NHỮ NG VẤ N ĐỀ CƠ BẢ N VỀ

QUẢ N LÝ TỔ NG HỢ P VÙNG BỜ
 Bèn c©u hái c¬ b¶n cÇn ph¶i tr¶ lêi

 Đới bờ & vùng bờ là gì?

 Vì sao lại quan trọng? 4 c©u hái c ¬
b¶n?
 Vì sao cần phải quản lý?
 Quản lý như thế nào?
 Đới bờ (coastal zone) và vùng bờ
(coastal area) là: Đớ i bờ và vùng bờ
 Các mảng không gian nằm chuyển tiếp
giữa lục địa và biển, luôn chịu tác động
tương hỗ giữa: lục địa và biển, hệ tự
nhiên và hệ nhân văn, các ngành và
người sử dụng tài nguyên vùng bờ theo
cả cấu trúc dọc và cẩu trúc ngang, giữa
cộng đồng dân đia phương và các thành
phần kinh tế khác.
 Là đới tương tác. Thực tế ít quan tâm
đến mối quan hệ bản chất này.
 Tạo ra tính đa dạng về kiểu loại và sự
giầu có về tài nguyên thiên nhiên - tiền
đề phát triển đa ngành, đa mục tiêu ở
vùng bờ.
 Chỉ được quản lý theo ngành (sectoral
mangement), dấn đến gia tăng các mâu
thuẫn lợi ích giữa những người hưởng
dụng tài nguyên bờ.
 Vùng bờ ….
 Vùng bờ tập trung sôi động các hoạt động phát triển của các ngành và của cộng
đồng: 1,5/6.0 tỷ người sống và 50% đô thị lớn tập trung ở vùng này (dân số trong
các đô thị này khoảng 250 triệu người và dự tính sẽ tăng gấp đôi vào 20-30 năm
tới.
 Sự phát triển của một ngành/lĩnh vực luôn chịu sự tác động từ bên ngoài và từ
chính hoạt động đó ra bên ngoài.
 Những tác động qua lại như vậy cần được tính đến khi xây dựng quy hoạch/lập
kế hoạch phát triển ngành trong phạm vi vùng bờ.
 Để PTBV vùng bờ và giảm thiểu mâu thuẫn lợi ích trong sử dụng đa ngành tài
nguyên bờ, rất cần một cách tiếp cận mới - QLTHVB.
Chiụ tác độ ng củ a các hoạ t
độ ng trên lư u vự c sông
 Vùng bờ …
 QLTHVB đã được bắt đầu từ khá sớm ở Hoa Kỳ (1972) cùng với
việc nước này ban hành Bộ luật quản lý vùng bờ.
 Tuy nhiên, mãi đến năm 1992, tại Hội nghị Thượng đỉnh Môi
trường và Phát triển (Rio de Janeiro) QLTHVB mới được chính
thức đưa vào Chương 17 của Chương trình Nghị sự 21 (Agenda –
21) và khuyến khích các quốc gia trên thế giới áp dụng.
 QLTHVB đòi hỏi cách tiếp cận mới, liên ngành và mức độ thống
nhất hành động cao giữa các bên liên quan (stakeholders) và giữa
cộng đồng với Chính phủ.
 QLTHVB có thể nhấn mạnh hoặc đến vai trò của địa phương, trong
đó có người dân, hoặc đến vai trò của ngành kinh tế chiếm vị trí
“quan trọng” ở một vùng bờ cụ thể nào đó.
 QLTHVB đưa ra các giải pháp cân bằng nhu cầu cạnh tranh của
những người sử dụng cùng loại tài nguyên bờ và giải pháp quản lý
tài nguyên để tối ưu hoá lợi ích thu được.
 Quản lý vùng bờ (các hoạt động)

i ển
b
e n
V
Quản lý chất bờ
n
thải rắn Ve Phát triển dầu khí
Phát triển kinh tế
Quản lý Phục hồi
NTTS habitat
Các tác
động nguồn Quản lý hoạt động tàu thuyền
lục địa Quản lý
cảng

Quản lý Quản lý nghề cá

lưu vực
Du lịch Quản lý KBTB
bền vững
 §íi bêvµvng
ï bêbiÓn?

§íi bê? Vïng bê?

 N»m chuyÓn tiÕp vµ lu«n
chÞ u t¸c ®éng t­ ¬ng t¸c
gi÷a c¸c qu¸ tr× nh lôc ®Þ a
vµ biÓn
 Gåm hai phÇn: d¶i ven
biÓn vµ d¶i ven bê
 D¶i ven biÓn (lôc ®Þ a
ven biÓn, tõ bê biÓn trë
vµo ®Õn r× a c¸c ®ång
b»ng ven biÓn hi÷n
®¹ i/huy÷n ven biÓn)
 Mét bé phËn cña ®íi bê
 Mang ®Çy ®ñ thuéc tÝ nh
cña ®íi bê
 Qui m« kh¸c nhau vµ h× nh
thï ®a d¹ ng phô thuéc
vµo môc ®Ý ch vµ n¨ng
lùc qu¶n lý
 Còng gåm hai phÇn: ven
biÓn vµ ven bê
 §íi bêvµvng
ï bêbiÓn?(2)

 D¶i ven bê (biÓn ven bê,  §©y lµ thuËt ng÷ th­ êng
tõ ®­ êng bê ra mÐ p thÒm dïng g¾n liÒn víi c¸c ho¹ t
lôc ®Þ a/200m ®é s©u) ®éng qu¶n lý qui m« nhá
 §©y lµ thuËt ng÷ dïng
chu»n khoa häc/lý thuyÕt
ho®c g¾n víi c¸c ho¹ t
®éng qu¶n lý tÇm vÜ m«/
qui m« lín (quèc gia ho®c
toµn cÇu)
VÒ lý thuyÕt
Trªn thùc tÕ
 ̣ tinh
Thuôc ́ đớ i bờ biên
̉
 Tính tương tác (ngoại sinh, nội - ngoại sinh)
 Tính phân dị (ngang và dọc): tạo ra các vùng dọc bờ và
các đới ngang bờ khác nhau về sinh thái-môi trường
 Tính động (biến động theo chu kỳ khác nhau)
 Tính nhạy cảm và tính kháng chế: rất dễ bị thay đổi
dưới tác động từ bên ngoài
 Giầu tài nguyên và có tiềm năng phát triển đa ngành
 Tập trung sôi động các hành động phát triển
 Nơi chứa thải của Trái đất: lưu vực sông đổ ra, biển đưa
vào.
 Tầm quan trọng của vùng bờ

