‫‪http://www.tmrg.

ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬

‫با سالم و احترام‪،‬‬

‫ادامه فصل نهم ‪ :‬ساخت و ویرایش نمودارها (‪)Chart‬‬

‫نمایش و ویرایش عناوین مقدار داده ها‬

‫کار دیگری که قرار است انجام دهیم نمایش مقادیر صحیح مرتبط با اعضای داده ها می باشد (که در اینجا ستون‬
‫ها هستند)‪ .‬این مقادیر در عناوین داده ها ظاهر می شوند‪.‬‬

‫‪ .1‬مسیر ‪ Elements > Show Data Labels‬را از منوی اصلی برگزینید‪.‬‬

‫‪ .2‬در حالیکه عناوین مقادیر داده ها انتخاب شده اند‪ ،‬زبانه ‪ Data Value Labels‬را در کادر محاوره‬
‫‪ Properties‬کلیک کنید‪.‬‬

‫در این قسمت می توانید مشخصات مختلف عنوان را تغییر دهید‪ .‬در این مورد‪ ،‬هدف تغییر محتوای عناوین است‬
‫به طوری که درصد پاسخ ها در هر گروه نمایش داده شود‪.‬‬

‫‪ .3‬گزینه ‪ Household income in thousands‬را از فهرست ‪ Displayed‬به فهرست ‪Not‬‬

‫‪ Displayed‬ببرید‪.‬‬
‫‪ .4‬گزینه ‪ Percent‬را از فهرست ‪ Not displayed‬به فهرست ‪ Displayed‬ببرید‪.‬‬
‫‪ Apply .5‬را کلیک کنید تا عناوین مقدار داده ها به روز (‪ )Update‬شود‪.‬‬

‫به عنوان نتیجه‪ ،‬ستون ها درصد موارد هر گروه از رضایت شغلی را (‪ )Job Satisfaction‬نشان می دهند‪.‬‬

‫استفاده از الگوها (‪)Templates‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Page‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬
 ‫‪http://www.tmrg.ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬
‫اگر بخواهید تغییراتی همیشگی و تکراری روی نمودارها اعمال نمایید‪ ،‬برای صرفه جویی در وقت می توانید از‬
‫یک الگوی نمودار (‪ )Chart template‬استفاده نمایید‪ .‬الگوی نمودار‪ ،‬مشخصات یک نمودار معین را ذخیره‬
‫می کند‪ .‬سپس موقع ساخت و ویرایش نمودار می توان آن را اعمال نمود‪.‬‬

‫ما نمودار فعلی را به صورت یک الگو (‪ )Template‬ذخیره کرده و سپس آن را به نمودار جدید ایجاد شده‬
‫اعمال می کنیم‪.‬‬

‫‪ .1‬مسیر ‪ File > Save Chart Template‬را از منوی اصلی برگزینید‪.‬‬

‫در کادر محاوره ‪ Save Chart Template‬مشخص می کنید که کدام یک از مشخصات و ویژگی ها در الگو‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪ .2‬گزینه ‪ All Setting‬را فعال کنید تا الگو‪ ،‬تمام ویژگی های نمودار در دسترس را در بر بگیرد‪.‬‬
‫‪ .3‬دکمه ‪ Continue‬را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .4‬در کادر محاوره ‪ ،Save Template‬محلی را برای ذخیره‪ ،‬مشخص کرده و نامی را برای فایل الگو وارد‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪ .5‬در نهایت‪ Save ،‬را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .6‬پنجره ‪ Chart Editor‬را ببندید‪ .‬نمودار میله ای تغییر یافته اکنون در نمایشگر (‪ )Viewer‬ظاهر می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ .7‬مسیر ‪ Graphs> Chart Builder‬را از منوی اصلی برگزینید‪.‬‬

‫تنظیمات مربوط به ساخت نمودار اصلی در حافظه ‪ Chart Builder‬باقی مانده است‪ .‬در اینجا می خواهید یک‬
‫نمودار با کمی تفاوت نسبت به نموار قبلی بسازید و در آن الگو را به نمودار بیفزایید‪.‬‬

‫‪ .8‬متغیر ‪ Job Satisfaction‬را از محور ‪ x‬بردارید‪ .‬برای این کار آن را در محور ‪ x‬کلیک کرده و به‬
‫فهرست ‪ variables‬بکشانید‪ .‬می توانید روی آن کلیک کنید و دکمه ‪ Delete‬را فشار دهید‪.‬‬
‫‪ .9‬روی متغیر ‪ Level of education‬در فهرست ‪ variables‬کلیک راست کنید و گزینه ‪ Ordinal‬را‬
‫از منوی میانبر انتخاب نمایید‪.‬‬
‫‪ .10‬متغیر‪ Level of education‬را از فهرست ‪ variables‬به کادر مربوط به محور ‪ x‬بکشانید‪.‬‬

