Professional Documents
Culture Documents
مجلة2
مجلة2
ملـخ ـ ــص:
د د دة خد هتدف ذد ا درفسد دش ل دسا ي إ دا تق د اثدإا دسددة درا دإ ش د إرندش االدت دري دا دزا ثدإ
درفرتة در مينش ، 2102-0791و راف لنيت ن إ ج درفسد ش وجا ا اش ماجبش لني مؤشة معف دراةوض و در
يعددع اددو درا نفددش دل إ ددنش رالبيددم و معددف دري ددا دزا ثددإ ،و ددإ يبددني ييضددإ وجددا ادداة يف د يش رالاددةوض
د د ددة ،يم ددإ ل ددإاا مؤش دةد درا ددإ ش د إرن ددش ( ددنارش معظ ددغ يت د د نث ددنن درف ددة م ددو دري ددإيج د ال ددا د ددإ
دزا ثإ ،معف درا د ع و حجغ دريظإم دربيسا ) فاف ي اطت مو دري اذج ل بن ادفم وجدا يد س معيدا االدت
دري ددا دزا ث ددإ ،و ل ددسا ا ددإم ن ح ددا ي ن ددإ ج درفسد ددش ج ددإا ت د مي ددج ش م ددع دريظةي ددش دزا ث ددإ يش
معظ هإ و ذرم يعع او دخلالا د اجا دريظإم دربيسا د د ة .
Résumé :Cette étude est principalement conçu pour étudier l'impact
de l'intermédiation financière sur la croissance économique en Algérie
au cours de la période 1970-2012, et les résultats de l'étude ont montré
une relation positive entre l'indice du taux de crédit , ce qui reflète la
fonction de base de la banque et le taux de croissance économique,
tandis que le reste des indicateurs d'intermédiation financière (liquidité
de l'économie, le taux des dépôts et volume de système bancaire) a été
retiré du modèle en raison de l'absence d'un effet significatif sur la
croissance économique, et en général, nous notons que les résultats
l'étude n'a pas été conforme à la théorie économique pour la plupart, et
il exprime le déséquilibre existant dans le système bancaire algérien.
.
مقدمة:
يع ع د هإز د ثة درع ا درفاة ل دا ثإ لفعا درا إ ف دريت ياام هبدإ ذد د دزا ثدإ يو ذدو ،و
ذد د يحإ ددت دردديظغ دزا ثددإ يش د عإدددةة و درددفو ذد د دراطددإل لةاإيددش خإدددش لسالددت در دةيعإ و در نإ ددإ دردديت
هتددف ا إي ددت و يااي ددت و ا ددت ,ذد ا دلةنددش ي د فذإ د هددإز د ثددة م ددإسو ت خالددل و يدداف در ددنارش و
در حس غ م إس تمفد ذ ا در نارش ةد دزا ثدإ د ت الفدش و يداف درادةوض در زمدش رال دإسيع در ي ايدش و لإر دإ
سفع معفز دري ا دزا ثإ .
ذ د د دربح ددل د جإل ددش اال ددت در دؤد در ددإ :ه ــل للوس ــاطة المالي ــة إش ــيالية الب ـ ـ :ددا ل ددإو م ددو خد د
المصرفية اثر على النمو االقتصادي ؟ و هل يمين إبراز هذه التأثيرات من خالل دراسة حالة الجزائر ؟
و هبف د جإلش االت ذ د در ؤد ناام ل افمي درفةضن ني در إرن ني:
-رالا إ ش د إرنش د ثةفنش دسة دجيإيب مبإشة االت دري ا دزا ثإ مو د إنن دريظة ،
, -ضعف ي دا مؤ إ درا إ ش د إرنش د د ةيش اف ز ي ح لإلةدز دلسة االت دري ا دزا ثإ
: أهداف الب
ن عت مو خ ذ د دربحل لالاغ دلذفد در إرنش :
-درااا ايف يذغ مؤشةد درا إ ش د إرنش .
. -دخ بإس ا اش دزسيبإط لني مؤشةد درا إ ش د إرنش د ثةفنش و معفز دري ا دزا ثإ
د د ددة خد د درف ددرتة ح ــدود الدراس ــة :ددياام لفسد ددش دس ددة درا ددإ ش د إرن ددش د ث دةفنش اال ددت دري ددا دزا ث ددإ
2102-0791و راددف ت يا ددنغ درفسد ددش تق فرتيددني الف ددني ،درفددرتة دلوق ذددا درفددرتة د ددفة مددو 0791تق
دذنسالا دزا ثإ د د ة و حىت درياف 0771و درفرتة درسإننش ذا 2102-0771و ذرم ل بن دزخ
.و رإل إم لسا جادنن د اضال دسي ييإ يا نغ حبسيإ تق س ث حمإوس ي إ نش ،ي باهغ مافمش و يالدنهغ خإلدش ،حندل
لسالت ذ ا د إوس فن إيالا :
أوال :اإلطار النظري للوساطة المالية
ثانيا :التأصيل النظري للعالقة بين الوساطة المصرفية و النمو االقتصادي,
ثالثــا :الدراســة التيبيقيــة للقــدرة التأثيريــة للوســاطة الماليــة علــى النمــو االقتصــادي فــي الجزائــر خــالل ال تــرة
2102 -0791
أوال :اإلطار النظري للوساطة المالية
در عددإسيف تز ي درفسددةة ز ت درا ددإ ش د إرنددش ذددا فسددةة افيددش ت يعةيفهددإ لطددةم الفددش اددع درد مو,و ستددغ دخد
حددفوث فددإ ث مددإ ,و راحددفد يخددة ي د د نف ددهإ ,فحةوددش دري ددإط دزا ث ددإ ي ددبن رددبعث دراحددفد
حددفوث اجد مددإ ,ومددو درطبنعددا ي ي ددعت ذد ا دلخد ة ر تطنددش درعجد مددو خد درالجدداا تق وحددفد درفددإ ث ,و
رسو درع اش د بإشةة لني درطةفني ي عةض رعدفة م دإوا ,ففضد ادو ددعالش در عددإس و در ادفدل درةتبدإ مدو حندل
در مددإ و د سددإ ,ذيددإو ناددت ياددفية و يتطنددش دلخطددإس د الددش و ذددا مددإ يضددعف وفددإاة يا نددف و ثددنت
د ادس ,و ر فدإ ذد ا درثدعالإ جدإا درا دإ ش د إرندش لثدف هإ ا ادش لايدا تد مبإشدةة وحدا ي د ح لإر تثدنت
دلمسا رال ادس د إحش.
