เมื่อไม่ นานนี้ ผมได้ สนทนาเกีย่ วกับเรื่ องชื่ อพระพุทธรู ปในเว็บบอร์ ด

โดยมีญาติธรรมท่ านหนึ่งแนะนาให้ อ่านบทความในข่ าวชิ้นหนึ่ง

เกีย่ วกับการจัดสร้ างรู ปหล่ อ พระโพธิสัตว์ สิทธัตถะราชกุมาร
หรื อที่เรียกกันว่ า พระพุทธเจ้ าน้ อย โดยได้ ทาการหล่ อด้ วยทองสั มฤทธิ์
มีความสู ง ๓ เมตร ๕๕ เซนติเมตร เพื่อนาไปประดิษฐาน ณ
ทางเข้ าสู่ มหาวิหารมายาเทวี บริเวณที่พระพุทธเจ้ าประสู ติ ณ
ลุมพินีสถาน
ประเทศเนปาลบทความในข่ าวดังกล่ าวไม่ เห็นด้ วยกับการเรียกว่ า
พระพุทธเจ้ าน้ อย เพราะเห็นว่ าพระพุทธเจ้ ามีพระนามเดียวก็พอแล้ ว
ไม่ ต้องไปเรียกว่ าใหญ่ หรื อน้ อยเพิม่ เติมอีก
และผู้เขียนบทความดังกล่ าวก็กงั วลว่ า
ในไม่ ช้าก็อาจจะมีการสร้ างรู ปหล่ อต่ าง ๆ นานา
โดยแอบอ้ างว่ าเป็ นอีกปางหนึ่งของพระพุทธเจ้ า
แล้ วนามาปลุกเสกจาหน่ ายกัน
เรื่ องเกีย่ วกับพระพุทธรู ปมีประเด็นให้ ถกเถียงกันไม่ น้อยนะครับ
ไม่ ใช่ เฉพาะเรื่ องชื่ อเท่ านั้น
บางแห่ งก็แนะนาว่ าไม่ ควรกราบไหว้ พระพุทธรู ป
เพราะพระพุทธรู ปไม่ ใช่ พระพุทธเจ้ า
ซึ่งก็เป็ นประเด็นให้ ถกเถียงกันได้ มากมาย
โดยผมจะขอเริ่มที่เรื่ องชื่ อก่ อนนในเรื่ องชื่ อพระพุทธรู ปนั้น
เราพึงแยกให้ ออกครับว่ า พระพุทธรู ปนั้นไม่ ใช่ พระพุทธเจ้ า ดังนั้น
การตั้งชื่ อพระพุทธรู ปย่ อมไม่ ถือเป็ นการตั้งชื่ อหรื อเพิม่ ชื่ อให้ พระพุทธเ
จ้ า ยกตัวอย่ างเช่ น พระพุทธรู ปคู่บ้านคู่เมืองของชาวไทยมีชื่อเต็มว่ า
พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร หรื อมีชื่อเรียกทั่วไปว่ า
พระแก้ วมรกตถามว่ าหากเราเรียกพระพุทธรู ปองค์ นีใ้ นชื่ อใดชื่ อหนึ่งดัง
กล่ าวแล้ ว จะแปลว่ าเราไปตั้งชื่ อหรื อเพิม่ ชื่ อของพระพุทธเจ้ าหรื อ?
