You are on page 1of 31
TCVN TIEU CHUAN QU6C GIA TCVN 4509 : 2006 ISO 37 : 2005 Xuat ban [an 2 CAO SU, LUU HOA HOAC NHIET DEO - XAC BINH CAC TINH CHAT UNG SUAT-GIAN DAI KHI KEO Rubber, vulcanized or thermoplastic — Determination of tensile stress-strain properties HA NOI - 2008 TCVN 4509 : 2006 Loi néi dau ‘TCVN 4509 : 2006 thay thé TCVN 4509 : 1988, TCVN 4509 : 2006 hodn toan tuong ducng voi ISO 37 : 2005. TCVN 4509 : 2006 do Tiéu ban ky thuat tiéu chudn TCVNITC4S5/SC2 Cao su - Phuong phap thir bién soan, Téng cuc Tigu chuén Do lutng Chat lugng dé nghi, 89 Khoa hgc va Céng nghé ban hanh. Tiéu chudn nay duge chuyén déi nim 2008 tir Tiéu chugn Viat Nam cing s6 hiéu thanh Tiéu chudn Quéc gia theo quy dinh tai Khon 1 Diéu 69 cia Luat Tiéu chudn va Quy chudn ky thuat va dim a khoan 1 Biéu 6 Nghi dinh s6 127/2007/ND-CP gay 1/8/2007 cla Chinh phil quy dinh chi tiét thi hanh mat s6 digu cia Luat Tiéu chudn va Quy chun ky thuat. TIEU CHUAN VIETNAM . TCVN 4509 : 2006 Xuat ban lin 2 Cao su, luu hoa hoac nhiét déo — Xac dinh cac tinh chat tng suat-gian dai khi kéo Rubber, vulcanized or thermoplastic - Determination of tensile stress-strain properties 14 Pham vi dp dung Tiéu chudn nay qui dinh phucng phap xac dinh cc tinh chat ting suat-gidn dai khi kéo cla cao su luu hod va cao su nhiét déo. Cac tinh chat duge xe dinh la 6 bén kéo, d6 gidn dai khi dit, (ng suat tai 46 gin dai xac dinh, 66 gian dai tai img suat xac dinh, ding sudt tai dim bign dang va dO gidn dai tai diém bién dang Phép do img suat va gidn tai diém bién dang chi ap dung déi véi mét sé cao su nhiét déo va mét vai hdn hyp xae dinh khac. 2. Tailigu vién dan Cac tai ligu vin dan sau day [a rét cn thiét khi ap dung tigu chuan nay. Déi véi cdc tai liu vién dan ghi nam ban hanh thi 4p dung ban duge néu. Déi véi cdc tai ligu_vién dan khong ghi nam ban hanh thi ap dung phién ban méi nhat, bao gém ca cac ban sla déi (néu cd). 10 5893 Rubber and plastics test equipment - Tensile, flexural and compression types (constant rate of traverse) - Specification [Thiét bi thir cao. su va chat déo - Cac loai thiét bi kéo, udn va nén (t6c 46 kéo khéng déi) - Yéu cdu ky thuat). ISO 23529 : 2004 Rubber - General procedures for preparing and conditioning test pieces for physical test methods (Cao su - Cac qui trinh chung dé chudn bi va diéu hoa mau tht cho phuong phap this vat ly). TCVN 4509 : 2006 3. Thuat ngit va dinh nghia Trong tiéu chuén nay dp dung cdc thuat ngif va dinh nghia sau. 34 Ung suat kéo (tensile stress) s Ung suat gay ra dé kéo dai mau thi. CHU THICH Buse tinh Ia tue tac dung lén mét don vi din lich cla mat ct ngang ban déu cla chiéu dai thi 32 6 gian dai (elongation) E D6 gidin khi kéo, bidu thi bang phan tram cla chiéu dai thi, tao ra bdi ding suat kéo trong mau the. 3.3 Cudng dé kéo (tensile strength) TS Ung suat kéo Ién nhat ghi dude khi kéo dai mu thi dén diém dct. CHU THICH Xem Hinh 1a) dén 1c). 34 Cutng dé kéo ditt (tensile strength at break) TS, Ung suat kéo ghi dugc tai thoi digém mau dit. CHU THICH 1 Xem Hinh 1a) 4én 16) CHU THICH 2 Cac gia tri TS va TS, c6 thé khéc nhau néu, sau khi bién dang tai S,, dO gidn dai tiép tuc tang va kém theo giam (mg sudt, dan dén TS, thdp han TS (xem Hinh 1¢)). ° 3.5 § gian dai khi dt (elongation at break) E D6 gidn khi kéo trén chiéu dai thts tai diém aut CHU THICH Xem Hinh 1a) d8n tc) TCVN 4509 : 2006 1S = TS, a) & OE s TS 21S, y Sy ») E AE s 5, z 1s TSs ° ef € Chai giai E 46 gian ai 8, ting suat kéo tai diém bign dang E, dO glan cai khi det. TS cung a3 kéo &, 6 gidn dai tai diém bién dang TS, — cudng d6 kéo dit Sing suat kéo Y dim bién dang Hinh 1 - Minh hga cac thuat ngir kéo TCYN 4509 : 2006 3.6 ‘D9 gia dai tai tng suat x4c dinh (elongation al a given stress) &, D6 gidn khi kéo trén chiéu dai this khi mAu this chiu mét Ging suat kéo xac dinh. 3.7 Ung suat tai dé gian dai xac djnh (stress at a given elongation) Se Ung suat kéo phai cé trong chiéu dai this dé sinh ra mét 46 gin dai xac dinh. CHU THICH Trong céng nghigp cao su, dinh nghia nay duce bist rong rai voi thuat ng “modun’, va dn than Wanh nhém Kn v6i cach sit dung “modun” khéc biéu thi 46 déc dudng cong ung sudt-gidn tai 46 gian dai nhat dinh. 3.8 Ung suat kéo tai diém bign dang (tensilé stress at yield) Ss, Ung sudt kéo tai diém dau tién tran dudng cong ting suat-gidn, dé cd sy tang dé gin ma khong co sy Lang ting suat, CHU THICH Bigu nay tang dng hoae véi mot diém cba gc udn [xem Hinh 1b)] hoc véi diém cue éai (xem Hinh 7¢)). 