.0م هوم الوساطة المالية:
-ياثف لإرا إ ش د إرنش ا النش ع د دادس د إرندش مدو ابدا د ؤ دإ د إرندش لتدةض تيإح هدإ رالاحدفد دزا ثدإ يش
وإر ددةوإ و د يظ ددإ داسامنددش و دلفدةد ,فإ ؤ ددإ د إرنددش ياجددف مددو يجددا ي ددهنا ذد ا درا ددإ ش ,و ياددام ع ددع
الفددش و شددةوط يابالهددإ د ددفخةو و د د س ةو ,و نفددا درااددت ياددام لإر ايددا لإرس نددإ دردديت دلم داد لس نددإ
1
يو د تفما ذ ا دلماد . يابالهإ د ارتضا
-و إ يعة ل هنإ :2د ؤ إ د دإرنش دريت ياام لفوس درا دإ ش د دإرنش لني د دفخةيو ي دلفدةد و د يظ دإ درد يو
ي ادفة رفيهغ درفدإ ث مدو دلمداد ,و ز ي دادفة ردفيهغ فدةس د د س إسيش مي جدش ,و لدني دلفدةد و د يظ دإ درد يو ي دادفة
رددفيهغ فددةس د د س إسيش مي جددش و يف اددةو رال ايددا در د زم ,و يع ددع درا ددإ ش د إرنددش لسإلددش لايددا ت د مبإشددة مددو ابددا
د فخةيو يظ إ دلا إ يو داسامش يو دلفةد او ةيل درا طإا د إرنني.
ت ي در عةيف دلمشا درا إ ش د إرنش ذا در يافمهإ مو يهنإ:3يالم دذنئإ دريت ي ح ل حايا ا ادش در ايدا
د بإشددةة لددني د اةضددني و د ارتضددني د الددني تق ا اددش ت د مبإشددةة ,فهددا الددل ايددإة جفيددفة لددة اعذددإ دلم داد مددو
يدد ددحإف درفد ددإ ث د د ددإ تق يدد ددحإف درعج د د د د ددإ ,و يا ددام ذد د ا دذنئد ددإ ل عبئ ددش دز خد ددإسد دخلإدد ددش لد ددإلفةد و
د ؤ ددإ مددو جهددش و درانددإم لدديح دراددةوض مددو جهددش يخددة ,و هبد د فهددا يثددا لددني ددةفني م يإاضددني يوضددإاه إ
داإرنددش و يذددفدفه إ د د ابالنش ,فإرد يو ياددفما دلمداد ذددغ يدددحإف فددإ ث در ايددا ,و درد يو ي خد و دلمداد ذددغ
يدحإف داإجش تق در ايا ,و درا إ ش د إرنش ذا دذنئإ دريت يةلط لنيه إ.
و ي ضح مو در عإسيف در إلاش ي درا إ ش د إرنش جت ع لني ةفني:
أ -أص اب ال ائض المالي :ي دراحفد دريت رفيهإ مفخةد فإ ضش مو مفدخنالهإ دز ه ونش ,يو دريت يفدام
جم ال مفدخ نالهإ جم ال دريفاإ دريت ياام هبإ دادا وإندت وحدفد دراطدإل درعدإ الا يو داسداما يو اطدإل دلا دإ يو
درعإمل دخلإسجا ,4و ذغ يسالا درطة در رفيت درافسة مو در ايدا و ردةوهغ يذدفد دربحدل ادو يفضدا در ا نفدإ
رفاد ضهغ.
و ي جم ع يسدا درفدإ ث د دإ راحدفد دراطدإل درعدإ الا دري دبش درسدع مدو د دفخةد يمدإ دراطإادإ دلخدة
فنت الف يةينبهإ ح ن دريظإم در إ ف دزا ثإ .
,مؤ ش شبإف د إمعش ,دز سيفسيش 2111س 1يمحف فةيف مثطفت و ه حم ف در نف ح و:درياا و در ادز دزا ثإ
س 01-01
2حم ف درثإحل دايإو و در نفة ابف درف إح ابف در م :د ؤ إ د إرنش ,درباسدش و دربياو در جإسيش ,درفدس د إمعنش
دز سيفسيش 0771س .212
3درطإذة رطةش :ياينإ دربياو – سد ش ةم د تفدم درياا مو ة دربياو مع د شإسة تق در جةلش د د ةيش ,-ياد
د طبااإ د إمعنش ,د د ة 2111درطبعش درسإرسش ,س .9
4يمحف يلا درف اح دريإاش:نظةيش درياا و دل ادم د إرنش –مفخا حفيل راليظةيش دريافيش و دل ادم د إرنش,-مس بش و مطبعش
د شعإل درفينش د سيفسيش 2110س .7
العدد –15 :المجلد 1026-02 471 مجلة االقتصاد الجديد
الدور التنموي للوساطة المالية في النظام المصرفي في الجزائر
دادا وإندت وحدفد دإ دإ ادو خالهدإ د ب-أص اب العجـز المـالي :ي دراحدفد درديت ي يدف تنفإاهدإ د
حإجدش م د ةة تق يمداد ر تطندش درعجد دراطإل درعإ الا يو داساما يو اطإل دلا دإ يو درعدإمل دخلدإسجا ,و ذدا
و لسا درطة در رت حإجش تق در ايا.
و يسا دراطإل داساما يوع وحدفد درعجد دردفو درديت ي خد ليظدإم در تطدنط ,يمدإ دردفو درديت ي خد ليظدإم
در ام داة فإ وحفد اطإل دلا إ دخلإس ر ا د ةو دلو وحفد درعج د إ .
و ياام لا نفش درا إ ش درا طإا د إرنا يو د ؤ إ د إرنش درا دنطش و ذدا:1وإفدش د ؤ دإ د إرندش و د ثدةفنش
دريت ي عإما ل ود دز إ د ت الفش مو حندل دريدال و داجدإ در دااني د دإ و دريادف مدو خد انإمهدإ له دش
:2 درا إ ش لني د اةضني و د ارتضني هبف رانل درةلح,و ي سا يذغ د ؤ إ د إرنش درا نطش
-مؤسســات اإليــدا :و ي د ا د ثددإس در جإسيددش لإا بإسذددإ يذددغ درا ددطإا د ددإرنني ,و وإفددش د ؤ ددإ دردديت يابددا
درا د ع و ليح دراةوض.
-مؤسس ــات االدخ ــار التعاق ــدي :و ي د ا ش ددةوإ در د د مني و د دديإ يل د عإش ددإ و در اإا ددف و م دإ يإساله ددإ م ددو
درثدديإ يل دردديت يددففع ذددإ دلف دةد مبددإرق شددهةيش يو دديايش ماإلددا مبالددق والددا يددففع ايددف در اإاددف يو درافددإة ,و ي د تفم
مؤ إ دز خإس در عإاف مادس ذإ دز س إس دل هغ و در يفد .
-وســياا االســتثمار :و ي د ا شددةوإ در ايددا يو دز د س إس ,وددديإ يل د د س إس در ددام درياددف و ددام سي
ياددفمي درادةوض رال د هالسني و اطددإل دلا دإ ,يو شدةدا دل ددهغ و و ي د س ةو مدادس ذغ د إرنددش د دإ ,
در يفد .
. 2أهمية الوساطة المالية .
