De AVDO SUCESKA PHOMJENE U SISTEMU IZVANREDNOG OPOKEZIVANJA;” U TURSKOJ U XVI VISEKU © Seinewié 7 I POJAVA ‘NAMETA TEKALIF-I SAKKA + Modémiji turski pisci dijele sve dazbine (namete) u Osmanskoj Griavi na dvije velike grupe: peal tot si}ye) 1 izvan- rodne nemele | obiéaine Jaros Gakalict Sete) Sears aoe ‘Ova podjela je izvréena zavisno ‘od toga ai , i u Kojo} mien, direktno ili indirettno zasnovani nna Serijatu. J. Prvw grupu namets, prema miljenju spomenutih pisace, sti- njevaju nameti koji cu izri8ito predvideni osnovnim vrelima teri- jatskog prava ‘uur, haraé na gemiju i glavarina — dtirja), zbog éega se nazivaju rive. Ovamio spadaju 1 onl nameti koji oc indirekino zaniivaja ke Serfaty, i to na onim odredbarca Zerijata, koje se ti8u naéina oporezivanja haratke zemlje, a pomati su pod nazivom risdm-i Orfive. To su dazbine koje je sultan pro~ Nao svoju kinins primjenjujutt principe oparezivanje he- Fie ‘cone prone Kolht i serum protvesa Charged oul= + seme)’. Ovaj drugi ‘natin oporesivanja Siroko je primjenjivan u Osmansko} driavi, jer. je, omogusavao elastifnost pri oporezivanju { sultanu pruzao moguénost da u svojoj daibinskoj politic’ uime 1u ebzir zatedeno slanje u osvojenim zemljama. Oslanjajuéi se upravo } Ahmed: Rasim, ‘Osman tarihl,, oportzivanja pemat Je.pod.narivon, ui Sis; Abdurahman. Velik, Teo hovaest mauvezzofy a dual, heracet lif "kavald, 2225; Usoall “Falla i muvee eat 32-1, ‘ " Uporedili: Begowé Mohimed,O sevoriina Ferijatsog: prave, Arhiv Stats peretraiie fred ‘moc ke zemlje, iz: koje se diielom razvio. _desetine do. jedne polovine. Ova) seers (eset mie apie gs semetedpere Jecte catoviat are ae ee eos Heats Wo fp dvojae eden oble © Eueayan elashtnoct oparedvaije.% Dr Avdo Subesk hz ovu moguénest, Osmanlije su u raznim zemljama i krajevima propisivali i czakonjivali razlitite da2binske oblike, zbog tega se ni Sirokom podrugin njihovog earstva javlja bogatetve dagbinakih oblika iz ove grupe, &iji se broj tokom yremena Popeo na 80 Zajednitko obiljezje srih dadbina iz grupe tektltf serve ‘Sastoji se u tome Sto se u njima poglavito ispoljavaju razliéiti oblici feadalne rente koja jo najvetim diciom bila nanntjesjens uitearren feadalnih posjeda (Kimarlijama, zaimima, uiivaocima hesovs, val, fima)*. Drava sama, odnosno sultan kao njeno oligenje, izuzimajuéi glavarinu, nije imala neposredno vee koristi od tih dadbina, izuzev 1 slutaju ada oe { cama pojavifuje kao ulivalac feudalnih domens Chasovi). Alt je zato, davuél feudalcima te pritode kao fewdatnu rent, storia cov za izgratnu Jake spahijske Kenjice tao glavne dame vojne. snage, Koja je u klasiénom periodu Carstva predstavijela exgro-yojnog-mehanioma, dok au ‘njent pripadniel predstavljai Jergro feudalne vladajuée’Mlase i glayni Yaison d'étre, te. detave ‘Jednom rijetja # tusid sullen! su, shine viadarima w drvgim fet Gsinim dezavama, prebaciliputem feudalne rente Tetlalny kasd na samoizdréavanje:uz obavessvtenja vojne slutbe, 1 time cesterell svoju vinstitu blagajau Eijasa ogromna sreastva® troten na ledsta- ange dvora { znatnih kontigenata stajace, najamnitice,vojekejenhic Zara; carolth apehija:d tvrdavalih posada u:provineljame U_Osmanskoj dréavi, slitmo no i u drugim feusalnim, pat natim {eudalnim delavama — pottinjeno stanevmstvo lo Je opts Feteno. 1 izvjesnim iavaaredaime teretima I nemetima Kole bil rammenien! Lice <4 dravne poeta, 1) pxaneént named teroti w periods spon turske deadee javijafe oe ea sitim:oblicina:iavanrednih usluga il drugih tereta ‘a pecnall ou w izvoruna pod nazivom evarizt aivanije ve teRAltft Bop Trrssom avinint alSinge paRRRE ae ot eieta usluga: koje su nametane potiinjenom stanovnlttva® rhog invanred | Uporediti iiteraiary navedenii sko-praval sbomie. sv, 34, Sar bier eyo 1980, “OmiovatobuK rente Osman : St gen le tts defer tit oie ee tam Rs Ott un SLE ro tater See. BE era cea ity) va fe sakalt prihodt cavazal Gutbing, Fore se principe Javea SST oi Shai pot, ‘fe duvaia Joh tvjeme Seonese natant Tu" pevet ‘a prinane od aks, gists tae © Saiet Rapeare Cats tz Soltle » teas) organi taait w XVI soljeeu GEM nova eft,» én; Mz Belin, Essals cur ehistolwe sconcmique de laTurgule; Journal Asatique, Serie FER 2M ore reroae Vy Ton ry, ac toot ties fugcalavije-kniiga. druga —glave prevod “na havik ME. Zya"{Kara~ e-poletajs’ pofediih natin zemayja urge, Tukige tktigacl tari Pod'Turcima: Spalé-Vollslv, Zem- Ietatibel 1991. 2 1ifine-lenyiznl ister w Bool | Ter "Prinepljsine : terete “ove'” vite cerovini-sa vrijeme“Turala, Isto morala Je ispunjavall sva Taje, KAKO sth dcasathapalatin,« sdsojele mu ze {ediog rain, kroz eet Je prolate tersks ween viaitid dr, da im obezt nak,. de ‘puteye im potrebe ports Eta rart he wo Sal ter paaiver avariz-1-dlvanty sia epiin trating WkotetGctave whaloh eraiajevickeracmn Fav, su sgradozidanijec >ratni cbrolee; obaveze mexcp ae indrzavajy: vefau d druge gradske i tupske-Gnovnike iti Hemistioesska, tako isto { musii-’ | prvim Bostojanti. 0- tant, koja fe bila opteretena 1 obs vezama u korist feudalaea. Tih na meta bis rotpang 0 BripadaletPromjene ut sietemu leyalirednog oporesivanta w Turskol 79 Wo. dew, € Ss 2 2 Dr Aydo Suteska ome eine zikonskim ‘spomenicitie izrazom_ won rede sarske ustupajatl znabenju opisanth ‘terett Loft kkao_bedeli, odnoso kao: teret ae om vidi zbog' dopa aoGrz (umjesto deli je Sefu muslimanske drZave dozvoljeno dau krajajoj geisvao} uta, ‘sazvano} satom, nametne Ginomilivs cities ie namete.:Ovaj natin oj sporezivanja smatra se privremenim, 8 kako su razrezivani po opite usvojencm Berijatskam soitajur ae, ds ae umjesto Sed 2 ta 80 abt, enderte otesg gee a ‘DAMD, sidiflbiteljskog kadije br. 19, Je termin leat jo osm neta u jamuaru 164. godine postav- ene aii nize eijens, fot 1 ke feta 1 ig Bratna 1 ig robe Bani lah soda, jene su bile Jos nize 1 to Tg ietma — = 40 tet, radunajuds 1 prenor hae 1 plata, onda {8 procieniaie sett nije tine stvara jedan vaca Brllicana peuabléaien vila saves. ‘Bo Je takuder Sedan of oben mole lente titer ievannediog p= redvanja U XVI veka, Sravait: 0. 4. Barkan, XV_ve 8 Bedell avaris se atiada Javija 4 ino ayant ake (aporedi: lots tavani sul terminom tekallfi Adiye"*"Ukoliko se usvoji i kao tana tyidhja turdih istoriéara'da se ti tereti osnivaju na Serijatu, Sni ada se opravdano prinijettti da’su tirski sulteni i ovde Siroko tu- malili Ferijat, jer su od potetka postojanja ‘sloje detave cavel] opisane vrste teréla' i nametall'th, manje“vie, stalno, vet prema tome kako su se razvijale njthove vojne operatije dok su za oblik th terete Keoristit Zateteno stanje zbog eega su ih I nazival tekallt-1 Srfiye. Stoga ce mole rei da opjcane vrete tersté nastaju pojavorn osialih asiénih osmanskih, ustanova, a u zakonodavstvi #tltana odradavali su se kao popraina pojava onih ustanova koje su se razvi jale uv okvirima timarskig sistema. Zapravo, ovi tereti predstavljaju Popratnupojevu svih Hlasitnih osmanskih usianova, jer se pojav- juju kao sredstvo u rakama sultana 2a popuniavanje pramina u Gabbinskom sistemy saundeniem terete za opie polrebe svia-vojai Fees pene ta occa oo jedae Tr sey Pes le zass ugapizacloue mebanizme. U uslovima igtivey TRIS Ten tate coe enorme eek. mjena je mogla biti ogranitena ra razumau mjeru, postavijenu opitim i posebnim zakonodavstvom. Stoga se u prvoj fazi postojanja te delave 1-ustaljuju spomenuta elisy oblika Levanredaih: nameta iso to se iz Ish razlogs u tom razdoblju stablliziraju principi ople- retivanja s obzirom na Hatin, vrijeme i visinu. * U periodu punog dejstva_Kasiénih sn koji | sete do pol , Priicipi opterecvanja bilsu relativno «| Z PE iS bas ea Sean saeeetooe Tone iremin naredbama sullana ae slican natin na koji Je propisano {kao takve uncime u posebne avariske dettere, « Micerd Saat oe Ninn anait wanctenis je wes |e, ie Posredstvom Poceonih ora fe ocreseang kati= Take: Vistan teveta bila je taino fiksiranh,/d oie teret namctan je u onom obliku u kome je on logitno mogao biti realizovan na jednom =|, podrufju, Pott Je rijet o teretima za potcebe vojske, koja se kreGe | i rat, logitno Je pretposavidl da su G keajevima, kroz koje je vojska prolazila, ovi tereti ispunjavani u distom vidu. Stanovniitvo toga A kraja moralo je neposredno izvriaveti