ตอบว่ า ไม่ ใช่ แต่ เป็ นการเรียกชื่ อพระพุทธรู ป
โดยไม่ ใช่ การเพิม่ ชื่ อพระพุทธเจ้ า ในทานองเดียวกันครับ
พระพุทธรู ปที่มีชื่อเสี ยงในประเทศไทยมีอยู่มากมาย เช่ น
พระพุทธชินราช พระพุทธโสธร หลวงพ่ อวัดบ้ านแหลม
หลวงพ่อวัดไร่ ขิง หลวงพ่อพระใส พระไพรีพนิ าศ หลวงพ่อโต
(มีหลายวัดที่มีพระพุทธรู ปชื่ อนี)้ เป็ นต้ น
แม้ กระทั่งพระประธานในพระอารามหลวงหลาย ๆ
วัดก็ยงั มีชื่อพระพุทธรู ป ในการนี้
หากเราถือว่ าการตั้งชื่ อหรื อเรียกชื่ อพระพุทธรู ปจะเป็ นการเพิม่ ชื่ อพระพุ
ทธเจ้ าแล้ ว ก็แปลว่ าสิ่ งเหล่ านีไ้ ม่ ถูกต้ องทั้งหมด
และก็ไม่ ถูกต้ องมาตั้งแต่ โบราณกาลแล้ ว อย่ างที่ต้งั ชื่ อพระพุทธรู ปหลาย
ๆ องค์ ว่าเป็ นหลวงพ่ อนั้น หลวงพ่อนี้ หลวงพ่อโน้ น
จะยิง่ ไม่ ถูกต้ องอย่ างยิง่
เพราะลดระดับจากพระพุทธเจ้ ามาเหลือแค่ หลวงพ่อซึ่งเป็ นพระสงฆ์
แต่ หากเรามีความเข้ าใจที่ถูกต้ องว่ า พระพุทธรู ปไม่ ใช่ พระพุทธเจ้ า
และการตั้งชื่ อเรียกพระพุทธรู ปย่ อมไม่ ถือเป็ นการตั้งชื่ อเพิม่ ให้ พระพุทธ
เจ้ าแล้ ว ในลักษณะนีก้ ไ็ ม่ มีปัญหาอะไรนะครับ
จะตั้งชื่ อให้ พระพุทธรู ปกีพ่ นั กีห่ มื่นองค์ ก็ไม่ เป็ นไร
ต่ อจากเรื่ องชื่ อพระพุทธรู ปแล้ ว
เราไปพิจารณาเรื่ องปางของพระพุทธรู ปนะครับ ในเรื่ อง ปาง นั้น
หลายท่ านไปพิจารณาเทพเจ้ าของศาสนาอื่น ๆ ที่มีหลายปาง เช่ น
ในศาสนาฮินดู ซึ่งพระนารายณ์ อวตารลงมาเกิดใน ๑๐ ปาง
หรื อพระแม่ อุมาเทวีมีหลายปาง ซึ่งรวมถึงปางเจ้ าแม่ กาลี เป็ นต้ น
จึงเข้ าใจว่ า หากเราสร้ างพระพุทธรู ปหลายปางแล้ ว
ก็จะเป็ นพิธีการของศาสนาอื่น ก่ อนอื่น
เราควรจะเข้ าใจความหมายของคาว่ า ปางก่ อน
ตามพจนานุกรมราชบัณฑิตยสถานนั้น คาว่ า ปาง หมายถึง ครั้ง
คราวเมื่อ เช่ น ปางก่ อน ปางหลัง ยุค สมัย เช่ น นารายณ์ ๑๐ ปาง
หรื อหมายถึง ท่ าของพระพุทธรู ปที่แสดงถึงอิริยาบถต่ าง ๆ เช่ น
พระพุทธรู ปปางห้ ามญาติ เป็ นต้ นในเมื่อคาว่ า ปาง
ที่เราใช้ ในภาษาไทยปัจจุบันนีห้ มายถึง
ท่ าของพระพุทธรู ปที่แสดงถึงอิริยาบถต่ าง
ๆเราจึงไม่ ได้ ม่ ุงหมายถึงพระพุทธเจ้ าอวตาร
หรื อใช้ ในความหมายอย่ างศาสนาฮินดู แต่ เรามุ่งหมายถึงอิริยาบถของ
พระพุทธรู ป (ไม่ ใช่ พระพุทธเจ้ า) ซึ่งในอดีตที่ผ่านมานั้น
ก็ได้ มกี ารจัดสร้ างพระพุทธรู ปในปางต่ าง ๆ หลายปาง ไม่ น้อยกว่ า
๖๐ ปางแล้ ว Sunday, May 31, 2020