‫‪http://www.tmrg.

ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬

‫با سالم و احترام‪،‬‬

‫همراهان گرامی از امروز می خواهیم مبحثی جدید با عنوان مرجع کاربردی ‪ SPSS 20‬را برای شما عزیزان‬
‫آموزش دهیم پس تا پایان با ما همراه باشید‪.‬‬

‫فصل اول ‪ :‬آشنایی با ‪SPSS‬‬

‫‪ SPSS‬مخفف عبارت ‪ Sciences Statistical package for the Social‬به معنی بسته آماری برای علوم‬
‫اجتماعی می باشد‪.‬‬

‫‪ SPSS‬از جمله نرم افزارهایی است که برای تحلیل های آماری در علوم اجتماعی‪ ،‬پزشکی‪ ،‬مهندسی به صورت‬
‫گسترده ای استفاده می شود‪.‬‬

‫مسیر پیش فرض برنامه‪:‬‬

‫‪C:\program Files\ IBM\ SPSS\ Statistics\ 20‬‬

‫آغاز برنامه ‪SPSS‬‬

‫‪ .1‬برای شروع ‪ SPSS‬از منوی ‪ Start‬ویندوز مسیر زیر را برگزینید‪:‬‬
‫‪All program> IBM SPSS Statistics‬‬
‫در نتیجه کادر محاوره ای با عنوان ‪ IBM SPSS Statics 20‬باز می شود که گزینه ‪open an existing‬‬
‫‪ data source‬با کلیک کردن گزینه ‪ More File‬می توانید فایل مورد نظر خود را که از قبل در حافظه کامپیوتر‬
‫ذخیره کرده اید باز کنید‪ .‬در ضمن در زیر همین گزینه‪ ،‬فهرستی از فایل هایی که قبالً باز شده بوده اند وجود دارد‬
‫که می توانید یکی از آنها را انتخاب کنید و با کلیک دکمه ‪ OK‬آن را باز کنید‪.‬‬
‫‪ .2‬بعد از شروع برنامه‪ ،‬پنجره ‪ Data Editor‬را مشاهده می نمایید‪ .‬قبل از اینکه آنالیز را آغاز نمایید به‬
‫مقداری داده نیاز است‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Page‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬
 ‫‪http://www.tmrg.ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬
‫‪ .3‬برای باز کردن فایل داده ها‪ ،‬از منوی اصلی مسیر زیر را برگزینید‪:‬‬
‫‪File> Open> Data‬‬
‫‪ .4‬در نتیجه‪ ،‬کادر محاوره ‪ Open File‬ظاهر می گردد‪.‬‬
‫‪ .5‬بعد از انتخاب مسیر محل ذخیره ی فایل های خود‪ ،‬یک فایل را انتخاب نمایید و سپس دکمه ‪ Open‬را‬
‫کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .6‬در نتیجه فایل داده ها در ‪ Data Editor‬ظاهر می گردد‪ .‬اگر به سمت چپ پنجره دقت کنید دو زبانه با‬
‫عنوان های ‪ Data View‬و ‪ Variable View‬وجود دارد‪ ،‬که در حالت پیش فرض شما وارد زبانه‬
‫‪ Data View‬می شوید در این فضا‪ ،‬داده های هر متغیر و یا به عبارتی دیگر پاسخ های پاسخگویان‬
‫وجود دارد‪ .‬و زبانه ‪ Variable View‬جایی است که متغیرها را از لحاظ مختلف تعریف می کنید به‬
‫تعبیری محل طراحی پرسشنامه می باشد‪.‬‬
‫‪ .7‬برای نمایش دادن داده ها مسیر زیر را بر گزینید‪:‬‬
‫‪View> Value Labels‬‬
‫به جای این مسیر می توانید روی آیکن ‪ Value Label‬در نوار ابزار کلیک کنید‪.‬‬

‫‪ .8‬عناوین توصیفی مقادیر اکنون ظاهر شده اند‪ .‬با این قابلیت‪ ،‬تفسیر پاسخ ها آسان تر می شود‪.‬‬

‫آنالیز یا تحلیل (‪)Analyze‬‬

‫منوی ‪ Analyze‬شامل فهرستی از گروه های آموزشی عمومی و آنالیزهای آماری است‪.‬‬
‫ما کار را با یک جدول فراوانی (‪ )Frequency‬آغاز می کنیم‪.‬‬
‫‪ .1‬مسیر زیر را از منوی اصلی برگزینید‪:‬‬
‫‪Analyze> Descriptive Statistics> Frequencies‬‬
‫‪ .2‬در نتیجه کادر محاوره ‪ Frequencies‬باز می شود‪ .‬در این کادر محاوره‪ ،‬متغیرهای مورد نیاز‬
‫برای آنالیز را از فهرست سمت چپ برگزینید و به فهرست )‪ Variable (s‬در سمت راست‬
‫کادر محاوره بکشید‪.‬‬
‫تا موقعی که حداقل یک متغیر را به لیست سمت راست نیاورده اید دکمه ‪ OK‬غیر‬
‫فعال است‪( .‬این دکمه برای اجرای آنالیز است)‪.‬‬
‫‪ .3‬در صورتی که می خواهید اطالعات بیشتری راجع به هر متغیر بدست آورید روی نام آن کلیک‬
‫‪2‬‬

