Da li vi govorite francuski?
— Ne govorim. Ja govorim engleski, učim bosanski.
— Da li vaše drugarice govore engleski?
— Ne govore. One uče engleski jezik.

Kako ste? Šta radite?

- Dobar dan (Zdravo! Selam! Šalom! ), kako ste?

- Hvala, dobro. A vi?
- I ja sam dobro, hvala. Šta radite?
- Učim bosanski.
- Šta radi vaša drugarica Azra?
- Ona uči engleski jezik.

3. NA PAUZİ

Mladi iz Bosne uče strane jezike. Strani studenti su iz raznih

zemalja. Oni uče bosanski jezik. Tarik i Darko na pauzi govore
bosanski.

Tarik: Kako si? Da li si umoran?

Darko: Dobro sam, hvala. A ti?
Tarik : Ja sam malo umoran.Ne volim kišu kada pada cijeli dan.
Darko: Da li je težak naš, bosanski, jezik?
Tarik: Nije. Moj drug i ja redovno dolazimo na časove.
Darko: Odakle je tvoj drug?
Tarik: On je iz Amerike. Mi zajedno učimo bosanski jezik.
Darko: Da li i na ulici govorite bosanski?
Tarik: Uvijek.
Azra: Zato vi brzo učite naš jezik.

57
BOŞNAKÇA GRAMER

Tarik: Hvala.

4. VJEŽBE

Vaš grad je lijep. Vaša zemlja je lijepa.

- Naš grad je lijep.

- Kak o se zove vaš grad?
- Amsterdam.
- Vaša zemlja ima puno cvjeća.Svi vaši gradovi su lijepi.
- I Bosna je lijepa.
- Da. Bosna i Holandija su lijepe zemlje

Ona je iz Tajlanda ( Tajland ). Ona je iz Irske ( Irksa ).

Nije iz Japana ( Japan ). Nije iz Amerike ( Amerika
)
- Odakle ste?
- Ja sam iz Španije?
- Da li su svi vaši drugovi iz Španije?
- Moji drugovi su iz raznih zemalja i gradova.

Lahak jezik. Lahka lekcija. Lahko pitanje.

- Da li je bosanski jezik težak?

- Nije. Ja učim svakog dana. Redovno dolazim na časove.
- Vaš jezik nije lahak.
- Da li vi učite naš jezik?
- Da. Nova lekcija je vrlo teška.

5. TEKST

U Centar za strane jezike svakog dana dolaze studenti. Strani

studenti uče bosanski jezik. Oni su raznih zemalja: Amerike,
Njemčke, Italije, Engleske, Francuske, Irana, Egipta, Španije,
Malezije, Sirije, Turske, Tajlanda.

58
BOŞNAKÇA GRAMER

Tarik redovno dolazi u Centar na časove bosanskog jezika. On je

iz Irana. Njegov drug Darko je iz Sarajeva. On uči engleski. Azra,
Darko i Tarik na pauzi govore bosanski.

Domaći zadatak

I – Dopunite rečenice odgovarajućim oblicima glagola govoriti:

Ja Engleski. Ja govorim Engleski.

1. On dobro naš jezik.

2. Ona španski.
3. Oni bosanski.
4. Koji jezik ona?

II- Stavite rečenice u odrični oblik:

On uči arapski ( engleski ). On ne uči engleski.

1. Oni uče njemački ( Italijanski )

2. Ona uči bosanski ( Turski )
3. On govori engleski. ( Arapski )
4. Mi učimo francuski. ( Bosanski )

III- Dopunite rečenice riječima u zagradi : ( Parantez içindeki

kelimeyi cümlede kullan )

Ingrid nije iz… ( Bosna ). Ingrid nije iz Bosne.

1. Moj profesor je iz …( Bosna ).

2. Ona je iz… ( Luksenburg ).
3. On je iz… ( Tajland ).
4. Oni su iz… ( Španija ).

IV- Odgovorite na pitanje potvrdno i odrično : ( Soruya olumlu ve

olumsuz cevap ver )

1. Da li vaš drug govori bosanski?

2. Da li vaš drug govori engleski?

59
BOŞNAKÇA GRAMER

3. Da li vaši drugovi dolaze u Centar za strane jezike?

4. Da li govorite arapski?

RİJEČİ

Drugi (-a, -o ) diğer, öteki, ikinci

Svaki ( -a, -o ) herkes
Dolaze ( dolaziti, dolazim ) onlar gelirler ( gelmek fiili )
Stranci yabancılar
Uče ( učiti, učim ) onlar çalışırlar ( çalışmak fiili )
Koji, -a, -e hangi
Jezik dil
Govoriti konuşmak
Malo biraz, az
Perzijski persçe ( iranca )
Dobro iyi
Pauza ara, mola, teneffüs
Na içinde ( edat )
Mlad genç
Stran tuhaf, garip
İz - den, - dan ( edat )
İz raznih( razni, -e, -a ) farklı
İz zemalja ( zemlja ) ülkelerden
İz Amerike Amerika`dan
Voljeti sevmek, âşık olmak
Ne hayır
Kiša yağmur
Pada kiša yağmur yağıyor ( ya da yağması
eylemi )
Kada ne zaman
Cijeli dan tüm gün, bütün gün boyunca
Težak zor, güç
Redovno düzenli olarak
Zajedno birlikte
Ulica cadde
Uvijek daima
Zato bu yüzden
Brzo hızlı, çabuk

60
BOŞNAKÇA GRAMER

Lahak, lahka, lahko kolay

Pitanje sual, soru
Evijeće çiçekler

İzrazi, skupovi riječi : ( Açıklamalar, Kelime grupları )

1. Zdravo! Selam! Šalom! Selam, merhaba

Šta radiš? Ne yapıyorsunuz?
Milo mi je. Memnunum, memnun oldum
Drago mi je. Memnun oldum.
2. Kako ste? Nasılsınız?
3. Odakle je… Nereden ( sin ) … Nerelisin?
İz raznih zemalja Farklı ülkelerden..

I ) PREZENT GLAGOLA ‘ UČITI ‘

U prezentu glagoli imaju slijedeće nastavke u : (Geniş zamanda

fiillerin sonları aşağıdaki gibi olur)

1. licu singulara ( 1.tekil şahıs ) – m

2. licu singulara ( 2. tekil şahıs ) – š
3. licu singulara ( 3.tekil şahıs ) –

1. licu plurala ( 1. çoğul şahıs ) – mo

2. licu plurala ( 2. çoğul şahıs ) – te
3. licu plurala ( 3.çoğul şahıs ) – e, -ju, -u

3.tekil şahıs da –i ile biten fiiller, 3.çoğul şahısdaki –e yi alırlar.

Vršavaju se vokalom – e.

— uči, - radi, - govori -uče, -rade,-govore

Potvrdni oblik : ( olumlu form )

TEKİL ÇOĞUL Tekil Çoğul

1. učim 1. učimo —m —mo
2. učiš 2. učite —š —te

61
BOŞNAKÇA GRAMER

3. uči 3. uče İ —e

Odrični oblik : ( Olumsuz form )

TEKİL ÇOĞUL
1. ne učim 1. ne učimo
2. ne učiš 2. ne učite
3. ne uči 3. ne uče

Cümle`de, -ne olumsuzluk eki fiilin önüne gelir.

Upitni oblik : ( Soru formu )

TEKİL ÇOĞUL
1. da li učim (učim li ) 1. da li učimo (učimo li )
2. da li učiš (učiš li ) 2. da li učite (učite li )
3. da li uči (uči li ) 3. da li uče (uče li )

Bu formun diğer bir kullanımı da tabloda parantez içinde

gösterilmiştir. Burda sadece –li yapısının kullanıldığına dikkat edelim.

Da li učiš bosanski? Da li učite bosanski?

Učiš li bosanski? Učite li bosanski?

II ) GENITIV ( Cins isimler )

— iz edatlı cins isimlerin kullanılması.

Oni su iz grada. Oni su iz gradova.

Ovaj je iz vrta. Ovi su iz vrtova.

Erkil çok heceli isimler , -ove , -ev ile biten çoğul kelimeleri
kök yapılarına kadar etkilerler.

On se boji groma. Oni se boje gromova.

62
BOŞNAKÇA GRAMER

Ona stoji pored groba. One stoje pored grobova.

- Sonu sessiz harfle biten erkil isimler, sonlarına; çoğul cins

isimde ( uzun çekimli - a ) ve tekil cins isimde – a alırlar.
- Sonu – a ile biten dişil isimler, sonlarına; çoğul cins isimde –a
( uzun çekimli ) ve tekil cins isimde – e alırlar.

Ona je iz tuđe zemlje. One su iz tuđih zemalja.

Stih iz moje knjige. Stihovi iz mojih knjiga.

- Cins isimlerde – od ( - den, - dan ) edatının kullanılması ;

Od kuće idem pješke.

Dolazim od druga.

- Zamanı niteleyen prije ve poslije edatları ile cins isimlerin

kullanılması;

On dolazi prije profesora. Oni dolaze poslije profesora.

Not : ‘ Dobar ‘ sıfatının , erkil formu ; ‘ dobar ‘, dişil formu ; ‘

dobra ‘ , nötr formu ise ‘ dobro’ dur.

ZBIRNE IMENICE : ( Müşterek isimler, çokluk belirten isimler )

Bu tür isimler sayılamayan isimler denir. Gramer olarak nötr

şekilde kabul edilir ve kullanılırlar. Bunlar ne tekil ne de çoğul olarak
kullanılamazlar. Çiçek, ağaç, su, şeker, tuz v.s gibi.
Müşterek isimlerin son sessizlerinde, şu şekilde ses değişimi olur;
sondaki – j, değişikliğe uğrar,

Cvijet + je t+j = ć ( çiçek )

List + je st + j = šć ( yaprak, gazete )

Drvet + je t+j = ć ( ağaç )

Kamen + je n + j = nj ( taş, çakıl )

63
BOŞNAKÇA GRAMER

NEPOSTOJANO - a : ( Kararsız -a )

Birçok kelimenin sonundaki –a kullanımlarına göre cümle içerisinde

değişikliğe uğrar veya kaldırılırlar. Bu nedenden dolayı bu yapıdaki –
a `ya karasız, stabil olmayan – a deriz,

Tekil Çoğul

Zemlja Zemlje ( ülke, ülkeler )

Zemlje zemalja ( -a, dugo –a / uzun / )

Sastanak Sastanci ( toplantı, toplantılar )

Sastanka Sastanaka (- a, dugo – a )

DERS–1 DEVAM
( PRVA LEKCIJA )

3. NOVI STUDENTE

Ovo je moja učionica. Mi smo prva gruba. Naša profesorica je ovdje.

Učimo novu lekciju. Ovdje je i nova studentica.

Profesorica : Da li ste vi Robert Jones?

Robert : Da. Jesam. Ja sam iz Amerike.
Profesorica : Drago mi je. Da li su svi na času?
Tarik : Mehdi Abu nije ovdje.
Lora : Ovdje je li nova studentica.
Profesorica : Kako se zovete?
Ilma : Ja sam Ilma Melaike.
Profesorica : Odakle ste?
Ilma : Ja sam Malezije
Profesorica : Drago mi je. Lora, da li je ovo vaša olovka?
Lora : Jeste. To je moja olovka. Da li je ovo vaša olovka?
Profesorica : Jeste. Hvala.

64
BOŞNAKÇA GRAMER

4. VJEŽBE

Moj sto Moja stolica Moje mjesto

Vaša rječnik Vaša knjiga Vaše pero

- Izvolite, ov oje vaš rječnik.

- Da li je ovo Vaša knjiga?
- Nije. Moja knjiga je nova. Ovo je moja knjiga.
- Da li je ovo vaše mjesto?
- Nije. Ovo mjesto je slobodno. Izvolite, sjedite.

Njegov rječnik Njegova knjiga Njegova pero

Njen sto Njena stolica Njeno mjesto

- Naš drug se zove Robert Jones.

- Ponovite još jednom njegovo ime i prezime.
- Njegovo ime je Robert, a prezime Jones.
- Da li je Lora vaša drugarica?
- Jeste.
- Izvolite. Ovo je njen rječnik, njena knjiga i njeno pero.

5. TEKST

Mi smo studenti. U učionici smo. Prva grupa je u učionici. Ovdje je i

nova studentica. Ona se zove Ilma Melaike. Njeno ime je Ilma, a
prezime Melaike.
Naš drug Robert nije ovdje. Zauzet je. On je novinar. Njegov dobar
drug zove se Tarik. On nije novinar. Tarik je student.

Domači Zadatak

I. Dopunite reenice odgovarajučim oblicima glagola jesam.

Aşağıdaki cümle boşluklarını ‘ Jesam ‘ fiilini doğru bir şekilde
kullanarak doldurunuz.

65
BOŞNAKÇA GRAMER

Moj drug Student. Moj drug je student.

1. Aida Dediċ profesorica.

2. Moji drugovi studenti.
3. Mi ? na času.
4. Ja Student.

II. Stavite rečenice u odrični oblik: ( Aşağıdaki cümleleri olumsuz

yapınız.)

Ja sam student. ( profesor ) Ja nisam profesor.

1. Moj drug je student. ( profesor )

2. On je zauzet. (slobodan )
3. Mi smo inženjeri ( profesori)
4. Vi ste ljekar. (novinar)

III. Stavije rečenice u upitni oblik.( Aşağıdaki cümleleri soru formu`

na çeviriniz.)
Ja sam profesor. Da li ste vi profesor?

1. Moj drug je student.

2. Ona je zauaeta.
3. Ov oje vaša knjiga.
4. Ovo mjesto je slobodno.

Skupovi riječi ( Kelime grubları )

Kako se zove? Adınız nedir?

Ona se zove? Onun adı…
Da li? Soru yapma formu.

Odgovorite na pitanja: ( Aşağıdaki sorulara cevap veriniz)

1. Kako se zovete?
2. Da li je vaš drug novinar?
3. Da li je vaša drugarica na času?
4. Kako se zove vaš profesor?

66
BOŞNAKÇA GRAMER

OBJAŠNJENJA
( Gramer )

A) ROD IMENICA : ( Cins İsimler )

Boşnakça da bir cins isim 3 şekilde ifade edilir. ( Imenice u

bosanskom jeziku imaju jedan od tri )

Muški , ( maskulin ) kralj, dječak, drug, sin, otac

Ženski, ( f eminin) kraljica, djevojčica, drugarica, kćerka,
majka
İli srednji ( nötr) mjesto, pero, more, ime

B)NOMINATIV : ( İsimlerin, zamirlerin, sıfatların ve rakamların ‘ Yalın

halleri ‘ yukarıda izah edilen, İsmin 3 cinsine ve son harfleri tekil
veya çoğul yapılarına göre şu şekilde olurlar. )

Tekil Çoğul
M Sessiz harf -ovi, -i
F -a -e
N - o, - e -a

Nominativ imenice muškog roda na konsonant : ( Sonu

sessiz ile biten erkil isimlerin yalın hali)

Singular : Plural:

1. Moj grad je lijep. 1. Moji gradovi su lijepi.

2. Moj mladić je dobar. 2. Moji mladići su dobri.

Umetak – ev dolazi iza konsanata:

Brojevi, kraljevi, ključevi, noževi, koševi

Nominative imenica ženskog roda na – a : ( -a ile biten dişil

isimlerin yalın hali )

67
BOŞNAKÇA GRAMER

Dikkat: Tekil dişil isimler – a ile biterken, çoğul dişil isimler – e ile
biterler.

Singular : Plural:

1. Moja sestra je studentica. 1. Moje sestre su studentice.

2. Gdje je njena knjiga? 2. Gdje su njene knjige?

Nominativ imenica srednjeg roda : ( Nötr cins isimlerin yalın

halleri)

Not: Nötr den kasıt; cansızlar, hayvanlar ve konuşmacı tarafından

cinsiyeti bilinmeyen bebek`ler dir.

Singular : Plural:

1. Selo je tiho. 1. Sela su tiha.

2. Pero je moje 2. Pera su moja.

Dikkat: Bütün tekil nötr isimler`in sonu – o , - e alırken, çoğul nötr

isimler`in sonu – a alır.

B) GLAGOL ‘ JESAM ‘ İMA SAMO PREZENT : ( Geniş zaman

formun da ‘ Jesam ‘ fiili )

Potvrdni oblik ( olumlu şekli ) : Jednina (Tekil )

Puni oblik kraći oblik Odrični oblik Upitni oblik

(kısa şekli) (uzun şekli) (olumsuz şekli) (soru şekli )

1. jesam ja sam nisam da li sam (ja)

2, jesi ti si nisi da li si (ti)
3. jest (e ) on je nije da li je (on)
ona je da li je (ona)
on oje da li je (ono)
množina ( çoğul )

1. jesmo··mi smo···nismo···da li smo ( mi )?

68
BOŞNAKÇA GRAMER

2. jeste vi ste niste da li ste ( vi )

3. jesu oni su nisu da li su ( oni )
one su da li su ( one )
ona su da li su ( ona )

C) LIČNE ZAMJENICE : ( Şahıs zamirleri )

* Birinci ve ikinci, tekil ve çoğul şahıs zamirlerinin dişil ve erkil

formları benzerdir.

Ja sam student. ja sam studentica.

Ti si moj drug. Ti si moja drugarica.
Mi smo drugovi. Mi smo drugarice.
Vi ste drugovi. Vi ste drugarice.

* Üçüncü, tekil ve çoğul şahıs zamirlerinin her bir cins isim için farklı
yapıya sahiptirler.

On je moj drug. Oni su moji drugovi.

Ona je moja drugarica. One su moje drugarice.
Ono je lijepo. Ona su lijepa.

Not: Ko? Soru zamiri şahıslar için, šta soru zamiri şeyler ( cansız-eşya
gibi ) için kullanılırlar.

HATIRLATMA :

‘ PRVA LEKCIYA ‘ Dersin` de öğrendiğimiz konular kısaca şunlardır;

Rod imenica, Nominative, Glagol ‘ jesam ‘ , Lične zamjenice.

69
 BOŞNAKÇA GRAMER

TREĆA LEKCIJA
( DERS-4 )

1. ŠTA RADIŠ

Centar nije daleko od moje kuće.Blizu je. Ja dolazim pješke.

To je velika zgrada. Ima male učionice gdje studenti uče strane
jezike. Tabla, sto, stolica i prozori su čisti. Jedan prozor je otvoren.
Vrata su zatvorena.

Lora : Izvinite, molim vas, koju lekciju danas učimo?

Profesorica : Treću lekciju. Da li imate knjige?
Ahmet : Ja nemam knjigu.
Tarik : Imam ja…
Profesorica : Esma, da li znate slova?
Esma : Znam.Čitam štampu svakog dana.
Profesorica : Da li puno učite?
Esma : Učim poslijepodne. Uvečer, obično slušam radio, ili
gledam televiziju. Ponekad čitam knjigu, ili idem u kino.
Tarik : Imate li rječnik, Esma?
Esma : Imam. Izvolite.
Tarik : Hvala.
Yusuf : Izvinite, ja ne znam drugu lekciju. Molim vas
ponovite samo gramatiku iz te lekcije.
Profesorica : Naravno.

2. VJEŽBE

Ja znam bosanski jezik. Mi znamo bosanski jezik.

Ja ne znam turski jezik. Mi ne znamo turski.
- Da li znate novu lekciju?
- Da. Lahka je.
- Da li Ahmet zna treću lekciju?
- Ne zna.
- Ko zna novu lekciju?
- Ayşe i Yusuf dobro znaju lekciju.

70
 BOŞNAKÇA GRAMER

Ja znam čitati polahko. Oni znaju čitati brzo.

- Da li znate čitati ćirilicu?

- Ne znam čitati ćirilicu, znam čitati latinicu.
- Da li vaš drug zna čitati latinicu?
- On zna. Moj dobro čita i ćirilicu i latinicu.
- Da li vaše drugarice znaju čitati?
- Ne znaju.

Ja imam knjigu. Oni imaju knjige.

Je nemam rječnik. Oni nemaju rječnike.
- Da li imate knjigu?
- Da. Imam.
- Da li svi studenti imaju knjige?
- Nemaju. Jedan student nema knjigu.
- Ko ima rječnik?
- Svi studenti u prvoj grupi imaju rječnik.

Ona ima mıža. ( Akuzativ = Genitiv )

İmam stan. (A= N)

On ima ženu. A = u
Vi imate sobu. A = u
Oni imaju dijete. (A = N)
Imam pivo. (A = N)

3. SLOBODAN

Sutra imam slobodan. Idem na Vrelo Bosne. To je izvor rijeke

Bosne. Blizu je i planina Igman. Nosim knjigu i kasete. Volim
razgledati okolicu.

Yusuf : Ideš li pješke na Ilidžu?

Ahmet : Ne idem. Ima tramvaj do Ilidže.Aleyom ima fijaker.
Yusuf : Ideš na rijeku sam?
Ahmet : Ne. Idu i naši novi drugovi i drugarice. Ideš li i ti?

71
BOŞNAKÇA GRAMER

Yusuf : Vrlo rado.Sutra imam slobodan dan.

Ahmet : Ideš li večeras na časove?
Yusuf : Idem u grad, a onda na časove. Da li ti ideš u restoran na
ručak?
Ahmet : Danas ne idem. Idem kod prijatelja.
Yusuf : Ja idem u restoran. Da li si za coca-colu?
Ahmet : Hvala, nisam. Ne pijem ništa prije ručka.
Yusuf : Danas je petak?
Ahmet : Da. Sutra je subota, a prekosutra je nedjelja.
Yusuf : Znaš li kako se zovu ostali dani?
Ahmet : Znam: ponedjeljak, utorak, srijeda i četvrtak.
Yusuf : To je nedjelja dana ( sedmica, hefta, tjedan ).
Ahmet : Koliko si ti nedjelja ovdje?
Yusuf : Samo dvije. Jedanaest dana učim jezik. A ti?
Ahmet : I ja isto kao ti.

4. VJEŽBE
On uči bosanski osam ( 8 ) dana.
On je u Sarajevu deset ( 10 ) dana.

- Koliko dana učite bosanski?

- Samo petnaest dana.
- Koliko dana uče vaši drugovi?
- Tarik uči petnaest ( 15 ) dana, a Ahmet jedanest ( 11 ) dana.
- Koliko dana uči vaša drugarica Selma?
- Samo nekoliko dana. Ona je nova studentica.
- Koliko je sati?
- Sada je tačno sedamnaest sati i trideset minuta.
- Imam čas bosanskog u osamnaest sati.
- Da li imate časove svakog dana?
- Da. Imam časove svakog dana. Samo subotom i nedjeljom
nemam časove.

Čekam druga. Oni čekaju drugaricu.

72
BOŞNAKÇA GRAMER

- Koga čekate?
- Čekam Loru. Imam čas u osamnaest sati, a sada je osam
minuta do osamnaest. Koga vi čekate?
- Čekam Azru.

5. TEKST

Yusuf je pet nedjelja u Sarajevu. On uči bosanski jezik tek

dvije nedjelje. On i Ahmet redovno dolaze u Centar. Imaju časove
svakog dana. Samo su subotom i nedjeljom slobodni, Tada čitaju
neku lijepu knjigu, slašaju radio ili gledaju televiziju.

