Arhitectura Comunităţii Ca Arhitectură Integrată-Analiză Comparativă Şi Sinteză A Teoriilor Lui John F.C. Turner, John Habraken Şi Christopher Alexander/ COMMUNITY ARCHITECTURE AS..

See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.
net/publication/286871263
ARHITECTURA COMUNITĂŢII CA ARHITECTURĂ INTEGRATĂ-analiză

comparativă şi sinteză a teoriilor lui John F.C. Turner, John Habraken şi
Christopher Alexander/ COMMUNITY ARCHITECTURE AS...
Chapter · January 2015
CITATIONS READS
0 331
1 author:
Mihaela Zamfir Grigorescu

Ion Mincu University of Architecture and Urbanism
103 PUBLICATIONS 14 CITATIONS
SEE PROFILE
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
ICAR2015 International Conference on Architectural Research View project
Urbanism Architecture Constructions View project
All content following this page was uploaded by Mihaela Zamfir Grigorescu on 14 December 2015.
The user has requested enhancement of the downloaded file.

Alexander1
Asist. Dr. Arh. Mihaela Zamfir(Grigorescu)
Abstract
-a scri

punându-

Articolulul - John F.C.

Turner- Freedom to Build: Dweller Control of the Housing Proce , John Habraken-

structurile-suport (support structures)-

Alexander-
!
!
"
#
$ % &

design.

John F.C.Turner
- ui
'

(

)
#

!

*

+ (

,

Habraken

(

-

$ % (

Alexander -un limbaj limpede,

clar, accesibil care propune modele (pathern-

+

!
( !

conferindu-i . / . 0 1 2 1 3 4 3 5 6 7 3 7 3 8 / . 9 8 6 : 1 ; 1 < 6 < 3 = > 1 1 9 4 8 1 9 ? @ 7 @ ; A 6 / 6 : 1 ; 8 B 1 9 < 3 ? 7 3 0 3 < 7 3 1 < 1 / @ 7 1 4 3
7 -utilizatori, arhitect-
3 ; 6 2 1 1 C 6 7 D 1 < 3 A < 8 / 3 A 1 6 ; 1 E < 1 4 1 8 A 1 / ; 1 9 3 A . 9 3 F 3 E 1 6 7 D 1 < 3 A < - 8 / 3 A 1 6 ; 1 E < 1 4 1 8 A 1 / ; 1 9 3
conexe-utilizatori.
Cuvinte cheie: arhitectura comunit -

G H
Turner, John Habraken, Christopher Alexander
1
Prezentul articol face parte din proiectul doctoral: I J K L M N K O P Q L R Q S K T N R M U S V P Q T W P P -repere interdisciplinare pentru
X
M R P L Q N Q L N S K Y N V T R M V Q L U J M K N V T Z
21
Introducere
[ \ ] ^ _ ` a _ b \ c d c \ _ ^ a ^ d c _ ^ e f
î g h i g i j k j i k l m k n o p q p o m p r q o s s t g l u o u p o i p g k l m i s u i l i g n o k q v g
s t g u p j k j i k s t w p g o u x n o q t j y z k j u o s o m k j i k v g l i k w g x o w m q o s k j i k { i s u o | x } k u k ~ k w i g u }
devenirea întru
- PUBLIC PLACE VERSUS PUBLIC SPACE.

-a scris înc

i l m j i k j o u i s u p j k m k j u o s o m k u o | x l i m g s p k g o o k o l i s t q p q p o u j i s p u y l u i
k i | x j k u s x l
- k m p l m j t r q i w k w k o k q i l v g s k p q s t g l u j p o j o o i q t s p o g n i } v g k g o o w t i q p q
m k j u o s o m k u o | v g s k j p q k j o u i s u p j o o j i o i g n o k q i i | i g o g p g l p r o i s u i u j i w i { o i j r o g u i y
(Moatasim, 2005)
Recent, Lorin Niculae2 (2013),

i

{

o g

i

~

u i

j

o u i

s u

j

m

k j u

o

s
o m

k

o |

:

!

-

! & (

propus de arhitec

!
!

(Lorin Niculae, 2013, Arhipera_Arhitectura social , p 131)

!

- -UP/

z k j u o s o m k j i k s t w p g o u x n o q t j m t k u i { o i t p x { i q p j o z ~ o
PARTENERIAT. (Moser, 1989), [1]
Modelul TOP-

} m j i l p m p g i s k i s o o o q i l x { o i q p k u i v g u t u i k p g k i { t j p q
l p m i j o t j o k j s t w p g o u k u i k m j o w i ~ u i k s i l u i i s o o o y t i q p q i m k j u i g i j o k u o w m q o s x s t w p g o u k u i k v g
q p k j i k i i s o o o y t w p g o u k u i k l k p j i m j i i g u k g n o k o s t w p g o u x n o o l p g u o g | o u k n o l x m k j u o s o m i v g { o i s k j i
i u k m x k m j t s i l p q p o i w k g k h i w i g u y l u i p g w t i q o g u i j k s u o | s k j i l s t k u i s t w p g o u k u i k o g
q i u k j h o i } v o x s t g ~ u o o g n k r p g p q p o { x s p u y o l u x k | k g u k i ~ o i k | k g u k i v g k w r i q i l o u p k n o o y
Personal pledez spre o atitudine de l

s o l x

i k w r i q i m x j

n o } z z ~ o v g
s t g l i s o g n x m i g u j p p g } } z } s k m k r o q l x w t i j i i t
j i q k n o i t m u o w x v g u j i s t w p g o u k u i } k j o u i s u ~ o l m i s o k q o ~ u o o o g t w i g o o q i s t g i i y l u { i q }
s-ar putea
propune în cazul arhitectur - o o i k l u x o { x j x k k | i k t k u o u p o g i i g o s o p g { i q t j h t q o t k l x s o o g
- un al patrulea atribut al arhitecturii

t g u j x } m i q g h x s i q i u j i o { t j w p q k u i i ¡ o u j p | o p l
venustas, firmitas, utilitas COMMUNITAS. ~ o y y y
g m j t o i s u i q i i l u o g k u i s t w p g o u x n o o } s t w p g o s k j i k v g u j i k j o u i s u ~ o p u o q o k u t j t k s x p g j t q
o w m t j u k g u y w m t j u k g n k s t
de arhitect. Într-o w p g o s x j o o u j i r p o i s t g ~ u o i g u o k u x ~ o w k o w p q u k l u x o
, în care dreptul la opinie este încurajat, stimulat se poate vorbi de

a ^ ` _ c _ ` ¥ ` ¦ a \ c _ ^ a f
£ ¤ ¤
ca de o .
c \ ] ^ _ ` a _ b \ c a ¦ b § ^ _ f ¨ ^ ^ c \ ] ^ _ ` a _ b \ f ¥ ` ¦ a \ c _ ^ a f
¤ ¤
trei teoreticieni care au pledat pentru

c \ ] ^ _ ` a _ b \ c © c ª c _ f d `
j u o s t q p q k p s i v g o l s p n o i
comunitate (community-based architecture): John F.C. Turner- Freedom to Build: Dweller «
, John Habraken-structurile-suport (support structures)-

( $
! "
-
!
!
k q u i j g k u o | x m i g u j p q t s p o j i k v g w k l x ~ o j o l u t m i j q i k g i j
l u i | t j r k v g l m i s o k q i k j o u i s u p j k i l u o g k u x q t s p o g n i q t j } k j l i m t u i u j k h i i k o s o
m j o g s o m o o | k q k r o q i ~ o m i g u j p k j o u i s u p j k l m k n o o q t j m p r q o s i i l u o g k u i s t w p g o u x n o o y
2
Arhitect ¬ ® ¯ ¬ ° ® ± ² ± ³ ´ µ ¶ ± · ¸ ¹ º ´ » ¼ ´ » · ® ½ ´ ¾ ± ® » ¬ ¿ » ³ ® À ´ ³ » º ¶ ´ º · ¸ ¹ º ´ » ¶ Á µ ´ Â ± ® ¸ ´ ¶ » ¶ ± » ³ ± · ® ½ ´ ¶ ± º ¶ À ® Ã ² ´ Á ® Ä » µ ´ ¸ Å Æ Ç ¹ µ
în România.
È
´ µ º À É ¬ ¾ ® ¹ Å ¹ ¶ ± ® » Ê » ® ½ ´ ¶ ± º ¶ À ® ´ ´ ¸ ¹ º ´ » Ê ¾ » ® ¶ ´ º ´ ¾ » ¶ ´ Â ±
22
John F.C.Turner

John F.C.Turner3

k

v

g s i m p u l x w o q o u i i m i g u j p
arhitectura
v g k g o o k o l i s t q p q p o u j i s p u }
referindu- l i q k k j o u i s u p j k m i g u j p q t s p o g n i y i i k i r k x o g u i t j o k
q p o p j g i j Ë i l u i k s t j k j i k q o r i j u x n o o p u o q o k u t j p q p o m i g u j p k q p k
i s o o o v g s i i k s i m j o | i ~ u i m j t m j o k q t s p o g n x } v g q t s s k h p | i j g p q Ì l k p
v g o q i q i g t k l u j i p g o g | i l u o u t j m k j u o s p q k j Í l x { o i p g o s p q s k j i o j o i k x
proiectul. Motivul -utiliza u t j p q ~ u o i s i q w k o r o g i s i k j i g i | t o i
m i g u j p k q t s p o r o g i y i t j o k q p o p j g i j m t k u i { o l o g u i u o k u x { t k j u i
p ~ t j v g o s u t g p q
LINII VERSUS LIMITE. Guvernul/investitorul

u j i r p o i l x l u k r o q i k l s x g o ~ u i q o g o o } o j i s n o o } g o ~ u i m j t s i p j o m i s k j i
u j i r p o i l x l i w i k j h x ~ o g p q o w o u i } o k j p u o q o k u t j p q s t g l o q o k u i
k j o u i s u
- l x m t k u x l x ~ o s t g s j i u o i i l o g h p j o i o q i y Ì t k u k l o w } Î Í
Fig 1. John F.C.Turner Rolul guvernului este acela de catalizator al procesului de

m j t o i s u k j i m i g u j p ~ o m j o g s t w p g o u k u i } i k { k s o q o u k k s s i l p q q k j i l p j l i }
de a ide g u o { o s k q o w o u i m i s k j i t k w i g o o u j i r p o i l x q i j i l m i s u i { x j x
v g l x s k k s i l u i
q o w o u i l x l i u j k g l { t j w i v g t m j i q o ~ u o } r k j o i j i y Ì t k u k l o w } Î Í
l u { i q } p j g i j s t g ~ u o i g u o i k x ~ o o w m t j u k g n k p g t j q o w o u i q i h k q i { x j x
de care
m j t s i l p q i m j t o i s u k j i ~ o s t g l u j p o j i k j
i | i g o k g k j o s k j q i j i i { o g i ~ u i }
propunând o reconceptualizare
i w t s j k u o s x k k j o u i s u p j o o i l u o g k u i
q t s p o g n i q t j y
p j g i j w i j h i m g x q k k l m p g i s x
j i o i g n o o g p k j u j i r p o t k j l x
- ~ o
construias s x q t s p o g n i q i } s o w k o w p q u } l x
k o r x q o r i j u k u i k l x
- ~ o s t g u j t q i i { o g k g n i q i
~ o l x l i k p u t w k g k h i j o i i y