takve terete tako ito jetrSlo ‘ ravijalo mostove, obeztjedivelo konak, hramu tid Na- “yy Be Coa: ceaoss tre oe en aa tava utah Ope= Xe ratija | Komunikactja kojima se kretala vojska, nije moglo ispunja- "i= vati sve te obavese Ono je u ispunjavanju tih obaveza bilo optereteno, odredenim davantiing wnat yaii_umjesto Fates cbavijenju_oid (beded) terete. Umjesto kculuke Ynaturalail ‘uw noveu., ili WA Velie “ne 4, 69 eiiil br. 27, str. 61, kao lastale ei- “0. C"Barkan, Avani, Islam die. ‘Analldopedist, If, 15; eravniti: DAM, ato,20 Dr Avdo Suteska oaturi'. Kolifina tih tereta u klasitnom: periodu osmanske driave, po-svo) pric, bila Je normirana sakonima: Nes! named su, glee, kyplieni svake pete godine, a neki same.u veijeme soja, ponele Kao takvi, precda su bili jedno od najosirjin- onda aemplostantjs direktno of strane dréave, izvanredal namnet! cbitajal tere mogtt su bit suosiivt ; Do kéaja XVi yijcha osjeta de 124} stabllnos, ‘drkaendst i zaKonitost u izvanrednom oporezivanju podanika™, Med@utim, na ‘Prélanw'u XVIT'vijek nastaje i u ovoj sferi izvjesna prekretnica, Pod uilcajem postepenog fastakanja klasitnmh osmanskih ustenova: ined Som: tmarskog sitema, Koll je esjetao nagilean peoeemee Gitte ‘Sena; favljayu ee-mnataine promiens tse — ear pola ‘Te promjene kreta se, uglivnom, u Gre paves, Bivo, 1 dalje se odrdavaju kiasteni ievensedninamett obeaia rece, all sittem levanrednog oporesivanja deblva nove snaditieatje ate? ‘Pent, naginu { vremena oporezivanja, Ho esobito doladl do irrafaja 2A viljeme landijskog rata". Drugo, pored uobléajenth namets 4c grupe tekallf-i Srfiye, javijajul se novi hameti u razititim vidovime Gil su utemeljads pradctavniel provincjoke i lokalne wlssas, Poste se tu radi o protuzakonitim nametima, oni ée se tokom XVIT ijéke Pojavijivati u izvorima pod opitim nazivom tekélif gakcea"™ To’ se_vidl ix mnorobrojaih no- ddataka u sidtilima biteljstog kadije ipa v. "* Da Je rie 0 tethin obavezama, ajboije avjedatt Cinjentea da se oflebotenje (muifiyet) od uh name= Smutrate snatajnom poviescor Koja su takva lien Hubamorse vala za miu se borila, Osim te fs talinu Uh obavera Ukarulu dosti zbeg Kojih je veteno, esl Saale, dusnestt koje nise bie iatajne (uvanl Klanaca, racnicl u 2, aalanama, Yeslarl ¢ f ovom periods, = DS keaje XVI vijciea visina fi sure plsei, pa 1 A. Vetll, os! anreénih ‘aameta bila je, po vo] $e nafiserpnife sbredio alse tzvar pedict, stablina, teuzey 'u! nekoliko _ fednog eporesivanja, ne rasgranite: slutafeva kada ru sultant zhog leu? vaju tee vrijemy ponnane ts =zetoeh potreba povesavall nov fs ‘Bot sto fale bio Je. uataljen ‘natin ‘Qporenivanja, Jer se taino snilo na ope ‘obavecs padaju, 0. GemU stl votent I posebnt defter, 7) Kandijeld rat €2n}a0 je'od 1648 1069" fedine, 2 voton ja tamed Tur~ “ake 1Venscije 2a ostrvo ret Tako Je Turks ovaj rat debs, cna. Je ganraye odnitela pravu Pirows po- gnéd i limradoviesa nati sadeve- ‘DieaGe Jer Je do maksimuma’ta- - [fevafutt odgover'na -pltenie: ako Dreela svoju snaqu I do leraja tscr~ | saSlo, pod Ro}im uslgcone tu aoe “pila vole finansije. S obmirem.na _vidu ge polaviludus pated poreael Slenteu da je Turska vodila rat ud obllel’ Lake pal cormactle woreima raspadania njemh Hast oremenom dabivaja (dy kag toe ‘ih usianova, rat je imzo nelzmjerno rita tral . tate poctaice a potingenn ‘ste. ovnistvo koje fe takered! nepreldd- ‘fo opteredirans fwanim irvsuredaim ‘nametima, To je blo tzaleda oscbite uta} sa tanovalltvom koje Je ma acliavalo bland life Carigradt, tao to je aa pr. 6d nalih semalje Makedonlja: Cint se da ae upreve od Kandijskog rats iupljenye izvan- Feanih nameta w Makedoni}i Javije srake godine, barem 2 vrijeme tea- fanje toga rata sto zaldjudujems: po Podacima tx aldlile Biolog kedle Promfene © alitenut vanrednog oporestvante u Train ar = eo Gi ovoga rada sastoji se u tome da ukase na jen. Materijal na osnovu koga ée biti obradeno ovo te ‘yeti dijelom i sidiila bitoljekeg ‘kadije ix vi 4 ‘Makedonije. Srma- tramo da podaci ovih sidtila iniaju Siri mataj i da ukeruju na opfte romene koje su nastajale slignim okolnostima u svi krajévimia Osmanskog Carstva ut kofima se ranije tazvio timarski sistem. To ‘toga Bio #0 fe promfene upravo jevljaju kilo posljedica krize.timar- skog sistema. Stoga, mislimo, da je naslov ove teme, bet obzira ‘na porijeklo mat Kofi smo sq siuZill, bilo dpravdano wopStiti, Jer Je niet o pojavama koje su pot, mahje-ide 1 ati walovim, le aliGnim rakonitostiina svoga razvoJa. mateijall croc porate paket Sic specifitnosti u pojedinim krajevima, specifitnesti koje 6e se pojavitt kao poslfedica ranije nastalih specifitnest! istorljskog razyoja poje- Ginih oblacti, u Semu fe u nas karalteristitan slutaj Boine. 1, Promjene u sistemu tzvanrednog oporerivenja x XVII v. I eftoe dnteeno-clonmate pee 2a ‘vrijeme kesnidijekog rata. Kao mogu unas najbolje pratitl u Makedont}i vanth a aiddline Sioijsog fede’ iE wake Palen a Sistem igvanrednog opteret vee éecenije XVI vifeka pa dalje. Hah rekeg oe Sey og vukazuju fermani iz Cetvrie vie sakupljanje nameta bedel-i nezl, bedel-i ma, avariz i dr. Da su ‘ aloth edie se XVII wJek 1. u ostalim nad zemlfama v e- cturno we 2.8rocl oma Privenom chive Mecsace Beesegt Same Re" Miafeacnije, a sanatale wre- aeopiel Maetenstns Dot nao Tegal pried sd Seapeiane godive. Seto ah AUTRES Set reel cmeett es ee, Sees Zee re meen Poclermic ure Hiofae ie“ Suse nica Ta noe gad tale eanemitg artery frilisn Slave Maketonle 1 Bisetoin sepals Alcove abe Big, Grice T'Bupuate scoters f te i i i i il eterna omen spats, Tal teamed pdt pravec Melina u Osmeniko} — aji'ae Boca ae Geis mallet eto G-spot mu tae nee ele peml mec teentice Shed eteunen frm at ee ee ee Stara Acadote Teme 6 ion feta cal nate ate fos sete? davanje pravea istoriiskog kretania Prox! x2 ontentaing ficlorttsa Dr Avdo Suceska i Promiene u sistemu Ievancedsog oporezivania U Tursko 83 ‘astupile lavjesne tedkoce u salcupljanju Sto je centralna vlast bila prisi} fama dovnoj strakturt rajinske zemlje. Jedan dio raje bio je izviaséen uslijed doga so kao posjednici rajincke zomlje pojavijuju nova lea — Hifluk sehibije koji izrastaju, barem u potetiny, iz redova vojnitke Klase (spahije, janjiéari, carske spahije)™. mogio radii? Na ovo PItanje daju dosta ' Tvlaiéivs ui Je bilo Jame ocgovore ves polad fermans i pete decen aeee ‘altro izraten ‘Raja Je shog pritisia ‘ruge XVII vijeka, Prema tim podacima zapaza s: interee upraynika hasove® ala svoja gantha pojava da carsk! sakuplje¢i izvanrednth nameta, Koji se sada pee — Ieupe, manje-vike, evake godine, nisu u mropucoeel de'setook upreneiee ilfuke. Tako je pores sno namete zbog toga Sto se smanjic bro} raje koja Je bila chee ae viea za ramrezivanje izvanrednifi nameta, to jest smaniivan ie broj Potnosi ove tereie, kao i zbog toga Ho preostala raja nive bila variidh kuéa Hoje su bile obsvezne a snose Stanju da blagovreinens ispunjava svoje dbaveze™. Kako ak nestle Soe crore eee or eae reece amen ovakve pojave? Prva pojava fe nasiala kéo posijedica racsranle jeventodnih nameta na stari natin ; marskog ssteme Proce tlusenje. sled toga rosea, fig supe bari, | Ol tobe Waren oa ras odin Ge jvlja ae a toga proces, le Pipl ogo pangenn take ae i hey # artoplle au znataine promjene 1 nos} i's obzirom na natin razrezivanja i ubiranja. Stoga je centralna vlast, odine, kajim se nareduje bitoljskom godine (Istontja narode Jugoslaviie pritimuta vlastitim finansijekim* i drugim nevoljama, morala inter Frag asaae Satine evtng cutis toa, sugonarse Vese ereetie as tae oss eave toca eee ai seers ee st eee Brees oe Reve dates Sites EE“ pena date u satune ee a serene alter nel para Sov eos poveia kom Xadiuku bedel-i nezi, bede™i Ditoljskog kadije iz Getvrie { pete . th li is : je. Sa nekolilec ganem { Dere}-! makin! od 1852. a- devenije XVII vijeks. evih onih lica Koja eu se nafla u posjedu rajincke zemlje. San o Wariske iuge DAN, sidil br: ® Proces Gfiutenja uw manjoj iti Svojih naredaba centralne viast pokufava da ovaj problem rijesi Seema mance ope aol yeni ee vel ks ihc aemeae nae cre aon foot Le | ee eninge ee BREE peuple ope sepa bee cle Eos deaerea se Ginama 1635—6, 1649-60, 1650—7 —prelaza u XVII vijek U svim nadim Neale Sth Posie