(FIL 201)

Chapter 5

sintaks
Sintaks
 Sintaks
pag- aaral ng istruktura ng mga
pangungusap
pagsasama- sama ng mga salita para
makabuo ng mga parirala o mga
pangungusap
may kinalaman sa sistema ng mga
tuntunin at mga kategorya na
batayan sa pagbuo ng
pangungusap
 Malikhain at sistematiko
ang sintaks ng isang gramar.
Nakapagsasama- sama ang
mga ispiker ng isang wika
ng mga salita para makabuo
ng mga pangungusap.
 Pamantayang
pang- gramatika
tamang kombinasyon ng mga salita sa
pagbuo ng mga pangungusap
*Kung hindi ayon sa pamantayang
pang- gramatika ang isang kombinasyon
ng mga salita, hindi ito grammatical.
Sinasabing gramatikal ang anumang
nasasabi kapag tinatanggap ng mga taal
na ispiker na tama ito sa wika nila.
 Suriin:
binulsa ko ang mabangong
bahay’
bumulsa ko ang mabangong
panyo
Ibinulsa ko ang mabangong
panyo.
Walang nilabag na
pamantayan sa gramatika
ang una, pero hindi ito
katanggap- tanggap sa
sinumang taal na ispiker
dahil wala itong
kabuluhan.
Bagama’t may saysay at
maaaring maintindihan ang
ikalawa, may nilabag
naman itong pamantayan
sa gramatika.
Kung gayon, ang ikatlong
pahayag lamang ang
tinatanggap ng taal na
ispiker ng Tagalog.
*bagay- Ang
*pandiwa- panlaping i-, hindi -
um-
 Halimbawa:
Tumira nang matagal sina
Ramon sa Amerika.
Sa Amerika tumira sina Ramon
nang matagal.
Amerika tumira sa Ramon
matagal sina nang
Bagama’t magkahawig
ang una at ikalawa, may
pagkakaiba ang mga ito sa
puntong gusto nitong bigyan
ng diin.
Hindi gramatikal ang
ikatlo kahit binubuo ito ng
mga salitang mayroon sa
unang dalawang pahayag.
Wala itong linggwistik na
kahulugan.
Kahit sunud- sunod na
mga morpema/ salita
ang pangungusap, hindi
pangungusap ang lahat
ng mga sunud- sunod
ng mga morpema.
 Itinatakda ng mga
pamantayan ng sintaks o
gramar kung paano
nagsasama ang mga
morpema/ salita upang
magpahayag ng isang
partikular na kahulugan.
Kapag alam natin ang isang
wika, alam natin kung aling
mga kombinasyon ng mga
morpema/ salita ang
sumusunod sa mga sintaktik
na pamantayan nito at kung
alin ang mga hindi.
 Gramatikal na
pangungusap
Ang mga string, mga pinagsusunod- sunod na
salita, na hindi lumalabag sa mga sintaktik na
pamantayan ng isang wika.
*** hindi naman gramatikal
ang pangungusap kung lumalabag
sa mga pamantayan.
 Ang mga pangungusap ay
hindi lang mga sunud- sunod
na string ng mga salita/
morpema dahil sumusunod
ang mga ito sa mga partikular
na anyo na itinakda ng mga
sintaktik na pamantayan ng
wika.
Bahagi ng kakayahang pang-
linggwistika ng taal na
tagapagsalita ang kakayahang
bumuo at kumilala ng mga
tamang pangungusap at
masasabing ang sintaks ay
deskripsyon ng sintaktik na
kakayahan ng taal na
tagapagsalita.
Transpormasyon
ng mga sintaks
Transpormasyon
ng mga sintaks
Ito ang pinakapopular at pinakakilalang
dulog sa pag- aanalisa ng sintaks sa
kasalukuyan. Bagama’t hindi
nagkakasundo ang maraming linggwist
tungkol sa iba’t ibang anyo ng dulog na
ito, laganap itong ginagamit sa
linggwistiks, gayundin sa ibang
disiplinang may kinalaman sa wika.
Mga kategorya
sa lebel ng
salita
 Mga sintaktik na
kategorya:

• Noun - N
• Verb- V
• Adjective- A
• Preposition- P
• Adverb- Adv
Mahalaga ang mga it0 sa pagbuo
ng mga pangungusap. Madalas din
itong tinatawag na Leksikal na
kategorya.
 Pantungkuling
kategorya:

• Determiner- Det
• Auxilary Verb- Oks
• Conjunction- Kon
• Pandegree- Dig
Masmahirap bigyan ng kahulugan
at pakahuluganan sa ibang
pangungusap ang mga ito kaysa sa mga
leksikal na kategorya.
 Halimbawa:
Noun (‘bundok’)
Ingles: mountain
Kastila: monte
Hapon: yama
Masmadaling ipaliwanag ang
kahulugan… (leksikal na kategorya)
 Halimbawa:
Kaysa…
Determiner (‘ang’)
Ingles: the
Kastila: el/ la
Auxilary Verb
Ingles: would
Kastila: ser/ estar
Hapon: desu
 Hindi laging madaling
malaman ang kategorya ng
mga elemento sa isang
pangungusap. Isang
pagkalito sa klasipikasyon ng
mga salita ang pagiging
alanganin ng ilang mga anyo
tungkol sa kategorya ng mga
ito.
 Halimbawa:
a. Maria found a toy.
(Nakakita si Maria ng laruan.)
b. Maria toyed with her hair.
(Pinaglaruan ni Maria ang kanyang
buhok.)
***Ginamit ang ‘toy’ bilang noun sa unang
pangungusap, bilang verb naman sa ikalawa.
 Halimbawa:
a. I stood near the door.
(Tumayo ako malapit sa pintuan.)
b. They neared the end of the line.
(Lumapit sila sa dulo ng linya.)
c. We are near relatives.
(Malapit kaming magkamag- anak.)
***Ginamit na preposition ang near sa una, verb sa
ikalawa, at adjective sa ikatlo.
 Pag-alam sa
kategorya ng
isang salita:
Maaaring maipaliwanag sa
iba’t ibang paraan ang mga
kahulugang maiuugnay sa
mga leksikal na kategorya
gaya ng noun at verb…
 Halimbawa:
‘an intelligent witness’
(isang matalinong saksi)
*** Ang tipikal na gamit ng isang
adjective ay ang pagpapahayag ng
katangian o atribyut ng isang noun.
Inatribyut natin ang katangiang
intelligent sa noun na witness.
 Halimbawa:
a. Roy slept well.
(Mahimbing na natulog si Roy.)
b. Roy slept early.
(Maagang natulog si Roy.)
***Tipikal naman na ipinakilala ng mga adverb ang mga
katangiang nababagay sa mga aksyong ipinapahayag
ng mga verb.
***Ipinakita sa una ng adverb na well ang paraan ng
pagtulog ni Roy, ang early naman sa ikalawa ay ang
panahon nito.
 Ang kahulugan ng isang
salita ay hindi palaging
nagbibigay ng maliwanag
na palatandaan ng
pagkakabilang nito sa
isang partikular kategorya.
May mga abstract- noun na
hindi nangangailangan ng
anumang tao, lugar o bagay
tulad ng beauty
(kagandahan), kindness
(kabaitan), temperament
(pag- uugali).
Bagama’t karaniwang mga
verb ang mga salitang
tumutukoy sa mga aksyon,
may ilang mga verb na
pwede ring gamiting bilang
mga noun.
 Halimbawa:
The ambush/ attack was reported at noon.
(Tanghali nang inireport ang pagtambang
o pagsalakay.)

***Ang verb na ambush/ attack ay tumutukoy

sa aksyon subalit ginamit na noun.
 Halimbawa:
I like/ am fond of pasta.
(Gusto ko ng/ Mahilig ako sa pasta.)

