ទម្លាប់៧ប្បការ

របស់បុគ្គលឆ្នើម

សេចក្តេ
៊ី សខេប

ខ្ល៊ី - ខ្លម
ឹ - ងាយយល់

សាម អ៊ីន ២០១៩

េម្រាប់ចចក្រំចលក្ចំស េះដឹខតាម online

Facebook.com/Sam Inn

www.realsaminn.com

www.realsaminn.blogspot.com

សាាដដនិពនធសេៀវសៅ

ទ៊ី១៖ “ភាពជាអាក្ដឹក្នំ របេ់បពវបរេចខ្ែរេម័យអខគរ”

ភ្ាំសពញ ចខ្ធ្ាូ ឆ្ា២

ំ ០១៧

ទ៊ី២៖ “ទាលប់៧ម្របការរបេ់បគ្គលស្ាម
ើ -សេចក្តេ
៊ី សខេប”

ភ្ាំសពញ ចខ្តលា ឆ្ា២

ំ ០១៩

1
េូមឧទទេ
ិ ដល់សលាក្ឱពក្ សាម សេៀ ជាទ៊ីសោរពម្រេឡាញ់។

2
ម្លតិកា

អារមភក្ថា ០៦

សេចក្ត៊ីស្តើម ១២

១. ទាលប់ទ៊ី១៖ េក្មែនំមខ្ ៣៤

២. ទាលប់ទ៊ី២៖ ចាប់ស្តើមសោយដឹខព៊ីសោលសៅ ៤១

៣. ទាលប់ទ៊ី៣៖ សធ្វើសរឿខចាំបាច់ជាមន ៤៧

៤. ទាលប់ទ៊ី៤៖ គ្ិតឈ្ា េះឈ្ា េះ ៥៨

៥. ទាលប់ទ៊ី៥៖ យល់ព៊ីសគ្ មននឹខឱយសគ្យល់ព៊ីអក្

ា ៦៧

៦. ទាលប់ទ៊ី៦៖ េំសោគ្ ៧៤

៧. ទាលប់ទ៊ី៧៖ េំសលៀខរណារ ៨០

េរបសេចក្ត៊ី ៨៧

ឯក្សារសោខ ៩៦

3
ឆសចក្តីថ្លែងអំណរគ្ុណ

ខ្្ញំេូមេំចដខការអរគ្ ដល់អក្
ា ាតយ ភ្រិោ ក្ូនម្រេ៊ី

ទំ ខព៊ីរ បខបអន
ូ មិតតភ្ក្តិ និខម្របិយមិតតទំខអេ់ចដលបាន្តល់ក្ត៊ី

ម្រេឡាញ់ដល់រូបខ្្ញំ និខោំម្រទដល់ការេរសេររបេ់ខ្្ញំ ចដលជា

ក្ាល ំខជំរញចិតតឱយខ្្ញំចខម្រក្ខ សេចក្តេ

៊ី សខេប “ទាលប់៧ម្របការ

របេ់បគ្គលស្ាម
ើ ” សនេះស ើខ េម្រាប់ចចក្រំចលក្ទេសនៈដ៏ាន

សារៈេំខាន់សនេះឱយបានកាន់ចតទូលំទូលាយដល់យវជនចខ្ែរសយើខ

ក្ាញខការអភ្ិវឌ្ឍខ្លួន និខក្សាខភាពជាអាក្ដឹក្នំ សឆ្ពេះសៅរក្ការ

ម្រគ្ប់ម្រគ្ខជ៊ី វិតមួយចដលរីក្រាយនិខសជាគ្ជ័យ សដើមប៊ីរួមចំច ក្

ក្សាខេខគមក្មពជា
ញ មួយចដលរីក្លូតលាេ់ រឹខាំ និខដលលលរាូ ។

4
 សយើខកាលយជាមនេសចបបណា សោយសារទសខវើរបេ់សយើខ

ជាម្របចាំ។ ឧតដមភាពមិនចមនសក្ើតស ើខសោយទសខវើមខ

ត ាាលសទ ចត

សក្ើតស ើខសោយទាលប់របេ់សយើខ។ -- Will Durant

ការសលើក្ទឹក្ចិតតអាចជួយសយើខឱយចាប់ស្តើមសធ្វើអ៊ីម
វ ួយ។ ក្៏

បចនត គ្ឺទាលប់របេ់សយើខចដលរញសយើខឱយបនតសធ្វើក្ិចកា
ច រសនេះឱយ

ដល់សោលសៅ។ -- Jim Ryun

ជ៊ី វិតរបេ់អក្
ា សៅអនគ្តមិនចមនក្ំ ត់សោយអត៊ីត

កាលរបេ់អក្
ា សទ ចតក្ំ ត់សោយជសម្រមើេរបេ់អក្
ា សពលបចចប
ញ បនា

ក្ាញខការបសខាើតទាលប់ស្សខៗ។ -- Stephen Covey

5
អារមភក្ថា

សៅចខឆ្ា ំ ២០០២ ខ្្ញំបានបញ្ច ប់ការេិក្ាថាាក្់ប ឌ ិត

សៅសាក្លវិទាល័យបសចចក្ វិទាទ៊ីម្រក្ញខសម្រដេដិន ម្របសទេអាលលឺ

មខ់។ បនទប់មក្ខ្្ញំបានវិលម្រតលប់មក្ម្រេញក្ចខ្ែរ វិញ ស ើយចូល

បសម្រមើការងារសៅក្ាញខអខគការមិនចមនរោាភ្ិបាល(NGO)។ សោយ

ានការច នំ ព៊ីម្រគ្ូជនជាតិឥណា
ឌ ាាក្់សៅឆ្ា២
ំ ០០៤ ខ្្ញំចាប់ស្តើម

អានសេៀវសៅនិោយអំព៊ីការអភ្ិវឌ្ឍខ្លួន និខភាពជាអាក្ដឹក្នំ

សោយជក្់ចិតតជាសរៀខរ ូតមក្។ ក្ិចកា

ច ររបេ់ខ្្ញំានការរីក្ចសម្រមើន

កាន់ចតលអ ស ើយានការទទួលខ្េម្រតូវកាន់ចតធ្ំសៅក្ាញខអខគការ

រ ូតខ្្ញំកាលយជាអនម្របធានម្របចាំម្របសទេរបេ់អខគការអនតរជាតិដ៏ធ្ំ

មួយគ្ឺ អខគការលូសលរា៉ានបសម្រមើពិភ្ពសលាក្(LWF) ម្របចាំសៅក្មពជា

ញ

ចាប់ព៊ីឆ្ា២
ំ ០០៨ និខជានយក្ម្របតិបតតិរបេ់អខគការជ៊ី វិតដលលលរាូ

6
(LWD) ចដលបានកាលយខ្លួនព៊ីអខគការ LWF ចាប់ព៊ីសដើមឆ្ា២
ំ ០១១

មក្។

ខ្្ញំបានសរៀនេូម្រតតាមរយៈបទពិសសាធ្ន៍ផ្ទទល់ថា ចំស េះ

ដឹខអំព៊ីភាពជាអាក្ដឹក្នំ ចដលខ្្ញំសរៀនព៊ីសេៀវសៅ និខយក្សៅអន

វតតផ្ទទល់ក្ាញខការងារនិខការរេ់សៅម្របចាំដលៃ ានឥទធិពលធ្ំសធ្ខ

ខាលខ
ំ ជាខចំស េះដឹខចបបបសចចក្សទេថាាក្់ប ឌ ិតរបេ់ខ្្ញំ ជា

ពិសេេមក្សលើការគ្ិតចបបវិជា
ជ ន រសបៀបសធ្វើការជាមួយម្រក្ញម

ការងារ និខការដឹក្នំ មនេស។ ចំស េះដឹខទំ ខសនេះជួយបសខាើត

ភាពសជាគ្ជ័យដនការងាររបេ់ខ្្ញំ និខសធ្វើឱយជ៊ី វិតរបេ់ខ្្ញំផ្ទលេ់បរតូ

មក្រក្ភាពរីក្រាយសម្រចើន។

ក្ាញខចំសណាមសេៀវសៅចដលខ្្ញំបានអាន ខ្្ញំយល់ថា

សេៀវសៅរបេ់សលាក្ Stephen Covey ចដលានចំ ខ

សជើខថា “7 habits of highly effective people”

(ទាលប់៧ម្របការរបេ់បគ្គលស្ាើម) ជាសេៀវសៅដ៏លម្រអ បដពមួយ

7
ចដលសោលទេសនៈក្ាញខសេៀវសៅសនេះគ្ួរចតម្រតូវបានម្រជួតម្រជាបដល់

យវជនចខ្ែរឱយបានសម្រចើន សដើមប៊ីជួយ្តល់ាោ៌ាដ៏ម្រតឹមម្រតូវក្ាញខការ

អភ្ិវឌ្ឍខ្លួនសគ្សឆ្ពេះសៅរក្ជ៊ី វិត រីក្រាយនិខសជាគ្ជ័យ។ ស តសនេះ

ស ើយ សទើបខ្្ញំានគ្ំនិតចខ់ចខម្រក្ខសេចក្ត៊ីេសខេបខ្ល៊ី ខ្លឹម និខ

ងាយយល់ អំព៊ីសោលគ្ំនិតចមបខៗដនសេៀវសៅរបេ់សលាក្

Stephen Covey សោយបក្ម្រសាយពនយល់សរៀបរាប់បចនែមជា

ភាសាងាយយល់តាមបរិបទរបេ់ម្របសទេចខ្ែរ។

សៅសលើទ៊ី្ារសេៀវសៅជាភាសាចខ្ែរ ានការបក្ចម្រប

សេៀវសៅសនេះរួចមក្ស ើយ ស ើយខ្្ញំេូមេរសេើរនូវការម្របឹខចម្របខ

បក្ចម្របសេៀវសៅដ៏លសអ នេះ។ ក្៏បចនត ខ្្ញំយល់ថាយវជនចខ្ែរចដលពំ

ទន់ានបទពិសសាធ្ន៍សម្រចើនក្ាញខជ៊ី វិតនិខការងារ នឹខានការ

ពិបាក្យល់ និខចាប់យក្ខ្លឹមសារសចញព៊ីសេៀវសៅមក្ចម្របទំ ខ

សនេះ។ ការចខម្រក្ខសេៀវសៅេសខេបសនេះនឹខជួយយវជនសយើខឱយ

ងាយយល់អំព៊ីខ្លឹមសារជាមូលោានេំខាន់ៗដនគ្ំនិតរបេ់សលាក្

Stephen Covey និខកាលយជាសាពនចមលខសគ្ឱយសៅចាប់យក្

8
ចំស េះដឹខនិខបទពិសសាធ្ន៍អំព៊ីភាពជាអាក្ដឹក្នំ បានងាយម្រេួល

និខលអម្របសេើរ។

សេៀវសៅេសខេបសនេះចាប់ស្តើមជាមួយការពនយល់ថា អវ៊ីសៅ

ជាទាលប់? ស តអវ៊ីទាលប់េំខាន់? ស ើយទាលប់ជាសរឿខចដលអាច

ចក្ចម្រប ឬប តញ េះបានសៅក្ាខញ ខ្លនួ ។ បនទប់មក្ ានការសរៀបរាប់អំព៊ី

ដំស ើរការរបេ់ចិតតមនេសចដលសធ្វើការសលើចដន ២ម្របសភ្ទគ្ឺចដន

ក្ត៊ីក្ខវល់ និខចដនឥទធិពល។ បនតមក្សទៀត គ្ឺជាការពនយល់

សរៀបរាប់ជាេសខេប ខ្ល៊ីៗ ងាយយល់អំព៊ីទាលប់ទំខ ៧ម្របការរបេ់

បគ្គលស្ាើម។

ទាលប់ទ៊ី១ ទ៊ី២ និខទ៊ី៣ ជាទាលប់ចដលអាក្ម្រតូវយក្ចិតត

ទក្ោក្់ជាបឋមក្ាញខការប តញ េះ ព៊ីសម្ររេះវាជាទាលប់េម្រាប់អក្
ា ក្ាញខ

ការម្រគ្ប់ម្រគ្ខខ្លួនឯខឱយរេ់សៅនិខសធ្វើការម្របក្បសោយម្របេិទធភាព

មននឹខអាក្ឈានសៅក្សាខម្របេិទធភាពខ្ពេ់ ទទួលបាន

សជាគ្ជ័យធ្ំសធ្ខ ក្ាញខការសធ្វើការនិខេ ការជាមួយអាក្ដដទ

9
ចដលម្រតូវបានពនយល់និខសរៀបរាប់សៅទាលប់ទ៊ី៤ ទ៊ី៥ និខទ៊ី៦។

ទាលប់ទ៧
៊ី ជាទាលប់មួយចដលនឹខជួយអាក្ទទួលបានថាមពល

និខភាពម្រេេ់ថាលជាម្របចាំ សដើមប៊ីអក្
ា អាចបនតម្របតិបតតិនិខពម្រខឹខការ

អនវតតទាលប់ទំខ៦ម្របការបានសទៀខទត់និខ រឹខាំជាប់ជានិច។
ច

េូមបញ្ជជក្់ថា សេៀវសៅេសខេបសនេះមិនចមនជាការបក្

ចម្រប ឬចម្របេម្រមួលសទ ចតជាការពនយល់បក្ម្រសាយខ្លឹមសារ

េំខាន់ៗដនសេៀវសៅ “ទាលប់៧ម្របការរបេ់បគ្គលស្ាើម” របេ់

សលាក្ Stephen Covey សោយការសម្របើភាសាពនយល់ងាយៗ

ខ្ល៊ីៗ តាមបរិបទម្រេញក្ចខ្ែរ។ ជាមួយសនេះ ខ្្ញំេូមអភ្័យសទេទក្ជា

មនចំសរេះការខ្វេះខាតទំ ខឡាយ ចដលអាចនឹខសក្ើតស ើខសចញព៊ី

ការេសខេបខ្លឹមសារ និខការបក្ម្រសាយពនយល់សោយខ្ល៊ីៗ ជាភាសា

ចខ្ែរងាយល់សនេះ។

េូមជូនពរអាក្ រីក្រាយជាមួយការអាន និខចាប់យក្ខ្លឹម

សារសចញព៊ីសេៀវសៅេសខេបសនេះ សដើមប៊ីជាសាពនេម្រាប់អក្
ា ក្ាញខ

10
ការក្សាខនិខអភ្ិវឌ្ឍខ្លួនឱយកាលយជាបគ្គល រីក្រាយ បគ្គលសជាគ្

ជ័យ និខបគ្គលស្ាើម។

11
ឆសចក្តឆី ្តម
ើ

មនេសភាគ្សម្រចើនសលើេលបានក្ត៊ីម្របាថាាចខ់បានេភ្

មខគល ភាពរីក្រាយ ក្ិតតិយេ ម្រទពយេមបតតិេក្

តញ េតម ភ ឬសេរីភាព

ិរញ្ញវតែញ ក្៏បចនត ានមនេសតិចតួចបសណាណេះចដលដឹខថាការ

េសម្រមចក្ត៊ីម្របាថាាទំ ខសនេះទក្់ទខនឹខការបសខាើតទាលប់ក្ាញខខ្លួន។

អវ៊ីៗទំ ខឡាយមិនសក្ើតស ើខសោយដចដន់សទ រួមទំ ខក្ត៊ីម្របាថាាចដល

សរៀបរាប់ខាខសលើ្ខ។ វាសក្ើតស ើខសោយានស ត្លរបេ់វា។

ភាពឧេា ៍ពាោម ភាពបិនម្របេពវ ការភា្ក្់ព៊ីម្រពលឹម ការ

េនស ំេំដច េទធចតសក្ើតស ើខព៊ីការហាត់ពត់លត់ដំឱយកាលយជា

ទាលប់។ បគ្គលសជាគ្ជ័យ បគ្គលានម្រទពយេតក្

ញ េតម ភ បគ្គល

េសម្រមចេមិទធ្លធ្ំសធ្ខទំ ខឡាយ េទធចត្លខកាត់ការម្របឹខ

ចម្របខ វឹក្ហាត់ តេូជាបនតបនទប់ ស ើយបានបសខាើតទាលប់ក្ាញខ

ខ្លួន ចដលទាលប់ទំខសនេះជាអាក្ក្ំ ត់សជាគ្វាេនរបេ់សគ្។

12
សលាក្ Stephen Covey សរលថា “អាក្នឹខកាលយជាមនេស

ចបបណា មិនចមនសោយសារអត៊ីតរបេ់អក្
ា សទ ចតសោយសារ

ជសម្រមើេរបេ់អក្
ា ក្ាញខសពលបចចប
ញ បនា”។

បគ្គលមិនសជាគ្ជ័យ រេ់សៅជាមួយភាពធ្ញម្រទន់

រអូរទំ អេ់េខឃឹម ក្៏ានទាលប់របេ់សគ្ចដរ ចដលទាលប់ទំខ

សនេះបានក្ំ ត់ជ៊ី វិតសគ្ចបបសនេះ។ សគ្បានបសខាើតទាលប់មិនលអ

សោយដឹខ ឬមិនដឹខខ្លួន្ខ ដូចជាសដក្ម្រទមក្់ ម្រចច នសម្រចើន រអូ

សម្រចើន ខាលចសម្រចើន រាលយ រត់សគ្ចព៊ីបញ្ជ

ា ខាលចសគ្ថា ខាលចបរាជ័យ

និោយសដើមសគ្។ល។ និខ។ល។

អវ៊ីចដលគ្ួរក្ត់េាគល់ក្ាញខជ៊ី វិតគ្ឺថា ទាលប់មិនលអសក្ើត

ស ើខសោយមិនបាច់ម្របឹខសទ ដូចជាសមែ ឬរក្េជាតិឥតម្របសោជន៍

ចដលដេះលូតលាេ់សោយឯក្ឯខសៅក្ាញខេួនចារ សបើសទេះប៊ីាចេ់

េួនមិនចខ់ឱយដេះស ើខក្៏សោយ។ សោយច ក្ ទាលប់លៗអ សយើខ

ចាំបាច់ម្រតូវខ្ំម្របឹខបសខាើតស ើខ និខចលទំ ជាម្របចាំ សម្របៀបដូចជាសដើម

13
ផ្ទា ឬរក្េជាតិានម្របសោជន៍សៅក្ាញខេួនចារ។ អាក្ម្រតូវសម្រជើេ

សរីេពូជ ោំប តញ េះសោយយក្ចិតតទក្ោក្់ ចលទំ សម្រសាចទឹក្ជា

ម្របចាំ សទើបសយើខទទួលបានដំណាំ្តល់្លលអ ឬសដើមផ្ទាដ៏ម្រេេ់

សាអតចដលសយើខចខ់បាន។

សេៀវសៅសនេះជាការពនយល់សរៀបរាប់អំព៊ីទាលប់ល៧
អ ម្របការ

របេ់បគ្គលស្ាើម បគ្គលសជាគ្ជ័យសដើមប៊ីជួយច នំ ្វលូ អាក្

ឱយសាគល់ យល់ សរៀនេូម្រត និខចាប់យក្ោក្់ក្ាញខខ្លួន សដើមប៊ី

េសម្រមចក្ត៊ីម្រេដមក្ាញខជ៊ី វិតរបេ់អក្
ា ។ មិនថាអាក្ចខ់កាលយជាសេដា៊ី

តារាលប៊ី អាក្នសោបាយានទេសន វិេ័យ ម្រគ្ូបសម្រខៀនដ៏ម្របដព

សមឃំគ្ំរូ ឬឪពក្ាតយានម្រព វែ ិហារធ្ម៌ា ទាលប់ទំខ៧ម្របការសនេះ

នឹខជួយអាក្ឱយេសម្រមចក្ត៊ីេបិនរបេ់អក្
ា ។

14
ក្. អវស៊ី ៅជាទាលប់? ស តអវ៊ីទាលប់េខា
ំ ន់?