3.9 D8 gidn dai tai diém bin dang (elongation at yield) é ? Ung suat kéo tai diém dau tién trén dudng cong ng suat-gidn, 8 d6 sy tang dé gin khang kém theo su tang tng suat. CHU THICH Xem Hinh 1b) va 1c). 3.10 Chiéu d: hit cila mau hinh qua ta (test length of a dumb-bell) Khoang cach ban dau gitta cdc diém qui chiéu trong pham vi chiéu dai phan hep cla mot mau thy. hinh qua ta duge sir dung dé do d6 gian da CHU THICH Xem Hinh 2 TCVN 4509 : 2006 4 Nguyén tac Mau. thi tiéu chun, cé hinh qua ta hoa hinh vong xuyén, duge kéo trong may thit kéo tai mot téc d6 kéo khong di cla kep déng hoac pull truyén dong. Sé ghi lye va dO gidin dai duge ghi lar theo yéu cau trong Iie mau tht? duge kéo lién tue va khi mau thir dit. 5 Téng quan Mau thi hinh qua la va hinh ving xuyén khéng nhat thiét cho cac gid tr| nhu nhau déi vai cc tinh chat (ing suat-gian dai tuong img cia mau. Bé chil yéu la do dé gin trén mat cat ngang trong vong xuy8n bj kéo khéng déng déu. Yéu t6 thit hai [a c6 suf tén tai clla “thé” lam cho qué ta dua ra cdc gid tri khac nhau tuy thuge vao chiéu dai cla mau qua ta song song hay vuéng géc véi thé. Cac diém chinh due fuu y khi Iva chon gia mu hinh vong xuyén va mau qua ta nhu sau: a) Cuang 46 kso Mau hinh qua ta duge wu tign hon dé xac dinh cudng dé kéo. Mau hinh vong xuyén cho gid tri thap hon, d6i khi thap hon rt nhiéu so vai mau hinh qua ta. b) Dé gidn dai khi dit Mau hinh vong xuyén cho gia tri xép xi nhu mau hinh qua ta, véi diéu kién 1a: 1) dé gidn dai cia mau hinh vong xuyén duge biéu thi bang phan tram cila chu vi bén trong ban déu, va 2) mau hinh qua ta dugc ct vudng géc véi thé néu thd hién dién & mite dé dang ké. Phai sit dung mau hinh qua ta néu c4n nghién cifu anh hudng cla thd ma mau hinh vong xuyén khéng phil hop. ) B6 gidn dai tai img suat xdc dinh va img suat tai dé gin dai xac dinh ‘Théng thuéng mau hinh qua ta I6n hon (kiéu 1, 2 va 1A) duge uu tién. Mau hinh vong xuyén va qua ta cho cac gia tri xp xi nhu nhau min la 1) 46 gin dai cia mu hinh vong xuyén dude biéu thi bang phan trém cila chu vi trung binh ban dau, va 2) v6i mau hinh qua ta Idy gid tri trung binh cdc mau ct song song va vuéng géc vai thé néu nhu thé hién dién 6 mic 46 dang ké. Trong phép thit ty dong mau hinh vong xuyén 6 thé va dung han vi dé bao quan cdc mau thir va dé xac dinh ting suat tai dé gidn cho trude. © TCVN 4509 : 2006 d) Mau thi thu nho co thé lam cho gid tri cudng dé kéo va dé gian dai khi dit khac nhau dai chut, thuéng cao hon, so vdi cae m&u thir én hon C6 bay kiéu mau thi, céc kigu hinh qua ta 1, 2, 3, 4 va 1A va kiéu hinh vong xuyén A qua thu duge 461 véi mét vat ligu nhat dinh thuéng khac nhau (thong thudng) va 8 (thu nhd). do kigu cia mau tht duge st dung, béi vay cac két qua thu duge déi véi cac vat liéu khdc nhau khéng thé so sanh dude trif phi sty dung cing kiéu mau thi’. Mau thi qua ta kiéu 3 va 4 va mau tht’ hinh vang xuyén kiéu B chi duge sit dyng khi khong dU vat lidu cho mau tht Ién hon. Nhing mau thi nay dc biét phi hgp cho thi nghiém san phadm va dug sit dung trong tigu chudn san phém nhat dinh, vi dy mau thir hinh qua ta sé 3 duge str dung cho thit nghiém vong 6ng va cap. Cac két qua cé6 thé bi Anh hung néu cdn phai mai mau va diéu chinh 46 day khi chuan bi mau thu. 6 thir 6.1 Mau thi hinh qua ta Mau thi hinh qua ta cé hinh dang duge mé t3 trong Hinh 2. Cha gidi 1. Chiéu dai thi (xem Bang 1) Hinh 2 - Hin dang cia mau thif hinh qua ta 86 day chun cia phan hep phai la 2,0 mm + 0,2 mm déi vdi cdc kidu 1, 2, 3 va 1A va 1.0mm +, 0,1 mm déi vai kiéu 4, Chigu dai this phai phi hop véi Bang 1 Cae kich thudc khac ola mau hinh qua ta phai dudc tao ra theo khuén rap thich hgp (xem Bang 2). D6i véi mau Khéng tigu chudn, vi du nhiing, mau duge lay tir thanh phém, 46 day Ién nhat cla phén hep phai la 3,0 mm d6i véi cdc kigu 1 va 1A, 2,5 mm déi véi cac kigu 2 va 3 va 2,0 mm di vai kiéu 4. 