ر ا درا إ ش د إرنش مسإنش وب ة دريظغ دزا ثإ يش د عإدةة لفضا مإ ياام لت مو و إ ف ذإمش ,و دريت رازذإ
رسإ مو درثعن ي ياام دلفةد هبإ لفة ذغ ,فإرا إ ش د إرنش ذإ يةنش لإسزة لإري بش نع د عإمالني و ر ا ثإ
وسا,
أ -بالنسبة ألص اب ال ائض المالي
لإري بش ذ ا درفئش مو د عإمالني ,مسحت درا إ ش د إرنش ل حانل م ديإ افيفة ن وة يةهإ فن إ يالا :
-يعفا وجا درا إ ش د إرنش يدحإف درفإ ث د إ مو تنفإم دراات و د هف دربحل او د ارتضني د الني
فهغ يعةفا م باإ د هإ دريت يا اا فنهإ يمادذغ فإرا إ ش د إرنش حبسغ بنعش ن إ هإ ي نح تمسإننش م ةة رابا
دلماد ي وات.
-مثفدانش درا نط د إ مض انش ,و رنا در بن ذرم ي سا حجغ در نارش دريت ي ذإ فح ن ,تمنإ لثفش
س ن نش نظةد رالاادنني و در يظن إ د عفة خثنثإ ا إيش د ا اني ,ف ماد د ا ل ذا تذد م مانش دافا ,و ذا مإ ز
1نإ غ حم ف ناس در ة :درياا و د ثإس (و دريظةيش دريافيش) ,دس در ذةد رالطبإاش و دري ة,ا إ 2112س .212
2يمحف يلا درف اح دريإاش :يسة افم لإسا د عةفش دل ادم د إرنش االت ي سنا د مح دل إ نش رالهنسا د إ د عإدة ,وساش
حبسنش مافمش راإا دلسلعإا ,مةو يحبإث دزا ثإ د ما عإمعش د الم ابف درع ي جفة 21,مإس 2117س س -01
.00
العدد –15 :المجلد 1026-02 477 مجلة االقتصاد الجديد
الدور التنموي للوساطة المالية في النظام المصرفي في الجزائر
:1 درسسد د د د م د د ددو د ادن د د ددن ند د د د وة ميه د د ددإ ي د د د د د فنف دزا ث د د د ددإ ل د د د ددفوسا م د د د ددو وج د د د ددا درا د د د ددإ ش د إرن د د ددش
-ي ح وجا درا إ ش د إرنش ل اف دلماد در زمدش رال ايدا لاد دطش يعبئدش د خدإسد درثدت ة و رايالهدإ تق ادةوض
ذد مبد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإرق وب د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ة.
-ياالدنت درالجداا تق د ددفدس دريادف د فيدف ل عبئدش در دنارش د اجدا ة.و رسدو درادفسة مدو ذد ا در عبئدش يدةيبط تق حدف
وبد د د د د د د د د د د د د د د د ل د د د د د د د د د د د د د د د ددف فعإرن د د د د د د د د د د د د د د ددش درا د د د د د د د د د د د د د د د ددإ ش د إرن د د د د د د د د د د ددش ي دا وسذ د د د د د د د د د د ددإ وجإمع د د د د د د د د د د ددش ر م د د د د د د د د د د داد .
-يفددإ دح ددإ اةاالددش دري ددإط دزا ثددإ رعددفم يادفددل درةتبددإ لددني يدددحإف درفددإ ث د ددإ و يدددحإف درعج د
د ددإ ,فاجددا مس ددا ذ د د در عددإسض درةتب ددإ دادا م ددو حنددل درااددت يو د بال ددق ددا يددؤ تق خال ددل درسس د م ددو
دل دا دزا ثإ ,و درا إ ش د إرنش وحفذإ لإمسإهنإ ي ي ح ل فإ وا ذ ا د س . دزخ ز
. 3صعوبات قيام الوساطة المالية المصرفية
معظددغ دلزمددإ دزا ثددإ يش درعإ نددش ,ن جددت اددو دريظددإم د ددإ ,و ذرددم ل ددن جم ااددش مددو درظ دادذة و دل ددبإف
ي تق د ددعالش ان ددإم درا ددإ ش د إرن ددش له ه ددإ و دل ددةز ذد د ا درظد دادذة ,در ددحن د سس ددف رالا د ددع ,درض ددعف د ددإ
رال ؤ إ وافم دز اةدس د ثة .
أ-الس ب الميثف للودائع :
ذد ا درظددإذةة ي ددبن مددو ددة د ددا اني ,و يسددا ن نجددش تفد مثددة مددإ يو جمددة تشددإاش ,و ذد د در ددحن
د سسف رالا د ع يففع د ثإس تق لنع يداذإ و رايالهإ ر نارش اثف مادجهش البإ د ا اني درسب ة ,ممدإ يدؤ تق
تف د ثة ,و ميت دن اإ درعفو تق لإاا دريظإم د إ وسا .
2
و راددف داددرتح د فسدةيو diamond douglasو Philip dybvigمناذجددإ يسددا ت ددإس م ددغ رفسد ددش
درا إ ا در االنفيش إسلش ذ ا درظإذةة مسا :
-يعالنل رايا درا د ع تق نارش يو يعالنل در حالإ .
-يإمني درا د ع .
ي نا ذ ا د ةدابش مسح رال فسةيو لإ تةدج س ث د ي إجإ مه ش :
-تمسإننش ر ني اةض درا د ع د إسيش ت إس ام ييإف ا ,و ذرم لإرالجاا تق يفضا يا نغ رالتطة لني
دلفةد ذو دح نإجإ دز ه و.
-ااددف درا يعددش د إسيددش درد ي د ح هبد د در ح ددني ,ييد ج يدادز تد مةتدداف فنددت ,و ذددا در ددحن د ثددة ,
ييو يسا نع د ا اني ميففعني لا حن و د عهغ .
-ذ ا درظإذةة ذإ دنعسإ إ البنش االت دزا ثإ ,
و يةجع ذ ا درظإذةة تق افة اادما ميهإ :
-وج ددا ي مؤش ددة ا ددو وض ددعنش دا ث ددإ يش م ددفذاسة رالفور ددش ,ا ددف ي ددؤ ل ددإ ا اني تق ددحن و د عه ددغ م ددو
د ثإس خافإ مو نات در نارش و يعةض مفخةدهتغ رالضنإل .