 Môi trường-sinh thái

 Tài nguyên
 Kinh tế-xã hội
 Vị thế
 Môi trườ ng ven biể n
 Phụ thuộc rất chặt chẽ vào chế độ thời tiết và khí hậu;
 Biến tính khác nhau theo chiều dọc bờ biển (nơi thì bờ
núi đá gốc, nơi thì đồng bằng châu thổ, nơi thì đồng
bằng cát...);
 Phụ thuộc nhiều vào các lưu vực sông và “trăm sông
đều đổ về biển cả”, cho nên mọi hoạt động phát triển
trên lưu vực sông ven biển suy cho cùng đều có thể tác
động gián tiếp hay trực tiếp xuống dải ven bờ;
 Khu vực sát biển luôn chịu tác động trực tiếp của các
quá trình biển như xâm nhập mặn, sóng và nước dâng
trong bão, gió biển và
 Là vùng chịu tác động của lũ từ thượng nguồn và dễ bị
rủi ro do thiên tai.
 Khác biệt về mặt sinh thái đới bờ
 Môi trường nước ven bờ có đặc điểm:
 Cột nước biển có áp suất cao hơn cột khí quyển. Sinh vật sống
dưới nước càng sâu thì càng chịu đựng áp suất cao;
 Nước biển là dung môi hoà tan các chất khí, các hợp chất vô cơ
và một phần hữu cơ. Nó có độ mặn, độ pH khác nhau, sinh vật
sống trong đó cũng khác nhau;
 Nước biển bốc hơi khi nhiệt độ tăng;
 Khác với khí quyển, môi trường nước biển là yếu tố giới hạn của
sinh vật thuỷ sinh vì tỷ lệ của khí hoà tan, độ mặn, áp suất, pH,
độ chiếu sáng theo chiều sâu khác nhau và
 Nhờ năng lượng ánh sáng mặt trời, một phần nước biển chuyển
đổi ra hơi nước, vì thế từ nước mặn trở thành nước ngọt thông
qua chu trình mưa-bốc hơi.
 Đặc trưng sinh thái bờ
 Sự khác nhau nói trên dẫn đến sự khác nhau về cấu trúc, về kiểu
loại tài nguyên bờ, trong đó có nguồn lợi sinh vật.
 Nhiều loài đặc hữu đối với môi trường biển không tìm thấy trên
lục địa;
 Sinh vật biển linh động hơn và không gắn bó với nơi sinh cư như
các hang, ổ, tổ như sinh vật trên lục địa;
 Tính thụ động của sinh vật biển cao hơn lệ thuộc vào điều kiện
thuỷ động lực biển…
 Hiểu biết được các đặc trưng sinh thái nói trên giúp chúng ta định
hướng khai thác và sử dụng hợp lý nguồn lợi sinh vật đới bờ.
 D¹ng u trng
ï hayd¹ng trunggian cñachóng th­ êng r tgiÇu cãëvng ï n­ íc ven bê, trong c¸c
ï cöas«ngvµvng
vng ï triÒu.
 C¸c u trng
ï cngï vií sinh vt
Ëphï du bÞph¸ttn
¸ kh¾p n¬i nhêdßng chÈybiÓn vµ®¹i d­ ¬ng.
 Th­ êng c¸c sinh vt
Ë®¸yr tcÇn nguån thøc ¨n trong vng
ï n­ íc ven bê, trong nh÷ng ®íi giÇu ¸nh
s¸ng MÆtTrêi
 Chức năng và vai trò của đới bờ
 Cung cấp không gian sống cho các loài, trong đó có loài người.
Là nơi sinh cư tự nhiên (habitat), nơi giầu thức ăn, nơi ương nuôi
ấu trùng và các bãi sinh sản cũng như môi trường sống lý tưởng
không chỉ cho các loài sinh vật ưa sống ở vùng bờ, mà còn cho
cả các loài sống xa bờ.
 Cung cấp thực phẩm, hàng hoá, nguyên nhiên liệu và các dịch vụ
cho con người nói chung và cho các cộng đồng ven biển nói
riêng.
 Điều hoà môi trường, bồi tích sông, dòng dinh dưỡng từ lục địa
đưa ra, chất gây ô nhiễm nguồn đất liền, cũng như điều hoà thời
tiết, khí hậu.
 Các HST bờ có thể giảm thiểu tác động của năng lượng sóng đến
bờ biển (kể cả sóng thần) và bảo vệ bờ biển khỏi bị xói lở.
 Nơi giầu có và sản xuất ra các chất dinh dưỡng cần cho nhiều
loài sinh vật và duy trì cơ sở ĐDSH cao cho phát triển thuỷ sản
bền vững và sinh kế của cộng đồng địa phương ven biển (khoảng
80% tiền thu được từ thuỷ sản).
 Đặc trưng tài nguyên bờ
 Tài nguyên bờ (coastal resources) rất phong phú, đa dạng và mỗi
dạng được hình thành trong những điều kiện cụ thể của đới tương
tác.
 Tài nguyên bờ là một bộ phận của tài nguyên thiên nhiên hình
thành và phân bố trong khối nước, trên bề mặt đáy, trên dải ven
biển và trong lòng đất thuộc đới bờ. Đó là các dạng vật chất cụ
thể, các yếu tố và quá trình của tự nhiên mà con người có thể trực
tiếp hay gián tiếp chế tác ra các vật dụng phục vụ cho cuộc sống
và phát triển của mình.
 Tài nguyên bờ là tài nguyên chia sẻ (shared resources), nên
thường được sử dụng theo cách tiếp cận mở (open access)
 Khi nói đến quản lý tài nguyên bờ thì cần phải xem môi trường
và tài nguyên như hai mặt của một vấn đề trong suốt quá trình
quản lý.
 Tài nguyên bờ - 02
 Tài nguyên bờ thuộc hai nhóm chính: tài nguyên sinh vật (đa
dạng sinh học, các hệ sinh thái, tiềm năng bảo tồn, nguồn lợi
thuỷ sản mặn-lợ, tiềm năng nuôi trồng thuỷ sản) và phi sinh vật
(dầu khí, sa khoáng ven biển, vật liệu xây dựng, tiềm năng phát
triển du lịch, tiềm năng phát triển cảng-hàng hải), tiềm năng vị
thế,...
 Theo mức độ tái tạo người ta chia ra: tài nguyên tái tạo (lượng sử
dụng sẽ tự phục hồi lại sau một đơn vị thời gian như nguồn lợi
sinh vật, các hệ sinh thái...) và không tái tạo (dùng bao nhiêu hết
bấy nhiêu như dầu khí, khoáng sản khác...).
 Các hệ sinh thái ven biển và ven bờ được xem là yếu tố đầu vào
để phát triển bền vững một số ngành kinh tế dựa vào hệ sinh thái
(ecosystem-based).
 Bảo toàn chức năng tự nhiên của hệ chính là giữ được nguồn vốn
sinh thái (ecological capital) cho phát triển bền vững các ngành
kinh tế trên nói riêng và vùng bờ nói chung.
 Hệ thống tài nguyên bờ
 Từ góc nhìn hệ thống, đới bờ là một hệ thống tự nhiên cấp hành
tinh, tương ứng với đại dương và đại lục.
 Trong đới bờ lại chứa đựng nhiều hệ tự nhiên cấp nhỏ hơn (phụ
hệ của đới bờ) và bản thân nó lại là thành tố của một hệ lớn hơn
(luật phân cấp của hệ thống).
 Đặc biệt đới bờ luôn chịu tác động của con người thông qua hoạt
động phát triển, cho nên đới bờ (và các hệ tự nhiên trong nó)
không còn là những hệ tự nhiên nguyên khai, mà hầu hết là các
hệ khai thác.
 Cho nên, phần lớn các hệ như vậy đan xen với các “hệ nhân
sinh” để trở thành các hệ thống bờ, gọi tắt là hệ bờ (coastal
system), trong đó có các hệ sinh thái bờ (coastal ecosystem).
 Chính vì thế, khi quản lý vùng bờ và các hệ bờ luôn cân nhắc
tính hệ thống và hành vi của con người/ ngành để có giải pháp
điều chỉnh phù hợp.
 Hệ sinh thái bờ
 Rừng ngập mặn
 Thảm cỏ biển/ bãi rong tảo
 Khu vực đáy mềm/đáy cứng
 Rạn san hô,
 Vũng/vụng ven bờ
 Bãi cát biển
 Cửa sông hình phễu,
 Cửa sông châu thổ
 Bãi triều lầy
 Bãi bùn triều
 Vùng nước trồi
 Đầm phá ven biển
 Lưu vực sông ven biển
 Đầm nuôi thuỷ sản ven biển
 Đầm muối
 Đồng lúa
 Sử dụng hợp lý HST
 Tác động vào các yếu tố của
HST có thể điều chỉnh được
 Bảo toàn các yếu tố của HST
không thể điều chỉnh được
 Về mặt quản lý: HST được
phân ra - yếu tố đóng vai trò
habitat và vai trò tài nguyên
 Tài nguyên được phép khai
thác hạn định, còn habitat
phải bảo vệ, bảo tồn. HST sẽ
tự phục hồi
 CT Nghị sự 21 và QLTHVB
 CT Nghị sự 21 là một kế hoạch hành động 40 chương, dành trọn
Chương 17 cho vấn đề QLTHVB và đại dương
 Có 2 quan điểm trung tâm được nhấn mạnh là tính phụ thuộc lẫn
nhau (interdependence) và tính tổng hợp (integration).
 Liên quan đến QLTHVB thường chú ý đến: nguyên tắc phòng
ngừa, người gây ô nhiễm phải trả tiền, con người là trung tâm của
sự phát triển và cuộc sống lành mạnh, hiệu quả của con người
trong sự hài hoà với thiên nhiên.
 Chương 17 CTNS 21 đã xác định 07 lĩnh vực chương trình ưu
tiên là: (1) QLTH và PTBV vùng bờ, bao gồm cả vùng đặc quyền
kinh tế (EEZ), (2) Bảo vệ môi trường biển, (3) Sử dụng lâu bền
và bảo tồn nguồn lợi sinh vật biển khơi, (4) Sử dụng lâu bền và
bảo tồn nguồn lợi sinh vật vùng biển tài phán quốc gia, (5) Quản
lý môi trường biển và biến đổi khí hậu, (6) Tăng cường điều phối
và hợp tác quốc tế và vùng và (7) PTBV các đảo nhỏ.
 Phát triển bền vững và PTBV vùng bờ