10 TCVN 4509 : 2006 Bang 1 - Chiéu dai thi cua hinh qua ta Kigu mau thir Kigu 4 Kiguia | Kidu2 Kiéu 3 Kiéu 4 Chiéu dai th (mm) 25405 20 +0,5* 2040,5 1020.5 10205 * Chigu dai thirkhéng duge vust qua chiéu dai phan hep cia mau this (kich thuéc C trong Bang 2) 6.2 Mau hinh vong xuyén Mau thi hinh ving xuyén kiéu tigu chudn A phai cd duéng kinh trong la 44,6 mm + 0,2 mm. Chiéu day trung binh quanh truc va chiéu réng trung binh toa trdn quanh truc phai la 4 mm + 0,2 mm. Chiéu réng tod tran trong pham vi hinh vong xuyén khong noi nao dugc phép Iéch khdi gid tri trung binh nhiéu hon 0.2 mm va chiéu day quanh truc trong pham vi hinh vong xuyén khéng noi nao due phép léch khdi gié tr trung binh nhiéu han 0,1 mm, Mu thir hinh vong xuyén kiéu tiéu chudn B phai co dudng kinh trong la 8 mm + 0,1 mm. Chiéu day trung binh quanh truc va chiéu réng trung binh tod tron quanh truc phai la 1mm + 0,1 mm. Chiéu rong tod trén trong pham vi hinh vong xuyén khong nai nao dutsc phép léch khéi gid trj trung binh nhiéu hon 0.1mm, 7 Thist bi 7.4. Khuén rap va may cat ‘T&t c& Khun rap va may cat sit dung phai phi hgp véi ISO 23529. Khuén rap 4é tao thanh hinh qua ta cé kich thuéc theo Bang 2 va Hinh 3. Sai léch tai mat diém bat ky doc theo chiéu rong phan hep cia khuén rap theo hudng song song khéng Ién hon 0,05mm. ‘Gi véi phugng phdp cat mAu thif hinh vong xuyén loai B, xem Phy luc A. 7.2. Dung cy do chiéu day ‘Thiét bi do chiéu day cia mau thi qua ta va chiéu day quanh truc cia mau thf hinh vong xuyén phai : 2004, phi hgp vdi thiét bi str dung trong phuang phap A cila ISO 2352: Thiét bi do chiéu rng tod tron cia mau thi’ hinh vong xuyén phai tuong tu nhu trén, ngoai tri tam tig xiic va tdm d& phai cé hinh dang khép véi dé cong ciia hinh vang xuyén. "1 TCVN 4509 : 2006 Kich thuéc tinh bang milimét 2 Chi gidi + Phung phap c6 dinh 48 khép véi may 2 Dau catrap 3. Ludi dao CHU THICH Béi véi kich thuéc A dén F, xem Bing 2. Hinh 3 — Khuén rap mau thif hinh qua ta Bang 2 - Kich thude cia khuén rap mau thir hinh qua ta Kich thuéc tinh bang milimét [ Kich thude Kidut | Kiguia | Kidu2 | Kigus | Kkidua A. Chiéu dai téng thé (nhd nhdt)* | 115 100 75 50 35 B Chiéu rang dau khuén 26,041 25,021 12,541 85405 6+05 © Chiéu dai phan hep 3342 20° 2541 1641 12205 D Chigu réng phan hep 6s 5204 4201 4401 2201 Ban kinh chuyén tiép phia ngoai 1424 W414 a+os | 75205 | 320.1 F Ban kinh chuyén tiép phia trong 2542 222 12,541 10405 | 3201 L L = C6 thé can chiéu dai tng thé 16n hon é& dam bdo rang chi c6 hai dau mau hinh qua ta duge tiép xue vai tay kep ctia may, tranh hign tugng “dt vai". 12 TCVN 4509 : 2006 7.3. Thiét bj do dd con Thidt bi do d®-cén higu chudn hoac thiét bj thich hgp khac duge si dung dé do dudng kinh trong cila mau thi’ hinh vong xuy&n. Thiét bi phai co kha n&ng do duéng kinh vai sai sé khdng |én hon 0,01 mm. Cé thé st dung phuong tién khac dé do mau this hinh véng xuyén nhung phai tranh jam thay 461 dang ké kich thuée dude do. 74 May thir kéo 7.4.1 May tht! kéo phai phi hgp vai cdc yéu cau cia ISO 5893, 6 dé chinh xac do lye phi hop cap 2. Dung cu do d6 gian, phi c6 d6 chinh xdc phi hgp vai c&p D déi véi mBu qua ta ki6u 1, 2 va 1A va mau thi hinh vong xuyén kiéu A, va cdp E déi véi qua ta kigu 3, 4 va mau thd hinh vong xuyén kigu B. May phai cé kha ning van hanh tai t6e d6 kéo tdi 100 mmiphut, 200 mmvphut va 500 mmiphat, 7.4.2. Déi voi phép thir 6 nhiét dé khac vdi nhiét dé tiéu chuan phong -hi nghiém, buéng khdng ché nhi@t én dinh thich hgp phai duge lap vao may thit kéo. Ap dung huéng dan trong ISO 23529 dé dat dugc nhiét 46 nang cao hoac duéi binh thueng. 