,1إما خالنا ,درياا و دربياو ,لفو دس ن ة,والنش دزا ثإ ,دراإذةة2008 ,س 99
2
Diamond Douglas ,philip dybvig , bank runs , deposit Insurance and liquidity , jouornal of
political economy ,vol 91 ,n°3 PP ,412-419
العدد –15 :المجلد 1026-02 471 مجلة االقتصاد الجديد
الدور التنموي للوساطة المالية في النظام المصرفي في الجزائر
در نارش . -وسةة حن درا د ع جملة تشإاش يفنف لإ مثة مإ يعإين مو نات
ب -الضعف المالي للمؤسسات
يالعددن د ثددإس وسد وب د د ذ د ا درظددإذةة ,ودردديت وإنددت حمددا سد ددش مددو ددة س د ث مفس دةيو David
Scharfstein, Anil Kashyap , Takeo Hoshiذد ا درفسد دش وإندت ن نجدش يد س د د فيانندش درسبد ة
نالدش دياد درس إننيدإ .يع دع لعدث د فسدةيو ي د فيانندش لسدا اإ ادإ رال ؤ إ دلمةيسنش االت دري إط دزا ثدإ
وجددت د د س إسد د ؤ ددإ ,در دداا درد يسددا هتفيددفد ز د اةدسذإ د ددإ ,لني ددإ يع ددع نخددةو ي حجددغ درددفيو ذددا
و نالش زدرش در ب ية ورفن د ؤ إ تق دربحل او درسفإاد دزا ثإ يش .در اا د هغ لإري بش رال فسةيو دردس ث,
ذا دربحل او درفز ا د عالاش هب د د سا ,ولإر إ خي الف سييهغ ادو دردةييني در دإلاني .حندل ادإم د فسدةيو لفسد دش
مؤ د د د د د د د د د د د د د د ددإ يإلإنند د د د د د د د د د د د د د ددش وا ا ه د د د د د د د د د د د د د د ددإ لثد د د د د د د د د د ددة ي إ د د د د د د د د د د ددا يإلد د د د د د د د د د ددإين جمد د د د د د د د د د ددإ در ايد د د د د د د د د د د ددا.
ذد ا درع اددش يةيسد االددت نرنددإ ي د ح رال ؤ دإ ي لددا اددع د ثددة دل إ ددا ,درد ز يع ددع فاددط م ددإةإ
د ؤ إ ,ودمنإ ياام ل عنني ياضإا رت دخا يالم د ؤ إ .مسا ذ ا درع اش ,يعف مسا ي إ ا راليظإم درثيإاا
درنإل د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإ و د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ت ل د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د
Keirtesuودر يؤ ا االت جت نع د ؤ إ ,ويسدا فنهدإ داالادش د ةو يدش مساندش مدو مثدة وشدةوإ يد مني.
ذ د ا درفسد ددش يعالاددت لد د 2يف دادج ددديإانش يإلإننددش ,دلف دادج درددس ث دلوق يعددف ن نجددش دل د Zaibatsuلعددف داددةف
درعإ ند د د د د د د د د د ددش درسإنن د د د د د د د د د ددش ,و درد د د د د د د د د د ددس ث دلخد د د د د د د د د د ددة يعد د د د د د د ددف دخد د د د د د د درتدل مثد د د د د د د ددإس يإلإنند د د د د د د ددش لعد د د د د د د ددف داد د د د د د د ددةف.
رالندا ذد ا دلفدادج مسددح لعإييدش دز د اةدس االدت مددف 2اادا .ح ددن د فسدةيو ,ي ند ذد ا دلفدادج لإندفمإج يفاددا و
ا ا مفاغ لةودلط مي اج در ام .فح بهغ ييضإ ,يعف سي د دإ دخدا ذنسدا دجمل اادش درثديإانش درنإلإنندش درع ادش
درد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د دديت يد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د دةلط مؤ د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإ
د ن د د د د د د د د ددإج و د ؤ د د د د د د د د ددإ د إرند د د د د د د د ددش .فد د د د د د د د د دةدلط سي د د د د د د د ددإ ي د د د د د د د ح ل طد د د د د د دداية لع د د د د د ددث د د د د د د د ددإوس ,ميه د د د د د د د ددإ:
-مفيانن د د ددش وبد د د د ة ؤ د د د ددإ دجمل اا د د ددش مد د ددو د د ددة د ؤ د د ددإ د ث د د دةفنش د ي ند د ددش رد د دديفا دجمل اا د د ددش.
-يع د ددف د ث د د ددة دل إ د د ددا م د د ددو لد د ددني يذ د ددغ د ؤ د ددإ د ثد د دةفنش ويالع د ددن وسد فع د ددإز م د ددإس در اي د د ددا.
-ذد د د د د د د د د ا د ؤ د د د د د د د ددإ د إرند د د د د د د ددش ذد د د د د ددإ حثد د د د د ددت مد د د د د ددو سي مد د د د د ددإ د ؤ د د د د د ددإ در لاند د د د د د ددش.
-ل بن م إة هإ ,رال ثإس دال يعنني دلاضإا ,در اا در ي ح ذإ ل إس ش الطش االت ذ ا د ؤ دإ
.
ج -عدم االستقرار المصرفي .
1
يو مددو يطددةم تق ذ د ا درظددإذةة ,وددإ د فسددة Bruce. D. Smith,ودزذ ددإم هبددإ وددإ حمف د د رددبعث
درفسد ددإ دزا ثددإ يش ,دردديت يع ددع ي د يإف ددش د ث دةفنش منددفد ددع درا د ددع ياددا د ؤ ددإ د ثددةفنش تق دا يددإا
حمددإفا ذد خطدداسة وبد ة ,ودردديت لددفوسذإ الددل نسددإس ددالبنش مددو د د اةدس دريظددإم د ثددة .رسددو ياجددف دا ثددإ يني نخدةيو
در يو وإنت يفسإسذغ معإو ش ذ د درةي ,ل لإري بش ذغ ز ياجف وز نظةيش يو سد ش ييب لاجا ي س اليب ر يدإ ة
معددفز درفإ ددفة لإري ددبش رالا د ددع مددو حمفظددش د ثددة .ممددإ يعددب ح ددن Smithلد دلا ددإ د عالاددش لفسد ددش يد س
1
Bruce. D. Smith, (1984), « Private Information, Deposit Interest Rates and the Stability of the
Banking System », Journal of Monetary Economics, vol. 14, n 3, PP. 293- 317.
العدد –15 :المجلد 1026-02 411 مجلة االقتصاد الجديد
الدور التنموي للوساطة المالية في النظام المصرفي في الجزائر
د يإف ددش (لإري ددبش رالا د ددع) اال ددت دز د د اةدس د ث ددة يبا ددت حم ددفو ة .واالن ددت اب ددا درب ددفا درفسد ددش وض ددع د فس ددة ا ددفة
فةض د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددنإ :
-ذد ددف د ثد ددإس مد ددو د يإف د ددش ذد ددا جالد ددن درا د د ددع دخلإدد ددش لد ددإلااد درد د يو يساند ددا حالاد ددش تد د م جإن د ددش.
-ي د د د د د د د د ددإسية د د د د د د د د ددحن درا د د د د د د د ددع لإري د د د د د د ددبش رال لد د د د د د ددإ و خي الد د د د د د ددف مد د د د د د ددو زلد د د د د د ددا اخ د د د د د د د ددة.
-د يإف ش لني د ؤ إ د ثدةفنش ردنا ذدففهإ جالدن درا د دع فادط ,لدا جالدن د دا اني درد يو ذدغ لعدث دخلثدإ ت,
وذ د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ا د ن د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ة ذد د د د د د د د د د د د د د د د د د ددا مث د د د د د د د د د د د د د د د د د ددفس د د د د د د د د د د د د د ددإوا دخد د د د د د د د د د د د ددا دري د د د د د د د د د د د د ددإط د ثد د د د د د د د د د د د ددة .