‫راست کنید‪.‬‬
‫‪Page‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬
 ‫‪http://www.tmrg.ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬
‫‪ .4‬کرکره ای ‪ Value labels‬را کلیک کنید‪ ،‬در نتیجه تمام عناوین تعیین شده برای متغیر ظاهر‬
‫می گردد‪ .‬می توانید کادر محاوره را ببندید‪.‬‬
‫‪ .5‬متغیر ‪ Gender‬را در فهرست مبدأ کلیک کرده‪ ،‬و سپس دکمه فلش رو به راست را کلیک کنید‬
‫تا متغیر به فهرست ‪ Variable‬فرستاده شود‪.‬‬
‫‪ .6‬متغیر ]‪ Income Category [inccat‬را در فهرست مبدأ کلیک کرده‪ ،‬و دوباره دکمه فلش‬
‫رو به راست را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .7‬روی ‪ OK‬کلیک کنید‪.‬‬

‫مشاهده نتایج‬
‫نتایج در پنجره ‪ Viewer‬نمایش داده می شوند‪ .‬به راحتی می توانید هر کدام از آیتم ها را در پنجره برگزینید‪.‬‬
‫مثالً‬
‫‪ .1‬روی ]‪ Income Category in thousands [inccat‬کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .2‬با این کار به جدول فراوانی این متغیر دست می یابید‪ .‬این جدول فراوانی‪ ،‬تعداد‪ ،‬درصد‪ ،‬درصد معتبر و‬
‫درصد تجمعی افراد را در هر مقوله درآمد نشان می دهد‪.‬‬

‫ساخت نمودارها (چارت ها)‬

‫در این نرم افزار می توانید نمودارهای با وضوح و دقت باال را بسازید‪ .‬برای این کار باید از منوی ‪Graphs‬‬
‫استفاده کنید‪.‬‬
‫برای مثال‪ ،‬می توانید نموداری بسازید که رابطه بین سرویس تلفن بی سیم و مالکیت را نشان دهد‪.‬‬
‫‪ .1‬مسیر ‪ Graphs> Chart Builder‬را برگزینید‪.‬‬
‫‪ .2‬زبانه ‪ Gallery‬را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .3‬گزینه ‪ Bar‬را در قسمت ‪ Choose from‬انتخاب نمایید‪.‬‬
‫‪ .4‬آیکن ‪( Clustered Bar‬پراکنش میله ای) را به فضای پیش نمایش در باالی کادر محاوره بکشانید‪.‬‬
‫(فضای سفید رنگ باال)‪.‬‬
‫‪ .5‬در فهرست ‪ Variables‬مرور کرده‪ ،‬و بعد از یافتن ‪ Wireless Service‬و کلیک راست روی آن‪،‬‬
‫گزینه ‪ Nominal‬را به عنوان سطح سنجش انتخاب کنید‪ .‬با انتخاب این گزینه سطح سنجش نسبتی به‬
‫‪3‬‬
‫‪Page‬‬

‫اسمی تبدیل می شود‪.‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬
 ‫‪http://www.tmrg.ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬
‫‪ .6‬متغیر ‪ Wireless Service‬را به محور ‪ x‬بکشانید‪.‬‬
‫‪ .7‬روی متغیر ‪ Owns PDA‬کلیک راست کرده و گزینه ‪ Nominal‬را به عنوان سطح سنجش انتخاب‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪ Owns PDA .8‬را به کادر نقطه چین باال و سمت راست کادر محاوره بکشانید (به این کادر‪ ،‬کادر پراکنش‬
‫می گویند)‪.‬‬
‫‪ OK .9‬را کلیک کنید‪.‬‬
‫در نتیجه نمودار در پنجره ‪ Viewer‬ظاهر می شود‪ .‬پنجره ‪ ،Viewer‬پنجره ای است که به عنوان پنجره خروجی‬
‫نتیجه حاصل از دستورات و فرآیندهای انجام شده در پنجره ‪ Data Editor‬را به نمایش می گذارد‪ .‬این نمودار‬
‫نشان می دهد که افراد با سرویس تلفن ‪ Wireless‬نسبت به افراد بدون سرویس ‪ Wireless‬با احتمال بیشتری‬
‫دارای ‪ PDA‬هستند‪.‬‬

‫با تجدید احترام‬

‫کبری سبزعلی یمقانی‬

‫مبحث را در مرجع کاربردی ‪ )2( SPSS 20‬دنبال نمایید‪.‬‬

‫(‪)Channel:@keygroup‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Page‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