 PTBV được hiểu “là sự phát triển nhằm đáp ứng được những nhu
cầu hiện tại, nhưng không gây trở ngại/làm tổn hại cho/đến việc
đáp ứng nhu cầu của các thế hệ mai sau”.
 Về bản chất, PTBV trước hết phải là một quá trình phát triển, mà
trong đó quan hệ không gian giữa ba mảng phúc lợi – kinh tế, xã
hội và môi trường luôn được điều chỉnh tối ưu,
 Mối quan hệ theo trục thời gian về nhu cầu và lợi ích giữa các
thế hệ được giải quyết hài hoà.
 PTBV chỉ là mục tiêu mong đợi về mặt xã hội, nhưng lại là nhu
cầu và xu thế tất yếu trong tiến trình phát triển của xã hội loài
người, của các ngành kinh tế, vùng lãnh thổ và các địa phương.
 TIẾ P CẬ N PTBV

Kinh tế

Xã hội PTBV
(Thế hệ tương lai)

Môi trường

“PTBV là sự phát triển; Bất kỳ sự phát triển nào cũng phải tính đến hiệu quả
kinh tế, nhưng PTBV thực hiện trách nhiệm đối với các thế hệ”
 V× sao vïng bê ph¶i qu¶n lý ?
Södông ®angµnh ëvng
ï bê
 Nu«i trång thuûs¶ n ven biÓn  C¶ ng vµhµng h¶ i
 N«ng nghiÖp ven biÓn  §Þnh c­ /khai hoang l n biÓn
 L©m nghiÖp  Du lÞch ven biÓn
 Khai mávµchÕ biÕ n kho¸ng s¶ n ven  §«thÞho¸ vµ®æphÕ th¶ i
biÓn  B¶ o tån vµb¶ o vÖ
 §¸nh b¾tthuûh¶ i s¶ n  Khoahäc vµgi¸o dôc
 Ph¸ttriÓn c«ng nghiÖp ven biÓn  An ninh quèc phßng
 Giao th«ng vnË t¶ i  Khai th¸c dÇu khÝ
 C¸c vÊn ®Ò ë vïng bê
Søc Ðp tõc¸c ho¹t®éngph¸ttriÓn
 Tµn ph¸ c¸c hÖsinh th¸i vng
ï bê  §¸nh b¾tqu¸ møc
 Ph¸ huûn¬i sinh c­ vngï bê  ¤ nhiÔ m biÓn
 §¸nh b¾ttri¸ phÐp  Suytho¸i m«i tr­ êng bê
 §¸nh b¾tb»ng c¸c ph­ ¬ng ph¸p  Sự cố môi trường
huûdiÖt  Thiªn tai (b· o lò, ngËp lôtven
biÓn, xãi lëbê, d©ng cao mùc n­
íc)
 C¸c vÊn ®Ò ë vïng bê (2)

 Các tác động đến vùng bờ

 PhÇn lní c¸c tc
¸ ®éng ®Õ n vngï bêb¾tnguån tõngoµi vng
ï nµy, ®Æc biÖttõc¸c
l­ u vùc s«ng ven biÓn. Cho nªn qu¶ n lývng
ï bêhiÖu qu¶ ph¶ i g¾n vií qu¶ n
lýc¸c l­ u vùc.
 Nguyên nhân sâu xa gây suy thoái môi trường bờ
 ChÆ tph¸ rõng ®Çu nguån
 D©ng cao mùc biÓn/Xãi lëbêbiÓn

 Sabåi vµnghn Ï bnï ëcöas«ng, cöa®Çm ph¸

 Södông ® tg©yngho Ì kiÖt
Nguyªn nh©n trự c tiế p g©y suy tho¸i… (2)

 Khai hoangl n biÓn

 ¹ dôngph©n bãn vµthuèc trõs©u
Lm
 X©ydùng®­ êngx¸/c¶ ngbiÓn
 X¶ n­ ícth¶ i kh«ngquaxölý
 TriÖtph¸ rõngngËp mÆn, th¶ m cábiÓn vµrn
¹ san h«
 Du lÞch ven biÓn
 Phï d­ ìngdo nu«i trångthuûs¶ n
 ¤ nhiÔ m nguån lôc®Þa
 Bố i cả nh kinh tÕ - x· héi ë vïng bê