***Magkaiba ang mga category ng ilang mga

salita na halos pareho ang kahulugan. Pareho
ang kahulugan ng like at fond, pero verb ang
like habang adjective naman ang fond.
inpleksyon
Ang isa pang kraytirya na ginagamit
sa pag-alam ng kategorya ng mga
salita ay ang iba’t ibang panlaping
inpleksyon na pwedeng gamitin.
Bagama’t nakatutulong ang
infpleksyon, hindi ito parating
nagbibigay ng impormasyong
kelangan para malaman ang
kategorya ng salita sa Ingles.
 Halimbawa:

Ang plural –s at possessive –’s

ang mga panlaping na tinatanggap ng
mga noun; ini-inflect ang mga verb sa
tense sa pagkakabit ng past tense –ed
at progressive –ing, at ikinakabit
naman sa mga adjective ang
comparative –er at superlative –est.
 Halimbawa:
Hindi lahat ng mga adjective ay nai-
inflect gamit ang comparative –er at superlative
–est, gaya ng bader (mas masama) at badest
(pinakamasama). Mayroon ding mga noun na
karaniwang hindi ini- inflect sa pamamagitan
ng plural –s katulad ng mga noun na nabibilang
tulad ng dews (hamog) at clothings (mga
damit) o ng ilang mga abstract noun, gaya ng
intelligence (katalinuhan) at prorocol
(protokol).
Makikita na ang mga pangungusap
ay hindi binubuo sa simpleng
pagsasama- sama lang ng mga
salita. May mga herarkiya na
istruktura ang mga ito na binubuo
ng mg grupo ng mga salita.
Maaaring binubuo rin ito ng mas
maliit pang grupo ng mga salita.
parirala
Ito ay isa sa mga maliliit na
grupo ng mga salita na
masasabing nakapaloob sa
herarkiya ng istruktura ng
pangungusap. Kung titingnan ang
internal na istruktura nito,
malalaman na ang mga sangkap
ay ang noun, verb atbp.
 Makikita ngayon sa
internal na istruktura ng
mga sintaktik na yunit
na kasama ng mga
noun, verb, adjective, at
preposition.
MGA HEAD
Dalawang lebel ng
istruktura ng
pangungusap:
lebel ng salita at
lebel ng parirala:
Organisasyon ng
istruktura ng
parirala:
 Mga parirala na ang
posisyon ng head lang
may laman:

(the) cars (we) ate (I am) happy (we went) out

(ang) mga kotse Kumain (kami) masaya (ako) (pumunta kami) sa labas
 Bagama’t pwedeng iisang
salita lamang ang bumubuo
sa parirala, madalas mayroon
itong kasamang ibang mga
elemento.
 Halimbawa:
a. the children (NP)
(‘mga bata’)
b. could sleep (VP)
(‘nakatulog’)
c. very beautiful (AP)
(‘magandang- maganda/ napakaganda’)
d. almost in (PP)
(‘halos nasa loob’)
Mapapansing bukod sa head
(‘yong naka- bold), may iba
pang salita na may espesyal
na semantik at sintaktik na
tungkulin ang mga parirala na
tatalakayin pa lamang.
 Mga
specifier:
specifier
Ito ay ang mga salitang tulad ng
determiner na the, auxilary- verb
na could, at mga salitang pan-
degree na very at almost.
Tumutulong ang mga ito para
maging mas eksakto ang
kahulugan ng head at karaniwang
minamarkahan ang hanggan ng
parirala.
specifier
Nasa kaliwa ng head o sa
simula ng parirala ang mga
specifier. Ang dalawang
elementong specifier at head
ang bumubuo sa PS o
Phrase Structure.
 Mga parirala na
binubuo ng isang
specifier at isang head

the children could sleep

(ang mga bata) (nakatulog)
 Mga parirala na
binubuo ng isang
specifier at isang head

very beautiful almost in

(napakaganda) (halos nasa loob)
Ang kategory ng specifier ay nag-
iiba depende sa kategorya ng head.
Ang determiner ang tumatayong
specifier ng mga noun, ang auxilary
naman ang specifier ng mga verb,
habang ang salitang pan- degree
naman ang specifier ng mga
adjective at ng ilang preposition.
 Suriin:
Hindi grammatical ang:

a. the describe (Det + V)

b. will description (Oks + N)