Domaći zadatak

Ja ….. bosanski jezik.

Ja znam bosanski jezik.
I- Aşağıdaki boşlukları ‘ znati ‘ fiili ile doldurunuz.(Fiil
yapılarına dikkat ederek)

1. On novu lekciju.
2. Moji drugovi dobro engleski jezik.
3. Mi prvu i drugu lekciju.

II- Aşagıdaki boşlukları ‘ znati ve čitati ‘ fiilleriyle

doldurunuz.

Ja …latinitcu..
Ja znam čitati latinicu.

1. Vi novu lekciju.
2. On latinicu.
3. One arapski.

III- Parantez içindeki kelimeyle, gramer yapısına dikkat

ederek boşluğu doldurunuz.

73
BOŞNAKÇA GRAMER

On ima…( knjiga )
Ona ima knjigu.

1. On ima ( olovka ) = kalem

2. Svi imaju ( knjiga ) = Kitap
3. Ko ima ( rječnik ) = Sözlük

IV- Aşağıdaki boşluğu doldurunuz.

Čekam …………..(drug)
Čekam druga.

1. Oni čekaju ( profesor)

2. Mi čekamo ( drugarica )
3. Oni čekaju ( drugovi)

Riječi:

1)
daleko uzak, uzakta
blizu yakın(ında)
pješke yaya
velik,-a,-o kocaman, büyük
mali,-a,-o ufak, küçük
Tabla yazıtahtası
sto masa
stolica sandalye
prozor pencere
otvoren açık
zatvoren kapalı
čist temiz
znati ( znam, znate) bilmek(bilirim, bilirsin)
čitam(čitati) okurum ( okumak)
štampa sıtampa, pres
puno tam, dolu
uvečer geceleyin

74
BOŞNAKÇA GRAMER

obično genellikle
slušam dinlerim
İli veya
gledati seyretmek, bakmak
İmam ( imati) sahibim(sahip olmak )
naravno elbette

2)
polahko yavaş

3)
sutra yarın
vrelo pınar
planina dağ
nositi taşımak, giymek
voljeti sevnek, hoşlanmak
razgledati gözlemek, incelemek, teftiş etmek
okolica komşuluk, komşu
Sam,-a,-o yalnız
vrlo çok
rado memnuniyetle, seve seve
rijeka nehir
ručak öğle yemeği
piti içmek
ništa hiçbir şey
prekosutra öbürsü gün
koliko nekadar, kaça
ponedjeljak pazartesi
utorak Salı
srijeda Çarşamba
četvrtak Perşembe
petak Cuma
subota cumartesi
nedjelja Pazar
sedmica hafta
slobodan serbest, özgür, hür

4)
samo sadece

75
BOŞNAKÇA GRAMER

od den,dan
do kadar, dek, değin
koliko ne kadar, kaça, kaç?
subotom cumartesi günlerinde
nedjeljom pazartesi günlerinde
svaki herkes

5)
tada sonra
neku ( neki, a,o ) bazı, kimi

Izrazi, skupovi rječi

Imate li ? Sen mi tın,-dın ?

Koliko je sati? Saat kaç?

BROJEVI ( Rakamlar ) :

1- JEDAN, JEDNA, JENO 16- ŠESNAEST

2- DVA, DVİJE, DVA 17- SEDAMNAEST
3- TRİ 18- OSAMNAEST
4- ČETİRİ 19- DEVETNAEST
5- PET 20- DVADESET
6- ŠEST 30- TRİDESET
7- SEDAM 40- ČETRDESET
8- OSAM 50- PEDESET
9- DEVET 60- ŠEZDESET

10- DESET
11- JEDANAEST
12- DVANAEST
13- TRİNAEST
14- ČETRNAEST
15- PETNAEST

NOT: Temel rakamlar`dan 1 ( jedan) ve 2 (dva ) cins isimlerde şu

şekilde kullanılırlar;

Jedan čovjek, jedna žena, jedno dijete.

76
BOŞNAKÇA GRAMER

Temel rakamlarda 3 ve sonrası, cins isimlerin her üç halin de

de yanı şekilde kullanılırlar;

Tri druga, tri drugarice, tri mjesta, četiri čovjeka, četiri žene, četiri
mjesta

1- PREZENT GLAGOLA IĆI

Potvrdni oblik Upitni Oblik Odrični oblik

Singular Plural Singular Plural

1. Idem 1. Idemo Idem li u grad? Ne idem ne idemo

2. Ideš 2. Idete Da li ideš? Ne ideš ne idete
3. Ide 3. Idu Ide li ona i on? Ne ide ne idu

Idemo li na kafu?
Idete li na časove?
Da li idu u kino?

2- PREZENT GLOGOLA JESTI

Potvrdni oblik
Singular Plural

1. jedem jedemo
2. ideš jedete
3.jede jedu

3- PREZENT GLOLGOLA PITI

Potvrdni oblik

Singular Plural

1. pijem pijemo

77
BOŞNAKÇA GRAMER

2. piješ pijete
3. pije piju

4- PREZENT GLAGOLA ZNATI

Potvrdni oblik
-m - mo
Singular Plural -š - te

1. znam znamo -a - ju
2. znaš znate
3. zna znaju

Not: Geniş zamanda cümlede kullanılan ana fiilden sonraki ikinci fiil
mastar haliyle değişmeden kullanılır;

Ja znam čitati. Mi znamo čitati

İki fiil arasına ‘ da ‘ edatı girerse ikinci fiilde değişikliğe uğrar;

Ja znam da čitam. Mi znamo da čitamo.

5- PREZENT GLOGOLA IMATI

Potvrdni oblik Odrični oblik

Singular Plural Singular Plural

1. Imam imamo nemam nemamo

2. Imaš imate nemaš nemate
3. Ima imaju nema nemaju

Not: Soru şekillerinde şu form da kullanıla bilir;

Da li imam. İmam li?

Da li imamo. İmamo li?

78
BOŞNAKÇA GRAMER

6- AKUZATIV

— Bir cümlenin öznesi olan kelimeler, genellikle akuzative ( durum,

hal bildiren, belirteç ) yapı içerirler. Sonu sessiz harfle biten erkil
isimler; ‘prozo‘ (pencere) ve ‘ profesor ‘ isimlerinin belirteç yapıları
aşağıda örnek olarak verildiği gibi olur.

A. On čisti prozor. On čisti prozore.

A. On čeka profesora. On čeka profesore.

— Sonu –e ile biten isimler Çoğul belirteçlerdir( Akuzativu plurala).

Sonu – a ile biten isimler dişil özelliktedir. Knjiga, druga, drugarica,
örneğinde olduğu gibi belirteç yapılı cümle içinde kullanılırlar;

On ima knjigu. On ima knjige.

On ima dobru drugaricu. On ima dobre drugarice.

— Sonu –a ile biten dişil kelime, tekil belirteç yapıda sonuna – u alır.
Çoğul yapısında da –e alır.

— Ko ve Koga soru kelimeleri ile belirteç soru formu ; Koga čekate?

— Šta ile soru formu ; Šta studirate?
— u ve na edatlarının belirteç yapı cümlelerinde kullanımları;

1. Idem na Vrelo Bosne.

2. Ideš li pješke na Ilidžu?
3. Ide na rijeku sam.
4. Idemo na časove.
5. Idem u grad, a onda na časove.
6. Ideš li u restoran na ručak?

Not: Acuzativ (belirteç) form`da; Bir cümlede fiilden sonra

sorulabilen ko, koga, šta sorularına cevap veren cümle yapıları
kullanılır. Bu yapıda kullanılan edatlar şunlardır; kroz (-e, -e
doğru),U (içinde, içine doğru), za (için, yerine), na (üstüne, üstüne
doğru).

79
 BOŞNAKÇA GRAMER

ČETVRTA LEKCIYA
( DERS–4 )

U SARAJEVU

Selma i Elif su prvi put u Sarajevu. One stanuju na Bistriku. Šetaju

zajedno po gradu.Često razgledaju izloge u Zlatarskoj ulici. U jednoj
radnji Selma kupuje lijep prsten. Elif kupuje lančić.

Elif : Jesi li za kahvu?

Selma : Da. Znaš li gdje ima dobra kahva?
Elif : U Morića hanu daju rahatlokum uz kahvu. I kahva je dobra.
Tamo je lijepo sjesti.
Selma : Podimo.
Elif : Idemo pored Begove džamije. Volim vidjeti njenu munaru i
Sahat-Kulu.
Selma : Imaju lijepe čemse ispred Begove džamije.
Elif : Tamo možemo oprati ruke i piti vode.

VJEŽBE

Ja stanujem u domu.
Oni stanuju u ulici Zmaja od Bosne br.4

- Ja stanujem u ulici Kulina bana broj 28.Gdje vi stanujete?

- Stanujem na Sedreniku u Cvjednoj broj 7.
- Gdje stanuju vaši drugovi?
- Oni stanuju u studenskom domu.
- Da li Hazma stanuju u domu?
- Ne. On stanuje u Sirokom sokaku broj 52 na Bjelavama.

On je u Sarajevu dvije godine. Oni studiraju u Sarajevu.

- Koliko mjeseci je vaš drug u Sarajevu?

- On već dva mjeseca uči bosanski jezik.
- Gdje vi studirate?
- Ja ne studiram. Ja sam ljekar.

80
 BOŞNAKÇA GRAMER

- Gdje radite?
- U Kliničom centru Koševo.
-

Želim naučiti bosanski. Oni žele naučiti bosanski.

Želim da naučim bosanski. Oni žele da nauče bosanski.

- Zašto učite bosanski?

- Želim da razumijem vaše ljude.
- Da li želite studirati u Sarajevu?
- Da.Želim studirati stomatologiju.
- Da li vaši drugovi žele studirati u Sarajevu?
- Da. Oni žele studirati medicinu ili farmasiju ili
stomatologiju.
- Moji drugovi i ja želimo dobro naučiti bosanski.

U RADNJI
Mehdi želi kupiti sat. Njegov sat kasni. On šeta po gradu i
razgleda izloge. I Selma mı pomaže u izboru. Otac njene prijateljice
ima sahadžijsku radnju. On ima puno satova iz uvoza.

Mehdi : Ovi su satovi lijepi. Hajdemo unutra.

Selma : Možeš birati koliko želiš.
Sahadžija : Selma, gdje si ti, kako si? Izvoli šta želiš?
Selma : Moj prijatelj želi neki dobar sat.
Sahadžija : Izvolite, ov oje švajcarska marka.
Mehdi : Kolikko Kosta ovaj sat. Da li je puno skup?

81
BOŞNAKÇA GRAMER

Sahadžija : Dobar sat nije skup. Tačan je. Kosta šest hiljada i
petsto dinara.
Mehdi : Dajte mi ga, molim vas. Izvolite sedam hiljada.
Sahadžija : Uzmite ostatak. Tačno petsto dinara. Hvala.
Selma : Imate li neki budilnik?
Sahadžija : Za ovaj je potrebna samo jedna baterija od 1,5
volt.
Selma : Ja želim bijeli ili zeleni. Koliko Košta?
Sahadžija : Jeftin je. Samo tristo dinara.
Selma : Hvala. Eva novac.
Sahadžija : Hvala i vama.

VJEŽBE

On živi u Indiji. Ona živi u Turskoj.

Ne živi u Kini. Ne živi u Grčkoj.

- Moj drug Hasan Studira stomatologiju. Nijegova porodica živi

u Siriji.
- Da li svi vaši drugovi studiraju u Sarajevu?
- Ne. Amar je u Londonu. Muhamed je u Beču.
- Oni studiraju u raznim zemljama.
- Da. Neki već rade. Ahmed radi u Kliničkom cenru Koševo.
- Gdje živi njegova porodica?
- Njegova porodica je u Alžiru.
- Odakle je tvoj drug Franz?
- On je iz Austrije.

Ja poznajem grad. Oni dobra poznaju Sarajevo.

- Da lidobro poznajete Sarajevo?

- Ne. Ja sam ovdje petnaest dana. A vi?
- Ja sam ovdje dvadeset dana. Još ne poznajem dobro grad.
- Da li znate gdje je Narodno pozorište( kazalište )?
- Ne. Naši drugovi znaju. Oni dobro poznaju grad.

TEKST

82
BOŞNAKÇA GRAMER

Elif i Gül su dobre drugarice. One žele naučiti bosanski jezik. Stanuju
zajedno na Bistriku.Često razgledaju izloge u Zlatarskoj ulici.
Elif poznaje Hasana. On studira stomalogiju. Njegova porodica živi u
Siriji. Hasan stanuje na Ilidži, u ulici ‘ Arslana Karišika Brzoga ‘
br.17.

Domači zadatak
I) Stanovati fiilini aşağıdaki örneğe uygun olarak cümle içinde
Kullanın.

Ja u Džamijskoj ulici broj 4.

Ja stanujem u Džamijskoj ulici broj 4.

1. Oni u Novom sarajevu.

2. Ona u studentskom domu.
3. Gdje vi --

II) Aşağıdaki örneğe uygun olarak boşluğu parantez içindeki kelimeyle

doldurun.

Mi smo u ( Sarajevo )
Mi smo u Sarajevu.

1. Oni studiraju u ( Zagreb )

2. Moj drug je u dvije godine ( Tuzla )
3. Oni studiraju u ( Ljubljana )
4. Njegova porodica živi na ( Sicilija )

III) Naučiti fiilini örneğe uygun olarak yapınız.

Želim … Bosanski.
Želim naučiti bosanski.

1. Oni žele francuski jezik.

2. Mi želimo engleski jezik.
3. Koji jezik vi želite…

83
BOŞNAKÇA GRAMER

IV) Parantez içindeki rakamları örneğe uygun olarak boşluklarda

Kullanın.

Kniga Košta Dinara ( 65 )

Kniga Košta šezdeset pet dinara.

1. Dobar sat Kosta Dinara ( 2.000 )

2. Rječnik i knjige koštaju Dinara ( 1.578 )
3. Olovka, pero i knjige koštaju dinara ( 87 )

Riječi

Četvrta ( -i, -a, -o ) dördüncü

U Sarajevu Sarajevoda ( içinde )
Prvi put ilk kez için
Stanovati yaşamak
Šetati yürümek, yürüyüş yapmak
Zajedno birlikte
Često sık sık
Razgledati etrafa bakmak, gözetmek, izlemek
İzlog camekân, vitrin
Radnja çalışma, faaliyet; dükkân
Kupovati satın almak
Prsten yüzük
Tamo orası, ora
Sjesti oturmak
Poči gitmek
Pored -den yana, yanında
Džamija cami
Sahat-kula saat kulesi
Česma çeşme
İspred önünde
Oprati yıkamak
Piti içmek
Ban prens
Cvjetna çiçek
Godina yıl, sene

84
BOŞNAKÇA GRAMER

Mjesec ay
Kasniti geç olmak, geç kalmak
Pomagati yardım etmek
Sahadžija saatçi
Puno çok ( sayılamayan miktar )
Uvoz önemli, önem
Hajdemo! Hadi gidelim!
Unutra içinde
Birati seçmek
Marka tip, etiket
Skup pahalı
Tačan dakik, tam zamanında, kesin
Dajte mi ga. Onu bana ver
Uzmite ostatak istirahat et!, dinlen!
Budilnik(-ca ) alarmlı saat
Potreban (-na, -no ) gerekli, elzem
Bijel beyaz
Zelen yeşil
Jeftin ucuz
Novac para
India Hindistan
Kina Çin
Porodica aile
Poznavati bilmek
Narodno pozorište Ulusal tiyatro

Izrazi, skupovi riječi

Po gradu şehrin etrafı, civarı, çevresi

U mojoj sobi odamda, içinde
U studentskom domu öğrenci yatakhanesinde
Dobra večer iyi akşamlar
Uzmite ostatak mola ver, istirahat et, dinlen
Doviđenja Bay bay, görüşürüz, Allaha ısmarladık

BROJEVİ

70 sedamdest 400 četiristo ( četiri stotine )

80 osamdeset 500 petsto ( pet stotina )

85
BOŞNAKÇA GRAMER

90 devedeset 600 šeststo ( šest stotina )

100 sto 700 sedamsto ( sedam stotina )
200 dvjesta ( dvije stotine ) 800 osamsto ( osam stotina )
300 trista ( tri stotina ) 900 devetsto ( devet stotina )
1000 hiljada ( tisuča )

I present glagola ‘ STANOVATİ ‘

Tekil Çoğul

1. stanujem stanujemo
2. stanuješ stanujete
3. stanuje stanuju

II prezent glagola ‘ POANAVATİ ‘

1. poznajem poznajemo
2. poznaješ poznajete
3. poznaje poznaju

Not : -ova, -eva,-iva orta ekiyle biten mastar fiiller geniş zamanda
kullanılırken yukarıdaki örneğe uygun olarak –u eki alırlar ve geniş
zaman ekiyle sona ererler.

Kupovati – kupujem
Dugovati – dugujem
Putovati – putujem
Ljetovati – ljetujem
Zimovati – zimujem
Vjerovati – vjerujem

— Aşağıdaki fiillere de dikkat edelim. Benzer sonlu fiilerin, geniş

zaman yapıları`na örnekler;

Ustati – ustajem, ostati – ostajem, čuti – čujem, postati – postajem,

piti – pijem

III. Locativ: Farklı anlamlar içeren bir durum olamlarına rağmen, çok
sık olarak, bir eylem veya faaliyetin nerede vuku bulduğunu

86
BOŞNAKÇA GRAMER

gösterirler. Genellikle kullanılan edatlar ‘ u ‘( içinde ) ve ‘ na ‘

(üzerinde ) dır.’Po ‘ ( etrafında ) edatı da lokativ`de kullanılır.

- Aşağıda erkil isimlerin tekil ve çoğul kullanılışlarındaki

değişime dikkat edin, Sonu – u ile biten tekil isim, çoğul
halde –ima eki alıyor.

Tekil yapı Çoğul yapı

1. On satnuje u domu. Oni stanuju u domovima.

2. Ona je na izletu. One su na izletima.

— Lokativ yapıda -a ile biten dişil tekil isimler –i alırken, çoğul

isimler de – ama alıyor;
1. U kojoj je on zemlji? U kojim su oni zemljama?
2. Uče u sobi. Uče u sobama.

IV – ‘ Sa ‘ ( ile ) edatı da cins isimlerele kullanılır.

- Ide sa časa.
- Snijeg pada sa krova.
- Jabuka pada sa grane.
- Šešir pada sa glave.

87
BOŞNAKÇA GRAMER

PETA LEKCIJA ( DERS- 5 )

I. KUDA IDETE ?

Hasan ve Ahmet sjede u Holiday Innu. Večeraju. Poslije večere

Ahmet ustaje. Mora ići na aerodnom. I Hasan žuri. Mora na
autobusku atanicu da kupi kartu.

Ahmet : Idem na aerodnom.

Hasan : Da li putuješ?
Ahmet : Ne putujem. Idem da dočekam prijatelja. Dolazi iz
Zagreba . Hajdemo Zajedno na aerodnom.
Hasan : Žao mi je. Moram na autobusku stanicu da kupim
kartu. Idem u Tuzlu za vikend.
Ahmet : Dobro. Vidimo se sutra u Centru.
Hasan : Ujutro moram biti kod zubara. Boli me zub.
Ahmet : Da li imaš sada aspirin?
Hasan : Imam. Hvala.
Ahmet : Uredu. Vidimo se.

II. VJEŽBE

Ja idem u centar. Oni ıdu na fakultet.

- Kuda idete?
- Idem na fakultet.

88
BOŞNAKÇA GRAMER

- Da li idete pješke?
- Ne idem. Idem autobusom.
- Elif ide autobusom na fakultet.
- Da.Često zajedno idem ona časove.
- Kuda idete večeras?
- Idemo na večeru u restoran.
- On ide na aerednom dda dočeka prijatelja.
- On ide na stanicu da kupi kartu.
- On ide na fakultet, na časove.

Putujem u Egipat. Oni putuju u Italiju.

Putujem u Luksemburg. Ne putuju u Švedsku.

- Večeras putujem u Italiju.

- Zašto putuješ u Italiju?
- Želim vidjeti Rim. Veneciju. Genovu…
- Moja drugarica je iz Austrije.Često putuje u Beč.
- One putuju autom na more.
- Elif i Leyla putuju za vikend u Dubrovnik.
- One ne putuju u Grčku.
- Mehdi često putuje u Trabnik. Tamo ima prijatelja.
- Ahmet i Hasan id una Vrrelo Bosne.Imaju slobodan dan.
- Mi idem ona Baščaršiju pješke.
- Selma putuje tramvajem na Ilidžu.
- On putuje autobusom na Dobrinju.

Ja moram pisati pisma. Oni moraju pisati pisma.

- Da li često pišete pisma?

- Pišem svake nedjelje. Danas sam zauzet. Idem kod prijatelja
na ručak. Šta ti radiš?
- Čitam dobru knjigu. Sutra je moram vratiti u biblioteku.
- Kako se zove knjiga?
- ‘’ Tvrdava ‘’ od Meše Selimoviča.Čitam je več dugo.
- Onda ti dobro znaš bosanski jezik.
- Da. Dvje godine sam u Sarajevu. Radim u Kliničkom centru.

89
BOŞNAKÇA GRAMER

III. JUTRO

Selma ustaje rano. Ona treba da stigne do osam sati u

kancelariju. Ona puno radi. Njena drugarica Dina ne mora biti tanča
na poslu. Ona je novinarka. One zajedno piju kahvu ujutro. Selma ne
doručkuje. Ništa ne jede.

- Dina, imaš danas puno posla?

- Zašto pitas?
- Želim pozvati Elif i Leyla na kahvu. One su moje drugari ce s
bosanskog.
- Kada?
- Poslije podne, ako tebi ne smeta.
- Ne.Želim ih upoznati. Šta kažeš da napravim hurmašicu?
- Hvala ti. Tako si ljubazna. Poslije kahve idem u kupovinu.
- Šta da kupim?
- Idemo zajedno. Ti poslije produži na posao.
- Hvala. Ti si moja prava prijateljica. I veliki si čovjek.
- Hvala za lijepe riječi.Ja kažem isto zat ebe.

IV. VJEŽBE

Treba da dođem u dom. Treba da dođu na fakultet.

- Dođite u dom oko pet sati.

- Nemam vremana da dođem.Žao mi je. Moram biti kod kuče.
- Treba doći moja drugarica. Treba stići za petnaest minuta.
- Dođite večeras. Treba da dođu Elif i Leyla.
- Oni nemaju vremena da dođu.Ahmet mora da uči, a Hasan
treba da piše.

90
BOŞNAKÇA GRAMER

Želim biti profesor. Oni žele biti ljekari.

- Šta želite biti?

- Inženjer.
- Da li vaša drugarica želi biti inženjer?
- Ne. Ona želi biti ljekar. Ne želi biti inženjer.
- Da li vaši drugovi žele biti dobri studenti.
- Da. Oni žele biti dobri ljekari, profesori, inženjeri.

Ja doručkujem u restoranu. Oni doručkuju kod kuće.

- Gdje doručkujete?
- Kod kuće.Ustajem rano. Idem u samoposlugu kupiti hljeb i
mlijeko za doručak.
- Selma ne doručkuje. Samo pije kahvu. Ništa ne jede.
- Selma i Fata ne doručkuje. Ujutru ništa ne jedu. Obično
zajedno piju kahvu.