 Søc Ðp d©n sè: tăng d©n số c¬ häc, tốc độ tăng d©n số (2,3%/năm)cao hơn TBcả
nước (1,8%);
 D©n trÝth p/nhËn thøc vÒm«i tr­ êng vµtµi nguyªn vng
ï bêyÕ u
 Ngho Ì khãvµch tl­ îng cuéc sèng cñac¸c céng ®ång ven biÓn th p
 C¸c tæchøc quÇn chóng -x· héi vµcéng ®ång ®Þaph­ ¬ng ch­ a®­ îc l«i cuèn vµo
qu¶ n lývngï bê
 HËu qu¶ lµ: Tng
¨ nhu cÇu södông vµsödông l· ng phÝtµi nguyªn bê; khãkh¨n trong viÖc
tiÕ n hµnh CNH, H§Hc¸c ngµnh kinh tÕ ëvng
ï bê, trong ®ãcãnghÒc¸; tng
¨ kho¶ ng c¸ch
giÇu ngho;…
Ì
 ThÓ chÕ vµ chÝ nh s¸ch qu¶n lý vïng bê
 V n ®Òë s h÷u ® tvµmÆtn­ íc ëvng ï bêch­ arâ: vng ï ven biÓn cãLu˧ t t®ai, vng
ï ven
bê…?
 Ch­ aph©n ®Þnh rârµng chøc n¨ng c¸c vng ï biÓn, bêbiÓn ®Ó ph©n c p qu¶ n lý
 NhiÒu c¬ quan qu¶ n lýkh¸c nhau, nh­ ng chång chÐo vÒchøc n¨ng/nhiÖm vô
 ThiÕ u c¬ chÕ phèi hp
î gi÷ac¸c bªn liªn quan ®Õ n qu¶ n lývngï bê
 Thùc thi ph¸p luËtcßn yÕ u
 ThiÕ u c¸n bécãn¨ng lùc vµkiÕ n thøc trong quyho¹ch, thùc hiÖn vµgi¸m s¸tqu¶ n lývng
ï bê.
 ThiÕ u métc¬ chÕ qu¶ n lýliªn ngµnh trong viÖc södông ®angµnh/®amôc tiªu tµi nguyªn vngï
bê
 ¨ thªm m©u thu…nliî Ých trong viÖc södông ®angµnh/®amôc tiªu c¸c tµi nguyªn bê
Tng
 VßngluÈn quÈn
Ì khã-Khai th¸c qu¸ møc-Suytho¸i
Ngho

NghÌo khã

Gi¶m thu nhËp cña

céng ®ång ven
Søc Ð p ®Õn tµi biÓn
nguyªn biÓn
Suy tho¸i
tµi nguyªn

Khai th¸c qu¸

møc
 Lập kế hoạch QLTHVB
Một số quan niệm

 Quản lý vùng bờ bao gồm nhiều vấn đề, nhiều sản phẩm đầu ra
kỳ vọng (và thường mâu thuẫn) từ việc sử dụng tài nguyên bờ,
khả năng sản xuất khác nhau theo không gian và thời gian trong
một vùng bờ xác định, mối liên kết nào đó với các lưu vực sông
và vùng biển phía ngoài, nhiều đại diện và nhiều cơ quan có trách
nhiệm khác nhau đối với các khía cạnh quản lý.
 Vùng bờ quản lý thường được xác định rõ ràng qua quá trình
hoạch định chính sách hoặc được quản lý không chính thức với
tư cách là một đơn vị độc lập.
 Ranh giới quản lý của vùng bờ thường không trùng hợp với ranh
giới của một HST riêng lẻ, vì thực tế nhiều HST khác nhau cùng
tồn tại trong hoặc có thể mở rộng ra ngoài vùng quản lý dự kiến
 Một số quan niệm - 2

 Ranh giới quản lý có thể hoặc không thể trùng với ranh giới pháp
lý chung (hành chính) của các cấp chính quyền nắm quyền thực thi.
 Ranh giới này sẽ trùng chỉ với một số vùng gây áp lực đến tài nguyên
vùng bờ.
 Ranh giới không thể định rõ những ảnh hưởng của các quá trình
bờ đến vùng quản lý dự kiến, chẳng hạn sự vận chuyển bồi tích và
sự lắng đọng các chất gây ô nhiễm từ khí quyển.
 Do đó, phạm vi lập kế hoạch quản lý và phân tích đối với QLTHVB
thông thường sẽ không (và không bắt buộc) trùng hợp với ranh
giới quản lý.
 Một số quan niệm - 3

 Quản lý là quá trình quyết định một loạt sản phẩm đầu ra sẽ được
sản xuất ra, khi nào, ở đâu và cho ai và để đảm bảo sản lượng của
loạt sản phẩm đầu ra đó. Nhiệm vụ cơ bản của quản lý là phân bổ
nguồn tài nguyên khan hiếm trong sự cạnh tranh (và thường mâu
thuẫn) giữa những người sử dụng, với mục đích cuối cùng là tối ưu
hoá việc sử dụng nguồn tài nguyên này (Awosika và nnk, 1993).
 Quản lý là một quá trình liên tục, lặp đi lặp lại, thích ứng, có sự
tham gia của cộng đồng và gồm một loạt nhiệm vụ có liên quan mà
cần phải thực hiện nhằm đạt được một loạt mục tiêu và mục đích
đề ra, tuy nhiên những mục tiêu và mục đích này đã được thiết lập
và định rõ.
 Các yếu tố quản lý cần xác định rõ: đối tượng quản lý, chủ thể quản
lý, khách thể (yếu tố/vùng tác động vào đối tượng quản lý).
 Một số yếu tố liên quan đến xác định phạm vi QLTHVB
Phạ m trù Mô tả ả nh hưở ng lên phạ m vi

1. Mục tiêu và mục đích quản lý vùng bờ
đề xuất
2. Cơ cấu Nhà nước hoặc khuôn khổ thể chế liên
quan đến vùng bờ quản lý
(1) Mức độ thiết kế chi tiết đầu ra; (2) Nội dung quy
hoạch, nghĩa là nhiều biến số được xem xét theo
thời gian; (3) Những trở ngại ảnh hưởng đến quy
hoạch, nghĩa là các ảnh hưởng kinh tế liên vùng
được xem xét
(1) Các cơ quan có trách nhiệm phân tích và
QLTHVB trong suốt thời gian; (2) Năng lực tổ
chức, nghĩa là số lượng, loại hình và kinh nghiệm
chuyên môn của các cơ quan liên quan; (3) “Phương
thức” thực hiện nghĩa là tập trung vào sử dụng các
công cụ thực hiện khác nhau; (4) Tầm quan trọng
của sự tham gia của quần chúng vào quá trình quyết
định; (5) Các nguồn tài chính thực hiện chiến lược
quản lý

3. Các nguồn lực sẵn có đối với việc phân (1) Nguồn nhân lực có chuyên môn hiện có; (2) Thời
tích về vùng bờ quản lý gian hữu ích; (3) Công cụ phân tích, ví dụ các mô
hình; (4) Trang thiết bị, chẳng hạn các dịch vụ máy
tính và công cụ giám sát
 Một số yếu tố liên quan…02
Phạ m trù
4. Dữ liệu hiện ở có vùng bờ quản lý
5. Nhận thức hiện nay về vùng bờ quản lý
6. Ranh giới vùng
Mô tả ả nh hưở ng lên phạ m vi
(1) Các hệ thống tự nhiên, ví dụ nước mặt, nước
ngầm, không khí, sinh thái; (2) Thải ra và tạo ra
chất gây ô nhiễm, nghĩa là hệ số tạo ra chất ô
nhiễm, thời gian và không gian của các hoạt động,
đặc tính công nghệ của các hoạt động; (3) Chi phí
làm giảm bớt chất thải gây ô nhiễm.
Nhận thức của cá nhân hoặc các nhóm trong vùng
liên quan đến; (1) Sự khác biệt giữa điều nhận thức
được về vấn đề bức súc trong quản lý vùng bờ với
thực tế; (2) Cái gì là chiến lược QLTHVB hiệu quả,
hợp lý và đầy đủ so với cái gì; (3) Sự khác biệt giữa
các điều kiện thực tế với các điều kiện theo mong
muốn
(1) Ranh giới hệ thống tự nhiên hoặc hệ thống sinh
thái; (2) Quyền hạn chính trị; (3) Ranh giới kinh tế;
(4) Các đơn vị dịch vụ, ví dụ vùng nước; và (5) Quy
mô
 Một số yếu tố liên quan…03