ទាលប់គ្ឺជាេក្មែភាព ទសខវើ ឬរសបៀបគ្ិតទំ ខឡាយណា

ចដលសយើខបានសធ្វើជាសម្រចើនដខ ស ើយបានកាលយជាការចខចាំក្ាញខ

ខ្លួនសយើខ។ ការចខចាំសនេះជាអាក្ក្ំ ត់ ឬានឥទធិពលោខខាលខ

ំ

សលើទសខវើរបេ់សយើខជាកាយ វាចា និខគ្ំនិត។ ភាពម្រចសខខម្រចងាខ

េំដ៊ីម្រទសោេះសបាេះសបាក្ ការម្របតិក្មែឆ្ប់ខ្ឹខ ការរអូរទំ សម្រចើន ឬ

ភាពទន់ភ្លន់ េំដ៊ីេមរមយ ការស្លើយតបសោយគ្ិតចវខឆ្ៃយ ការ

សធ្វើអ៊ីម
វ ួយចដលានច្នការ េទធចតសក្ើតស ើខសចញព៊ីទាលប់របេ់

សយើខ អាចជាទាលប់តាំខព៊ីសក្ែខ ឬសៅវ័យជំទខ់ ឬសទើបនឹខសក្ើត

ំ ន សោយសយើខមិនបានចាប់ភ្លឹក្ដឹខស ើយ។
ក្ាញខរយៈកាល១ឆ្ាម

ឧទ រ ៍៖ សៅសពលអាក្ចូលសដក្យឺត ស ើយភា្ក្់យឺត

ដល់សាខ ១០ម្រពឹក្ ជាញឹក្ញាប់ អាក្បានបសខាើតទាលប់សដក្ម្រទម

ក្់។ ទសខវើរបេ់អក្
ា ជាសម្រចើនដខបានបសខាើតជាការចខចាំក្ាញខខ្លួនអាក្

បញ្ជជឱយកាយអាក្មិនចខ់ភា្ក្់សៅសាខ ៦ម្រពឹក្ សបើសទេះប៊ីាតយអាក្

15
មក្ោេ់ឱយសម្រកាក្ ឬន ិកាសរាទ៍ស ើខក្៏សោយ។ សបើសទេះប៊ីជា

អាក្ខ្ំម្របឹខភា្ក្់ ក្៏កាយអាក្មិនចខ់សម្រកាក្ស ើខ រីឯចិតតអក្

ា ម្របឆ្ំខ

មិនសពញចិតត មិនេបាយចិតត ព៊ីសម្ររេះអាក្បានបសខាើតទាលប់មិន

លអមួយក្ាញខការភា្ក្់យឺត។

ឧទ រ ៍មួយសទៀត៖ អាក្ឆ្ប់និោយកាត់សគ្ សពលសគ្

និោយមិនទន់ចប់។ អាក្សធ្វើចបបសនេះមិនចមនជាមួយមនេសចត

ាាក្់សទ ព៊ីសម្ររេះវាបានកាលយជាទាលប់របេ់អក្
ា ។ ការសធ្វើចបបសនេះ

សធ្វើឱយេ ការីសធ្វើការជាមួយអាក្មិនចូលចិតតអក្
ា មិនសពញចិតតអក្
ា

ស ើយមិនោំម្រទគ្ំនិតអាក្ មិន្តល់ការេ ការលអជាមួយអាក្

ា សៅក្ាញខម្រក្ញម
ចដលជាលទធ្ល ការងាររបេ់អក្ នម្របម្រពឹតតសៅមិន

បានលអ។ ម្របធានអាក្វាយតដមលលទធ្លការងារអាក្ទប អាក្មិន

បានស ើខឋានៈ មិនបានស ើខម្របាក្់ចខ្ ស ើយអាក្សចេះចត្ៃល់ថា

ស តអវ៊ីក្៏អយតតិធ្ម៌ាសមលេះេម្រាប់ខ្្ញំ។ អាក្មិនបានចាប់ភ្លឹក្ថា លទធ

្លមិនលអទំខសនេះសក្ើតស ើខជាប់ទក្់ទខនឹខទាលប់និោយកាត់

សគ្របេ់អក្
ា សទ។

16
 សតើទាលប់អាចចក្ចម្របបានចដរឬសទ?