V. TEKST

Selma rano ustaje. Ona i Fata piju kahvu ujutro. Fata je

novinarka. Ona radi puno. Selma radi u kancelariji. Fata i Selma
stanuju zajedno.
Leyla, Lale i Selma su drugarice s bosanskog. Danas posli jepodne
one treba da dođu kod Selma na kahvu. Fata želi na praviti
hurmašicu. To je bosanski kolač.Ona danas piše kod kuće.

Domaći zadatak

1- ‘’ ići ‘’ fiili ile boşluğu doldurunuz:

Oni … na čas.
Oni idu na čas.

a. Ja na fakultet.
b. Oni u restoran.

91
BOŞNAKÇA GRAMER

c. Mi u dom.

2- Parantez içindeki kelime ile boşluğu doldurunuz.

Mora na čas. ( doći )

Mora doći na čas.

a. Oni moraju na fakultet. ( doći )

b. Nemam vremena ( doći ).
c. U koliko sati moram ? ( stići )
d. Oni moraju za pola sata. ( stići )

3- Aşağıdaki yapıya uygun olarak boşluğu doldurunuz.( u ve na

edatından sonra alınan eke dikkat edin)
Oni na čas.
Oni idu na čas.

a. Mi putujemo u ( Ankara )
b. Oni putuju u ( Italija )
c. Da li redovno dolazite na ? ( fakultet )
d. Dođite u ( restoran )
e. Oni putuju u razne ( zemlja )
f. Dolaze na ( časovi )
g. Idu pješke u ( grad )
h. Vi idete na ( planina )

Riječi:

Peta ( peti, -a, -o ) beşinci

Kuda neresi, nerede
İdete ( ići, idem ) yürü, git
Aerodom havaalanı
Sjedjeti ( sjede, sjedim ) oturmak
Večerati ( večeraju večeram ) akşam yemeği yemek
Poslije večer akşam yemeğinden sonra
Ustajati ( ustaje, ustajem ) almak
Morati ( mora, moram ) zorunda olmak
Putovati ( putujete, putujem ) seyahat etmek

92
BOŞNAKÇA GRAMER

Dočekati ( dočekam ) karşılamak, tanışmak

Dolaziti ( dolazi, dolazim ) gelmek
Hajdemo gidelim
Zajedno birlikte
Na stanicu istasyona
Žuriti ( žurim ) telaşlanmak, acele etmek
Kupiti ( kupim ) satınalmak
Karta bilet
Željeti ( želim ) istemek
More deniz
Ručak öğle yemeği
Vratiti( vratim ) geridönmek,
Tvrđava kale, hisar
Dugo uzun zaman
Raditi ( radim ) çalışmak
Često sık sık
Pisma ( pismo ) mektuplar ( mektup )
Jutro sabah
Rano erken
Stići ( stignem ) varmak, vasıl olmak
Kancelarija ofis, işyeri
Tačno dakiklik
Još henüz, daha
Posao ( posla ) iş, meslek
Zašto niçin
Pozvati ( pozovem ) çağırmak, aramak
Doručkovati kahvaltı yapmak
Jede ( jesti ) yemek ( yemek )
Piti ( pije ) içmek
Biti ( budem ) olmak
Upoznati ( upoznam ) tanışmak
Napraviti yapmak
Hurmašica kek, kendine özgü, poaça
Ljubazna kibarca, nezaketle
Kupovina alışveriş yapma
Produžiti devam etmek
Veliki büyük, geniş, kocaman
Kazati ( kažem ) söylemek
İsto aynı, benzer

93
BOŞNAKÇA GRAMER

Za için
Dođite ( doći ) gelmek
Oko hakkında

Izrazi, skupovi riječi

Na autobusku stanicu Otobüs istasyonuna

Žao mi je üzgünüm
Nemam vremena zamanım yok
Idem kući eve gidiyorum
Za petnaest minuta on beş dakika içinde
Kod ku

I) PREZENT GLAGOLA

Stići ( varmak )
Tekil Çoğul

1- stignem stignemo Stignešli pročitati neku knjigu?

2- stigneš stignete Stignete li posjetiti roditelje?
3- stigne stignu Ne stignem. Ne stignemo.

Doći ( gelmek )

1- dođem dođemo Dođeš li na vrijeme?

2- dođeš dođete Da li i oni dođu?
3- dođe dođu Ne dođem. Ne dođemo.

Pisati ( yazmak )

1- pišem pišemo Pišeš li?

2- pišeš pišete Pišete li djeci?
3- pise pišu Ne pišem. Ne pišemo.

94
BOŞNAKÇA GRAMER

II) Glagol TREBATİ ( mecbur olmak, gerekmek )

—Treba fiili, diğer bir fiil ile kullanıldığın da, tekil ve çoğul
şahıslar için aynı yapıda kalır, değişikliğe ueğramaz.

1- treba da pišem treba da idemo Treba li da dođem?

2- treba da čitaš treba da idete Treba li da dođu?
3- treba da dođe treba da idu Ne trebam. Ne treba.

— Normal fiil olarak kullanıldığında aşağıda ki gibi değişikliğe uğrar.

1- treban knjigu trebamo knjige Ne trebam knjigu.

2- trebaš kaput trebate kapute Ne trebaš kaput.
3- treba kišobran trebaju kišobrane Trebaš li kišobran?

III) Glagol BİTİ ( olmak fiili )

1- budem budemo
2- budeš budete
3- bude budu

Želim da budem inženjer. Oni žele da budu dobri lijekari.

Moram da budem kod kuće. Oni moraju da budu kod kuće.

Not : ‘ u ‘ ve ‘ na ‘ edatları hareket halindeki bir yönelmeyi ifade

ederler. Örnek olarak;

1- On ide u dom. Oni idu u domeve.

2- Oni id una fakultet. Oni id una Fakultet.
3- Mi idemo u restoran. I vi idete u restoran.

1- Putuje u stranu zemlju. Putuju u strane zemlje.

2- Idu na stanicu. Idu na stanice.

1- Putuju na more. Putuju na mora.

2- Idu na jezero. Idu na jezera.

95
BOŞNAKÇA GRAMER

ŠESTA LEKCIYA
( DERS–6 )

1. GDJE SI BIO JUČER

Ahmet i Hasan se jučer nisu vidjeli. Hasan nije bio u

Sarajevu. Bio je u Zenici. Ahmet je bio na časovima.

- Gdje si bio jučer? Tražio sam te. Imao sam dvije kart eza
pozorište.
- Nisam bio u Sarajevu. Bio sam u Zenici.Žao mi je Išao sam s
prijateljem iz Zagreba.
- Gledao sam ‘’ Hasanaginiciu ‘’ u Narodnom pozorištu.

Gostovao je pozorišni ansambl iz Zenice. Bila je divna predstava.

Nisam išao sam. Drugu kartu sam dao Mariji. Ona je iz Italije. Sreo
sam je ispred Robne kuče ‘’ Sarajka ‘’.

- Da li si bio na časovima? Ja sam kasnio pola sata. Zato nisam

došao. Nisam stigao ranije.
- Učili smo novu lekciju i perfekt, prošlo vrijeme.
- Nije teška. Učio sam je. Onda sam malo prošetao. Večerao
sam u restoranu. Oko osam sati sam došao kući.Gledao sam
interesantan film na televiziji.
- Ja sam slušao dobru muziku do ponoći.

2. VJEŽBE
Ja sam učio bosanski. Mi smo učili engleski.
učila učile
Ja nisam učio arapski. Mi nismo učili francuski.
učila učile

- Učio sam njemački jezik dvije godine.Da l iste vi učili

nijemački?
- Nisam. Učila sam engleski.
- Jučer je Ahmet bio u Centru.
- Da l iste učili novu lekciju?

96
BOŞNAKÇA GRAMER

- Da. Učili smo i novo vrijeme: perfect – prošlo vrijeme.

- Koji jezik su učili vaši drugovi i drugarice?
- Moji drugovi su učili njemački, a drugarice su učile engleski.

Ja sam bio u studenskom domu. Oni su bili u resteranu.

Ja sam bila na času. One su bile na časovima.
- Gdje ste bili jučer?
- Bio sam kod kuće.
- Da li je vaš drug bio u Centru?
- Nije bio.
- K oje bio na času?
- Da li su svi studenti jučer bili na časovima?
- Ne. Hasan i Leyla nisu bili na časovima.

3. SASTANAK

Mehdi i Selma su se dogovorili da idu u kino. On je kupio kart

eza kino.Često je gledao na sat. Prošlo je već deset minuta, aq
njegova drugarica još nije dolša.

- Zdravo! Izvini, molim te, što sam zakasnila. Išla sam u

kupovinu. Morala sam kupiti čarape. Nisam imala tvoj broj
telefona da ti javim.
-

- I ja sam zaboravio zapisati tvoj broj.

- Možemo li ući?Malo smo zakasnili.
- Uđite. Film je tek počeo. Završile su se reklame. Imate li
karte?
- Izvolite.

97
BOŞNAKÇA GRAMER

4. VJEŽBE

Ja sam išao u kino. Oni su išli u dom.

Ja sam išla u kino One su išle na čas.

- Da l iste išli u kino?

- Ne, nisam. Moj drug Mehdi je išao.
- Da li je i Selma išla u kino?
- Da. Oni su išli zajedno.
- Moja drugarica je išla u Centar. I Fatma je išla. One su
zajedno išle.
- Da li su one išle u kino?
- Nisu išle. Išle su u samoposlugu, a zatim u Centar.

Šta si jučer radio? Šta ster adili?

Šta si jučer radila? Šta ster adile?

- Šta ste jučer radili?

- Prije podne sam išla u Centar, a poslije podne sam bila kod
kuće.Čekala sam drugarice.
- Da li su one došle?
- Da, ali nisu došle na vrijeme.
- Da li su one išle u kino?
- Nikuda nismo išle.Učile smo i slušale muziku.

Izvinite što sam zakasnio.

Izvinite što sam zakasnila.

- Izvinite, molim vas, što sam zakasnila. Bila sam u kupovini.

- Kupila sam čarape.
- Ja sam kupio kart eza kino. Nismo zakasnili. Film je tek
počeo. Prošle su reklame.
- Ja sam došao prije pola sata.
- Pošla sam kasno od kuče i zakasnila sam. Izvinite, molim vas.
- Nisam čula budilnik kad je zvonio i zakasnila sam.
- Izvinite što kasnim, morala sam u kupovinu.

98
BOŞNAKÇA GRAMER

5. TEKST

Ahmet i Meryema su išli u pozorište, a Mehdi i Selma su išli u kino.

Hasan je bio kod kuće.On je zakasnio na časove i sam je učio novu
lekciju. Uvečer je prošetao i večerao u resteranu. Vratio se kući i
gledao interesantan film na televiziji.
Ahmet je pričao o predstavi ‘’Hasanaginica ‘’.Hasan je žalio što
nije stigao ranije iz Zenice.

Domaći zadatak.

I - Dopunite rečenice riječima u zagradi – oblik perfekta :

On kod kuče. ( biti )

On je bio kod kuče.

1. Oni (učiti )
2. Vi ( šetati )
3. Ona druga ( čekati )
4. Ja domaći zadatak ( pisati )

II - Stavite rečenice u upitni oblik:

V iste došli.
Da l iste ( vi ) došli?

1. Doručkovao je u resteranu.
2. Ona je išla na čas.
3. Bili smo u pozorištı.
4. Oni su učili.

III - Stavite rečenice u odrični oblik:

Ja sam bila na času. ( kino )

Ja nisam bila u kinu.

1. Oni su išli u kino ( restoran )

2. Čekala je drugaricu ( druga )

99
BOŞNAKÇA GRAMER

3. Večerao je u restoranu ( kod kuće )

4. Čitao je jednu lijepu knjigu ( novu knjigu )
5. Gledao je interesantan film ( operu )
6. Slušao je muziku do ponoći ( vijesti )

IV - Nađite odgovore u lekciji:

1. K oje čekao drugricu?

2. Gdje je Mehdi čekao Selmu?
3. Da li je ona dolša?
4. Zašto je zakasnila?
5. Gdje je bio Hasan?
6. Gdje su bili Ahmet i Meryema?

Riječi

Šesta ( -i, -a, -o ) altıncı

Te ( ti ) sen ( siz )
Sam, -a , - o yalnız
Do ponoći gece yarısına kadar
Satanak toplantı
Dogovoriti se mutabık kalmak, kabul etmek
Karte bilet
Zakasnila ( zakasnio ) geç kaldım ( geç olmak )
Čarape çoraplar
Javiti ( javim, javio, -la ) bildirmek, haber vermek
Zaboraviti ( zaboravio, -la ) unutmak
Zapisati not düşmek, not almak
Završiti son bulmak, bitmek
Na vrijeme tam zamanında
Nikuda hiçbiryer
Prošetati se yürüyüş yapmak, yürüyüşe
çıkmak
Pričati bir hikâye anlatmak,
konuşmak
Predstava performans, yapabilirlik, ğüç
Žaliti ( alio, - la ) üzgün olmak, pişman olamak
Kino sinema

100
BOŞNAKÇA GRAMER

Izrazi, skupovi riječi

Nedjelju dana bir hafta

To znači onun manası, kastettiği…
Prošlo je dvadeset minuta yirmi dakika geçmiş
Izvinite što sam zakasnila geç kaldığım için affedin
Spavao je ( spavati , spavam ) uyuyor ( uyumak )

A) Glagolski radni pridjev

Gramer genel bilgi notlarına bakarsanız, burada fiillerin

cümle içerisinde kullanılırlarken sonlarına, kelimelerin cinslerine
uygun olarak son ekler aldıklarını hatırlayacaksınız.-ti ile biten
fiillerde ki değişime örnek;

U singularu u pluralu

Učiti- učio učiti- učili

Učiti – učila učiti- učile
Učiti- učilo učiti- učila

Bu kurala uymayan fiillere örnekler ; ( -ći ile bitenler )

İći = išao, išla, išlo, išli, išle

Doći = došao, došla, došlo, došli, došle, dolša
Stići = stigao, stigla, stiglo, stigli, stigle, stigla

B) Perfekt glagola učiti

1. sam smo
2. si ste
3. je su
Aşağıda bu zaman yapısı ile ilgili örnekler verilmiştir;

Potvrdni oblik

Singular

1. ( ja ) sam učio ( učila ) - učio (učila ) sam

101
BOŞNAKÇA GRAMER

2. ( ti ) si učio (učila) - učio (učila ) si

3. ( on ) je učio - učio je
4. ( ona ) je učila - učila je
5. ( ono ) je učilo - učilo je

Plural

1. ( mi ) smo učili (učile ) - učili (učile ) smo

2. ( vi ) ste učili (učile ) - učili (učile ) ste
3. ( oni ) su učili - učili su
4. ( one ) su učile - učile su
5. ( ona ) su učilo - učila su

Odrični oblik

Singular Plural

1. ( ja ) nisam učio (učila ) ( mi ) nismo učili (učile )

2. ( ti ) nisi učio (učila ) ( vi ) niste učili (učile)
3. ( on ) nije učio ( oni ) nisu učili
4. (ona ) nije učila ( one ) nisu učile
5. ( ono ) nije učilo ( ona ) nisu učila

Upitni oblik

Singular
1. da li sam ( ja ) učio (učila)
2. da li si ( ti ) uči0 (učila )
3. da li je ( on ) učio
4. da li je ( ona ) učila
5. da li je ( ono ) učilo
- jesam li ( ja ) učio (učila )
- jesi li ( ti ) učio (učila )
- j eli ( on ) učio
- j eli ( ona ) učila
- j eli ( ono ) učilo

Plural
1. da li smo ( mi ) učili ( -le )
2. da l iste ( vi ) učili ( -le )
3. dali su ( oni ) učili
4. da li su ( one ) učile
5. da li ( ona ) učila
- jesmo li ( mi ) učili (učile )
- jeste li ( vi ) učili (učile )
- jesu li ( oni ) učili
- jesu li ( one ) učile
- jesu li ( ona ) učila

102
BOŞNAKÇA GRAMER

Not. jesam` lı cevap sorularında şu şekilde cevap verebilirsiniz;

Jesu li oni učili?- Jesu. — Završan

SEDMA LEKCIJA

I ) PIONIRSKA DOLINA

Fatma je danas srela Adrijanu. Ona stanuja blizu Pionirske dolline.

Fatma je jednom bila kod nje.Upoznala je i njenu obitelj.

Fatma : Leyla, hočeš li sutra ići sa mnom u Pionirsku dolinu?

Leyla : Šta ima tamo?
Fatma : Nekad jet o bio zoološki vrt. Ne znam da li je sada otvoren.
Adrijana ide s djecom.
Leyla : Žao mi je, ne mogu. Sutra sam planirala posjetiti muzej.
Fatma : Možeš odložiti za drugi dan. Možemo ići zajedno, ako
hočeš.
Leyla : Imaš pravo. Mogu telefonirati i saznati da li rade
nedjeljom. Ne. Prekosutra moram naučiti novu lekciju. Nisam
naučila nove riječi i gramatiku.
Fatma : Ja sam bil ana časovima i mogu ti pomoći.Ne brini.
Leyla : Najviše volim vidjeti ptice u zoološkom vrtu. A ti?
Fatma : Adrijana kaže da su djeca mogla vidjeti lava i lavicu,
medvjeda, kamilui žirafu, zebru, tigra, jazavca, vuka, Također,
mnoge vrste ptica.
Leyla : Sigurno tamo ima ljuljaška, tobogan i mali voz za djecu.
Fatma : Drago mi je da sam te nagovirila da pođeš.
Leyla : Možemo napraviti sendviče kao da idem ona izlet. Šta
kažes?
Fatma : Dobro ideja. Važi.

2 ) VJEŽBE

Maho uči s drugom. Leyla uči s drugaricom.

Stanuje s prijateljum. Stanuje s prijateljicom.

103
BOŞNAKÇA GRAMER

- S kim uči Maho?

- S prijateljem.
- Da li on uči s Ahmetom?
- Ne. On uči s Hasanom. Maho stanuje s Hasanom.
- S kim Leyla stanuje?
- Da li večeras ide s prijateljicom u kino?
- Ne.
Ja hoću kupiti knjigu. Oni hoće kupiti poklon.
Ja mogu Oni mogu.

- Hoću kupiti poklon. Ne znam šta da kupim.

- Možete kupiti knjigu.
- Neću kupiti knjigu. Moj grug ne zna bosanski.
- Mi hoćemo ići u grad. Možemo ići zajedno. Hoćete li?
- Hoćemo.
- Fatma i Leyla idu u Pionirsku dolinu. Neće da uće.
- Sutra mogu ućiti.

- Leyla, hoćeš li ići sa mnom u kino?

Hoćeš li ići sa nom u kino? Ne mogu ići s tobom.

- Danas ne mogu ići s tobom. Ućim s Fatma. Treba s njom da

naučim novu lekciju.
- Ti obično učiš s drugaricom?
- Ona je večeras slobodna. Sutra idemo u Pionirsku dolinu.
- S kim ti učiš?
- Ponekad učim s Hasanom. On studira medicinu. Puno je
zauzet.
- On ti može pomoći ako hoće.
- Hoće.Često mi pomaže.Ja stanujem s njim.

3 ) SAMOPOSLUGA

Selma i Dina su otišle u samoposlugu. Tu one svakog danakupuju

hljeb, mlijeko i voće.
U samoposluzi mogu kupiti i druge stvari : cigarete , saoun,
dezodorans, čarape, slatkiše, Kahvu.

104
BOŞNAKÇA GRAMER

Dina : Da kupimo školjku jaja, maslac, prašak za pecivo, i jedan

kilogram šećera.
Selma : A brašno?
Dina : To ima kod kuće.
Selma : Zaboravila sam kupiti cigarete. Znam da pušim mnogoi ali
ne mogu manje.
Prodavačica: Evo račun, izvölite.
Selma : Izvinite, trebamo kesu.

4 ) VJEŽBE

Svakog dana kupujem hljeb.

Svakog dana sam kupovao u samoposluzi.

- Samoposluga je blizu moje kuće.U samoposluzi kupujemo

razne stvari.
- Ja kupujem hljeb i mlijeko u samoposluzi. Hasan kupuje
cigarete.
- Koje cigarete on kupuje?
- ‘ Malboro ‘.U Americi je kupovao druge cigarete.

On je otišao s prijateljima. Ona je otišla s prijateljicama.

- Hasan je otišao s Merijom i Helenom u grad.

- S drugaricama.
- Merijema uči s drugovima i drugaricama. Ona uči sa
studentima iz Tajlanda i ŠPanije.
- Danas neče učiti.Ide u grad.Hoće da kupi kasetu.Ona
voloi slušati mıziku s prijateljima.
- Yusuf nije s njima.On piše pismo.
- Hasan je sinoć napisao pismo.
Hoćete li ići s nama? Ne mogu ići s vama.

- Mi idemo u restoran. Hoćete li ići s nama?

105
BOŞNAKÇA GRAMER

- Ne mogu ići s vama. Idem s drugaricama u katedralu.

- On svakog dana ide u džamiju.
- Jučer su obišli sinagogu i pravoslavnu crkvu.
- Imate li vremena da večerate s nama? Poslije možete
prošetati obalom do kuće.Lijepa je večer.

5. TEKST
Maho stanuje s drugom. Njegov drug Halil studira medicinu. On
puno uči.Želi biti dobar doktor. Maho ponekad s njim uči bosanski.
Jučer je išao s Selmom u kino. Ona je prvo išla u samoposlugu.
Kasnila je na sastanak. Gledali su neki indijski film. Selma se
naplakala.

Domaći zadatak

I- Stavite glagol ‘ htjeti ‘ u odgovarajući oblik;

On učiti.(htjeti)
On hoće učiti.
1. Ja kupiti knjigu.
2. Fakta učiti.
3. Oni doći.

II- Stavite u slijedećim rečenicama glagol ‘ htjeti ‘ u

odrični oblik;

Hoće učiti.(šetati)
Neće šetati.

1. Hoću jesti.(piti)
2. Mi hoćemo igrati.(pjevati)
3. Vi hoćete kupiti knjigu.(ploču)

III- Stavite glagol ‘ moći u odgovarajući oblik ;

On doći.( moći)
On može doći.

106
BOŞNAKÇA GRAMER

1. Hasan i Marija ići u pozorište.

2. Da li vi doć?
3. Ja Doći.

IV- Stavite imenice u odgovarajući oblik ;

Ona uči s ( drug)

Ona uči s drugom.