Phạ m trù Mô tả ả nh hưở ng lên phạ m vi

7. Các đặc điểm khí hậu, thuỷ văn và
địa lý
(1) Địa lý tự nhiên, nghĩa là núi, đồng
bằng và kết hợp cả hai; (2) Thuỷ văn,
nghĩa là nước mặt và nước ngầm; (3)
Khí hậu, nghĩa là nhiệt độ, nắng, lượng
mưa

8. Đặc điểm của động vật và môi Sự phong phú, giầu có, lịch sử cuộc
trường sống sống và tiểu sử
 3.2. Khái niệm quản lý vng
ï bê

Qu¶n lý theo/®¬n ngµnh (QL§N)

 ChØ ­ u tiªn lîi Ý ch kinh tÕ vµ Ý t/kh«ng quan t©m ®Õn m«i

tr­ êng.
 ChØ chó ý ®Õn lîi Ý ch ngµnh m× nh vµ Ý t chó ý ®Õn lîi Ý ch
ngµnh kh¸c, ng­ êi kh¸c
 ThiÕu sù phèi hîp gi÷a trung ­ ¬ng vµ ®Þ a ph­ ¬ng, còng nh­
gi÷a c¸c ngµnh trªn cïng ®Þ a bµn
 Sö dông vµ qu¶n lý tµi nguyªn mang tÝ nh tù ph¸t, thiÕu kÕ
ho¹ ch, chó ý nhiÒu ®Õn khai th¸c phôc vô c¸c tham väng ph¸t
triÓn
 Lµm gia t¨ng c¸c m©u thuÉn lîi Ý ch trong sö dông c¹ nh tranh
tµi nguyªn bê
 HËu qu¶ lµ c¸c h÷ thèng tµi nguyªn bê bÞ chia c¾t, chøc
n¨ng thèng nhÊt vµ hoµn chØnh cña h÷ bÞ ph¸ vì, g©y ra c¸c
sù cè m«i tr­ êng, sinh th¸i.
 Qu¶ n lýtheo v n ®Ò(QLV§)

 Lµmét qu¸ tr× nh qu¶n lý nh»m gi¶i

quyÕt mét/vµi vÊn ®Ò chuyªn bi÷t x»y
ra vµ ®e do¹ c¸c nguån tµi nguyªn vµ
m«i tr­ êng vïng bê. VÝ dô, qu¶n lý «
nhiÔm ven biÓn, qu¶n lý dÇu trµn, qu¶n
lý c¸c khu b¶o tån biÓn,...
 Qu¶ n lýtænghp
î vng
ï bê

 "...Mét qu¸ tr× nh n¨ng ®éng vµ liªn tôc mµ

th«ng qua ®ã nh÷ng quyÕt ®Þ nh ®èi víi
vi÷c sö dông, ph¸t triÓn vµ b¶o v÷ vïng bê vµ
tµi nguyªn bê ®­ îc ®­ a ra. PhÇn cèt lâi cña
QLTH lµ x©y dùng c¸c thiÕt chÕ vµ chÝ nh
s¸ch ®Ó ®iÒu hoµ c¸c gi¶i ph¸p ®· ®­ îc chÊp
nhËn" (B. Cicin - Sain 1993).
 QLTHVB(2)

"... Qu¸ tr× nh liªn hîp c¸c quan t©m lîi Ý ch cña
ChÝ nh phñ, céng ®ång, khoa häc vµ qu¶n lý ,
cña c¸c ngµnh vµ quÇn chóng trong vi÷c cïng
chu»n bÞ vµ triÓn khai mét kÕ ho¹ ch t¾ng hîp
b¶o v÷ vµ ph¸t triÓn tµi nguyªn vµ c¸c h÷ sinh th¸i
vïng bê. Môc tiªu chung cña QLTHVB lµ c¶i thi÷n
chÊt l­ îng cuéc sèng cña céng ®ång- nh÷ng ng­ êi
lu«n phô thuéc vµo c¸c nguån tµi nguyªn vung bê,
trong khi vÉn duy tr× ®a d¹ ng sinh häc vµ n¨ng
suÊt cña c¸c h÷ sinh th¸i vïng bê " (GESAMP, 1996).
 QLTHVB(3)

Ò QLTHVB kh«ng thay thÕ QL§N vµ QLV§, mµ nã

nèi kÕt vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹ t ®éng ph¸t triÓn
cña c¸c ngµnh...Cã nghÜa lµ QLTHVB lµ mét qu¸
tr× nh qu¶n lý dùa trªn nguyªn t¾c phßng ngõa
trong Ch­ ¬ng tr× nh NghÞ sù 21 vµ c¸ch tiÕp cËn
liªn ngµnh/t¾ng hîp nh»m ®¹ t ®­ îc mét c©n
b»ng gi÷a kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­ êng, còng nh­
nh»m lµm gi¶m thiÓu c¸c m©u thuÉn lîi Ý ch trong
vi÷c sö dông ®a ngµnh/®a môc tiªu tµi nguyªn
bê.” (N.C.Hoi, 2000)
 KhÝac¹nh “tæng hpÓ
î trong QLTHVB
 Thố ng nhấ t các nhiệ m vụ quả n lý vùng bờ ;
 Phố i hợ p các cơ quan liên quan trong quả n lý vùng bờ ở tấ t
cả các cấ p có thẩ m quyề n nói chung và chính quyề n sở tạ i
nói riêng, nghĩa là kế t hợ p theo cả cấ u trúc dọ c (trung ươ ng
xuố ng đị a phươ ng) và cấ u trúc ngang (các ban, ngành trên
cùng đị a bàn, bao gồ m cộ ng đồ ng);
 Tổ ng hợ p các chươ ng trình và chính sách riêng lẻ trong tổ ng
thể và giữ a các ngành kinh tế , ví dụ phát triể n kinh tế vùng,
giao thông, tài nguyên nướ c, giả i trí, nông nghiệ p, thuỷ
sả n...;
 Lồ ng ghép các quyế t đị nh củ a khu vự c nhà nướ c và khu vự c
tư nhân;
 Phố i hợ p các cơ quan kinh tế , công nghệ , sinh thái trong
công tác quy hoạ ch và trong quả n lý vùng bờ ;
 Tổ ng hợ p các nguồ n lự c hiệ n có để quả n lý, nghĩa là nguồ n
nhân lự c, tài chính, vậ t chấ t, thiế t bị ;
 KhÝac¹nh “tæng hpÓ…
î
 Kế t nố i thông tin về các hệ thố ng tự nhiên vớ i thông tin về
các hệ thố ng kinh tế -xã hộ i ở vùng bờ trong quá trình lậ p kế
hoạ ch (quy hoạ ch);
 Phố i hợ p sử lý thông tin/các vấ n đề ở cả vùng ven biể n và
vùng ven bờ , thậ m chí mở rộ ng ra ngoài vùng bờ ;
 Gắ n kế t nhiệ m vụ xây dự ng kế hoạ ch quả n lý môi trườ ng
vùng bờ vớ i kế hoạ ch phát triể n kinh tế -xã hộ i truyề n thố ng
(thườ ng không đề cậ p đế n chỉ tiêu môi trườ ng). Nói cách
khác, đây chính là nhiệ m vụ lồ ng ghép kế hoạ ch quả n lý môi
trườ ng và tài nguyên vào kế hoạ ch phát triể n vùng bờ ;
 Phố i hợ p chính sách giữ a nhà nướ c và nhân dân, và nế u có
điề u kiệ n tiế n hành cơ chế đồ ng quả n lý (nhà nướ c và nhân
dân cùng làm);
 Nhấ t thể hoá thể chế quả n lý liên ngành ở vùng bờ .
 ô tiªu cñaQLTHVB
Mc