(
! ,

Fig.2 Din teoria lui Habraken Fig. 3 Freedom to build

catalizatori, rezultând o schimbare de &
(
know-how-ul local mai presus de
(
4
[4]

3
Arhitect britanic ca ® ± » ¸ º ® ´ ¸ ¾ ± ¶ ± Å » Ê ¹ º À ´ ® ´ ´ ² ´ ¹ ® Ï » µ ´ Ð Ã ® ´ ´ º ¹ Å À µ ´ ¶ Ã ¼ ´ ´ ¯
http://www.spatialagency.net/database/john.turner
4 Traducere Mihaela Zamfir (Grigorescu)
23
p j g i j v ~ o s t g s j i u o i k x k s i k l u x | o o p g i v g Ñ v g
« Freedom to Build: Dweller Control

of the Housing Proces

s k j i j x w g i j i q i | k g u x m g x v g o p k i k o y
- g p j t m k l k v g s i j s k u v g k g o Ò
- l x { o i o w m q o s k n o j i o i g n o o v g m j t s i l p q i i s o o i
Ó
privind mediul lor construit5 } w o ~ s k j i k l s k g o g k | x i
cohousing, munca arhitectului Walter

i h k q y t u p ~ o m t u i g n o k q p q v g u j i h k q p g p o k l u { i q i k g h k k w i g u g p k { t l u { j p s u o { o s k u i m q o g g o s o m g x
în prezent. [4]
John Habraken
k q u x s t g u j o r p n o i o w m t j u k g u x i l u i k u i t j i u o s o k g p q p o k g i
John
Habraken6 y Ô k r j k Õ i g m t j g i ~ u i i q k j i t q | k j i k g i m t u j o | o u x k
q t s p o g n i q t j } m i g u j p w k j i k w k l x o w i o k u p m x j x r t o } i q k
l u k g k j o k j i } p g o { t j w o k j i s k j i g p j x l m p g i g o s o m i i m k j u i
nevoilor individuale ale utilizatorilor. (Moatasim, 2005)

- -

(

7
un iobag, într- (Faiza Moatasim, 2005, apud

Habraken, Support 2, Practice of community architecture: A case

Fig. 4. John Habraken study of opportunity Housing Co-operative, Montreal cap. III, p 27)
j o u i s u p j k l u k g k j o k u x } p g o { t j w x i l u i s j o u o s k u x k l o p p i
Hab j k Õ i g v g k g o o } v g n x j o q i s t w p g o l u i k s i k l u k q p g k w m q t k j i
u t s w k o v g s i m g s p k s i k l u x i s k x y

Ö
8
(Faiza Moatasim, 2005,

(

Practice of community architecture: A case study of opportunity

Housing Co-operative, cap.III, p 28)
Ô k r j k Õ i g k u j k h i k u i g n o k s x g p i l u i m j t r q i w k g t o q t j u i g t q t h o o } s o k
w t p q p o i v g n i q i h i j i k s t g s i m u p q p o i q t s p o j i s t q i s u o | x y
Habraken propune conceptul de structuri-suport (support

structures Í s k k q u i j g k u o | x m i g u j p q t s p o j i k v g w k l x y s i l u s t g s i m u i l u i
i { k m u t j o h o g i k m i g u j p k j o u i s u p j k { q i o r o q x } i | t q p u o | x v g u o w m }
-suport este

k k m u k r o q x } | i j l k u o q x y i { o g o n o k p g i o l u j p s u p j o
truite,

(

(
(Faiza
( ×
Moatasim, 2005, apud Habraken, Supports 59-60, Practice of

community architecture: A case study of opportunity Housing Co-
operative, cap.III, p 28). Habraken propune gândirea unei locuin
¨ `
Fig. 5. Teoria lui Habraken

nu ca un produs ci ca un proces s k j i m i j w o u i p u o q o k u t j p q p o { o g k q l x
ia decizii în conformitate cu propriile nevoi,
5
rhitectului Walter Segal.
È
´ ² º » ® ± » ¸ º » µ ³ ´ µ » Â Ã ³ ± º ¹ ½ ¹ À ¸ ´ µ Ï ¬ Å À µ º » »
6
· ® ½ ´ ¶ ± º ¶ ¬ ³ ± ¹ ¾ ¹ ¶ ® ´ Â Ã ¾ ® » º ¶ ´ º ´ » µ ² ´ ¶ ± ¹ ® ± ¶ ´ º ´ » µ ¬ » » ³ À ¸ º ¹ µ ¶ ® ´ Ä À ¼ ´ ´ ´ Å ¾ ¹ ® ¶ » µ ¶ ± Ø µ ³ ¹ Å ± µ ´ À Ê Ê ¹ º À ´ ® ´ ´ Ø µ Å » ¸ Ã ² ´ » Ê
´ µ ¶ ± Ï ® Ã ® ´ ´ À ¶ ´ Ê ´ Ð » ¶ ¹ ® ´ Ê ¹ ® ² ´ ® ± Ð ´ ³ ± µ ¼ ´ Ê ¹ ® Ø µ ¾ ® ¹ º ± ¸ À Ê ³ ± ³ ± ¸ ´ Ï µ ¯ (http://www.habraken.com/html/biography.htm)
7
Traducere Mihaela Zamfir (Grigorescu)
8
Traducere Mihaela Zamfir (Grigorescu)
24
integrându- l i v g l x v g k s i q k ~ o u o w m v g l u j p s u p j k s k j p y i o q i q p o Ô k r j k Õ i g m t u { o j i n o g p u i ~ o v g s k p q
cadru care permite

Ù
l m k n o o q t j ~ o i o { o s o o q t j m p r q o s i i l u o g k u i s t w p g o u x n o o y i i k i
i | t q p n o k l m k n o k q x } l s o w r k j i k i { p g s n o p g o } s o k j i q o w o g k j i k k g p w o u t j m x j n o ~ o v g q t s p o j i k s p k q u i
i q i w i g u i i l u i p u o q x v g h g o j i k k j o u i s u p j o o m i g u j p s t w p g o u k u i y
Ecoul acestor teorii este valorificat în prezent. Jelena Nikolic concepe Ú Û Ü Ý Þ ß à á â ã ä å
concept din teoria lui Habraken, . æ ç è é ê ë ì í î ï ç ð ê ñ í î ê ç ê í ç è é ì ò æ ó ê ò è
Ce este ? ô æ ç è é ê ë ì í é ì ò æ ó ê ò è õ
se define - ô ö ç è é ê ë ì í é ì ò æ ó ê ò è õ Ú â Ý ÷ ø Û å â ø à ù ú à ø Ü ù ø Ý û ä á â Û Ü Û ü ý Û ÷ á Û å ù ø ã ù ÷ á Û ý ù â ã þ å Ü Ý ü Û ÿ å ä á
ý á ã Ü Û ø Û á à ø ý ù ø Ý ü ä ü Û å Ý ù Ü ù ÷ â ù ú Û á Û â ù â Ý ù ù ý Ý ü â à ø ù þ å ù ý à ø Ü ý ä Ü Û Ý ø Û â Ý ý Ý ø Û å Ý þ å û Ý Ü Û ä á ý à å ü â ø ä Û â þ å
û Ý â à Ü Ý á Ý Ü Ý ÷ ø à Ü ä ý Û Ý Ú Û ý à å ü â ø ä Û ø Ý þ å ÷ Û ù ù Ü Ý ÷ ø à Ü ä ü Ý þ å â Ý å à á à ÿ Û ù ÷ ø à Ü ä ü ä á ä Û Ú Û þ å ý Ý ø Û å ù
9
ä â Û á Û Þ ù â à ø ä á ä Û ÷ Ý å â ø ä ä å á à ý ÷ à â ø Û ß Û â (Jelena Nikolic, 2011, Multifamily open building, cap.1 p
2) (Nikolic, 2011)

å ÷ ø Ý Þ Ý å â ý à å ý Ý ÷ â ä á Ü Ý ý á ã Ü Û ø Ý Ü Ý ü ý Û ü ã þ å ý Ý ÷ Ý ü ã Û Ý
valorificat. Jelena Nikolic introduce conceptul de