1. Selma stanuje s (prijateljica)

2. Mi učimo s (drug)
3. Ko ide u kino s ?(Selma)
4. Oni štaju s (drugovi)

V- Stavite lične zamjenice u odgovarajući oblik;

Hoćete li sa kino?(ja)
Hoćete li sa mnom u kino?
1. Mogu li govoriti s ? (vi)
2. Hoćete li da učite s ?(mi)
3. Lora stanuje s (Ona)
4. Maho stanuje s (On)

Riječi
Sedma ( sedam, -a, -o ) yedinci
Pionir öncü
Dolina vadi
Sresti( srela ) rastlamak, tesadüf
etmek
Obitelj aile
Hočeš li ( htjeti, hoču ) istermisin,-cek misin?
Sutra yarın
S ( sa) ile
Sa mnom benim ile
Tamo orada, orası

107
BOŞNAKÇA GRAMER

Nekad birkere
Zoološki vrt hayvanat bahçesi
S djecom çocuklarla
Mogu ( moći ) - e bilirim, yapabilirim
Planitari plan yapmak
Posjeta ziyaret etmek
Muzej müze
Odložiti geçikmek, tehir etmek.
Ertelemek
İmaš pravo ( imati pravo ) haklı olmak, doğru olmak
Saznati bilmeye gelmek,
öğrenmeye gelmek
Nedjelja cumartesi
Prekosutra yarından sonraki gün
Naučiti öğrenmek
Brinuti se alakadar olmak, ilgilenmek
Ptica kuş
Lav aslan
Medvjed ayı
Kamila, deva deve
Tigar kaplan
Jazavac blok, set, mânia
Vuk kurt
Najviše çoğunlukla, ekseriyetle
Sigurno elbette, eminolarak
Ljuljaška salıncak
Voz, vlak tren
Nagovoriti ikna etmek
Napraviti yapmak
Sendvič sandiviç
İzlet piknik
İdeja fikir, düşünce
Važiti (važi ) önemsemek, değer vermek
S prijateljicom ( -a ) arkadaşımla birlikte
S kim kiminle
Neću ( htjeti ) istemem ( isterim )
Neće istemezler
Sa mnom benimle
S tobom sizinle

108
BOŞNAKÇA GRAMER

S njom ( ona ) onunla

S njim ( on ) onunla
Samoposluga süpermarket
Otišla ( otići, otišao ) o gitti ( gitmek )
Tu burası, burada
Kupuju (kupovati, kupujem, kupovao,-la,-lo) satın aldılar ( satın
almak )
Hljeb ekmek
Mlijeko süt
Voće meyve
Stvari ( stvar ) seyler ( şey )
Sapun sabun
Čarapa çorap
Slatkiš tatlılar
Školjka kabuk
Jaje ( jaja ) yumurta ( lar )
Maslac tereyağ
Prašak pasta tozu
Pecivo ( peći ) iyi pişirmek ( pişirmek )
Brašno un
Sok meyve suyu
Maramica paket kâğıt mendil
Pušiti manje ( malo ) za sigara içmek ( az )
Račun ( računati ) hesap ( hesaplamak )
Kesa kese, cüzdan, çanta
Sinoć geçen gece
Džamija cami
Pravoslavac …nın üyesi, nın orijinli olan
Vrijeme ( -na ) zaman ( hava )
Obala (-om, instr. ) sahil, kıyı
Puno çok ( sayılamayan miktarlar i
çin kullanılır )
Ponekad bazen
Naplakati se duygulanıp ağlamak
Voljeti ( volim, volio, voljela ) sevmek ( severim, sever )

Izrazi, skupovi riječi

Blizu kuće evin yakınında
Blizu doline vadinin yanında

109
BOŞNAKÇA GRAMER

Sa nama bizimle
Sa vama sizinle
Sa njima onlarla

A ) GLAGOLI HTJETI I MOĆI;

Geniş zamanda ‘ Htjeti ve Moći ‘ fiilerinin, cümle ve kısa cümle

içinde kullanılışları.

Potvrdni oblik

1. hoću (ja) ću 1. hoćemo (mi) ćemo

2. hoćeš (ti) ćeš 2. hoćete (vi) ćete
3. hoće (on) će 3. hoće (oni) će
(ona) će (oni) će
(ono) će (ono) će

Odrični oblik

1. neću nećemo
2. nećeš nećete
3. neće neće
‘Moći ‘ fiili; -u - me
Potvrdni oblik. -š - te
-e -u
1. mogu možemo
2. možeš možete
3. može mogu

Odrični oblik

Singular plural
1. ne mogu ne možemo
2. ne možeš ne možete
3. ne može ne mogu

B ) GLAKOLSKI VID: Boşnakça da filer, belirti ve aksiyon durumlarına

göre iki gruba ayrılırlar.

110
BOŞNAKÇA GRAMER

a) Mükemmel ( svršeni-perfektivni ),
b) mükemmel olmayan (nesvršeni-imperfektivni) cümleler.

Primjeri ( örnekler ) :

İmperfektivni ; Oni kupuju hljeb. Kupiti

Mi puno učimo bosanski učiti
Ona često piše pisma pisati
Kupio sam knjigu kupiti

Perfektivni ; Naučio je lekciju. Naučiti

Zapisao sam tvoj telefon. Zapisati

Prefiksom: Önek. Fiillerin önlerine gelerek, yeni kelimeler türeten

yapılardır.

Primjeri s prefiksom:

Za iz
Pre pre
İs pisati po gledati
U za
Ot u
Na o

C ) INSTRUMENTAL: Sosyal yapılı kelimelerin tekil ve çoğul halleri.

—sa ( veya –s ) kullanılan cümleleredeki yapılara örnek, tekil ve
çoğul olarak aşağıda verilmiştir.

—Sessiz biten erkil isimlerde Instrumental yapı;

Singular Plural
On uči sa studentom. On uči sa studentima.
On stanuje s drugom. On stanuje s drugovima.
Razgovara s prijateljem. Razgovara s prijateljima.

111
BOŞNAKÇA GRAMER

Sonu aşağıdaki gibi biten kelimelerin tekil yapıları – em ile

sonlanır. Ama çoğul yapılırken – ima eklenir. (J, lj, nj ,č ,ć ,š , ž,
đ, c )

Brojem, kraljem, konjem, ključem, košem, nožem, vicem…

Šetala je s drugaricom. Šetala je s drugaricama.

Uči s prijateljicom. Uči s prijateljicama.

— Dişil kelimelerde Instrumental yapı ( sosyallik ) ;

— a ile biten tekil Dişil kelimeler sonlarına -om, çogulları ise – ama
alırlar.

D ) INSTRUMENTAL LIČNIH ZAMJENİCA: Personel, şahıs instrumen-

tal cümle yapıları.

On uči sa mnom. ( ja ) Šetao je s nama. ( mi )?

On govori s tobom. ( ti ) Mogu li govoriti s vama? ( vi )

Drug uči s njim.( on, ono )

Drug uči s njom. ( ona ) Učim s njima. ( oni, one , ona )

Not: Instrumental ‘ s kim ‘ ile , ko ? anlamlı soru yapısı; S kim

učite?

112
BOŞNAKÇA GRAMER

E ) GLAGOLSKI TRPNI PRIDJEV : ( Geçmiş veya edilgen cümle

yapıları).

Singular Plural
voljeti
- n - ni
voljen voljeni
- na - ne
ž.r. voljena
- no - na
voljene
-
sr.r. voljeno
voljena
- en - eni
- ena - ene
m.r.
- eno - ena

- ven - veni
- vena - vene
zatvoriti / otvoriti
- veno - vena
ž.r. zatvoren
ztvoreni
- jen - jeni
sr.r. zatvorena
- jena - jene
zatvorene
- jeno - jena
zatvoreno
- t - ti
zatvorena
- ta - te
- to - ta
čuti
m.r. čuven
čuveni
ž.r. čuvena uveneč

sr.r. čuveno
čuvena

m.r. odbiti/dobiti
ž.r. odbijen odbijeni
sr.r. odbijena
odbijene

113
BOŞNAKÇA GRAMER

odbijeno
odbijena

m.r. zbrinuti
ž.r. zbrinut
zbrinuti
sr.r. zbrinuta
zbrinute
zbrinuto
zbrinuta

Prozor je otvoren.
Vrata su zatvorena.
On je spreman za ispit.

OSMA LEKCIJA

1. U POŠTI

U pošti ima uvijek mnogo ljudi. Oni kupuju koverte, marke ili
razglednice.Čekaju da predaju paket, preporučeno pismo, telegram
ili da telefoniraju. Azra je došla u postu. Treba da pošalje telegram
prijateljici za rođendan. Mejrema živi u İstanbulu. I Hasan je došao
u poštu. Hoće da preda pismo ocu i majci. On je već dva puta pisao,
ali nije dobio odgovor.

Hasan : Hoće da pošaljem preporučeno pismo roditeljima.

Mogu li dobiti formular?
Službenitsa : Izvolite. Predajte pismo na šalter broj četiri.
Azra : Molim vas, hoću da pošaljem telegram. Mogu li
dobiti formular?
Službenitsa : Izvolite, izaberite.
Azra : Za rođendan.Ovaj je lijep.
Službenitsa : Napišite adrersu i poruku.
Azra : Izvinite, kada će biti uručen?
Službenitsa : Danas.
Azra : Hvala.

114
 BOŞNAKÇA GRAMER

2. VJEŽBE

ON JE PISAO PRIJATELJU. ONA JE PISALA

PRIJAJELJICI
- Kome ste pisali?
- Pisao sam drugu.
- Već dva puta sam poslala pismo ocu i majci. Još
nisam dobila odgovor.Jučer sam poslala telegram
bratu.
- Hoću da pošaljem telegram sestri. Idem u poštu.
- Molim vas predajte ovo pismo. Pisala sam drugarici.

HOČEŠ LI MENİ PISATI? MOGU TEBI PISATI SVAKOG DANA.

Mİ TI

- Da li pišete prijatelju?
- Njemu pišem često. Svake nedjelje mu pošaljem pismo. I
on meni piše jednom nedjeljno.
- Da li pišete prijateljici?
- Da. Pišem i njoj. Pišem joj svakog dana.

DAJTE MI JEDAN KOVERAT JEDNU MARKU JEDNO PISMO

DVA KOVERTA DVIJE MARKE DVA PISMA
TRI KOVERTA TRI MARKE TRI PISMA
ČETRI KOVERTA ČETRI MARKE ČETRI PISMA
PET KOVERATA PET MARAKA PET PISAMA

- Dajte mi, molim vas, šest koverata i šest maraka.

- Koje marke želite?
- Za Francusku.Hoću da pošaljem šest pisama avionom.
- Izvolite.Marka za Francusku košta sto sedamdeset
dinara.Koverat za avionsko pismo je sto dvadeset
dinara.Svega dvjesta devetdeset dinara.
- Izvinite, završio sam telefonski razgovor.Kabina br. 5.
- Dužni ste hiljadu petsto dinara.
- Izvolite dvije hiljade.

115
BOŞNAKÇA GRAMER

- Izvinite, da li imate sitno petsto dinara?

- Da.Imam.Izvolite.
- Velika hvala.

3. TELEFONSKI RAZGOVOR

Azra je telefonirala Lejli. Ona je iz Bagdada. Već dvije

godine je u Sarajevu. Studira medicinu. One se znaju iz džamije.

Azra : Molim vas, da li je to broj 646-208?

- Jeste. Koga trebate?
Azra : Mogu li govoriti sa Lejlom?
- Možete.Pričekajte, molim vas.
Lejla : Ovdje Lejla.
Azra : Selam, Lejla.ŠTa radiš?
Lejla : Selam. Pišem pisma sestri, bratu i roditeljima.A
ti?Zoveš od kuće?
Azra : Ne.Zovem te iz pošte.Poslala sam Mejremi telegram za
rođendan.Ovdje je i Hasan .On je poslao pismo
roditeljima.Hošeć s nama na kahvu?
Lejla : Žao mi je.Ne mogu stići.Sutra imam ispit.
Azra : Onda se čujemo sutra poslijepodne.
Lejla : Naravno.
Azra : Allahimanet.
Lejla : Allahimanet.

4. VJEŽBE

KUPIO JE KNJIGE PRIJATELJIMA.

KUPILA JE KNJIGE PRIJATELJICAMA.

- Kupio sam knjige drugovima.

- Mogu li da vidim?
- Jučer sam im poslao knjige.
- Kome ste danas poslali paket?
- Sestrama.Kupio sas im lijep poklon.Njima često kupujem
knjige i ploče.

116
BOŞNAKÇA GRAMER

IMATE LI TELEFON? MOGU LI TELEFONIRATE?

- Imate li telefon u stanu?

- Da.Broj mog telefona je 654-217.
- Kada vam mogu telefonirati?
- Svako poslijepodne.
- Zapišite, molim vas , broj našeg telefona : 540-
729.Telefonirajte nam.Mi smo kod kuće svaku večer.
- Hasan zna broj vašeg telefona.On često telefonira i
vama i nama.

5. TEKST
Lejla je dolša u Bosnu da studira medicinu. U Sarajevu je vać
dvije godine. Ona ima ispit i ne može ići u grad kada hoće.Puno
uči.Želi biti dobar doktor. Hasan je išao u poštu. Poslao je
roditeljima pismo. Pisao im je već dva pisma. Oni mu nisu
odgovorili. Azra je poslala telegram Mejremi za rođendan.Ona
živi u İstanbulu.Hasan i Azra idu na kahvu u Hotel ‘’ Bosna ‘’.

Domaći zadatak :

I ) Stavite glagol ‘ hdjeti ‘’ u odgovarajući oblik.

ONI SU JUČER .KUPİTİ MARKE.(HTJETİ)
ONI SU JUČER HTJELI KUPITI MARKE.

1. On je doći.
2. One su Kupiti koverte jučer poslijepodne.
3. Oni su telefonirati prije dva dana.
4. Vi ste ići u kino.
5. One su poslati pisma, ali su zakasnile.
6. Mi smo gledati televiziju.
7. Ja sam Slušati pjesme do popnoći.
2 ) Dopunite rečenice odgovarajućim oblicima glagola moći :
JA SINOĆ OTIĆI U POŠTU.( MOĆI )
JA SAM MOGAO SINOĆ OTIĆI U POŠTU.

117
BOŞNAKÇA GRAMER

1. Oni doći kod nas.

2. On kupiti knjigu.
3. Ona telefonirati.
4. Ti kazati istinu.
5. Vi sačekati pet minuta.

3 ) Doputine slijedeće rečenice:

KUPILA SAM KNJIGE.( 2 )
KUPILA SAM DVIJE KNJIGE.

1. Dajte mi koverta. ( 2 )
2. Kupila je maraka.( 5 )
3. Poslala je pisma.( 2 )
4. Poklonila je slike.( 3 )
5. Kupila je olovke.( 2 )

4 ) Dopunite rečenice riječima u zagradi:

ONI SU PISALI ( DRUG )
ONI SU PISALI DRUGU.

1. Pisala sam ( drugarica)

2. On je poslao pismo (drugovi )
3. Kupio je knjigu ( brat )
4. Telefonirao je ( roditelji )
5. Kupio je poklon ( prijateljica )

5 ) Dopunite rečenice riječima u zagradi:

ONA JE TELEFONIRALA ( JA )
ONA MI JE TELEFONIRALA.

1. Ja sam telefonirala ( on )
2. Hasan je Pisao ( oni)
3. Mi smo elefonirali. (vi)
4. Telefonirala je. ( mi )
5. Telefonirao sam da dođu.( oni, one, ona )
6. On je telefonirao ( on )

118
BOŞNAKÇA GRAMER

7. Telefonirao je. ( ja )
8. je telefonirao ( ti )
9. je telefonirao ( oni, one, ona )
10. je telefonirao ( ja )

6 ) Dopunite rečenice riječima u zagradi :

1. Telefonirala je ( drugarica )
2. Pisao je ( brat )
3. Kupio je poklon ( sestra )
4. Poslao je telegram ( majka )
5. Pisao je ( drug )
6. Javio se ( prijatelj )
7. Telefonirala je (sestra )
8. Poklonio je knjige ( drugovi )
9. Da oje cvijet ( prijateljica )
10. Dala je savjet dijete )

Riječi

Osma ( osmi, - a, -o ) sekizinci

U pošti ( pošta ) postahanede
Koverta ( koverte ) zarf ( lar )
Marka ( marke ) pul ( lar )
İli veya
Razglednica ( razglednice ) kartpostal ( lar )
Predati ( predaju, predam, predao, predala) mektup göndermek,
postalamak
Preporučeno (-en,-a,-o ) kaytetmek, işlemek
Paket paket, koli
Pismo mektup, harf
Telefonirati telefon etmek
Poslati ( pošalje, pošaljem, poslao,-la,-lo ) göndermek
Rodendan doğumgünü
Ocu ( otac ) onun babası ( baba )
Majci ( majka ) onun annesi ( anne )
Dobiti almak
Odgovor cevap
Roditeljima ( roditelji ) onun ebeveyni (
ebeveyn )

119
BOŞNAKÇA GRAMER

Formular form, şekil

Šalter pencere, sıra
İzabrati seçmek
Poruka mesaj, ileti
Uručen ( uručiti ) dağıtım ( dağıtmak )
Bratu ( brat ) kardeşime ( kardeş )
Sestri ( sestra ) kızkardeşime ( kızkardeş )
Meni, mi ( ja ) bana (ben )
Njemu, mu (on ) ona ( erkek o )
Njoj, joj ( ona ) ona ( kız o )
Svega hepberaber
Razgovor onuşma, karşılıklı konuşma
Dug ( dužnik ) borç ( borçlu )
Sitan ( sitno ) novac ufak bozukluk, ufak peşinat
Velika ( velik ) büyük
Koga ( ko ) kimin ( kim )
Trebati İhtiyaç içinde olmak,
gereksinmek
Pričekati ( pričekajte ) beklemek ( bekle! )
Zvati ( zovem, zvao, zvala ) çağırmak, tlf. la aramak
İspit izah etmek
Htio sam (htjeti, hoću,htio, htjela,-lo) istiyorum ( istemek )
Ali fakat
Nisam magao ( moći, mogu ) yapamam ( mümkündeğil,
yapılamaz )
Njima, im ( oni, -e, -a ) onlara ( onlar )yapamadım
U stanu ( stan ) benim yerimde, daire, evde,
katımda
Zapišite ( zapisati,-la,-lo ) sen yaz ( yazmak )
Večer gece
Nama, nam bize ( biz )
Vama, vam size ( siz )

Izrazi, skupovi riječi :

Jednom nedjeljno haftada bir

Avionom ( avion ) uçakla ( uçak )
Avionsko pismo hava yoluyla mektup
Broj mog telefona benim tlf. Numaram

120
BOŞNAKÇA GRAMER

Broj našeg telefona bizim telefon numaramız

Broj vašeg telefona sizin tlf. Numaranız

I.RADNI PRIDJEV GLAGOLA ‘ HTJETI ‘

Htio htjeli
Htjela htjele
Htjelo htjela

II. RADNI PRIDJEV GLAGOLA ‘ MOĆI ‘

Mogao mogli
Mogla mogle
Moglo mogla

III. DATIV [ fiillerin cümlede edat olmaksızın kullanılışı ki fiile direk

olarak etki eder. Bu hal ingilizcedeki ‘ to ‘ edatı ile eşdeğerdir.( - e ,
-a , -la,-le ) ]

a) Erkil cümle yapısı;

Singular Plural

Poslao je grugu telegram. Poslao je drugovima knjige.

Pisao je prijatelju. Pisali su prijateljima.

b) Dişil cümle yapısı:

Telefoniraala je drugarici. Telefonirala je drugaricama.

Kupila je knjigu sestri. Kupio je knjigı sestrama.

121
BOŞNAKÇA GRAMER

Napomena : ( not )

K, g, h ile biten isimler bu yapı da c, z, s ile değişikliğe uğrarve ‘ i ‘

ile sonlanırlar.

Majka majci, samoposluga samoposluzi, siromah siromasi

III Dativ ličnih zamjenica ( Dativ hlade şahıs zamirleri )

1. Meni je pisao. Pisao mi je ( ja )

2. Tebi je telefonirao. Telefonirao ti je (ti )
3. Njemu je poslao pismo. On mu je poslao pismo ( on, ono )
4. Njoj sam poklonila knjigu. Poklanila sam joj knjigu ( ona )
5. Nama je pisala. Pisala nam je ( mi)?
6. Vama nije pisala. Nije vam pisal ( vi )
7. Njima sam rekao da dođu.Rekao sam im da dođu (oni, -e, -a)

Not : ‘ ko ‘ nun dativ hali de ‘ kome ‘ dir.

DEVETA LEKCİJA
DERS–9

1. U STANU
Lejle je dolša kod Azre prvi put. Azra stanıje s roditteljima u
stanu. Stan je na drugom spratu. Njegovi prozori gledaju na ulicu.

Azra : Lejla, hoćeš li pogledati satn?

Lejla : Hoču, ako ti želiš.
Azra : Ov oje predsoblje.To je polica za obuću.Tamo je vješalica
za kapute.Ovdje je i telefon.
Lejla : Predsoblje nije malo.Lijepo je.
Azra : On oje dnevna soba, a ovdje je kuhinja. İz dnevne ulazim u
spavaću sobu. Kuhinja i trpezarija su zajedno. İz kuhinje idem u
ostavu.
Lejla : Krasan je raspored.
Azra: Tam oje kupatilo, banja. Zahod je odvojen.

122
BOŞNAKÇA GRAMER

Lejla : Lijepo ste namjestili stan. Nema puno stvari, a ima sve
potrebno za stanovanje.
Azra : Idemo prvo u dnevnu sobu. Tu pijemo kahvu.
Lejla : Sve je divno. Da li imate balkon?
Azra : Naravno. Ljeti najviše vremena provodim na balkonu. Iz
dnevne sobe idem ona balkon.
Lejla : Zaista je predivan pogled na ulicu i grad.

2. VJEŽBE

PISAO SAM O PRİJATELJU. PISALA SAM O

PRİJATELJICI
- O kome ste razgovarali?
- O drugu i drugarici koji su u Švedskoj.Ćesto mi pišu.
- O čemu vam pišu?
- Pišu mi o zemlji i o gradu u kome žive.Šahman i Hanka
su već dvije godine tamo na specijalizaciji.
- Ja ih dobro poznajem.Zajedno smo radili u bolnici.

DA L İ STE GOVORİLİ O MENİ? MNOGO SMO PRİČALİ O TEBİ

- Puno smo pričali o vama.

- Šta ste govorili o meni?
- Sve najbolje.
- Da l iste razgovarali o Kseniji i Ivanu?
- Da.Pričali smo i o njemu i o njoj.
-
ON SE NALAZİ U SARAJEVU. ONİ SE NALAZE U BOSNİ.
NALAZİ SE NALAZE SE.

- Gdje se nalazi Hotel ‘’ Bosna’’ ?

- Nalazi se u centru grada. Imam sobu u tom hotelu.
- Gdje su sada Enver i Sevda?
- Oni se nalaze u Njemačkoj.

123
BOŞNAKÇA GRAMER

3. PISMA
Subata, 27. II 19…
Dragi oće i majko,

Već tri mjeseca sam u Sarajevu. Mnogo radim i vrijeme mi brzo

prolazi. Dobro sam. Našao sam lijep stan. Nije daleko od Centra gdje
učim bosanski jezik.
Jučer sam sreo Azru. Ona je moja prijateljica iz Sarajeva. nski
jezik. Pisao sam vam o Sarajevu ranije. Sinoć sam bio na večerei
kod nje. Bili su i njeni roditelji. Dugo smo razgovarali o radu i o
životu u Iranu. Kako ste vi?
Da li ste svi zdravi? Pišite mi o svemu.
Voli vas
Hasan

4. VJEŽBE
PRIČAO JE O DRUGOVİMA SA FAKULTETA.
GOVORIO JE O STANU, O LIJEPOM KUPATILU.
PISAO JE O NJIMA.

- O kome ste pričali?