Môc tiªu chung

 Chấ p nhậ n phát triể n đa ngành ở vùng bờ ; Tôí ư u hoá viêc ̣
sử dụ ng đa muc ̣ tiêu;
 Giam ̉ thiêu
̉ mâu thuân ̃ lợ i ich
́ trong quá trinh
̀ phat́ triể n
 Giả m nguy cơ đe doạ vùng bờ do thiên tai và cac ́ tać haị cuả
cać phươ ng an ́ phat́ triên
̉ trong tươ ng lai;
 Bả o toàn các quá trình sinh thái quan trọ ng, các hệ thố ng hỗ
trợ đờ i số ng các loài (gồ m cả loài ngườ i) và đa dạ ng sinh
họ c ở vùng bờ .
 Cả i thiệ n sinh kế , góp phầ n xoá đói giả m nghèo cho các
cộ ng đồ ng ven biể n và trên các hả i đả o ven bờ .
 ô tiªu côthÓ
Mc

 B¶o tån, bả o vệ vµ kh«i phôc c¸c HST vïng bê

 N©ng cao nhËn thøc cña céng ®ång ven biÓn trong
qu¶n lý tµi nguyªn bê
 Thóc ®»y sinh kÕ bÒn v÷ng vµ c¸c h÷ thèng c«ng ngh÷
 T¨ng c­ êng c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý liªn ngµnh nh»m duy
tr× chÊt l­ îng m«i tr­ êng vµ tµi nguyªn bê
 Thùc hi÷n khu«n kh¾ QLTHVB ë c¸c khu vùc nghiªn cøu
t× nh huèng/träng ®iÓm vµ ph¾ biÓn nh÷ng kÕt qu¶
®ã
 Xóc tiÕn ph©n vïng chøc n¨ng vïng bê vµ ph©n b¾ tµi
nguyªn bê mét c¸ch c«ng b»ng, còng nh­ nh÷ng gi¶i ph¸p
gi¶m thiÓu m©u thuÉn lîi Ý ch trong vi÷c sö dông ®a
ngµnh.
 §Æ®
c iÓm cñamétChu tr×nh QLTHVB