‫به دلیل اینکه عنوان اکنون نادرست است‪ ،‬هدف ما حذف آن است‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Page‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬
 ‫‪http://www.tmrg.ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬
‫‪ .11‬دکمه ‪ Element Properties‬را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .12‬در فهرست ‪ Edit Properties of‬از کادر محاوره ظاهر شده‪ ،‬گزینه ‪ Title 1‬را انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ .13‬عالمت ضربدر قرمز رنگ کنار فهرست را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .14‬دکمه ‪ Apply‬را کلیک کنید‪.‬‬

‫هدف ما اکنون اعمال الگوی مشخص شده به نمودار جدید می باشد‪.‬‬

‫‪ .15‬دکمه ‪ Options‬را در ‪ Chart Builder‬کلیک کنید‪.‬‬

‫‪ .16‬در کادر محاوره ‪ Options‬در کادر ‪ templates‬دکمه ‪ Add‬را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .17‬در کادر محاوره ‪ ،Find template Files‬فایل الگویی را که قبالً با کمک کادر محاوره ‪Save Chart‬‬
‫‪ Template‬ذخیره کردید پیدا نمایید‪.‬‬
‫‪ .18‬آن فایل را برگزینید و ‪ Open‬را کلیک کنید‪.‬‬

‫در نتیجه کادر محاوره ‪ options‬مسیر الگویی را که انتخاب کردید نمایش می دهد‪.‬‬

‫‪ Ok .19‬را کلیک کنید تا کادر محاوره ‪ options‬بسته شود‪.‬‬

‫‪ Ok .20‬را در کادر محاوره ‪ Chart Builder‬کلیک کنید تا نمودار ساخته شود و الگو به آن اعمال گردد‪.‬‬

‫در نتیجه‪ ،‬الگوبندی در نمودار جدید با الگوبندی نموداری که قبالً ساختید و ویرایش کردید منطبق می شود‪ .‬اگر‬
‫چه متغیرها در محور ‪ x‬متفاوت هستند‪ ،‬نمودارها در شکل های دیگر مشابه هستند‪ .‬اگر بخواهید الگوها را بعد‬
‫از اینکه نموداری را ساختید اعمال نمایید‪ ،‬می توانید این کار را در پنجره ‪ Chart Editor‬انجام دهید‪.‬‬

‫تعریف گزینه های نمودار‬

‫عالوه بر استفاده از الگوها برای شکل دهی به نمودارها‪ ،‬از گزینه های ‪ SPSS‬هم می توان برای کنترل جنبه های‬
‫مختلف در هنگام ساخت نمودارها استفاده کرد‪.‬‬

‫‪ .1‬مسیر ‪ Edit > Options‬را از منوی اصلی برگزینید‪.‬‬

‫کادر محاوره ‪ Options‬حاوی گزینه های زیادی می باشد‪ .‬زبانه ‪ Charts‬را کلیک کنید تا گزینه های موجود را‬
‫مشاهده نمایید‪.‬‬
‫‪3‬‬

‫قسمت های مختلف کادر محاوره‬

‫‪Page‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬
 ‫‪http://www.tmrg.ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬
‫‪ Option‬به شرح زیر می باشد‪:‬‬

‫‪ :Chart Template‬اگر گزینه ‪ Use current setting‬فعال باشد نمودارها مطابق تنظیماتی که در این کادر‬
‫محاوره انجام می دهید ایجاد می شود‪ .‬اگر گزینه ‪ Use chart template‬فعال شود‪ ،‬باید یک فایل الگو را از‬
‫طریق دکمه ‪ Browse‬بیاورید تا تنظیمات آن الگو بر نمودار اعمال شود‪.‬‬

‫‪ :Chart Aspect Ratio‬عددی که در این قسمت وارد شود نسبت عرض به طول فریم بیرونی نمودارهای‬
‫جدید را تعیین می کند‪ .‬این نسبت‪ ،‬بین ‪ 0.1‬تا ‪ 10.0‬قابل تنظیم است‪ .‬مقادیر کمتر از ‪ 1‬باعث می شود طول‬
‫فریم آن بلندتر از عرض باشد و مقادیر بین ‪ 1‬تا ‪ 10‬سبب می شود که عرض فریم بلندتر از طول آن باشد‪ .‬عدد‬
‫‪ 1‬فریمی مربعی را می سازد‪ .‬وقتی نموداری ساخته شود‪ ،‬این نسبت دیگر قابل تغییر نیست‪.‬‬