- O Hasanu, Lori, Selma, Lejli, Ingrid, Darku, Ivanu. O nijema
sam pisao roditeljima.
- Da li vam je pričao o njima. Oni su dobri ljekari.
- Da li ste čitali novine? Pisali su o njima.
- Čitao sam. Azra mi je pričala o nama.

PRIČALA SAM DRUGOVİMA I DRUGARİCAMA.

PRIČALA SAM İM.
NJIMA SAM PRIČALA.

- KOme ste pričali o nama?

- Prijateljima i prijateljicama.
- Da li pišete drugu i drugarici?
- Pišem im svake nedjelje. Njima sam jučer poslala pismo.

124
BOŞNAKÇA GRAMER

KOJI JE DANAS DATUM?

- Danas je dvadeset osmi august hiljadu devetsto………( 28.VIII

19….) godine.Koliko dana učite bosanski?
- Da li znate kako sa zovu mjeseci u godini?
- Naravno. Zovu se :

Januar ili siječanj

Februar veljača
Mart ožujak
April travanj
Maj svibanj
Juni lipanj
Juli srpanj
August kolovoz
Septembar rujan
Oktobar listopad
Novembar studeni
Decembar prosinac.

- Gdje se nalazi druga grupa?

- Druga grupa je sada u učionici br. 8. Prvi čas ima u
laboratoriji, a drugi i treći s profesorom.

5. TEKST

Hotel ‘’ Saraj ‘’ nalazi sen a Bembaši. Mnogi ljudi tamo šetaju

kad je lijepo vrijeme. Hotel ima lijepe sobe. Ima i krasan pogled na
grad.
Selma i Lejla vole tamo sjediti i razgovarati. Ponekad odu tamo
na večeru. Tamo su srele Roberta i Hasana. S njima su pile kahvu i
pričale o Sarajevu.

Domaći zadatak

I) Dopunite rečenice odgovarajućim oblicima glagola

nalaziti se:

Ja se nalazim na času.

125
BOŞNAKÇA GRAMER

1. Hotel ‘’ Bosna ‘’ u centru grada.

2. Gdje se Hotel ‘’ Saraj’’ ?
3. Hotel ‘’ Holiday Inn’’ blizu Željezničke stanice.
4. Oni se U Centru.

II) Dopuni rečenice riječima u zagradi:

Pisao je o ( Sarajevo )
Pisao je o Sarajevu.

1. Pisala mi je o ( Norveška )
2. Govorila ma je o ( Bosna )
3. Pričali su o raznim ( gradovi )
4. Često govore o ( drugarice )

III) Dopunite rečenice riječima u zagradi :

Ja sam pisala o ( on)
Ja sam pisala o njemu.

1. Oni su razgovarali o ( ona )

2. Darko je govorio o ( ti )
3. On je čitao o ( mi )
4. Mi smo slušali o ( oni )
5. Da li je Hasan telefonirao ( vi )

IV) Napravite pitanja od slijedećih rečenica :

1. Oni se nalaze dva mjeseca u Bosni.

2. One se nalaze godinu dana u Sarajevu.
3. Čitali su o Sarajevu.
4. Čuli su puno o Sarajevu i Bosni.
5. Govorili smo o drugovima i drugaricama.
6. Ona je pričala o tebi.

V) Satavite pismo : ( bir kelime yazın )

1. Ja sam u Već mjeseca ( godina )

2. Stanujem u

126
BOŞNAKÇA GRAMER

3. Svakog dana idem na

4. Mnogo
5. Primite puno pozdrava od

Riječi

Stan daire, kat, ev

Prvi ilk, birinci
Prvi put ilk kez, ilkinde
Drugi ikinci
Sprat döşeme
Prozor pencere
Gledati bakmak, görmek
Ulica cadde
Pogledati bakmak, gözkulak olmak
Predsoblje giriş, giriş
Polica raf, kitap rafı
Obuća ayakkabı
Vješalica hangar
Kaput ceket, palto
Kaputi örtmek
Malo az
Dnevni günlük
Dnevna soba oturma odası
Kuhinja mutfak
Ulaziti ( ulazim ) içeri girmek ( girdim )
Spavaća soba yatak odası
Trpezarija yemek odası
Zajedno birlikte
Ostava kiler, depo
Krasan, lijep güzel, hoş
Raspored düzene koyma, tertipleme
Tamo orada
Kupatilo ( banja ) banyo, duş odası
Zahod klozet, ayakyolu
Odvojen ayrılmış
Namjestiti yerleştirmek, koymak
Stvar şey
Sve her şey, tümü

127
BOŞNAKÇA GRAMER

Potreban, -o gerekli, lazım

Stanovanje yaşam alanı, mesken, ikametgâh
Piti içmek
Naravno elbette
Ljeto yaz mevsimi
Najviše çok
Provesti zaman geçirmek
Zaista gerçekten
Predivan çok güzel, harika
Pogled bakmak
O kome kim hakkında
O čemu kimin hakkında
Radili smo ( raditi, radim,
radio, radila ) ne hakkında( ne ), çalışmak, çalıştık
bolnica , -i hastahane
ih ( oni ) onların ( onlar )
najbolje en iyisi
nalazi se ( nalaziti se,
nalazim, nalazio ) bulmak, bulunmak
dragi ( draga, - o ) sevgili
oče ( otac ) baba
majka anne
mjesec ay
brzo çabucak, çabuk
prolaziti direk geçmek, ….ile geçmek
dobra sam iyiyim
naći ( našao ) bulmak
jučer dün
ljepotica güzel, şahane
pomoći ( pomagati ) yardım etmek
rano, ranije erken, evvelce
sinoć dün gece
na večeri yemekte
rad iş
život hayat, yaşam
zdrav sağlıklı
svi hepsi, tümü
pričao je ( pričati ) konuşuyordu ( konuşmak, söylemek)
novine gazete

128
BOŞNAKÇA GRAMER

danas bugün
datum tarih
ttreći üçüncü
ljudi insan
šetati yürümek
ponekad bazen
otići gitmek

Izrazi, grupe riječi

Sve najbolje hepsi mükemmel

Brzo mi prolazi vrijeme zaman benim için çabuk geçti
Mjesec dana bir ay
Koji je datum danas? Bugün hangi gün?
Lijepo vrijeme harika, güzel hava

REDNI BROJEVI :

1. PRVİ, PRVA , PRVO BİRİNCİ

2. DRUGİ, DRUGA , DRUGO İKİNCİ
3. TREĆI , TREĆA , TREĆE ÜÇÜNCÜ
4. ČETVRTI , ČETVRTA , ČETVRTO DÖRDÜNCÜ
5. PETI , PETA , PETO BEŞİNCİ
6. ŠESTI , ŠESTA , ŠESTO ALTINCI
7. SEDIM , SEDMA , SEDMO YEDİNCİ
8. OSMI , OSMA , OSMO SEKİZİNCİ
9. DEVETI , DEVETA , DEVETO DOKUZUNCU
10. DESETI , DESETA , DESETO ONUNCU

PROLJEĆE = İLKBAHAR, LJETO = YAZ, JESEN= SONBAHAR, ZIMA = KIŞ

A) PREZENT REFLEKSIVNOG GLAGOLA ( nalaziti se )

Singular Plural

1. nalazim se nalazimo se
2. nalaziš se nalazite se
3. nalazi se nalaze se

129
BOŞNAKÇA GRAMER

Obrati pažnju na red riječi : ( kelime kullanımlarına dikkat edin )

Odrični oblik

Ja se nalazim Mi se nalazimo

Singular Plural

1.ne nalazim se ne nalazimo se

2.ne nalaziš se ne nalazite se
3.ne nalazi se ne nalaze se

Upitni oblik

1.da li se ( ja ) nalazim? Da li se ( mi ) nalazimo

2.da li se ( ti ) nalaziš? Da li se ( vi ) nalazite
3.da li se ( on ) nalazi? Da li se ( oni ) nalaze

B ) LOKATIV

Lokativ sa prijedlogom ‘’ o ‘’ pojavljuje se uz glagole : ( -o edatının

fiillerle kullanılması )

‘’ Govoriti, misliti, pisati, razgovarati ‘’ ; i slične ( şunlar gibi )

Govorili su o drugu. Govorili su o drugovima.

Misli o drugarici. Misle o drugaricama.
Pisali su o Sarajevu. Pisali su o gradovima.
Priče o zemlji. Priča o zemljama

C ) Lokative ličnih zamjenica ( şahıs zamirlerinin kullanımı )

1. govorio je o meni ( ja ). Govorio je o nama ( mi ).?

2. Pisala je o tebi ( ti ). Pisasla je o vama( vi )
3. Mislio je o njemu ( on, ono ).Mislila je o njima ( oni, one, ona)
Misli oje o njoj ( ona )

130
BOŞNAKÇA GRAMER

D ) Lokativ upitne zamjenice

Ko glasi: kome O kome govorite?

Šta glasi : čemu O čemu pišete?

E ) VOKATIV:

Vokativ je oblik kojim se obraćamo nekome. Slıži i za dozivanje.(

Vokatıvler, birini tarif ederken veya birini davet ederken/ çağırırken
kullanılırlar )

—U slijedećim primjerima imenice muškog roda : ( Aşağıda erkil

isimlerle yapılan örnekler verilmiştir.)

‘’ Gospodin, Hasan, otac, grad ‘’ ;

Gospodine, koliko Kosta koverta?

Hasane, dođite poslije podne.
Dragi oče!
Moj lijepi grade!

- Imenice ženskog roda : ( dişil isimler )

‘’ Gospođica, Fatima, majka ‘’ ;

Gospođice, molim vas jedan koverat.
Fatima, dođite sutra kod mene.
Draga majko!

F ) REDNI BROJEVI se slažu sa imenicama koje određuju u rodu,

broju i padežu : ( Sayılar, isimlerincinslerini, sayılarını ve
durumlarını belirtirler )

Prvi čas je u šest sati.

Prva grupa je u laboratoriji.
Prvo dijete bil oje kod kuče.

—Rednim brojevima se kazuju datumi : ( Rakamlar günler içinde

kullanılırlar )

131
BOŞNAKÇA GRAMER

Prvi novembar hiljadu devetsto sedamdeset druge.

Devetnaesti mart hiljadu devesto sedamdeset pete.
Prvi februar hiljadu devetsto devedeset semde.

DESETA LEKCIJA
DERS–10

1. KOD PRIJATELJA

Hasan i Adnan su se upoznali u Ćevabdžinici ‘’ Željo

‘.Sjedjeli su i jeli ćevape. Kasnije su otišli na kahvu u ‘’ Zvono
‘’.Sreli su se još nekoliko puta. Adnan je pozvao Hasana da dođe
kod nijega kući.On živi na Vratniku.Hasan je pričao Ahmedu o
Adnanu.

Ahmed : Gdje si bio jučer?

Hasan : Kod Adnana.Kod nijega sam i ručao.
Ahmed : Ko je Adnan?
Hasan : On je arhitekt.Upoznali smo se kod ‘’ Želje
‘’.Adnan ima lijepu kuću na Vratniku.Govori dobro engleski.
Ahmed : On se hrani kod kuće.
Hasan : Da.Živi sa roditeljima.Ima i lijepu sestru
Azeminu.
Ahmed : Ja sam gladan.Hoćeš li kod mene na grah?Sinoć
sam ga skuhao.Imamo i salatu.
Hasan : Hvala.Mogu kupiti flašu koka-kole.

2. VJEŽBE

Ja sam hranim u restoranu. Oni se hrane kod kuće

- Gdje se hranite?
- U studenskom restoranu.
- Kakva su jela?
- Nisı loša.
- Da l ise studenti iz Sarajeva hrane u restoranu?

132
BOŞNAKÇA GRAMER

- Ne hrane se.Obično jedu kod kuće.Da li hoćete poći sa

mnom u restoran?
- Ne mogu.Čekam prijatelja.

Idem kod druga na ručak. Idem kod drugarice na čaj.

- Hoćete li poći sa mnom na ručak?

- Ne mogu, hvala.Idem kod prijateljice.

- Kod koga idete poslije podne?
- Kod Darka.Pozvao je nekoliko drugova i drugarica na čaj.

Dođite kod mene. Ne mogu doći kod vas.

- Dođi kod mene.

- Ne mogu doći kod tebe. Idem kod Darka. Dođi i ti kod
njega.
- On me nije pozvao. Idem kod drugarice. Kod nije mogu
gledati televiziju.
- Mi stanijemo blizu. Hoćete li doći kod nas?
- Mogu poslije podne doći kod vas. Večeras idem kod Lore i
Ingrid.
- I mi idemo kod njih.

3. U ĆEVABDŽINICI

Hasan i Adnan sreli su se u Ćevabdžinici ‘’ Željo ‘’.Bilo je

mnogo ljudi. Oni su sjeli napolju.Unutra je bilo toplo, a napolju
ugodno.Sjeli su za sto.

Adnan : Hoćeš li da uzmemo sudžuku ili pljeskavice?

Hasan : A ćevape?Ti ne voliš ćevape?
Adnan : Ja volim ćevape u kajmaku.
Hasan : Da uzmemo to.Šta piješ?Hoćeš li ti sok ili kolu?
Adnan : Ne , hvala.Ja pijem kiselo mlijeko uz ćevape.Možeš i ti
probati.Lijepo je.
Hasan : Ja rado pijem sok, kolu , pivo ili kiselu vodu.

133
BOŞNAKÇA GRAMER

4. VJEŽBE

Ja sam se hranio u restoranu. Oni su se hranili kod kuće.

On se hranio
Ona se hranila

- Hranio sam se u ovom restornau kad sam bio student.

- I ja sam se ovdje hranio.
- Vaš drug Arči se ovdje hranio,Gdje je on sada?
- U Londonu.

Dajte mi hljeb. Dajte mi kilogram hljeba.

maslac 100 grama sira
mlijeko litar mlijeka

- Ujutru jedem hljeb, maslac , džem i pijem mlijeko.

- Za doručak pojedem komad hljeba , malo sira i popijem
čašu mlijeka ili bijele kahve.
- Jutros nisam ništa jeo.Popio sam čaj sa malo
šečera.Sada sam gladan.
- Idem kupiti meso i paradajz za ručak.
- Kupi kilogram hljeba, pola kilograma mesa, kilogram
paradajza i dvije flaše piva.

Danas ima puno studenata.

Jučer je bilo malo studenata.

- U ovom restoranu uvijek ima mnogo studenata.

- Da.Ovdje se hrani oko 1500 mladića i djevojaka.
- Jučer sam večerao u ‘’ Bosni ‘’.Nije bilo puno ljudi.
- Kod ‘’ Želje ‘’ je uvijek gužva.
- Ja sam večerao u Morića hanu.Bila je divna večera.Bio
sam sa jednom prijateljicom.

VODA JE NAJBOLJE PIĆE! VODA JE NAJZDRAVIJE PIĆE!

134
BOŞNAKÇA GRAMER

5. TEKST

Fatma i Lejla su otišle u Hotel ‘’ Saraj’’ na večeru. Hotel se

nalazi na Bembaši.Nije bilo puno ljudi.
One su sjele za sto pored prozora. Mogle su vidjeti rijeku
Miljacku i lijepo osvijetljen Stari Grad. Razgovarale su o
prijateljima, o uspomenama.
Za večeru su uzele ćevapčiće i popile su flašu sarajevskog
piva. Poslije večere su otišle kod prijateljice.Kod nje su gledale
televiziju, pojele kolač i pile kahvu.Nisu mogle okusiti voće.

Domaći zadatak

I) Dopunite rečenice odgovarajućim oblikom glagola

hraniti se :

Ja U hotelu ( hraniti se )
Ja sam se hranio u hotelu.
1. Ja u restoranu
2. Oni kod kuće
3. On u studenskom restoranu.
4. On u hotelu.
5. Mi u gradu.
6. I vi u čaršiji.

II) Stavite rečenice u odrični oblik :

Ja sam se hranio u restoranu.
Ja se nisam hranio u restoranu.

1. Oni su se hranili kod kuče ( u restoranu )

2. On se hranio u restoranu ( kod kuče )
3. Hranili su se u studenskom restoranu ( kod kuče )

III) Doputine rečenice riječima u zagradi:

Idem kod na ručak ( drug )
Idem kod druga na ručak.

135
BOŞNAKÇA GRAMER

1. Idemo kod večeru (prijatelj )

2. Bila sam kod ( brat )
3. Ona je bila kod ( sestra )
4. Učili smo kod drugovi )

IV) Dopunite rečenice riječima i zagradi :

Dođi kod na večeru ( ja )

Dođi kod mene na večeru.
1. Dođite kod na čaj ( mi )
2. Bili smo kod ( oni )
3. Ne mogu doći kod ( vi )

V) Nađite odgovore u lekciji:

1. Gdje je Hasan upoznau Adnana?

2. Gdje živi Adnan?
3. O kome je pričao Hasan?
4. Ko dobro govori engleski?
5. Ko se hrani kod kuće?
6. S kim živ Adnan?
7. K oje gladan?
8. Šta ima za jelo?
9. Kad ga je skuhao?
10. K oje kupio flašu koka-kole?
11. Šta pije Adnan uz ćevape?
12. Koje je tvoje omiljeno piće?
13. Koje jelo najviše voliš?
14. Gdje se ti hraniš?

Riječi

Kod prijatelje arkadaşlarda

Upoznati se toplanmak, toplantı yapmak
Ćevap ızgarada et pişirme, yapma
Željezničar ( ‘’ željo’’ ) demiryolu işçisi

136
BOŞNAKÇA GRAMER

Jesti ( jedem, jeo, jela, jeli ) yemek yemek

Kasno geç ( zaman olarak )
Zvono zil
Nekoliko puta muhtelif zamanlar, kimi zaman
Kuća ( kući) ev
Hraniti se yemek yemek, karnını doyurmak
Gladan aç
Grah bezelye
Skuhati pişirmek, haşlamak, yemek hazırlamak
Flaša kâse
Kakva ( kakav, -a,-o ) ne… gibi
Jela ( jelo ) öğün, yemek(ler)
Loša ( loš, -a,-e ) kötü, fena
Kod mene ( ja ) evimde ( yer )
Kod nas ( mi ) evimizde
Kod tebe ( ti ) evinizde
Kod nje (ona ) evinde
Kod njih ( oni, one ) evlerinde
Ljudi insan, halk
Napolju dışarısı, dış
Unutra içeride, içeri
Toplo ılıkça
Ugodno hoş, tatlı
Pljeskavica ( ti ) alkış( lamak )
Kiselo mlijeko yoğurt
Probati denemek, test etmek
Rado seve seve, memnuniyetle
Hljep ekmek
Maslac tereyağ
Sira ( sir ) peynir
Džem reçel
Mljeko süt
Litar litre
Doručak kahvaltı
Pojesti yemek
Komad bir dilim, bir parça
Bijela kahva beyaz kahve
Ručak öğle yemeği
Šečer şeker

137
BOŞNAKÇA GRAMER

Meso et
Kupi! ( kupiti ) satın al! ( mak )
Paradajz domates
Kisela voda maden suyu

Izrazi, skpovi riječi

Kod kuće evde

Kod nijega evinde
Dajte! ( dati, dam, dao, dala , -lo ) ver! ( mek )
Sjesti za sto bir masaya otur

A- PERFEKT REFLEKSIVNOG GLAGOLA ‘’ hraniti se ‘’

Potvirni oblik
Singular Plural

1. Hranio ( hranila ) sam se Hranili ( haranile )smo se

2. Hranio ( hranila ) si se Hranili ( hranile ) ste se
3. Hranio se Hranili su se
Hranila se Hranile su se
Hranilo se Hhranila si se

Napomena ( not ) : - je yardımcı fiili 3.tekil şahıslı olumlu cümlede

kullanılmaya bilinir veya atlanır.-se refleksiv zamiri – jesma fiilinin
kısa formu olup; cümlenin başında yer almaz. Eğer özne bizzat
cümlede kullanılmak istenirse cümle formları şu şekilde olur;

Tekil Çoğul

1. Nisam se hranio ( hranila ) Nismo se hranili ( hranile )

2. Nisi se hranio ( hranila ) Niste se hranili ( hranile )
3. Nije se hranio Nisu se hranili
Nije se hranila Nisu se hranile
Nije se hranilo Nisu se hranila

Not: Bir özne veya başka bir kelime ile negatif bir cümle kurulması
şu şekilde olur;

138
BOŞNAKÇA GRAMER

Ja se nisam hranio. On se nije hranio.

Prošle godine se nismo hranili kod kuće.

Upitni oblik

1. da li sam se hranio da li smo se hranili

B) GENITIVE

a- Genitive se pojavljuje uz riječi koje označavaju neku mjeru ili

količinu (ölçü ve miktar belirten kelimelerden sonra cins isim gelir )

Oni doručkuju malo hljeba, maslaca i mlijeka.

Dajte mi čašu vode.
Kupi kilogram mesa.
Danas ima mnogo studenata.
Ovdje se hrani 1.500 mladiča i djevojaka.

b- Genitive ide uz prijedlog kod ; (cins isimler ‘’kod’’ edatıyla

kullanılırlar )

Bili smo kod druga i drugarice.

Oni su išli kod drugova i drugarica.

c- Genitivom se često označava i pripadanje : (cins isimler

sahiplik belirtmek içinde kullanılırlar )

Roditelji Semle Balić otišli su na odmor.

Sestra Hasana Balća odlična je učenica.

C) Genitive ličnih zamjenica ( şahıs zamirlerinin cins isimleri )

1. Dođite kod mene ( ja ) Bili su kod nas ( mi )

2. Bio je kod tebe ( ti ) Bili smo kod vas ( vi )
3. Učimo kod njega ( on, ono ) Učili su kod njih ( oni, one, ona )
Učili smo kod nje ( ona )

139
BOŞNAKÇA GRAMER

D) Genitive upitne zamjenice ko glasi – koga : ( ko soru zamirinin

genitive hali – koga`dır )

Kod koga ste bili?

E) Jednačenje po zvučnosti ( Sesteş kelimelerde ses uyumu,

tınlaşım eşleşmesi, ses benzerlikleri )

zvučni b d z ž dž đ g

bezvučni p t s š č ć k f, h c

1. osnova završava bezvučnim sugl. + nastavak za građenje riječi

počinje zvučnim suglasnikom

Ćevap + Džinica = Ćevapdžinica

Tada bezvučni traži svoj zvučnş par da se u njega promijeni

— prvi se upravlja prema drugome.

JEDANAESTA LEKCIJA
DERS-11

1. NA BAŠČARŠIJI

Baščaršıja je dio starog Sarajeva.Očuvala je raniju

arhitekturu.To jednom izgledu daje posebnu draž i ljepotu.U
njenim malim radnjamaa i danas cvjetaju razni zanati.Dva se
naročito ističu : Zlatarski i kazandžijski ( predmeti od barka ).
Hasan i Ahmet će danas prošetati po Baščaršiji. Hasan će kuputi
džezvu, a Ahmet ibrik.

Ahmet : Kakvu ćemo džezvu gledati?