Exiindien Seale, Pee (DAM pias br. Gate dt, be 12, Pemijeran Tovieae ik Sem maul, jevima i klasama pripadaju. Konkretro, ngreduje se da izva str, 115, br. 15, str. 678. ‘tan osobito u onim nagim zemljama Durntte podeicee K:spabiiey ante ees. Sake fe nasieo oval oanct testo oj gi ble nie unecess ee zane feat neposredno snosila terete, tesko Je lease cider Cathie Skee pale ables co: Ne: Saimairdeomcey Seen saminy woos, Sieee “ty edit smestsalvox vod veal visi eee eee eas = Eee eae nee sok EMEP pa i ee Siem aan Legs Me te de Hee Sarees wee So Wie mien cress ete toes ee fe fern neu doen ogo EY aT AD Se Guaciays cere: Boe Rattan donee i Se Nora yh oe voltke kacs ova ide rat. Tubise (baitinama 4 tiflucina) TA eves, Gpnili shoe pasija uprevrilea haso- Jouna od uit datira tr 160. code, Sees one Seen eet ee Se ees te eae eee eee cue apes et ad ncycrsen sete Seay is lates cit ers plore: Ee cares f pesteneee rete tot Gicitacm aes Ges ace anaes (cickalsjeartayiotamtae cures cher saaie See ene een Serko ce: Gri eae ey oe te ee een clea san age ha anes zx vojsica (dr urataim vrumenima _putethu u osaovi procelm eifiusena 5, Dilla basove 1 bled na sve strane. jinskea ‘EE ove te naredbe Gort Dal daa trier Taisho dace sans | re hare oh Ue cioe ee arene 143, br. 14, str. 144, br. 18, stl. 75, posjeda na Dazl “slobodne pogodbe } ‘tmulne viasti kojima_se_kadijams dajy vidim druttvenim slojevima (zi 4,100, br 9 ate 40 1. Seeda strankauna (repoen | prsdare Wao tang organisaTBeaine vist) ru) 1 nadia se u pond rain ar BAM dailies eo, «SS Elman eto: OME Ei a ae ae 1, 26 45, be # a posentl pridruzuju 40 1 druge koje (Seva edtieara] Xo- M0), ‘To je Jedan od podataka iz Ovo posebno vatl za period prvu bacaju u zadnjt. plan. Oidude- cae Pee eee trainees oe fo Hn WAP WGRTES IS Ornate entraiha vias! estan pri isto ‘Tima spahija { bjefanju raje ea nii- shvatanja 4 kamlje vidi se na omo- ‘pole Tursk hovih dmanja'cbog toga, primjera ‘ya nekolike cirsiih naredabe iz is 7 menata koja je te zemlje napustila ‘adi uporediti 'jedou bijeficu u sl- ‘Gruge polovine XVII vijeka koje su da oovojl Bet 1883. godine { trajeo jer mlje mogla ispunjavati poveCane ‘atilu Ditoljsiog kadije tz 1647. co- —iadate na pritutbu raje protiv tak- Savar'wuen jetoaeauiarce: Sage ete mn oe See amet ae eben ie Ea the te me “0 tnansijskim telkotama uw vaju une svoju obaveru { na- Wieale imnredat names vais ale te ' cnminniol Git ouicne mjucs Toe Gh Je rvae ba onal Fu Xanfijtog vain not za pevod ver ‘js u Malden u VET iota ve eae rote at Lome Durske | Ac~ Gavia ets saponjeaaye rire je Dastinio Ska samlle od rane Talitin ele-es Dr Avdo Sudeska neito odredenije kazatl, Iegleda da to nije blo uvijek sluéaj, ito zakljutujemo na. asnovu Sinjeniea da je tokom yremena stalno sma njivan broj avariskih kuéa"*, Najyjerovatnije je da su opet tereti Ko se JM22. godine potutio Porti F se odezoa ovo aa pie- stasovilttyo”bitotjskon kadlluka ra a Nasuprot tome, aekog Muhameda Dervidiadica { | arkejeae nadu ked Me TOOS ajegove sestriée, Kojl su rastierali | astute treba da of " ‘ais 2 nebolike wela { prigeabil nj | Si sida br hova zamiju, Koil nee da plataiu | 31 streagNo na ajih pripadajudl dio telellts vee ‘To se mote Ljepo pratt! w sl- {2 qvaltuly na raju oie to ne men qaauna ‘utiaeog oa ts Ee 430 4a fidril Fermanom je aaredeno Sette decane EVEN ale eat “eile cuenta panto SEV deni EVIE wea pad Se gaeew pone cen man, — US triples Tall navodino “da je SgH0 Deal es) Naan nace. pageseth™ VHT veka ttaiskom Baise cafe Mttrcog iaivia sn ‘SRUMRE, Ditmas. carson “deters gradsku hriSéansiu {muslimansisi a pola vileka amanjlo show wa oe, ss Kola se oslanja na Jake (2! ku- _Tovinu (lel? godine broj, avartsiah ef Kio { Dusiednike Sflukea kojl Kuta’ u bitoljanern kadhtan Mieke ne Zele da fspune obsvezu izvanred- vet spao na 1192 — DAM, adil og namets mubajea vet Je svaijula br. Adve. 101 il}, Wa poteose ae pa ostalu raju. Fermanom {2 169:. ge polavine XVI vijeka bro} ava soaine w fsame se navodiaval dufaj, latin uta w bitoliskem ‘radial, pseedend. sosredi hog edbjeglih (lrihte) spa0 Je a8 fa sve om emiake{Hfu- | 816, dek es tenas izvanrednin ame ke DAM, «dell be, By si. 3i)Nal- \) ta tajedne aa Giizjors popes. bar cie End, interesanino je havestl jedan || fru od 960 alti be fecnoy ket AYE. Zersnan w kome ee lecllo nares Sidi 13, a 80 Brad avait \ di obavezu tela moray Jer sav ines tarde age ee pete seme aie yh || eit Sane seats Woe eee” die caiocier entices cata || eye meee eee aan ea ee ae diate koje na "ble wsoajess ‘So on potic maveden su rato Sugita Taakeina’ ut Bngeege ze Uhate'na pment w cating Rr Kol ae Farle erate aes srveretins cobreivaaa eno Late fe retool hie Mola Jade vindajute Kase nastojall da izigraju See ae a Seresane Ro rte: Sates ptetne betes Sean Pe are eee Set eee a te PP ype icra gered one GT yay een yp igh Modan, vzlavajudl ec wre. 35k ode oplereene om p> & Peer wes ‘G20 br. 13, str. 54, 50 1 br. 18, str. Secuetsre perenne la aah ton ear S S Kuta moge se tumatit tof: lo wvetan bre} ocbjegtiy ‘alers. Wo, fome dose, Hate ote | Secpeal gre poees| Snel Zepoveag he edb Bae a mi sn oh manta, bo dit Toe 2 tious ino | “cuatinion vnet bolt fo tore Hod | dobar gales | fk Seale pone mont: fe Utom po | daa ‘glo cal a \ ada faraiteristiéna fe jedan sam siey'ehacseagt Bla etal autor {fetta (armani ielebigdine ce et from it ‘fom ae eat Se bie na pneanje Eenredait aa seta, { nalead bilo. stoea. a. Jo Paeniter weracorime ates att BUM, la sea, He Maa uaa frmin, _s Kotlgovano polovisem SEV. vi ‘edi one Koje Nadu kod kuée {Lo}! joka ‘naglo poremeceno stanle. Bilo Promfone & sstema frvanrednog oporentvafa w Turtko} iéki padali na teret neposrédiith protzvodata-tiftija, a tatio' gije ae ate vjerovatno su kao direktni poreski obreznicl bili teret izvanrednog oporezivanja padao na takve pdsjede, svjedote edad! is soduvanth-defera™ sei injenten da be posfeteiel ak Sehitije) katkada odupira prekomjernom opteretvangu,svoje Tee St natol de tects sara mle reopen ma ere, Dah rvencija kreée se u praven ja lokalnim orga na sles na bel mati treba dae razrenajt ubleaje ‘vanreint ads to nije bilo moguée postiéi tment, Ronkretso, maa pe taijeran dn enpesion pov malin rasporeda tereta uz ju sa ajanima, seoskim zabi- tima i subafamat’, Taj natin donelle fe nametala sama.praksa, jer se vet 1 prije konkretnih naredaba suitana u prakst sreéu slutajevi samoinicijativnth akelja cainteresovinih falctora na térems 1 pogleds novog natina razrerivanja prispjelih tereta. ‘TN faltorl bill su na Jetski ajani™, koji Jo3 of po Te alrn oamamog iva Ta} proses Blo Je, os bio mages ae waleme't pee’ wal= ranijim sredatvima i iastru= Mo 45°, cIE of «6 Dr Avdo Suéesica | sna h nAisld rat je neizmjerno iserpljivao sredstva ded ft | Gajne koja nisu bila dovolina eultamens ta eens za blae ! jasnoe, Zbog toge Je centralna viast prebacivals teret na raya cans i sgvsled da ove tspunjava svoje obaveze noveem ili natursen crsiecto i | seemiem tudath, uslogs, vee prema tome kako Je centaina siast Stavo viijeme trajanja kandijskog rate svako godine kxup- i \ Nou gu tevanredni nameti, i to, uglvnom, u ranija fetin) soanoe da, Wo avast: rl, eunsat Tp” Pasha cama tases » Wedel nuzul, bedel-t sursat, gore nee cat ee ee at, Siete eta: | BERR: Sesu seme nnd Sane seas mae ee arse i, | Rei Eolas Te aimee AYA Yt Pc eco Bisa merase Gremcaih'a ue ee pet mae'r | Bins Wiseman mene. Gel, evnnadab parts tiie nites TENSES, St EG ime shor a | SRS ee ee EN ete | tee tees ce sacah ise tg ae rer Sl ea | fe te ae ae " 35), Page Races de ie Steet gaps or Henecers cate eas, maja capes ton BAS es gee Eopeccoueeders En, cafe 2 aie ‘atin, “Bila fe ozakonila r. 30; r. 84, 85). oral ig Eig Delon VT wit u uoo- Promjene u sistem vanrednog opore:ivania u Turkoj ar pa Sak 1 bedel-i igtira) oni su dvostruko pogadall poreske chvemnitce. Prije svega uw uslovime 1 onako povetanin teria, osvorsatent seljac risa mogll proizodl tolike debara Kolko je to od nih atone = poe suietall oye obevers potlvellu novea Loge nlsu devalue fanl cok cu aural eos caduuage Soca seis | penis alas naSima, vrlo Sesto i vakufima‘*, Uzimajuti zajam zz ove svrhe pod veoma nepovoljnim uslovima**, seljaci su padali u mreze zelenaSa_ Piso cS ciara ek ptiscps temecrin axrastale: das Gate f geablinvih animaume s cragn Cr ke Ustiada pols bate caeorase ostali imetak“, seljaci u oSaju napuStaju svoja imanja i bjeze na sve strane da bi satuvali goli Zivot, pokuSavajuéi da osiguraju svoju egzi- stenciju na*drugoj strani, obiéno u veoma udaljenim krajevima‘’. Valljed opisanog razvoja stvari zapoteti proces étiutenja do- tiva nova dimancije, nov, delay jl postion]. esol poufedl sata socom tua seo lea ‘aivaiatle of Sane gospodera zemlje il od strane zelenata*". To je jo’ vise produbljivalo en eraser came Sie ers ees Sts eo Sia Jor ou ou eeewortelcaealel Gt | calaot Ete na dragn]strant. Centralna vlast je 1 dalje wrsla prise stat- nim namelanjem izvanrednin dadbina, koje je moralo davatl nere- seljeno stanovniitvo. Po3to je toga stanovniitva bilo malo, io se onda Gaile igraaivala, mows. prakx optercesvaniey prakoa Go. Kojo), su isvanrednd natneti reuporedivant tao Bo ou {terol kajt ou pedal na raseljene seljake ©), svaljivani na preostali dio stanov- niStva, @ sam razrez medu prisutnima vrien je tako ito je vriens Sate aaa oie a caters eee Bie Seat G tate aaa ee Soe a eee scenes ere al ee eee migra ae | ae nee ete eee or Ronan: ie ee en cee en ee | Cae ee eee = ee eee eee oae eee Beet coe deat ey ae eee Ceeen aie it ee, em oe Sees, een ne See eee a ue mp es ee. < Kadije t 1585/6, Godifnjak Pravnog Sesto i mi ns See se ae “ Pored podataka navedeath a 4, ves Daly dali be ee, fone8 Dr Avdo Suéeska ‘ategorizacija po kojoj je glavni terét padao na imufnife selfcke, yk su manje imuéni podnosili manje terete®, S dtuge strané, u drugéj polovint XVII vijeke za neke izvan- redne namete, oes 22 siirsat { namet tstira, protirena je po- reska osnevica. Dok je Taniju pores shovicu za sve e namete predstavljala_ralinska zemljas wider o oamete prgfinaje Lug ten ae izvahredniy nameta)- pomenute su bill muaf (esloboden! od sSe-ill muat (esloboden ijeme pestojanja izvan- Fednih namets, nalazeéi stalnu primienu oscbive © vrijeme ratova (kandijskog, betkog i drugih). Konkretno uobli¢ava se { juje praksa raztezivanja izvanrednih name} ie, bredsiay uralne viasti, vay lang. predstaynika posjed- a eh subebs alin) Cpredetavnnka aja See ee niameta na postejceesasaTzanJOM spomenutih fakiore visi served pameta na Postojeée naseljenike prema njihoron imovinskom stanju, im tevzi, to j Colsant sistem razreciven{d fivanrednih nameta priinjenfivan bu postojall waren eets Pozsatih pod nazivem texiliey Grave wat Sptina, eatin RUE Hehe, to jestina namete avatta, nts oie, an ratecaa ne f#tet pornat pod nasivom bedelt mekanes peeee't primnjendoende | ublcanje glavarine (dizia)®, Najead, sitar soe: Primlendivan Je 1 pei rasporedu teeta Koje su makelonaey sit = Ova polava evidentaa se i fins selon Je oben pect fanrednih ‘narmeta (tevei ‘deften) oa foil ge nalaze u stasitina Bitotekoe Yadlie: te Xv viele str. 98; br. 23, ate. 27, 40, Stvar, iz” lede, ie stoft ‘ako Sad ‘ farecht 1006 godin, Koja" data pa nelteab es ee! Ee, sioe Keates, ejatant wel sporeaule po principu nametaaje cbavera odbjéelin (etethta) na pete Site {ot eromstniil at boosie (eave mii, ote bile wa mua — Baye stata ale DAM, siden 15, ete i, oh vod Promfene u sistemu fevanrednog oporesivania w Tursiot a ‘morali podriositi na ime slanja veslara oe ee kandijskog rata, kao { pri nekim novim a0 namet za isdréavanje paridura i sejmena’', namet za voj: moblseane Po sistemu narocine milicije (nefir-i’ am)" i namet 2a pottansku sluzbu (menzi)*, epesrednih ‘ealljudits 6a je in iss fod matin sisiom mramdnne oe redtante te a Ce tas levenretnng aes nh avasath bata © tsiictors Kade Reine soa aac eh ie prema detteru {2 1716. godine evega 00 ech ius Tako Je’ sistem izvanrednog 8 sau! tie) pelo sain renee ok et oporeivanja Je Bicleeg sovtrena na akon izuzmu zloupotrebe organa meta koh e nate bio na pret Takeae ht ae ee 2bog aggre il ‘i h eel | I ary He a3re a 2. HE, pel [eRe rg Sh ay af an BRB ' ! BB Be E x 'F 3: Ze E Ee 1B tt y E Ft E i i0 De Avdo Sabeeka ‘toga Sto su novonastale promjene, premds sa zapodele prirodnim israstanjem iz konkreme drutiveno-isterijske prakse, bile praéone povarnjutin cenklieia 1 prtvidama od strane centralne vast, ¢ fvolim fermanims odakenjivala ti novonsstalu prakes 2 Pojava novih nameta — tekéllf-i gakka Uporedo so opisanime-promjenama u sistemu izvanredni Rametima tekalif-i Betige terres Sane 7 sas foo oporentvana aan ProvINIALEL IGMNE WALSH. N ROWE fe Fvohin porjekio nove a U zavolenfa novih iavanredsth nameta osebito se istitu nie sajesnici provincija (beglerbezi) i uprevnicl sandaka (candiak-beri) ie eaetemres z tvom svojih slazbenika —volwods— ‘aatselios,gubatat {dr ulru put nov tamalikol pak! izabi pottinjensg stanovnistva, medu ostalim i icrabljivenjT slanev= niltva igvanrednim nameliga Koja ubira vou Mi katkaca 1 ve a0 Makvol se tu praksi zapravo radi? Na ovo pitanje moguée fe ant StS JM Brn spray ra Na ovo pltanje mmgue oblika nagradivanje organa provincliske uprave, osobito nagradi- ‘Vanja namjesnika provincije i upravnika sandéaka u ranijem periodu. ._ ._,U Periodu uspostave i utvrSéenja thmarskog sistema, nemnjesnici Brovincija i dandéaka su, kao Sio je pomato, nagradivani kroz Einarsk tem, Onl ai, ao najitt vine upraval funleoned provincijama, nagradivan: feudalnim posjedima (hasovi) Riot Je, nafavno, o obliku nagradivanja u cblochesa koji je dom samog ubiraija tekillta jarlja 0 pojavi, a ne o nekcom sporaiitsom eae eae ee a ee ELGeecce Last arae ne Ereuenine Saison Soe Sener nee Rie comers, Seam Seid Src ieee eee Serer eae 2) 7 E. Unneaell. Merce: ve viedotl Jedus carsia nareiba —_bahriye tesiilat, 205; HL Hadtibegié, ‘sae 9, Raspreve AU dale, 70 1, Promjene u sistemu izvanrednog oporezivania u Tursko! 1 XVI vijeka, po svoy pri i Gijelom bogatog rainog plijena® bila je dovolina za podmirenje njthovih potreba, U svakom sluéaju ti funkcionert principijelno su moral da se zedovolje prihodima vezanim za njihov has. Na prelaza u XVI vijekFtanje se, medutim, podinje mijenjati Prihoti od hasove, kao i drugi prihodi, veé na prelazu u taj vijek iz vige razloga postaju nedovoljni za_podmirenje rastuéih potreba njihovih uZivalaca, Prije svege opseg hasova provincijskih funkcio- nora tokem vremena morao je biti sulavan", So je vodilo smanji- vanju prihoda njihovim ufivaocima Ne drugo} strani materijalne potrebe spomenutih funkeionera u XVI! vijeku potinja stalno nara Hatt poglavte shoe togn Bo ax oni i pselsnk eco ask alas lial vel bol ligne pratnie Gall) kako za swab bez eda pmo 7 Istina i prije fu vi funkeioneri moral da se okruzuju izvjesnom oruzanom pratnjom, fescbito u zaino doba. Keo i ostali uivaoci feudalnih posjeds, oni sa Dili duini da opreme odredeni broj ollopaika (cebeli) i da ih vode sa sobom u rai, Kako navodi Ali Caud iz Sofije, takvi funkeioner Su Dill dugni da opreme po jeduog Gebeliju na svakils 9000 akti prhoda sa svoga hasa!!, To anadi da je posjednik hasa, recimo od 00,000 ak&i, bio duZan da opremi po prilici 120 Iudi, U to doba je pod Komaniom jednog takvog funkcionera bila Gitava spahijska Konjica sa njegovog vojao-upravnog podrutja, kao 1 pomoéni odredi Janjigara, pa je on lako mogao obszbjedivati javai mir i red na svom podruéju i sakupiti matan kentigent vojske za vojni pohod. Stoga sandiakbezi i beglerbezi nisu imali tada ni stvame potrebe za ven Drojem vojnike 2a lidnu upotrebu, Utoliko manje kada se ima u vidu Einjeniea da se do potiraj XVI vijeka u provincijama_osmanske driave osjeta izvjesna stabilnost i reletivno viada mi. U XVII vijeku, medutim, uslijed slabljenja spahijske organi- zaclje, uélijed stame neposlumnosi janjitara 1 dr., a narotito usiijed pobuna, hajduiije i razbojifiva u provineijama, kao i mobilisanja ‘veteg broja vojnika u doba raiova javijaju se kod provincijskin ©» jest uslavnom, u Ansdoliji vidjell: Jy. Hammes, Geschichte Levropskim jelovima tadsfnje tur- des _Osmnanischen Relches, 1, 670. ‘Ske duave U arugin krejevima tio principima podjele. ratneg plijena Jena snarl stem salllana (HL Hi- po odredbama derlita sravnit! Tor- ‘deberie. Isto, Dauw Nikoluus Das Moalemisehe SO pojmu dagbina baduhava 1 Hecht Lelpalg 18s, 6153, ajhovin oblicima vidjeti kod Ha- "Do sulavanja th hasova sigur no Je dolazio | stoga Ho 9 ajihov Gporedits A. Gutesks, Mjeto _Posjednil_miulkiziranjem pretvarall mmuteselima u Iokalno} upravi do jedan dio dabara u vakute. fanzimata, Godiinjak Pravacg fe- ~" Uporediti LH. 235—201,2 Dr Avdo Sufesia Promjene u sistemu tevanrednog oporectranta u Turska) 8 funkicnera potrebe za jaéom stanom ofutanom Pratnjom koja tm fire ils mogle bist bezgranizna. Granice cloupotrebama ove vrste de bils rude za 2atity litnog. integsttons (28 sprovo- bile mien ‘8 jedne strane intervencijama centralne ase denje naredaba. Istovremeno Jiviiaju so u njth i veée potrebe 24 & 5 druge strane otporom legitimnih nosilaca spahijekih Brava koji materijalnim ima, Tome se pridrutuie { razvijena gramzivost se suprototavijaju takvim teznjama namjemika provincia’, Bk fankcionera i njihovih sluzbentka Biji intense Taste proporcio- Uporedo .