8: Sé lugng mau thir Phai c6 it nhat ba mau thir duge kiém tra. CHU THICH Sé lugng mau thir phai duoc quyét dinh truéc va vige str dung nam mau thir sé cho 49 khong dm bao do nhé hon so véi phép thi vol ba mau thit. 9 Chuan bi mau thir 94. Mau hinh qua ta Mu hinh qua ta dusc chudn bi theo phucng phap thich hgp mé ta trong ISO 23529. Mau hinh qua ta phai duc cat song song vdi thé cila vat liu tri phi anh huéng cla thé da dude nghién citu, trong truéng hop dé bd mau hinh qua ta cing phai dugc cat vudng géc véi thé. 9.2. Mau hinh vong xuyén Mau this phai duge chudn bj b&ng-cach cét ho&e dét, str dung phuong phap thich hop dugc mé ta trong ISO 23629, ho&c bang cach duc khudn. TCVN 4509 : 2006 10 Didu hoa mau va mau thir 10.1. Thai gian gitta wu hoa va thir nghigm i véi tat c& ce muc dich thi, thai gian t6i thidu tu khi lu hod dén khi thir nghiém phai la 16 gic. ‘B6i vdi phép thir khong phai [a sn pham théi gian tdi da tir khi Ivu hoa dén khi thts nghigm phai la 4 tuan, d6i voi danh gia dé so sanh, cdc phép thir phai duge thuc hién sau cing khoang théi gian abu nhau. ‘D6i véi phép thir san phdm, théi gian tir khi Iuu hoa 4én khi thi; nghiém khéng qua 3 thang. Trong truéng hop khac, phép thir phai dude thc hién trong vong 2 thang ké tir ngay nhan san phém cla khach hang, 10.2 Bao quan mau va mau thir Mau va mau:thit phai dugc bao vé cang tranh duge tat ca cae anh hudng gay hai trong khoang thoi gian giv Iuu hod va thir nghiém cang tét, vi du mu phai dugc bao vé tranh anh sang va nhiet 10.3 Biéu hoa mau Diéu hoa tat ca cac mau it nhat 3 gid trudc khi cat mau thi, tris mau ti latex, theo ISO 23529 6 nhiét d6 tiéu chun phdng thi nghiém, khdng cé su kiém soat 46 dm. Digu hoa tat cd cac mau til latex it nhat 96 gid trude khi ct mau thit, theo ISO 23529 6 nhiét 46 tiéu chudn phéng thi nghiém, 6 sy kiém soat d6 4m. 10.4 Biéu hoa mu thir Diéu hoa tat cd cdc mau thir theo ISO 23259. Néu phai mai khi chun bi m&u, khoang thdi gian giv khi mai va thir nghiém khong dude it han 16 gid va khong qua 72 gid 6i vai cac phép this 6 nhigt d6 tiéu chudn phong thi nghigm, néu mau dude cat ra ti mau this 4a diéu hoa ma khéng cn phai mai tiép thi c6 thé kiém tra ngay. Néu cén mai m&u thém, phdi dé Giéu hoa thai gian ti thigu 1a 3 gid 6 nhiét dé tiéu chun phéng thi nghiém. ©4i voi cdc phép thir é nhiét 6 khac voi nhiét é6 tigu chun phong thi nghiém, mau thir phai duge igu hod & nhiét dé thir trong thé! gian 40 d& mau thit chdc chn dat duge trang thai can bang theo ISO 23529 (cing xem 7.4.2) 14 TCVN 4509 : 2006 44 Ghi ddu mau thi hinh qua ta Néu sit dung dung cu do dé gidn khéng tigp xuc, dénh déu mau thir hinh qua ta véi hai diém qui chigu dé xac dinh chiéu dai thir nhu da qui dinh trong Bang 1, dung vat danh dau thich hgp. Khi danh ddu khéng duge kéo cang mau thit ‘Duéng ké anh du trén phén hep cia mau tht’, nhu chi ra trong Hinh 2, nghia la G mat khodng cach bang nhau tinh tirtam cila mau thir va vudng géc véi truc doc cia mau thir. 12. Cach do mau thir 12,1. Mau thir hinh qua ta Bo chiéu day tai diém gidfa va & hai ddu danh déu ota chiéu dai this bang dung cu do chiéu day. Gia tri trung binh cla ba phép do duce ding dé tinh dién tich mat cat ngang. Trong mau hinh qua ta bat ky, khng mét phép do nao trong ba phép do chiéu day phén hep chénh Iéch Ién hon 2 % chigu day trung binh. Chiéu rong cla mau thir duge ldy la khong cach gia céc canh cat cla khuén trong phén hep, va khoding céich nay phai dugc do theo ISO 23259, c6 46 chinh xac 0,05 mm. 12.2. Mu thir hinh vong xuyén Bo chiéu réng tod tron va chiéu day quanh truc tai sau vi tri cd khoang cach xp xi bang nhau quanh hinh tron. Gia tri mau do trung binh ctia mdi b6 dude diing dé tinh dién tich mat cat ngang. Duéng kinh trong due do chinh x4c dén 0,1 mm. Tinh chu vi bén trong va chu vi trung binh nhu sau: Chu vi bén trong = x duéng kinh trong Chu vitrung binh = x (dudng kinh trong + chigu réng tod tran) 12.3. Chiéu day trung binh ‘B6i vai mau thi hinh qua ta, chiéu day phan hep cla ba phép do khéng duoc chénh léch qua 2 % 0 véi chiéu day trung binh, Néu hai nhém mau thir dang duc so sanh thi chiéu day trung binh ce méi nhém phai nam trong pham vi 7.5 % chiéu day trung binh cla hai nhom. 13 Cach tién hanh 13.1. Mau thir hinh qua ta ‘Bat mau thir vao may thir kéo, dam bao rang céc dau mau dude kep ddi xing sao cho siic cng phan bé déng déu trén toan bd mat cdt ngang. Néu cén, lp thém dung cy do 46 gidn. Khdi dong TCVN 4509 : 2006 may va gidm sat lién tuc su thay déi chiéu dai thir va lye trong suét phép thir voi dd chinh xac + 2% hoac theo yéu cdu phis hgp digu 15. Téc 46 danh nghia cla kep di