6/4/2020 Định lý Taylor – Wikipedia tiếng Việt

Định lý Taylor
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Trong giải tích, định lý Taylor cho ta một đa thức xấp xỉ một hàm khả vi tại một điểm cho trước (gọi là đa
thức Taylor của hàm đó) có hệ số chỉ phụ thuộc vào các giá trị của đạo hàm tại điểm đó. Định lý còn cho ta
một đánh giá chính xác sai số của xấp xỉ. Định lý đặt theo tên của nhà toán học Brook Taylor, người đã tìm
ra nó vào năm 1712 mặc dù kết quả được tìm ra lần đầu tiên 41 năm trước vào năm 1671 bởi James
Gregory.

Mục lục
Khai triển Taylor cho hàm một biến
Giới thiệu
Định lý
Chứng minh
Tham khảo

Khai triển Taylor cho hàm một biến

Giới thiệu
Khai triển khẳng định rằng mọi hàm có đạo hàm hữu hạn đến cấp n đều có thể xấp xỉ bởi một đa thức bậc
n. Một ứng đụng đơn giản của định lý là xấp xỉ hàm lũy thừa tại điểm :

Đa thức này được gọi là xấp xỉ Taylor bậc n của ex vì nó xấp xỉ giá trị của hàm lũy thừa bởi đa thức bậc n.
Xấp xỉ này chỉ đúng khi x tiến dần về 0, và khi x càng xa điểm 0 thì xấp xỉ càng kém chính xác. Sai số của
xấp xỉ (R) phụ thuộc vào phần dư bậc n:

Tổng quát, định lý Taylor áp dụng cho mọi hàm khả vi f cho ta một xấp xỉ khi x ở lân cận điểm:

với sai số:

https://vi.wikipedia.org/wiki/Định_lý_Taylor 1/3
6/4/2020 Định lý Taylor – Wikipedia tiếng Việt

Định lý
Định lý đầy đủ được phát biểu như sau: Cho n là số nguyên dương và f là hàm khả vi liên tục đến cấp n
trên khoảng đóng [a,x] và khả vi cấp n+1 trên khoảng mở (a,x) thì

với Rn(x) là phần dư bậc n.

Dạng Lagrange của phần dư trong công thức trên là với là số nằm giữa

a và x. Công thức được chứng minh định lý này nhờ định lý Lagrange.

Ngoài ra còn có dạng tích phân của phần dư:

với là hàm liên tục tuyệt đối trên [a,x]. Kết quả được chứng minh nhờ định lý cơ bản của giải tích.

Chứng minh
Ta sẽ chứng minh định lý với phần dư dạng tích phân.

Định lý cơ bản của giải tích cho ta:

hay

Ta áp dụng tích phân từng phần:

hay

Thay vào (*) ta được:

https://vi.wikipedia.org/wiki/Định_lý_Taylor 2/3
6/4/2020 Định lý Taylor – Wikipedia tiếng Việt

Áp dụng tích phân từng phần một lần nữa ta được:

Tính tương tự ta có điều phải chứng minh.

Ngoài ra còn có thể dùng quy nạp để chứng minh:

Giả sử định lý đúng ở một giá trị n nào đó tức:

Ta tính tích phân cuối cùng bằng tích phân từng phần với chú ý rằng nguyên hàm của của hàm

biến t là , có:

Do đó định lý cũng đúng với n+1 do đó đúng với mọi n nguyên dương

Tham khảo
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Định_lý_Taylor&oldid=60312794”

Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 11 tháng 4 năm 2020 lúc 07:32.

Văn bản được phát hành theo Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự; có thể áp dụng điều khoản bổ
sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận Điều khoản Sử dụng và Quy định quyền riêng tư.
Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của Wikimedia Foundation, Inc., một tổ chức phi lợi nhuận.

https://vi.wikipedia.org/wiki/Định_lý_Taylor 3/3