ô æ ç è é ê ë ì î ï ç ð ê ñ í î ê ç ê í ç è é ì ò æ ó ê ò è õ

!
" #

$ % &
#
10

#

$
% '
(
(Jelena Nikolic, 2011, Multifamily Open Building, cap 1 p 10).
à å ý Ý ÷ â ä á Ü Ý ý á ã Ü Û ø Ý Ü Ý ü ý Û ü ã ý à å ü â ø ä Û ø Ý Ü Ý ü ý Û ü ã ù ø Ý à û ù ø Ý
ø Ý Þ à å ù å ã Ú Û þ å ý ù Þ ä á Ý Ü Û Û ý Û Û á à ø ÷ ä ú á Û ý Ý Ü Ý ü â Û å ù â Ý ý à û ä å Û â ã Û Û
Realizarea unei structuri c ù Ü ø ä ý ù ø Ý ü ã ÷ Ý ø û Û â ã û à Ü Û Û ý ã ø Û
Fig.6 Housing for the Millions: John ä á â Ý ø Û à ù ø Ý þ å ý à å à ø û Û â ù â Ý ý ä Ü à ø Û å ù ä â Û á Û Þ ù â à ø Û á à ø Ý ü â Ý Ü Ý Ü à ø Û â
Habraken and the SAR (1960-2000) )
Ü Ý Û á Ý ý Ý á à ø Ü à Û â Ý à ø Ý â Û ý Û Ý å Û ú Û å Ý þ å Ý á Ý ü ý ã ù ä á Û û Û â Ý þ å ù ÷ á Û ý ù ø Ý Ú Û
ù ä à ü â þ å ý à å ü Ý ý Û å ã ý ø Û â Û ý ù â Ý ù à ø Û ý Ý â Ý à ø Û Ý å à ß ù â à ù ø Ý à ù ø Ý ý ä û Ý * â ø Ý û Û ü â ã ù ÷ ø à Ü ä ü ü ý Û û ú ã ø Û
Ü Ý û Ý å â ù á Û â ù â Ý Ý â ø Ý ú ä Û Ý ü ã ù ÷ ø Ý ý Û Ý û ý ã + , ð ì - ë ê ê ç ì ç ï ê - . ï ë , ì ë / ê 0 í 1 ë í 2 ì , ò í ï , è ò æ ï ð
ë ê , æ ê
3
ê ê æ í 4 ñ ç ì 5 ê 1 ê ç ê ð í ð ì 6
3
í ë ð ê æ ê
3
í ë ì / ê æ í ð í ç ê 7 í ë ì 8
(Moatasim, 2005; Niculae, 2013) Aceste
â ø Ý Û ÷ ø Û å ý Û ÷ Û Û ü ä å â Ý ü Ý å Û ù á Ý Ú Û þ å ù ø Û â Ý ý â ä ø ù ü ÷ ù Û Û á à ø Ú Û Ý Ü Û Û ý Û Û á à ø ÷ ä ú á Û ý Ý Ü Ý ü â Û å ù â Ý ý à û ä å Û â ã Û Û
à Ü ä ø Û á Ý þ å ý ù ø Ý ü ä å â ù ÷ á Û ý ù â Ý ÷ à â Û þ û ú ä å ã â ã Û â Ý þ å ÷ ø Ý Þ Ý å â Ú Û ý à å ü â Û â ä Û Ý ä å ä á Ü Û å à ú Û Ý ý â Û ß Ý á Ý
acestei teze.
Primele principii de ô -
3
ì ,
- 1 ï ê ç é ê , : õ ; ý á ã Ü Û ø Ý Ü Ý ü ý Û ü ã < ù ä à ü â ù ø â Û ý ä á ù â Ý Ü Ý = à å
Habraken în cartea sa,

E F G E
>
F

H

I
? @ @
E

F

F

F
$ A B C ' ÷ ä ú á Û ý ù â ã þ å D ù å Ý û ù ø ý ù þ å
Û ù ø þ å á Û û ú ù Ý å ÿ á Ý Þ ã þ å Ú Û þ å
9
Traducere Mihaela Zamfir (Grigorescu), textul original : J K L M N O P Q K R L Q S T U V W X Y Z [ \ ] ^ \ Y _ \ ` a b [ ] c \ ^ \ ` d \ W ] \ Y a e f
approach applied in building design that supports building adaptability according to different requirements: in built
environment, in production and construction methods, in the market of products and product technology and in the
[ ` X e g ` ^ X b a Y ^ h i e c j X ` [ \ c a Z ] X W ] a d X k l
10
Traducere Mihaela Zamfir (Grigorescu), textul original J K L M N O P Q K R L Q S T : U a Y X m c X Y ` \ i Y i h U i W X Y Z [ \ ] ^ \ Y _ l
d i Y d X W c c i a d j \ X n X ` W a c \ a ] a Y ^ ` c e [ d c [ e a ] Z [ \ ] ^ \ Y _ c e a Y ` h i e b a c \ i Y ` Z a ` X ^ i Y U i W X Y ` f ` c X b l b X c j i ^ \ Y b [ ] c \ h a b \ ] f
housing. Every new transformation means an adaptation of the

Z [ \ ] ^ \ Y _ a d d i e ^ \ Y _ c i c j X d j a Y _ X ` \ Y c j X ] \ h X i h \ c ` i d d [ W a Y c ` k l
25
Fig. 7, 8, 9 OSAKA GAS NEXT 21-Japan, 1994
D Ý Ú Û Ý * Û ü â ã Ý ß Û Ü Ý å â Ý ü Û û Û á Û â ä Ü Û å Û þ å â ø Ý â Ý à ø Û Û á Ý ý Ý á à ø Ü à Û ü Ý ÷ à â Û Ü Ý å â Û Û ý ù Ü Û Ý ø Ý å Ý Ü Ý
å ä ù å ã ä â Û á Ý þ å ù ú à ø Ü ù ø Ý ù ý á ã Ü Û ø Û á à ø ÷ ä ú á Û ý Ý Ü Ý ü â Û å ù â Ý ý à û ä å Û â ã Û Û o ø Û å ý Û ÷ Û Û á Ý Ü Û å â Ý à ø Û ù á ä Û
ä ø å Ý ø Ü Ý ù Ü ù ÷ ä â Ý ø Ý Ü Ý Ü Ý ý Û Þ Û Ý à ù û Ý å Û á à ø ý à û ä å Û â ã Û Û ; ý ù ü ã Ý * â ø ù ÷ à á ã û þ å ü ÷ Û ø Û â ä á ù ý Ý ü â ä Û
ù ø â Û ý à á < ü ä å â û ù Û ä Ú à ø Ü Ý ù ÷ á Û ý ù â þ å ý ù Þ ä á ä å à ø ÷ ø à Û Ý ý â Ý Ü Ý û ù Û û Û ý ã ù å ß Ý ø ÿ ä ø ã ; Ý * ù û Ý å ù q ù ø Ý ù
ä å à ø ü ÷ ù Û Û ÷ ä ú á Û ý Ý Ü Ý ý ù ø â Û Ý ø ü ù ä þ å ù å ä û Û â Ý ù Þ Ý Ü Û å Ý á ù ú à ø ù ø Ý ù ä å à ø ÷ ø à Û Ý ý â Ý Ü Ý ù û ÷ á à ù ø Ý
centre comunitare). )
Ü Ý Û á Ý á ä Û r ù ú ø ù s Ý å ü ä å â ä â Û á Ý û ù Û ù á Ý ü þ å ý ù Þ ä á ä å à ø Ü Ý Þ ß à á â ã ø Û Ü Ý û ù ø Ý ù å ß Ý ø ÿ ä ø ã
(ansambluri pe å â ø ä ý à û ä å Û â ã Û ý á ã Ü Û ø Û û ä á â Û ä å ý Û à å ù á Ý < t Û å Ý þ å Ý á Ý ü ý ã Û Ü Ý Û Ü Û å ù û ú Ý á Ý â Ý à ø Û Û ÷ à â
fuziona, mix-ul fiind propice pentru noi direc Û Û þ å ÷ ø à Û Ý ý â ù ø Ý ù Ü Ý ù ø Û â Ý ý â ä ø ã
Christopher Alexander u
în spiritul arhitecturii á â Û û ä á å ä û Ý ù Ü ä ü þ å Ü Û ü ý ä Û Ý
v
participative este Christopher Alexander11 p
D Ý Ú Û Û Ü Ý Û á Ý á ä Û
á Ý * ù å Ü Ý ø ü ä å â ü Û û Û á ù ø Ý ý ä ù á Ý á ä Û ä ø å Ý ø Ú Û r ù ú ø ù s Ý å ù ú à ø Ü ù ø Ý ù
á ä Û Ý ü â Ý ä å Û ý ã à å ü Û Ü Ý ø w å Ü ý ã ä â Û á Û Þ ù â à ø ä á Ú â Û Ý ý Ý á û ù Û ú Û å Ý Ü Ý ý Ý
ù ø Ý å Ý ß à Û Ý ÷ Ý å â ø ä ù á à ý ä Û þ å ý à å Ü Û Û Û ÷ ø à ÷ ø Û Û û à Ü ä á ä Û ü ã ä Ü Ý ß Û ù ã
-un limbaj limpede,

v
á Ý * ù å Ü Ý ø Ü ã ø ä Û Ý Ú â Ý ù ý Ý ü â ä Û ù à ý ù ø â Ý ü ý ø Û ü ã þ å â ø
clar, accesibil care propune modele (pathern-uri) variate de locuire

Ü Û å ý ù ø Ý ù ý Ý ü â ù ÷ à ù â Ý ü ã ù á Ý ù ÿ ã
Se re importante
v
Û å þ å ü ã Ü Û å Û Ü Ý Û á Ý á ä Û á Ý * ù å Ü Ý ø ù ü ÷ Ý ý â Ý à ù ø â Ý
÷ Ý å â ø ä ù ú à ø Ü ù ø Ý ù ù ø Û â Ý ý â ä ø Û Û Ü Ý ü â Û å ù â Ý ý à û ä å Û â ã Û Û x $
utilizatorilor nu pot fi transpuse într-