#2 pojavom oplsanth vidova postedstvom kejih su alno Porastu unuttainje anarhije u Provincijama i padanju autori- Pamjesnici provincija namirivali svoje potrebe u noveu onl é, kao osobite une visst Najead, porast niitovil' matereaeay potreba, 4 drugi funkeioneri iske i lokalneviasti (sandtakbesi,’ voi He pene, Blo ie ieaevan Je8 t time Hoe Soy eee nee ‘bade, merlin, Kafe de} pstel at conn ie Vileleu pa dalje da kupuju svoje polozaje tga na ime nfthove kupo- materijalne pottebe | mn eae maa ‘Po ugledu ng centratny » (eaizgen'! De¥ate Poklone velixom yesimu w vides egy ee ovi funkcioneri ée takeder poet da eve otrebe na- (caize) ical HAMNER ERT a vo_izvantetnthenamstta_wavefe To su bili osnovnt razlozi koji su utieali na rast mate ker Hijalnih potreba najviih tunel “ Frakes toga nametanja jevija se u rezlititim formama od pojave koje ont SRpSH prihodima sa svojih hasava tak ni pot prvih oblika pa do njenog izgradivanja u jedan sistem 1 ane se vase a fe, a ie prota odgorataie rane ak Be oavija dugo u okvirima zloupotrebe vast U poset, reé ti prving Brotiarajeds ee ‘lviai. Na'koft Je nadin bile mogues eres oe? Gecenijama XVII vijeka zlowpotrebom vias ollie’ se dJclovnnde Emamgeenest to jest na koji ou natin ovt ete eee mogli da posers Jokalnth ergana, ait tome lskstenja podlljefu 1 najvigt WEnis oat nam, edstvina? Paje svege, ont te nine ya organi vast w provincijams — beglerbect™ 1 sandiekbeat, Bae vel es aeipiiin osioncem na eentralsu vlact "jorge ana, potev PaltesEi vid th zloupotreba na poBetku ispoljava se.u tome sto organi [et od XVI vijeka, posinje gusiti a stelnim finansijskim’ tezlco. Jokalne uprave, a katkada { provincijske, protupravno zalaze u-seca okey, Iba, da Je contraina vies wpa vijeka naselja.f tamo vile rama hasilja, = es da nade izvjesna eee okvirima starog sistema, Ona ‘be aje 2a sebe, 2a svoju prat i. #3 J€ Provineijskim funkcionerima Priticala u pomoé time 3to je u ve meccanen ve yi - peli Kruevina preonta reed apts BORO, tone 3 ee pol trom ens oo Pohoda a tamtnge {uskconcs tae ocala ates Soe Hts gers sere fl rcs meme pros ee 7 ‘akva pojavu od i Stay KUL 1 RVU vijek". Te pritutbi raje sultan, koje ce Zall a ia DFT a Hercegoyini"=. i facille ove vaste, capaza ee interesanina %njeniea da organi (obizae pro- i )) Koji vrie takva nasilja motiviga postupak time #o ele jeu. ieraju (devir nam ile)". Ove pri ¢ dalje pokaruji da ss nasiinie! ne radovo- itube Yavaju uvijek samo besplatnim uzimanjem brane 1 Konaka nego 7 14 od seljaka™® tino Zivad, stoku in Roe sa em ciel eee pe vay it ‘orsokaka na drugo; strani, Trdfeé islaz iz a { ‘Za ovaj porno nafent ou ¥ peaeae stata naraessict praiaeia eae ccatne vue maka ehatene ho ew Race okutivejiene prime oe 0 Lo ‘ : = Potlv Sa Sts etre enna : ‘pomenutin petubema rele prosiznlls kiatale Sane a Deol timanje ima oh dréalacs Tyo : a! petanica Cort 08 reaper seeemeieat acacia, (OC) am amtare pe eres tt rt ca Provincia najbolja su ih istracija za to. Ali, upot ‘sted- . x ‘Bo- Dilotect (dalje GHBD) 1 Ortjental- A ene sean. Al wpa oey x Se Rae erase Depicts Seafra te ch : = ae wf UsunsacgOT, Merker ete, 157, UM arpaluk solunsiet sandiaic - Prim) vidiett Dz a 2, Nasitjem -tordch organa. viasti tee en Sr ea ae, 2 ee se si Sl poreea! sce Teens 84, Zin ei ering a ah oe Kapha hat ga uckmanetl elf (pore Xaramursel, nd ‘Svoje muteselims - (KAS), ser. b. bee 402d 0 'U sidillires bitoleicog Kadi Ayein aS Jat Biba rit Spe aaie > Soar aa (a kate Peat 1B 203 tim Intoeila neceda fugeaterie, : i Ne Pipe eae poein | Scan tax Hann Been eS Otte Sear er a tes a tee Seater colt och TAME Bow, are Tanya Becotoria diy Bayete pet weet gee NISMO DAM, Osnaeit tarint 1 2 Kisin oo Gitlime bitoliskog kadie {tu ofa. EAS, navedent dekumenti kao pod aalie venlm eldflima tz pofedinmh Kaditc 14°u nls cas Poyee javila se u vidu ekvivalenta na ime globe (certme namie), zatin lao devir", kaftan b. baba™ nal™, konak ake diye: Ui kapu harei™, nadim krajevima kao na pr., u Hercegov' ha®, selamiye", zahire bayrek akget, bra u Pelficanna, Ko - ‘ na " ik", Da Jovi Filet o nametims kofi su navtali kao pasljedice sisubomees Gre Vid se po tome fo je tava pasa zadugo satrana ieteonta Centraioa vies naling, svojtn posebniss narsisees ae ‘tubbi raje iz Polji t_sokeetaj, z hareduje nadleinin kadijama’ da suzbiju te . Da je rije’ o novim nametima, lo} ‘nije pomnavala vidi se po tame Sto se, na pr. jemekluk jos 1682, bodine smatre novotarijom (yemeklik bid'ati)", Namet jemetluk ubiran je velo rano fu Makarskom primorju, io turske Grave, a sakupljan je i u sandiakc, na ito ukezuju kasniji izvor na osnova kojih ee zakliue ranija pralisa je se nalacilo u granicama arugim krajevima hercegovadhog se Janlfalu s Jedne strane kao organi atodne samguprave, a drugs stra ne kao pomeéat organi fursie vlan, © poledaju Poliies pod Tuscana, © organtsaci}i vlasti u Poljicama 1 od- pets lath reine tuske is prema oF Tarodae samoupea- Ye u Pobjicame sutuvalo se nelto pedataka “u ‘tirskim “doiamentima ‘Koj se nalaze u Keptolskem arhiva Split Ne osnova th podatake opisto Jo Adem Handiis u rac Eo- sanske solane wu XVi 1 XVI v, so Yane a Folikama | raine obavere Poljigana w tim solanama, Clan | grda se lelturms istorjuIsoine Beene, Tusa 1950), 0 tora For lea vidjett ad 1. Piveevis, Police, Dubrovale iter, AS, Anish, 181; 499/12; s92/ 42, 48. 48, 49,10, Arhiy Prapievat og simoitana Malcersia, doleumenti manaslire Zaostrog HSS, 9, 316, $24, Bt, 385,34), 945, 0) 118) 107, Yasleda da, se_pamet_jemelse -quvio lt sancia fa jest na ‘ustaljivanje, ublranja, peticess, ‘bog Sega ora ava pofma ‘kasnije poslaju sinoaimt (uporeditl KAS, T1142, 43, 45. Sam tarar jemaidie Promjene u sistemu trvanrednog oporezivania u Turskol 95 d&je da je rijet 0 istovrsnoj prirodi izvanrednih nameta koji se u drugim kerajevima javijeju najéeSée pod gore naatenim uazivima. Tako je praksa ubiranja oznagenih izvanrednih nameta u korict provincijsiih organa viasti sand2akbega i beglerbega tretirana kao profuzakonita, oma utire sebi puteve vet od same svoje pojave, i to ha Stavom podrufju balkanske Turske, a easvim vjerovatne iu Malo} Aziji, jer je i tamo kao isovdje morala nastati kao posijedica slabljenja Elasitnih osmanskih ustanova’®, Na nafem podrugju aju je JakSe pratiti u Makedoniji zahvaljujuéi Cinjenict da se za ovo podrudje safuvalo najvite autentiénih podatakea u poznatim sidzilima Dditoljskog kadije iz XVII vijeka. Najstariji podatak u ovim sidzilima © sakupljanju nameia u korist tamosnjeg beglerbega i sandzakbeza pod nazivom devir, selamiya, kaftan baha, Srv diyet, cerime, pole 2 1630. godine, To se spominje u jednom fermanu iz te godine, kojim se zabranjuje kadijama i naibima, beglerbegovim Ijudima i sandiak- Degovim muteselimima da suprotne serijatu i carskorn zakonu (ka nunp) zalaze u sele, besplato Konaie i jedu, besylatno usimaju maslo, sir, stoku, perad { cr. i da najzad za svoje starjedine uzimaju novae’ pp ranije oznaéenim nazivima"’. Da li je ta praksa ukvatila ranije Korijen ne znamo, alt pretpostavljamo sa maogo vjerovatnoée a fe to bio sluaj, potto po saéuvanim dokumentima, sligau praksu sreéemo, na pr., u Poljicama i Makarskom primorja jo§ u prvim decenijama XVII vijek Premda se spomenutom carskom naredbom stroge zabranjuje ubirenje opisanih daga, i yrienje drugih nasilja, ono ne prestaje da se pojavljuje i utveSéuje Da je to u punoj primieni u Makedoniji u toku ditavog XVII vijelsa pa sve do njenog ozakonjenja od strane centralne Viasii u vidu nameta imdad-i hazanye marta mjeseca 1719) godine”, polazuju konkretni podaci satuvani u eidéilirma bitaljskog kadije iz XVIL vijeka!