140
BOŞNAKÇA GRAMER

Hasan : Želim od barka.Moja gazdarica Hajra će se

iznenaditi.Ona me uvijek zove na kahvu.Ima veliku džezvu i male
findžane.Kupit ćemo neku manju džezvu.
Ahmet : Ja ću kupiti ibrik za uspomenu kao suvenir.
Hasan : Još koliko ćeš ostati u Sarajevu?
Ahmet : Ne znam.Ako naučim jezik, možda ću ovdje
studirati arhitekturu.Ibrik ću pokloniti ocu.Bit će mu drago.
Hasan : I ja ću kupiti ibrik kad pođem u Ameriku.
Ahmet : Ti nećeš ovdje studirati?
Hasan : Neću.Ja sam novinar.Pisat ću o Baščaršiji, o
Sarajevu.
Ahmet : Nadam se da ću uskoro pročitati neki tvoj
članak.
Hasan : Pokazat ću ti sa zadavoljstvom.

2. VJEŽBE
Ja ću studirati medicinu. Oni će studirati u Londonu.
Studirat ću u Sarajevu. Studirat ću engleski jezik.

- Šta ćete studirati?

- Medicinu.A vi?
- Ja neću studirati.Radit ću u Sarajevu.Ostat ću ovdje
dvije godine.I Selma će ostati u Sarajevu dvije godine.
- Moji drugovi će studirati arhitekturu.
- Šta će Hasan studirati?
- On neće studirati.Pisat će o Sarajevu, o Bosni.
Gdje ćete biti poslijepodne? Ja ću biti kod kuće.
Bit ću kod kuće.

- Poslijepodne ću biti kod kuće.Učit ću dva-tri sata i

pisat ću domaći zadatak.
- I ja ću biti kod kuće.Pisat ću pisma prijateljima. Poslije
moram otići u grad.Kupit ću marke u pošti i poslat ću
pisma.
- Šta ćete večaras raditi?
- Ćitat ću naku knjigu, a poslije ću gledati televiziju. A vi?
- Večerat ću u nekom restoranu na Baščaršiji.

141
BOŞNAKÇA GRAMER

KO UČI - ZNAT ĆE, KO RADI - IMAT ĆE.

3. U STUDENTSKOM DOMU

Sanija je iz Španije. Ona stanuje na Ilidži.Dvije godine

je u Sarajevu. Ona će uskoro stanovati u studenskom domu. Bit
će bliže fakultetu.Ona studira elektrotehniku.Njena drugarica
zove se Mia.

Mia : Bit će ti lijepo u domu.U mojoj sobi su samo dva

krevata.Neću ti smetati.Ja učim u biblioteci.
Sanija : Gdje se ti hraniš?
Mia : U studentskoj menzi.Hrana je vrlo ukusna.I nije
skupo.Ima i tv sala.Možeš gledati televiziju ako želiš.
Sanija : Moj otac je ovdje stanovao.On je iz Zvornika.
Mia : Gdje su sada tvoji roditelji?
Sanija : U Španiji.Ja ću ovdje biti još tri godine najmanje.Već
sam se navikla.Vrijeme brzo prolazi.Ljepo je.

4. VJEŽBE

Ostat ću u Sarajevu mjesec dana. Ostat ću u Sarajevu godinu dana.

Dva mjeseca. Dvije godine.
Tri mjeseca. Tri godine.
Četri mjeseca. Četir godine.
Pet mjeseci. Pet godina.

- Koliko ćete ostati u Sarajevu?

- Ostat ću godinu dana.
- Hasan će studirati arhitecturu.On će ostati oko šest
godine.
- Koliko godina će Ahmet ostati u Sarajevu?
- On će ostati još jednu godinu, možda dvije.

Kada ćete početi studirati? Kada ste počeli studirati?

142
BOŞNAKÇA GRAMER

- Mi če4mo početi studirati prvog oktobra iduće godine.

- Kada ste došli u Bosnu?
- Došli smo osmog juna ( 8.VI ).
- Šta studira vaš drug?
- On radi.Ne studira i neće studirati.

Kada ste rođeni? On je rođen ……………………

Ona je rođena …………………

- Rođena sam drugog septembra hiljadu devetsto ..( 2.IX

19….)
- Danas je vaš rođendan. Sretan rođendan!
- Hvala. Dođite večeras kod mene.Pozvala sam mnogo
prijatelja i prijateljica.Slušat ćemo muziku, jest ćemo
kolače i pit ćemo limunadu.Pričat ćemo šale.

ŠALA
- Koliko imaš godina?
- Dvadeset dvije.
- Prošle godine si kazala da imaš dvadeset dvije.
- Da.Ja ne mijenjam mišlijenje.
DUG
- Suljo, vraćam ti pare koje sam ti dužan……
- Hm……
- To je ono što si mi posudio da kupim bešiku kad mi
se rodila kćerka.
- Kako je mala?
- Odlično.Sutra se udaje!

5. TEKST

Lora je rođena u Parizu 10.Agusta 19…..godine.Sada ima

dvadeset dvije godine.U Sarajevu je tek dva mjeseca, ali već
pomalo govori bosanski.
Kada je dolša u Sarajevo, nije poznavala nikoga. Sada ima
mnogo drugarica i drugova.Stanuje sa jednom prijateljicom.Sa
njom ostati u Sarajevu još dvije godine.

143
BOŞNAKÇA GRAMER

Domaći zadatak

I- Stavite slijedeće rečenice u odgovarajući oblik :

Ja učim.
Ja ću učiti.

1. On gleda televiziju.
2. Mi učimo.
3. Oni studiraju.
4. Vi čitate.

II- Stavite rečenice u odrični oblik:

III-

Mi ćemo ručati kod kuće ( u restoranu )

Mi nećemo ručati u restoranu.
1. Sanija će stanovati u domu ( kod drugarica )
2. Vi ćete ostati još dvije godine ( pet godina )
3. Ona će biti ljekar ( inženijer )
4. Vi ćete poslati pismo ( knjige )

III- Napišite slovima slijedeće datume :

2. III 1967.
Drugi mart hiljadu devesto šezdeset demde.
a/ 1. V 1956
b/ 19. III 1975.
c/ 29.VII 1992.

IV- Odgovorite na pitanja:

1. Šta ćete raditi poslije podne?

2. Koliko ćete još ostati u Sarajevu?
3. Šta ćete studirati?
4. Koji je danas datum?
5. Kada ste rođeni?

144
BOŞNAKÇA GRAMER

Riječi :

Star yaşlı
Očuvati korumak, muhafaza etmek
Raniji, - a daha erken
Arhitektura heykeltıraş
Izgled bakış, görüş
Poseban özel
Draž büyü, cazibe
Ljepota güzellik
Cvjetati-metafora çiçek açmak
Zanat ticaret, el işçiliği ( üretimi )
Naročito bilhassa, özellikle
İsticati kuvvetle beyan etmek, belirtmek
Zlato altın
Bakar bakır
Kazandžija bakır tepsi, sini
Gazdarica ev hanımı
İznenaditi şaşırtmak, hayrette bırakmak
Manja daha ufak
Uspomena hatırlama, hatıra, yadigâr
Suvenir hediyelik eşya
Ostati muhafaza etmek, durumunu
korumak, kalmak
Pokloniti hediye yapmak, sunmak
Nadam se umarım, ümit ederim
Uskoro sonunda, eninde sonunda
Pokazati göstermek, işaret etmek
Zadavoljstvo tatmin olma, ikna
Članak-tekst makale
Bliže daha yakın
Elektroteknika elektrik mühendisi
Smetati yatmak
Biblioteka takdim etmek, tanıtmak
Menza ( menu ) kütüphane, kitaplık
Ukus lokanta
Skup zarif, tatlı
Sala bir araya gelmek, toplantı

145
BOŞNAKÇA GRAMER

Navići ( naviknuti ) giriş, salon

Prolaziti alışık olmak ( benim huyum gibi)
Početi ( počnem,počeo ) ile gitmek, ..ile uçmak, ….ile
geçmek, başlatmak
Kolače ( kolač) kek, pasta
Šala şaka
Mijenjam ( mijenjati ) değiştirdim ( değiştirmek )
Mišljenje fikir, düşünce, bakış açısı
Posuditi, pozajmiti ödünç vermek
Bešika beşik
Kčerka kız evlat
Odličan mükemmel, harika
Udati se evlenmek, nikah yapmak

Izrazi, skupovi riječi

Ko uči - znat će ki o öğrenir – bilecek ( m )

Ko radi - imat će ki o çalışır - sahip olacak ( m )
Koliko godina ima ? kaç yaşında ? Yaşı kaç
?
Iduće godine gelecek yıl.
Sretan rođendan! Mutlu yıllar! ( doğum günü için )

FUTUR ( GELECEK ZAMAN )

Prezent glogola ‘’ htjeti ‘’ služi za tvorbu budućeg vremena

(futura) , ima, dakle, ulogu pomoćnog glagola. Futur je buduće
vrijeme složeno od nenaglašenog prezenta pomoćnog glagola ‘’
htjeti ‘’ i infinita.

Nenaglašeni oblik:

Sg. 1. ja ću govoriti. Ja ću doći.

2. ti ćeš govoriti. Ti ćeš doći.
3. on, ona će govoriti. On, ona će doći.
Pl. 4. mi ćemo govoriti mi ćemo doći.
5. vi ćete govoriti. Vi ćete doći.
6. oni, one će govoriti. Oni, one će doći.

146
BOŞNAKÇA GRAMER

Not: Gelecek zaman da fiil yapısı değişmeden kullanılır. Yukarıdaki

örneklere bakınız.

I ) Infinitivi na – ti glube - i kad pomoćni glagol stoji iza

infinitiva.(Fiilden sonra, yardımcı fiil geliyorsa; fiilin mastar
halindeki –ti sonlu ekin –i si kalkacaktır.)

Primjeri ( misal ) :

1- Govorit ćeš s njim o meni.

2- Slušat ćemo muziku.
3- Nosit će kaput ove zime.
4- Gledat ćete dobar film.

II ) To nije slučal s glagolima čiji infinitive završava nastavkom

- ći. ( Bu kural sonu – ći ile biten fiillere uygulanmaz )

1- Doći ću k tebi sutra.

2- Reći ćeš mi sve.
3- Poći će s roditeljima.
4- Naći ćemo se pred kinom.
5- Sići će na slijedećoj stanici.

Upitni oblici futura ( soru formu ) :

a- Pitanja možemo postavljati tako da započnemo s da li:

Da li ćeš doći ?
Da li ćeš putovati sutra?
Da li ćemo ići na izlet?
Da li ćeš popiti malo vode?

b- Kad je pomoćni glagol na prvom mjestu u rečenici, tada se

upotrebljva naglašeni oblik :

Hoćeš li doći sutra u školu?

Hoće li oni putovati zajedno?
Hoću li to znati ?

147
BOŞNAKÇA GRAMER

Hoćeš li mi pisati?

c- Odrični oblici futura :

Neću reći ništa o njoj. Nećemo gledati film.

Nećeš ići sa mnom u grad. Nećete popiti kahvu.
Ona neće doći večeras. Neće ručati s nama.

POREÐENJE PRIDJEVA ( Sıfatların mukayesesi )

U komparativu prijednvi imaju dvojak nastavak –ji , - iji.:

(Mukayeselaerde sıfatlar iki son ekli olarak bulunurlar ; - ji , - iji.)

Primjer :

a/ mlad + ji = mlađi
skup + ji = skuplji

Not: burada mlad + ji eki alırken kelimenin aldığı şekle dikkat

ediniz; kısaca ‘’ đ ‘’ ( c ) olmuştur. Diğer skup kelimeside ‘’ l ‘’
ile takvije edilmiştir. Bunlar sessiz harfle biten kelimler de
olağandır, fakat dikkat edilmesi gerekir.)

b/ star + iji = stariji

jeftin + iji = jeftiniji

c/ ‘’ lijek ve lahak ‘’ sıfatları da şu şekli alırlar - ši ekli hal

(mukayeselerde ) : lijepši, lakši

d/ süperlativ se dobija dodavanjem riječce – naj obliku

komparativa : ( süperlativ öneki – naj, mukayeselerde kelimelerin
önüne eklenir. )

najmlađi , najskuplji , najstariji , najjeftiniji , najljpši,najmanji,

najlakši , najmekši,najjači, najslađi.

148
BOŞNAKÇA GRAMER

DVANAESTA LEKCIJA
DERS-12

1. ZEMALJSKI MUZEJ

Lejla će ići sutra u Zemaljski muzej.Ići će i njena prijateljica

s posla.Možda će poći i Elif.S njom još nije razgovarala o
tome.

Lejla: Idem sutra u Zemaljski muzej.Hoćeš li sa nama?Ide i Ana.

Elif: Ne mogu.Idem u banku i u kupovinu.
Lejla: Odavna želim vidjeti stećke u dvorištu Zemaljskog
muzela. Ana kaže da imaju divnu botaničku bašču i etnološko
odjeljenje.
Elif: Koliko ćete se zadržati?
Lejla: Najviše dva sata.Možeš i ti stići.Banke rade do 15, a
Robna kuća ‘’ Sarajka ‘’ do 20 sati.
Elif: Sutra poslije podne idem ona rođendan.Selma nas je pozvala.
Lejla: Naravno.Ja moram u banku i u kupovinu.

2. U BANCI

Selma : Molim vas, želim promijeniti novac.

Službeenik : Koji novac imate?
Selma : Marke.
Službenik Izvolite formular.Potpišite ovdje ovdje molim
putne isprave.
Selma : Hvala, vrlo ste ljubazni.
Službenik : Molim.

3. VJEŽBE
Ja ću ići u muzej. Oni će ići u banku.
Ići ću večeras. Ići će sutra prije podne.

- Kuda ćete sutra ići?

- Ići ću u banku.Dobila sam novac i treba da ga
promijenim.

149
BOŞNAKÇA GRAMER

- Da li ćete ići sami?

- Neću.Ići će i moj drug.
- Da li ćete ići u kupovinu?
- Ići ćemo.Kupit ćemo neke stvari i jedan poklon.

Šta ćeš raditi u subotu? Šta ćete raditi u nedjelju?

Kuda ćeš ići? Kuda ćete ići?
- Kuda ćete ići u subotu?
- U kino.Gledat ću film ‘’ Valter brani Sarajevo ‘’.
- Ko će ići sa vama?
- Haris.Možete i vi ići sa nama, ako hoćete.

Šta radite u slobodno vrijeme?

- Subotom i nedjeljom sam slobodan.Nemam predavanja.
- Šta radite subotom?
- Prije podne sa drugaricom idem u kupovinu.Poslije
podne obično gledam televiziju.Uvečer idem u
pozorište.
- Sutra je nedjelja.Da li ćete ići na izlet?
- Ići ću.

4. IĆI ĆU NA IZLET

Subota i nedjelja su dani odmora. Mnoge Sarajlije,

Zeničani, Tuzlaci, Mostarci, Bišćani, Banjolučani… odlaze na izlet u
okolicu grada.Neki idu kod rođaka i prijatelja.Ljudi koje vole
sport gledaju fudbalske utakmice na stadionu ili preko
televizije.

Selma : Šta ćeš sutra raditi?

Mehdi: Ići ću na izlet.Prijatelji su me pozvali da odem sa njima
na selo.
Selma : Da li je selo daleko od grada?
Mehdi : Nije.Dogovorili smo se da zajedno idemo.Naći
ćemo se u centru grada.
Selma : Kada ćete poći?

150
BOŞNAKÇA GRAMER

Mehdi: U sedam ujutru.U selo ćemo stiči rano.Ostat ćemo cio

dan.Vratiti ćemo se u šest sati uvečer.Šta ćeš ti raditi?
Selma: Odmarat ću se kod kuće.

5. VJEŽBE

Ja ću se odmarati na selu. Oni će se odmarati kod kuće.

Odmarat ću se. Odmarat će se.

- Ja ću se odmarati kod kuće.

- Moji drugovi će se odmarati na selu.
- Gdje će se oni odmarati?
- Odmarat ću se kod rođaka.
- Da li će se brzo vratiti?
- Neće se vratiti brzo.Vratit će se tek dvadesetog jula.
- Oni će se odmarati na moru.
- Vi ćete se odmarati na jezeru Modrac.
- Mi ćemo se odmarati na planini.
Naći ćemo se u gradu. Oni će se naći u osam sati.

- Kada ćemo se naći?

- Naći ćemo se u sedam ujutru.
- Gdje ćemo se naći?
- Ispred fakulteta.
- Naši prijatelji su se dogovorili da odu na izlet.Poći će
večeras.
- Gdje će se naći?
- Naći će se u centru grada u šest sati.

Ja ću poći na selo 1. augusta.

Poći ću na more 2. septembra.

- Kada ćete poći na selo?

- Poći ću 15. jula.Poći će i moji prijatelji.Kuda ćete vi
ići na odmor?
- Ići ću na more.
- Kada ćete da pođete na more?
- Prvog augusta.

151
BOŞNAKÇA GRAMER

6. TEKST

Subotom i nedjeljom mnogi ljudi idu na izlet u

okolinu grada.I studenti, ako ne moraju ućiti , odlaze iz
Sarajeva ili idu na utakmice.
Hasan i Ahmet idu na utakmicu.I Mehdi je želio ići sa
njima.Nije mogao zato što se dogovorio da se nađe sa
prijateljima.Treba zajedno da kupe neke stvari.Sutra će ići u
selo koje se nalazi nedaleko od Sarajeva.Vratit će se istog
dana.Stići će u Sarajevo oko šest sati uvečer.

Domaći zadatak

1. Dopunite slijedeće rečenice odgovarajućim oblicima

glagola ići :

Ja na čas ( ići )
Ja ću ići na čas.

a. Oni u banku
b. Mi na čas.
c. Oni u kino.
d. Vi u grad.
e. Ona na selo.
f. Ti na more.
g. Oni na utakmicu.
h. Mi u restoran.
i. Vi u kafić.
j. Oni u bolnicu.
k. On u samoposlugu.
l. Ona u radnju.

2. Dopunite rečenice odgovarajućim oblicima glagola poći :

Oni će U deset sati.

Oni će poći u deset sati.

a. Mi u ponedjeljak.
b. Kada na čas.

152
BOŞNAKÇA GRAMER

c. One poslije časa.

d. Vi u subotu.
e. Mi rano.
f. Oni kasno.

3. Dopuniti rečenice odgovarajućim oblicima glagola

odmarati se ;

Mi na selu.
Mi ćemo se odmarati na selu.

a. Oni na more.
b. Vi kod roditelja.
c. Ja deset dana.
d. Mi na jezeru.
e. Oni Na planini.

4. Stavite rečenice u odrični oblik:

a. Oni će ići u bioskop.

b. Ja ću doći na čas.
c. Oni će ići na more.
d. Ona će poći sa nama.
e. Mi ćemo se odmarati na moru.
f. Vi ćete se odmarati na selu.
g. Ti ćeš se odmarati kod kuće.

5. Odgovorite na pitanja :

a. Kuda ćete ići poslijepodne?

b. S kim ćete ići u kino?
c. Kada ćete ići na izlet?
d. Gdje ć ese vaš prijatelj odmarati?
e. Da li ćete doći sutra na čas?
f. Kuda ćete poći u subotu?
g. S kim ćete se odmarati na planini?

153
BOŞNAKÇA GRAMER

Riječi :

Zemaljski bölge, saha

Muzej müze
Posao iş
Možda belki, olabilir
U banku bankaya…
Kupovina alışveriş
Odavno uzun zaman önce
Stećak mezar taşı
Dvorište mahkeme, adliye sarayı
Bašča bahçe
Odjeljenje ayırım, ayırma
Zadržati se geç kalmak, uzun kalmak, oyalanmak
Roba eşya, mal, mülk, kırtasiye
Kuća ev
Rođendan doğumgünü
Poklon / dar hediye
Red sipariş
Promijeniti değiştirmek
Novac para
Potpisati imzalamak, adını yazmak
Osobna ( lična ) personel ( tanıtım kartı )
Putna israva pasaport
Ljubazan , - a cana yakın, dost, candan
Večeras bu gece
Podne öğlen
Poslijepodne öğleden sonra, ikindi
Prijepodne sabah
Sam kendi kendine
Braniti savunmak
Slobodan, -dna hür, özgür, serbest
Predavanja konferans
Uvečer geceleyin
Odmor istirahat, tatil
Odlaziti görmeye gitmek
Rođak akraba
Kod rođaka akrabalar
Na izlet gezinti, piknik

154
BOŞNAKÇA GRAMER

Fudbalske ( - i , -a, - o ) futbol

Utakmice( - a ) müsabaka, karşılaşma, rekabet, maç
Na stadionu ( stadion ) stadyum da
Selo kasaba
Daleko uzak,
Dogovorili se mutabık olmak, aynı fikirde olmak,
kabul etmek
Naći se olmak, bir araya gelmek, toplanmak
Poći başlamak, başlatmak, kurmak
Rano erken
Ostati kalmak
Vratiti se geri gelmek
Odmorat se dinlenmek, istirahat etmek
Tako böylece, yani
Na more deniz kenarına
Ako şayet, eğer
U centru merkezde

Izrazi skupovi riječi

Slobodno vrijeme boş zaman, müsait zaman, serbest vakit

Preko televizije televizyonda

‘’ IĆI ‘’ FİİLİNİN GELECEK ZAMANDA KULLANIMI:

Sing. Plur.

1. Ja ću ići ići ću Mi ćemo ići ići ćemo

2. ti ćeš ići ići ćeš Vi ćete ići ići ćete
3. on će ići ići će Oni će ići ići će

Olumsuz ve soru cümlelerinde de fiil yalın haldedir.

1. ja neću ići neću ići

2. da li ću ići hoću li ići

Reflexive fiil ‘’ ODMARATİ SE ‘’ nin gelecek zamanda kullanımı;

155
BOŞNAKÇA GRAMER

Sing.
1. ja ću se odmarati odmarat ću se
2. ti ćeš se odmarati odmarat ćeš se
3. on će se odmarati odmarat će se

Plur.
1. Mi ćemo se odmarati odmarat ćemo se
2. Vi ćete se odmarati odmarat ćete se
3. Oni će se odmarati odmarat će se

Soru ve olumsuzluk yapıları;

1. Ja se ne ću odmarati neću se odmarati
2. da li ću se odmarati hoću li se odmarati

IMENICE SREDNJEG RODA ( Nötr, cinsiyetsiz isimler ) ;

Bu nötr isimlerin tekil hal olarak sonları genellikle – o veya -

e ile biter. Bunları çoğul yapmak için sonlarına – a eklemek
yeterlidir.

Sing. Plur.
Selo , pero , more , vrelo = sela , pera , mora , vrela

PRILOG ( Belirteç, zarf )

1. mjesni : desno – lijevo

dolje - gore
daleko – blizu
naprijed – nazad

2. vremenski : danas, sutra, sada, jučer, kasno, rano,

ljetos, zimus, uvijek, ponovo.

3. način : ide brzo, ide polahko

dobro, loše, lijepo, ružno, lahko, nježno…

4. količinski : malo-mnogo, skupo-jeftino, toliko….