C

Fig. 10. Christopher Alexander 12

% '
(Greg Bryant, 1991, The Oregon Experiment after twenty years, p

(
8)
á ã Ü Û ø Ý ù ý ä Ü Ý ü Û ÿ å ä å Û ý ý á ã Ü Û ø Ý ù þ å ÿ Ý ù â ã Ý ü â Ý ý ø Û â Û ý ù â ã Ú Û Ü Ý r ù ú ø ù s Ý å ý ù ø Ý â à ý û ù Û Ü Ý
ù ý Ý Ý ù ÷ ø à ÷ ä å Ý â Ý ø û Ý å ä á Ü Ý ý á ã Ü Û ø Ý Ü Ý ü ý Û ü ã ý á ã Ü Û ø Ý Ý ß à á ä â Û ß ã Ú ù Ü ù ø t ø y ù å â ý à û Ý å â w å Ü
Û Ü Ý Û á Ý á ä Û á Ý * ù å Ü Ý ø ÷ ä å Ý á ù þ å Ü à Û ù á ã ø à á ä á ü à ý Û ù á ù á ù ø Û â Ý ý â ä á ä Û Ú Û ù ø Û â Ý ý â ä ø Û Û ý ù û à Ü Ý á ù â à ù ø Ý Ü Ý
comportament. (Bryant, 1991)
11
Important teoretician z M { | P } ~ M } M P K J K N Q K M L P | M ~ Q } ~ | M M M K M M P ~ | L N M z } T | M M P ~ ~ Q | K P K R P R Q
(http://www.patternlanguage.com/leveltwo/ca.htm)
12
Traducere Mihaela Zamfir (Grigorescu), textul original: U ` X e Y X X ^ ` d a Y Y i c Z X c [ e Y X ^ \ Y c i a ` \ Y _ ] X Z [ \ ] ^ \ Y _
^ X ` \ _ Y a Y ^ Z [ \ ] ^ \ Y _ ` d a Y Y i c d i b W ] X c X ] f b i ^ \ h f W X i W ] X g ` Z X j a n \ i e ` k l
26
Fig.11. Din teoria lui Fig. 12. Din teoria lui Alexander Fig. 13.Din teoria lui
Alexander Alexander
v E F H H
@ C C ' ; á Ý * ù å Ü Ý ø < Ý ü â Ý Ü Ý ü â Û å ù â ã þ å ÷ ø Û å ý Û ÷ ù á ä â Û á Û Þ ù â à ø ä á ä Û Ü ù ø Ú Û
ý à å ü â ø ä ý â à ø Û á à ø à â ä Ú Û ý ù ù ø Û â Ý ý â ý Û â Û å Ü ý ù ø â Ý ù ÷ ø Û å ý Û ÷ Û Û á Ý ÷ ù ø ä å Ý à ø Û Û å ý à û ÷ á Ý â ü ä ü Û å ä â Ý Û Û å Ü
à ø û ä á ù â Ý ý ä Ü Ý Þ Û å ß à á â ä ø ù ä å Ý Û ù * Û à û Ý ã ø ã þ å ü ã ù Û Ý * ÷ á Û ý ù â Ý ü ù ä Ü ù â Ý ø Ý Ý ø Û å Ý
( v
Û â à â ä Ú Û ø Û ü â à ÷ Ý ø á Ý * ù å Ü Ý ø ù ý Ý ä å ÷ ù ü û ù Û Ü Ý ÷ ù ø â Ý ù ã Ü Ý ä ø å Ý ø ÷ ø à ÷ ä å Ý ü à á ä Û Û Ú Û
moduri conc ø Ý â Ý Ü Ý Û û ÷ á Û ý ù ø Ý ù ä â Û á Û Þ ù â à ø Û á à ø þ å ÷ ø à ý Ý ü ä á Ü Ý ÿ w å Ü Û ø Ý Ú Û ø Ý ù á Û Þ ù ø Ý ù ù ø Û â Ý ý â ä ø Û Û
destinate lor. În C ' ÷ ø à ÷ ä å Ý à ÷ à Þ Û Û Ý Ý * â ø Ý û ã ù ý Ý Ý ù þ å ý ù ø Ý Ü Ý ü Û ÿ å ä á
Ý ü â Ý ý à å ý Ý ÷ ä â Ü Ý ä â Û á Û Þ ù â à ø Û Û ù ø ù ø Û â Ý ý â ä á Ý ü â Ý ù Ü ä ü þ å ä á â Û û ù ù Þ ã ÷ Ý å â ø ä ù ù q ä â ù á ù ý à å ü â ø ä Û ø Ý ù Ú Û
v E F H v
Û û ÷ á Ý û Ý å â ù ø Ý ù ù ý Ý ü â ä Û ù ; á Ý * ù å Ü Ý ø < ø Û â Ý ý â ä á â ø Ý ú ä Û Ý ü ã ù ý ý Ý ÷ â Ý ÷ ø ù ý â Û ý Ü Ý ý Û Þ Û ù
ä â Û á Û Þ ù â à ø ä á ä Û ù Û Þ ù à ù â ù ü Û û ÷ ø Ý ý Û Þ Ý ù Þ ã ù ÷ â ä á ý ã á Ý * ù å Ü Ý ø å ä Ý á ä Ü Ý ù Þ ã ý à û ÷ á Ý â ø à á ä á
arhitectului în design, acesta este prezent pe parcursul procesului, consiliind atunci când este
cazul. (Moatasim, 2005)
Concluzii
discutabil. Rolul arhitectului este în mod t Û å Ý þ å Ý á Ý ü ý ã ä á â Û û ä á Ý * Ý û ÷ á ä Ý ü â Ý ÷ Ý á Û û Û â ã Ú Û
cert foarte important, neimplicarea acestuia în toate fazele unui proiect poate duce la compromis
Ü Û å û ä á â Ý ÷ ä å ý â Ý Ü Ý ß Ý Ü Ý ø Ý Ý ü â Ý â Û ý ä å ý Û à å ù á ù á ü â ù ú Û á Û â ã Û Û Ú Û ý Û ù ø ù á ü ù â Û ü ù ý Ý ø Û Û ú Ý å Ý Û ý Û ù ø ä á ä Û
D Ý Ú Û á Ý * ù å Ü Ý ø ù á ã â ä ø Û Ü Ý ä ø å Ý ø Ú Û r ù ú ø ù s Ý å ü ä ü Û å ý ã ä â Û á Û Þ ù â à ø Û Û Ú â Û ä ý Ý á û ù Û ú Û å Ý Ü Ý ý Ý ù ä
å Ý ß à Û Ý Ú Û ý ã þ å ø Ý ù á Û Þ ù ø Ý ù ä å ä Û ÷ ø à Û Ý ý â ÷ à å Ü Ý ø Ý ù Û û ÷ á Û ý ã ø Û Û Ú Û ù Ü Ý ý Û Þ Û Ý Û â ø Ý ú ä Û Ý þ å ý á Û å ù â ã ý á ù ø þ å
favoarea acestora, în realitate de multe ori beneficiarii nu con Ú â Û Ý å â Û Þ Ý ù Þ ã ý ä ù Ü Ý ß ã ø ù â ÷ ø à ÷ ø Û Û á Ý
nevoi, nu au viziune de ansamblu. A da puterea de decizie doar în mâna utilizatorului poate fi un p
á ä ý ø ä Ý * â ø Ý û Ü Ý ø Û ü ý ù å â ý ù ø Ý ÷ à ù â Ý Ü ä ý Ý á ù Ý Ú Ý ý ä á ÷ ø à Û Ý ý â ä á ä Û ø Ý ú ä Û Ý ü ã Ý * Û ü â Ý ä å Ý ý Û á Û ú ø ä à ÷ â Û û
þ å ý à á ù ú à ø ù ø Ý ù Ü Û å â ø Ý ù ø Û â Ý ý â Ú Û ú Ý å Ý Û ý Û ù ø å ý ù Þ ä á ÷ ø à Û Ý ý â Ý á à ø Ü Ý Û å â Ý ø Ý ü ý à û ä å Û â ù ø ý à á ù ú à ø ù ø Ý ù
arhitect - ú Ý å Ý Û ý Û ù ø Ý ü â Ý þ û ú à ÿ ã Û â ã Ú Û Ü Ý Û û ÷ á Û ý ù ø Ý ù ä å à ø ü ÷ Ý ý Û ù á Û Ú â Û Ü Û å
v
Ü à û Ý å Û Û ý à å Ý * Ý
÷ ü Û à á à ÿ Û Ý Û á à ü à Û Ý ü à ý Û à á à ÿ Û Ý ù å â ø à ÷ à á à ÿ Û Ý ù ø â ã Û å ÿ Û å Ý ø Û Ý û Ý Ü Û ý Û å ã Ý â ý ø Û â Ý ý â ä á Ü Ý ß Û å Ý
astfel parte dintr- ä å ü Û ü â Ý û ý à û ÷ á Ý * ã ø ã ù ù ß Ý ù þ å ü ã à ÷ à Þ Û Û Ý Ý ý Û ß ù á Ý å â ã ý Ý á à ø á ù á Û ù ý â à ø Û
Û û ÷ á Û ý ù Û
27
Arhitect ï ç + / ê æ - , ð ï ë ì í 7 è -
3
- 7 ê ê ì é ì î í ë ì ë ì ò
3
- , ò í 1 ê ç ê ð í ð ì 6 ñ ê ê , é ò ê , : ï ë ï ç æ í
3
í 1 ê ç ò è
ê , ð ì : ë ì 7 ì ð ë ì ê ð ê
3
ï ë ê é ì ë ì ç í ê ê 4 í ë ó ê -utilizatori, arhitect-
ð ì æ ð ò
3
ì æ ê í ç ê / ð ê é ê ò æ ê
3
ç ê , ì æ - , ì 5 ì / ê
arhitect- ò
3
ì æ ê í ç ê / ð ê é ê ò æ ê
3
ç ê , ì æ - , ì 5 ì -utilizatori.
John F.C.Turner John Habraken Cristopher Alexander

- Freedom to Build: Dweller - STRUCTURI-SUPORT - @ C C ' ;
Control of the Housing (support structures)-
;

-
)
e i d X ` ` l P L ~ Q | K P ~ M T { Q K ~ | L } M | Q P
Ü Ý Û ü Û û Û á ù ø Ý ù ú à ø Ü ù ø Ý ä å Û ý ã ±
J K N P ¡ T
- P } | P | Q P L M O Q | ~ T M M
utilizatorului pentru a lua - gândirea unei

- x $
Q } M S M M J K } Q Q P } Q { | M Q z ~ Q nu ca un produs ci CA UN transpuse într-