 Cã tÝ nh liªn tôc, gåm nhiÒu chu kú vµ cã thÓ ®iÒu

chØnh
 Cã ranh giíi x¸c ®Þ nh gåm c¶ hai phÇn: phÇn biÓn vµ
®Êt liÒn
 Cã mét thiÕt chÕ t¾ chøc víi t­ c¸ch lµ mét t¾ chøc ®éc
lËp ho®c mét m¹ ng l­ íi cña c¸c t¾ chøc.
 T¾ng hîp c¸c dù b¸o, bao gåm c¶ dù b¸o thùc t¹ i vµ tiÒm
n¨ng; c¸c dù b¸o trong vïng bê vµ ngoµi vïng bê.
 Duy tr× vµ t«n träng v¨n ho¸ truyÒn thèng, t©m linh vµ
nh÷ng kiÕn thøc b¶n ®Þ a.
 Thu hót céng ®ång ®Þ a ph­ ¬ng vµ xem xÐ t tÝ nh nhËy
c¶m vÒ giíi
 Khë i ®éng
C hu» n bÞ • Hå s¬ vïng bê
• §¸nh gi¸ rñi ro lÇn 1
• X¸c ®Þ nh vÊn ®Ò vµ
• C¬ chÕ qu¶n lý dù ¸n
lùa chän ­ u tiªn
• KÕ ho¹ ch vµ ng©n s¸c h
• T¹ o lËp sù tham gia
• Chu»n bÞ nh©n lùc, tµi
cña c¸c bªn liªn quan
chÝ nh
• Tuyªn truyÒn
• T­ vÊn c¸c bªn liªn quan
• ChiÕn l­ îc QLTHVB
• §µo t¹ o nh©n viªn
• H÷ thèng th«ng tin
• Ch­ ¬ng tr× nh gi¸m s¸t dù ¸n
t¾ng hîp
C h u tr×nh m íi
C hän läc
vµ c ñng c è
•TiÕp tôc gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶
thùc hi÷n KHH§
• Söa ®¾i ChiÕn l­ îc/KHHH§
• LËp KÕ ho¹ ch QLTHVB cho chu
tr× nh tiÕp sau
X©y dùng
• Thu thËp d÷ li÷u
• §¸nh gi¸ rñi ro lÇn 2
• ChiÕn l­ îc m«i tr­ êng
• KÕ ho¹ ch hµnh ®éng
• S¾p xÕp thÓ chÕ
• Tµi chÝ nh/®Çu t­
• Quan tr¾c m«i tr­ êng
• Tham gia cña c¸c bªn
liªn quan
Th« ng qua
• C¬ chÕ t¾ chøc vµ ph¸p luËt
• ChiÕn l­ îc vµ KÕ ho¹ ch hµnh
®éng
• C¬ chÕ tµi chÝ nh
Thùc hi÷ n
• C¬ chÕ ®iÒu phèi vµ qu¶n lý
KÕ ho¹ ch QLTHVB
• C¬ chÕ gi¸m s¸t thùc hi÷n KHH§
• KÕ ho¹ ch triÓn khai
 C¸cnguyªn t¾c chØd…n
QLTHVB
 V­ ît ra ngoµi c¸ch tiÕp cËn QL§N, chó träng b¶o
toµn chøc n¨ng sinh th¸i vïng bê, ®ång thêi lu«n
®®t ho¹ t ®éng QLV§ vµo khu«n kh¾ QLTH ®Ó
gi¶i quyÕt. Tøc lµ theo c¸ch tiÕp cËn t¾ng hîp,
t¾ng thÓ vµ ®a ngµnh.
 Mét qu¸ tr× nh ph©n tÝ ch nh»m t­ vÊn cho chÝ nh
phñ nh÷ng môc tiªu ­ u tiªn, c¸c tho¶ thuËn, c¸c
vÊn ®Ò vµ c¸c gi¶i ph¸p.
 Mét qu¸ tr× nh qu¶n lý hµnh chÝ nh n¨ng ®éng
vµ liªn tôc ®èi víi vi÷c sö dông, ph¸t triÓn vµ b¶o
v÷ vïng bê, còng nh­ tµi nguyªn bê phï hîp víi
môc ®Ý ch ®· ®­ îc x· héi chÊp nhËn
 C¸cnguyªn t¾c chØd…n
QLTHVB (2)
 Nh»m khai th¸c vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò theo mét h÷
thèng, theo chøc n¨ng trong mèi quan h÷ gi÷a c¸c
h÷ thèng vµ vi÷c sö dông vïng bê
 B¶o ®¶m c©n b»ng gi÷a vi÷c b¶o v÷ c¸c h÷ sinh th¸i
quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ l©u dµi vïng bê.
X̧c ®Þ nh c¸c môc tiªu ­ u tiªn cã tÝ nh ®Õn yªu
cÇu gi¶m thiÓu ho®c phôc håi c¸c h÷ sinh th¸i bÞ
suy tho¸i ho®c chÊt l­ îng m«i tr­ êng vµ ®Þ nh ra c¸c
h­ íng dÉn hîp lý ®Ó xö lý vÊn ®Ò
 Thùc hi÷n chøc n¨ng qu¶n lý trong ph¹ m vi nhÊt
®Þ nh, do c¸c c¬ quan phèi hîp x̧c ®Þ nh (kÓ c¶ tµi
nguyªn vïng bê nµy)
 C¸cnguyªn t¾c chØd…n
QLTHVB (3)
 Mét qu¸ tr× nh ®ßi hái cã nh÷ng gi¶i ph¸p lËp ®i
lËp l¹ i ®èi víi c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi, m«i tr­ êng
vµ luËt ph¸p phøc t¹ p. Chøc n¨ng chÝ nh cña mét
kÕ ho¹ ch QLTHVB lµ hîp nhÊt nhu cÇu cña c¸c
ngµnh vµ vÊn ®Ò m«i tr­ êng mµ ®­ îc thùc hi÷n
th«ng qua c¸c tho¶ thuËn ph¸p lý gi÷a c¸c ngµnh, c¸c
cÊp.
 Ph¶i ®Þ nh ra mét c¬ cÊu ®Ó gi¶m thiÓu hay
gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn cã thÓ ph¸t sinh ë møc
®é kh¸c nhau liªn quan ®Õn vi÷c ph©n phèi vµ
sö dông tµi nguyªn vïng bê
 C¸cnguyªn t¾c chØd…n
QLTHVB (4)
 Ph¶i khuyÕn khÝ ch n©ng cao nhËn thøc cho céng ®ång,
cho c¸c nhµ ho¹ ch ®Þ nh chÝ nh s¸ch vµ nh÷ng ng­ êi liªn
quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý vïng bê vµ l«i cuèn céng ®ång
tham gia trong suèt qu¸ tr× nh lËp kÕ ho¹ ch qu¶n lý . Chó ý
®Õn môc tiªu xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¶i thi÷n sinh kÕ
cho céng ®ång ®Þ a ph­ ¬ng khu vùc dù ¸n.
 Lµ mét hµnh vi chñ ®éng, ®i cïng víi nh©n tè ph¸t triÓn,
chø kh«ng ph¶i lµ hµnh vi thô ®éng, ®îi cã nh÷ng dù
kiÕn ph¸t triÓn råi míi hµnh ®éng. Nh­ vËy QLTH chøa
®ùng c¶ nh÷ng nguyªn t¸c c¬ b¶n trong x©y dùng c¸c kÕ
ho¹ ch/ch­ ¬ng tr× nh kinh tÕ-x· héi c¸c cÊp.
 X©y dùng c¸c c¬ chÕ tµi chÝ nh tù chñ ®Ó qu¶n lý l©u
dµi vµ ¾n ®Þ nh.
 C¸c néi dungchÝnh cñaQLTHVB
 Qui ho¹ ch/lËp kÕ ho¹ ch vïng bê: c¸c kÕ ho¹ ch sö dông vïng
bê hi÷n t¹ i vµ t­ ¬ng lai, cung cÊp mét tÇm nh× n dµi h¹ n ®èi
víi ph¸t triÓn vïng bê
 Xóc tiÕn ph¸t triÓn kinh tÕ: xóc tiÕn sö dông thÝ ch hîp vïng
bê nh­ nu«i trång h¶i s¶n, du lÞ ch sinh th¸i vµ ph¸t triÓn
c¶ng...
 Qu¶n lý nguån lîi: b¶o v÷ c¸c h÷ sinh th¸i vïng bê, b¶o tån ®a
d¹ ng sinh häc vµ b¶o ®¶m tÝ nh bÒn v÷ng cña vi÷c sö dông
tµi nguyªn bê.
 Gi¶i quyÕt m©u thuÉn lîi Ý ch: hoµ gi¶i vµ c©n b»ng kÕ
ho¹ ch sö dông tr­ íc m¾t vµ l©u dµi vµ gi¶i quyÕt c¸c m©u
thuÉn trong sö dông vïng bê
 B¶o v÷ an toµn cho c«ng d©n trong vïng bê khái c¸c hiÓm
ho¹ thiªn tai vµ sù cè nh©n t¸c .
 C¸cho¹t®éngchñyÕ u cñaQLTHVB

Qui ho¹ ch/lËp kÕ ho¹ ch vïng bê t¾ng hîp

 Nghiªn cøu m«i tr­ êng vµ t× nh h× nh sö dông tµi
nguyªn vïng bê. X©y dùng c¬ së d÷ liªô vµ Hå
s¬ (b¸o c¸o t¾ng quan) vïng bê nghiªn cøu.
 Ph©n vïng chøc n¨ng sö dông vïng bê nghiªn
cøu
 Dù ®o¸n kÕ ho¹ ch sö dông míi (dù kiÕn) ®èi víi
vïng bê nghiªn cøu
 §iÒu chØnh c¸c dù ¸n ph¸t triÓn trong vïng bê
 Gi¸o dôc c«ng chóng vÒ gi¸ trÞ cña vïng bê nghiªn
cøu
 XóctiÕ n ph¸ttriÓn kinh tÕ

 Ph¸t triÓn nghÒ c¸

 Ph¸t triÓn c¶ng vµ hµng h¶i
 Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cho du lÞ ch gi¶i trÝ , du
lÞ ch ®¹ i trµ vµ du lÞ ch sinh th¸i
 Ph¸t triÓn nu«i trång thuû h¶i s¶n
 Khai th¸c dÇu khÝ
 Qu¶ n lýtµi nguyªn

 Thùc hi÷n c¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­ êng
t¾ng thÓ
 Thùc hi÷n ®¸nh gi¸ rñi ro m«i tr­ êng
 ThiÕt lËp vµ c­ ìng chÕ thùc hi÷n tiªu
chu»n m«i tr­ êng
 ThiÕt lËp vµ qu¶n lý c¸c khu b¶o tån biÓn
 B¶o tån vµ phôc håi c¸c h÷ sinh th¸i ven
biÓn ®· bÞ suy tho¸i
 Gi¶ i quyÕ tm©u thu…n

 Nghiªn cøu sö dông ®a ngµnh/®a môc

tiªu ë vïng bê vµ c¸c t­ ¬ng t¸c qua l¹ i cña
chóng
 ¸p dông c¸c ph­ ¬ng ph¸p gi¶i quyÕt m©u
thuÉn
 Gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng xÊu kh«ng tr¸nh khái
®èi víi mét sè ho¹ t ®éng sö dông vïng bê
 Qui ho¹ch/Lp
Ë kÕ ho¹ch QLTHVB
Quan niÖm

Qui ho¹ ch cßn ®­ îc quan ni÷m rÊt kh¸c nhau. VÝ dô:

 "... lµ qu¸ tr× nh chu»n bÞ mét lo¹ t quyÕt ®Þ nh cho hµnh
®éng trong t­ ¬ng lai, nh»m ®¹ t ®­ îc nh÷ng môc tiªu qua
nh÷ng bi÷n ph¸p thÝ ch hîp h¬n." (Dror 1963 trong tµi li÷u cña
Fauldi 1973).
 Ò Nhi÷m vô c¬ b¶n cña qu¶n lý lµ ph©n b¾ nguån tµi
nguyªn khan hiÕm trong sù c ¹ nh tranh (vµ th­ êng m©u
thuÉn) gi÷a nh÷ng ng­ êi h­ ëng dông, víi môc ®Ý ch cuèi cïng
lµ tèi ­ u ho¸ vi÷c sö dông nguån tµi nguyªn nµy" (Awosika
et al.1993).
 Trªn thùc tÕ

 Qui ho¹ ch (planning) lµ mét qu¸ tr× nh gåm

mét sè b­ íc c¬ b¶n. S¶n ph»m cña qui
ho¹ ch lµ mét kÕ ho¹ ch dµi h¹ n (strategic
plan) kÌm theo mét sè ®Ò xuÊt dù ¸n ®Çu t­
(investment project). §Ó tiÕn hµnh qui
ho¹ ch cÇn cã c¸c th«ng tin tr­ íc qui ho¹ ch
(tiÒn qui ho¹ ch-preplanning) thu ®­ îc qua
c¸c cuéc ®iÒu tra c¬ b¶n ®Þ nh h­ íng cho
qui ho¹ ch.
 H×nh thµnh kÕ ho¹ch QLTHVB

 Nh÷ng nhu cÇu g× ? (X̧c ®Þ nh c¸c vÊn ®Ò)

 Nh÷ng nhu cÇu nµo chóng ta cã thÓ ®¸p øng vµ khi
nµo ? (§¸nh gi¸ vÊn ®Ò ­ u tiªn vµ x¸c lËp môc tiªu)
 Chóng ta sÏ ®¸p øng ®iÒu ®ã nh­ thÕ nµo ? (h× nh thµnh
chiÕn l­ îc)
 Ai sÏ lµm c¸i g× ? (t¾ chøc thùc hi÷n)
 Chóng ta cã thÓ ®­ ¬ng ®Çu víi nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­
êng nh­ thÕ nµo ? (c¸c c¬ chÕ ®¸nh gi¸)
 C¸c nguån lùc nµo cÇn ®­ îc ph¸t triÓn ? (x¸c ®Þ nh nguån
lùc vµ lËp ng©n s¸ch)
 C¸c b­ íc sÏ ®­ îc thùc hi÷n khi nµo? (lËp kÕ ho¹ ch c«ng
vi÷c)
 Chóng ta ®¶m b¶o tiÕn ®é thÕ nµo ? (kÕ ho¹ ch gi¸m s¸t)
 C¸c yÕ u tèhp
î thµnh trongQLTHVB

C¸c yÕu tè cña vÊn ®Ò qu¶n lý

¤ nhiÔm
 X̧c ®Þ nh møc ®é « nhiÔm, nguån vµ so víi tiªu chu»n cho
phÐ p, ®ång thêi t¸c ®éng cña nã trong ph¹ m vi vïng bê.
Ph¸ huû n¬i c­ tró ven bê
 X̧c ®Þ nh qui m«, kh¶ n¨ng phôc håi, nguån lîi vµ møc ®é
t¸c ®éng còng nh­ hËu qu¶.
 Khai th¸c qu¸ møc
 X̧c ®Þ nh c­ êng lùc ®¸nh b¾t, ho¹ t ®éng ®¸nh b¾t vµ c¸c ph­
¬ng ti÷n ®¸nh b¾t huû di÷t
 C¸c yÕ u tècñahµnh ®éngqu¶ n lý

ThiÕt chÕ t¾ chøc, c¬ chÕ ®iÒu hµnh

vµ ra quyÕt ®Þ nh
 Lµm râ quyÒn h¹ n vµ tr¸ch nhi÷m cña c¸c t¾ chøc ho®c
céng ®ång liªn quan.
 Lµm râ tr¸ch nhi÷m vµ h÷ thèng ph¸p lý ®èi víi c¸c ho¹ t
®éng
 Ph­ ¬ng thøc gi¸m s¸t vµ c­ ìng chÕ
C¸c qui chÕ lµm thay ®¾i hµnh vi
 VÊn ®Ò quota ®¸nh b¾t, thuÕ, phÝ ...
L«i cuèn vµ trùc tiÕp ®Çu t­
 H÷ thèng Khu b¶o tån biÓn
 H× nh thµnh M¹ ng l­ íi, gåm c¶ nhµ ®Çu t­ /tµi trî
 C¸c yÕ u tècña qu¸ tr×nh qu¶ n lý

Qui ho¹ ch t¾ng hîp

 Thùc ch tlµlpË kÕ ho¹ch lång ghÐp kinh tÕ , x· héi vµm«i tr­ êng ëvng
ï bê, trong ®ã
qui ho¹ch/kÕ ho¹ch södông tµi nguyªn thiªn nhiªn vng
ï nghiªn cøu lµr tquan träng
Thùc hi÷n qui ho¹ ch
 Bao gåm viÖc thiÕ tchÕ tæchøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch qu¶ n lý, triÓn khai kÕ ho¹ch tµi
chÝnh vµnguån lùc thùc hiÖn kÕ ho¹ch
Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸
 Gi¸m s¸ttiÕ n ®évµ®¸nh gi¸ tc¸ ®éng sÏ ®­ îc tiÕ n hµnh hµng n¨m. Mcô ®Ých nh»m
xem xÐtdù¸n/kÕ ho¹ch tiÕ n triÓn rasao?CãthÓ lµm tèth¬n n÷a®­ îc kh«ng?C¸c
bµi häc cÇn rótralµg×?
 Cać nhu cÇu th«ngtin
®èi víi QLTHVB

- M«i tr­ êng tù nhiªn vïng bê

- Cać ®®c tr­ ng sinh hoc̣ vµ taì nguyªn bê
- Kinh tÕ – x· héi
- ThÓ chÕ và chÝ nh s¸ch
 C¸c c«ngcô¸p dôngtrongQLTHVB
 §¸nh gi¸ nhanh m«i tr­ êng
 Chu»n bÞ Hå s¬ m«i tr­ êng vïng bê
 Qu¶n lý d÷ li÷u
 øng dông viÔn th¸m vµ GIS
 §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­ êng chiÕn l­ îc/ t¾ng thÓ vµ ®¸nh gi¸
rñi ro m«i tr­ êng
 Chu»n bÞ ChiÕn l­ îc qu¶n lý m«i tr­ êng vµ KÕ ho¹ ch hµnh
®éng QLTHVB
 Ph©n vïng chøc n¨ng
 Ph©n tÝ ch kinh tÕ m«i tr­ êng
 T¹ o nguån tµi chÝ nh bÒn v÷ng
 KiÓm to¸n vµ h¹ ch to¸n tµi nguyªn m«i tr­ êng
 TruyÒn th«ng m«i tr­ êng
 L«i cuèn sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan
 Monitoring m«i tr­ êng t¾ng thÓ
Xin c¶ m ¬n !