‫‪ :Current Setting‬تنظیمات زیر در این قسمت انجام می شود‪:‬‬

‫‪ :Font‬فونت متون نمودارهای جدید را تنظیم می کند‪.‬‬

‫‪ :Style cycle preference‬در این قسمت دو گزینه وجود دارد‪ .‬اگر گزینه ‪Cycle through colors only‬‬
‫انتخاب شود از رنگها برای جدا کردن اجزاء نمودار استفاده می شود و از الگوها (‪ )Patterns‬استفاده نمی کند‪.‬‬
‫اگر گزینه ‪ Cycle through patterns only‬فعال شود از سبک های خط یا سیمبول های نشانگر یا طرح‬
‫های هاشور‪ ،‬برای تمایز بین اجزاء نمودار استفاده می شود و در این حالت از رنگ برای تمایز اجزاء استفاده نمی‬
‫شود‪.‬‬

‫‪ :Frame‬فریم های درونی (‪ )Inner‬و بیرونی (‪ )Outer‬نمودارهای جدید را کنترل می کند‪.‬‬

‫‪ :Grid Lines‬در این قسمت نمایش خطوط شبکه ای محور مقیاس (‪ )Scale axis‬و محور مقوله ( ‪Category‬‬
‫‪ )axis‬کنترل می شود‪.‬‬

‫‪ :Style cycle‬در این قسمت رنگ ها‪ ،‬سبک های خطوط‪ ،‬سیمبول های نشانگر و هاشورها تنظیم می شود‪.‬‬

‫‪ .2‬دکمه ‪ Colors‬را کلیک کنید تا جعبه محاوره ‪ Data Elements colors‬باز شود‪.‬‬

‫به کمک کادر محاوره ‪ Data Elements color‬ترتیب به کارگیری رنگها را برای اجزاء داده ای (مثل ستون ها‬
‫و نشانگرها [‪ )]Markers‬در نمودارها تعیین می نمایید‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Page‬‬

‫برای اینکه ترتیب به کار رفتن رنگ ها را تغییر دهید یکی از موارد زیر را انجام دهید‪:‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬
 ‫‪http://www.tmrg.ir‬‬ ‫گروه تحقیقاتی طلوع‬
‫‪ ‬گزینه ‪ Simple charts‬را فعال نمایید و سپس رنگی را که در نمودارهای بدون گروه استفاده شود‬
‫انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬گزینه ‪ Grouped chart‬را فعال کنید تا رنگ نمودارها را با گروه تغییر دهید‪ .‬برای تغییر رنگ گروه‪،‬‬
‫یک گروه را انتخاب کرده سپس از کادر رنگ‪ ،‬رنگی را برای گروه انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪ .3‬گزینه ‪ Simple charts‬را فعال کنید‪.‬‬
‫‪ .4‬رنگ شرابی‪ ،‬یعنی دومین رنگ از ردیف دوم از طرف راست را برگزینید‪.‬‬
‫‪ .5‬دکمه ‪ Continue‬را کلیک کنید‪.‬‬
‫‪ .6‬در کادر محاوره ‪ ،Options‬دکمه ‪ Ok‬را کلیک کنید تا تنظیمات رنگ ذخیره شود‪ .‬در نتیجه اجزای داده‬
‫در هر نمودار جدید اکنون شرابی رنگ خواهد شد‪.‬‬
‫‪ .7‬مسیر ‪ Graph> Chart Builder‬را از نوار منو برگزینید‪.‬‬

‫کادر محاوره ‪ Chart Builder‬حاوی تنظیمات نمودار قبلی است‪ ،‬فقط رنگ آن تغییر کرده است می دانید که‬
‫الگویی به آن اضافه شده است‪ .‬اما دیگر آن الگو را نیاز ندارید‪.‬‬

‫‪ .8‬دکمه ‪ Options‬را کلیک کنید‪.‬‬

‫‪ .9‬الگویی را که اضافه کردید غیر فعال نمایید (عالمت تیک را حذف کنید)‪ .‬توجه دارید که می توان با‬
‫دکمه ضربدری قرمز رنگ‪ ،‬الگو را حذف کرد‪ .‬با غیر فعال کردن‪ ،‬الگو کالً حذف نمی شود و بعدها می‬
‫توان آن را مورد استفاده قرار داد‪.‬‬
‫‪ Ok .10‬را کلیک کنید تا نمودار ساخته شود‪.‬‬

‫با تجدید احترام‬

‫کبری سبزعلی یمقانی‬

‫ادامه مبحث فصل نهم را در مرجع کاربردی ‪ )13( SPSS 20‬دنبال‬

‫نمایید‪Channel:@touloo( .‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Page‬‬

‫آدرس‪ :‬میدان انقالب‪ -‬جنب سینما مرکزی‪ -‬کوچه مهرناز‪ -‬ساختمان ‪ -110‬نیم طبقه اول‪.‬‬
‫‪Email: s.tmrg@yahoo.com Channel:@touloo‬‬