{ | { | M P L } M K T PROCES; C

ile nu pot
- Re S M Q K M
-
- permite utilizatorului final
modifica complet

% ' ²
L } M K Q ¡ T M P Q } M S M M J K
conformitate cu propriile

z M
AUTOADMINISTRARE; nevoi, integrându- ¡ Q J K ¡ T
- ÷ ø à ÷ ä å Ý ü à á ä Û Û Ú Û û à Ü ä ø Û
J K P } Q L P z M ~ M N { J K ¡ ~ | } ~ | P
concrete de implicare a
- Rolul guvernului- catalizator cadru;
al procesului de proiectare
utilizatorilor în procesul de
{ Q K ~ | z M { | M K } N K M ~ P ~ Q
- originea pentru generare a arhitecturii destinate
FACILITARE acces la ARHITECTURA lor;
resurse; IDENTIFICARE

¨ © ª
L M N M ~ Q T | T J K ¡ T } P P } Q ¡ ~ Q « « ª ¬
-
- C '
- designul este
L M N M ~ Q ¡ T ¡ Q ~ | P K ¡ | N Q J K ® © ª

{ | Q L M z ~ M O P | M Q | Q « ª
conceput de utilizatori ,
- LINII VERSUS LIMITE; - Conceptul de CL ª ®
arhitectul este adus în ultima
® ¯ ª °
ù Þ ã ÷ Ý å â ø ä ù ù q ä â ù á ù ý à å ü â ø ä Û ø Ý
U ¢ Y a d X ` c d a ^ e [ ^ X i W i c e \ n £
Ú Û Û û ÷ á Ý û Ý å â ù ø Ý
` c a c [ ] ¤ \ W e i h X ` \ i Y \ ¤ c \ \ W e \ n a ¥ \ d a
a e j \ c X d ¥ \ \ ¤ \ \ Y _ \ Y X e \ \ ¦ i a d £ e i ] [ ]
de catalizatori, rezultând o
` d j \ b Z a e X ^ X i W c \ d £ d X
n a
know- ] i e \ § X a § £ X m W X e \ X Y ¥ a ¤ \
how-ul local mai presus de

h i e b X ] X c X j Y i d e a c \ d X ¤ \
W e i h X ` \ i Y a ] \ § a c X ^ X d [ Y i a ¤ c X e X k l
FLEXIBILITATE PARTICIPARE CATALIZARE

Tabel 1 M K ~ Q S T ~ M L T P ~ Q | M M L | | K Q | ¯ P O | P ³ Q K L Q ´ P K Q | { Q K ~ | P | M ~ Q } ~ | P } N K M ~ T M M
© Mihaela Zamfir (Grigorescu)
28
UTILIZATORI
ARHITECT
DOMENII CONEXE
Schema 1 Relatia arhitect- utilizatori- domenii conexe

o à Þ Û Û Û á Ý ä å à ø â Ý à ø Ý â Û ý Û Ý å Û ý ù ä ø å Ý ø r ù ú ø ù s Ý å Ú Û á Ý * ù å Ü Ý ø ü ä å â Ý ü Ý å Û ù á Ý þ å
ý à å Ú â Û Ý å â Û Þ ù ø Ý ù Û û ÷ à ø â ù å Ý Û ù ø Û â Ý ý â ä ø Û Û ÷ ù ø â Û ý Û ÷ ù â Û ß Ý ù Û û ÷ á Û ý ã ø Û Û ä â Û á Û Þ ù â à ø ä á ä Û þ å ÷ ø à ý Ý ü ä á Ü Ý
Ü Ý ü Û ÿ å µ ä ü Ý ÷ à ù â Ý ß à ø ú Û þ å ü ã Ü Ý ä å Ü ù û Ý å â ù ø Ý ù ä å Ý Û ù ø Û â Ý ý â ä ø Û ÷ Ý å â ø ä ý à û ä å Û â ù â Ý ã ø ã ù
ä å Ü ù û Ý å â ù ý à û ä å Û â ù â Ý ù þ å ü ã Ú Û Ü ø Ý ÷ â comunitate de practici ù û ú Ý á Ý Û Û å Ü ÷ ù ø â Ý Û å â Ý ÿ ø ù å â ã ù
ü â ø ù â Ý ÿ Û Û á à ø Ü Ý Ü Ý Þ ß à á â ù ø Ý ý à û ä å Û â ù ø ã
¶ ·

C

# $

% '
(Hatos apud
Wenger,1998, p.8, 2013, ¸

# ¹ º
-

$ #
postsocialism, p 192) v
Ú ù Ü ù ø ä å Ü ù û Ý å â ù ø Ý ù ä å Ý Û â Ý à ø Û Û Ü Ý Ü Û ý ù â Ý ù ø Û â Ý ý â ä ø Û Û ý à û ä å Û â ã Û Û å ä ü Ý ÷ à ù â Ý ù ý Ý Ü Ý ý w â
printr-o cunoa Ú â Ý ø Ý ù ÷ ø à ä å Ü ù â ã ù â Ý à ø Û Û á à ø ù ý â ä ù á Ý ù á Ý ý à û ä å Û â ã Û Û ÷ ø Û å Ü Ý ü ý Û Ü Ý ø Ý
ând
(
Û å â Ý ø Ü Û ü ý Û ÷ á Û å ù ø ã Ú Û ý ù ÷ ù ý Û â ù â Ý Ü Ý ü Û å â Ý Þ ã ß à ø ú Û û Ü Ý ü ÷ ø Ý ù ø Û â Ý ý â ä ø ù Ü Ý Ü Û ý ù â ã ý à û ä å Û â ã Û Û Ü Ý
ü ÷ ù Û Û Ú Û Ý Ü Û Û ý Û Û ÷ ä ú á Û ý Ý ù ý ã ø à ø ÷ ø Û û ã û Ý å Û ø Ý Ý ü â Ý ü ã ü â Û û ä á Ý Þ Ý ü ÷ Û ø Û â ä á ý à û ä å Û â ù ø Ú Û ü ã ø ã ü ÷ ä å Ü ã
ý Ý ø Û å Ý á à ø ý à û ä å Û â ã Û Û ø Ý ü ÷ Ý ý â Û ß Ý Ý * â ø ã ÿ w å Ü Ý ü Ý å ù Û Ü Ý Û á à ø ý Ý á à ø â ø Ý Û â Ý à ø Ý â Û ý Û Ý å Û ü Ý ý à å â ä ø Ý ù Þ ã
ADN-ul unei arhitecturi integrate.

-
v
ø Û â Ý ý â ä ø ù ý à û ä å Û â ã Û Û ü Ý å ù Ú â Ý ù ü â Ý á Ü Û å â ø ä å Ý ý Û á Û ú ø ä à ÷ â Û û þ å ý ù Ü ø ä á ý à á ù ú à ø ã ø Û Û
arhitect-comunitate- ü ÷ Ý ý Û ù á Û Ú â Û Ü Û å Ü à û Ý å Û Û ý à å Ý * Ý ü ÷ ø Û q Û å Û å Ü ä -se pe patru concepte:

empowerment social, flexibilitate, participare, experimentare.
Bibliografie:
1. Alexander, Christopher, 1977, A pattern language: Towns, Buildings, Constructions,
Oxford University Press; 1975, The Oregon Experiment, Oxford University Press;
2. Bryant, Greg, 1991, The Oregon Experiment after twenty years, RAIN, Winter/Spring
1991 Volume XIV;
3. Hatos, Adrian, 2013, Participarea comunitar în România- ac iune colectiv urban în » ¼ » »
postsocialism, Inst ½ ¾ ¿ ¾ ¿ À Á ¿ Â Ã Ä Å Æ Ç È É Æ Ê ½ Ë
29
4. Moatasim, Faiza, 2005, Practice of Community Architecture: A Case Study of Zone of
Opportunity Housing Co-operative, Montreal,
http://www.mcgill.ca/mchg/student/community;
5. M Ã Ì Å Â È Í Î Ï Î Ð Î È Ñ Ò Ó Ò È Ô Í Ã Õ Õ ¿ Ç ½ ¾ Ö × Æ Â ¾ ½ Ø ½ Ä Æ ¾ ½ Ã Ç ½ Ç Ù Â Ú Æ Ç × Â Ã Û Å Ø ¾ Ì ½ Ç ¾ Ü Å Ý Ü ½ Â Þ ß Ã Â À Þ Î à
Progress in Planning 32.2;

6. Niculae, Lorin, 2013, ARHIPERA_Arhitectura social participativ » » È ¾ Å á » Þ Å Þ Ã Ø ¾ Ã Â Æ ¾ È
UAUIM, http://www.fundatia.ro/arhipera-arhitectura-social%C4%83-
participativ%C4%83-tez%C4%83-de-doctorat
7. Nicolic, Jelena, 2011, Multifamily open building,
http://mastersuniversitaris.upc.edu/tecnologiaarquitectura/tesis/2011/Nikolic.pdf
8. Despre modelele top-down bottom-up: â
9. http://www.wrike.com/projectmanagement/02/07/2008/Top-down-and-Bottomup-
Project-
10. Management-Leveraging-the-Advantages-of-the-Two-Approaches
11. http://smallbusiness.chron.com/advantages-disadvantages-topdown-planning21385.html
12. ã Å Ì Ä Â Å ä Ã Ü Ç å Î Í Î Ý ¿ Â Ç Å Â Ê ½ Æ Â Ü ½ ¾ Å Ø ¾ ¿ Â Æ Ä Æ Â ¾ ½ Ø ½ Ä Æ ¼ ½ Ã Ç Æ À » æ
13. http://www.spatialagency.net/database/john.turner
14. ç ç
apud www.dpu-associates.net
ç Î Ì Ä Æ ¼ ½ Æ À Æ è Å Ç Ø Ö Î Ç Å ¾
Surse Imagini:
Fig. 1. John F.C.Turner, Sursa:
http://www.rightlivelihood.org/salzburg2005/data/img/participants/turner.jpg
Fig. 2. FDin teoria lui Habraken - Sursa: http://www.spatialagency.net/database/john.turner
Fig. 3. Freedom to build, Sursa:
http://1.bp.blogspot.com/_QByLL26Uo8/S1a3Z06FGlI/AAAAAAAAAYo/BgWNxruew
Dw/s1600-h/freedom+to+build+001.jpg
Fig. 4. John Habraken , Sursa: http://www.audacity.org/images/people/John-Habraken-01.jpg
Fig. 5. Teoria lui Habraken , Sursa: http://ecx.images-
amazon.com/images/I/617S9WqFZsL.jpg
Fig. 6. Housing for the Millions: John Habraken and the SAR (1960-
é ê ê ê ë
æ Ô Ì ¿ Ä Ä Ã Â ¾ à Æ Ç Þ
Ô ½ Ç ì
, Sursa: Multifamily open building, Jelena Nicolic
½ À À à Ì Ö Ì ¾ Å Õ Þ ½ í ½ Ì ½ Ã Ç
Fig. 7. Osaka Gas Next 21 Japan 1994, Sursa:

http://www.archilibra.com/thesis/case_studies/next21/3.jpg
Fig. 8. Osaka Gas Next 21 Japan 1994, Sursa: http://www.laciudadviva.org/blogs/wp-
content/uploads/2011/02/Foto3..jpg
Fig. 9. Osaka Gas Next 21 Japan 1994,
Sursa:https://ma01info.wordpress.com/author/davidfsiegel/page/3/
Fig. 10 .Christopher Alexander, Sursa: http://www.livingneighborhoods.org/library/glimpse.htm
Fig. 11. Sursa:. http://onensemble.org/wp-content/uploads/2008/11/pattern_language.jpg
Fig 12. Sursa: http://www.tkwa.com/img/Picture-31.png
Fig. 13. Sursa: http://ecx.images-amazon.com/images/I/41CJ2M0--6L.jpg
30
COMMUNITY ARCHITECTURE
AS INTEGRATED ARCHITECTURE_ comparative analyses and
synthesis of the theories of John. F.C. Turner, John Habraken and
Christopher Alexander
Teaching Assist. PhD Arch. Mihaela ZAMFIR (Grigorescu)
Abstract
About î ï ð ñ ò ó ò î ï ñ ô ð õ ï ð ó ö ò ñ ÷ ó ñ ø ð ÷ ö ï ù ú ÷ ÷ û ü ð ò ñ ñ ÷ û ù ò û ó ÷ ñ ö ÷ ý þ ÿ ù ô ï ù ñ ó ÷ û ñ ø ð õ
especially putting the problem in the case of housing construction.

The article treats in a comparative manner the theories of three architects, John F.C.
Turner- ð ÷ ÷
, John Habraken-support
ô ñ ô ø ò ü ÷ ÷ ð
ô û ñ ð ô ô ñ ö ÷ ô ø ù ò û ð ô ó ÷ ù ù
structures- alternative to mass housing and Christopher Alexander- î ï ñ ö ÷ ð û ï û ø ï ÷
The positions of theorist such Turner, Habraken and Alexander are essential in the awareness of
î ï ð ñ ò ó ò î ï ñ ô ð õ ï ð ó ö ò ñ ÷ ó ñ ø ð ÷ ô ø ù ÷ ð ÿ ù ò û ô ÷ ÷ û ñ ò û ñ ö ÷ ÷ ù ò û î ð ô ó ÷ ù ù
John F.C.Turner ú ÷ ï û ñ ô ï ô ó ï ñ ÷ ô ð ó ô ø û ò ñ õ ú ï ù ÷ ï ð ó ö ò ñ ÷ ó ñ ø ð ÷ ò û ñ ö ÷ þ ÿ ù ô î ï ù ñ
century, referring to residential archit ÷ ó ñ ø ð ÷ ö ÷ ï ò û ò ÷ ï ô ø ð û ÷ ð ÿ ù ñ ö ÷ ô ð õ ò ù ò ò û ð ÷ ÷ ô
to the user in order to make decisions regarding his own house, instead of government (or
nowadays the private investor) to be the only one who directs the project.
Habraken starts from the inadequate mass housing solving immediately after war, from
standardization, uniformization that not responds far short to the individual needs of users.
Habraken formulates the first principles of open-building.
Considering that the user knows better what he needs in order to dwell in proper
conditions for his lifestyle, Alexander gives him a written book in a very clear, accessible
language, that proposes various dwelling patherns from he might choose.
In fact, the research investigates the role of the architect in the conception of
architecture, giving him a great responsibility position, being the only one able to integrate
three types of relations: architect-users, architect-related fields professionals, architect-
related fields professionals-users.
Keywords: community architecture, participatory architecture, open-building, John. F.C.

Turner, John Habraken, Christopher Alexander
31
Participatory architecture in generation of public space constitutes an essential aspect in
shaping communities. Participation means affective involvement, attachment, becoming into
place of space- PUBLIC PLACE VERSUS PUBLIC SPACE. ê
Ú Ã ¿ ¾ Ä Æ Â ¾ ½ Ø ½ Ä Æ ¾ Ã Â Ö Æ Â Ø Ü ½ ¾ Å Ø ¾ ¿ Â Å Ü Æ Ì Ú Å Å Ç ç Â ½ ¾ ¾ Å Ç Ì ½ Ç Ø Å ¾ Ü Å Ì Ã ì À Æ Ì ¾ Ø Å Ç ¾ ¿ Â Ö Î É Ì ¾ Â ¿ Å
that the issue was discussed mostly in the case of h

ê
Ã ¿ Ì ½ Ç è Ø Ã Ç Ì ¾ Â ¿ Ø ¾ ½ Ã Ç È ½ Ç ¾ Ü Å Ì ¾ Ü Å
participatory model in the case of residential architecture becoming a very hot topic. (Moatasim,
2005)
Recently, Lorin Niculae1 (2013), defines participatory architecture:
e practiced when the client is an organized
ï ð ñ ò ó ò î ï ñ ô ð õ ï ð ó ö ò ñ ÷ ó ñ ø ð ÷ ò ù ñ ö ÷ ï ð ó ö ò ñ ÷ ó ñ ø ð
human group, able to express their needs and to verify the transposition of these in the proposed
ô ú ÷ ó ñ ú õ ï ð ó ö ò ñ ÷ ó ñ ï ð ñ ò ó ò î ï ñ ô ð õ ï ð ó ö ò ñ ÷ ó ñ ø ð ÷ ò ù û ô ñ ñ ö ô ø ö ñ ô ð ï ð ô ø î ú ø ñ ñ ô ÷ ñ ö ÷ ð ü ò ñ ö
ñ ö ÷ (Lorin Niculae, 2013, Arhipera_Social participatory architecture, p 131)

ð ô ø î
The communities participation may be of two types: TOP-DOWN and BOTTOM-UP/

PARTENERIAT. (Moser, 1989), [1]
The TOP-DOWN model [1], [2] assumes that decisions always to be take by the superior
forum and community receives these decisions. The partnership model implies community in
taking decisions. Community or community representatives are invited to participate in every
stage of the management process. [1] Is an interactive model that brings out community from
lethargy, gives the conscience of the well done. There are advantages and disadvantages of both
sides.
Personaly, I plead for an open attitude on both sides, CO-PARTICIPATIONAL and
consequently for A THIRD DYNAMIC, ADAPTABLE MODEL, able to moderate an optimal
relationship between community, architect and professionals from related fields. Thus, it could
be proposed for architecture of today- without any attitude of vain but of counter- a fourth
attribute of architecture, besides the three formulated by Vitruvius: venustas, firmitas, utilitas
and...COMMUNITAS.
In community projects, communication between architect and user plays an important
role. Today, the importance of communication must to be more aware by architect. In the
democratic society, where right to an opinion must to be encouraged, stimulated, it can be talk
about a community architecture as a democratic architecture.
The article brings into discussion three theorists that pleaded for a community based
architecture: John F.C. Turner- , Ô ð ÷ ÷ ô ñ ô ø ò ü ÷ ÷ ð
ô û ñ ð ô ô ñ ö ÷ ô ø ù ò û ð ô ó ÷ ù ù
John Habraken-support structures-alternative to mass housing and Christopher Alexander-
î ï ñ ö ÷ ð û ï û ø ï ÷
nciples also available

Á Ì Ä Å Ø ½ Æ À À Ö ½ ¾ Ì Æ Ú Ã ¿ ¾ Â Å Ì ½ Þ Å Ç ¾ ½ Æ À Æ Â Ø Ü ½ ¾ Å Ø ¾ ¿ Â Å È Ú ¿ ¾ Ø Æ Ç Ú Å Å ¾ Â Æ Ø ¾ Å Þ Ä Â ½
for public spaces architecture, dedicated to community.
1
Architect, PhD., President of Arhipera Association, Associated Professor at Ion Mincu University of Architecture
and Urbanism, promoter of social participatory architecture in Romania.
32
John F.C.Turner2 began to advocate for community based architecture
ê
½ Ç ¾ Ü Å Ì Ã ì Ä Æ Ì ¾
century, referring to residential architecture. The main idea of
Ý ¿ Â Ç Å Â Ì ¾ Ü Å Ã Â Ö ½ Ì è ½ í ½ Ç è ì Â Å Å Þ Ã Õ ¾ Ã ¾ Ü Å ¿ Ì Å Â ½ Ç Ã Â Þ Å Â ¾ Ã Õ Æ Å
decisions regarding his own house, instead of government (or

nowadays the private investor) to be the onlyone who directs the
project. The reason- the user knows better of what needs to live
ç Å À À Î Ý ¿ Â Ç Å Â Ì ¾ Ü Å Ã Â Ö Ø Æ Ç Ú Å Å Æ Ì ½ À Ö Ì Ö Ç ¾ Ü Å Ì ½ á Å Þ ½ Ç ¾ Ü Å Þ ½ Ø ¾ ¿ Õ
LINES VERSUS LIMITS. The Government/ the investor must to

establish some lines, directions, some procedures that need to go
and no limits, and user must be advised by architect to deliver
ideas by himself. (Moatasim, 2005)
The role of the government is to catalyst the design process for and
by community, to facilitate the access to resources, to identify
Fig. 1. John F.C.Turner limits that people have to respect without these limits transform
into hindrances, barriers. (Moatasim, 2005) Thus, Turner also
acknowledges the importance of some legal limits without which the design process would
become anarchic, but he redefines, proposing a democratic reconceptualization of housing
architecture.
Turner goes so far as to say that residents should not just build their homes, moreover, to have
the freedom to control their finances and to manage themselves.
Ô
Within this framework the state as well as private professionals such as architects and
engineers, act as enablers, resulting in a
shift in thinking that valorises experience
and local know-how over technocratic
and professionalised forms of
[4]
!
û ô ü ÷ ÷
Turner materializes this vision in 1972,