®, 0 ubiranju spomenutih dafbina u drugim naSim zemljama raspolaéemo sa znatno manjim brojem podataka u poredenju sa podacima koji se nalaze u Makedoniji. Al, ona) mali ‘broj podataka pokazuje da su one i ovdje bile u punom talca Njihovo Postojanje 1 u Bosni { u Srbiji mode se konstaiovati posrednim i ‘neposrednim pute. Postojanje ove prakse na titavom podrutju balkanske Turske potvrduje jedan ferman iz 1704 godine, kojim se zabranjuje kup- Yenje yee Idasitaih izvanrednih nameta_u korist namjesnika pro- vineija 1 sandiaka na Stavorn podrugju Carstva’™, dakle i u natim Bkonomeko dmaftvena bisa ie KAS, br, 400/70, 7,179, 176 te koje niéu ove pojave Lu Anadoliji, APS Makarsia, dok, man. Zaostroz ao 1 w evropekom diet tadanje ‘11/97, U6, 125, 160, Jo? 1 dr. furnke drtave Je u esnovl Ista. Zion A, Sutess, TARSIT, Goditnsax tofa iu ist! uclovi nametall | raie- Pravnog falultets, Garajeve VII — nje fitth rjekerja na Sto ukasvja 1900, 340-944. Drimfert pojave drugih istovrsnih u- 1 Vidjeti bijetke od 131—154 ‘anova. ba oszacenim prostarima, DAM, sioiil 31, str 4G; M. Zi- kao ato su, npr, malikdna, aan, eej= ya, n.d. 167, M, "adit, Hroalks meni, nefir-l am t dr, Yan, ———. DAM, eldH 4, ete, 26, a mawe 96 Dr Avdo Subeska Se A en zemljama u sastavu toga Carsiva. Q konkretnom ubiranju nekih igvancednib nameta, kao na pr, nameta 2ahire baha, kafian bea, Sgr-il diet, saliyans! 1 Dosanskoor ps ‘evjedXe autentitn! Dota HEE Sora saree polovine XVII vijeka satuvani ramim turskim dokumentima u zbirkama koje se fuvaju u Orijen ‘Sinom institutu u Sarajevu, Gazi Husrevbegovaj biblictec! u Sores Jovi | Orifentalnoj sbirci JAZU u Zagrebu © sakupljanfu nasete Zahire baba u korist namjemika Bosanskog padaluca priporijede Ran i Evlija Celebija u svom Putopisu koji je | sam vidio i pros 1860. godine u Banjalutkam kraj", croc pbizanin spomenutth dazbina u Srbiji u XVIT vijeku nemamo Sirekinth podataka, ali i pored toga molemo sa sigurnoséu terditt da su ont bili primjenjivant i ovdje. ‘To zakdjutujemo na. oonova Podatska ranije citiranog fevimana iz 1704, godine, Kojim se ulidafa fe datbine na Sitavom podrutju Carstva Ieee {ha esnovi priate prihoda smederevskog sandiakbega u Putopisu Bvlije Celebije, tel i Ga je has smederevskog sandzakbega donosio prihod svone wiivaocn u imnosu od 540.000 akti, Evlija Celebija pie da smece, evs sandialtber uz ‘0 po praval ubire joB sedamnaest hiljada groiai**. © kakvim je tu grofevima rije&? Oligledno Je nije o ube fielt novca u vidui izvanrednih nameta od stanovalitva Stbije na ae Gavra. zahire, bahs, Kaftan baha 1 dr. u Korist smederevskog sandEakbega, Srara, daJe centralna viast zauzimala negetivan stav prema oplsano! Pika fo Jest ona je principijelno najstrozije zabranjivale zavoden|e Tox nameta. To je ona osobite ieritite Sinila na potelku pojave SYS prakse. O tome su caguveni podaci u naredbama sultans (fer, Faay dolla se provincijskim { lokainim vlastima nareduje da uéine kraj to} Protuzakonitoj praksi. U tom pogledu osobite fe kecaktene 6 (/ stitan ranije citirani ferman iz 1630, koji je upuéen lama ) kadiluka Rumelijskog. desnog Hola, a ROS TAR ‘pritusa, ‘) tameinje raje. Tim termanom, kako’ je vet i najstrotije | gj.mbininie!yeimanje od sale bi di Sy SSRN i lokalné-V1 ", Ferman 1 1630. godine I za Sto Fite keeraino) sabrany, Jer ie adat oe perenne ees ral & Eanes Ratautie, odnome raje koja inate alle bile oslobodens (ates s) iSonggs shen cre a SEES tc (rmano raj rar 1 gota, ali se ona odnosi samo na bitoljski kadiluk Tom naredbom, koja je Termin salijana javlla se tek sna ding fe “* Svila "Celebi Putopts (od ina ie st, 91. ‘DAM, sida 4, se, 20. ‘ GUEne cabrane tine sultant 1 u fermanima koje falju kadijama nad Jesnim 2a_podrutje Poljiea (upore: Ait turske doktimente w TEAS) {tau smishi prituzbe stanovnistva.(kezA-i mezbie tog Laluka fone se edranjle:celeale deere aon oS ranije: donesens..Uz 10 mabranile fad platno-konate 4 2 cae Wvije gener podxutje ! a : mameta. z:thh zabrana.os sazaaje da Seen eee eres ee zalkont f4feri ve kamun)!#t, Upravo, stoga Fo su 4 namet predstavijali jedio novo" teiko. Speeetcs Seeks pa Fale, opterettje bale Je w ohaov! suproto’trlatt easton ‘unit, oni su wkasmijim'dokumentima dabili naziv teeait?t gill”, Interesantito’ je istati da se ovaj termin’u opStem znatenju — tereta ne javija u ranije.citiranim carskim maredbara, kasnijim dokumentima kojim ee zabranjuje njthovo oo Kn ona lica koja su bila muaf*, Cime se objainjava ova: pojave? ovo pitanje moguée je-dati zadovoljavajuti rable heecieracspienrnpas Sianje daljeg izvanrednog opteretivanja opisanim nametima Koje wuskoro potlie i2davanja spomenutth zebrana’ naatavill njuju, cama, zapravo, ta praksa tee rieprekidro od sirve dece- rile XVET ria. ako na pe. enol podatak de cogil ine act (ume jt Kliskog kadilukea vee nasilja’ nad Sanwvnitvom Poiiea tine He cause’ ritboes tel Bente abe Sei it, Ose tn, oko andl udm eyes {ime pomod za rat (fer narsina)! Nekatiko godina karnije, tal 1806" goaine, sreéemo istu ‘to: jest ‘lokalné. uptave (emis, émini, vojyede), pénovo vo vie ist ssilja tod stmoynistva "tegleta da ipl’ Pefitana pest’ cabijeni tert} finsle patted eee ae a ea fazvorima ne ee toes See BE ag eae cea, aceon 22 aeDr Avdo Sader: ee ere eatiahn coje su -Poljitani se ent ei ei Fa namjesnika Bosanskog luka™**, I pored to; se(jednim ieee i ec day pad Teh cate pipe Somat Folens Se ag po Gala ia te 2 cee ee few ove lag Seng Cath ogi a ey Hort aioe en al Yh emo viet he samo Sto ne smatraju da su neoviakéeni i671, ‘oljicama su takoder, ingleda, ubirani, kstkada iu drugim Icajevima rasprostranjeni nameti, kao Sto ‘selamiya, keaftan baba, nal. baha'j ar. Ubiranje th data, tine esbrashe se Jednim fermanom iz 1863. godine", Ali, upravo ta zabrans bao tl Bice eats, aukazuju na, faleien da je takva praksa Slitnu praksu sakcupljanja poldona, pedketa, jemckluka i drugih sre€emo u Makarskom primorju"™, Ir’ saguvanih turskih doleumne- pata, Koji se nalaze u franjevaékom samostanu u Makarskej!", vidi se da organi turske vlasti, veGinom Iokalne, vrie nasilja ned redece Ricima tranjevadkih samestana 1 Malarslo} 1 Zaosttoga, kell ca inaBe kao sveftena lica bili oprosteni od svih nameta, a posebno ot Rameis ‘okallt-l Ortiye, pa prema tome i od tekalif-1 Bodine. Ona je safuvana u Jednom fermanu ojim ae ania, se ies, { kadijama’sabeanivie da salaze bee potrebe u manasite as tame Gekt ievanredal nanels Vor o8 cera ta Ee a vee Of asvojenga (fethe! halin Sqn¥or} ar cdevane a Seithines Qk vo pean dy vs Promjeng u sisiemu 'fivanredaog: oporeivanta ty Turske) 3 Ds oe organt turk vial nin'ftldcival kin naicdnj, vjedoce ‘podaci iz kasnijih fermana ji je sadr¥aj istovietan! to ject njima # Pinovo spomenuile organins eabranjaje du calaze 1 mianastire ida besplatno konaée,“da uzistiaju besplatno jetam, ‘Samu,’ stoku, ‘Apkefi, med, maslo, figs # gstile, odnesno eae ‘papove 2 narietimd ‘oktlltt gakea®™e Na istom podsusju rasa ce brakes Ubiranje nameta petkel i okion, azulus,setenye Far whore her fegoratiog sandlakbegs.. [sing previa ermami-o4 16ai gods, ‘oi je upusen imoiskom Kadiil po pritulb: temosnjil fratara, ubi Tanje th dats od strane hurimirara | murlive sata’ proticao- ‘er ou eats ual Al de. ong nl ral dared centralne vlaSti, vidi se po tome Sto oni te iste, i slijedetih godina, nastavijaju ubiranje tih dazbina koje uskoro poslije toga smatraju 9d ranije uobitajeno (mutad-i kadim tizre)**. Najzad, u nahiji Pri- frorje imotskog kadiluke epominje. ee | abitanje ameta whorls ‘bosanskog pase pod nazivom zahire bahz. O ubiranju tih nameta ofavala su nam se dva podatka, oba iz druge polovine XVII vjeko, Nonkremo iz vremens "kada fe" Bosancium patalikor upravijes [Abdrraheoan-paba® Ubirenje nameta pod nazivom zahire baha u Makedoniji pot- ppano se ustaljuje U drugo) polovini XVII vijeka, énije ono we u tom period potpune legalzuje, Jer wiran)e toga lame, od ke} se po avo) pili liju i drugi®, sacvin legaino narediaja, eves ‘bujruldijama