អាក្ វិទាសាស្រេតសៅសាក្លវិទាល័យអក្ វត

(Oxford) បានពិសសាធ្ន៍សឃើញថា សបើសយើខចខ់បរតូ ទាលប់ចាេ់

ឱយមក្លែ៊ីមួយ សយើខម្រតូវសធ្វើសរឿខសនេះឱយបាន២១ដខជាប់ៗោា។

ឧទ រ ៍ សបើសយើខចខ់ផ្ទលេ់បរតូ ការសដក្ម្រទមក្់ភា្ក្់សាខ១០ម្រពឹក្

មក្សាខ៦ម្រពឹក្ វិញ សយើខម្រតូវជំនេះខ្ំម្របឹខភា្ក្់សាខ៦ម្រពឹក្ឱយបាន

២១ដលៃជាប់ៗោា សម្រកាយមក្ សយើខអាចផ្ទលេ់បរតូ ទាលប់ភា្ក្់ព៊ីម្រពឹក្

របេ់សយើខបានស ើយ។ អាក្ វិទាសាស្រេតក្៏ពិសសាធ្ន៍សឃើញថា សបើ

ចខ់ឱយទសខវើអ៊ីម
វ ួយកាលយជាទាលប់ម្របម្រពឹតតសៅជាេវ័យម្របវតតិ សយើខ

ម្រតូវម្របតិបតតិវាឱយបាន ៦៦ដខជាប់ៗោា។

សតើការបតរូ ទាលប់បាន ដូចជាការបតរូ ការភា្ក្់ព៊ីសាខ១០ម្រពឹក្

មក្៦ម្រពឹក្ វិញ ានន័យថាោខសមច? វាានន័យថា កាយនិខ

ចិតតរបេ់អក្
ា ចលខម្របឆ្ំខសៅនឹខការភា្ក្់សៅសាខ៦ម្រពឹក្សទៀត

ស ើយ ស ើយវាចលមទំ ខឱយអាក្ភា្ក្់សៅសាខ៦ម្រពឹក្សោយឯក្ឯខ

17
សទៀត្ខ សបើសទេះប៊ីជាោែនអាក្មក្ោេ់ ឬន ិកាសរាទ៍ក្៏សោយ។

សៅសពលអាក្ដូរទាលប់មិនលអណាមួយបាន វាដូចជាអាក្ដូរអខគចខ

ចាំមួយសៅក្ាញខខ្លួនអាក្ ចដលអខគចខចាំសនេះជាម្របព័នធបញ្ជជសៅសលើ

កាយនិខចិតតរបេ់អក្
ា ។

18
ខ្. ដំស ើរលូតលាេ់ដនចិតតមនេស

កាយរបេ់មនេសសយើខបាន្លខកាត់ការវិវតតព៊ីក្ារភាព

ចដលម្រតូវពឹខអាក្ដដទសដើមប៊ីអាចរេ់បាន ដូចជាការបញ្ចញ ក្អាហារ

ការចលទំ ស្សខៗ រ ូត វិវតតដល់វ័យជំទខ់ ចដលសយើខអាចសធ្វើអ៊ីៗវ

ខ្លួនឯខបាន ចដលជាដំណាក្់កាលមួយចដលសយើខអាចពឹខសលើខ្ួ លន

ឯខបានសដើមប៊ីរេ់។ សយើខអាច ូបចក្ខ្លួនឯខ សយើខអាចរក្

ចំ ល
ូ ចិញ្ចឹមខ្លួនឯខ។ល។ សយើខក្៏ វិវតតដល់ចំ ចមួយសទៀត គ្ឺ

ការានម្រគ្ួសារ ចដលសយើខម្រតូវការោានិខពឹខោាសៅវិញសៅមក្

សដើមប៊ីបសខាើតម្រគ្ួសារមួយចដលសចេះម្រេឡាញ់ោា ជួយោា និខ

ក្សាខេភ្មខគលរួមោា។

ចិតតមនេសសយើខក្៏ានការវិវតតចដរតាមរយៈសពលសវលា

និខការ វឹក្ហាវត់លត់ដំជាលំោប់។ សៅសពលចិតតអក្

ា សៅសក្ែខ ចិតត

សៅសខ្ាយ អាក្ម្រតូវការជំនួយ ម្រតូវការភាពពឹខរក្់សលើសគ្សម្រចើន។

ជាឧទ រ ៍ សៅសពលអាក្ម្រតូវការលិខ្ិតបញ្ជជក្់អ៊ីម
វ ួយព៊ីអាជា្

19
ធ្រមូលោាន អាក្មិនហានសៅសោយខ្លួនឯខសទ អាក្ខាលចសគ្ អាក្

ម្រតូវការឱយឪពក្ាតយ ឬឪពក្ា ឬបខម្របញេអាក្ជួយសធ្វើក្ិចកា

ច រ

សនេះ។ ក្៏បចនត សៅសពលអាក្ហានសធ្វើក្ិចកា

ច រសនេះបានមតខ ឬព៊ីរដខ

អាក្ក្៏ចាប់ស្តើមានទំនក្ចិតតសលើខ្ួ លនឯខ ចិតតអក្

ា ានសេចក្ត៊ី

កាលហានជាខមន អាក្ហានសៅជួបសេែៀនឃំ ឬសៅេងាាត់សដើមប៊ីេំ

លិខ្ិតបញ្ជជក្់សោយខ្លួនឯខ។ ចិតតអក្
ា ឈានដល់ដំណាក្់កាលពឹខ

សលើខ្ួ លនឯខបាន។ បនទប់មក្សទៀត អាក្ចូលសធ្វើការសៅក្ាញខម្រក្ញម ន

ឬសាែប័នណាមួយ។ អាក្ម្រតូវការការេ ការជាមួយអាក្ស្សខ

សដើមប៊ីឱយការងារានដំស ើរការសៅលអ ចិតតរបេ់អក្

ា ឈានដល់

ដំណាក្់កាលម្រតូវការភាពពឹខអាម្រេ័យោាសៅវិញសៅមក្។

ក្៏បចនត អាក្ម្រតូវយល់ថា ចិតតរបេ់មនេសមិនសចេះចតវិវតតជា

េវ័យម្របវតតិព៊ីភាពពឹខអាម្រេ័យសលើសគ្ មក្ពឹខអាម្រេ័យសលើខ្ួ លនឯខ

និខឈានសៅពឹខអាម្រេ័យោាសៅវិញសៅមក្ ជាមួយនិខការសក្ើន

ស ើខដនអាយសទ។ បគ្គលមួយចំនួនដល់អាយចាេ់ស ើយ សៅចត

ានចិតតពឹខអាម្រេ័យសលើសគ្។ បគ្គលមួយចំនួនសទៀតានបញ្ជ
ា

20
 ំ ជាមួយនឹខរសបៀបសធ្វើការជាម្រក្ញមចដលម្រតូវពឹខោាសៅ
ម្របឈ្មខាលខ

វិញសៅមក្ សបើសទេះប៊ីោត់សធ្វើការក្ាញខម្រក្ញម ន ឬក្ាញខសាែប័នជាយូរ

ឆ្ាសំ ើយក្៏សោយ។ ព៊ីសម្ររេះអវ៊ី? ព៊ីសម្ររេះបគ្គលទំ ខសនេះមិនបាន

វឹក្ហាវត់ចិតតរបេ់ោត់ តាមរយៈដនការបសខាើតទាលប់លៗអ ព៊ីចិតត

ចដលពឹខរក្់សលើសគ្ មក្ពឹខសលើខ្ួ លនឯខ និខឈានសៅពឹខ

អាម្រេ័យោាសៅវិញសៅមក្សទ។ សៅក្ាញខទាលប់៧ម្របការរបេ់

បគ្គលស្ាើម ទាលប់ទ៊ី១ ទ៊ី២ និខទ៊ី៣ គ្ឺជាទាលប់របេ់បគ្គលចដល

បសខាើតនិខបសខាើនភាពពឹខសលើខ្ួ លនឯខ សចេះម្រគ្ប់ម្រគ្ខខ្លួនឯខ ជា

ាេេ់សលើខ្ួ លនឯខ។ ចំច ក្ទាលប់ទ៊ី៤ ទ៊ី៥ និខទ៊ី៦ គ្ឺជាទាលប់

ក្ាញខការបសខាើតនិខបសខាើនម្របេិទធភាពក្ាញខការពឹខអាម្រេ័យោាសៅវិញ

សៅមក្ ក្ាញខការេ ការ ឬសធ្វើការជាម្រក្ញម។ ទាលប់ទំខសនេះនឹខសធ្វើ

ឱយសគ្កាលយជាមនេសានឥទធ ិពល ឬជាអាក្ដឹក្នំ ម្រក្ញមចដលទទួល

សជាគ្ជ័យ ឬជាេាជិម្រក្ញមចដលជួយម្រក្ញមការងារឱយានដំស ើរ

ការលអ។

21
គ្. ការេមលខ
ឹ សមើលពិភ្ពខាខសម្រៅ

មនេសសយើខេមលឹខសឃើញពិភ្ពខាខសម្រៅមិនតាមសេចក្ត៊ី

ពិតរបេ់វាសទ ចតតាម្ាត់គ្ំនិតចដលសយើខានសៅខាខក្ាញខខ្លួន។

-- Stephen Covey

សដើមប៊ីងាយយល់នូវឃ្លលខាខសលើរបេ់សលាក្ Stephen

Covey ចូរសយើខនំ ោាតាមោនសាតប់សរឿខនិទនមួយ ចដល

ដំណាលថា ានអ៊ំម្រេ៊ីចំណាេ់ាាក្់បានរេ់សៅជាអាក្ជិតខាខ

ចក្បរយវជនរួេរាយាាក្់ក្ាញខម្រក្ញខភ្ាំសពញ។ យវជនរួេរាយសយើខ

ចតខនិោយសាវគ្មន៍អ៊ំម្រេ៊ីសពលសគ្សចញសៅសធ្វើការសពលម្រពឹក្ និខ

ម្រតលប់ចូល្ទេះ វិញសពលរសេៀល សៅសពលចដលសគ្ជួបអ៊ំម្រេ៊ីសៅ

មខ្្ទេះ។ ដលៃមួយអ៊ំម្រេ៊ីចំណាេ់បានបាត់អំសបាេដ៏លម
អ ួយ ចដល

ោត់សទើបនឹខទិញព៊ី្ារមក្។ អ៊ំម្រេ៊ីានការេខស័យមក្សលើយវ

ជនជាអាក្ជិតខាខោត់ ព៊ីសម្ររេះសគ្ធាលប់សចញចូល្ទេះោត់មខ
ត ាាល

សដើមប៊ីជចជក្ោាសលខសពលទំសនរ។ ដលៃសនេះ យវជនរួេរាយសយើខ

22
សចញសៅសធ្វើការ ក្៏ម្រក្ស ក្សឃើញអ៊ំម្រេ៊ីក្ំពខកាត់សមែសៅមខ្្ទេះ

សគ្ក្៏ញញឹមសាវគ្មន៍ោត់ជាធ្មែតា។ ចំច ក្អ៊ំម្រេ៊ីចំណាេ់ស្លើយ

តបសៅសគ្វិញចបបសទើេទល់និខគ្ំសរាេះគ្ំស រីយ ព៊ីសម្ររេះក្ាញខចិតតោត់

ក្ំពខគ្ិតថា យវជនសនេះពិតជាអាចលួចអំសបាេោត់ស ើយ បាន

ជាសគ្ខ្ំញញឹមលួខចិតតោត់។ យវជនសយើខានការសខើយ្ៃល់ខ្លេះៗ

សោយសារអ៊ំម្រេ៊ីមិនស្លើយតបរាក្់ទក្់ដូចេពវដខ។ ដលៃបនទប់

សពលសចញសៅសធ្វើការ យវជនសយើខក្៏សឃើញអ៊ំម្រេ៊ីសៅខាខមខ្្ទេះ

សទៀត សគ្ក្៏សធ្វើការសាវគ្មន៍ោត់ចបបសាទក្់សេទើរររ ព៊ីសម្ររេះសឃើញ

ទឹក្មខ្ោត់មិនេូវម្រេេ់។ អំម្រេ៊ីមិនបានសាវគ្មន៍តបមក្យវជន

វិញសទ ចលមទំ ខបងាាញទឹក្មខ្មិនេបាយចិតតោក្់យវជនសយើខ

្ខ ព៊ីសម្ររេះក្ាញខចិតតោត់គ្ិតថា សគ្ពិតជាលួចអំសបាេដ៏គ្ួរឱយ

ម្រេឡាញ់របេ់ោត់ចមនស ើយ បានជាសគ្ចាប់ស្តើមសអៀនខាែេនឹខ

ោត់ ស ើយចលខហានរួេរាយរាក្់ទក្់ជាមួយោត់។ ដលៃបនទប់

មក្សទៀត យវជនសយើខសចញសៅសធ្វើការព៊ីម្រពលឹមដូចេពវដខ ក្៏

ម្រក្ស ក្សឃើញអ៊ំម្រេ៊ីសៅមខ្្ទេះចដលានទឹក្មខ្មិនេូវម្រេួល។

23
រួម្ស ំនឹខការចខចាំព៊ីភាពមិនស្លើយតបរបេ់អ៊ំម្រេ៊ីកាលព៊ីមសិល

មិញ្ខ យវជនសយើខសដើរសចញសៅសោយមិនហាននិោយ

សាវគ្មន៍សៅរក្អ៊ំម្រេ៊ី។ អ៊ំម្រេ៊ីចំណាេ់គ្ិតក្ាញខចិតតថា វាចាេ់ជា

លួចយក្អំសបាេអញចមនស ើយ បានជាវាចលខហាននិោយរក្

អញ។ ក្ាញខរយៈសពលបួនម្របាំ ដលៃសនេះ រាល់កាយវិការរបេ់យវជន

សយើខ ចដលអ៊ំម្រេ៊ីបានសមើលសឃើញ េទធចតជាកាយវិការចដល

បងាាញថា សគ្បានលួចអំសបាេរបេ់ោត់។ មួយេបាត ៍បាន

ក្នលខ្តសៅ អ៊ំម្រេ៊ីបានស ើខសៅបនទប់ខាខសលើ សដើមប៊ីសធ្វើការ

សបាេេាអត ព៊ីសម្ររេះោត់ខានេាអតមួយរយៈស ើយ។ សពល

ចូលដល់ក្ាញខបនទប់ទឹក្ខាខសលើ អ៊ំម្រេ៊ីភា្ក្់សម្រពើត ព៊ីសម្ររេះអំសបាេ

ចដលោត់បាត់មួយេបាត ៍មក្ស ើយក្ំពខេែិតសៅទ៊ីសនេះ។ ោត់

ានការសម្រតក្អរជាខាលខ
ំ ព៊ីសម្ររេះបានសឃើញអំសបាេជាទ៊ីោប់ចិតត

របេ់ោត់ វិញ។ បនតិចសម្រកាយមក្ ោត់ក្៏នឹខសឃើញ ួេចិតតនឹខ

ខ្លួនឯខចដលបានេខស័យសៅសលើយវជនរួេរាយ ចដលជាអាក្ជិត

ខាខរបេ់ោត់។

24
 សតើសរឿខរា៉ាវខាខសលើចខ់ម្របាប់សយើខថាសមច? សរឿខរា៉ាវខាខ

សលើចខ់ម្របាប់សយើខថា សៅសពលចិតតសយើខក្ំពខគ្ិតអវ៊ី េខស័យអវ៊ី

សយើខនឹខេមលឹខសមើលពិភ្ពខាខសម្រៅសឃើញចបបសនេះ។ សៅក្ាញខខ្លួន

របេ់សយើខ ទាលប់គ្ិតរបេ់សយើខវាដូចជាច្នទ៊ីមួយ ចដលនឹខ

ជួយបងាាញសយើខឱយេមលឹខសឃើញពិភ្ពខាខសម្រៅចបបណា។ ទាលប់

គ្ិតអវិជា
ជ ន ្ាត់គ្ំនិតេខស័យសម្រចើន ានឥទធិពលធ្ំសធ្ខណាេ់

មក្សលើការេមលឹខសមើលរបេ់សយើខសៅសលើពិភ្ពខាខសម្រៅ ស ើយវា

បសខាើត្លជេះមក្សលើជ៊ី វិតសយើខោខខាលខ
ំ ដូចជាការមិនទក្ចិតត

អាក្ដដទ េមលឹខសឃើញចតសរឿខអាម្រក្ក្់ៗ អេ់េខឃឹម បសខាើតជាទក្េ

សសាក្ និខ្តល់ភាពបរាជ័យ។ ការបសខាើតទាលប់ល៊ី ែ ទាលប់លដ

អ ូច

ជាការបតរូ ច្នទ៊ីសៅក្ាញខខ្លួនអាក្ គ្ឺសម្រជើេយក្ច្នទ៊ីចដលម្រតឹមម្រតូវ

ក្ាញខការចេវខរក្ភាពរីក្រាយនិខសជាគ្ជ័យក្ាញខជ៊ី វិត។ ដូសចាេះស ើយ

ភាពរីក្រាយនិខសជាគ្ជ័យគ្ឺជាលទធ្លដនការសរៀបចំអ៊ីៗវ សៅក្ាញខ

ខ្លួនសយើខជាមនេិន សៅក្ាញខ្ាត់គ្ំនិតសយើខ សៅក្ាញខអខគចខចាំ

25
របេ់សយើខ តាមរយៈដនការប តញ េះ ចលទំ និខសធ្វើឱយលូតលាេ់ល អ

នូវទាលប់ម្រតឹមម្រតូវ។

26
ឃ. ចដន២ម្របសភ្ទដនការសផ្ទតតអារមែ ៍របេ់ចត
ិ តមនេស

ជាទូសៅ ចិតតរបេ់មនេសចតខសធ្វើការសលើចដន(រខវខ់)២

ម្របសភ្ទ គ្ឺចដនក្តក្
៊ី ខវល់ និខចដនឥទធព
ិ លដូចបានបងាាញក្ាញខ រូប

ភាពទ៊ី១ ខាខសម្រកាម។ ចដនក្តក្

៊ី ខវលគ្
់ ឺជាសរឿខរា៉ាវទំ ខឡាយចដល

សក្ើតស ើខស ើយសធ្វើឱយសយើខានក្ខវល់ បារមភ ទក្េសសាក្ ភ្័យ

ម្រពួយ ក្៏បចនត សយើខមិនអាចចក្ដចា ឬផ្ទលេ់បរតូ សរឿខទំ ខសនេះបាន

សទ។ ឧទ រ ៍ ដូចជា វិបតតិសេដាក្ិចព

ច ិភ្ពសលាក្ តដមលសម្របខ

ស ើខដលល ជសាលេះក្ាញខម្រគ្ួសារចដលបខាស ើខសោយអាក្ស្សខ។ល។

សរឿខរា៉ាវទំ ខសនេះសក្ើតស ើខសោយមិនេែិតសៅក្ាញខការម្រគ្ប់ម្រគ្ខរបេ់

សយើខ ស ើយសយើខមិនអាចទប់សាាត់បានសទ។

ចំច ក្ឯចដនឥទធព
ិ ល គ្ឺជាសរឿខរា៉ាវ ឬបញ្ជ
ា ឬឱកាេ

ទំ ខឡាយចដលសក្ើតស ើខ ស ើយអាក្អាចានឥទធិពលសៅសលើ ឬ

អាចសធ្វើអនតរាគ្មន៍បាន ឬអាចបខាឱយានការផ្ទលេ់បរតូ សាែនការ ៍

សបើមិនបានសពញសលញ ក្៏ច្ាក្ខ្លេះដនសរឿខរា៉ាវទំ ខសនេះចដរ។

27
 ឧទ រ ៍ អាក្ានការបារមភ ភ្័យម្រពួយនឹខជសាលេះក្ាញខ

ម្រគ្ួសារអាក្ សោយឪពក្របេ់អក្ ូ ម្របញេ

ា ខ្ឹខនិខេត៊ីបសនទេឱយបអន

អាក្ោខខាលខ
ំ ស ូ ម្របញេអាក្ក្៏សម្របើរក្យគ្ំសរាេះគ្ំស រីយតបសៅ
ើយបអន

វិញ ស ើយចខ់រត់សចញព៊ី្េះទ ចដលសធ្វើឱយជសាលេះរាលោលដល់

ាតយនិខឪពក្របេ់អក្
ា ។ អាក្មិនអាចានឥទធិពលសៅនិោយ

ជាមួយឪពក្របេ់អក្
ា ឱយោត់ឈ្ប់សម្របើឥ រិោបទចបបសនេះមក្សលើ

បអន
ូ របេ់អក្
ា សទ ូ ម្របញេអាក្
ចតអាក្ានឥទធ ិពលនិោយជាមួយបអន

ឱយសគ្យល់ព៊ីទឹក្ចិតតឪពក្របេ់ខ្ួ លន ស ើយឱយសគ្សៅេូមសទេ

ឪពក្សដើមប៊ីឱយោត់បាត់ខ្ឹខ ស ើយអាក្អាចសៅលួខសលាមាតយ

របេ់អក្
ា ឱយោត់ឈ្ប់ខ្ឹខ ឈ្ប់ម្របកាន់នឹខឪពក្របេ់អក្
ា ។ សធ្វើ

ចបបសនេះ អាក្អាចចក្ចម្របសាែនការ ៍ជសាលេះម្រគ្ួសារមក្ជាននឹខ

ោា វិញ សោយសារចិតតរបេ់អក្
ា សធ្វើការសលើចដនឥទធព
ិ ល។

ម្របេិនសបើចិតតអក្
ា សធ្វើការសលើចដនក្តក្
៊ី ខវល់ អាក្អាចបារមភ អាក្មួស

ស ើយក្៏េ៊ីប
ត សនទេបចនែមសៅសលើបន
អូ របេ់អក្
ា ចដលមិនសោរព

ឪពក្ ចដលសធ្វើឱយសាែនការ ៍ជសាលេះកាន់ចតអាម្រក្ក្់សៅ បអន

ូ រត់

28
សចញព៊ី្េះទ ឱពក្និខាតយចលខលេះោា ស ើយអាក្ម្របឈ្មបញ្ជ
ា

ម្រទម្រទខ់ម្រគ្ួសារកាន់ចតធ្ំ។

ដូច រូបភាពទ៊ី១ បានបងាាញ មនេសចដលានចិតត

ម្របតិក្មែយក្ចិតតទក្ោក្់ចតសលើចដនដនក្តក្
៊ី ខវល់ សោយសមើលមិន

សឃើញចដនឥទធព
ិ លចដលខ្លួនានស ើយ។ សោយច ក្ មនេស

ចដលានចិតតេក្មែនំមខ្ ចតខសផ្ទតតចិតតគ្ំនិតរបេ់សគ្សលើចដន

ឥទធិពល សដើមប៊ីចក្ចម្របសាែនការ ៍ចដលសក្ើតស ើខ ឬបសខាើតសាែន

ការ ច៍ ដល្តល់អតែម្របសោជន៍ដល់សោលបំ ខរបេ់សគ្។

សបើសយើខយក្ឧទ រ ៍ក្ាញខសរឿខនសោបាយមក្បរិោយ

ស ើខ វិញ មនេសចដលានចិតតេក្មែនំមខ្ ស ើយមិនោំម្រទអំសពើ

ិខា សគ្មិនានទក្េសសាក្ជាមួយអាក្នសោបាយចដលបខា

ិខាសទ ក្៏បចនត សគ្ម្រតិេះ រិេះពិចារណា សដើមប៊ីសធ្វើេក្មែភាពស្លើយ

តបស្សខៗ។ សគ្អាចបសញ្ច ញសោបល់ម្របឆ្ំខនឹខភាសា ិខា

បសខាើតជាម្រក្ញមេនតិភាព សធ្វើេក្មែភាពបងាាញព៊ីការចខ់បានេនតិ

29
ភាព និខេអប់សខ្ពើមភាសា ិខា។ ោខសហាចណាេ់ សគ្មិនចចក្

រំចលក្បនតនូវសារនសោបាយ ិខា ស ើយខ្ំម្របឹខរក្វិធ្៊ីស្្ើរសារ

និោយអំព៊ីេនតិភាព និខការមិនោំម្រទអំសពើ ិខា។ សគ្អាចចូល

រួមជាមួយម្រក្ញម ឬគ្ បក្សនសោបាយចដលមិនចូលចិតតភាសា

ឬសារនសោបាយ ិខា។ ចបបសនេះ គ្ឺចិតតរបេ់សគ្ក្ំពខចតសធ្វើការ

សលើចដនឥទធព
ិ លស ើយ។ សៅសពលចដលសគ្យក្ចិតតទក្ោក្់សលើ

ចដនឥទធិពល ពំានន័យថា បញ្ជ

ា ចដលសក្ើតស ើខ វាបាត់បខ់សៅ

វិញសនេះសទ ក្៏បចនតបញ្ជ
ា ទំ ខសនេះមិនបានរំខាន ឬរក្គ្ួនអារមែ ៍

របេ់សគ្ស ើខ។ សគ្អាចម្រគ្ប់ម្រគ្ខចដនក្តក្

៊ី ខវល់ គ្ឺបញ្ជ
ា ទំ ខឡាយ

ចដលសគ្មិនអាចម្រគ្ប់ម្រគ្ខបាន ឱយសៅមួយក្ចនលខក្ាញខចិតតរបេ់សគ្

សោយសម្របើម្របាេ់វាម្រោន់ចតជាព័ត៌ាានេម្រាប់ការពិចារណា

បសណាណេះ។

សយើខេសខាតសឃើញថា ានមនេសមួយចំនួនធ្ំជាមនេស

ចបបម្របតិក្មែ (Being reactive) ចូលចិតតេំចដខភាព

មួស សៅតម្រក្ហាយ រអូរទំ សពលម្រពឹតតិការ ៍មិនលអសក្ើតស ើខក្ាញខ

30
រខវខ់ជ៊ី វិតសគ្ សគ្ភ្័យម្រពួយ ខ្ឹខេមារ តូចចិតត បសនទេអាក្ដដទ

ឬអេ់េខឃឹម ចបបសនេះគ្ឺចិតតសគ្ក្ំពខសធ្វើការសលើចដនក្តក្
៊ី ខវល។
់

មនេសមួយចំនួនសទៀតជាម្របសភ្ទមនេសេក្មែនំមខ្

(Being proactive)។ សៅសពលានម្រពឹតតិការ ៍មិនលអ

ណាមួយសក្ើតស ើខក្ាញខរខវខ់ជ៊ី វិតសគ្ សគ្ពាោមចេវខយល់អំព៊ី

ស ត្ល រួចេួរខ្លួនឯខថា សតើសគ្អាចសធ្វើអ៊ីបា

វ នខ្លេះ សដើមប៊ីឱយសាែន

ការ ៍បានលអវិញ ឬក្ំឱយសាែនការ ៍ធាលក្់កាន់ចតអាម្រក្ក្់សៅ។

សគ្ចេវខរក្ឱកាេក្ាញខម្រពឹតតិការ ៍ សដើមប៊ីបសខាើតឥទធិពលវិជា
ជ ន។

ចិតតសគ្សធ្វើការ ឬយក្ចិតតទក្ោក្់សលើចដនឥទធព
ិ ល។ ឧទ រ ៍

ប ឌ ិត ចក្ម ៊ី ជាម្របសភ្ទមនេសេក្មែនំមខ្។ សៅសពលាន

វិបតតិនសោបាយសក្ើតស ើខ ោត់ចតខ វិភាគ្រក្ម្រចក្សចញព៊ី វិបតតិ

និខ្តល់អនសាេន៍សៅរក្ដំសណាេះម្រសាយ។ ោត់ចតខឈានមខ្

សធ្វើេក្មែភាពស្សខៗ ដូចជាយទធ នការដម្រព ខ់ សដើមប៊ីបសខាើតឥទធិ

ពលឱយមហាជន និខអាក្ដឹក្នំ នសោបាយយក្ចិតតទក្ោក្់ចូល

រួមចលនម្របឆ្ំខនឹខការកាប់បំផ្ទលញដម្រពសឈ្ើ។ ោត់សធ្វើយទធនការ

31
១០០រាម្រត៊ី សដើមប៊ីជំរញឱយអាក្នសោបាយសផ្ទតតអារមែ ៍សលើសោល

នសោបាយកាត់បនែយភាពម្រក្៊ីម្រក្ និខសចេះសមើលសឃើញព៊ី្លវិបាក្

រយៈសពលចវខចដលបេះរល់ដល់អធ្ិបសតយយភាពជាតិដនការ្តល់

ដ៊ីេមបទនសេដាក្ិចសច ៅតាមតំបន់ម្រពំចដនសៅឱយម្រក្ញម នសវៀត

ណាម។ល។

រូបភាពទ៊ី១៖ ចដន២ម្របសភ្ទដនការសផ្ទតតអារមែ ៍របេ់ចិតតមនេស

និខដំស ើរម្របម្រពឹតតដនចិតតម្របតិក្មែ និខចិតតេក្មែនំមខ្

32
 តសៅសនេះ ជាការសរៀបរាប់អំព៊ីទាលប់៧ម្របការរបេ់បគ្គល

ស្ាើម សដើមប៊ីឱយអាក្អាចបសខាើតទាលប់លៗអ ទំ ខសនេះ សដើមប៊ីបរតូ ខ្លួនអាក្

ព៊ីមនេសចដលានចិតតម្របតិក្មែ ឱយកាលយជាមនេសានចិតតេក្មែ

នំ មខ្ កាលយជាបគ្គលានទាលប់ល អ អាក្ដឹក្នំ ានឥទធ ិពល ជា

មនេសរីក្រាយនិខសជាគ្ជ័យក្ាញខជ៊ី វិត សដើមប៊ីបសខាើតទសខវើនិខ

េក្មែភាព វិជា
ជ ន បខាជាម្របសោជន៍េម្រាប់ខ្ួ លនឯខ អាក្ដដទ

និខេខគមជាតិ។

ពទធភាេិតមួយបានសរលថា “អាក្សាបសម្ររេះពូជណា

អាក្នឹខម្រចូតកាត់្លសនេះ”។ េម្រាប់ការរេ់សៅនិខភាព

សជាគ្ជ័យដនជ៊ី វិតរបេ់សយើខ វាានន័យថា សយើខបសខាើតទាលប់

ចបបណា សយើខនឹខទទួល្លសចញព៊ីទាលប់សនេះ។

33
១. ទម្លាបទ
់ ១
ី ៖

“សក្មមនម
ំ ខ
ុ ”

សដើមប៊ីចេវខយល់អំព៊ីទាលប់សនេះ “Being proactive”

ចូរអាក្ចាប់ស្តើមេួរខ្លួនឯខថា សតើក្តាត ឬសម្រគ្ឿខរំសញាចអវ៊ីខ្លេះសធ្វើឱយ

អាក្ រីក្រាយ? ក្តាត ឬសម្រគ្ឿខរំសញាចអវ៊ីខ្លេះសធ្វើឱយអាក្ខ្ឹខេមារ

មួស ទក្េសសាក្? ជាទូសៅ សយើខអាចទទួលបានចសមលើយដូចខាខ

សម្រកាមចំសរេះេំ រួ ខាខសលើ៖

សម្រគ្ឿខរំសញាចបខាភាពរីក្រាយ សម្រគ្ឿខរំសញាចបខាការខ្ឹខ

េមារ

 សគ្េត៊ីបសនទេ សគ្
 សគ្េរសេើរអាក្
បងាអប់អក្
ា

34
  សគ្មិនខ្វល់ព៊ីអក្
ា
 សគ្យក្ចិតតទក្ោក្់

ចំសរេះអាក្

 សគ្េអប់ សគ្គ្ំគ្ួនអាក្
 សគ្្តល់ការម្រេឡាញ់

ដល់អក្
ា

 សគ្សមើលងាយអាក្
 សគ្ឱយតដមលអក្
ា

 សគ្ម្របឆ្ំខនឹខគ្ំនិត
 សគ្យល់ម្រេប ឬោំម្រទ
របេ់អក្
ា
គ្ំនិតអាក្

 សគ្និោយសដើមអាក្
 សគ្និោយលអអំព៊ីអក្
ា

 សគ្រញអាក្ឱយទប
 សគ្សលើក្អាក្ឱយខ្ពេ់

 ...
 ...

សយើខចបខចចក្មនេសជា ២ម្របសភ្ទ គ្ឺមនេសានចិតត

ម្របតិក្មែ (Being reactive) និខមនេសានចិតតេក្មែនំ

មខ្ (Being proactive)។ ចំសរេះមនេសានចិតតម្របតិក្មែ

សៅសពលានសម្រគ្ឿខរំសញាចបខាភាពរីក្រាយមក្ដល់ ោត់ចតខ

35
ម្របតិក្មែតបជារីក្រាយ ានសាទនភាព ម្រក្អឺតម្រក្ទម សមើល

ម្រសាលសលើអក្
ា ដដទចដលតូចទប។ល។ សពលសម្រគ្ឿខរំសញាចបខា

ភាពខ្ឹខេមារមក្ដល់ ោត់ក្៏មួស ខ្ឹខម្រចសឡាត េត៊ីបសនទេសគ្

សម្របើភាសាមិនេមរមយ ឬសចាទម្របកាន់សគ្សោយក្ំ ឹខ។ ោត់

ម្របតិក្មែតបសៅនឹខសម្រគ្ឿខរំសញាចទំ ខឡាយណាចដលមក្បេះនឹខ

ចិតតោត់។

ចំសរេះមនេសានចិតេ
ត ក្មែនំមខ្ សៅសពលានសម្រគ្ឿខ រំ

សញាចរីក្រាយមក្ដល់ ោត់មិនរំសភ្ើបញាប់ញ័រ មិនម្រក្អឺតម្រក្ទម

ចតោត់ចេវខយល់អំព៊ីស ត្ល សតើវាជាក្តាត រីក្រាយពិតម្របាក្ដ

ឬជាការេរសេើរចក្លខកាលយ ស ើយោត់ស្លើយតបសោយេមរមយ

េមគ្ួរ ម្រតឹមម្រតូវ។ សពលសម្រគ្ឿខរំសញាចបខាភាពខ្ឹខេមារមក្ដល់

ោត់មិនម្របតិក្មែចបបខ្ឹខម្រចសឡាតសៅវិញសទ ចតោត់ចេវខយល់ព៊ី

ស តបចច័យ ស ើយ រិេះរក្វិធ្៊ីស្លើយតប សោយដឹខអំព៊ីលទធ ្លដន

ជសម្រមើេស្លើយតបរបេ់ោត់។

36
 មនេសម្របតិក្មែ ោត់ានទាលប់ម្របតិក្មែសៅនឹខសម្រគ្ឿខ

រំសញាចទំ ខឡាយ សោយមិនយល់ដឹខថា ោត់ានជសម្រមើេជា

សម្រចើនេម្រាប់ស្លើយតបសទ។ មនេសេក្មែនំមខ្ោត់ដឹខថា សៅ

ចសនលេះសម្រគ្ឿខរំសញាច និខការស្លើយតប វាានលំ មួយេម្រាប់

គ្ិត និខសេរីភាពសម្រជើេសរីេ សតើគ្ួរស្លើយតបចបបណា សដើមប៊ី

ទទួលលទធ្លចដលោត់ចខ់បាន។ ោត់បសខាើតទាលប់ស្លើយតប

សោយគ្ិតពិចារណា។ រូបភាពទ៊ី២ បងាាញអំព៊ីភាពខ្េោារវាខ

មនេសម្របតិក្មែ និខមនេសេក្មែនំមខ្ក្ាញខការម្របតិក្មែ ឬស្លើយ

តបសៅនឹខសម្រគ្ឿខរំសញាចទំ ខឡាយ។

រូបភាពទ៊ី២៖ សម្រគ្ឿខរំសញាច បខាជាម្របតិក្មែ ឬការស្លើយតប

អាម្រេ័យនឹខទាលប់

37
 សលាក្ Stephen Covey បានសលើក្អំព៊ីសោលការ ៍

90-១០ ចដលានន័យថា លទធ ្លក្ាញខជ៊ី វិតរបេ់សយើខក្ំ ត់

ស ើខសោយសរឿខរា៉ាវ ឬសាែនការ ៍សក្ើតស ើខខាខសម្រៅចត ១០%

សទ រីឯ ៩០% សទៀតគ្ឺក្ំ ត់សោយការម្របតិក្មែ ឬការស្លើយតប

របេ់សយើខសៅសលើសរឿខរា៉ាវចដលសក្ើតស ើខសនេះ។ បានន័យថា

សយើខជាអាក្ក្ំ ត់ ម្រគ្ប់ម្រគ្ខ ចាត់ចចខ ៩០% ដនសជាគ្វាេន

របេ់សយើខ។ ស តសនេះស ើយ ការបសខាើតទាលប់ទ៊ី១ ការអភ្ិវឌ្ឍ

ខ្លួនកាលយជាបគ្គលេក្មែនំមខ្ នឹខសធ្វើឱយអាក្កាលយជាមនេសចដល

ជាអាក្ក្ំ ត់សជាគ្វាេនសោយខ្លួនឯខ សោយមិនបសណា

ត យឱយ

អាក្ដដទ ឬម្រព ែ លិខ្ិតជាអាក្ក្ំ ត់ជំនួេអាក្។

បចនែមព៊ីសនេះ មនេសេក្មែនំមខ្ចតខនឹក្គ្ិត រិេះរក្ និខ

នំ សធ្វើេក្មែភាពស្សខៗ សដើមប៊ីបសខាើតឱកាេឈានសៅចាប់លទធ

្លចដលោត់ចខ់បាន សបើសទេះប៊ីសាែនការ ៍មិនអំសណាយ្លក្៏

សោយ។ ោត់បសខាើតគ្ំនិតដចាម្របឌ្ិត សធ្វើេក្មែភាពឈានសៅ

េសម្រមចសោលសៅចដលបានក្ំ ត់ទក្ សោយមិនរខ់ចាឱ

ំ កាេ

38
ឬម្រពឹតតិការ ៍ចដលបសខាើតសោយអាក្ដដទ។ សោយច ក្ មនេស

ម្របតិក្មែចូលចិតតរខ់ចាសា
ំ ែ នការ ៍ចដលខ្លួនម្របាថាាចខ់សឃើញ

ស ើយម្របតិក្មែតបសៅនឹខសាែនការ ៍សក្ើតស ើខចដលខ្លួនមិន

សពញចិតត។ មនេសម្របតិក្មែ និខមនេសេក្មែនំមខ្ានលក្េ

េមបតតិ “រ៥” ខ្េោា៖

“រ៥” របេ់មនេស “រ៥” របេ់មនេស

ម្របតិក្មែ េក្មែនំមខ្

 សរៀនេូម្រត (ចូលចិតត
 រក្សរឿខ (ចូលចិតតរក្សរឿខ
អាន សាតប់ និខ
អាក្ដដទ)
ពិភាក្ា)