156
BOŞNAKÇA GRAMER

TRINAESTA LEKCIYA
DERS-13

1. IGRAJU ‘’ ŽELJEZNIČAR ‘’ I ‘’ SARAJEVO ‘’

Hasan i Ahmet vole fudbal. Dogovorili su se da idu na

stadion.Sa njima će ići i Azra.

Azra : Kojim se sportom baviš, Hasan?

Hasan : Igram fudbal.
Azra : A vi?
Ahmet : Nikada se nisam bavio sportom. Volim gledati dobar
fudbal.
Azra : Koliko igrača ima u jednom fudbalskom timu?
Hasan : Jednaest igrača.Utakmica traje devedeset
minuta.Pobijedi tim koji da više golova.
Azra : Ko danas igra?
Hasan : ‘’ Željo ‘’ i ‘’ Sarajevo ‘’.
Ahmet : Kojim sportom se vi, Azra , bavite?
Azra : Ja se bavim odbojkom.Volim i plivanje.
Hasan : To je lijep sport za djevojke.
Ahmet : Ja volim trčanje.Atletiku.
Hasan : Možemo ujutro trčati do stadiona ‘’ Grvavica ‘’ i vratiti
se nazad.
Ahmet : Dobra ti je ideja.Dogovorit ćemo se.

2. VJEŽBE

Oni se bave košarkom i odbojkom.

Ja se bavim fudbalom.

- Kojim se sportom bavite?

- BAvim se plivanjem.A vi?
- Ne bavim se sportom.
- Da li se vaš prijatelj bavi trčanjem?
- Ne bavi se.On se bavi tenisom.Odlično je igrao tenis.

157
BOŞNAKÇA GRAMER

Igram fudbal.
Oni igraju košarku i odbojku.

- Gdje trenitare?
- U sportskom centru.
- Čuo sam da se tamo nalaze lijepi tereni za košarku i
odbojku.
- Da.Često igramo košarku i odbojku.
- Da li znate igrati šah?
- Da.Volim igrati šah.

Znam plivati. Plivanje je lijep sport.

Volim trčati. Trčanje je lijep sport.

- Idem na stadion.Gledat ću takmičenje u atletici.

- Ko se takmiči?
- Takmičit će se naši najbolji sportisti u trčanju.Hoćete
li ići sa mnom?
- Dogovorio sam se sa prijateljem da idemo na plivanje.

3. SPORTSKA TAKMIČENJA

Sportska takmičenja su, obično, subotom i nedjeljom.

Navijači prije utakmice idu ka stadionu.Dolaze pješke,
autobusima ili automobilima.Hasan i Ahmet su bili na
utakmici.Poslije utakmice Hasan je došao kod Mehdija.

- Kako si se proveo na izletu?

- Dobro.Žao mi je što ti nisi bio sa mnom.
- Ja sam gledao izvanrednu utakmicu.Igrali su ‘’ Željezničar
‘’ i ‘’ Sarajevo ‘’.’’ Sarajevo ‘’ je pobijedilo.
- Koji je rezultat?
- Jedan prema nula za ‘’ Sarajevo ‘’.Golman je dobro
branio.
- Za koga si ti navijao?
- Ja uvijek navijam za tim koji dobro igra.
- Kako igra ‘’ Željo’’?
- Dobro, ali je danas izgubio utakmicu.

158
BOŞNAKÇA GRAMER

4. VJEŽBE

Idem autobusom. Oni idu tramvajem.

- Jučer sam bio na selu, kod rođaka.

- Kako ste išli?
- Autobusom.
- Da li je autobuska stanica blizu kuće vašeg rađaka?
- Nije.
- Hasan je bio na utakmici.Tramvajem je došao do
Trga.Poslije utakmice pješke je otišao kod Mehdija.
- Kada je Mehdi stigao iz Egipta?
- Prije dva mjeseca.Došao je avionom.

Nedjeljom idem na utakmicu.

- Ponedjeljkom, srijedom i petkom imam časove.

- Šta radite subotom i nedjeljom?
- Idem sa drugovima u okolicu grada.
- Kako idete?
- Automobilom.Kuda idete nedjeljom?
- Nedjeljom idem na utakmicu.
- Za koga navijate?
- Navijam za ‘’ Želju ‘’.
- Ćime pišete?
- Pišem olovkom ili perom.

5. TEKST

Mnogi lijudi vole sport. Bave se sportom, gledaju

sportska takmičenja na stadionu ili preko televizije. Sporstka
takmičenja su obično nedjeljom.
Hasan i njegovi prijatelji su otišli na fudbalsku
utakmicu. Igrala su dva poznata bosanska tima. Utakmica je
bila vrlo interesantna.Igrači i jednog i drugog tima su dobro
igrali,

159
BOŞNAKÇA GRAMER

Domaći zadatak :

1- Dopunite rečenice riječima u zagradi :

Ja se bavim ( sport )
Ja se bavim sportom.

a. Oni se bave ( fudbal)

b. Mi se bavimo ( odbojka)
c. On se bavio ( plivanje)
d. Ivan se bavi ( trčanje)

2-

Ja igram ( odbojka)
Ja igram odbojku.

a. On igra ( košarka)
b. Moji drugovi vole igrati ( fudbal)
c. Oni igraju ( tenis )
d. Ona igra ( šah)

3.

Idem ………………….na stadion ( autobos)

Idem autobusom na stadion.

a. Došao je kući ( automobil )

b. Oni su išli u dom ( tramvaj)
c. Oni su pošli ( autobus )

4. Stavite rečenitce u odrični oblik :

Subotom i nedjeljom idemo na izlet ( utakmicu )

Subotom i nedjeljom ne idemo na utakmicu.

a. Pišem pismo olovkom ( perom )

b. Šaljem pismo avionom ( običnom poštom )
c. Idem autobusom na čas ( tramvajem )

160
BOŞNAKÇA GRAMER

d. Putujem vazom do Mostara ( autobusom )

5. Odgovorite na pitanja :

a. Čime pišete?
b. Kako šaljete pismo?
c. Kojim se sportom bavite?
d. Kako idete na čas?

Riječi :

Fudbal / nogomet futbol

Baviti se … için gitmek
Nikad asla
İgrači oyuncular
U timu ( tim ) ekip içinde
İgrati oynamak
Pobijediti kazanmak
Više daha fazla, çok
Golova ( gol ) goller ( gol )
Košarka basketbol
Plivanje yüzme
Odbojkom voleybol
Trenirati trenle gitmek
Šah satranç
Plivati yüzmek
Trčati koşmak
Takmičenje müsabaka, yarışma
Takmičiti se yarışmak, mücadele etmek
Najbolji , - a, - e ( dobar ) en i,yisi ( iyi )
Sportist sporc
Navijači ( navijač) spor fanatiği( fanatik )
Ka …e
Dolaziti gelmek
Pješke yaya, ayakla
Autobosima otobüs ile
Automobilima araba ile
İzvanrednu birinci sınıf, ekstra
Rezultat skor, sonuç

161
BOŞNAKÇA GRAMER

Nula sıfır
Golman kaleci, savunucu
Braniti korumak, kalecilik yapmak, savunmak
Navijao si ( navijam) desteğiniz, sizin takvijeniz
İzgubio je ( izgubiti ) kaybetti ( kaybetmek, yenilmek )
yenildi
Tramvajem tramvaj ile
Čime ( šta ) ne ……..ile ( ne )
Poznata ( poznat, -a, -o ) iyi bilinen, meşhur, tanınmış

Izrazi, skupovi riječi :

Kojim se sportom bavite? Hangi spor için gideceksin.(tercihin

hangi spor) ?
Koji je rezultat? Skor ne, sonuç ne?
Jedan prema: nula bir: sıfır
Autobuska stanica otobüs istasyonu, garı, durağı

NOT :
1. Araç isimlerinin cümlede tekil ve çoğul olarak kullanılmasına
örnekler;

Autobus, tramvaj, olovka, pero

Sing. Plur.

Idem uotobusom Oni dolaze autobusima.

Stigao je tramvajem Stigli su tramvajima.
Piše olovkom Pišu olovkama.
Piše perom Pišu perima.

Baviti se fiilinin cümlede kullanımına örnek;

On se bavi sportom. Bavio se fudbalom.

2. GLAGOLSKA IMENICA ( CİNS İSİMLER ) :

Not: Boşnakça gramer özetleri dersine bir göz atın, inceleyin.

162
BOŞNAKÇA GRAMER

Plivanje je lijep sport.

On se bavi trčanjem.
Učenje jezika je interesantno.

Dikkat ederseniz cins isimler süreç içerisindeki eylemi gösterip, fiil

tarafından betimlenirler.

3. Komparativ pridjeva dobar glasi ; ( sfatların mukayesesi…)

bolji ve süperlativ najbolji gibi;

loš malehan velik

gori manji veći
najgori najmanji najveći

ČETRNAESTA LEKCIJA
DERS-14

1. KOD LJEKARA

Lejla se ne osjeća dobro. Boli je glava.Ona je otišla u

studentsku polikliniku na pregled.Bila je kod specijaliste za
plućne bolesti.Dobila je uputnicu za rendgen.Dala je krv na
analizu.Vratila se kući i brzo zaspala.

Fatima : Zdravo!Šta ti je doktor rekao?

Lejla : Sve je uredu.MOram se malo odmoriti.Puno
radim.Imaš li aspirin za glavu?
Fatima : Imam.I tebe boli glava?
Lejla : Ne osjećam se danas dobro.
Fatima : A da odeš i ti ljekaru.
Lejla : Otići ću sutra.Danas je kasno.
Fatima : Ima dežurni ljekar.
Lejla : Nije hitno!Sačekat ću do ujutru.
Fatima : Možda su one gljive bile otrovne?Da li si to
rekla doktoru?
Lejla : Nisam.

163
BOŞNAKÇA GRAMER

Fatima : Idem i ja doktoru.Vidjet ćemo šta je u

pitanju.
Lejla : Hoćeš li da idem s tobom?
Fatima : Nije potrebno.Brzo ću se vratiti.Vidimo se.

2. VJEŽBE

On se ne osjeća dobro. Ona se ne osjeća dobro.

On je bolestan. Ona je bolesna.

- Kako se osjeća Lora?

- Ne osjeća se dobro.Bolesna je.
- Kako se osjeća Hasan?
- Osjeća se dobro.On je zdrav.
- Kako je vaša drugarica Ingrid?
- I ona je bolesna.Boli je glava.

Čeka me prijatelj. Čeka nas Ilma.

Te vas
Ga ih
Je

- Čekaj me, molim te.

- Ne mogu te čekati.Čekaju me Selma i Lejla.
- Vidio sam ih jutros u studenskoj poliklinici.
- Robert i ja smo bili na pregledu..Da li si nas vidio?
- Vidio sam vas.Ali me bolio zub i nisam se mogao
javiti.

Boli me glava. Bole me oči.

Ga ga
Je je

- Ne mogu čitati.Boli me glava.

- Da li dobro vidite?
- Da.
- Moj prijatelj ne vidi dobro.Boli ga glava kad dugo čita.
- Loru bole oči kad dugo čita.Često je boli glava.
- Mehdi često pije aspirin.Boli ga zub.Bio je kod zubara.

164
BOŞNAKÇA GRAMER

- Hasan i Ahmet su zdravi.Ahmeta ponekad zaboli zub.

- I Selma se prehladila.Kašlje i kiše.Imala je visoku
temperaturu.Nije mogla spavati.
- Dina kuha čaj i pije C-vitamin.Daje i Selma.

3. PREHLADA

Selam se jučer prehladila.Nije se osjećala dobro.Cijele

noći je boljela glava i imala je visoku temperaturu.Nije mogla
spavati.Jutros je otišla ljekaru.

- Izvolite, sjedite.Kako se osjećate?

- Boli me glava i grlo.Kašljem i kišem.
- Da li ste izmjerili temperaturu?
- Jutros sam imala 38,2 ( trideset osam sa dva )
- Treba da vas pregladam.Pluća su zdrava.Da vidim
grlo.Imate zapaljenje grla.Jeste li nekad primili
penicilin?
- Jesam.
- Treba da primite injekciju penicilina.Izvolite recept za
lijek protiv kašlja i kapi za nos.

4. VJEŽBE

Ja sam se dobro osjećao. Mi smo se dobro osjećali.

On se dobro osjećao. Oni su se dobro osjećali.
Ona se dobro osjećala. One su se dobro osjećale.

- Jučer se nisam dobro osjećala.Bila sam bolesna.Morala

sam uzeti aspirin i leći.Kako se osjeća vaša drugarica?
- Jučer se nije dobro osjećala.Kašljala je i kihala.Jutros
je otišla lijekaru.
- Ja sam bila kod ljekara.Dobila sam uputnicu za rendgen i
moram dati krv na analizu.

Bolio me je stomak. Boljeli su me zubi.

Boljela me je glava. Boljele su me oći.
Boljelo me je grlo. Boljela su me leđa.

165
BOŞNAKÇA GRAMER

- Imate li aspirin?
- Nemam.Mehdi će otići u apoteku.Uzet će lijek za mene
i kupit će asapirin za vas.
- Treba da odem u apoteku da uzmem lijek za druga.
- Uzmite lijek i za moju drugaricu.
- Uzet ću lijekove i za njega i za nju.

5. TEKST

Selma se jučer nije osjećala dobro.Prehlađena je.Cijele

noći je boljela glava i imala je visoku temperaturu.Nije mogla
spavati.Uzimala je aspirin.
Ujutro je otišla ljekaru.Ljekar ju je pregledao.Rekao je
da ima zapaljenje grla.Mora primiti injekciju penicilina.Dao joj
je recept za lijekove protiv kašlja i kapi za nos.

Domaći zadatak :

1. Stavite rečenice u perfekt :

On se dobro osjeća. Ja se dobro osjećam.

On se dobro osjećao. Ja sam se dobro osjećao.

a. Ona se dobro osjeća.

b. Mi se dobro osjećamo.
c. Da li dobro osjećate?
d. Oni se dobro osjećaju.
e. Vi se dobro osjećate.
f. Ti se dobro osjećaš.

2. Stavite rečenice u odrični oblik:

Ona se dobro osjećala.

Ona se nije dobro osjećala.

a. On se dobro osjećao.
b. Ja sam se dobro osjećao.
c. Oni su se dobro osjećali.

166
BOŞNAKÇA GRAMER

3. Dopunite rečenice odgovarajućim oblikum lične

zamjenice :

On čeka ( ja ) Kupio je lijek za ( ja )

On mene čeka.On me čeka. Kupio je lijek za mene.

a. Poznajem (ona )
b. Kupio je lijek za ( on )
c. To sam kupila za ( vi )
d. Poklonila sam knjigu ( ona )

4. Nađite odgovore u lekciji :

a. Da li se Lejla dobro osjeća??

b. Šta je boli?
c. Da li je ona uzela aspirin i legla?
d. Kada je otišla ljekaru?

Riječi :

Ona se ne osjeća kendisini iyi hissetmiyor.

( osjećati se, osjećam,- o, -la )
pluća ciğerler
pregled muayene etmek, kontrol etmek.
gözden geçirmek
boli ( boljeti ) ağrılar ( ağrımak, ağrısı olmak )
rendgen x-ray ( röntgen )
krv kan
na analizu( analiza) testten geçmek, kontrol olmak
konsert kanser
poslije preglada ( pregled ) sağlık kontrolünden sonra
bolestan, bolesna, - o hasta
glava kafa, baş
dežurni görevde olmak, nöbetçi olmak
hitnost acil, ivedi
sačekati beklemek
gljive, pečurke mantar
otrovne zehirliler
lijek ilaç

167
BOŞNAKÇA GRAMER

uzeti lijek ilaç almak

tebe ( ti ) seni, sizi
zdrav sağlıklı, iyi
mene ( ja ) beni, bana
njega, ga ( on, ono ) ona ( erkek –m)
nju, je (ona) ona ( kız-fm )
nas ( mi ) biz, bizim
vas ( vi ) siz, sizin
njih, ih ( oni, one ) onlar, onların
jutros bu sabah
oči (oko) gözler, göz
zub diş
zubar diş hekimi
kašalj ( kašljati ) öksürük, soğuk algınlığı
kihati nezle olmak
visok,-a,-o yüksek
spavati uyumak
kuhati pişirmek
prehlada soğuk
prehladiti se üşümek, soğuğa yakalanmak
cio, cijela, -o tüm, tamamen, hepsi
grlo boğaz
kašljem ( kašljati ) öksürdüm, öksürmek
izmjeriti ölçmek
zapaljenje iltihap, yangı
nekad bir keresinde, hiç, asla
primiti almak, kapmak
injekciju akıtma, iğne
protiv aksine, karşıt, zıt
recept reçete
kap ilaç, hap
nos burun
stomak miğde
zubi ( zub ) dişler
leđa arka, sırt
uho ( çoğulu: uši ) kulak(kulaklar )
u apoteku ( apoteka ) kimyasal ilaçlara

168
BOŞNAKÇA GRAMER

Izrazi, skupovi riječi :

Specijalista za plućne bolesti ciğer uzmanı

Boli me glava başım ağrıyor
Kako se osjećate? Nasıl hissediyorsun?
İzmjeriti temperaturu birinin ateşini ölçmek..
Primiti penicilin penisilin verilmiş olmak
Kapi za nos burun akıntısı
Zubar diş hekimi

A) AKUZATIV LIČNIH ZAMJENICA ( BELİRLEYİCİ ŞAHIS

ZAMİRLERİ )

Sing.
1. Mene čeka.Čeka me.(ja)
2. Tebe poznaje.Poznaje te( ti)
3. Njega sam vidio.Vidio sam ga.(on,ono)
4. nju sam vidio.Vidio sam je( ona)

Plur.
1. Nas je pozvao.Pozvao nas je.(mi)
2. Vas je razumio.Razumio vas je( vi)
3. Njih nije razumio.Nije ih razumio.(oni,one,ona)

Not: Bu tür şahıs zamirlerinin kısa şekilleri, cümlenin başında

kullanılmazlar. Onlar asla şahsen kullanılmadıkları gibi, edatlardan
sonrada gelmezler.( cümlede)

B) GLAGOL ‘’ BOLJETI ‘’

Not: Bu fiil sadece üçüncü tekil ve çoğul şahıslarda, daima direkt

obje ( konu) alırlar. Vücudumuzdaki ağrıyan yerler özne olarak ; baş,
ayak,el,diş v.b yerlerdir.

Prezent

Boli ga zub. Bole ga zubi.

Boli me ruka. Bole me ruke.
Moga brata boli noga. Moga brata bole noge.

169
BOŞNAKÇA GRAMER

Perfekt

Bolio ga je zub. Boljeli su ga zubi.

Boljela je ruka. Boljele su je ruke.
Boljela me grlo. Boljela su me leđa.

PETNAESTA LEKCIJA
DERS-15

1. HASAN TRAŽI STAN

Hasan stanuje na Ilidži.To je daleko od fakulteta.Žeio bi

stanovati u centru grada, kao i njegovi prijatelji.Na fakultet bi
išao pješke, a ne tramvajem i autobusom.
Hasan traži stan.Prijatelji mu mogu pomoći da nađe
stan.Pozvao ih je da o tome razgovaraju.

Ahmet : Gdje bi želio stanovati?

Hasan : U blizini fakulteta.
Yusuf : Jučer sam čitao ‘’ Oglase ‘’.Pročitao sam jedan oglas
koji je, možda, interesantan za vas.Pogledajte :

Izdajem jednosoban stan na Bjelavama.

Ima grijanje i telefon.Namješten.
Pitati od 16. do 20 sati.
Tel. 200-505

Hasan : T oje dobra ideja.Tražit ću stan preko oglasa.

2. VREŽBE

Ja bih želio naći stan.

Ne bih želio ostati u hotelu.

- ja bih želio stanovati blizu fakulteta.

170
BOŞNAKÇA GRAMER

- Kakv stan bitse željeli naći?

- Želio bih naći mali i lijep stan.
- Vaši drugovi bi željeli stanovati u domu.
- Ja ne bih želio.Moje drugarice bi željele stanovati u
domu.Željele bi učiti zajedno.

Moj drug traži stan.Moja grugarica je nalša stan.

- Moj drug HAan bi želio naći stan u blizini fakulteta.

- Njegov prijatelji Kasım mogao bi mu pomoći.
- Gdje stanuje Kasım?
- U centru grada.Njegov stan je velik.Tu žive njegov
otac, njegova majka i sestra.
- Da l ise njegova sestra zove Selma?
- Da.Ona uči engleski jezik u Centru za strane jezike.

Moji drugovi su u domu.Moje drugarice su na fakultetu.

- Moji drugovi i drugarice pozvali su me da dođem kod njih.

- Zašto su vas pozvali?
- Oni su čitali novine.Pročitali su jedan članak o Africi.Nisu
dobro razumjeli.Željeli bi da zajedno pročitamo članak.
- Lora i Selma bi željele čitati novine, ali još ne znaju
dobro bosanski.Željela bih pomoći drugaricama.

3. OGLASI
Hasan je dao oglas z astan.Dobio je nekoliko adresa.Nije
htio sam razgledati stanove.Dogovorio ses a Hasanom da pođu
zajedno.S njima je pošao i Kasım.Uzeli su taksi.Htjeli su što
brže vidjeti sve stanove.
Izabrali su najljepši.Platili su kiriju za mjesec dana
unaprijede.Stan je na Bjelavama u Tahtali sokaku br.43.

Hasan : Idemo u hotel po stvari.Hoću da se odmah preselim.

171
BOŞNAKÇA GRAMER

4. TEKST

Hasan je tražio stan.Želio je stanovati u centru grada.Išao bi

pješke na fakultet.Njegovi drugovi bi često mogli doći kod
njega.
On je dao oglas u listu ‘’ Oglasi ‘’.Dobio je nekoliko adresa
stanova za izdavanje.Sve ih razgledao sa prijateljem.Izabrao je
lijep stan u Tahtali sokaku br.43.Odmah se preselio.Stan se
nalazi na drugom spratu i ima jednu sobu, kuhinju, kupa tilo i
terasu.

Domaći zadatak :

I- Odgovorite na pitanja :

1. Gdje bitse željeli stanovati?

2. Šta bitse željeli kupiti?
3. Šta bitse čitali?
4. Kuda bitse išli?
5. S kim bitse šetali?
6. O ćemu bitse razgovarali?

II- Napišite pitanja :

Moji prijatelji bi došli u Bosnu.

Da li bi vaši prijatelji došli u Bosnu?