chuyén phai la 500 mm/phitt 461 v6i mau thi’ kigu 1, 2 va 1A va 200 mm/phitt d6i v6i mau thd kiu 3 va 4. Néu mau thif nao bi dit phia ngoai phn hep hodc bién dang khac thudng phia ngoai cl (xem Hinh 2) phai bi loai bé va lap lai phép thir véi mau thir mdi. CHU THICH Khi thyc hién phép do truc quan, cén quan sat that chinh xac. 13.2. Mau thir hinh vong xuyén at mau th cd ste cang nhd nhét quanh 2 banh xe. Khdi dong may va giém sat lién tuc khodng cach giila cdc banh xe va tang (ing suat trong sudt phép thit véi do chinh xac + 2 % hoae theo yéu edu phi hgp digu 15, Téc d6 danh nghia cia puli truyén dong phai 1a 500 mm/phit 461 voi mau thir kigu A va 100 mm/phat déi voi mau thir kiéu B. 14. Nhiét do thir Thong thudng phép thi dugc thyc hién & mot trong nhiing nhiét 6 tieu chudn phdng thi nghiém qui dinh trong ISO 23529. Khi céin do & nhimg nhiét 46 khac, phai Ilya chon nhiét d6 tir danh muc cdc nhiét d6 uu tién 44 néu trong ISO 23529. 15 Tinh két qua 15.1. Mau thir hinh qua ta Cuéng a6 kéo TS, biéu thi bing megapascal, dugc tinh theo cing thie Cuéng d6 kéo dit TS,, biéu thi bing megapascal, dugc tinh theo cng thie F, Ts, = W, D6 gian dai khi dit E,, biéu thi bang phan tram, duge tinh theo céng thi = 100(, = Lo) 16 TCVN 4509 : 2006 iéu thi bang magapascal, dugc tinh theo c6ng thic ‘Ung suat tai d6 gian dai xac dinh, S,, 6 gidn dai tai (ing sual xac dinh, E;, biéu thi bang phan tram, due tinh theo céng thie 400(4, ~ by) Ung suat kéo cng tai diém bién dang S,, bigu thi bing megapascal, dude tinh ti lve ghi dude tai diém bién dang theo céng thie Rha D6 gidn dai tai diém bién dang, &,, biéu thi bang phan tram, duge tinh theo céng thie toot, ~ Ly) ty Trong cac céng thitc 44 cho 6 trén, cc ky hiéu duc sit dung cé nghia sau: F, la lite ghi duac tai diém dif, tinh bang niuton; F, la lye ghi duge tai d& gin xéc dinh, tinh bang niutan; F, la lyc l6n nh&t ghi duge, tinh bang niutan; la luc ghi dugc tai diém bién dang, tinh bang niuton: m Ly la chiéu dai thi ban du, tinh bang milimét; L, la chiéu dai thir tai diém ait, tinh bang milimét; Ls la chiéu dai thd tai dng suat xac dinh, tinh bang milimet 1, la chiéu dai ther tai diém bién dang, tinh bang milimét; la Ging suat yéu cau, tinh bang megapascal; t la chiéu day cia chiéu dai thi, tinh bang milimét; W_ __lachiéu réng phan hep cla khuén, tinh bang milimét. 7 TCVN 4509 : 2006 15.2, Mau thir hinh véng xuyén Cutng d6 kéo TS, biéu thi bang megapascal, tinh theo céng thic Fa 1s = 3 ‘Cudng 46 kéo dit TS,, bigu thi bang megapascal, tinh theo céng thie 1s: fe Ww, D6 gian dai khi dit &,, bigu thi bang phan tram, tinh theo céng thife 100(zd +2, ~C,) c Ung suat tai d6 gidn dai xac dinh, S,, biéu thi bang megapascal, tinh theo céng thic Khodng cach, tinh bing milimét, gia hai tam-ciia banh xe tucng dng véi mot d6 gian dai xc dinh L., tinh bang milimét, dug tinh theo céng thie 6 gian dai tai Ung suat xac dinh, Es, biéu thi bang phan tram, tinh theo céng thie 100(md +2L, -C,) ¢, E, Gid tricia Iye F,, tinh bang niutan, tang ting vai ting suat yéu cau, dudc tinh theo céng thie F. S.W, Ung suat kéo cang tai diém bién dang S,, biéu thi bang megapascal, duge tinh theo céng thie 6 gidn dai khi dt, E,, biéu thi bang phan tram, ducc tinh theo céng thie 100(m/+2z, -C,) a 18 TCVN 4509 : 2006 Trong cac cong thie a cho 6 trén, cdc ky hiéu duge sir dung cé nghia sau: ¢ Cn 7m m - r # t w ta chu vi bén trong ban dau ciia hinh vong xuyén, tinh bang milimét; la chu vi trung binh ban édu cia hinh vong xuyén, tinh bang milimét; 1a dung kinh puli, tinh bang milimét; la €6 gin dai xac dinh, bigu thi bang phan tram; 1a lye ghi duge tai diém dit, tinh bang niuton; 1a luc ghi duge tai d6 gin xac dinh, tinh bang niuton; Ia luc 16n nhat ghi dugc, tinh bang niuton; la lye ghi duge tai diém bién dang, tinh bang niuton; la khoang cach giita tm puli tai diém di, tinh bang milimét; la khoang cach gia tam puli tai Ging suat x4c dinh, tinh bang milimet; 1a khoang cach giifa tam puli tai diém bién dang, tinh bang milimét; 1a ng suat yeu cu, tinh bang megapascal; la chiéu day quanh tryc cla hinh vong xuyén, tinh bang milimét; la chiéu rng toa tron olla hinh vong xuyén, tinh bang milimét. 