½
Freedom to Build: Dweller Control
Ç Ô
ô
that remains ñ ö ÷ ô ø ù ò û ð ô ó ÷ ù ù
relevant nowadays, is the Scandinavian

cohousing movement, work of architect
Walter Degal. However, the full
potential of such engagement has not
fully exploited until this days.
Fig.2." # $ % & ' ( # ' ) * + , -
Fig. 3. Freedom to build ê ê
theory
É Ç Á ¿ Â Ã Ä Å È ½ Ç ¾ Ü Å Ì Æ Ç Þ Ì ç Æ Ì ¾ Â ½ Å Þ
to imply residents in the decision process

regarding their built environment. [4]
2
British architect who wrote on housing and community organization.
33
Another important contribution is of the danish theorist John
Habraken3. Habraken starts from the inadequate housing resolving
for the mass immediately after war, from standardization, uniformity
that not far short responds to the individual needs of users.
(Moatasim, 2005) !
-animal, a serf, a ñ ö ò ù ò û ô ö ô ø ù ò û ñ ø ð û ù ô û ÷ ò û ñ ô ï ö ÷ ð
depe Faiza Moatasim, 2005, apud Habraken, Support 2, û ÷ û ñ
Practice of community architecture: A case study of opportunity

Fig. 4. John Habraken Housing Co-operative, Montreal chapter III, p 27)
Source: The standardized, uniform architecture is assiduously criticized by
Habraken in the 7
ê
Ì È ½ Ç ¾ Ü Å Ø Ã Õ Õ ¿ Ç ½ Ì ¾ Ø Ã ¿ Ç ¾ Â ½ Å Ì ¾ Ü ½ Ì ¾ Æ ½ Ç è
proportion especially starting from this decade.

Ô ö ÷ ð ÷ ô ï ô ñ ö ÷ ö ø ï û ÷ ÷ ÷ û ñ ï û ò û ò ò ø ï ò ù ð ÷ ù ø ñ ù ò û ñ ö ÷ ø û ò ô ð ò ñ õ ô ñ ö ÷ î ð ô ø ó ñ
Faiza Moatasim, 2005, Practice of community architecture: A case study of opportunity Housing
Co-operative, chapter.III, p 28)
Habraken points out that is not the problem of the new technologies,
but of the understanding of collective housing. Concept. Habraken
proposes the concept of support structures as alternative to mass
housing.
This concept is actually the origin for flexible architecture, evolving
over time, adaptable, versatile. The definition of a support structure
is ï ó ô û ù ñ ð ø ó ñ ò ô û ñ ö ï ñ ï ô ü ù î ð ô ò ò û ö ô ø ù ò û ñ ö ï ñ ó ï û ú ÷
mo . (Faiza ò ò ÷ ò û ÷ î ÷ û ÷ û ñ õ ð ÷ ô ÷ . ÷ ô ò ù ö ÷ ú õ ñ ö ÷ ô ñ ö ÷ ð ù
Moatasim 2005, apud Habraken, Supports 59-60, Practice of

community architecture: A case study of opportunity Housing Co-
operative, chapter.III, p 28). Habraken proposes thinking of a house
not as a product but as process that allows to the final user to make
decisions according to their own needs, integrating in the same time
in the frame-

Fig. 5. & ' ( # ' ) * + , - = > * $ # ?

Ì ¾ Â ¿ Ø ¾ ¿ Â Å Î / Æ Ú Â Æ Å Ç Ì ½ Þ Å Æ Ì Æ À Ì Ã Ø Æ Ç Ú Å Â Å ¾ Æ ½ Ç Å Þ ½ Ç ¾ Ü Å
case of public spaces and edifices dedicated to community. The idea

of frame-structure that allows the spatial evolution, the change of
functions, even the removal of some parts and the replacement with other elements is useful in
thinking architecture for community.
The echo of these theories is currently valorized. Jelena Nikolic conceives and develops
a concept from Habraken theory, the multifamily open building.
What is ? 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 7 4 : ;
< î ÷ û ú ø ò ò û ò ù ï ø ñ ò ò ù ó ò î ò û ï ð õ ï î î ð ô ï ó ö ï î î ò ÷ ò û ú ø ò ò û ÷ ù ò û ñ ö ï ñ ù ø î î ô ð ñ ù
building adaptability according to different requirements: in built environment, in production !
ï û ó ô û ù ñ ð ø ó ñ ò ô û ÷ ñ ö ô ù ò û ñ ö ÷ ï ð ÷ ñ ô î ð ô ø ó ñ ù ï û î ð ô ø ó ñ ñ ÷ ó ö û ô ô õ ï û ò û ñ ö ÷ ø ù ÷ ð ÿ ù
÷ ï û ô ð ñ ö ÷ ù ø ò ñ ï ú ÷ î ï ó ÷ (Jelena Nikolic, 2011, Multifamily open building, cap.1 p 2)

(Nikolic, 2011)
3
Architect, both practioner and theorist, brought important in the field of mass housing and of integration of the
users and of the residents in the design process. (http://www.habraken.com/html/biography.htm)
34

Í ¿ Â Â Å Ç ¾ À Ö È ¾ Ü Å Ø Ã Ç Ø Å Ä ¾ Ã ì @ Ã Ä Å Ç Ú ¿ ½ À Þ ½ Ç è Ì ¾ Æ Â ¾ Ì ¾ Ã Ú Å í Æ À ¿ Å Þ Î
ä Å À multifamily open
Å Ç Æ Ð

½ Ã À ½ Ø ½ Ç ¾ Â Ã Þ ¿ Ø Å Ì ¾ Ü Å Ø Ã Ç Ø Å Ä ¾ Ã ì @
building Æ Ì ï û ÷ A ñ ÷ û ù ò ô û ô ô î ÷ û ú ø ò ò û ó ô û ó ÷ î ñ ñ ô
achieve spatial and structural building transformations based on

ô î ÷ û ù õ ù ñ ÷ ÷ ñ ö ô ò û ø ñ ò ï ò õ ö ô ø ù ò û B ÷ ð õ û ÷ ü
transformation means an adaptation of the building according to

the changes in th (Jelena Nikolic, 2011, ÷ ò ÷ ô ò ñ ù ô ó ó ø î ï û ñ ù
Multifamily Open Building, chapter 1, p 10).
Ý Ü Å Ø Ã Ç Ø Å Ä ¾ Ã ì @ Ã Ä Å Ç Ú ¿ ½ À Þ ½ Ç è È Ã ì @ Ã Ä Å Ç Ú ¿ ½ À Þ Ü Æ Ì Æ
great resonance also in the case of public edifices dedicated to

community. Making a frame-structure allowing further changes
Fig.6 Housing for the Millions: John
in accordance to the wish of users is desirable.
Habraken and the SAR (1960-2000):
F G H I
The ideas of the three theorists, of course have limits in
I J K L M N O P F Q O R Q S S M G T G L U V P Q W Q G Q J O
application and therefore criticized. As any innovative theory,

somewhat extremist, produced changes of mentality. What we
have to appreciate is that in the theories of Turner and Habraken were born principles as:
flexibility, participation and catalysis. (Moatasim, 2005; Niculae, 2013). These three principles
are also essential in the architecture of public spaces and buildings dedicated to community. The
way in which they are applied can be improved and constitutes one of the objective of this
article.
- book,

å ½ Â Ì ¾ Ä Â ½ Ç Ø ½ Ä À Å Ì Ã ì @ Ã Ä Å Ç Ú ¿ ½ À Þ ½ Ç è ç Å Â Å Æ Â ¾ ½ Ø ¿ À Æ ¾ Å Þ Ú Ö ä Ã Ü Ç / Æ Ú Â Æ Å Ç ½ Ç Ü ½ Ì
Fig. 7, 8, 9 OSAKA GAS NEXT 21-Japan, 1994
C ø î î ô ð ñ ù û ñ ÷ ð û ï ñ ò ÷ ñ ô D ï ù ù ô ø ù ò û
, published in Denmark in 1961, and in English in
1972 and in 1999.
Although there are obviously similarities between the two theories, it can be identified
differences in nuances useful in the approaching of public building dedicated to community. The
Ä Â ½ Ç Ø ½ Ä À Å Ì Ã ì Ý ¿ Â Ç Å Â Ì ¾ Ü Å Ã Â Ö È ¾ Ã è ½ í Å Þ Å Ø ½ Ì ½ Ã Ç Ä Ã ç Å Â ¾ Ã ¾ Ü Å Ä Å Ã Ä À Å È ¾ Ã ¾ Ü Å Ø Ã Õ Õ ¿ Ç ½ ¾ Ö E ¾ Ã
extrapolate in the spirit of this article) are easier to apply in the case of some smaller-scale works
(eg. the setting up of some neighbourhood public spaces or in some phases of development large
projects, community centers).