namjesnici rumelijskog ejaleta. Jedna takva bujruldija npr. daira iz 1690, godine, Njome fare 2 re 1) skom kndfji, vilajes Toga nlegovom Eovjelen a a Koll alle Dio GoUie ubran, io je ranije u toms emfaiu bla Iadata areibe™ Godinu dana kasnije izdata je slitna naredta za ubiranje toga namota Koja je karakteristitna po tome Eto se njome tra ubiranje nameta keje Je odranije uobitajeno (kadlmden olifeldiigi Gere)" Cinjenicu prems kojoj Je jo5 od ranije uobiéajeno sakupljanje spo- niénitih nameta podviate t kasnije slléne bujruldije™. =~ Na omovu ranije spomenute bujruldije, kao ina amove jedne Wujruldije iz 1668, godine u kojoj je-izritito naglaieno da: je uobi- Gjeno ubiranje:nameta: rahire baha svake godine™, rakijutujemo Sm Dokument) mamas, Malar- — Uporeit Dn, sl 34 agg Th Pt vie biggie surge ae: sir ata be eset Je vpsleebifavas amateady opah'= Ee al gle wake weds apy, SEDIaG sla ' ‘hake sa Dane, a400 2 baha od svoje. pojaye ubira le peaiche ave do, catkopjent u, e-tskelite shisiehictiva faints aise saan eee 5 ape au Sejaane acecataceae A ‘SacaSi}l Begletbey,“njegow). ltl, Saethichee, sgihoye ‘tub ode, -muteselimt 4 stal{ ehli rf bespletno'jeld { plée;-Jetatn ove8, 3 Beant ae Kedonijt" O“ubiranju, ton broj dokumenata ‘UW. pol zahire bahs. To bud tibia Fala ‘tui da, hoes meet da sea a Sie 46 Sbissnie or ranije uobitejeses Tes Hruldija:3e vidi da fe Sonire gfanlle usbigajeno kuplienje' ones ar takoder svake Erne Gratin babe Kadiinden taht kasee ect Mes. ‘ene mitadi ‘aidizn olupy = ss . deugik tacvih ntnieta’ eater gaia i er fe aaamets opr diyet u Makedoni}i u Spleanord éviodu nbsilisi*!, Preinda je f6 shite}? Tana 8 Stavilo svoio teagove u dagen mee © tome eu sadu- minjy ff narhel tije 6 tibiranjé-zabratiju § Fags Cetin bujruldije rumelijskog walle ili njegovog kajmekama io 4 carsel hias-Da Ui se Zabranjujé thda tbirainje "BLE : Beers, 101868, 1682. 1 1692" Koji naredivano. sakupljanje jiidks) ind drugin iSinjiina, drigo jerpitanje. sia tom stixitiste, apmamets Staion 1 neki Coup ane (Roprilu, Ne- ‘stil caldjeakte se princphane GetageT PD anceas ae 1 rece Erilep, Filorina, ‘San Kaye Hen Pazar, Scfée, Biblisie, all 38 na I hn Sree ne ee oe alata } Prepal U'bim Iusruldiama se obi ae ‘ecljnna da raed visit se peat dja 4 ae ee ee 2 ramjesnikovim mul airom istrate py le 1 zlo¥ine,, provedu spomeriuti :dokumenat #7je ee fae ubirans gage Uber odgovarajucu traning Ty i Je ova datbing ri Lrae ‘sltin nat, ‘céeekt “fermen 42 ji Potwrditfe ! 3 ss og. aes ol se ‘sjavlit ovor aM urea ‘obavijamo Cie bite te ote ai reno be rl dnt og le a elon ean of varia donthra Snake dine, tetko Jena ommora naa Podataka, nave- oft ie Colm Buiruldijama, Greases ge coeuga “jet o nametu mae BO F895. Prilic! uobisajen apc 1028 uporedo a ostalim organa turske viasi svjetod he SG SEL Bega upotrebliava nese sees On ubraniu dhugih: nameta u'kevist Tumelijskog namjesniia DN GIO ener dabe, et aa ay pS bili drug ne ine. imaju se eee oi nad Sr ieee Saree te nape fae were Sei eras Soe ES ASS liam Yoljava,_ Jet. te ovaj ‘terial, bo hna_ME stent y nee Fromjene u sislomulevenrednog oporceivenia U Turin! 109 SUED Bie -sioga 519. e sijeh-0,kategorijama stanovnléive. & hog. ieypiih alutbi, bilo; canije cslobsdens Gaus oom ee namela,,U tom pogledu:a ken e ieee ih dayanrednin Z : idllima, Vierujemo 3 fakvih sluiajeva bilo'u peaks, ali o ajima alan tue Cede estojeSim tavorima. Vjernjemo isto talo das te bese eat pesstia t Seveqao setero je Frored ielao u pravcu prevaci- fu mat Na fp ukarie {ranije vena seroaoy eget Ore FO ‘Vanje nimetima tekalit-i sala takriija, all samo on keh wea 2 Porjedovali zemlju (emlak’ve etaz). To snati da eo cnr, Zemlle Dodnoall eve terete, pat jetvie etaltint gakies, bes obace oa: pasafe fill olabodent sh ivanrednih name Ty nar Enje- Jasnija Kade se ima u.vidu.to.da su i nekim:Llasiénimn egorije dobodenog. (assay See opteresivane opisanim putevima. a dodivas relucnate ge ae ovako staf ate bape ee opisanin. biljetie itech ijeSci naveden' je slutay stu njihovil yakcilse ‘tekdg Ahmed ‘efen- Soe aS Uporediti podatke navede Satbes By 8, punomoénict uposlovima sakupljanja.tekallfe. z8.period ,od 1688— 1604: godine;»to-jest ‘da»onirazrezuju i ubirajucnamete, telallf=| ortiye Ptekalit-1gékkald saltjanu koja pada na Taju spomenutog. sala ila to prodaju magleinim: mubatirimatt:.Kao.dto.s0: vidi, owlje se nametiha‘tekalli-i'sdlcka operise isto kao i sa Klasiénimizvannednim nametima — tekallf-i.orfiye. Oni'se.spominju. jedni poréd-drugih kao«esto:sto.se-samo po sebi tazumije, ali se ipa izdvajaju da. bi se Jasnije znalo.o germ je rijet;-odnosno da se.ukaZe na poslove i nameté-razlitite vrste!Time sgo se, najzad, pribliZili i odgovoru havpitanje kakvi su to nameti Wyallf-i yakka, Poslije ovako iscrpae analize { prikazivanja raclititih clusajeva u kojima se kao opSti'naziv za movonastale izvanredne-siamete u korist inamjesnika- provineije, Fsandzake u znadenju sinonima upotrebljava izraz tekalif-i saicke, mozemo, ‘mislim, sa pund,opravdanja zakljuditi-da u pojam namets i lek spa slalj_pameti Sam poja 4 ‘nogl esti irason Tees naruell iio bécnijum wraom nameti Ko}. su na WZ tom pao aja, ATHSUT EET oni Tegalay names kad Se-oni nametu stanovniétun hoje je od njih oslobodeno™..U principy ipak smatramo da se i opredeljenju pojma nameta tekallf- sakka Tebs ogceniGl prvensiveno na nauuete| namjenjen, provinslGm se pulevima koje smo*opisaliu Gemu seu potpunosti ostanjamo ne podstke citiranih izvora. 5 + -Postavlja se'sada pitanje dokle su ti nameti smatrani kao pro- suzakoniti:{tekallfi,gdlden) od strane cantralne vlesti, da Ii je ta last te namete ikada ozakonila i da li se poslije toga steéu nameti koji su sligni ovima? 3, Orakonjenje namete tekilij-i silka — pojuve nameta imdad-t sejeriye ¢ tmdad~i hazariye ‘Dosadainjcm analizom je pokazano da su nameti tekallf-i silcka izrastali priredno na tlu, anathiénog stanja u Turskom.cerstra koje se wtaljivalo u ualevima propadania klasiénih osmansiih ustanova ‘Nyihova pofava izazvala je na potetku o3tru reakeiju centralne viasti, koja je dielovala u smislu ialbi ovim nametima pogodenog stanov- nigra: Oftre reakcije stanovniitva na:ova nasllja' nete prestajatt ni kdgnlé, otobito, ui onisa rovincijama Carstva u kojima fe Sivig'zns- ‘tan bro} miiélimana, koji su dbog svojih obaveza u odbranj. Cazstva smafralj. da su néopravdano,optere¢eni-takvim nametima, pogotovu ‘u:sebkcin ratoviniay kao"sto je bio izrazi Isto, i Istom sis oval teri saktint opredjetusa. (rane epome” Se ag, i sbeia “See bear malas waemu fevenrttriog opdrexivanis a Turskoj 105 104 Dr Avdé Buteska Eroniee:x 2 odgadahja tnatiirivartje oblveze: batatad nokia krajevima Besanélog palaluka'' Pa ipale tijs1 nameti male pales capri ints peieney n ons Pomalo Ssticali pravo gradansiva, a centralna viastje reagovala sang pcs jorda mre Spent fj ne a ii. flobé leis Haifa Vala ozbiljnije 4 u slufajevima-kada su ubiranja th sentin Seno ie orang sao Se coc pane rertt teint jo tesa Unni ever tenis ore, sabe polanje Sijésier So shfrennttine nasty urine EE, fame u Jot punijern cblans sano pet gotten pete Boley ome nate naredbe { na natin prema kore bl se mogle ‘th namete nije aoplte ,prekidano, See eanvic- : licima koja su muaf. Na taj nagin: izvan i a Seer Pre€utno pricnala pravo gradanstva nainetinia ag sr im vide tien 8 rare {ekillbi sékka, Pri svemu tome ostaje ‘druge Einfentea preaie Kor a Je datizana 8 11 1710. godine, a odthost Bi se moglo reti da se u stavu centralne wlasti osieés inhers ee Sera er eens pod nieteaan aahice baa a bitet CooeRiGoe banje tak do potetka XVII vijeka. K: SS ereer mares. pod aactvent’ ea i eae v SHEE Siak Sapstad aby cogs wera ‘srenrednog operate feeding seat, mala Eft res emer ren ate et eae val oP ee aera a oe reauju, 1 kolild Je po priliel njihov tztoe. i | | Pluie da vrSe nasilia nad tajam i berajom!