16 Bieu thi két qua Khi co trén mét tinh chat ng suat - gidn dai duge xac dinh vai cling mot mau thi, dif ligu phép thir phai duge xit ly voi tu cach [a cae dif igu cho timg chi tiu thu duge khong Ié thuge nhau va két qua tinh toan duge la két qua cila mi chi tiéu riéng biet. Trong tét ca cac tru’ng hap, phai bao céo gié tri trung binh cho méi chi tiéu 17 Bao-cio thit nghiém Bao céo this nghiém bao gém cdc thong tin sau: a) vién dan tiéu chugn nay; b) cae chi tiét vé mau va mau the; 1) mtd ddy di va nguén gée vé mau, 2) cdc chi tiét thanh phén va diéu kién Ivy hoa, néu c6, 3) mé t& mau th: 19 TCVN 4509 : 2006 = phuong phap chuan bi mau thd (vi dy mai mau), loai mau thir, chiéu day trung binh, = huéng duge cat lin quan dén cac thé trong mau tht: qua ta, cc) chi tiét phép thir 1) nhiét d6 phép thi, néu nhiét 46 khac véi nhiét 46 tiéu chudn phong thi nghiém, va 46 dm tuong déi néu can, 2) _ngay, thang thir nghiém, 3) cac thao tac khac vdi qui dinh ciia tiéu chudn nay; d) _két qua thi nghiém, nghia la cac gid tri trung binh cla cdc tinh ch&t dugc xac dinh, tinh theo diéu 15, 20 TCVN 4509 : 2006 Phu luc A (tham khdo) Chuan bj mau thi hinh -véng xuyén kiéu B Hinh vong xuyén duge cat bang may cat quay c6 téc dé 400 vong/phut va dude gan mat gia do 8c biét dé lp cdc IuGi dao (xem Hinh A.1). Cac lu@i dao duge béi tron bang dung dich xa phong va thudng xuyén dude kiém tra 66 sac, sur hu hai, v.v... Mau phai dudc bao toan trong khi cat bang thiét bi duge chi ra trong Hinh A.2. 21 TCVN 4509 : 2006 Kich thuée tinh bang milimét Cha gidi 4 Canh kep cho Iv@i dao (kich thutic A khang {6i han) Hinh A.1 - Dung cu dac biét giir cac tudi dao di chuyén TCVN 4509 : 2006 Kich thuéc tinh bang milimet cha gla 1. Tai chan bdo vé cdc ngén tay cho nguai diéu khién 2 Tim euge cét Hinh A.2 - Dung cy dé giir tm cao su TCVN 4509 : 2006 Phu luc B (tham khao) B chum B.1_ Téng quan 6 lap lai va dé tai lp cla phuong phap dugc tinh toan dya theo ISO/TR 9272 : 2005. Dir ligu goc duge xif ly theo cac qui trinh da mé ta trong ISO/TR 9272 : 2005 déi vai cac 86 ligu nam ngoai mic c6 y nghia 5 % va'2 %. B.2. Chi tiét cae chung trinh tht nghiém B.2.1. Thiét lp hai chung trinh thts nghigm lién phéng thi nghiém (ITPs). ITP thir nhdt vao nam 2001 nhy sau: Ba hén hgp khac nhau cia NR, SBR va EPDM dusc sir dung cho phép thi! kéo. Két qua thir nghiém cia phuong phap thit a gia tri trung binh cla nm phép do riéng biét di voi mot trong nhing tinh chat duge chi duéi day. Téng cong 23 phéng thi nghiém trén & quéc gia tham gia vao chudng trinh. ITP théf hai vao nam 2002 nhu sau Mot hén hgp NR duge sit dung cho phép thir kéo. Céng thie hén hgp gidng nhu hén hop NR da sir dung trong ITP thir nhat. Téng cong 17 phong thi nghiém trén 6 quéc gia tham gia vao chuong trinh, Cac mau thi cao-su da duc chuan bi hoan thién duge gifi téi-méi phong thi nghiém dé danh gia trong cing cac ITP véi 46 chum cap 1. B.2.2 Cac tinh chat thir nghiém duge tinh 1a cutng 6 kéo dt (TS,). 49 gin dai khi dit (E,), ting suat tai d6 gidn dai 100 % (Syoo) va Ung suat tai dO gidin dai 200 % (Szec)- 8.2.3 Ba kiéu mau hinh qua ta 1, 2 va 1A dugc thi nghiém. Kiéu 1 dugc thir nghiém véi hai chiéu dai thir duge danh dau la 20 mm va 25 mm trong ITP thir nhdt, nhung déi vai ITP thé hai chi thir vol mgt mau ther c6 chiéu dai this 25 mm. 24 TCVN 4509 : 2006 B.3 Két qua déchym Cac két qua tinh 46 chum dude cho trong cac Bang B.1, 8.2, 8.3 va B.4. Céc Bang B.1, 8.2 va B.3 chi két qua ca ITP this nhdt tuong Ging cho cac hén hgp NR, SBR va EPDM. Bang B.4 chi két qua cia ITP thiv hai cho hén hgp NR. Cac biéu tuang sit dung trong cdc bang nay duce dinh nghia nhu sau: = 6 l&p lai, tinh b&ing don vi do; (0) = 46 lap lai, tinh bang phan tram (tuong déi); R= 66 tai lap, tinh bang don vj do; (R) = d6 tai lap, tinh bang phan tram (tong di). Bang 8.1 - D8 chym cho hén hgp NR (ITP thir nhat) ronan [*#afennn| oucvewnonon| EERE [wn AS chigu daitha | N= 23*2= 48 r | « R ® Kigu 1/20 mm 34,25 1,10 3,20 3,35 979 ry | fie 25 mm 34,7 150 | 4a7_ | 249 (| 729) Kigu 2720 mm 31,93 1,25 3.93 2,85 8.94 Kidu 14/20 mm 3408 | _007 191 2,63 754 Kidu 1720 