 រីក្រាយ (ជាមួយម្រក្ញម
 រិេះគ្ន់ (ចូលចិតតចតរិេះគ្ន់
ការងារ េ ការី និខ
សគ្)
ម្រគ្ួសារ)

39
  រិេះគ្ិត (ទេសនវិេ័យ
 រអូរទំ (ពូចក្ខាខរអូរទំ
សោលការ ៍
ចតមិនម្រពមសធ្វើេក្មែភាព)
យទធ សាស្រេត)

 រួេរាន់ (សធ្វើេក្មែភាព
 រាចរក្ រត់សគ្ច (រាចរក្ ឬ
សោយមិនបខអខ់ ឬរខ់ចា ំ
រត់សគ្ចសពលបញ្ជ
ា មក្
អាក្ដដទ)
ដល់)

 រក្រក្ (វិធ្៊ីសាស្រេតល៊ី ែ
 រខ់ចា ំ (រខ់ចាចំ តឱយសគ្
យទធសាស្រេតេមម្រេប
ជួយ)
ឱកាេលែ៊ី)

40
២. ទម្លាបទ
់ ២
ី ៖

“ចាប់ឆ្តើមឆោយដឹងពីឆោលឆៅ”

ជាសរៀខរាល់ដលៃ អាក្អាចរវល់ខាលខ
ំ ានការងារសម្រចើន ចត

មិនដឹខេសម្រមចបាន្លអវ៊ី។ អាក្សចេះចតសធ្វើការសម្រចើន រវល់ខាលខ

ំ

សោយមិនដឹខខ្លួនឯខថា ការងារសនេះ ភាពរវល់សនេះ សដើមប៊ី

េសម្រមចអវ៊ី។ មនេសជាសម្រចើនេែិតសៅក្ាញខសាែនភាពចបបសនេះ រវល់

សម្រចើន សធ្វើការសម្រចើន ចតមិនបានេសម្រមចលទធ្លអវ៊ីជាក្់លាក្់ ឬជា

ដំក្ំភ្ួនសទ ព៊ីសម្ររេះសគ្មិនដឹខអំព៊ីសោលសៅចដលសគ្ចខ់បាន។

ជាទូសៅ ការបសខាើតេមិទធ្លទំ ខឡាយចតខ្លខកាត់

ដំណាក្់កាលព៊ីរ ៖ ដំណាក្់កាលទ៊ី១ គ្ឺការសក្ើតស ើខក្ាញខគ្ំនិត

និខទ៊ី២ គ្ឺការសក្ើតស ើខជារូបរាខជាក្់ចេតខ។ ឧទរ រ ៍ ការ

សាខេខ់្េះទ បសខាើតម្រក្ញម ន ឬក្សាខគ្ បក្ស វាចាប់ស្តើម

ជាមួយគ្ំនិតជាមនេិន បនទប់ព៊ីានគ្ំនិតស ើយ សយើខាន

41
ច្នការ សធ្វើេក្មែភាពជាបនតបនទប់ សទើប្ទេះ ម្រក្ញម ន ឬគ្

បក្សនសោបាយសចញជារូបរាខជាក្់ចេតខ។ ដូសចាេះ វាជាសរឿខ

េំខាន់ណាេ់ មននឹខសធ្វើេក្មែភាពអវ៊ីមួយ សយើខម្រតូវគ្ិតនិខដឹខ

ជាមនថា សតើសយើខចខ់បសខាើតអវ៊ី សតើសយើខានសោលសៅអវ៊ីចដល

សយើខចខ់េសម្រមច។

សោយយល់ដឹខនូវសោលការ ៍បសខាើតេមិទធ្លម្រតូវ្លខ

កាត់ ២ដំណាក្់កាល អាក្ម្រតូវដឹខថា អាក្ជាអាក្និពនធសរឿខរា៉ាវ

ទំ ខឡាយសៅក្ាញខជ៊ី វិតអាក្។ ា ចខ់ឱយសាច់សរឿខដនជ៊ី វិតអាក្

សតើអក្

ា ចខ់ឱយសាច់សរឿខជ៊ី វិតបញ្ច ប់សៅោខ

ានឈ្តឆ្ក្អវ៊ីខ្លេះ? សតើអក្

សមច? សតើអក្
ា ចខ់ានសរឿខទកាេសក្ើតស ើខសម្រចើន ឬចខ់ឱយានភាព

រីក្រាយសក្ើតស ើខ? សតើអក្

ា ចខ់ឱយជួបការបារមភសរឿខលយកាក្់ញឹក្

ញាប់ ឬអាក្ចខ់បានសេរីភាព ិរញ្ញវតែញ? សតើអក្

ា ចខ់រេ់សៅពឹខ

សលើសគ្ ឬចខ់ឱយានលទធភាពជួយសគ្បានសម្រចើន? សតើអក្

ា ចខ់

បនសល់មរតក្អវ៊ីេម្រាប់អក្
ា ជំនន់សម្រកាយ? អាក្ម្រតូវដឹខនិខសជឿ

ជាក្់ថាអាក្ជាអាក្និពនធ ជាអាក្ក្ំ ត់សជាគ្វាេនរបេ់អក្

ា ។ អាក្

42
មិនម្រតូវគ្ិតថា អវ៊ីៗទំ ខឡាយសក្ើតស ើខសោយសារចតម្រព ែ លិខ្ិត

ឬអាក្ដដទ ជាអាក្ក្ំ ត់ ឬសរៀបចំសទ។ ការគ្ិតចបបសនេះគ្ឺអក្

ា

ក្ំពខសម្រតៀមខ្លួនចេះចាញ់ និខទក្សជាគ្វាេនរបេ់អក្
ា ឱយអាក្ដដទ

ជាអាក្ក្ំ ត់ ជាអាក្ម្រគ្ប់ម្រគ្ខសលើសជាគ្វាេនរបេ់អក្
ា ស ើយ។

ដូចសនេះ ា ចខ់បានអវ៊ីក្ាញខជ៊ី វិតអាក្ជារូបរាខជាក្់ចេតខ

សបើអក្

អាក្ម្រតូវចាប់ស្តើមបសខាើតវាជាមនក្ាញខគ្ំនិតរបេ់អក្
ា សោយអាក្ម្រតូវ

ចាប់ស្តើមបសខាើតសោលសៅេម្រាប់មួយជ៊ី វិត េម្រាប់១០ឆ្ា ំ ៥ឆ្ា ំ

១ឆ្ា ំ រួចស ើយចញក្វាជាច្នការេម្រាប់ ៣ចខ្ ១ចខ្ ១េបាត ៍

និខ១ដលៃ។ ស តអវ៊ីបានជាអាក្ចាំបាច់ម្រតូវានសោលសៅជ៊ី វិត និខ

ច្នការចាេ់លាេ់?

អាក្ជំនញអំព៊ីការអភ្ិវឌ្ឍធ្នធានមនេស និខភាពជាអាក្

ដឹក្នំ បានេិក្ាសឃើញថា ជាទូសៅ មនេសមិនអាចសជាគ្ជ័យ

បានសទ សបើសគ្ោែនសោលសៅជ៊ី វិត ស ើយមិនសចេះសរៀបចំច្នការ

ការងារ។ សោលសៅជ៊ី វិតនឹខម្របាប់អក្

ា អំព៊ីទិេសៅចដលអាក្សរៀបចំ

43
ដំស ើរជ៊ី វិតរបេ់អក្
ា ។ អាក្អាចម្រេដមសមើល សបើអក្
ា ចខ់សធ្វើដំស ើរ

ស ើយអាក្មិនដឹខអំព៊ីទិេសៅចដលអាក្ចខ់សៅ សតើការសធ្វើដំស ើរ

របេ់អក្
ា នឹខសៅជាោខណា។ អាក្ម្របច លជាមិនសៅដល់ទ៊ីណា

សសាេះស ើយ ឬមួយក្៏រសាត់សៅដល់ទ៊ីណាមួយចដលអាក្មិនសពញ

ចិតត។ ការរេ់សៅោែនសោលសៅជ៊ី វិត សម្របៀបដូចជាចខ្លខចដលោច់

ចខ្សសៅសលើសវហា ឬចក្រសាត់ក្ាញខទឹក្។ សោលសៅជ៊ី វិតនឹខរញអាក្

ឱយសចេះផ្ទលេ់បរតូ ទាលប់មិនលអ ទាលប់អ វិជា

ជ ន មក្ចាប់យក្ទាលប់

លអ ទាលប់ានម្របេិទធភាព។ សោលសៅជ៊ី វិតនឹខជួយអាក្ឱយហាន

ម្របឈ្មនឹខបញ្ជ
ា ទំ ខឡាយ ស ើយជាមួយសនេះនឹខពម្រខឹខភាពខាលខ
ំ

ក្ាញខខ្លួនអាក្ សធ្វើឱយអាក្សាេះមត េវិតសាវញ រឹខាំ និខធ្ន់។

សោលសៅជ៊ី វិតនឹខ្តល់អតែន័យ និខភាពសពញចិតតដល់ជ៊ី វិតអាក្។

បចនែមព៊ីសនេះ សោលសៅជ៊ី វិតនឹខរញអាក្ឱយសចេះសរៀបចំច្នការ

សដើមប៊ីេសម្រមចសោលសៅតូចៗ ម្របចាំឆ្ា ំ ម្របចាំចខ្ ម្របចាំេបាត ៍ ឬ

ម្របចាំដលៃ។ សៅសពលអាក្សចេះសរៀបចំច្នការ អាចជាច្នការម្របចាំ

ម្រត៊ីាេ ម្របចាំចខ្ ម្របចាំេបាត ៍ ឬម្របចាំដលៃ វានឹខសធ្វើឱយអាក្

44
ចាត់ចចខសពលសវលាម្របចាំដលៃរបេ់អក្
ា ម្របក្បសោយម្របេិទធភាព

េសម្រមចការងារបានសម្រចើន ស ើយអាក្នឹខសពញចិតតជាមួយលទធ្ល

ចដលេសម្រមចបាន។ េូមចខចាំថា េមិទធ្លេំខាន់ៗរបេ់

បគ្គលសជាគ្ជ័យទំ ខឡាយមិនចមនសក្ើតស ើខសោយសារការងារ

ចដលសគ្សធ្វើ១ដខក្ាញខ១ឆ្ាសំ ទ គ្ឺសក្ើតសចញព៊ីការងារតូចៗចដលម្រតូវ

សធ្វើជាម្របចាំដលៃរបេ់សគ្។ ការបំសពញការងារម្របចាំដលៃរបេ់អក្
ា តាម

ច្នការចាេ់លាេ់ សដើមប៊ីេសម្រមចសោលសៅអវ៊ីមួយនឹខសធ្វើឱយអាក្

ទទួលបានេមិទធ្លធ្ំសធ្ខសៅសពលណាមួយ។

មនេសចដលរេ់សៅោែនសោលសៅជ៊ី វិត និខច្នការ

ចាេ់លាេ់ងាយនឹខរខសម្រោេះ ភ្័យខាលច តក្់េត

លញ នឹខម្រពឹតត

ការ ៍ស្សខៗចដលសក្ើតស ើខសៅជំ វិញខ្លួន។

្ទយ
ញ សៅវិញ មនេសចដលានសោលសៅជ៊ី វិត

ចាេ់លាេ់ និខសោលការ ៍ម្រតឹមម្រតូវ បានបសខាើតភាពខាលខ

ំ ក្ាញខ

ខ្លួន សម្របៀបដូចជាេំសៅដ៏ជាប់និខ រឹខាំមួយ ចដលអាចទប់ទល់

45
នឹខពយញេះេខឍរា និខរលក្េមម្រទធ្ំៗទំ ខឡាយ ចដលសបាក្បក្់

មក្សលើេំសៅ។ េំសៅសៅចតរឹខាំ និខបនតដំស ើរសៅមខ្ សបើ

សទេះប៊ីជួបពយញេះក្៏សោយ ព៊ីសម្ររេះសោលសៅ និខសោលការ ៍្ល

ត ់

ភាពរឹខាំ សាេះមត េវិតសាវញ សដើមប៊ីម្របឈ្មនឹខឧបេគ្គនន

ចដលសក្ើតស ើខក្ាញខសពលសធ្វើដំស ើរ។

ស តសនេះស ើយ សទើបបគ្គលសជាគ្ជ័យ បគ្គលានម្របេិទធ

ភាពចតខដឹខអំព៊ីសោលសៅរបេ់សគ្ក្ាញខការបំសពញក្ិចកា
ច រអវ៊ីមួយ។

សៅសពលសគ្រវល់ចំសរេះសរឿខអវ៊ីមួយ សគ្នឹខបសខាើតេមិទធ្លសចញព៊ី

ក្ិចកា
ច រសនេះ ឬោខសហាចណាេ់សគ្សរៀនេូម្រត ដក្ម្រេខ់បទ

ពិសសាធ្ន៍សចញព៊ីក្ិចកា
ច ររបេ់សគ្ សបើសទេះប៊ីក្ិចកា
ច រសនេះមិន្តល់

្លលអដល់សគ្ក្៏សោយ។

46
៣. ទម្លាបទ
់ ៣
ី ៖

“ឆ្វឆើ រឿងចាំបាច់ជាមុន”

សៅសពលអាក្សាក្លបខតសម្រមៀបវតែញមួយចំនួនានដំលធ្
ែ ំ

តូចប៊ីបួនដំ ម្រោប់ម្រគ្ួេមួយចំនួន និខខ្ាច់ម្របា ២០០ម្រកាម

ចូលសៅក្ាញខដបធ្ំលម
ែ មួយ សពលសនេះអាក្នឹខយល់ថា ការសរៀបវតែញ

ណាមនណាសម្រកាយជាសរឿខេំខាន់ សដើមប៊ីធានថាវតែញតាំខសនេះសគ្

អាចតសម្រមៀបចូលក្ាញខដបទំ ខអេ់បាន។ សបើអក្

ា សាក្លបខចាក្់

ម្រោប់ខ្ាច់តូចលអិត ២០០ម្រកាមចូលសៅក្ាញខដបជាមន រូចស ើយ

ោក្់ម្រោប់ម្រគ្ួេតូចៗ បនទប់មក្សទៀតោក្់ដំលត
ែ ូចៗ ស ើយចខ

សម្រកាយោក្់ដំលធ្
ែ ំ សពលសនេះអាក្នឹខសឃើញថា ដបទំ ខមូលមិន

អាចោក្់វតែញទំខសនេះបានទំ ខអេ់សទ។ ក្៏បចនត សបើអក្

ា សាក្លបខ

សោយោក្់ដំលធ្
ែ ំជាខសគ្ជាមន បនតមក្ោក្់ដំលត
ែ ូចបនទប់ ដំ

ម្រគ្ួេធ្ំ រួចតូច ស ើយចខសម្រកាយអាក្ចាក្់ខ្ាច់ ២០០ម្រកាមចូល

47
សពលសនេះអាក្នឹខសឃើញថា ដបទំ ខមូលអាចោក្់វតែញទំខអេ់បាន

ស ើយចលមទំ ខេល់លំ ខ្លេះ្ខេម្រាប់ោក្់ខ្ាច់មួយចំនួន

បចនែមសទៀតបាន។ េូមសមើល វីសដអូ YouTube: Stephen

Covey “Put first things first (big

rocks)” សដើមប៊ីយល់ឱយបានចាេ់អំព៊ីការតសម្រមៀបវតែញដូច

សរៀបរាប់ខាខសលើ។

ការតសម្រមៀបវតែញសនេះវាដូចោានឹខការសរៀបចំចាត់ចចខការងារ

ម្របចាំដលៃរបេ់សយើខ ឬការម្រគ្ប់ម្រគ្ខជ៊ី វិតសយើខទំ ខមូល។ សៅក្ាញខ

ជ៊ី វិតរបេ់សយើខ ានសរឿខរា៉ាវជាសម្រចើនចដលបខេំឱយសយើខយក្ចិតត

ទក្ោក្់ ឬសរៀបចំតាមសពលសវលា។ សយើខចខ់ានលយសម្រចើន

សយើខចខ់ានសក្រសតិ៍ ឈាែេះ សយើខចខ់េបាយជាមួយមិតតភ្័ក្តិ ចខ់

សដើរសលខសៅបរសទេ សយើខចខ់សរៀនយក្េញ្ជញប័ម្រតខ្ពេ់ ចខ់ាន

គ្ូម្រេក្រេងាាម្រេេ់សាអតនិខានមខ្ាត់។ល។ សរឿខរា៉ាវស្សខៗ

ការចខ់បានស្សខៗ សចេះចតមក្លខចិតតសយើខ ស ើយសយើខសចេះចត

គ្ិតព៊ីសរឿខសនេះសរឿខសនេះ សោយមិនដឹខថាសរឿខណាេំខាន់ចំបាច់

48
េម្រាប់សយើខម្រតូវសធ្វើមន។ ដូចោាចដរ ការរេ់សៅម្របចាំដលៃ ាន

សរឿខរា៉ាវ ឬក្ិចកា
ច រជាសម្រចើនចដលបខេំឱយសយើខយក្ចិតតទក្ោក្់ សយើខ

ានការណាត់ជួបម្របជំការងារ ចខ់អានឯក្សារ ចខ់អាន

សេៀវសៅ ចខ់ជួបមិតតភ្ក្តិញាំអាហារ ចខ់ទូរេ័ពទេួរេខ្ទក្េបខ

បអន
ូ ចខ់ស្លើយ្លខនឹខសគ្ក្ាញខស វេបក្ ចខ់ហាត់ម្របា ។ល។

សយើខសចេះចតចខ់ម្របតិក្មែយក្ចិតតទក្ោក្់សៅនឹខអវ៊ីចដលមក្បេះនឹខ

ចិតតសយើខ ឬចិតតសយើខចខ់បានភាលមៗ ចដលសធ្វើឱយសយើខសធ្វើ

េក្មែភាព ឬបំសពញការងារសោយមិនដឹខថា សរឿខណាមួយ

េំខាន់ជាខសគ្ ឬេំខាន់ជាខសរឿខមួយសទៀត ចដលម្រតូវសធ្វើមន ឬ

សធ្វើសម្រកាយ។ ការម្របម្រពឹតតចបបសនេះព៊ីមួយដលៃសៅមួយដលៃក្៏សចេះចតសៅ

មខ្ ចតមិនបានេសម្រមចលទធ្លអវ៊ីសពញសលញ ឬជាដំក្ំភ្ួនសទ។

សតើសធ្វើដូចសមតចសយើខអាចផ្ទលេ់បរតូ ទាលប់មិនលអសនេះបាន?