1. Gledao bih dobar film.

2. Išli bismo u park.
3. Oni bi igrali fudbal.
4. Ona bi čitala novine.

Riječi :

Pomoći yardım etmek

Nađe ( naći, našao ) bulur, bulmak
U blizini yakınında, görüş alanında
Oglase ( oglas ) ilanlar, reklâm
Pročitati okumak

172
BOŞNAKÇA GRAMER

Pogledajte bir bak, bak, göz at

Izdavati kiralamak
Grijanje merkezi ısıtma
Namjestiti yerleşmek, koymak
Namješten stan mobilyalı daire, kat
İdeja fikir
Tražiti aramak, bakınmak, araştırmak
Velik, - a, -o büyük
Članak yazı, makale
O Africi Afrika hakkında
Novine gazete, haber
Razgledati görmek için gitmek
İzabrati uğrayıp almak
Platiti ödemek
Kirija kira
Unaprijed önceden
Preseliti hareket etmek, taşınmak
Čiji, -a, -e kimin
Brzo hızlı
Brže daha hızlı
Najbrže en hızlı
Izdavanje kiralama
Zaseban, -na,-no fark, ayrım, farklılık
Upotreba kullanmak, kullanışlı, kullanım
Kuhinje mutfağın
Kupatila yatak odasının
Šifra kutu numarası
List magazin, ergi
Ulaz giriş, antre

Izrazi, skupovi riječi:

Želio bi o isteyecekti
Jednosoban stan tek odalı daire
centralno grijanje merkezi ısıtma
preko oglasa ilana göre
novine izlaze gazetelerden gelen
dati oglas ilan vermek
uzeti taksi taksi tutmak

173
BOŞNAKÇA GRAMER

što brže mümkün olduğunca çabuk

iči po stvari birisinin bir şeylerini uğrayıp
almak

1. POTENCIJAL I ( “Biti” olmak fiilinden türemiş bir yardımcı

fiildir, arzu ve olabilirlik durumunu izah eden cümle
yapılarında kullanılırlar; kullanımı aşağıda verilmiştir )

Potencijal I složeni je glagolski oblik. Gradi se pomoću oblika

pomoćnog glagola biti:

Bih Bismo
Bi Bitse
Bi Bi

Jedn.
1. želio / željela bih
2. želio / željela, željelo bi
3. želio / željela, željelo bi

Množ.
1. željeli / željele / željela bismo
2. željeli / željele / željela bitse
3. željeli / željele / željela bi

Odrični oblik

1. ne bih želio / željela / željelo

2. ne bi želio / željela / željelo
3. ne bi želio / željela / želio

1. ne bismo željeli / željele

2. ne bitse željeli / željele / željela
3. ne bi željeli / željele / željela

Upitni oblik,

1. da li bih želio / željela

174
BOŞNAKÇA GRAMER

2. da li bi želio / željela / željelo

3. da li bi želio / željela / željelo

1. da li bismo željeli / željele

2. da li bitse željeli / željele
3. da li bi željeli / željele

Not: Şart bildiren cümlelerde kullanılan ( biti = olmak fiilinin )

yardımcı fiili asla cümle başında bulunmaz, kullanılmaz.

A ) PRISVOJNE ZAMJENICE ( Sahiplik bildiren sıfatlar )

1.( sıfat olarak kullanımları )

Singular Plural

1. Moj drug uči engleski. Moji drugovi uče engleski.

2. Tvoj prijatelj je ovdje. Tvoji prijatelji su ovdje.
3. Njegov drug je student. Njegovi drugovi su studenti.
Njen drug je profesor. Njeni drugovi su profesori.

1. Moja sestra uči. Noje sestre uče.

2. Tvoja drugarica je na času. Tvoje drugarice su na času.
3. Njegova sestra je dolša. Njegove sestre su došle.
Njena sestra je ovdje. Njene sestre su ovdje.

1. Moje odijelo je lijepo. Moja odijela su lijepa.

2. Tvoje odijelo je novo. Tvoja odijela su nova.
3. Njegovo pero je dobro. Njegova pera su dobra.
Njeno pero nije novo. Njena pera nisu nova.

2. ( zamir olarak kullanımları )

1. Naš profesor je na času. Naši profesori su na času.

2. Vaš drug je dobar. Vaši drugovi su dobri.
3. Njihov prijatej je došao. Njihovi prijatelji su došli.

1. Naša sestra je otišla. Naše sestre su otišle.

2. Vaša kuća je mala. Vaše kuće su male.

175
BOŞNAKÇA GRAMER

3. Njihova drugarica uči. Njihove drugarice uče.

1. Naše sel oje lijepo. Naša sela su lijepa.

2. Vaše mjesto je zauzeto. Vaša mjesta su zauzeta.
3. Njihovo mjesto je slobodno. Njihova mjesta su slobodna

ŠESNAESTE LEKCİJA
DERS-16

1. ROBNA KUĆA

Dina i Selma su u Robnoj kući ‘’ Sarajka ‘’.One su u

odjeljenju konfekcije.Dina želi kupiti hlače i košulju Selma je
riješila kupiti mantil.

Selma : Šta misliš, koji mantil da kupim?

Dina : Možda bi mogla probati ovaj sivkasti.
Prodavac : Izvolite.Tamo je ogledalo.
Selma : Puno je širok i dug.Dajte mi manji.Ja nosim broj
40.
Prodavac : Izvolite.
Dina : Veoma je lijep i moderan.Molim vas, ja bih da
probam ove erne hlače i bijelu svilenu košulju.
Prodavac : Izvolite.
Dina : Selma, da li ti se svida?
Selam : Da.Divne su.
Dina : Spakujte nam ovo dvoje i mantil, molim vas.
Prodavac : Izvolite račun.

2. VJEŽBE

On je kupio sivi kaput. Oni su kupili sive kapute.

Sivu košulju. Sive košulje.
Sivo odijelo. Siva odijela.

Siviđa mi se ovaj kaput. Sviđaju mi se ovi kaputi.

Ova haljina. Ove haljine.

176
BOŞNAKÇA GRAMER

Ovo odijelo. Ova odijela.

3. PRED NOVU GODINU

Decembar j epri kraju.Prijatelji se dogovaraju gdje će

čekati Novu godinu.Fatma će ići na doček u Restoran ‘’ 1001 noć
‘’.Treba da kupi neke stvari.Pozvala je svoju drugaricu Lejla da
ide s njom.Otišle su u najbolju i najveću prodavnicu.Već pola
sata biraju haljine.

Fatma : Da uzmem ctvenu ili žutu?

Lejla : Crvena je ljepša i jeftinija.Moja starija sestra je
kupila slıčnu haljinu za rođendan.
Ahmet : Zdravo! Dobro je što sam vas sreo.Hoćete li sa mnom
pogledati odijela?Ne znam koje da izaberem.
Lejla : Ovdje su odijela.Uzmi ovo crno.Nije skupo.
Fatma : Probaj plavo.Skuplije , ali mnogo ljepše.
Ahmet : I meni se više sviđa.
Provadac : Izvolite.Kabina je slobodna.
Ahmet : Hvala.

4. VJEŽBE

Pozvao sam svog druga. Pozvala sam svoju drugaricu.

Poznajete li mog druga? Poznajete li moju drugaricu?

Jeftin mantil Košta 4.000 dinara.

Jeftiniji mantil Košta 3.000 dinara.
Najftiniji mantil Košta 2.000 dinara.

Domaći zadatak :

I. Kupila je…………….( plava haljina ).

Kupila je plavu haljinu.

1. Imam…………………………( dobra drugarica )

2. Kupila je……………………..( bijela haljina ).
3. Kupio je……………………….( dobar sahat ).

177
BOŞNAKÇA GRAMER

II. Da li si vidio mog druga?

Da l iste vidjeli moje drugove?

1. Da li ste vidjeli mog prijatelja?

2. Poznajete li moju sestru?
3. On je nosi kravatu.

Riječi :

Odjeljenje bölüm, kısım

Hlače pantolon
Košulja şort
Riješiti karar vermek
Mantil yağmurluk
Probati denemek
Siv gri
Sivkast grimsi
Prodavac satıcı, bakkal
Ogledalo ayna
Širok, - a, -o geniş
Dug, -a, -o uzun
Manji ( mali ) daha ufak ( ufak )
Nositi giymek, giyinmek
Veoma çok
Crn, -a, -o siyah, kara
Bijel,-a,-o beyaz, ak
Svilen, -a,-o ipek
Spakujte! Al onu, ona sahip çık!
Račun fatura, hesap
Kaput kot
Odijelo suit
Za zimu kışlık
Boju ( boja ) renk
Cipela ayakkabı
Zimske, -a,-o kış
Haljina elbise
Plava,-a,-o mavi
Odijela elbise
Obuča ayakkabı

178
BOŞNAKÇA GRAMER

Dogovarati se varmak
Svoju ( svoj, -a,-o ) onun ( birinin …)
Največi ( velik, -a, -o ) daha geniş ( geniş )
Birati seçmek
Crven,-a,-o kırmızı
Žuta,-a,-o sarı
Ljepša ( lijep,-a,-o ) çok güzel ( güzel )
Jeftin,-a,-o ucuz
Jeftinija daha ucuz
Slično ( sličan,-a,-o ) daha benzer ( benzer )
Skup, -a,-o pahalı
Skuplije daha pahalı
Više ( mnogo ) daha çok ( sayılamayan isimler için )
Bluza bluz
Počinjati başlamak
Čarape çorap
Čestitka kutlama kartı, tebrik kartı
Čestitati kart yollamak
Praznik tatil
Doček Nove Godine yeni yıl kutlama partisi

Izrazi, skupovi riječi

Robna kuča mağaza departmanı

Nije hladno
Odjeljenje konfekcije
Da li ti ses vida?
Sviđa mi se
Sretna NOva godina!
soğuk değil
elbise departmanı hazır
Onu sevdinmi, istiyormusun?
onu sevdim, istiyorum
Mutlu yıllar

NAJ + KOMPARATIV = SUPERLATIV

Najljpši najljepša najljepše

Najbolji najbolja najbolje
Najdraži najdraža najdraže

179
BOŞNAKÇA GRAMER

POVRATNA ZAMJENICA : SEBA ( SE )

Ja perem posuđe. Ja češljam dijete.

Ja se perem. Ja se češljam.

SEDAMNAESTA LEKCIJA
DERS-17

1. ŠETNJA PO GRADU

Profesorica Ajla Dedić ide sa studentima ka Baščaršiji.Oni

će danas prošetati sa njom po gradu.Iz Centra skreću u prvu
uicu lijevo i idu pravo prema Katedrali.Iz Centra skreću u
prvu ulicu lijevo i idu pravo prema Katedrali.Desno od
Katedrale prema Baščaršiju su Ferhadija i Begpva
džamija.Nedaleko od Begove džamije su Jevrejska sinagoga i
Jevrejski hram.Preko puta sinagoge uz tramvajsku prugu je
Pravoslavna crkva.

Ahmet : Zaista je Sarajevo specifičan grad.Četiri

različite bogomolje, a tako blizu.
Profersorica : I drugi bosanskohercegovački gradovi su ovakvi
Mostar, Banja Luka, Zenica, Tuzla, Bihać, Doboj,
Travnik, Višegrad, Brčko, Jajce, Trebinje,
Derventa, Zvornik….
Selma : Možemo tramvajem doći do MArindvora.Tamo
je Zemaljski muzej.
Ahmet : Desno od Muzeja je ‘’ Holiday Inn’’, Autobuska
stanica i Željenička stanica.
Lejla : A u mjihova blizini bit će Univerzitetski centar.
Ajla : S lijeve strane je naselje Grvavica i ‘’ Željin ‘’
stadion.
Hasan : Od Skenderije idete pravo prema naselju
Ciglane, dođete do velikog raskršća i lijevo produžite prema
Stadionu ‘’ Koševo ‘’ , a desno se skreće ka Klinićkom centru ‘’
Koševo ‘’.
Lejla : Šta ima u Skenderiji?
Ahmet : T oje sportsko-rekreacioni i privredni centar.

180
BOŞNAKÇA GRAMER

Mehdi : Skenderija je blizu Predsjedništva je Gradska

biblioteka.
Selma : Mi smo jučer obišle Vijećnicu.Tamo je bila
Univerzitetska biblioteka….
Lejla : Sve je spaljeno.Izgleda žalosna….samo zidine….

Profesorica : Nedaleko od Katedrale je Tržnica i pijaca ‘’

Markale ‘’.
Selma : Predlažem da idemo na kahvu u Hotel ‘’
Evropu ‘’.
Hasan : t ‘’ Evropa ‘’ je izgorjela.Možemo otići u Hotel
‘’ Bosnu ‘’.
Profesorica : Onda idemo pješke prema Narodnoj banci,
skrenemo kod semafora lijevo i s dense je ‘’ Bosna’’.
Ahmet : Nešto malo naprijed je Narodno pozorište.
Profesorica : Dobro poznajete grad.
Selma : A znamo li bosanski jezik?
Profesorica : Solidno!

2. VJEŽBE

On ide prema parku. Ona ide prema pošti.

Ka ka

Čitaj! Čitajte! Idi! Idite! Reci! Recite!

Gledaj! Gledajte! Kaži! Kažite!

Domaći zadatak :

1. Oni idu ka ( pošta )

Oni idu ka pošti.

a. On je pošao ka ( Centar )
b. Idite prema ( fakultet )
c. Pošli su ka ( centar grada )

2. Došao je jedan ( čovjek )

Došao je jedan čovjek.

181
BOŞNAKÇA GRAMER

a. Povrijeđena su dva ( čovjeka, ljudi )

b. Koliko putuje ?
c. Bilo je mnogo
d. Tri su ovdje.

Riječi :

Šetnija yürüme
Prošetati yürümek
Skrenuti dönmek
Lijevo sol
Pravo düz bir hat üzere olma
Desno sağ
Jevrej Yahudi
Jevrejska Yahudilik
Hram tapınak, mabet
Uz boyunca, yukarıda ile ( edat )
Pruga demiryolu, iz
Pravoslavna crkva sırp, Ortodoks kilisesi
Zaista gerçekten, samimiyetle
Grad kasaba, yerleşim
Različitost farklılık, fark
Dvor kale
Naselje koloni, yerleşimciler
Raskršće kavşak
Produžiti korumak, muhafaza etmek
Privredni ekonomik
Hala hol
Nedaleko uzak değil
Biblioteka kütüphane
Obići civarına gitmek
Spaliti yanmak
İzgledati bakmak ( hoşlanarak )
Žalosno üzgün, kederli
Zidine duvarlar
Tržnica market içindeki hol,bölmeler arası
Pijaca market yeri
Solidan çözücü, solisyon
Naočari gözlük

182
BOŞNAKÇA GRAMER

Na putevima yolda
Praznika tatil
Vozila arabalar
Žuriti teleş içinde olmak, acele etmek
Voziti sürmek
Zadržavati se geç kalmak, uzun kalmak
Uštedjeti ekonomik olmak
Saobraćajac trafik polisi
Znak sinyal, işaret
Zaustaviti durmak
Suviše ……çok ki( edat )
Opasno tehlikeli
Desiti se vukubulmak, olmak
Sudar çarpışmak, kazaolmak
Čovjek adam
Povrijeđen yaralanmış, inçinmiş
Odvesti hemen sürmek
U bolnicu hastahaneye
Pažljivo dikkatli
Odmaranje emekli, istirahatli, dinlenme
Poznanik tanıdık
Sudariti çarpışmak

PROMJENA BROJEVA

Singular:

N. jedan jedno jedna

G. jednog ( a ) jene
D. jednom(e ) jednoj
A. jednog(a) jedno jednu
İli jedan
I. jednim jednom
L. jednom jednoj

Plural:

N. jedni jedna jedne

G. jednih

183
BOŞNAKÇA GRAMER

D. jednim(a)
A. jedne jedna jedne
I. jednim(a)
L. jednim(a)

184
BOŞNAKÇA GRAMER

SONSÖZ

SEVGİLİ ARKADAŞLAR BENİM DERS ÇALIŞMA NOTLARIM BURAD

SONA ERİYOR. SİZLERE YARDIMIM DOKUNDUYSA MUTLU OLURUM.
AMACIM, BİR NEBZEDE OLSA BU KONUDA İSTEKLİ ARKADAŞLARIMA
YARDIMCI OLABİLMEKTİ. SAĞLICAKLA KALINIZ, BAŞARILAR DİLERİM.
ÖNYARGISIZ BİR YAŞAM İÇİN, SEVGİLERİMLE…

Derslere başlama`dan önce , sizlere Gramer özetleri

verilmesinin nedeni; Okuma parçalarını çalışırken daha iyi
kavramanız içindir. Bura da öğrenilen dil bilgileri ve kelimeler,
başlangıç da sizlere yeterli olmasa da yardımcı olacaktır. İhtiyacınız
olan en önemli şey bir sözlük. Ayrıca Boşnakça Sevdalinka dinlemek
veya bir radyo kanalı /TV izlemek ( yanılmıyorsam TRT`de ve TRT FM
`de Boşnakça haberler ve programlar her gün belirli bir saat `de
yapılıyor).

Bu kitap Fatima Pelesiç Hanım efendinin İngilizce-Boşnakça

aynı adlı eserinden çeviri yapılarak tarafımdan edit edilmiş ve
Türkiyede Boşnakça öğrenmek isteyenlerin isitfadesine sunulmuştur.
Kitabın gramer bölümünü Suat Şikriyel kontrol etmiştir.

Boşnakça`yı öğrenen bir kişi Hırvatça ve Sırpaç`yı da

öğrenecektir. Bu üç dilin yapısı hemen hemen, bazı ufak farklılıklara
rağmen benzerdir. Belirleyici unsurlardan biri “e” harfinin okunuş
şeklidir.”E “harfinin yerine bazı insanlar “je” veya “ije” diye
okumaktadırlar.

“E”harfini “e” olarak okuyanlara “Ekavci” denilir bu şekilde

okuyanlar Sırbistan, Karadağ, Sancakve Republika Srpska ( BIH
sınırları içinde yer alan Sırp Cumhuriyeti) bölgelerinde
yaşamaktadırlar. Kısaca Sırp ve Karadağ`lıalrın konuştuğu dile
“Ekavski”; Hırvat ve Boşnakal`ın konuştuğu dilede “İyekavski”
şivesi denilmektedir.

Bir diğer belirleyici unsur ise Boşnakçadaki eski Türkçe

diyebileceğimiz kelimelerin çokluğudur. Kitabımızın içinde bu konuya
değinmiştik. Özellikle doğa kaynaklı vekültürel bir çok kelime sadece

185
BOŞNAKÇA GRAMER

Boşnakça`da yer almaktadır. Boşnakça`da yaklaşık 8700 Türkçe

kelime mevcuttur özellikle Kumanca`nın etkisi görülmektedir.

Boşnakça kolay öğrenilebilen bir dildir. Çünkü her bir ses için
bir sembol alfabesinde vardır. Kitapta İyekavski dilinde ve Latin
harfleri ile yazılmış metinler yer almaktadır. Metinler konuşma
dilinde ve günlük kullanılan konulardan seçilmiştir.

Öğrenciye bir diğer faydasıda Rusça ve Bulgarca gibi

dillerede yatkınlık kazandırmasıdır.

Umarım bu konuda bir eksikliği gidermişimdir. Başarılar

dilerim.

Ufuk Süslü

186
BOŞNAKÇA GRAMER

EKLER
“JESAM “ FİİLİ

“Jesam” fiilinin mastar hali yoktur. Sadece geniş ve şimdiki

zaman biçimi vardır. Bir cümlede hem ana hem de yardımcı fiil
olabilir. Jesam fiili Türkçe`de (-im,-sin,-dir,-iz,-iniz,-dirler) ek-fiile
karşılık gelen bir fiildir.

Jesam fiilinin 2. çogul şahısla kullanımı kibarlık ifadesi olarak

kullanılır. Bunun yanında 2. tekil şahıslara hitap ederken de
kullanılırlar.

1-Jesam fiilinin uzun ve kısa biçimleri:

Kısa biçimi Uzun biçimi

Tekil (Ja) sam jesam-----------im

(on) je jeste ( e )------dir
(ona) je jeste ( e )------dir

Çoğul (Vi) ste jeste------------siniz

2- Soru oluşturma/yapma

a-Jesam fiilinin uzun soru formu cümlenin en başında

bulunur ve onu “li” soru takısı izler. Özne de “li” takısından sonra
gelir.3. tekil şahıs bu kurala uymaz/isitisnadır. Çünkü kısa formu
olan “je” kullanılır.

Jesam li ja student? Ben öğrencimiyim?

Jeste li vi student? Sen öğrencimisin?
Je li on student? O öğrencimi?
Je li ona student? O öğrencimi?

b-Diğer bir yol da “da li” soru belirteci ile başlayıp “jesam”
fiilinin kısa formu ve özne ile devam etmektedir.

187
BOŞNAKÇA GRAMER

Da li sam ja student? Ben öğrencimiyim?

Da li ste vi student? Se öğrencimisin?
Da li je on student? O öğrencimi?
Da li je ona student? O öğrencimi?

3-“Jesam” fiilinin olumsuz kullanımı

a. Jesam fiilinin kısa haline “ni-“ öneki konularak olumsuz cümle

yapılır. Bunlar bir kelime gibi birleşik yazılır.

Ja nisam veya Nisam Ben değilim.

Vi niste veya Niste. Siz değilsiniz.
On nije veya Nije. O değil.
Ona nije veya Nije. O ( dişi) değil.

b. Jesam fiilinin olumsuz biçimi hem olumsuz cümlelerde hem de bir

sorunun olumsuz kısa cevabı olarak kullanılır. Özne şahıs zamirleri
genellikle kullanılmaz.

Ja nisam Bosanac. Ben Bosnalı değilim.

Jeste li vi Bosanac? Siz Bosnalımısınız?
Nisam. Değilim.

4.”Jesam” fiilinin uzun ve kısa biçimlerinin kullanımları:

a.Jesam fiilinin uzun biçimi cümle içinde vurgulanan kelimelerdir. Bu

kelimeler “li” soru ekinden önce cümlenin en başında ve sorulara
kısa cevaplarda kullanılırlar. Bunun 2. tekil şahısla kullanımı
sorularda istisnadır. Sadece “je” olarak kulanılırlar. Ancak sorların
kısa cevapalrında “Jest(e)” kullanılır.

Jeste li vi Englez? Siz İngilizmisiniz?

Jesam. Evet.
Je li Boris Rus? Boris Rusmu?
Jest (e) Evet.

b.Jesam fiilinin kısa biçimleri hiçbir zaman bir cümlenin başında

kullanılmaz. Her zaman cümle başında bulunan ve vurgulanan bir
kelimeden sonra kullanılırlar. Başka kelimelerin kısa kullanımlarının

188
BOŞNAKÇA GRAMER

dışında bir kısa kullanım yoksa bunlar genellikle bir isim veya
zamirden hemen sonra kullanılırlar.

Jesam fiilinin kısa kullanımları:

1) Olumsuz düz cümlelerde.

Ja sam Turčin ben Türk`üm. Žan je Francuz. Jan Fransızdır.

2) Sorularda “da li” soru takısından sonra ( li tek başına asla

cümlenin başında kullanılmaz).Bu durumda jesam fiilinin kısa
kullanımı cümle içerisinde 3. sıradadır.

Da li ste vi Francuz? Siz Fransızmısınız?

Da li je on Rus? O Rumsu?

“Jesam” fiilinin kısa kullanımı eğer soru kelimeleri ( ko-kim, šta-ne,

kako-nasıl) cümlenin başında kullanılmışlarsa, kendilerinden sonra
da kullanılır. Özne belli ise kullanılmayabilir (gizli özne olarak
kalabilir).

Ko je Robert? Robert kimdir?

Kako ste? Nasılsınız?

3) Eğer cevap başka kelime veya kelimeler içeriyorsa, sorulara

cevaplarda kullanılır.

Kako ste? Nasılsınız?

Dobro sam. İyiyim.
Kako je vaš bart? Kardeşiniz nasıl?
Dobro je. İyidir.

189