mm 671 42,1 62 | 872 a2 | é Kidu 1/25 mm 670 66,3 9,89 63,1 oat | * Kigu 2/20 mm 651 "298 4.60 60,5 9.29 Kidu 1A/20 mm 687 29,9 4.35 57.8 ast | kigu 1/20 mm 1,83 0.18 10,00 0,38 19,50 5 Kigu 1/25 mm 1,86 0,12 673 0,32 47.24 = Kigu 2/20 mm 1,84 0,15) 8,33 0,40 2495 | Kigu 14/20 mm 1,89 0,07 3,90 0,28 14,81 Kigu 1/20 mm 1449 0,45 10,08 0,85 18,97 | Kigu 1725 mm 4,42 0,52 11,82 077 17.36 a Kigu 2/20 mm 4.39 0,39 879 0.87 19,96 Kigu 14/20 mm 4.58 0,38 8,25 0,70 15.26 TCVN 4509 : 2006 Bang B.2 - Bd chym cho hén hgp SBR (ITP thir nhat) . | Bolgpiaitrong | ‘DO tai lap Tinh erat | Kiéu hey? abn Gia tr] trung binh phong thi nghiém _ | lién phong thi nghiém eri ae | N= 282 = 46 7 0 a] | Kidu 1720 mm 24,87 1.48 5.94 2.12 853 | Kidu 1/25 mm 24,80_ war | 474 2.58 | 1047 | ; ™ Kidu 2/20 mm 24,38 1,82 622 |. 2.84 11.65 Kigu 120mm | __ 24,70, 4,01 att 2.38 Kigu 1/20 mm “487 29,3 640 | 390 é Kidu 1/25 mm 458 314 6.85 318 Kidu 2/20 mm 462 32,9 712 | 48.2 | idu 14/20 mm 459 qo | 308 | att , Kigu 1720 mm 2.64 0,20 7.46 0st Kid 1725 mm 2.81 0,20 7.52 0.4 4 Kigu 2/20 mm 2.86 0,24 aa -| 0s7 | 1 Kigu 14720 ran 265 010 | 3.87 043 Kidu 1/20 mm 7.76 0.59 7.62 128 | 3 Kid 1/25 mm 7.74 0.47 6.08 0.94 me Kigu 2/20 mm 7.68 0.56 7.31 1,48 I kigu 14/20 mm 7.81 L045, 5,74 1,00 Bang B,3 - B6 chum cho hén hgp EPDM (ITP thir nhat) 6 I§p Iai trong Tinh ehst belon Gid tri trung binh phong thi nghiém chigudaithis |_N=23*2= 46 e 0 ~~ [_kiéu 1720 mm 1451 4,13 7.78 7% Kigu 1/25 mm 14,59 1.57 10,76 kidu 2/20 mm 14,50 1,20 826 Kigu 14/20 mm 1477 0.65 439 Kigu 1/20 mm 470 22,2 an e Kigu 1/25 mm 474 33,8 713 | . Kigu 2/20 mm 475 21.9 4,60 Kigu 1/20 mm 471 202 428 | Kigu 1/20 mn 2333 024 8,99 Si Kid 1/25 mm 2.30 0.18 761 | i Kiéu 2/20 mm 2,39 0.17 721 | | kigu 14/20 mm 2.40 0,09 387 | iigu 1720 mm 511 0,35 687 | | [kigu 1725 mm 5,05 0.25 488 | | Swe Fig 2720 mm 5.08 0.27 5,24 L Kigu 14/20 mm 5,20 [022 422 26 Bang B.4— 26 chum cho hén hgp NR (ITP thir hai) TCVN 4509 : 2006 Kiéu mau hinh Gid tr) trung binh D6 [dp lai trong phong thi nghigm 86 tai 1p lién phong thi nghigm Tinh chat ality | weve2-m [rw] | Kidu 1/25 mm 32,26 1.86 576 2.24 684 TS, Kidu 2/20 mm 34,75 1,53 441 4.04 11,63 Kigu 14/20 mm 33,13 1.19 3,60 274 817 Kigu 1/25 mm 640 27.26 426 54.44 8,50 5 Kigu 2/20 mm 683 30,80 451 94,49 13.83 | Kigu 14/20 mm 665 22,94 3.45 83,52 12,56 Kidu 1/25 mm 1.74 0.13 7.29 032 18.17 | Swe [_Kidu 2/20 mm 1,83 020 | 11,08 0,30 16.18 Kidu 1/20 mm 1,78 0.13 7.06 0,22 12.19 Kiéu 1/25 mm 4,27 0,32 742 1,10 25,81 Sxo Kidu 2/20 mm 431 0.44 10,31 4,03 23,91 Kigu 14/20 mm 4,35 0.21 478 0.87 20,11 TCVN 4509 : 006 Phy luc C (tham khdo) Phan tich dif ligu ITP va hinh dang qua ta C1 Téng quan Phy lye nay xem xét cac tinh nang clia cdc dang mu hinh qua ta khéc nhau, ké ca kiéu 1A, duoc do trong cac chuong trinh ITP. Mau hinh qua ta kiéu 1A la kiéu méi bd sung vao tiéu chudn nay, nhung né da duge stt dung & Nhat Ban va cdc nude khac tir nhiéu nam, Cac phép thit lién phong thi nghiém chi ra rang mAu hinh qua ta kigu 1A cé nhing uu diém hon kiéu 1 va 2 do c6 dé lap lai tét han, nhat la cde su cd dit bén ngoai chiéu dai thir thap hon. ‘Sy phan tich yéu t6-han ché ching minh rang sy phan bé ng lyc trong kiéu 1A ia déng déu hon, su phan tich nay cling da tinh dn tinh néing da duge cai tién cla nd. Cac gid tri cla cac tinh chat kéo xc dinh vai mau hinh qua ta kidu 1A cing tuong ty nhu cac ia tri thu duge véi kiéu 1, nhung khéng thé hy vong ching gidng nhau trong tat c cdc trudng hop. Qua ta kiéu 1A 06 kich thudc téng thé tuang ty kiéu 1 va cé thé coi nhu la mét loai khac. Kiéu 14 khéng thay thé kigu 1 vi da thu duce ngan hang dirligu Ién va truyén théng lau ddi cla qua ta kidu 1 C.2 Ba phuong sai déi véi phép thuc nghiém léng ba yéu to Khi so sénh 6 chum theo ISO/TR 9272 : 2005, R la mét chi s6 phucng sai gitta cac phéng thi nghiém (9,2), va la chi sé cho biét téng phuong sai (op” + oy) déi voi mot phdng thi nghiém riéng biat, tao nan bai phutong sai gilfa cac ngay (04) va phudng sai do sai sé phép do (oy). Dé phan tich riéng r& 05? va oy?, chi cdn danh gid timg phuong sai bang céc phép thuc nghiém \éng ghép ba yéu t5 theo ISO 5725-3. Phép danh gid duge thyc hién d6i véi mdi thanh phan cla téng phuong sai trong phép do 6 ITP thi hai. Két qua du¢e chi ra trong Bang C.1 va C.2. 