សដើមប៊ីផ្ទលេ់បរតូ ទាលប់សនេះ សយើខម្រតូវសចេះចាត់អាទិភាពដន

សរឿខរា៉ាវទំ ខឡាយ ឬេក្មែភាពទំ ខឡាយថាសរឿខណាេំខាន់ចា ំ

បាច់។ សតើសធ្វើចំណាត់អាទិភាពោខសមច? សៅក្ាញខទាលប់ទ៊ី២

49
 “ចាប់ស្តើមសោយដឹខព៊ីសោលសៅ” សយើខយល់អំព៊ីសារេំខាន់ដន

ការក្ំ ត់សោលសៅ។ ដូសចាេះ ការក្ំ ត់អាទិភាព គ្ឺការយក្

សោលសៅរបេ់សយើខមក្សម្របើ។ សបើក្ិចកា
ច រ ឬសរឿខរា៉ាវណាចដលរញ

ឱយសយើខសៅេសម្រមចសោលសៅចដលបានក្ំ ត់ ក្ិចកា
ច រ ឬ

សរឿខរា៉ាវសនេះគ្ឺេំខាន់ចាបា
ំ ច់ស ើយ។ សៅក្ាញខតារាខខាខសម្រកាម

ានម្របសភ្ទការងារចចក្សចញជា ៤ម្រជញខ ៖

[ក្តាតសពលសវលា] បនទន់ មិនបនទន់

ម្របសភ្ទការងារ

[សារេំខាន់]

េំខាន់ ទ៊ី១) េំខាន់និខបនទន់ៈ ទ៊ី២) េំខាន់ចតមិន

េក្មែភាពទំ ខសនេះម្រតូវសធ្វើ បនទន់ៈ

(ជាប់ទក្់ទខនឹខ
ឱយស ើយភាលម
សោលសៅជ៊ី វត
ិ របេ់ េក្មែភាពទំ ខសនេះ

អាក្) ានឥទធព
ិ លខាលខ
ំ សលើ

សោលសៅជ៊ី វត
ិ អាក្

50
មិនេំខាន់ ទ៊ី៣) មិនេំខាន់ចត ទ៊ី៤) មិនេំខាន់និខ

បនទន់ៈ មិនបនទន់ៈ
(មិនជាប់ទក្់ទខនឹខ

សោលសៅជ៊ី វត
ិ អាក្) េក្មែភាពទំ ខសនេះជា េក្មែភាពទំ ខសនេះគ្ឺ

សម្រគ្ឿខបសញ្ជោត ចដលសធ្វើ ជាការចំណាយសពល

ឱយសយើខម្រចលំថាេំខាន់ អត់ម្របសោជន៍

ញ ទ៊ី១ គ្ឺេំសៅសលើក្ិចកា
ម្រជខ ច រេំខាន់និខបនទន់ចដលតម្រមូវ

ឱយសយើខយក្ចិតតទក្ោក្់បំសពញជាបនទន់។ ក្ិចកា
ច រចបបសនេះក្ាញខ

ការងារម្របចាំដលៃរបេ់អ ាក្ានដូចជា ការសធ្វរើ បាយការ ជ

៍ ន
ូ ថាាក្់

ដឹក្នំ ឱយទន់កាលក្ំ ត់ ការស្លើយតបសៅនឹខការទមទរភាលមៗ

របេ់អតិលិជន ការជូនក្ូនសៅសាលាសរៀន ការស្លើយតបនឹខសម្រោេះ

ម នតរាយមក្ដល់។ល។

ញ ទ៊ី២ គ្ឺេំសៅសលើក្ិចកា
ម្រជខ ច រេំខាន់ចតមិនបនទន់ ចដល

សយើខអាចសធ្វើសពលសនេះក្៏បាន ទក្ចាំសពលសម្រកាយក្៏បាន ព៊ីសម្ររេះពំ

ានេំរធ្សពលសវលា។ ច រចបបសនេះក្ាញខជ៊ី វិតរបេ់អក្

ក្ិចកា ា ាន

ដូចជា ការពម្រខឹខេមតែភាពតាមរយៈការអានសេៀវសៅ ការចូល

51
រួមវគ្គេិក្ាបចនែម ការចខបណា
ត ញ ការក្សាខមិតតភាព និខ

ទំនក្ចិតតក្ាញខម្រគ្ួសារ ឬសៅក្ាញខអខគការសាែប័នរបេ់អក្
ា ានដូចជា

ការពម្រខឹខម្រក្ញមការងារ ការសរៀបចំសោលការ ៍ និខន៊ីតិ វិធ្៊ីស្សខៗ

ក្ាញខការបំសពញការងារឱយានជាម្របព័នធ ការប តញ េះបណា

ត លដល់

េ ការី។ល។ សោយសារានភាពរវល់សចញព៊ីម្រជញខស្សខៗសទៀត

និខោែនេំរធ្សពលសវលា ក្ិចកា
ច រដ៏េំខាន់ទំខសនេះក្៏សចេះចតទក្

សចាលមិនយក្ចិតតទក្ោក្់ ចដលសធ្វើឱយចំស េះដឹខសយើខមិនលូត

លាេ់បចនែម សយើខពំានបណា
ត ញសម្រចើន ទំនក្់ទំនខក្ាញខម្រគ្ួសារ

មិនេូវលអ ការម្រគ្ប់ម្រគ្ខអខគការសាែប័នោែនសោលការ ៍ និខន៊ីតិ

វិធ្៊ីម្រតឹមម្រតូវ និខេ ការីខ្វេះេមតែភាពបំសពញការងារ។ល។

បគ្គលស្ាើមចតខយក្ចិតតទក្ោក្់ចំណាយសពលសវលាសលើម្រជញខទ៊ី២

សនេះសម្រចើន សបើសទេះប៊ីសគ្រវល់ោខណាក្៏សោយ។

ញ ទ៊ី៣
ម្រជខ គ្ឺេំសៅសលើក្ិចកា
ច រ ឬសរឿខរា៉ាវទំ ខឡាយណា

ចដលានលក្េ ៈបនទន់ទមទរឱយសយើខយក្ចិតតទក្ោក្់សោេះ

ម្រសាយ ចតជាសរឿខមិនេំខាន់ មិនានម្របសោជន៍េម្រាប់សោល

52
សៅរបេ់សយើខសទ។ សរឿខរា៉ាវទំ ខសនេះសម្របៀបបានជាសម្រគ្ឿខបសញ្ជោត

ចិតតសយើខឱយយក្ចិតតទក្ោក្់សម្របើសពលសវលាសម្រចើនជាមួយ។ ក្ិចកា
ច រ

ចបបសនេះក្ាញខជ៊ី វិតសយើខានដូចជា ការណាត់ជួបមិតតភ្ក្តិជចជក្្ឹក្

េ៊ីេបាយញឹក្ញាប់សោយានការយល់ម្រច ំថាជាការចខប

ណា
ត ញ ការចំណាយសពលសម្រចើនទូរេ័ពទស្លើយ្លខោាចតជចជក្សរឿខ

មិនបានការ ការចំណាយសពលតាមោនសលើបណា
ត ញេខគមចតមិន

ចមនសដើមប៊ីសរៀនេូម្រត ឬទទួលព័ត៌ាានណាមួយពិតម្របាក្ដ។ល។

បគ្គលស្ាើមសគ្យល់ដឹខអំព៊ីសរឿខរា៉ាវ ឬេក្មែភាពអត់ម្របសោជន៍

ទំ ខសនេះ ស ើយមិនចំណាយសពលសវលារបេ់សគ្សលើសរឿខទំ ខសនេះ

សទ។

ញ ទ៊ី៤ គ្ឺេំសៅសលើេក្មែភាពមិនេំខាន់ ស
ម្រជខ ើយក្៏មិន

បនទន់ ចតមនេសជាសម្រចើនចបរជាចំណាយសពលសលើសរឿខទំ ខសនេះ

សម្រចើនសៅវិញ។ េក្មែភាពជាឧទ រ ៍ ានដូចជាការ្លខស្លើយ

ម្របតិក្មែតបតាមស វេបក្ចេះស ើខៗ ជាការសលខសេើច ឬចខ

ក្ំ ឹខោា សោយខាតសពលមួយដលៃៗអត់ម្របសោជន៍ជាមួយសរឿខ

53
សនេះ។ សគ្ចំណាយសពលជួបជំោា្ឹក្េ៊ី និោយសម្ររក្ម្របាជ្សរឿខ

ម្រេ៊ីញ៊ីអត់ម្របសោជន៍ និោយសដើមអាក្សនេះអាក្សនេះ ឬចូលការា៉ាអូ

សខ្សម្រចៀខសលខសេើចេបាយ ចតមិនបាន្តល់ជាលទធ ្លអវ៊ីចដល

ទក្់ទខនឹខសោលសៅរបេ់សគ្ ស ើយសពលខ្លេះបំផ្ទលញេខ្ភាព

និខសេចក្ត៊ីដលលលរាូ ខ្លួនឯខសទៀត្ខ។ បគ្គលស្ាើមមិនចំណាយសពល

សវលាសលើសរឿខោែនម្របសោជន៍ទំខសនេះសទ ព៊ីសម្ររេះសពលសវលាសគ្

ានតដមលណាេ់។

ក្៏បចនត សបើសទេះប៊ីជាមនេសសយើខយល់ដឹខអំព៊ីអាទិភាពដន

ម្របសភ្ទការងារ ឬសរឿខរា៉ាវក្៏សោយ ក្៏សគ្សៅចតម្របឈ្មនឹខបញ្ជ

ា

ចមបខមួយសទៀតចដលម្រតូវយក្ឈ្ា េះឱយបាន។ តាម្លវូ ម្រពេះពទធ

សាេន បញ្ជ
ា ចមបខសនេះគ្ឺចិតតមនេសានដំស ើរការដូចជា

េតវសាវ វាសលាតសៅសនេះ សលាតសៅសនេះមិនឈ្ប់ឈ្រ។ សបើ

ា ដឹខថា
សទេះប៊ីអក្ ការអានសេៀវសៅេំខាន់េម្រាប់ការយល់ដឹខ

និខការលូតលាេ់របេ់អក្
ា ក្៏ចិតតរបេ់អក្
ា ទញសៅរក្ការសលខ

ស វេបក្ សៅជួបមិតតភ្ក្ភិេ៊ី្ឹក្ សៅជួបោានិោយសដើមសគ្ជា

54
សដើម។ ា ដឹខថា
សបើសទេះប៊ីអក្ ការ ូបបចនលសម្រចើនានេខ្ភាពលអ

ចតចិតតរបេ់អក្
ា ចបរជាសម្រជើេសរីេយក្សាច់ចដលានខាលញ់សម្រចើន

ា ដឹខថា ការេនស ំលយេម្រាប់ានទន វិនិ

សៅវិញ។ សបើសទេះប៊ីអក្

សោគ្ សៅ៣ឆ្ាសំ ទៀតវាានម្របសោជន៍េម្រាប់ក្សាខសេរីភាព

ិរញ្ញវតែញ ក្៏ចិតតសាវរបេ់អក្
ា សចេះចតអូេទញអាក្ឱយសៅ្ារ

ចំណាយលយទិញេំសលៀក្បំរក្់ល៊ី។ ា ដឹខថា ការ

ែ សបើសទេះប៊ីអក្

ជចជក្ោាអំព៊ីសោលនសោបាយ ឬយទធសាស្រេតចវខឆ្ៃយចេវខរក្

ដំសណាេះម្រសាយជូនម្របសទេជាតិេំខាន់ ក្៏ការជចជក្របេ់ម្រក្ញម

ការងារចូលចិតតទញងាក្សៅរក្ការពិភាក្ាសលើេំដ៊ីរបេ់អក្
ា

ដឹក្នំ នសោបាយលប៊ីៗចដលសឈាលេះម្របចក្ក្ោាតាមរយៈសារព័ត៌ា

ាន។ អាក្នសោបាយខ្លេះចខ់ានសក្រសតិ៍ ឈាែេះលអ ជួយេខគម ចត

ចបរជាបសណា
ត យឱយចិតតសាវសៅទទួលយក្អំណាចប យេ័ក្តិភាលមៗ

សោយមិនគ្ិតអំព៊ី្លវិបាក្ដនការបាត់បខ់ទំនក្ចិតត និខការសជឿ

ជាក្់ព៊ីមហាជន។

55
 ចិតតសាវរបេ់សយើខចូលចិតតងាក្សៅរក្អវ៊ីចដល្តល់ការ

េបាយភាលមៗ សោយមិនយក្ចិតតទក្ោក្់សលើសរឿខេំខាន់ជាអាទិ

ភាពសទ។ ដូសចាេះ សបើចខ់ក្សាខខ្លួនកាលយជាបគ្គលស្ាើម អាក្ម្រតូវ

យល់ដឹខអំព៊ីចិតតសាវសនេះ ស ើយបសខាើតទាលប់ម្រគ្ប់ម្រគ្ខវាឱយបាន1

សោយក្ំបសណា
ត យឱយវាអូេទញសយើខសៅសធ្វើសរឿខអត់ម្របសោជន៍

សៅរក្ការេបាយរយៈសពលខ្ល៊ីចដលបាត់ឱកាេេម្រាប់ការលូត

លាេ់ រីក្រាយ ឬសេរីភាព ិរញ្ញវតែញរយៈសពលចវខ។ ជាដំបូខ អាក្

ម្រតូវសចេះវិភាគ្ចបខចចក្សរឿខរា៉ាវ ឬក្ិចកា
ច រណាេំខាន់ចាបា
ំ ច់ជាខ

ចដលម្រតូវសធ្វើមន រួចស ើយម្រតូវសបតជា្ចិតតសធ្វើក្ិចកា

ច រសនេះឱយបានជា

ញឹក្ញាប់ សោយក្ំបសណា
ត យឱយសរឿខស្សខចដលមិនេំខាន់ ឬ

េំខាន់តិចជាខមក្រំខានសពលសវលា ឬការយក្ចិតតទក្ោក្់របេ់

1
សៅក្ាញខ្លវូ ធ្ម៌ាចបបម្រពេះពទធ សាេន សគ្សរៀនម្រគ្ប់ម្រគ្ខចិតតមនេសតាមវិ ធ្៊ី

េាធ្ិ និខ វិបេសន។

56
អាក្។ ការសធ្វើចបបសនេះគ្ឺអក្
ា ក្ំពខបសខាើតទាលប់សធ្វើសរឿខចាំបាច់ជា

មន។

ការសចេះយល់ដឹខអំព៊ីសរឿខេំខាន់ចាបា
ំ ច់ចដលម្រតូវសធ្វើមន

និខសចេះម្រគ្ប់ម្រគ្ខចិតតឱយបានលអនឹខសធ្វើឱយការងារក្ាញខជ៊ី វិតម្របចាំដលៃ

របេ់អក្
ា ានម្របេិទធភាពខ្ពេ់ ដំស ើរជ៊ី វិតអាក្ទំ ខមូលអាច

េសម្រមចក្ិចចការធ្ំៗេម្រាប់ខ្លនួ អាក្ ម្រគ្ួសារអាក្ ម្រពមទំខ្តល់

ម្របសោជន៍ជូនេខគមនិខម្របសទេជាតិបាន។ ចូរបសខាើតទាលប់សធ្វើ

សរឿខចាំបាច់ជាមន អវៗ៊ី ដដទសទៀតនឹខម្រតូវម្របម្រពឹតតសៅតាមលំោប់

លំសោយសោយឯក្ឯខ។ បគ្គលស្ាើមសគ្មិនខ្ំម្របឹខម្រគ្ប់ម្រគ្ខសពល

សវលាសទ ចតសគ្អាចម្រគ្ប់ម្រគ្ខខ្លួនសគ្ សដើមប៊ីសម្របើម្របាេ់សពលសវលា

ចដលសគ្ានឱយានម្របសោជន៍។

57
៤. ទម្លាបទ
់ ៤
ី ៖

“គ្ិតឈ្នះឈ្នះ”

សតើការគ្ិតដូចសមដចសៅថា ការគ្ិតចបបឈ្ា េះឈ្ា េះ?

ម្របេិនសបើសគ្ឱយនំមួយដំសៅមនេស ២នក្់ចចក្ោា សតើសគ្

ចចក្ោាោខណា សដើមប៊ីឱយបានឈ្ា េះឈ្ា េះ។ សបើសគ្ចចក្ោាបានរក្់

ក្ណា
ត លាាក្់ ដូចក្ាញខ រូបភាពទ៊ី៣ក្) សនេះសយើខម្របច លជា

េនាោ
ាិ ា នភាលមថា សគ្គ្ិតឈ្ា េះឈ្ា េះស យ
ើ ក្ាខ
ញ ការចចក្ោាសនេះ។ ចេះ

សបើាាក្់យក្ ២/៣ សោយទក្ឱយាាក្់សទៀតចត ១/៣ ដននំ

ទំ ខមូល ដូចក្ាញខ រូបភាពទ៊ី៣ខ្) ឬមួយក្៏សគ្យក្ ៣/៤ សោយ

ទក្ចត ១/៤ ឱយាាក្់សទៀត ដូចក្ាញខ រូបភាពទ៊ី៣គ្) សតើអក្

ា យល់

ោខណា? អាក្ម្របច លជាគ្ិតថា ការចចក្ចបបសនេះមិនយតតិធ្ម៌ា

សទ មិនចមនជាការគ្ិតចបបឈ្ា េះឈ្ា េះសទ, ចមនឬសទ?

58
រូបភាពទ៊ី៣៖ ការចចក្នំជាចំច ក្តាម ៣ វិធ្៊ីស្សខោា

ក្)ការចបខចចក្១/២និខ១/២ ខ្)ការចបខចចក្២/៣និខ១/៣ គ្)ការចចខចចក្៣/៤និខ១/៤

សៅក្ាញខជ៊ី វិតជាក្់ចេតខដនការេ ការ ឬការចរចាស្សខៗ

អាក្ក្ម្រមនឹខបានជួបការចបខចចក្្លម្របសោជន៍ ឬការទទួលខ្េ

ម្រតូវសេែើោាណាេ់។ ដូសចាេះស ើយការយល់ដឹខ និខបសខាើតទាលប់

ទទួលយក្ការគ្ិតឈ្ា េះឈ្ា េះ ជាសរឿខេំខាន់េម្រាប់ភាពសជាគ្

ជ័យក្ាញខជ៊ី វិតអាក្។

ជាឧទ រ ៍មួយសទៀត សគ្ោក្់មនេស២នក្់ក្ាញខបនទប់

ជាមួយោា។ សគ្បានោក្់លក្េខ្ ឌ ថា អាក្ទំ ខ២ទទួលលយ

១០០ដលាលរ េម្រាប់ចចក្ោា។ អាក្ទ៊ី១ ានេិទធិេសម្រមចមនថា

សតើសគ្ទក្ឱយខ្លួនសគ្បនែន ស ើយម្របគ្ល់សៅឱយអាក្ទ៊ី២សៅេល់

បនែន។ សបើអក្
ា ទ៊ី២ យល់ម្រពម លយ១០០ដលាលរសនេះ នឹខបាន

59
សៅពួក្សគ្ទំ ខ២ដូចការម្រពមសម្រពៀខ។ សបើអក្
ា ទ៊ី២ មិនម្រពម លយ

១០០ដលាលរ សនេះនឹខម្រតូវដក្យក្វិញ សោយអាក្ទំ ខ២មិនបានអវ៊ី

សសាេះ។ សេណារីយូ ចដលអាចសក្ើតស ើខ ៖

១. អាក្ទ៊ី១ ទក្ ៩០$ ស ើយឱយអាក្ទ៊ី២ ១០$។

២. អាក្ទ៊ី១ ទក្ ៨០$ ស ើយឱយអាក្ទ៊ី២ ២០$។

៣. អាក្ទ៊ី១ ទក្ ៧០$ ស ើយឱយអាក្ទ៊ី២ ៣០$។

៤. អាក្ទ៊ី១ ទក្ ៦០$ ស ើយឱយអាក្ទ៊ី២ ៤០$។

៥. អាក្ទ៊ី១ ទក្ ៥០$ ស ើយឱយអាក្ទ៊ី២ ៥០$។

សបើអក្
ា ជាអាក្ទ៊ី២ សតើអក្
ា នឹខយល់ម្រពមនូវសេណារីយូមួយ

ណា? ភាគ្សម្រចើន អាក្នឹខយល់ម្រពម ចតសេណារីយូទ៊ី៥ ឬោខ

សហាចណាេ់ ម្រតឹមសេណារីយូទ៊ី៤ បសណាណេះ។ សតើចមនឬសទ?