 Halimbawa:
a. a story about the fairies (NP)
(‘isang kwento tungkol sa mga engkanto’)
b. will read the newspaper (VP)
(‘magbabasa ng dyaryo’)

c. Very tired of your questions (AP)

(‘pagod na pagod sa mga tanong mo’)

d. Almost in the room (PP)

(‘halos nasa loob ng kwarto’)
*** Ang head ng bawat phrase, bukod sa pagkakaroon ng
specifier, pwede ring magkaroon ng isang complement.
complement
Ang elementong ito na pawang
mga parirala din ay nagbibigay
impormasyon tungkol sa mga
entiti at mga lugar na
ipinahihiwatig ng kahulugan ng
head.
 Halimbawa:
b. will read the newspaper (VP)
***ipinahihiwatig ng kahulugan ng
verb na read na may object na babasahin-
the newspaper.

d. Almost in the room (PP)

***ini-imply ng kahulugan ng preposition na
in na may isang lugar na kinaroroonan –the
room.
Kung sa kaliwa ng head
ikinakabit ang mga specifier
sa Ingles, sa kanan naman
ikinakabit ang mga
complement.
 Mga parirala na may
complement na (NP)
noun phrase:

will read the newspaper (magbabasa ng dyaryo)

 Mga parirala na may
complement na (NP)
noun phrase:

almost in the room (halos nasa loob ng kwarto)

 Suriin:
UNA: Ang complement ng verb na
read ay NP na binubuo ng Det na the at ng
head na newspaper. Bumubuo ng mas
mahabang structural- unit ang NP na ito
kasama ang verb at auxilary na specifier nito.
IKALAWA: NP din (the room) ang
komplement ng P na in na kapag kasama sa
preposition at specifier nitong salitang pan-
degree, isang mas mahabang structural- unit
ang resulta.
 Mga parirala na may
complement na (PP)
prepositional phrase:

A story about the fairies (isang kwento tungkol sa mga engkanto)

 Mga parirala na may
complement na (PP)
prepositional phrase:

very tired of your questions (pagod na pagod sa tanong mo)

 Suriin:
Dito, ang NP at AP ay
binubuo ng isang specifier, isang
head, at isang complement na
PP. Binubuo naman itong PP ng
isang head na P at isang NP na
binubuo ng isang Det at isang
Head na N.
Pamantayan sa
struktura ng parirala:
Ito ang nagtatakda ng
posisyon ng mg
specifier, head, at
complement sa iba’t
ibang uri ng mga
parirala.
Pamantayan sa
istruktura ng parirala:
NP--- ((Det) N (PP)…
VP--- (Oks) V (NP)…
AP--- (Deg) A (PP)…
PP--- (Deg) P (NP)…
 Mapapansin na
parehong opsyonal ang
mga specifier at mga
complement.
 Iba’t ibang uri ng
parirala:
*** specifier-head-complement

may write a letter (maaaring sumulat ng liham)

 Iba’t ibang uri ng
parirala:
*** head -- complement

in the room (nasa kwarto)

 Iba’t ibang uri ng
parirala:
*** specifier -- head

a girl (isang babae)

Iba’t ibang uri ng
parirala:
*** head lamang

read (bumasa)
May mga pagkakapareho ang
mga istruktura ng parirala na
nabanggit. Ikinakabit ang
specifier sa pinakamataas na
lebel sa kaliwa ng head habang
ikinakabit naman ang
complement sa kanan.
Pwedeng ilahat ang mga
pagkakaparehong ito sa
tulong ng X template
kung saan ang head na
X = N, V, A, o P
Modelo ng istruktura
ng parirala:

–
Pangkalahatang
pamantayan:
XP- RULE

–
Tumatayo ang X = N, V, A, o
P. Mas maikli ang XP rule
na ito kaysa sa apat na mas
tiyak ang na rule na unang
ibinigay dahil ginagamit dito
ang simbol na X.
pangungusap
Ito ang pinakamalaking yunit
ng sintaktik na analisis.
Binubuo ito sa
pamamagitan ng
pagsasama ng isang NP at
VP at tinatawag itong
subject.
Pamantayang-
pangpangungusap
Subject--- noun phrase+verb
phrase
 Sintaktik ng isang
pangungusap

the boy will win a prize.

(Mananalo ang bata ng premyo.)
Batay sa sintaktik na analisis na
Transformational- Grammar,
bumubuo ng mga intermedyal na
yunit ng istruktura na tinatawag
na mga parirala ang mga
salitang bumubuo ng isang
pangungusap.
constituent
Ang mga salita o isang
pagtitipon ng mga salita
na nagbubuo ng mas
malaking yunit, tulad ng
parirala o pangungusap
Substitute test
 Isang ebidensya na
sintaktik na yunit ang
NP kung pwedeng
palitan ito ng salitang
tulad ng isang panghalip.
 Halimbawa:
 That man is obnoxious and I can’t
stand him. (NP)
‘Nakakasuklam ang lalaking iyon at
hindi ko sya matagalan.’
 This book looks interesting. Is it
yours? (NP)
‘Mukhang kawili- wili ang librong
ito. Iyo ba ito?’
Pinatutunayan din ng substitute
test na isang sintaktik na yunit
o constituent ang isang PP
dahil pwede itong palitan ng
isang salita tulad ng makikita
sa sumusunod na halimbawa.
 Halimbawa:
 We went to Boracay last year and we plan
to go there again next year. (PP)
‘ Pumunta kami sa Boracay noong
isang taon at pinaplano naming pumunta
muli don ngayong taon.’
 He ran into the room. You can probably
catch him there.
‘Tumakbo sya sa kwarto. Malamang
maaabutan mo sya don.’
Movement test
 Isang patunay na isang
constituent tulad ng PP ay
kung pwede itong ilipat
bilang isang yunit sa ibang
posisyon sa loob ng
pangungusap.
 Halimbawa:
We went to Boracay last year.
To Boracay, we went last year.
‘Pumunta kami sa Boracay noong
isang taon..
‘Sa Boracay kami pumunta noong
isang taon.’
 Halimbawa:
 He ran into the room.
Into the room, he ran.
‘ Tumakbo siya sa kwarto.’
‘ Sa kwarto siya tumakbo.’
coordination test
Masasabing isang constituent
ang isang grupo ng mga
salita kung pwede itong
idugtong sa ibang grupo ng
mga salita sa pamamagitan
ng pang- ugnay tulad ng
and o or.
Coordination test
Coordinate- test ang tawag dito
dahil mga coordinate na
istruktura ang mga patern na
ipinagkabit ng isang
conjunction. Magkaparehong
mga kategorya lang ang
pwedeng i- coordinate.
 Halimbawa:
 My professor and his wife are coming
over. (NP)
‘ Darating ang aking propesor at
ang kanyang asawa.
We will either watch a movie or eat
out. (VP)
‘ Manonood kami ng sine o kaya
kakain sa labas.
 Halimbawa:
She is very shy and a rather unhappy
person. (AP)
‘Napakamahiyain at medyo
malungkutin siyang tao.’
I will study either in Japan or in States.
(PP)
‘Mag- aaral ako sa Japan o sa States.
 Halimbawa:
He drive s very slowly and very
carefully. (AdvP)
‘Napakabagal at napakaingat
niyang magmaneho.’
 BAYIE!!!

Shiela Mae C. Gutierrez