* podlotuiciog Tone, Speer ere ae eet oe oe cen meen | aa Manina, yrmanjom natmsta dele. kateay bana Pata . ree pecs OE Oe ea ee enemies Lesaleg*- Ova) poter guy matin rome ee et 25 fom ta rel itn be ate, Kod, . “FUE 9 hizu slinih bezuspieinih mjora koje le wate oe sitnih izvanredath & sultan Mustata 11 pod uplwvom velikog west Gratin Pageant page Cupriliéa za olakEanje Polo?sja u velikom ratu’** teikeg nastra- Gale tale, Naime, na prijediog cvog vesira aultan je poke aa Linsanylbiranje ne samo nameta iz grupe tekillti siltka’ret t melon Haginih ievanredsih nameta, kao Sto su ign, sirsat noel 4 ree Fant (Pitedtéavnih iavanrednih nanctay kad Sto a nefina wt Stab ve ispirtolu (porez na opcina pita)", Najzad, u itu kalegeria je SiSSY eben th tren ina fila organa'prllkom ajioroe sat lianls oman mualimarl “oo Eades ne ie wale tie seve Acie Bimal vei emcee M Diya Raramurse, oa 16h106 sae Kojoj ge vlozi na odretent akin, Stanoyniftvo bitoljskog Kadi «gy Memhlala starih obitaje (adettkadimelee), ake oe ceghi Wigrolsbilleset, tered je konkretno: ssporeden tues se Meet be. {redinonspomenutog izneca oplertéuft soa Ix kratko, J yom fatifredat defteri aifredtt Gefteri — detifen defi) mogu se ievud dragocjenl ‘sisteina izvanrednog 0 se m1 ayy ‘araaredneg Oporecivanja sa’ nametima zaveden-n -siazil: akeije su bile“unaprijed' osucen Caratva jo8 u XVI, it oon , a narod { polididkog Hivots medi koje _ Na potétka XVII. rednih ‘nimeta pridnizuju se na ovom planu j wlovl ee es De. Ade: Subesta nies Sariye';: masanit-i vilayet".itd-U-defteru sind, Stavke, Giji-ukupni: sy eting toga-tereta optarecule se 100° ey 2 da sraka.plati poi gros Havaju potpung ust spada‘i pojava nameta tekallf-i novi koji jo8 vite produbljujy & \jujy eric aljivanje th najeta, Med mies ima En} i sjenica ‘da Jo’ mater! turske ‘dezave bila veoma ‘osabila poslije velliog rata, key seca fatnih racaranje tao iso" sbog os)sting satitis Turska’ driava s6"zbog teskih Yenja ae ‘Kako ji aces ia p su ie anatnl po efternm Je asporeden fa] Senos na pereoke ‘hea odredegien adler fen tako fo ee Jedrom aman Bra Seve vije treSine posto- dora (hanekes) odnosrie sa dre rajetlasldh Kula‘ea obavesse 2g opisa Svogteval deftzra (koji je jos oznaten' inva. per ogc BAe eo see acta ae ebsal ey eee rn, 8 XVII vijeku utlovijavale pojaini ie"novih riebenja u ranogim sferats vena nee pakke 2 baca sjetiog detavne teritorie, intava sé poiljedics ‘toga tata, if Sonim oes thom 3 Mion tae eee ale ae 3 fp rine ds prtics Seas iB iomene Promjene wu sistemu igvanrednog: opqretivanta u Twrekes 107 u dotivomne gekupe 17 malisinu'!?. Kako.sy sisteom jaalikcana bili Gjslom(éno ii potpuns obuhyaéent {nasa Hamjesnika provincije\"- tovje bila ‘osjetmo potkopana fanje tub funksionsia, lo: w ogromnim materijalnim, sre Svofihs hasova Eaki pod eorisnici. Te potrebe su oscbi Fatovs, kao. f izmedu ni TSastva, medu ostalim i za mobilizacijurvojnika Kojt nisu..wziveli SMfakeve’ prihode od dreave (dirluke)"™*. Za. tim sredstvima i Ijud~ aaa eye eine potrebu ocjeéali su upravo najvisi funkeloneri_pro- Sineijeke vlasti — beglerbezi i sandZakbezi —, | to kako u vrijeme WHovs tako isto Iza vrijeme kratkotrajnog mira, jer su 1.u to doba Thog polrebe suzbijanja, wiutrainje ancrhije, & fmkeioneri moral Bee, Rrare amatajne Kontigente svoje line voiske (pratnje). Eto zbog Gee onl nesmetano nastavijaja ubiranje wvanrednih nameta 1 zbog fega centraina viast dalje uti da bi najzid, to} praksi-éals t evolu Seven potvedu ovalronjenjem nameta imdid-i seferiye™®, a zafimn f tekézvane mirnodopske pomoti (doprinosa) a Korist-namjesniica Srovinclje t sandal imdad. hazanye'"*. Ozakonjenier tih namita, Konaino su uldnuti remii nameti $2 gripe. iskallf3t gildka'™', & novi hamell iradct seferige 7 tadéd-i hazariye stekli su_puno pravo eradanstve ace eetant ae ese obzirom na tinjenicu da su oni dobili sankeiju najvise viasti, to se oni dalje normalno tretiraju | javlixju istovrerenc sa ostalim Mlssitpim namctina'', pate keo tice ne amstray@ vise nametina fz @rupe TERI gakka, premda su organski izraslt iz tih nameta. Gcakonjenjem izyanrednih nameta w korist Ramjesnike pro vincija | sanczaka ‘hije jednom za svagda prekinuta praksa protu- Zikonitog opterefivanja zavisnog stanoynigiva u Turskoj u XVIII r-0,postanics, peavuo} priredi + daynih semalja Hts drugih arfav- exonoetteraruitvenim podjedicama, nih rvora. bao -ckvivalenat 4 we- sieodenje aslitine kao dgivotnog nie ¢atedene, suzle, Ovdle ee sata Stel Jeena ibtes a Ooman~ “7 na, mobliesclje maieimating ta Higbee vais! A Sulcus aa- ° "novaista oa ahelenig a ent MTX Saraleve > (actzsham), kao von thobieaciiu 1589, Slanovnitva 2 surbijanje bajdutl- HO: tome. vidietl Ae Sudeska, Je, rarboanastaya 1 adr, uyesjeme rakepiaiorssh De su take) nasovt Tia {rata Geimeni, levendl)- davaal u.gualikonu. yet escorp-po- “ ‘Yremenu postanka indiad~ Gije cavedenta ‘ove Ustanove se. sferlye-} com odnowu prema ne Soli Adogan ferman iz, 17024 go. metu imdad-i harariya. vidjeli- A. Hoe hogs ar vidi da Je vet.od — Suteskag(Pabsi, ¥en ae aes YE Syavnlt Ac: Subeaka, ‘alee ia Cellatl detlerdora ois er eanDe Ado Sistttha ‘Wieleu od strane Gtgand provintijske 4 lokalne viasth/ Nuprotiy tékbm: CAVITE vijeka, ix islivisha o'tada nebitene “anarhijes protazakentts opprerivanije dostiGi ko fos! vehunde'd Mpeljielwe arkasttitim obll- Capa Bored Sevjecnih rani Ler ab Ye cscs lata ishrane i besplatho ‘uzitianfestoke't h:pro- hou jvite se nen aha CCLAHE angen prov: cija, ‘tako narotito w korist raénih'orgena ‘lolailne'vlastl ii wd-hot funkcioners’centralne vlasti, ajandj-Wojyods;-muteselima, mabslira i dr..U opteretivanju podanika nametiink u sofa Korist i Ge funk cioneri koristifi svoj polodaj ut razrezivanja fratte worst namnje- calla provaneija (Undid. hazange). Patto Je ral name, bias eg dina w defense estat Sigecl bane b- ifovalit! svoha via Ronztertay-pewed 75 Rarieatie taxes doprinesi svoju korist. " U Aizu aloupotr Javlia’ se u Wu mijetania Ey drugse Olfela takeita "7 sa prvimn Da bi zametnuli trag stvarno ufinjenim toStovlina,“kifke bi lovili a mutnom, kgdije i ajani uraunay; dio taksite u prvi, stelni fiksho odredent Gia -Uve pajava Ww Bosnt d@iaat do Tetataj Polovinom XVIII Vvijeka eet Kako je navedena pojavs tila jedan 4d, glavilik” midioga zs pobuau muslimanskog stanoyniitva u ‘neki kadilucinia Bosanskor Ppataluka polovinom XVII vijeka™, tadainji bosanskl namjesnic. Mchimed-peBa Kukevica i Ahmed-paéa Cupillt, u 2eijl da ottpe SBiricu narodhog gnjeva, svojim bujruldijama pokiifavaju da, bolje rede sistem ubiranja taksita i da u te poslove unesu vise reda'™ Kakvo su nepostedno dejstvo imale ove bujrildije, teilca je neSto odredanije reéi. Moguée je da su injere, kojé,su preduslmall’ spo- menuti namjesnici imale, barem u poetic, neko dejstvo, ali su po svoj priliei postepeno padale u zaboray, To sé vidi po tome Sto 1 t Bosanskom paSaluku Kadije 1 ajani siiéno svojim stalédicim drugo- vima u oetaliss krojevimna Haske aiave, nastavijaju da Boe rare Zloupotrebe prilikom razrezivanja taksiia. Skala th aloupotraba i XVI vijeku je tako reéi neizmjerna. Naj - zakonling unosenja uteyri dettere of svoju ,koriet doprinoss pod remim nactunaT hao niyel “Gyanlik caizesi™, Waré-1 ims akcesi™, mukéte zarar-1, pa-do mameten im DAM: sla 0; Masbr. 84, deus Gh nhmidelticoms: o> stan Dope aja a ibanse o : sumate busraia}e Oesporante an: sie Sia sate ee eee spirale -tes Julia sue: gona at OA et AiG, Ffeupih Fri Nikole Lattanina, om Se Tear Muuerwowe, Reval’ tbat Foe 24, Mila‘ Nustae Rates Sr Supine tral ; an LIi#). _pjeld'nivodie' Hew OAV Te= primes a ejats Koay Je On” Sava U aap ntcatay Fs nastajali nameti Tekallr sandal, kofi.dobijaju dotle u XY Kesha | cin meee Cae ee ee ee ae Pe oe kaownovi vid arate teleiltt ‘Tako ove namete tretira i cen fata vash fo JEM alan onkafh mareabe w Smt fo carakterist is ferman iz 1760, » koji je upuéen bitolj- stom kale set Bache dane ide pee terminom. ™ : " = Sudbinu ovth namets-nlje pratila oudbina natneta u kocist namjesnika provincija, jer oni nisu nilesda, barem formaino, bili oza- konjeni od strane centralne viasti, premda su bili u ave do hog Fetmen depos gh ol vi renredvall | gblal —ajanii jet? ¥ Centralne viast, dakle, nije nikada uspjela da suzbije trebe ajans, kadija 1 drugih, sloupotrebe Loje su u seb nowile tesa th funksloers de leglizuj ti-braks {da obezbijede ajeno djlo- vanje, &&k i u interesu svoj jednike. U tome i sustina Fesioke borbe za ajenlue tamed, teh volleaer ds oe uses inten ee eee Aeratre fado ito se ona odintla ne na: a ghee ees oe at semen ote wo