ويادددا Smithتق خ دددش مه ددش مفإ ذددإ ي دز د اةدس د ثددة ي د اجن حضدداس ماددةض مددو درفسجددش دلخد ة ,
فاجددا ذ د د دلخ د دخددا دريظددإم د ثددة ,جيعددا د ؤ ددإ د ث دةفنش لدديح د ددا اني يددإمني شددإما ضددف در ددحالإ
درسب ة و لإر إ حي و وضعنش د ا اني .
ثانيا :التأصيل النظري للعالقة بين الوساطة المصرفية و النمو االقتصادي,
يفس د إس دريظة رالي ا دزا ثدإ ابا در طةم تق درع اش دريظةيش لني درا إ ش د ثةفنش و دري ا دزا ثإ
و الف دراياد دريت مو خ ذإ يسو رالا إ ش د إرنش در س االنت .
. 0اإلطار النظري للنمو االقتصادي
,و يسدو يعةيفدت ا امدإ لإر يدإ ة د د ةة أ – عريف النمو االقتصـادي :ياجدف ادفة يعدإسيف رالي دا دزا ثدإ
1
و نددش در ددالع و دخلددفمإ د ي جددش مددو ددة دلفدةد حمددنط دا ثددإ معددني ,و يعددة لإر يددإ ة ت ددإ درددفخا
درفدخالا رالبالف مع وا مإ حياات مو زيإ ة نثنن درفة مو درفخا دااناا ,ذ د در عةيف ن تالت دخلثدإ ت
در إرنش: 2
-جيددن ي يرتيددن االددت در يددإ ة درددفخا درددفدخالا رالبالددف در يددإ ة خددا درفددة دااناددا ,ي ي معددف دري ددا
دزا ثإ ذا ابإسة او معف منا درفخا مطةوح مو معف دري ا در سإين.
-ي يسا در يإ ة درفخا حانانش ,ي در يإ ة دريافيش خا درفة مع ا دسة معف در ضتغ .
-جين ي يسا در يإ ة درفخا االت د ا درطايا .
ب -قياس النمو االقتصادي.
،و لإر إ فإ انإ ت ي عالدل ي إ دإ درفخا درفة دريإيج دااناا و يا ضا رانل دري ا دزا ثإ در يإ ة
لي ا دريإيج و درفخا درفة .
النا ج الوطني :
لإا بإسا يعع او ان ش در الع و دخلفمإ د ي جدش خد فدرتة معنيدش ،فإندت يسدو نخد ا مانإ دإ رال عبد ادو م د ا
و دجتإا در طاس درد ي دهفا دراحدفد دزا ثدإ يش دخدا دردا و ،فانإ دت مدو ديش تق يخدة يسدو مدو در عدة االدت
يت د د م د ا د ن ددإج,و هب د د درثددف فإنددت يسددو يعةيددف س د ث مع دفز رالي ددا ي د ح لانددإ يالددم در ل د لإ و
ذا:3
1
Jean Arrons ,les théories de la croissance ,paris édition du seuil,1999, p9
,دس درةديش ,دلس ,2102,س 22 2دشادم لو افوس ,يطاس دريظإم د إ و دري ا دزا ثإ
درسالا ،و دس ن ة س 90 3حم ف فةحا ،در حالنا دزا ثإ
العدد –15 :المجلد 1026-02 414 مجلة االقتصاد الجديد
الدور التنموي للوساطة المالية في النظام المصرفي في الجزائر
السش درعةلنش در عا يش (-0711 1تلةدذنغ لو دإحل درع ة :درفوس در ي ا خلفمإ درا إ ش د إرنش دريظإم د ثة
)2111وساش حبسنش مافمش رالاإا در يا در إ ا ة عنش دزا ثإ در عا يش(دخلفمإ د إرنش د السش درعةلنش
در عا يش),درةيإض جايالنش 2111س س.7-2
د ا النددش ح ددف د ددفخةد ودحددفة مددو يذددغ درا ددإ ف دردديت ياددام هبددإ درا ددطإا د ددإرنا ,فإرا ددإ ش د إرنددش مددإ ذددا
دراداددع تز ا الندش داثددا االددت دلمداد مددو وحددفد درفددإ ث و ياجنههددإ لددا وحددفد درعجد ,فددإ ع لددني د ددفخةيو و
د س ةيو,يو د ع لني د اةضني و د ارتضني ذا د ه ش دريت لن مؤ إ درا إ ش د إرنش او لإاا د ؤ إ .
و ي ددإذغ و نفددش يعبئددش دز خددإس االددت رفن د دز د س إس سي د ددإ درعددإ و درب ددة ولإر ددإ زيددإ ة د ن ددإج ,و
يإسخينددإ ددإاف دريظددإم د ددإ مددو رانددل دري ددا دزا ثددإ مددو خ د جت نددع د ددفخةد ر ايددا د ددإسيع و دزل سددإسد
دافيسددش ,فددإرساسة درثدديإانش مددإ وددإ ذددإ ي ياددام و در ايددا ايددا دلجددا رال ددإسيع در ي ايددش دا ددإ د االددت د ددفخةد
د عب ة او ةيل مؤ إ درا دإ ش د إرندش ,و رطإ دإ وإندت و نفدش دل إ دنش رالا دإ ش د إرندش يعبئدش د دفخةد مدو يجدا
و در حدداي د إرنددش مددو دخلددإسج ,و ذددا مددإ ي ددإاف االددت رفند دز د س إس د يد ج ,و ين د يددففاإ سؤو دلمداد
دز س إس سي د إ درعإ و درب ة و لإر إ زيإ ة د ن إج .
ج -خصيص الموارد
تذد وإن ددت يعبئ ددش دز خ ددإس لس ددا تح ددف يذ ددغ و ددإ ف درا ددطإا د ددإرنني ,ف اجن ددت د ددفخةد لع ددف ح ددفذإ لوس ددة
دز س إسد تن إجنش يع ع درا نفدش دلذدغ رالا دإ ش د إرندش ,فع الندش ياجندت د دفخةد تق وحدفد درعجد دلوسدة وفدإاة
ذا مإ يؤسة تجيإلإ االت دري ا دزا ثإ ,ل وحفد درعج لالم فةس د س إسيش يوسة مو وحفد درفإ ث.
و دراداع وا مو اطإل دلا إ و دراطإل درعإ الا يالدم مدفخةد فإ ضدش ادو داإجدش يسدا ذد تن إجندش حفيدش
فع دري ا دزا ثإ او ةيل جت نع و د س إس ذ ا د فخةد م فننش م فننش ,و درا طإا د إرنا ي إةا
و ثنثددهإ راحددفد اج د مددو اطددإاا دلا ددإ و درعددإ الا ي ددغ لإسيفددإل د ن إجنددش دافيددش د ن إجنددش دافيددش
راحفد سي د إ و مو مث فنث إ ة در نارش و سفع تن إجنش سي د إ .