28 TCVN 4509 : 2006 Bang C.1 - Danh gia mdi thanh phan ciia phuong sai bang “thyc nghigm Téng ba yéu te” déi véi cusng dd kéo trong ITP thir hai kigu 1 Kigu2 Kigu 18 of (0.607 (1,80) (0.80 oo? os7y (0.54)? (17 ot (607 a Bang C.2 - Danh gid méi thanh phan cila phutdng sai bang “thye nghigm Jéng ba yéu to" 8i véi do gidn dai trong ITP thir hai kKigut Kigu2 Kigu tA of (20,477 (43,7) (24,37 I oF (13.6)? (21,9 (26,6) | one (28,1) (19,3)? (19,397 | Trong 3 phucng sai, phucng sai do sai 6 phép do (oy") !& quan trong nha déi vai hinh dang qua ta. Céc phuong sai khac (a? v8 op?) bi nh hung bdl nhiéu yéu 16 khac voi hinh dang quata. Trong Bang chi ra rang o,? 1A nhd nhat ddi voi mau hinh qua ta kiéu 1A, cé nghia 1a 49 chum phép do la tét nhat voi loai nay. C3. Phan tich mau thif bj dit 6.3.1. $élugng mau thir bj ditt ben ngoai chiéu dai thir Hinh C.1 chi s6 Iugng mau this bi dit bén ngoai chiéu dai thir (bén ngoai cac vach quan sat). BGI vi i kiéu qua ta, 230 mau thir dude kiém tra, 23 phong thi nghiém méi ngay kiém tra nam mau thi! trong hai ngay thi. TCVN 4509 : 2006 160) 149] 29] Cha gi Y 86 lugng mau thi bi dit b&n ngoai chigu dai thir A Qua te kigu 1 B Quata kiéu 2 CC Qua ta kiéu 18 Hinh C.1 — Sé lugng mau thir bj dit bén ngoai chiéu dai thir (ITP thi nhdt - téng s6 230 trong mdi kiéu mau tht) Trong truéng hop qua ta kidu 1 tao nén tir hén hap NR 6 chiéu dai thi 20 mm, c6 159 mau thi diém dit bén ngoai chiéu dai thit, chiém khoang 70 % s6 luong mau thi duge kiém tra. Trong truding hop kigu 1 cé chiéu dai thir 25 mm, khodng 60 % mau thi duge kiém tra. Trong truéng hgp 2, khoang 47 % mau thi dugc kiém tra. Tuy nhién, trong truéng hgp kigu 1A, chi 13 % mau thir diém dit bén ngoai chiéu dai this. Voi SBR va EPDM, kha nang ditt bén ngoai chiéu dai thir déi vdi kigu 1A cing dude nhd hon dang ké so vi kiéu qua ta khac. C.3.2. Méilién hé gira ty 1 mau thir bi ditt bén ngoai chiéu dai thir véi mang luong kéo Mi lién hé gidfa phan tram mau thir bi dit bén ngoai chiéu dai thir va nang lugng kéo (cudng do kéo nhan véi dé gidn dai khi dit) cling 8 duge nghién ctu. Chuan bi cac hdn hop NR cé ham lugng than den (carbon black) khéc nhau, va tinh toan TS, va E, cla NR. Ghi nhan ty 1é phén tram mau thir bi dit bén ngoai chigu dai thi, Hinh C.2 chi két qua cia thi nghiém nay. 30 TCYN 4509 : 2006 190 80 60 3 40) 20 0 7000-3000 13000-16000 16000-19000 19000-22000 22000-25000 X Cha giai X TS, x E, (MPa %) Y Phin tram mdu ther bi dt bén ngoai chiéu dai thir 1 Quata ku t 2 Quatakiéu2 3 Qua ta kigu3. h C.2 - Twang quan giifa ty 1g phan tram mau thir bj ditt bén ngoai chiéu dai thirva TS, x E, (nang lugng kéo) Khi gid tr n&ing lugng kéo tang, ty Ié phan tram mau thd’ bj dit bén ngoai chiéu dai thi tang, O cae gia tri ning lugng kéo dudi 20 000 MPa, phan ln mau thi kiéu 1A bi dit bén trong chiéu dai th C4 Phan tich yéu td han ché Mét phép phan tich yu t6 han ché (FEA) duge thyc hién trén phan cua mau this. Hinh C.3 chi sy phan bé ting lye, nhain dude ti phan mém “ABAQUS". Phan tich sy phan bé Ging luc cho thay khu vye ng luc cao nhét xudt hign gan canh cla mau thir 461 voi kigu 1 va kidu 2, Sue quan sat nay tring khdp voi cac két qua cla phép this kéo duc mé ta trong diéu C.3. Mat khac, déi véi kidu 1A, ting luc gan canh tai mic 46 nhu nhau vi 6 ving trung tam, nghfa la kigu 1A c6 sy phan bé ting Ie tuong 461 déng déu. TCVN 4509 : 2006 7 S7E-O1 d0t+00 .27L+00 + 55E00 1 82E=00 .09E+09 136E09 2B4E00 SLE 00 -18Er00 A5E*00 273E*0 1006+00 c) Qua ta kigu 18 Hinh C.3 - Vi dy vé sy phan bé tng lye thu duge khi sir dyng “ABAQUS” 32 TCVN 4509 : 2006 Thu muc tai ligu tham khao [1] ISO/TR 9272 : 2005 Rubber and rubber products ~ Determination of precision for test method standards (Cao su va sin phdm cao su ~ Xac dinh dé chym cho tigu chugn phyong phap the. [2] TCVN 6910-3 : 2001 (ISO 5725-3) BO chinh xc (46 dung va dS chym) ctia phugng phap do va két qud do~ Phan 3: Phép do trung gian d6 chum cla phudng phap do tiéu chuan].

You might also like