Ödev-10

S-1) Uzunluğu l olan iletken bir çubuk yatay bir ray üzerinde sürtünmesiz olarak sabit bir v hızı
ile hareket etmektedir. Çubuğun hareket ettiği bölgede, düşey doğrultuda düzgün bir
manyetik alan etkindir. Çubuğun boyu l =10 cm, hızı v =5 m/s ve manyetik alanın büyüklüğü
ise B=1,2 T olarak verilmiştir.
(a) Çubukta oluşan indüksiyon emk’sının değeri nedir?
(b) İletken devrede oluşan akımın şiddeti nedir? Rayların direncinin ihmal edilebilecek
kadar küçük olduğunu kabul ediniz. Çubuğun direnci ise 0,40 Ω dur.
(c) Çubukta birim zamanda üretilen ısı miktarı nedir?
(d) Çubuğun sabit hızla hareketinin korunabilmesi için çubuğa uygulanması gereken dış
kuvvetin büyüklüğü ve yönü ne olmalıdır?
(e) Dış kuvvetin çubuk üzerine birim zamanda yaptığı iş nedir? Sonucu c şıkkında elde
edilen sonuç ile karşılaştırınız.

S-2) Toplam direnci 100 Ω ve bir kenarı l = 5 cm olan 100 sarımlı kare bir tel bobin, şekilde
gösterildiği gibi 0,6 T ’lık düzgün bir manyetik alanda düşey pozisyondadır. Bobin, sabit hızla
(B ’ye dik hareket ederek) çabukça B ’nin sıfıra düştüğü bir bölgeye çekiliyor. t=0 ’da, bobinin
sağ ucu alanın kenarındadır. Tüm bobin için alanın olmadığı bölgeye varmak 0,1 s alıyor.

(a) Bobin içinden geçen akının değişim hızını,

(b) İndüklenen emk ve akımı bulunuz
(c) Bobinde ne kadarlık bir enerji kaybı olur?
(d) Gerekli olan ortalama kuvvet nedir (Fdış)?

S-3) 0,5 m yarıçaplı ve dairesel biçimli olan kapalı bir tel halka verilmektedir. Bu halka, 0,4 T
büyüklüğünde düzgün bir manyetik alana dik olan bir düzlemde bulunmaktadır. Bu dairesel
halka, aynı düzlemde kalmak koşuluyla 0,1 s içinde kare biçimine dönüştürülürse, bu zaman
aralığında telde indüklenen ortalama emk’nın büyüklüğü nedir?
S-4) Faraday, 1832 yılında şekilde görülen düzeneğin, Taymis nehrinde akan sudan elektrik
akımı elde etmek için kullanılabileceğini öne sürdü. a uzunluğuna ve b genişliğine sahip iki
iletken plaka, aralarındaki mesafe w olacak şekilde, birbirine paralel olarak nehrin zıt iki
kenarında tümüyle gömülü olarak yerleştirilmişlerdir. Nehrin akış hızı v ve Dünyanın manyetik
alanının düşey bileşeni B dir.

(a) R yük direncindeki akımın aşağıdaki formülasyonda olduğunu gösterin. Burada r,suyun
elektriksel özdirencidir.
(b) a = 100 m, b = 500 m, v = 3 m/s, B = 50 µT ve  = 100 Ω.m ise kısa devre akımını (R=0)
hesaplayınız.

S-5) Dirençleri ihmal edilen iki paralel ray çubuğunun arasındaki mesafe 10 cm olup,
birbirlerine 5 Ω’luk bir dirençle bağlanmışlardır. Bu devrede, dirençleri 10 Ω ve 15 Ω olan iki
metal çubuk da bulunmaktadır. Bu çubuklar, dirençten, sırasıyla 4 m/s ve 2 m/s ‘lik sabit
hızlarla yana doğru hareket ettirilmektedirler. Büyüklüğü 0,0100 T olan düzgün bir manyetik
alan, rayların düzlemine dik olarak uygulanmaktadır. 5 Ω ’luk direnç üzerindeki akımı bulunuz.