ددنإم در تثددنت دلمسددا رال دادس ي د طنع درا ددطإا د ددإرنا ييضددإ د ادامددش لددني د ددفخةد اث د ة دلجددا و و
در ايا د ن إجا ايا دلجا دلمة در ي إاف االت حف دري ا دلجا درطايا.
. 3عالقة الوساطة المالية بالنمو االقتصادي ,بعض الدراسات
ذو ددة levingمخ ددا حج ددج يس ددو ذ ددإ ي يب ددني دن ددت ذي ددإو ا ا ددش ماجب ددش و ة ي ددش ل ددني درا ددإ ش د إرن ددش و دري ددا
دزا ثإ : 1
-درا إ ش د إرنش ي ها دا إيش ضف دلخطإس و ي ح ل ا ن هإ
-ي ح ل ازيع و يا نف جنف رال ادس .
-ي ح لةدابش و م إلعش جنفة رال يو و د ؤ إ مو ة د إةني .
-ي ح ل حةيم و يطاية دز خإس درفدخالا
-ي ها يبإ در الع و دخلفمإ
لني وا مو Diamondو 0712 ,Dybvigي ودا م د س ة يسدو ردت ي ي عدةض تق ندااني مدو دلخطدإس,
دلو ي عالل لإر نارش و درسإين ي عالل لإ د س ة نف دت .ف دسا در دنارش يديجغ ادو در دم ادفسة رايدا دلددا د دإ
د د ة :سد ش جتةيبنش ,ي ةوحش و اسدا ,جإمعش يال إ 2101 , 1اياين دابنن ,درا إ ش دربيسنش و دري ا دزا ثإ
س 011
العدد –15 :المجلد 1026-02 411 مجلة االقتصاد الجديد
الدور التنموي للوساطة المالية في النظام المصرفي في الجزائر
تق و نالش يبإ ,حندل ي ذد ا درع الندش (رايدا دلددا د دإ تق و دنالش يبدإ ) يسدا ددعبش جدفد خثاددإ حإردش
وج ددا م ددسا ا ددفم يي ددإ ة د عالام ددإ ,تض ددإفش تق وج ددا يس ددإرنف مةيفع ددش .رس ددو وج ددا د ؤ ددش د ث ددةفنش د ددنط
دزا ثددإ ,يسددو رددت ي خيفددف مددو حددفة ذد ا د ددسالش د طةوحددش دل دادم ,ولإر ددإ در االددنت مددو خطددة در ددنارش,
دلم د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددة درد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د يس د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددا ر د د د د د د د د د د د د د د د د ددت يد د د د د د د د د د د د د د د د س تجي د د د د د د د د د د د د د د ددإيب االد د د د د د د د د د د د د د د ددت دري د د د د د د د د د د د د د د د د ددا.
Bencivengeو (1991) Smithلني داد ي وددا د ددإسيع ذد د ة و يددش درعإرنددش ي طالددن سؤو يم داد اجددإ
ايالش ,رسو ذ ا درع النش ي عإسض مع ستبإ د ا اني ,در يو يفضالا ي يبات و د عهغ اإلالش رال حايا تق در نارش
ي واددت يةيددفو ,خافددإ مددو يعةضددهغ ددسا ناددت در ددنارش .ففددا تنددإف د ثددة ,م ددسا در ددنارش يددففع لددإلااد
دزا ث د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإ يني تق لايد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددا م د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإسيع
ذد مة و يددش ميتفضددش و دردديت ي طالددن سؤو يم داد اث د ة دلجددا ,دلمددة در د يسددا رددت ي د س دداليب االددت دري ددا.
فباجا د ثة دراإ س االدت رايدا د ثدإ س د إرندش اثد ة دلجدا (درا د دع) تق يا نفدإ ايالدش دلجدا (درادةوض) ,يو
رايا درا إ ا د إرنش ذد نارش وبد ة تق د د س إسد تد دإ الش ,يسدو ردت در االدنت مدو حدفة ذد ا د دسالش (م دسا
در ددنارش) ,و ددإ ي ييضددإ انددإم د ثددة ل اددفمي خددفمإ تق د ددا اني ,و افسيددت االددت د د ج لددني دلدددا ذد در ددنارش
د ةيفعش و دلخة ت در إ الش و ض إ مة و م اا او دراضدعنش دزا ثدإ يش رال ارتضدني ,لإمسإندت ي حي دو مدو
’ سدحد ددش د د ددا اني ,دلم د ددة درد د د يس د ددا رد ددت يد د د س تجيد ددإيب االد ددت دري د ددا.
يمدإ فن دإ خيدت دخلطدة د عالدل لإ د س ة ,فدإ Gurleyو Saint 0727Goldsmith 0721 Shaw ,
0772 pagano 0772 Paulلنيداد د د د س ة يفضدا لايدا د دإسيع ذد دخلطدة درضدعنف و لإر دإ
ذد د ة و يددش د يتفضددش ,رسددو وجددا د ؤ ددش د ثدةفنش ,ي د ح ل يايددع حمفظددش د د س ة ,و يففعددت تق لايددا د ددإسيع
. ذد دخلطد ددة د ةيفد ددع ( ايالد ددش دلجد ددا) ,رسد ددو ذد مد ددة و مةيفد ددع ,دلم ددة در د د ي د ددإذغ دري د ددا,
Boyd , )0711( diamondو Greenwood , )0712( Prescottو Jovanovic
( )0771لنيداد ي وجددا اددفم ييددإ ة د عالامددإ و در سددإرنف د ةيفعددش رع النددش در حدداي ,جتعددا مددو در ا نددف دلمسددا
رال ثددإ س د إرنددش يم دةد دددعبإ ,تضددإفش تق ي در سددإرنف د ةيفعددش دريإ ددش اددو رثددنا د عالامددإ حددا د ددإسيع لإري ددبش
رال س ة ,يففع لإلااد تق خالل جت عإ م رتوش در ايا ,يو يفايث ذ ا دلماس تق مؤ ش مدإ ,وذدا حانادش
دلمددة د ؤ ددش د ثدةفنش ,د ثددفس دل إ ددا رالحثددا االددت ذد ا د عالامددإ .وددا ذد ا دلمدداس يددؤ تق يا نددف يمسددا
رال د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د دادس ,ممد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإ ي د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإذغ دري د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددا دزا ثد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددإ .
در ا ن ددف دلمس ددا 0721 Schumpeterي و ددف و إل ددت اال ددت در ددفوس د ه ددغ درد د يالعب ددت اإم ددا د ث ددة
رال ادس ,دلمة در ي ح رال ي ج لإ لفدل و إ ا د ن إج.
gale , 0797 Townsendو 0711 hellwingلنياد ي دلسة د جيدإيب رال ثدة االدت دري دا ,يدة
لاضددع مةدابددش دددإسمش رال ددإةني االددت د د يو ود ؤ ددإ .درفسددةة د اذةيددش وسدا ذ د ا درفسد ددش ,ذددا ي درا ددإ ش
, د ثدةفنش يسددو ذ دإ ي ي ددإذغ دري ددا اددو ةيددل خفددث يسددإرنف داثددا االددت د عالامددإ ,
0792 Mc Kinnonلدني ي حإرددش ادفم وجددا د ثدة ,مددو درثدعن لايددا م دإسيع ذد ياينددإ تن ددإج
فعإرش .تضإفش تق ذرم ,ولإ ي دز خإس يعف مثفس وا دز د س إسد ,وي يدةدوغ سي د دإ ذدا مثدفس دري دا ,يددبح
م د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددو درضد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددةوس يطد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د دداية
. درا د د د د د د د د د د د د د ددإ ا در د د د د د د د د د د د د د دديت م د د د د د د د د د د د د د ددو شد د د د د د د د د د د د د د د هنإ زي د د د د د د د د د ددإ ة جالد د د د د د د د د ددن دز خد د د د د د د د د ددإس ,
0792 Shawياددة ي درا ددإ ش د ث دةفنش ذددا شددةط ي إ ددا رالي ددا دزا ثددإ ,ل ا النددش ددع دز خددإس مددو
ددة شددتت مددإ يسددا ذد يسددإرنف لإذظددش و تد مطإاددش ,رسددو ذ د ا درع النددش يسددا دهالش حإرددش وجددا و ددنط
مثد د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د د ددة .
Greenwoodو 0771 Smithيوضددحاد ي ا النددش جت نددع دز خددإس يعددف دل إ ددنش لايددا دزا ثددإ ,مددو
خ مسإحهإ ر ا نع تمسإننش د ن إج لإ ع إ ةم ذد يسياراجنإ اإرنش ,دلمة در يففع لإ ي ج تق در تثت,
ولإر إ هاس ينادل وب ة مو در الع .و لإر إ درا إ ش د ثةفنش ي ها ا النش در تثت دلمدة درد ي دإذغ دري دا
دزا ثإ .
ثالثا :الدراسة التيبيقية للقدرة التأثيرية للوساطة المالية على النمو االقتصادي في الجزائر
خالل ال ترة 2102 -0791
:0بيانات النمو ج.
د د ددة خ د درفددرتة حنددل ذ د ا درفسد ددش يعددب ل اثددا دسددة خددفمإ درا ددإ ش د ث دةفنش االددت دري ددا دزا ثددإ
، 2102 -0791فددإ م ت د ذ د ا درفسد ددش در ددإلع ذددا :LN Yراتددإسي غ نثددنن درفددة مددو دريددإيج د الددا د ددإ
لإل عإس درسإل ش ،يمإ د ت د د ف ةة ف ا مؤشةد درا إ ش د إرنش و ذا:
يعسددا م د ا :LnDEPراتددإسي غ معددف درا د ددع (،درا د ددع رددت درطالددن +درا د ددع لجددا) ،PIB /ودرد
حجغ دريظإم دربيسا.
:LnMASSراتإسي غ M2/PIBحنل دنت يانا نارش دزا ثإ .
:LnCREDراتإسي غ جم ال دراةوض PIB /و در يعسا درا نفش دل إ نش رالبيم .
:LnCDEPراتإسي غ دراةوض /درا د ع و در يعسا نارش د ؤ ش دربيسنش .
يمإ د ت د داانانش فها :
LnINVو ذ ددا رات ددإسي غ مع ددف دز د د س إس و ذ ددا اب ددإسة ا ددو( در درتدوغ دخل ددإم رةيمس ددإ درسإل ددت +يت د د تد د و
)،PIB/
LnINFراتإسي غ معف در ضتغ ،
LnOUVراتإسي غ معف دزنف إح در جإس و ذا ابإسة او (درثإ سد +درادس د )، PIB /
و ت دزا ددإ دري دداذج االددت يا ددنغ درفسد ددش مددإ لددني 0717- 0791دردديت يي ددا رفددرتة دزا ثددإ د اجددت و
درفرتة 2102 – 0771و ذا درفرتة دريت ياجهت فنهإ د د ة تق دا ثإ در ام لإ ضإفش تق د د حإ دذنسالنش
خإد ددش د إن ددن دريا ددف لث ددفوس اد دإنا دريا ددف و درا ددةض دديش ، 0771و را ددف ت دزا ددإ اال ددت دربنإن ددإ م ددو
د حثإاد در يايش ربيم د د ة ،لإ ضإفش تق دديفوم دريادف دردفو و مؤشدةد دربيدم دردفو .و االندت يسدو و إلدش
دري اذج لسا م ت ديت االت در سا در إ :
LnYi=C+ 1LnINV+ 2lnINF+ 3lnOUV+ 4LnDEP+ 5LnMASS
+ 6LnCRED+ 7LnCDEP+ ɛi
ذ د دري اذج ابإسة او مةونش و دريت هنف تق يافيةذإ و ɛiدران ش درفعالنش اف دخلط . i مع
-2دراسة العالقة خالل فترة النظام االشترا ي 0797-0791
دياام لفسد دش درع ادش لإ د ع إ لةندإمج spssةيادش pas a pasو لإ خدإ ودا د تد د دربيسندش و
داانانش و ذرم ابا دفوس اإنا درياف و دراةض ي خ درفرتة دزشرتدونش و لإر حفيف . 0717 -0791
و ي فة سد ش ا اش دري اذج االت دري إ ج د اجا ة د الحل
دنط اددإ مددو دري ددإ ج د ثددا االنهددإ د الحددل ن حددا ي وددا د ت د د د د االش مددإ اددفد د ت د در د يعددع اددو
درا نفش دل إ نش رالبيم و ذا معف دراةوض د افمش ر ا ثإ ز يف ة د ت در إلع ايف م ا معيايش .%1
لعددب ذإيددت د ت د د ز يددؤسة د ت د در ددإلع و لإر ددإ يسددو ح د فهإ مددو دري دداذج و د لاددإا االددت د ت د د د اا
LnCREDرسانت يف ة د ت در إلع ايف م ا %1و ميت يثبح دري اذج االت در سا در إ :
LnY=8,191+(2,530)LnCRED..............................)1(.
د ت يو د االني معف دراةوض و معف دزنف إح در جإس ،رساهن إ يف ةد د ت در إلع ايف م ا د عيايش %1
و ميت يثبح دري اذج االت در سا در إ :
LnY=71619+(61996)LnCRED+(1,572)LnOUV ..............(2).
