PENGURUSAN HARTA PUSAKA DALAM ISLAM
Dhawil-Arham 
PENGERTIAN
Bahasa: menentukan, memastikan, menghalalkan
dan mewajibkan.
istilah syarak: Faraid adalah pembahagian harta
seorang Islam yang telah meninggal dunia sama ada
beliau meninggalkan wasiat atau tidak sebelum
kematiannya.
Maka harta peninggalannya akan dibahagikan
kepada ahli warisnya (seperti  anak, isteri, suami,
ibu, dll), menurut hukum Islam. Harta yang
dibahagikan kepada ahli waris adalah baki harta
yang ditinggalkan setelah ditolak segala
pembiayaan pengurusan jenazah, hutang pewaris
(zakat, nazar, dll) dan wasiat yang dibenarkan oleh
syarak (tidak melebihi 1/3 dari jumlah harta).
Bentuk harta yang boleh dibahagikan secara Faraid
ialah:  (b)  Asabah Bil Ghoir  (a) Hijab Nuqshon
1.Tanah
2.Bangunan(rumah).  semua harta, atau pengambilan  semua baki untuk
3. Barang kemas (emas, perak dll).
4.Insurans dan Wang tunai (sama ada dilaburkan
atau tidak).  perempuan atau lelaki, cucu perempuan atau lelaki,
5.Binatang ternakan seperti kambing, lembu, unta,
kerbau dll.
CARA PENGAMBILAN HARTA PUSAKA
1. Ashabul-Furud  Pembahagian pusaka dengan jalan menghabisi
Golongan ini mengambil pusaka menurut bahagian
yang telah ditetapkan oleh syarak iaitu sama ada
1/2, 1/3, 1/4, 2/3, 1/6 atau 1/8. Mereka terdiri
daripada isteri atau suami, ibu atau nenek, bapa
atau datuk, anak perempuan atau cucu perempuan,
saudara perempuan kandung, saudara perempuan
sebapa dan saudara seibu.
2. Asabah  3.
Merupakan golongan yang akan terima baki setelah Golongan ini akan menggantikan golongan (1) dan
semua golongan (1) mendapat  bahagian golongan (2) setelah kedua-duanya tiada kecuali suami atau
asabah.  Terdapat 3 jenis asabah iaitu:  isteri tidak menghalang golongan ini mengambil
(a)  Asabah Binafsih  bahagian harta. Tetapi biasanya golongan ini akan
(b)  Asabah Bil Ghoir  terhalang menerima harta. Keadaan ini disebut
(c)  Asabah Maal Ghoir. hijab iaitu dinding yang menjadi penghalang
seseorang daripada ahli waris untuk menerima
(a)  Asabah Binafsih  pusaka kerana masih ada ahli waris yang masih
Pembahagian pusaka dengan jalan menghabisi dekat hubungan kekeluargaannya dengan simati. 
semua harta, atau mengambil semua sisa untuk Terdapat 4 golongan Dhawil-Arham (masih ada
sekelian orang lelaki, tidak bersebab atau beserta hubungan kerabat) iaitu: golongan datuk dan
orang lain. Mereka terdiri daripada 12 orang lelaki nenek, golongan cucu dan cicit  (anak dari cucu),
iaitu bapa, datuk, anak lelaki, cucu lelaki anak lelaki, golongan anak saudara dari saudara perempuan
saudara lelaki kandung,  saudara lelaki sebapa, anak dan golongan bapa saudara atau emak saudara atau
lelaki saudara lelaki kandung, anak lelaki saudara saudara lelaki atau perempuan ibu. Manakala hijab
lelaki sebapa, bapa saudara kandung, bapa saudara yang telah disebutkan tadi terdiri daripada 2 jenis
sebapa, anak lelaki bapa sudara kandung dan anak iaitu: 
lelaki bapa saudara sebapa. Hijab Nuqshon dan Hijab Hirman.
 
Pembahagian pusaka dengan jalan menghabiskan Terhalang dengan mengurangi pembahagian ahli
waris dari menerima pembahagian  Ashabul-Furud
semua perempuan dengan sebab adanya orang yang lebih banyak menjadi lebih sedikit, kerana
lelaki lain. Terdiri daripada 4 orang iaitu: anak masih ada ahli waris  lain yang bersama-samanya. 
Seperti suami dari menerima setengah menjadi
saudara kandung perempuan atau lelaki, saudara seperempat kerana ada anak atau cucu.
sebapa atau lelaki perempuan.
(b) Hijab Hirman 
(c)  Asabah Maal Ghoir  Terhalang dengan tidak menerima pembahagian
pusaka sama sekali kerana masih terdapat ahli
semua harta, atau mengambil semua sisa untuk waris yang lebih dekat hubungannya dengan yang
sekelian orang perempuan sebab beserta orang mati yang lebih berhak untuk menerima harta
perempuan lain. Terdiri daripada 2 orang pusaka. Misalnya saudara lelaki sebapa terhalang
perempuan iaitu: saudara perempuan kandung  dan kerana adanya saudara lelaki kandung dan datuk
saudara perempuan sebapa (berkongsi dengan anak terhalang sebab adanya bapa. 
atau cucu perempuan).
SENARAI AHLI WARIS YANG LAYAK MENERIMA  8.  Saudara perempuan sebapa  KADAR PEMBAHAGIAN HARTA PUSAKA
HARTA PUSAKA  9.  Isteri 
10. Petuan perempuan bagi hamba sahaya
Terdapat 15 ahli waris dari pihak lelaki dan 10 ahli
waris dari dari pihak perempuan yang utama dan Jika kesemua ahli waris diatas wujud, hanya 5
layak menerima harta pusaka. orang yang layak: 
1.  Anak perempuan 
Waris dari pihak lelaki seperti berikut:  2.  Cucu perempuan dari anak lelaki 
 1.  Anak lelaki  3.  Ibu 
 2.  Cucu lelaki dari anak lelaki  4.  Saudara perempuan seibu sebapa 
 3.  Bapa  5.  Isteri
 4.  Datuk 
 5.  Saudara lelaki seibu sebapa  Jika kesemua 25 waris lelaki dan perempuan masih
 6.  Saudara lelaki sebapa  hidup, maka keutamaan akan diberikan kepada
 7.  Saudara lelaki seibu  hanya lima ahli waris berikut: 
 8.  Anak saudara lelaki dari seibu sebapa  1. Bapa 
 9.  Anak saudara lelaki dari seibu atau sebapa  2. Ibu 
10. Bapa saudara seibu sebapa  3. Anak Lelaki 
11. Bapa saudara sebapa  4. Anak Perempuan 
12. Sepupu dari bapa saudara seibu sebapa  5. Suami/Isteri 
13. Sepupu dari bapa saudara sebapa 
14. Suami 
KELEBIHAN ILMU FARAID
15. Hamba sahaya
• Menghormati fitrah manusia.
Jika kesemua waris lelaki di atas wujud, maka • Merealisasikan keseimbangan sosial dalam
hanya tiga orang sahaja yang layak iaitu: 
lingkungan keluarga.
1.  Bapa 
2.  Anak lelaki  • Memelihara hubungan silaturahim setelah
3.  Suami kematian si mati.
• Untuk mengetahui bahagian pusaka yang
Ahli-ahli waris perempuan yang layak menerima berhak diterima oleh pewaris.
harta pusaka iaitu: 
 1.  Anak perempuan 
 2.  Cucu perempuan dari anak lelaki 
 3.  Ibu 
 4.  Nenek sebelah ibu 
 5.  Nenek sebelah bapa 
 6.  Saudara perempuan seibu sebapa 
 7.  Saudara perempuan seibu