ព៊ីសម្ររេះគ្ំនិតរបេ់អក្
ា ម្របាប់អក្
ា ថាានចតសេណារីយូទ៊ី៥សទ

ចដលយតតិធ្ម៌ា។ អាក្អាចម្រពមយក្សេណារីយូទ៊ី៤ ព៊ីសម្ររេះវាសៅ

ចតអយតតិធ្ម៌ាតិចតួច។ ចេះសបើអក្
ា ជាអាក្ទ៊ី១ វិញ សតើអក្
ា នឹខគ្ិតចបប

60
ណា? ជាទូសៅ ក្ាញខភាពជាក្់ចេតខ អាក្ចដលេែិតសៅក្ាញខសាែន

ការ ៍ជាអាក្ទ៊ី១ សម្រចើនានស ត្លស្សខៗ ចដលសធ្វើឱយសគ្ាន

បពវេិទធិេសម្រមចមន ស ើយសគ្ចតខគ្ិតថា សគ្ម្រតូវបានចំច ក្

សម្រចើនជាខសទើបយតតិធ្ម៌ា សម្ររេះានស ត្លស្សខៗ ដូចជាសគ្បាន

មក្ដល់មន សគ្សាគល់អក្
ា ម្របគ្ល់លយេាិទសាាលជាខ។ល។

ជាទូសៅ ការគ្ិតរបេ់មនេសចតខសម្របៀបសធ្ៀបជាមួយអាក្

ដដទ និខសម្រជើេយក្យតតិធ្ម៌ាមួយ ចដលខ្លួនយល់សឃើញ (តាម

រងាវេ់របេ់ខ្ួ លន ចដលាននិនាការសៅរក្ភាពអាតាែនិយម)

ស ើយសគ្ក្៏េសម្រមចសៅសលើជសម្រមើេ ចដលអត់បានម្របសោជន៍ទំខ

អេ់ោា។ សនេះជាការគ្ិតចបប “ចាញ់-ចាញ់” ព៊ីសម្ររេះ អាក្ទ៊ី១ ក្៏

អត់បានលយ ឯអាក្ទ៊ី២ វិញ ក្៏អត់បានលយ ស ើយសគ្ក្៏និោយ

ចបបផ្ទចញ់ផ្ទចលោាថា េមស ើយ អត់បានលយទំ ខអេ់ោា។

ដូសចាេះការគ្ិតចបបឈ្ា េះឈ្ា េះមិនចមនានន័យម្រតឹមថា

ទល់ចតការចចក្ចំច ក្បាន សេែើៗោា ឬ៥០% ក្ាញខាាក្់ៗសទ។

61
ក្ាញខក្រ ៊ីសរៀបរាប់ខាខសលើអំព៊ីការចចក្លយ ១០០ដលាលរ ការគ្ិត

ចបបឈ្ា េះឈ្ា េះវាអាច ៧០$ - ៣០$ ឬ៨០$ - ២០$ ឬ៩០$

-១០$ ឬក្៏ ៩៩$ -១$។ ព៊ីសម្ររេះអវ៊ី? ព៊ីសម្ររេះអាក្ទំ ខ២ ទទួល

បានម្របសោជន៍សរៀខៗខ្លួន សទេះតិចក្ត៊ី សម្រចើនក្ត៊ី សោយសគ្មិនគ្ិត

អំព៊ីការសម្របៀបសធ្ៀបោាជាចមបខសទ។

គ្ួរឱយសសាក្សាតយ មនេសសយើខភាគ្សម្រចើន បាន

បសណា
ត យឱយការគ្ិតចបបអវិជជាន ៥ម្របការបខាភាពរាំខេទេះដល់

ការេ ការោា។ ការគ្ិតចបបអវិជា

ជ នទំ ខ៥ម្របការសនេះរួមាន៖

1. ឈ្ា េះ-ចាញ់ (ខ្្ញំាន្លវូ របេ់ខ្្ញំ អាក្ោែន្លវូ សម្រជើេសរីេ)

2. ចាញ់-ឈ្ា េះ (មនេសចដលគ្ិតថានឹខចាញ់ សគ្ពំាន

តម្រមូវការនិខការចខ់បានពិតម្របាក្ដសទ ដូសចាេះស ើយសគ្

ងាយនឹខចេះចាញ់ ភ្័យខាលច និខេខស័យចំសរេះការេ

ការ)

62
 3. ចាញ់-ចាញ់ (បគ្គលអាតាែនិយមខាលខ
ំ សពលចូលរួមេ

ការោាក្ាញខសរឿខអវ៊ីមួយ សគ្នឹខសម្រជើេសរីេ្លវូ សនេះ)

4. ឈ្ា េះចតឯខ (សគ្ជាមនេសគ្ិតចតអំព៊ីតម្រមូវការខ្លួនឯខ

សោយមិនខ្វល់អំព៊ីតម្រមូវការអាក្ដដទ)

5. មិនេ ការ (មនេស២នក្់ យល់ម្រេបថា សគ្ាន

គ្ំនិតខ្េោា មិនអាចេ ការោាបាន)

រសបៀបគ្ិតអវិជា
ជ នទំ ខ៥ម្របការសនេះមិនអាចនំ សៅរក្្លវូ

ឈ្ា េះឈ្ា េះបានសទ។

េម្រាប់ការគ្ិតឈ្ា េះឈ្ា េះ សគ្ម្រតូវេមលឹខសលើទិដាភាព ៥

ចំ ចដូចខាខសម្រកាម ៖

1. េចរិតភាព៖ សោរពេនា និខការសបតជា្ចិតតរួម។

2. ភាពចាេ់ទំគ្ំនិត៖ ានសេចក្ត៊ីកាលហាន និោយម្របាប់

ការពិត ពាោមសាតប់ ចេវខយល់ និខសោរពមតិអក្

ា

ដដទ។

63
 3. គ្ិតព៊ីភាពេមបូរចបប៖ អវ៊ីៗរួមទំ ខម្របសោជន៍ានសម្រចើន

េម្រាប់ម្រគ្ប់ោា សោយមិនភ្័យខាលចថាបានសគ្អត់សយើខ។

សគ្សផ្ទតតការគ្ិតសៅរក្ដំសណាេះម្រសាយឱយឈ្ា េះទំ ខអេ់

ោា។

4. ទំនក្់ទំនខនិខភាពសជឿជាក្់៖ ទំនក្់ទំនខលអនឹខបសខាើត

ភាពសជឿជាក្់ ស ើយបខាជាឱកាេនិខលទធ ភាពក្ាញខការ

ចេវខរក្ដំសណាេះម្រសាយរួម។

5. ការយល់ម្រពម៖ សៅសពលសរឿខទំ ខ៤ខាខសលើបានបំសពញ

ការយល់ម្រេបសលើ្វលូ រួមមួយនឹខសក្ើតស ើខ ស ើយសគ្នឹខ

ទទួល្លរួមោាក្ាញខ្លវូ ឈ្ា េះឈ្ា េះ។

ជាសរឿយៗ សៅសពលានជសាលេះសក្ើតស ើខក្ាញខម្រគ្ួសារ ឬ

ជាមួយអាក្ជិតខាខ សយើខេសខាតសឃើញថា ការជចជក្រក្ដំសណាេះ

ម្រសាយមិនានម្រចក្សចញ ព៊ីសម្ររេះាាក្់ៗគ្ិតម្រតឹមចតសរឿខចខ់បាន

យតតិធ្ម៌ាតាមខាាតរងាវេ់សរៀខៗខ្លួន។ បចនែមព៊ីសនេះ សោយសារចត

ានចិតតានៈចខ់ចាញ់ចខ់ឈ្ាេះោា សគ្ក្៏េសម្រមចសម្រជើេសរីេយក្

64
្លវូ តលាការកាត់ក្ត៊ី ចដលជាលទធ្ល សគ្ម្រតូវបខ់ខាតោខសម្រចើនជា

លយកាក្់ និខសធ្វើឱយជសាលេះដឹខឮដល់អក្
ា ដដទកាន់ចតសម្រចើន។

សោយសារចតគ្ិតសរឿខយតតិធ្ម៌ាតាមខាាតសរៀខៗខ្លួន បូក្្ស ំនិខចិតត

ានៈ សគ្ក្៏េសម្រមចសម្រជើេសរីេ្លវូ ចាញ់ឈ្ាេះ ឬចាញ់ចាញ់ សៅ

សពលចដលឱកាេដនការចាប់យក្្លវូ ឈ្ា េះឈ្ា េះសៅានសៅស ើយ

ក្ាញខការសោេះម្រសាយជសាលេះ។

ការគ្ិតចបបឈ្ា េះឈ្ា េះសៅក្ាញខជសាលេះម្រគ្ួសារ ឬជាមួយអាក្

ជិតខាខនឹខ្តល់្លសម្រចើនដល់ភាគ្៊ីេខខាខ។ ដំសណាេះម្រសាយ

ចបបឈ្ា េះឈ្ា េះនឹខជួយឱយភាគ្៊ីជសាលេះេៃប់ចិតត យល់ោាបានលអជាខ

មន មិនបេះរល់ដល់អារមែ ៍ក្ូនៗក្ាញខបនទញក្ ឬរក្ាមិតតភាពជា

អាក្ជិតខាខ ចដលម្រតូវការពឹខោាសៅវិញសៅមក្សៅសពលសម្រកាយ។

សៅក្ាញខ្លវូ ធ្រក្ិច ច ការគ្ិតចបបឈ្ា េះឈ្ា េះនឹខជួយឱយជំនួញរបេ់សគ្

្តល់្លម្របសោជន៍ដល់ោាសៅវិញសៅមក្បានយូរអចខវខ េ

ការោាជាដដគ្ូគ្ួរឱយទក្ចិតតបានលអ ស ើយភាគ្៊ីន៊ីមួយៗទទួលបាន

អតែម្របសោជន៍សរៀខៗខ្លួន។

65
 ចូរអាក្យល់ថា សជាគ្ជ័យធ្ំៗទំ ខឡាយមិនចមនេសម្រមច

ស ើខសោយបគ្គលាាក្់សទ។ វាម្រតូវការការេ ការោាក្ាញខម្រក្ញម

ការងារមួយ ឬសម្រចើន។ ស តសនេះស ើយ ជាសរឿខេំខាន់ណាេ់

ចដលសយើខម្រតូវយល់ដឹខនិខម្របតិបតតិការគ្ិតចបបឈ្ា េះឈ្ា េះ សដើមប៊ី

េសម្រមចក្ិចកា
ច រធ្ំ។

66
៥. ទម្លាបទ
់ ៥
ី ៖

“យល់ពឆី គ្ មុននឹងឱ្យឆគ្យល់ពអ
ី នក្”

មនេសសយើខ វិវឌ្ឍធ្ំធាត់ព៊ីក្ារភាពមក្ សោយចាប់ស្តើម

សរៀននិោយ។ បនទប់មក្ សៅក្ាញខសាលាសយើខចាប់ស្តើមសរៀនអាន

និខេរសេរ។ ទំ ខសនេះជាអវ៊ីចដលសយើខបានសរៀន ស ើយបសខាើតជា

ទាលប់ក្ាញខការទំនក្់ទំនខោា។ ានមនេសតិចតួចបសណាណេះ ចដលបាន

សរៀន “សាតប់” សោយម្រតឹមម្រតូវ។ សដើមប៊ីទំនក្់ទំនខោាម្របក្បសោយ

ម្របេិទធភាព សយខើ ម្រតូវចតយល់ោាឱយបានលអសៅវិញសៅមក្។ បចនត

ទាលប់សយើខព៊ីក្ាររ ូតមក្ ចូលចិតតចតឱយសគ្យល់ព៊ីខ្ួ លន ចតខ្លួន

មិនានទាលប់ចេវខយល់ព៊ីសគ្សទ។

ជាញឹក្ញាប់ មនេសភាគ្សម្រចើនមិនសចេះសរៀនសាតប់ឱយបាន

ម្រតឹមម្រតូវសទ។ សគ្ “សាតប់” សោយ ម្រោន់ចតសធ្វើជាសាតប់ (សោយ

មិនស្ទៀខផ្ទទត់ចាប់យក្អតែន័យឱយម្រតឹមម្រតូវសពញសលញសទ) សាតប់

67
សោយចាប់យក្រក្យ ឬចំ ចមួយចំនួនសដើមប៊ីស្លើយកាត់ ឬសដញ

សោលចខ់ឈ្ាេះ ឬសាតប់សដើមប៊ីចាប់ក្ំ េ។ រសបៀបសាតប់ចដលបាន

សរៀបរាប់មក្សនេះនឹខរារាំខអាក្មិនឱយយល់ោាបានលអ រាំខខ្ទប់ការ

េ ការ ឬបខាឱយានទំនេ់សទៀត្ខ។ សបើអក្

ា ជាអាក្ម្រគ្ប់ម្រគ្ខ

េ ការីអក្
ា នឹខានអារមែ ៍អន់ចិតត បាក្់ទឹក្ចិតត ស ើយចលខ

ចខ់បសញ្ច ញមតិ។ សបើអក្

ា ជាសាវម៊ី ឬភ្រិោ ការានឥរិោបទ

សាតប់ចបបសនេះសធ្វើឱយដដគ្ូជ៊ី វិតអាក្ានអារមែ ៍មិនលអ អាចបខាឱយ

ានការអន់ចិតត និខឈានសៅានជសាលេះសទៀត្ខ។

ការ “សាតប់” ដ៏ម្រតឹមម្រតូវគ្ឺការសាតប់សោយយល់ចិតត សោយ

ពាោមចេវខយល់ថា សតើដដគ្ូេនទនរបេ់អក្
ា គ្ិតោខណា?

គ្ិតអំព៊ីអ៊ី?
វ ស តអវ៊ីបានជាគ្ិតដូសចាេះ? សោយពាោមោក្់ខ្ួ លនសគ្

ឱយឈ្រសៅទ៊ីតាំខរបេ់ដដគ្ូេនទន។ សៅសពលអាក្សាតប់សោយ

យល់ចិតតចបបសនេះ ដដគ្ូេនទនរបេ់អក្
ា នឹខានអារមែ ៍ថាសគ្

យល់ព៊ីខ្ួ លន សគ្យល់ចិតតខ្ួ លន ស ើយសគ្ចាប់ស្តើមចខ់សាតប់នូវអវ៊ី

ចដលអាក្នឹខនិោយមក្ វិញ បនទប់មក្ការយល់ព៊ីោាក្៏បានសក្ើត

68
ស ើខ ស ើយដំសណាេះម្រសាយលអក្៏សលចសចញមក្។ ជាមួយនឹខការ

សាតប់សោយយល់ចិតត អាក្ក្ំពខបសខាើតឥទធិពលសលើដដគ្ូេនទន

របេ់អក្
ា ស ើយការបសញ្ច ញមតិរបេ់អក្
ា នឹខបខាឥទធិពលសលើការ

គ្ិតរបេ់សគ្។

សរឿខេំខាន់មួយសទៀតចដលអាក្ម្រតូវយល់ដឹខគ្ឺថា មនេស

អាចយល់សឃើញស្សខោាចំសរេះសរឿខសក្ើតស ើខចតមួយ, សតើស ត

អវ៊ី?

ឧទ រ ៍ ចំសរេះវិបតតិនសោបាយសៅក្មពជា
ញ េ រដា

អាសមរិចផ្ទតច់ជំនួយ ោក្់េំរធ្ដល់រាជរោាភ្ិបាលក្មពជា
ញ រីឯ

ម្របសទេជបនបនតោម្រំ ទនិខេ ការជាមួយរោាភ្ិបាលក្មពជា

ញ ។

អាក្ខ្លេះយល់ថា អាសមរិចសធ្វើម្រតូវ ជបនសធ្វើខ្េ ក្ាញខការជួយក្មពជា

ញ

ឱយសោរពលទធិម្របជាធ្ិបសតយយ។ អាក្ខ្លេះយល់ថាអាសមរិចសធ្វើខ្េ

ជបនសធ្វើម្រតូវសោយនិោយថា ជបនដឹខព៊ីរសបៀបសធ្វើការជាមួយជន

ជាតិអាេ៊ីដូចោា សោយសម្របើ វិធ្៊ីលួខសលាម្លវូ ម្រតជាក្់ ក្ាញខការជួយ

69
ក្មពជា
ញ ឱយបនតសោរពលទធិម្របជាធ្ិបសតយយ។ សយើខសមើលសឃើញស្សខ

ោា ចំសរេះសរឿខចតមួយព៊ីសម្ររេះសយើខឈ្រសៅទ៊ីតាំខស្សខោា។ ការ

ឈ្រសៅទ៊ីតាំខស្សខោាចខ់និោយេំសៅសៅសលើម្របដព ៊ីខ្េោា

ក្ំ រិតយល់ដឹខខ្េោា បទពិសសាធ្ន៍ស្សខោា ឬនិនាការស្សខោា

ចដលក្ំ ត់ឱយសយើខសមើលសឃើញ និខវាយតដមលសាច់សរឿខចតមួយ

ខ្េោា។

ជាញឹក្ញាប់ ការសមើលសឃើញ និខវាយតដមលខ្េោាចំសរេះ

សាច់សរឿខចតមួយសនេះបានបខាជសាលេះជាសម្រចើនសៅក្ាញខម្រគ្ួសារ ក្ាញខ

អខគការសាែប័ន ក្ាញខសរាខចម្រក្េ ម្រោេ ឬសៅក្ាញខ វិេ័យនសោ

បាយ។ ការយល់សឃើញស្សខោា ស ើយខ្ំម្របឹខជចជក្ោាយក្ចាញ់

ឈ្ា េះអាចរញឱយជសាលេះតូច រីក្កាន់ចតធ្ំ បខាឱយានការចបក្បាក្់

ម្រគ្ួសារ ឬបខាជាបញ្ជ
ា ក្ាញខការេ ការោាជាម្រក្ញមសៅក្ាញខេ

ម្រោេ ឬសាែប័ន។ សៅក្ាញខ វិេ័យនសោបាយ វាកាន់ចតាន្ល

វិបាក្ខាលខ
ំ ព៊ីសម្ររេះសបើអក្
ា នសោបាយមិនយល់ព៊ីោា បខាជាជសាលេះ

កាន់ចតធ្ំ រក្ដំសណាេះម្រសាយមិនសចញ ឈានសៅបសខាើតជាអំសពើ

70
 ិខា ឬបខាឱយានភាពវឹក្វរចលាចលក្ាញខេខគម ចដលបេះរល់

ដល់ជ៊ីវភាព និខជ៊ី វិតមនេសរាប់លាននក្់សៅក្ាញខម្របសទេ។

ស តដូសចាេះស ើយ សទើបការសចេះសាតប់ោា យល់ព៊ីោាសៅវិញ

សៅមក្ជាសរឿខេំខាន់ សដើមប៊ីចេវខរក្ដំសណាេះម្រសាយរួមឱយបាន

ម្រតឹមម្រតូវ ចដលអាចទទួលយក្បានទំ ខអេ់ោា។

សៅក្ចនលខសធ្វើការដូចជាេ ម្រោេ ម្រក្ញម ន អខគការ

សាែប័ន ានម្របធានជាសម្រចើនមិនយក្ចិតតទក្ោក្់សាតប់េ ការី

របេ់ខ្ួ លននិោយសទ ព៊ីសម្ររេះោត់គ្ិតថាោត់សចេះជាខ ដឹខជាខ

មិនចាំបាច់សាតប់សទ ឬមួយសោយសារេាពធ្សពលសវលាខ្ល៊ី។ ការ

សនេះសធ្វើឱយេ ការីអន់ចិតត ស ើយក្៏មិនចខ់សាតប់គ្ំនិតរបេ់

ម្របធានវិញ។ ជាលទធ្ល ក្ចនលខការងារមិនេូវានគ្ំនិត

សោបល់សម្រចើន។ េ ការីពំានសាែរត៊ីជាាចេ់សលើគ្សម្រាខ

ទំ ខឡាយ ពំានក្ាលខ
ំ ចិតតក្ាញខការបំសពញការងារ ស ើយក្ិច ច

េ ការក្ាញខម្រក្ញមម្របម្រពឹតតសៅមិនបានលអ។ ដូសចាេះស ើយ សដើមប៊ីសដើរ

71
តូនទ៊ីជាអាក្ដឹក្នំ ល អ ម្របក្បសោយម្របេិទធភាពខ្ពេ់ ការហាត់

សរៀនសាតប់េ ការីបសញ្ច ញសោបល់សោយយក្ចិតតទក្ោក្់ គ្ឺជា

ំ ច់មួយក្ាញខការកាលយខ្លួនជាអាក្ដឹក្នំ ចដលាន
សរឿខេំខាន់ចាបា

ឥទធិពល។

សបើប៊ីន
ត ិខម្របពនធ អាក្ម្រគ្ប់ម្រគ្ខនិខបគ្គលិក្ ដដគ្ូរក្េ៊ី ឬ

អាក្នសោបាយអាចបសខាើតទាលប់សាតប់ោាសោយយល់ចិតត

ពាោមយល់ព៊ីដដគ្ូេនទនជាមន សនេះទំនេ់ស្សខៗនឹខាន

ដំសណាេះម្រសាយេមរមយលអ ចដល្តល់ម្របសោជន៍ដល់ម្រគ្ួសារ

សាែប័ន ការេ ការរក្េ៊ី ឬេខគមជាតិទំខមូល បខាឱយាន

ភាពេខ្ដម ្លចំស ញ េ ការលអ ឬបសខាើតេនតិភាព និខ

ការអភ្ិវឌ្ឍក្ាញខេខគម។ ចបបសនេះនឹខ្តល់ជាគ្ំរូលដ
អ ល់យវជន

ចដលានការយល់សឃើញស្សខៗោា ចតសចេះសាតប់ោា យល់ោា

សោរពោា ចដលជាការប តញ េះម្រោប់ពូជលអ ម្រោប់ពូជេនតិភាព និខ

ម្រោប់ពូជ រីក្ចសម្រមើន។

72
 ជាទូសៅ ការម្របតិបតតិទាលប់សាតប់សគ្ជាមនសោយយល់ចិតត

ជាការលំបាក្ ព៊ីសម្ររេះតាំ ខព៊ីសក្ែខមក្ សយើខានទាលប់ចូលចិតត

និោយ ស ើយចខ់ឱយសគ្សាតប់សយើខ។ ក្៏បចនត សបើអក្

ា ខ្ំម្របឹខ

ម្របតិបតតិជាសរឿយៗ អាក្នឹខបសខាើតទាលប់សនេះបាន ស ើយអាក្នឹខ

ទទួលអតែម្របសោជន៍សម្រចើនសចញព៊ីសនេះ ក្ាញខការបសខាើតទំនក្់ទំនខ

លអ បសខាើតឥទធិពលជាមួយអាក្ដដទ មិនថាសៅក្ាញខម្រគ្ួសារ ក្ចនលខ

ការងារ ឬក្ិចកា
ច ររក្េ៊ីសទ។

73
៦. ទម្លាបទ
់ ៦
ី ៖

“សំឆោគ្”