ن ح دا دنددت ذيددإو دسيبددإط وب د لددني د ت د در ددإلع LnYو د ت د يو د د االني معددف دراددةوض و معددف دزنف ددإح
در جإس ان ت %19,9معب ذ د د در ت د دريت رفث االت د ا د ت د د االش ذإ يإس االت ان ش نثنن
درفددة مددو دريددإيج د الددا دز ددإ ،و دنددت ايددفمإ ي يددف معددف دراددةوض ل د %0يةيفددع نثددنن درفددة ل د ، %2,992و
ود رم ايددف دسيفددإل معددف دزنف ددإح در جددإس ل د %0يةيفددع نثددنن درفددة ل د ، %0 ,57و ذد د ي إشددت مددع ميطددل
دريظةيش دزا ثإ يش .
و لتث دريظدة ادو معيايدش د تد د در دإلاش و درديت ت تاثدإؤذإ مدو دري داذج فإنيدإ ن حدا ي سد ث ( )2م تد د
مو يدا مخ ش ( )1يةلطهدإ ا ادش اس دنش لدإري ا دزا ثدإ ،ميهدإ د تد دخلدإس لإز د س إس درد ايدف دسيفإادت ل د
%0ييتفث معف دري ا لد ، %1,271و دسيفإل درا د ع ل د %0يدؤ تق خفدث دري دا دزا ثدإ ل د %1,11
،و دسيفددإل ددنارش دزا ثددإ ل د %0يددؤ تق فددنث دري ددا ل د ، % 1,921دمددإ معددف درا د ددع و در ضددتغ يةلطه ددإ
ا اش ة يش حنل زيإ هت إ لد %0جيعا دري ا يةيفع لد %1,212و %1,227االت در اد .
خا مة:
د د ددة ، سد د يإ رالع اددش دردديت يسددو ي يسددا لددني درا ددإ ش د إرنددش د ثدةفنش و دري ددا دزا ثددإ مددو خد
دري ددإذج د طباددش ،ي دريظددإم دربيسددا د د ددة دادا ف درتد درفسد ددش تضددإفش تق دخ د يبددني ريددإ ستددغ دخ د
مةحالش دزا ثإ دزشرتدوا يو نظإم دا ثإ در ام و د د حإ درع نادش درديت حدفست دريظدإم دزا ثدإ وسدا ،
مل يثا لعف رنسا مثفسد رالي ا دزا ثإ و ذردم مدإ يف دة تاثدإا سد ث م تد د مدو يددا يسلعدش م تد د ليسندش
مو دري اذج درانإ ا ،و ي د ت دراحنف در يؤسة دري ا دزا ثإ ذا حجغ دراةوض د افمش ر ا ثدإ ،يمدإ
د تد د دربيسنددش دلخددة زيددإ ة االددت تاثددإ هإ مددو دري دداذج ف ددنارش دزا ثددإ و معددف درا د ددع يةلطهددإ ا اددش اس ددنش
لإري ا دزا ثإ ،فسا زيإ ة ذ يو د ت يو يؤ تق دافإض دري ا دزا ثإ .
يمإ فن إ خيت ا اش د تد د دااناندش د ةدابدش لدإري ا دزا ثدإ ،مل يف دة ن دإ ج جندفة ،مدإ ادفد د تد دخلدإس
لإزنف ددإح در جد ددإس در د د يف د ددة دري د ددا دزا ث ددإ خد د مةحال ددش دا ث ددإ در ددام و يةلط ددت ا ا ددش ة ي ددش ل ددإري ا
دزا ثإ .
و لإر إ ن ي ج ي مؤشةد درا إ ش د إرنش د ثةفنش د د ة ذإ ي س اليب االت دري ا دزا ثدإ مإادفد د تد
د عالل لإرا نفش دل إ دنش رالبيدم و ذدا درادةوض ،و در دبن ذدا دا دإ دربيداو االدت مديح درادةوض اثد ة دلجدا ،و
لايدا در جدإسة دخلإسجنددش و ادفم د تددإمةة لايدا م دإسيع ايالددش دلجدا دردديت ي د ح لةفدع معددفز دري دا دزا ثددإ و
زيإ ة د ة و يش.
المراجع:
,مؤ ددش ش ددبإف د إمع ددش -0يمح ددف فةي ددف مثد ددطفت و دده حم ددف در ددنف ح ددو:دريا ددا و در د دادز دزا ث ددإ
,دز سيفسيش 2111
-2حم ف درثإحل دايإو و در نفة ابدف درف دإح ابدف در د م :د ؤ دإ د إرندش ,درباسددش و دربيداو در جإسيدش ,دردفدس
د إمعنش دز سيفسيش 0771.
-2درطددإذة رطددةش :ياينددإ دربيدداو – سد ددش ددةم د د تفدم درياددا مددو ددة دربيدداو مددع د شددإسة تق در جةلددش
د د ةيش ,-درطبعش درسإرسش ياد د طبااإ د إمعنش ,د د ة ,2111
-1يمحددف يلددا درف دداح دريإاددش:نظةيددش درياددا و دل دادم د إرنددش –مددفخا حددفيل راليظةيددش دريافيددش و دل دادم د إرنددش-
,مس بش و مطبعش د شعإل درفينش د سيفسيش .2110
-1يمحف يلا درف داح دريإادش :يسدة ادفم لإسدا د عةفدش دل دادم د إرندش االدت ي دسنا د مدح دل إ دنش رالهنسدا د دإ
د عإد ددة ,وسا ددش حبسن ددش مافم ددش را ددإا,مةو د يحب ددإث دزا ث ددإ د د ما عإمع ددش د ال ددم اب ددف درع ي د ج ددفة 21,م ددإس
2117
-2ن ددإ غ حم ددف ند دداس در د د ة :دريا ددا و د ث ددإس (و دريظةي ددش دريافي ددش) ,دس در ذد دةد رالطبإا ددش و دري ددة,ا د ددإ
. .2112
-92008إما خالنا ,درياا و دربياو ,لفو دس ن ة,والنش دزا ثإ ,دراإذةة,
-1دشادم لو افوس ,يطاس دريظإم د إ و دري ا دزا ثإ ,دس درةديش ,دلس ,2102,
-7حم ف فةحا ،در حالنا دزا ثإ درسالا ،و دس ن ة .
السدش درعةلندش در دعا يش -01تلةدذنغ لو دإحل درع ة :درفوس در ي ا خلدفمإ درا دإ ش د إرندش دريظدإم د ثدة
( )2111-0711وساددش حبسنددش مافمددش رالاددإا در دديا در ددإ ا ددة عنددش دزا ثددإ در ددعا يش(دخلددفمإ د إرنددش
د السش درعةلنش در عا يش),درةيإض جايالنش 2111
د د دة :سد دش جتةيبندش ,ي ةوحدش و داسدا ,جإمعدش -00اياين دابنن ,درا دإ ش دربيسندش و دري دا دزا ثدإ
يال إ 2101 ,
02- Diamond Douglas ,philip dybvig , bank runs , deposit Insurance and
liquidity , jouornal of political economy ,vol 91 ,n°3
02- Bruce. D. Smith, (1984), « Private Information, Deposit Interest Rates
and the Stability of the Banking System », Journal of Monetary Economics, vol.
14, n 3,
14-Jean Arrons ,les théories de la croissance ,paris édition du seuil,1999,