Για την Αρεντ

Διάβασα απνευστί το υπέροχο βιβλιαράκι που εξέδωσαν οι Agra Pubs και μετέφρασε -
εξαιρετικά, νομίζω - ο Παναγιώτης Τσιαμούρας. Και είμαστε τυχεροί, γιατί για πρώτη φορά
διαβάζουμε στα ελληνικά την εύστοχη και ευθύβολη κριτική που δέχτηκε η Arend από τον
Gershom Scholem, στην οποία η φιλόσοφος, κατά τη γνώμη μου, δεν δίνει εξηγήσεις στην
απαντητική επιστολή της. Σύμφωνα με τον Scholem, η Arendt, ανάμεσα στα υπόλοιπα,
δικάζει και καταδικάζει εκ του ασφαλούς ανθρώπους που βρέθηκαν σε τραγικά διλήμματα
δρώντας σε ακραίες συνθήκες, αναρωτώμενος εάν θα μπορούσε κανείς να κρίνει ποιες
αποφάσεις θα όφειλαν να είχαν λάβει τότε οι παράγοντες των εβραϊκών συμβουλίων: «η
δική σας βεβαιότητα δεν έχει στερεότερα θεμέλια από τη δική μου αβεβαιότητα», δηλώνει
και γράφει παρακάτω σε μια υπέροχη φράση: «εγώ δεν έχω την έπαρση να τους κρίνω. Εγώ
δεν ήμουν εκεί». Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να πούμε ότι ο καθένας τους εκπροσωπεί δύο
διαφορετικές ηθικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις για την ελευθερία της βούλησης και το
καθήκον και θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μια μελέτη σχετικά με αυτές τις δύο
επιστολές. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η εκδοτική (έστω και μικρή) μονομέρεια προς την μία
πλευρά, η πρόσφατη κινηματογραφική αγιοποίηση της Άρεντ από τη Σούκοβα και η
παντελής μετάφραση κειμένων του Shcolem δεν μας επέτρεψε να διαμορφώσουμε
σφαιρκή άποψη για τη συγκεριμένη διαμάχη. Νομίζω, επίσης, ότι και για αυτό το λόγο ο
μεταφραστής προκαταλαμβάνει θετικά τον αναγνώστη υπέρ της Arendt, στο εισαγωγικό
του σημείωμα (ενδεικτικά αναφέρω):

Νομίζω, επίσης, ότι και για αυτό το λόγο ο μεταφραστής προκαταλαμβάνει θετικά τον
αναγνώστη υπέρ της Arendt, στο εισαγωγικό του σημείωμα (ενδεικτικά αναφέρω): α.
«Απλουστεύοντας τη σε υπερβολικό βαθμό, και αυτό ακριβώς έπραξε μεγάλο τμήμα της
διεθνούς εβραϊκής κοινότητας, κάπως έτσι θα μπορούσε να συνοψίσει κανείς την οξύτατη
πολεμική που ξέσπασε στις αρχές της δεκαετίας του '60 με αφορμή την έκδοση του
Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil της Χάννα Άρεντ» (δεν έχουμε
υπόψη την επιχειρηματολογία της κοινότητας, άρα το "απλούστευση" είναι αυθαίρετο) β.
"πολλοί από τους επικριτές της θα της προσάψουν ότι δεν παρακολούθησε τη δίκη μέχρι το
τέλος και, πώς όταν μιλούσε ο Άιχμαν, ήταν απούσα κι επομένως δεν είχε τη συνολική
εικόνα της προσωπικότητας του κατηγορουμένου" ( απλά "θα της προσάψουν"; ήταν τελικά
εκεί όταν μιλούσε ο Άιχμαν; γιατί εάν δεν ήταν, που δεν ήταν (έφυγε τον Απρίλη, ενώ η δίκη
τελείωσε το Δεκέμβρη), τότε οι επικριτές της μάλλον είχαν δίκιο, κι η Άρεντ έγραφε για τον
ψυχρό γραφειοκράτη εξ αποστάσεως) γ. " στο βιβλίο η Άρεντ παρουσιάζει τον Άιχμαν ως
ένα τυπικό γραφειοκράτη , ένα άχρωμο ανθρωπάκι, με φτωχή σκέψη [...] "κάθε άλλο παρά
ένα τέρας, ένας δαίμονας, όπως ήθελαν να τον παρουσιάσουν το κατηγορητήριο και η
ισραηλινή προπαγάνδα" (η σύνδεση του κατηγορητηρίου με ισραηλινή προπαγάνδα (;;;)
μάλλον είναι ατυχής)