េំសោគ្(Synergize) េំសៅសលើការ្គំោ
ញ ា បូក្

បញ្ចូ លោា ការេ ការោារវាខមនេស២នក្់ ម្រក្ញមការងារ២ម្រក្ញម

ឬសម្រចើនជាខ ស ើយលទធ្លដនការ្គំោ
ញ ា សនេះ ្តល់្លសម្រចើនជាខ

្លបូក្របេ់វា។ គ្ឺបានន័យថា ១+១>២ អាចដល់៣ ឬ៤

ឬ១០ ឬ១០០ ឬ១០០០។

សៅសពលចដលគ្ំនិតខ្េោា ចតអាចេំសោគ្ោាបានសៅ

ជាគ្ំនិតទ៊ី៣ ចដលលអម្របសេើរជាខគ្ំនិត ទ៊ី១និខទ៊ី២ សនេះស ើយ

ជាលទធ្លដនការេំសោគ្។

សៅក្ាញខធ្មែជាតិ េតវសាលបស ើរជាម្រក្ញម (េូមសមើល រូប

ភាពទ៊ី៤) ចដលម្របេិទធភាពដនការសហាេះស ើរចបបសនេះខាលខ

ំ ជាខ

74
៧១%ដនការចដលវាស ើរចតាាក្់ឯខ។ ស ើយសៅសពលចដលេតវ

ស ើរមខ្សគ្អេ់ក្ាលខ
ំ ក្ាញខការនំ មខ្ វាក្៏បរតូ ទ៊ីតាំខឱយបក្ស៊ីស្សខសៅ

នំ មខ្មតខ ក្ាញខការបនតដំស ើរជាម្រក្ញម ចដលបក្ស៊ីន៊ីមួយៗអាច

ចំស ញថាមពល ៧១% ក្ាញខការសហាេះស ើរ។ សនេះជាឧទ រ ៍

អ ួយដនការសធ្វើការជាម្រក្ញមចបបេំសោគ្។
ដ៏លម

រូបភាពទ៊ី៤៖ ការស ើរជាម្រក្ញមរបេ់បក្ស៊ី

75
 សៅក្ាញខធ្មែជាតិ ភាពខ្េោាចតអាចេំសោគ្ោាបាន្តល់

ជាម្របសោជន៍ធ្ំសធ្ខណាេ់។ ការេំសោគ្រវាខមនេសម្របញេនិខ

មនេសម្រេ៊ីអាច្តល់ជាជ៊ី វិតលែ៊ីបាន។ ការេំសោគ្រវាខេតវឃែញំ

និខផ្ទា អាច្តល់្លដល់រក្េជាតិេម្រាប់ការបនតពូជ ឯ
រីេតវឃែញំ

ទទួលបានឋាមពលេម្រាប់ចិញ្ចឹមជ៊ី វិត។

សៅក្ាញខម្រក្ញមម្រគ្ួសារ ទាលប់េំសោគ្គ្ំនិតានសារេំខាន់

ណាេ់េម្រាប់បសខាើតេភ្មខគល ភាពេខ្ដម និខភាពរីក្ចសម្រមើ

ន។ ជាពិសេេការេំសោគ្គ្ំនិតស្សខោារវាខសាវម៊ីនិខភ្រិោក្ាញខ

ការរក្េ៊ី ការវិនិសោគ្ស្សខៗ ឬការអប់រំសម្របៀនម្របសៅក្ូន។

សៅក្ាញខអខគការ សាែប័ន សរាខចម្រក្ េ ម្រោេ ការ

េំសោគ្គ្ំនិតស្សខោារវាខអាក្ដឹក្នំ និខបគ្គលិក្ រវាខេាជិក្

ក្ាញខម្រក្ញមការងារ នឹខបសខាើតឱយានគ្ំនិតកាន់ចតលអម្របសេើរ គ្ំនិត

រួមោា ចដលនឹខរញឱយការម្របតិបតតិម្របម្រពឹតតិសៅបានលអ ព៊ីសម្ររេះ

ាាក្់ៗានអារមែ ៍ក្ាញខភាពជាាចេ់សលើគ្ំនិតរួមសនេះ។

76
 សៅក្ាញខ វិេ័យនសោបាយដនេខគមចបបម្របជាធ្ិបសតយយ

ការេំសោគ្គ្ំនិតរវាខគ្ បក្សនសោបាយស្សខៗ ការេំសោគ្

គ្ំនិតរវាខអាក្ានេិទធិេសម្រមច(មស្រនត៊ីរោាភ្ិបាល) និខម្របជា

ពលរដាចដលរខ្លបេះរល់សចញព៊ីការេសម្រមច និខ/ឬជាមួយ

អខគការេខគមេ៊ី វិល នឹខបសខាើតេែិរភាព េខ្េនតិភាព និខភាព

រីក្ចសម្រមើនសៅក្ាញខេខគម។

បញ្ជ
ា ម្របឈ្មដ៏ធ្ំមួយចដលរារាំខការេំសោគ្គ្ំនិត គ្ឺការ

យល់សឃើញថាគ្ំនិតរបេ់សមដឹក្នំ ជាន់ខ្ពេ់ ជាគ្ំនិតឧតដញខឧ

គ តដម

អសាចរយ មិនសចេះខ្េ ម្រតឹមម្រតូវទំ ខម្រេញខ។ ការយល់សឃើញចបប

សនេះ មិនថាជាការយល់សឃើញរបេ់សមដឹក្នំ ខ្ួ លនឯខ ឬរបេ់េ

ការីសទ នឹខបខាការរាំខេទេះដល់ការេំសោគ្គ្ំនិត។ ជាលទធ្ល

ម្រក្ញមការងារទំ ខមូលនឹខសធ្វើតាមគ្ំនិតចដលសចញព៊ីបគ្គលចតាាក្់

បសណាណេះ។ ា ដឹក្នំ
តួនទ៊ីរបេ់អក្ គ្ឺការេម្រមបេម្រមួលឱយាន

ការេំសោគ្គ្ំនិតស្សខៗ សដើមប៊ីទទួលបានគ្ំនិតចដលលអម្របសេើរ

េម្រាប់ម្រក្ញមទំ ខមូលយក្សៅអនវតត។

77
 ជាទូសៅ ការសធ្វើការរួមោាក្ាញខម្រក្ញម ឬការេ ការោា

សម្រចើនានការរារាំខការេំសោគ្គ្ំនិតសោយការគ្ិតរាក្់ៗចបប

អាតាែនិយមនិខម្រក្អឺតម្រក្ទម តាមរយៈការយល់ថា “ខ្្ញំម្រតូវ អាក្

ខ្េ”។ ការគ្ិតចបបសនេះបខាការរាំខេទេះក្ាញខការម្របមូលគ្ំនិតនិខ

េំសោគ្គ្ំនិត។ សៅសពលានគ្ំនិតព៊ីរស្សខោាសលចស ើខ សយើខ

ម្រតូវចេវខរក្ជសម្រមើេទ៊ី៣ ចដលជាការេំសោគ្ដនគ្ំនិតទំ ខ២។

ទាលប់េំសោគ្គ្ំនិតអាចសក្ើតស ើខបាន ដរាបណាអាក្

អាចបសខាើតទាលប់ទ៊ី៤ “គ្ិតឈ្ា េះឈ្ា េះ” និខទាលប់ទ៥

៊ី “យល់ព៊ីសគ្

មនឱយសគ្យល់ព៊ីអក្
ា ” ជាមនេិន។ សបើពំដូសចាេះសទ ការពាោម

េំសោគ្គ្ំនិតស្សខោានឹខម្រតូវរាំខេទេះសោយសារការគ្ិតចាញ់

ឈ្ា េះសរៀខៗខ្លួន ឬការមិនម្រពមសាតប់ និខមិនម្រពមយល់ព៊ីោា។

អាក្ម្រតូវយល់ថា េមិទធ្លធ្ំៗគ្ួរឱយេ្ប់ចេ្ខទំ ខឡាយ

ដូចជាទូរេ័ពទដដ iPhone ោនតអវកាេ យនតសហាេះជាសដើម

េទធចតសក្ើតសចញព៊ីការេំសោគ្គ្ំនិតរវាខវិេក្
វ រជាសម្រចើនចដល

78
ានជំនញស្សខោា គ្ំនិតស្សខោា ចតសចេះសធ្វើការជាមួយោា និខ

េំសោគ្គ្ំនិតោាបាន។

79
៧. ទម្លាបទ
់ ៧
ី ៖

“សំឆលៀងរណារ”

សៅក្ាញខភ្ូមិោច់ម្រេោលដ៏ម្រេេ់សាអតមួយក្ាញខសខ្តតដម្រព

ចវខ េាលញ់២នក្់ចដលាន្ទេះជិតោាក្ំពខអខគយ
ញ ជចជក្ោាសលខ

សម្រកាមសដើមសឈ្ើចដលានចមក្សាខាម្រតជាក្់លាឹម។ សគ្ទំ ខព៊ីរ

ជចជក្ោាព៊ីសនេះព៊ីសនេះចូលដល់សរឿខបចនលេ រីរាខគ ក្៏ចាប់ស្តើមាន

គ្ំនិតចខ់ក្សាខេួនចារដំណាំសៅសម្រកាយ្ទេះសរៀខៗខ្លួន។ ក្៏បចនត

សដើមប៊ីសធ្វើេួនដំណាំបាន សគ្ម្រតូវកាប់សដើមអំពិលបារាំខមួយសដើមដូច

ោាសៅសម្រកាយ្ទេះសគ្សរៀខៗខ្លួន។ ចេអក្ស ើខេាលញ់សម ម្របឹខ

សម្រកាក្ព៊ីសាខ៥ម្រពឹក្ សដើមប៊ីអារសដើមអំពិលបារាំខឱយបានោច់មន

េាលញ់េក្ សម្ររេះចខ់បងាាញថាសគ្ជាមនេសឧេា ៍ និខពូចក្

សធ្វើការជាខ។ េាលញ់េក្ ភា្ក្់សៅសាខ៧ម្រពឹក្។ សម្រកាយលប

លាខមខ្រួចរាល់ សគ្ក្៏យក្រណារមក្េំសលៀខឱយមតម្រេួលបួល

80
រួចក្៏យក្សៅអារសដើមអំពិលបារាំខសម្រកាយ្ទេះសគ្។ បនទប់ព៊ីអារបាន

រយៈសពល១សាខមក្ សគ្អារោច់គ្ល់សដើមសឈ្ើបានរក្់ក្ណា
ត ល

រួចក្៏ឈ្ប់មួយចភ្លតេិន ស ើយយក្រណារសៅេំសលៀខសទៀត

បនទប់មក្សគ្អាររយៈសពលម្របា ១សាខសទៀត សគ្ក្៏បាន

េសម្រមចក្ាញខការ្តួលសដើមសឈ្ើសនេះសៅ។ ចំច ក្ឯសមវិញ រ ូត

ដល់សាខ៩ក្នលេះស ើយ សគ្សទើបចតអារសដើមសឈ្ើរបេ់សគ្ោច់ បាន

រក្់ក្ណា
ត លបសណាណេះ សបើសទេះប៊ីជាសគ្ខ្ំម្របឹខស ើខចបក្សញើេ

គ្ឃ្លរក្៏សោយ។

សម្រកាយព៊ីសឃើញេក្អារសដើមសឈ្ើោច់ស ើយ សមក្៏

និោយមក្ថា សដើមសឈ្ើឯខតូចជាខសដើមសឈ្ើោាសទ ស តសនេះ

ស ើយសទើបឯខអារឆ្ប់ោច់មនោា។ េក្ បាននិោយតបថា

ស តអវ៊ីក្៏ឯខមិនឈ្ប់េម្រាក្សដើមប៊ីេំសលៀខរណារេិនសៅ?

សម ក្៏តបថាោាោែនសពលឈ្ប់េំសលៀខរណារសទ ព៊ីសម្ររេះោាចខ់

អារវាឱយដួលឆ្ប់ៗ។

81
 សតើសរឿខសនេះម្របាប់សយើខថាសមច? សរឿខសនេះចខ់ម្របាប់សយើខព៊ី

រសបៀបសធ្វើការរបេ់មនេស ២ម្របសភ្ទ គ្ឺសគ្សធ្វើការចបបបគ្គល

“សម” សោយខ្ំម្របឹខោខខាលខ
ំ រក្សពលេម្រាក្ោែន ចតលទធ្ល

របេ់សគ្បានេសម្រមចតិចតួចបសណាណេះ ព៊ីសម្ររេះសគ្សភ្លចចំណាយ

សពលក្ាញខការេំសលៀខរណារ ចដលខ្េចបលក្ព៊ីរសបៀបសធ្វើការរបេ់

បគ្គល “េក្” ចដលសគ្សចេះចំណាយសពលេំសលៀខរណារ សធ្វើឱយ

លទធ្លដនការងាររបេ់សគ្ានទិនា្លខ្ពេ់។

សតើអ៊ីសវ ៅជាការ “េំសលៀខរណារ”(Sharpen the

saw) េម្រាប់សយើខាាក្់ៗ? សដើមប៊ីឱយការងាររបេ់សយើខានទិនា

្លខ្ពេ់ ឱយជ៊ី វិតរបេ់សយើខរេ់សៅទទួលបានភាពរីក្រាយ ាន

ម្របេិទធភាពខ្ពេ់ សជាគ្ជ័យលអ សយើខម្រតូវយក្ចិតតទក្ោក្់

េំសលៀខរណារសលើ៤ច្ាក្គ្ឺ ច្ាក្រូបកាយ ច្ាក្ចិតតគ្ំនិត ច្ាក្

អារមែ ៍សបេះដូខ និខច្ាក្បញ្ជញសាែរត៊ី (េូមសមើល រូបភាពទ៊ី៥)

82
រូបភាពទ៊ី៥៖ ការេំសលៀខរណារ

“ច្ាក្រូបកាយ” អាក្ម្រតូវានសពលហាត់ម្របា សទៀខទត់

ោខតិច ៣ដខក្ាញខ ១េបាត ៍ សោយចំណាយសពលហាត់

ម្របា ព៊ី ១ សៅ ២សាខក្ាញខ១ដខ តាមការចូលចិតតនិខភាពេម

ម្រេបដនកាយរបេ់អក្
ា ចដលានដូចជា ការសដើរ ការរត់ ការ

ច លទឹក្ ការជិេះក្ខ់ ឬការសលខសបខបខ។ល។ សម្រៅព៊ីសនេះ អាក្

ម្រតូវយក្ចិតតទក្ោក្់ពិសារអាហារានេខ្ភាពលអ ូបបចនលច្ល

83
សឈ្ើសម្រចើន ស ើយកាត់បនែយអាហារជាតិខាលញ់ និខសាច់ម្រក្ ម

ឱយបានសម្រចើន។ ការសដក្ម្រគ្ប់ម្រោន់ តាមតម្រមូវការជាក្់ចេតខដន

កាយរបេ់អក្
ា ក្៏ជាសរឿខដ៏េំខាន់េម្រាប់េខ្ភាព្លវូ កាយរបេ់

ា ម្របឈ្មចមបខមួយ ជាពិសេេេម្រាប់ជ៊ី វិតរេ់

អាក្ចដរ។ បញ្ជ

ចបបទំសនើបសៅទ៊ីម្រក្ញខ គ្ឺជំខឺសស្រេតេចដលអាចបខាឱយសក្ើតជំខឺ

ស្សខៗដូចជា ទឹក្សនមច្អម ស ើខេំរធ្ឈាម ជំខឺសបេះដូខ ជំខឺ

បាក្់ទឹក្ចិតត។ល។ ដូសចាេះស ើយ សគ្ម្រតូវរក្វិធ្៊ីស្សខៗក្ាញខការបំបាត់

ឬបនែយជំខឺសស្រេតេ ជាពិសេេតាមរយៈការហាត់ម្របា សទៀខ

ទត់ ការលំច ក្ំសានត និខការចាត់ចចខការងារនិខសពលសវលាឱយ

បានលអក្ំឱយរខេំរធ្សម្រចើន។

“ច្ាក្ចិតតគ្ន
ំ ត
ិ ” អាក្ម្រតូវចំណាយសពលអានសេៀវសៅ អតែ

បទ កាចេត ឬក្៏សាតប់អតែបទអប់រំចិតតស្សខៗ ឱយបាន ១សៅ ២

សាខក្ាខ១ដលៃ។ ការចំណាយសពលក្ត់ម្រតានូវអវ៊ីៗជាម្របចាំដលៃ េរ

សេរអតែបទ េរសេរសេៀវសៅ ក្៏ជាចំច ក្ដ៏េំខាន់ដនេខ្ភាព

ចិតតគ្ំនិតចដរ។ ជាទូសៅ ការអាននិខេរសេរនឹខជួយឱយចិតតអក្

ា

84
ានអារមែ ៍ រីក្រាយ ម្រេេ់ថាល ជាពិសេេការអានសេៀវសៅ

ចដលទក្់ទខនឹខចំ ខ់ចំ ល
ូ ចិតតរបេ់អក្
ា សេៀវសៅចដល

និោយអំព៊ីម្របវតតិបគ្គលស្ាើម ឬនិោយអំព៊ីការអភ្ិវឌ្ឍខ្លួន និខ

ភាពជាអាក្ដឹក្នំ ។

“ច្ាក្សបេះដូខអារមែ ”៍ សៅសពលចដលអាក្ចេវខរក្

មនេសចដលម្រតូវការជំនួយស្សខៗ ស ើយអាក្្តល់ការជួយដល់អក្
ា

សនេះ ឬមួយអាក្ម្រោន់ចតសាតប់សោយយល់ចិតត ានទឹក្ចិតតចខ់

ជួយរំចលក្ទក្េអក្
ា ស្សខ ឬការេំសោគ្គ្ំនិតសោបល់ជាមួយអាក្

ស្សខក្ាញខការបសខាើតគ្សម្រាខអវ៊ីមួយ សពលសនេះសបេះដូខនិខអារមែ ៍

របេ់អក្
ា នឹខទទួលបានភាពរីក្រាយ ធ្ូរសេបើយ ម្រេេ់ថាល សពញ

ចិតត និខគ្ិតថាខ្លួនានតដមល។

“ច្ាក្បញ្ជញសាែរត៊ី” សដើមប៊ីេំសលៀខរណារច្ាក្បញ្ជញសាែរត៊ី

អាក្ម្រតូវចេវខរក្គ្ តដមលជ៊ី វិត អតែន័យជ៊ី វិត សបេក្ក្មែជ៊ី វិត ឬ

សោលបំ ខដនជ៊ី វិតអាក្ ថាសតើអក្

ា រេ់សៅសដើមប៊ីអ៊ី?
វ ស ើយអាក្

85
 ច រម្រេបនឹខសោលសៅជ៊ី វិតម្របក្ប
ហានេម្រមចចិតតបំសពញក្ិចកា

សោយភាពេវិតសាវញនិខកាលហាន សពលសនេះអាក្នឹខសាគល់រេ

ជាតិដនភាពសពញចិតតក្ាញខជ៊ី វិត។ បគ្គលសជាគ្ជ័យធ្ំសធ្ខទំ ខឡាយ

ដូចជា មហាតែៈ គ្នធ៊ី សលាក្ ច លេិន ាន់សដឡា សលាក្

ប៊ីល ស គត េសមដចេខឃរាជ ជួន ណាត េទធ ចតដឹខអំព៊ី

សបេក្ក្មែជ៊ី វិតរបេ់ោត់។ ការសធ្វើេាធ្ិ វិបេសន ឬសោគ្ៈក្៏

ជាវិធ្៊ីេំសលៀខរណារម្របក្បសោយម្របេិទធភាពខ្ពេ់ក្ាញខច្ាក្បញ្ជញ

សាែរត៊ីចដរ។

86
សរុបឆសចក្តី

សយើខបានចេវខយល់អំព៊ីដំស ើរការរបេ់ចិតតមនេសជា

ទូសៅ ចដលយក្ចិតតទក្ោក្់សលើចដន២ម្របសភ្ទ គ្ឺចដនដនក្ត៊ីក្ខវល់

និខចដនឥទធិពល។ បគ្គលចដលចិតតរបេ់សគ្ចូលចិតតសធ្វើការសលើចដន

ដនក្ត៊ីក្ខវល់ គ្ឺជាម្របសភ្ទបគ្គលចដលានចិតតម្របតិក្មែ ឬមនេស

ម្របតិក្មែ។ រីឯបគ្គលចដលចិតតរបេ់សគ្យក្ចិតតទក្ោក្់ជាចមបខ

សលើចដនឥទធិពលសៅសពលានសាែនការ ៍អ៊ីម
វ ួយសក្ើតស ើខ គ្ឺជា

ម្របសភ្ទបគ្គលចដលានចិតតេក្មែនំមខ្ ឬមនេសេក្មែនំមខ្។

សរឿខរា៉ាវ ឬសាែនការ ៍សក្ើតស ើខដូចោា ចតមនេស២ម្របសភ្ទសនេះ

ម្របតិក្មែ និខស្លើយតបខ្េោា ស ើយសគ្ក្៍ទទួល្លស្សខោា។

មនេសម្របតិក្មែសធ្វើការេសម្រមចចិតតតាមការញាក្់របេ់សម្រគ្ឿខរំ

សញាច សបើសម្រគ្ឿខរំសញាចឱយេបាយសគ្េបាយ សបើសម្រគ្ឿខរំសញាច

ឱយទក្េសគ្ក្៍សក្ើតទក្េ។ សោយច ក្ មនេសេក្មែនំមខ្សគ្ដឹខថា

87
សៅចសនលេះសម្រគ្ឿខរំសញាចនិខការស្លើយតប វាានលំ មួយេម្រាប់

គ្ិតពិចារណា និខានជសម្រមើេជាសម្រចើនេម្រាប់សគ្ក្ាញខការស្លើយ

តប។ សគ្អាចពិចារណាថាសតើសគ្ចខ់បានលទធ្លអវ៊ីសចញព៊ីការ

ស្លើយតបរបេ់សគ្ ស ើយសគ្គ្ួរសរីេយក្ជសម្រមើេមួយណា។

សបើអក្
ា ក្ំពខានចិតតជាមនេសម្របតិក្មែ ចូរក្ំបារមភអ៊ី

សោយអាក្ម្រោន់ចតដឹខថា អាក្ក្ំពខានទាលប់ចបបសនេះសៅក្ាញខខ្លួន

ស ើយទាលប់ជាសរឿខចដលអាចផ្ទលេ់បរតូ បាន ឱយចតអាក្ដឹខ និខ

ពាោមចក្ចម្របវា។ ទាលប់៧ម្របការរបេ់បគ្គលស្ាើម ចដលបាន

សរៀបរាប់មក្សនេះ គ្ឺជាាោ៌ាេម្រាប់អក្
ា ក្ាញខការអភ្ិវឌ្ឍខ្លួនព៊ី

មនេសម្របតិក្មែ សៅជាមនេសេក្មែនំមខ្។

ទាលប់ទ៊ី១ ទ៊ី២ និខទ៊ី៣ ទក្់ទខនឹខការម្រគ្ប់ម្រគ្ខខ្លួនឯខ

កាលយជាាចេ់សលើចិតតរបេ់ខ្ួ លន។ ចំច ក្ឯ ទាលប់ទ៊ី៤ ទ៊ី៥ និខ

ទ៊ី៦ ទក្់ទខនឹខការសធ្វើការជាមួយអាក្ដដទ សធ្វើការជាម្រក្ញម សធ្វើ

ោខណាឱយការងារម្រក្ញមម្របម្រពឹតតសៅបានលអ បានរលូន ម្របក្ប

88
សោយម្របេិទធភាពខ្ពេ់។ ទាលប់ទ៊ី១ “េក្មែនំមខ្” គ្ឺជាទាលប់

មួយចដលអាក្សចេះស្លើយតបសៅនឹខសរឿខរា៉ាវទំ ខឡាយចដលសក្ើត

ស ើខមក្សលើអក្
ា អាចជាសរឿខលអ សរឿខមិនលអ សរឿខអាម្រក្ក្់ សរឿខ

សៅតម្រក្ហាយ។ល។ មិនថាានសរឿខអវ៊ីសក្ើតស ើខសទ ចតអាក្ចតខ

ានជសម្រមើេស្សខៗក្ាញខការស្លើយតប ស ើយអាក្ដឹខថា ជសម្រមើេ

មួយណានឹខ្តល់្លចបបណា មននឹខអាក្សម្រជើេសរីេ។ ការសចេះ

ទប់ចិតតមិនម្របតិក្មែភាលមៗ ការយក្សពលគ្ិតពិចារណា ការដឹខអំព៊ី

ជសម្រមើេស្សខៗក្ាញខការស្លើយតប នឹខសធ្វើឱយអាក្កាលយជាាចេ់ដន

សាែនការ ៍ ឬាចេ់ដនសរឿខរា៉ាវទំ ខឡាយចដលសក្ើតស ើខ

ព៊ីសម្ររេះអាក្ជាអាក្អាចក្ំ ត់លទធ្លសចញព៊ីសនេះ។ ទាលប់ទ៊ី២

“ចាប់ស្តម ឹ ព៊ីសោលសៅ” គ្ឺជាទាលប់មួយចដលជួយឱយការ

ើ សោយដខ

បំសពញក្ិចកា
ច ររបេ់អក្
ា ានម្របេិទធភាពលអ ្តល់លទធ្លពិត

ម្របាក្ដ ព៊ីសម្ររេះមននឹខអាក្េសម្រមចចិតតសធ្វើក្ិចកា
ច រ ឬេក្មែភាពអវ៊ី

មួយ អាក្ម្រតូវដឹខថាវានឹខ្តល់្លអវ៊ី វាានសោលសៅអវ៊ីឱយ

ម្របាក្ដ។ ទាលប់សនេះនឹខជួយអាក្ក្ំឱយរវល់នឹខសរឿខមិនបានការ

89
រវល់ខ្េសរឿខ ចដលអាចចំណាយសពលសចាលអត់ម្របសោជន៍

ស ើយមិនបានេសម្រមចជាលទធ្លអវ៊ីសសាេះ។ ទាលប់ទ៣
៊ី “សធ្វសើ រឿខ

ចាំបាច់ជាមន” ជាទាលប់មួយចដលជួយអាក្ឱយសចេះក្ំ ត់អាទិភាព

ដនការងារស្សខៗរបេ់អក្
ា សតើក្ិចកា
ច រណាម្រតូវសធ្វើមន សធ្វើបនទប់

និខសធ្វើសម្រកាយសគ្។ ការសចេះចាត់ចចខការងារតាមម្របសភ្ទការងារ

ចដលបនទន់ ចដលេំខាន់ នឹខសធ្វើឱយការសម្របើម្របាេ់សពលសវលា

របេ់អក្
ា ានម្របេិទធភាពខ្ពេ់ េសម្រមចបានលទធ្លសម្រចើនគ្ួរជាទ៊ី

ោប់ចិតត។

ទាលប់ទ៊ី៤ “គ្ិតឈ្ា េះឈ្ា េះ” គ្ឺជាទាលប់មួយចដលនឹខជួយ

អាក្ឱយសចេះគ្ិតដល់អក្
ា ដដទចដលនឹខេ ការជាមួយអាក្។ ទាលប់

សនេះនឹខបសម្រខៀនអាក្ឱយកាត់បនែយ ឬជម្រមញេះភាពអាតាែនិយម ួេ

ស ត ចដលជាក្តាតរាំខេទេះចមបខក្ាញខការសធ្វើការជាម្រក្ញម ឬេ

ការក្ាញខភាពជាដដគ្ូ។ ទាលប់សនេះនឹខជួយអាក្ឱយសចេះបសខាើតក្ិច ច

េ ការលអជាមួយអាក្ដដទ ជាមួយដដគ្ូការងារ ដដគ្ូរក្េ៊ី

ព៊ីសម្ររេះអាក្គ្ិតដល់អតែម្របសោជន៍អក្
ា ដដទក្ាញខការេ ការ ចដល

90
សធ្វើឱយដដគ្ូអក្
ា ទទួលយក្ និខសពញចិតតក្ាញខការេ ការយូរអចខវខ

ជាមួយអាក្។ ទាលប់ទ៊ី៥ “យល់ពស៊ី គ្ មននឹខឱយសគ្យល់ពអ

៊ី ក្
ា ”

ទាលប់សនេះានសារេំខាន់ក្ាញខក្ិចេ
ច នទន ឬពិភាក្ាជាមួយអាក្

ដដទ ក្ាញខការចេវខរក្ដំសណាេះម្រសាយស្សខៗ។ តាំ ខព៊ីវ័យក្ារមក្

សយើខានទាលប់មិនលអ គ្ឺចូលចិតតចតឱយសគ្សាតប់ និខយល់ព៊ីសយើខ

ចតសយើខមិនេូវយក្ចិតតទក្ោក្់សាតប់ និខយល់ព៊ីសគ្សទ ចដលការ

សនេះសម្រចើនបខាការមិនេបាយចិតត មិនសពញចិតត ឬឈានសៅ

បសខាើតជសាលេះក្ាញខការសធ្វើការជាម្រក្ញម ឬការជចជក្ជាមួយដដគ្ូរក្េ៊ី

ឬក្៏ជាមួយដដគ្ូជ៊ី វិត។ ការបសខាើតទាលប់សាតប់សោយយល់ចិតត

ពាោមយល់ព៊ីសគ្ជាមន សធ្វើឱយអាក្ានឥទធិពលសលើដដគ្ូេនទន

របេ់អក្
ា ស ើយរក្យេំដ៊ីអក្
ា ចដលនិោយបនទប់នឹខានឥទធ ិ

ពលខាលខ
ំ សលើដដគ្ូ។ ទាលប់ទ៊ី៦ “េំសោគ្” េំសៅសលើទាលប់ចដល

សចេះ្តល់តដមលសលើគ្ំនិតស្សខោា សោយមិនានៈថាគ្ំនិតខ្លួនឯខលអ

ោច់សគ្ លអសលើេសគ្។ ការសចេះបូក្បញ្ចូ លគ្ំនិតអាក្ដដទ ជាទូសៅ

អាក្នឹខទទួលបានគ្ំនិតលអម្របសេើរជាខគ្ំនិត ចដលសចញមក្ព៊ី

91
មនេសចតាាក្់ ស ើយជាពិសេេ សធ្វើឱយអាក្ដដទានអារមែ ៍ជា

ាចេ់ ជាចំច ក្ដនគ្សម្រាខសនេះ ដនគ្ំនិតសនេះ ស ើយសគ្សពញ

ចិតតចូលរួមអនវតតសធ្វើឱយគ្សម្រាខសនេះ គ្ំនិតសនេះទទួលបានសជាគ្

ជ័យ។ ធ្មែជាតិបានបងាាញអំព៊ីលទធ្លគ្ួរឱយេ្ប់ចេ្ខដនការ

េំសោគ្ ស ើយេមិទធ្លធ្ំៗរបេ់មនេសជាតិក្៏សក្ើតសចញព៊ីការ

េំសោគ្គ្ំនិតស្សខោា ជំនញស្សខោាចដរ។ ទាលប់ទ៊ី៧

“េំសលៀខរណារ” គ្ឺជាទាលប់មួយចដលជួយអាក្ឱយសចេះសម្របើម្របាេ់

កាយ ចិតត សបេះដូខ និខសាែរត៊ីរបេ់អក្

ា ម្របក្បសោយម្របេិទធភាព

ព៊ីសម្ររេះធ្មែជាតិកាយ ចិតត សបេះដូខ និខសាែរត៊ីម្រតូវការការេំសលៀខ

ការេម្រាក្ និខការដេខាត់ឱយម្រតឹមម្រតូវលអ សទើបានដំស ើរការ

លអ ្តល់ភាពរីក្រាយ ានេខ្ភាពលអ និខ្តល់ម្របេិទធភាពខ្ពេ់

េម្រាប់ការងារ និខការរេ់សៅម្របចាំដលៃ។

អាក្ម្រតូវចខចាំថា ភាពសជាគ្ជ័យទំ ខឡាយចតខសក្ើតស ើខ

សម្រកាយព៊ីអក្
ា បានអភ្ិវឌ្ឍខ្លួនអាក្ជាមនេសចបបណា សៅក្ាញខក្ម្រមិត

ណា តាមរយៈការបសខាើតទាលប់លៗអ សៅក្ាញខខ្លួនអាក្។ សបើអក្

ា មិន

92
អាចចក្ទាលប់មិនលអសចញព៊ីក្ាញខខ្លួនអាក្សទ ភាពសជាគ្ជ័យនឹខមិន

រត់មក្រក្អាក្ស ើយ។ អាក្មិនសពញចិតតនឹខខ្លួនឯខ អាក្ធ្ញម្រទន់

នឹខសពលសវលា អាក្ភ្័យខាលច អាក្អេ់េខឃឹម ស ើយអាក្ដដទក្៏

មិនចូលចិតតអក្
ា ព៊ីសម្ររេះអាក្សធ្វើឱយសគ្មិនចូលចិតត សគ្មិនចខ់េ

ការ សគ្មិនចខ់សៅចក្បរ។

្ទយ
ញ មក្វិញ សបើអក្
ា អាចបសខាើតទាលប់លៗអ ទំ ខ៧ម្របការ

សនេះបាន សនេះជ៊ី វិតអាក្នឹខានការផ្ទលេ់បរតូ ជាដំក្ំភ្ួន។ អាក្នឹខ

េសខាតសឃើញថា ជ៊ី វិតម្របចាំដលៃរបេ់អក្

ា នឹខានភាពរីក្រាយសម្រចើន

សពលជួបបញ្ជ
ា ឬវិបតតិ អាក្អាចសោេះម្រសាយបានងាយ ស ើយភាគ្

សម្រចើន អាក្នឹខទទួលបានឱកាេលែ៊ីបចនែមជាមួយបញ្ជ
ា ចដលសក្ើត

ស ើខ។ ការងារេ ការសៅក្ាញខក្ចនលខការងារម្របម្រពឹតតសៅបានលអ

សគ្ចូលចិតតអក្
ា សម្រចើន អាក្ានឥទធិពលសលើអក្
ា ដដទ សគ្ចខ់ជួយអាក្

សគ្ចខ់សឃើញអាក្ានការទទួលខ្េម្រតូវកាន់ចតធ្ំ។ ជ៊ី វិតម្រគ្ួសារ

អាក្នឹខ រីក្រាយ ព៊ីសម្ររេះងាយម្រេួលជចជក្ោា សចេះយល់ព៊ីោា

យល់ចិតតោា និខសោគ្យល់ោា។ ទាលប់លៗអ របេ់អក្

ា និខលទធ

93
្លចដលអាក្ទទួលបានក្ាញខជ៊ី វិតនឹខជេះសលើអក្
ា ដដទ តាមរយៈដន

ការ្តល់ជាគ្ំរូសៅក្ាញខេ គ្មន៍ សៅក្ាញខេខគមចដលអាក្រេ់សៅ។

សនេះជាការរួមចំច ក្សាបសម្ររេះម្រោប់ពូជលអៗសៅក្ាញខេខគម ចដល

ានតម្រមូវការោខខាលខ
ំ ក្ាញខការក្សាខេខគមក្មពជា
ញ មួយ ចដល

េ៊ី វិល័យ។

ជាចខសម្រកាយ អាក្ម្រតូវយល់ថា ការម្រោន់ចតដឹខអំព៊ីទាលប់

លអទំខ៧ម្របការ ចដលបានសរៀបរាប់ខាខសលើមិនម្រគ្ប់ម្រោន់សទ

ព៊ីសម្ររេះទាលប់លម
អ ិនសក្ើតស ើខសោយឯខឯខសទ។ អាក្ម្រតូវចតខ្ំម្របឹខ

ពាោមប តញ េះនិខចលទំ សទើបទាលប់លៗអ ទំ ខសនេះអាចមក្េ ា ិត

សៅក្ាញខខ្លួនអាក្បាន។ ចូរអាក្ចេវខយល់ ខ្ំម្របឹខប តញ េះ រួចស ើយ

ភាពសជាគ្ជ័យនឹខរត់រក្អាក្សោយឯក្ឯខ។

ជ៊ី វិតរបេ់អក្
ា សៅអនគ្តមិនចមនក្ំ ត់សោយអត៊ីត

កាលរបេ់អក្
ា សទ ចតក្ំ ត់សោយជសម្រមើេរបេ់អក្
ា ក្ាញខសពល

94
បចចប
ញ បនា។ េូមអាក្សម្រជើេយក្ការបសខាើតទាលប់លៗអ ទាលប់៧

ម្របការចាប់ព៊ីដលៃសនេះសៅ។

េូមអាក្ទទួលបានភាពរីក្រាយ ភាពេខ្ដម និខ

សជាគ្ជ័យសៅក្ាញខជ៊ី វិត។

95
ឯក្សារឆោង

1. Stephen Covey (1989): The 7 Habits

of Highly Effective People.

2. គ្ឹម ចាន់ណា (ចម្របេម្រមួល) (២០១៦):

ឧបនិេស័យ ៧ម្របការេម្រាប់បគ្គលស្ាើម។

និពនធសោយ Stephen Covey (1989): The 7

Habits of Highly Effective People.

3. John Maxwell (1991): The 21

irrefutable Laws of Leadership.

4. Robin Sharma (2009): Leadership

wisdom.

5. YouTube video: Stephen Covey, 7 big

rocks/productivity/time management.

96
6. Cynthia Kersey (2003): Unstoppable.

45 stories of perseverance and

triumph from people just like you.

7. John Maxwell (2004): Relationships

101.

8. John H. Zenger and Joseph Folkman

(2004): The handbook for leaders.

24 lessons for extraordinary

leadership.

9. John Maxwell (2003): Leadership

101.

10. John Maxwell (2013): The 21

indispensable qualities of a

leader. Becoming the person others

will want to follow.

97
អំពអ
ី ក្
ន និពនធ

ប ឌ ិត សាម អន
៊ី

 អនម្របធានអខគការ លូសលរា៉ានបសម្រមើពិភ្ពសលាក្ ម្របចាំ

សៅក្មពជា
ញ LWF Cambodia(2008-2010)

 នយក្ម្របតិបតតិអខគការ ជ៊ី វិតដលលលរាូ LWD

(2011-2014)

 ម្របធាននិខអនម្របធានម្រក្ញមម្របឹក្ាភ្ិបាលអខគការ MLUP

BAITONG, CCC, DPA, CCBEN

 េ សាែបនិក្បណា
ត ញេខគមចខ្ែរសដើមប៊ីចខ្ែរនិខគ្

បក្សម្របជាធ្ិបសតយយមូលោាន

 េ សាែបនិក្ម្រក្ញម នខាាតតូចចំនួនព៊ីរ។

98