/ Æ Ú Â Æ Å Ç Ì ½ Þ Å Æ Ì Æ Â Å ¿ Ì Å ì ¿ À Å Ì Ä Å Ø ½ Æ À À Ö ½ Ç ¾ Ü Å Ø Æ Ì Å Ã ì è Â Å Æ ¾ Þ Å í Å À Ã Ä Õ Å Ç ¾ E Ø Ã Õ Õ ¿ Ç ½ ¾ Ö Æ Ì Ì Å Õ Ú À ½ Å Ì È
multifunctional buildings). Of course that ideas from both theories can merge, the mix being
suitable for new directions in architectural design.
35
Last name discussed in the spirit of participatory architecture is Christopher Alexander4.
Although ideas of Alexander are similar to that of Turner and
Habraken, his approach is unique. Considering that the user knows
better what he needs in order to dwell in proper conditions for his
lifestyle, Alexander gives him a written book in a very clear,
accessible language, that proposes various dwelling patherns from
he might choose.
However, are retained from Alexander ideas very important aspects

in order to approach community architecture. X ù ÷ ð û ÷ ÷ ù ó ï û û ô ñ ú ÷
turned into a single building design, and buildings cannot

compl Greg Bryant, 1991, The ÷ ñ ÷ õ ô ò õ î ÷ ô î ÷ ÿ ù ú ÷ ö ï ò ô ð ù
Oregon Experiment after twenty years, p 8) Unique designed

Fig. 10. Christopher Alexander
Ú ¿ ½ À Þ ½ Ç è È @ ì Â Ã á Å Ç Ú ¿ ½ À Þ ½ Ç è ½ Ì Ø Â ½ ¾ ½ Ø ½ á Å Þ Æ À Ì Ã Ú Ö / Æ Ú Â Æ Å Ç ç Ü ½ Ø Ü
Å Ì Ä Å Ø ½ Æ À À Ö Ä Â Ã Ä Ã Ì Å Ì @ Ã Ä Å Ç Ú ¿ ½ À Þ ½ Ç è È Å í Ã À ¿ ¾ ½ Ã Ç Æ Â Ö Ú ¿ ½ À Þ ½ Ç è Î Y Ã È
Bryant, commenting on Alexander ideas, questions the social role of architect and of architecture
as behavioral modeling. (Bryant, 1991)
ë
Ô Ä Æ ¾ Ü Å Â Ç À Æ Ç è ¿ Æ è Å à E À Å Æ Ç Þ Å Â È Ñ Ò ½ Ì Þ Å Þ ½ Ø Æ ¾ Å Þ Õ Æ ½ Ç À Ö ¾ Ã ¾ Ü Å ¿ Ì Å Â Ú ¿ ¾ Æ À Ì Ã ¾ Ã
constructors. However, as architect, reading the book, the principles seem sometimes
incompletely sustained, being formulated with the easiness of an axiom without being explained
or with references.
Fig. 11. Fig. 12. Fig. 13.
And yet Christopher Alexander makes a step forward compared to Turner, proposes solutions
and concrete ways of users involving in the process of thinking and achieving of architecture
dedicated to them. In proposes an extreme position, that of design
ö ÷ < ð ÷ ô û B A î ÷ ð ò ÷ û ñ
conceived by users and the architect is brought in the last phase in order to help of building and
4
Important theorist and practitioner in architecture, founder of the movement A Pattern Language
(http://www.patternlanguage.com/leveltwo/ca.htm)
36
implementation (Alexander, 1975). Architect must practically accept the decision of user. Faiza
Moatasim specifies that Alexander is not completed eludate the role of architect in design, this is
present thorough the design process, advising when appropriate. (Moatasim, 2005)
Conclusions
Of course that the last exemple is on the edge and questionable. The role of architect in
certainly very important, the non-envolvement of the architect in all project phases may lead to
compromise it from many points of view: aesthetically, functionally, stability and even
beneficiary satisfaction. Although Alexander along with Turner argue that users know better
what they need and in the achievement of a project, the share of implication and of decision must
be balanced in the favour of these, often in reality beneficiaries do not true realize their own

Ç Å Å Þ Ì È ¾ Ü Å Ö Þ Ã Ç ¾ Ü Æ í Å Æ Ç Ã í Å Â í ½ Å ç Î Z ½ í ½ Ç è ¾ Ü Å Þ Å Ø ½ Ì ½ Ã Ç Ä Ã ç Å Â Ã Ç À Ö ½ Ç ¾ Ü Å ¿ Ì Å Â Ì Ü Æ Ç Þ Ì Ø Æ Ç Ú Å
extremely risky that can lead to the project failure. It must be an optimal balance in the
collaboration between architect and beneficiary. In the case of community projects, the
collaboration between architect and beneficiary is improved by the implication of some
professionals from related fields: psychology, philosophy, sociology, art, engineering, medicine,
etc. Thus the architect becomes part of a complex system without having an equivalent position
to the others.
The architect shapes for himself a position of great responsibility, being the only
person able to integrate three types of relations: architect-users, architect-related fields
professionals and architect- related fields professionals-users.
John F.C.Turner John Habraken Cristopher Alexander

- [
Freedom to Build: Dweller - SUPPORT - î ï ñ ö ÷ ð û ï û ø ï ÷
;
Control of the Housing STRUCTURES-
; alternative to mass
\ ] ^ _ ` a a b
housing;
- Similar ideas, unique approach;
- Giving freedom to the user
to take decisions for his own - Thinking of a DWELL not - X ù ÷ ð ÿ ù û ÷ ÷ ù ó ï û û ô ñ ú ÷
house; as a PRODUCT but as transposed in a building with a

PROCESS; unique design and buildings
- Residents- BUILDING
dwellings, FINANCE - Allows to the final user to
cannot completely modify the
CONTROL and SELF- take decisions according to ö ø
; ï û ù ú ÷ ö ï ò ô ð
ADMINISTRATION; their needs, integrating in

the same time in the frame- - Proposes concrete solutions and
- The role of the government- structure; concrete ways of implication of
catalyst of the design
process for and through - The origin for FLEXIBLE,
the users in the generation
community; TIME EVOLUTIVE, process of the architecture
FACILITATING access to ADAPTABLE, dedicated to them;
resources; VERSATILE
IDENTIFICATION of ARCHITECTURE;
limits without these limits to
transform in hindrances or - The concept of OPEN
barriers; BUILDING. - ö ÷ < ð ÷ ô û B A î ÷ ð ò ÷ û ñ -
37
extreme position- the design is
conceived by users, the architect
- LINES VERSUS LIMITS;
is brought in the last phase in
c d e f g h
a i ] j k ` l ^ ] m n o ^
f g
order to help building and

state and private implementation.
professionals such as
architects and engineers
play the catalyst role,
resulting a change of
perspective that valorize the
experience and local know-
how beyond the technocratic
m
professionalized forms of
e
^ l p ` q r ` s b
FLEXIBILITY PARTICIPATION CATALYZING
Table 1 Useful summary of architecture community theories of Turner, Habraken, Alexander

USERS
ARCHITECT
RELATED FIELDS
Scheme 1 Relationship architect- users- related fields

The positions of theorist as Turner, Habraken and Alexander are essential in understanding the
importance of participatory architecture, of the implication of user in the design process.
However it can be speak about founding of a community architecture witout founding
community itself as a community of practices, both being integral part of community
development strategies.
ons that have common problems or

ô ø û ò ñ ò ÷ ù ô î ð ï ó ñ ò ó ÷ ù ï ð ÷ ð ô ø î ù ô î ÷ ð ù
ò û ñ ÷ ð ÷ ù ñ ù (Hatos apud Wenger,1998, p.8,

ñ ö ï ñ ï ð ÷ ð ÷ ï ò t ÷ ô ð ÷ ï ð û ÷ ú õ ó ô û ù ñ ï û ñ ò û ñ ÷ ð ï ó ñ ò ô û ù
2013, Community participation in Romania- collective urban action in postsocialism, p 192)

So, the foundation of a theory dedicated to community architecture can be made only by a
thorough knowledge of the actual community theories, by interdisciplinary open and synthesiys
38
capacity. When we speak about architecture dedicated to community, about spaces and public
edifices of those whose primarily purpose is to stimulate the community spirit and to answer to
the community requests, extracting the essence of the ideas of the three theorists, it is shaped the
integrated architecture DNA.
Thus, community architecture is born from an optimal balance within the collaboration
architect-community-related fields professionals, relying on four concepts: social
empowerment, flexibility, participation, experimentation.
Bibliography
1. Alexander, Christopher, 1977, A pattern language: Towns, Buildings, Constructions,

2. Oxford University Press; 1975, The Oregon Experiment, Oxford University Press;
3. Bryant, Greg, 1991, The Oregon Experiment after twenty years, RAIN, Winter/Spring
4. 1991 Volume XIV;
5. Hatos, Adrian, 2013, Participarea comunitar în România- ac iune colectiv urban în » ¼ » »
postsocialism È É Ç Ì ¾ ½ ¾ ¿ ¾ ¿ À Á ¿ Â Ã Ä Å Æ Ç È É Æ Ê ½ Ë
6. Moatasim, Faiza, 2005, Practice of Community Architecture: A Case Study of Zone of

Opportunity Housing Co-operative, Montreal, 7.
7. http://www.mcgill.ca/mchg/student/community;
8. u Ã Ì Å Â È Í Î Ï Î Ð Î È Ñ Ò Ó Ò È Ô Í Ã Õ Õ ¿ Ç ½ ¾ Ö × Æ Â ¾ ½ Ø ½ Ä Æ ¾ ½ Ã Ç ½ Ç Ù Â Ú Æ Ç × Â Ã Û Å Ø ¾ Ì ½ Ç ¾ Ü Å Ý Ü ½ Â Þ ß Ã Â À Þ Î à
9. Progress in Planning 32.2;

10. Niculae, Lorin, 2013, ARHIPERA_Arhitectura social participativ rat, » » È ¾ Å á » Þ Å Þ Ã Ø ¾ Ã
UAUIM, http://www.fundatia.ro/arhipera-arhitectura-social%C4%83-
participativ%C4%83-tez%C4%83-de-doctorat
11. Nicolic, Jelena, 2011, Multifamily open building,
12. http://mastersuniversitaris.upc.edu/tecnologiaarquitectura/tesis/2011/Nikolic.pdf
13. About top-down and bottom-up models:
http://www.wrike.com/projectmanagement/02/07/2008/Top-down-and-Bottom-up-
Project-Management-Leveraging-the-Advantages-of-the-Two-Approaches
14. http://smallbusiness.chron.com/advantages-disadvantages-topdown-planning-21385.html
15. About John F.C. Turner and participatory architecture:
ç ç
apud www.dpu-associates.net
ç Î Ì Ä Æ ¼ ½ Æ À Æ è Å Ç Ø Ö Î Ç Å ¾
Images sources:
Fig. 1. John F.C.Turner, Source:

http://www.rightlivelihood.org/salzburg2005/data/img/participants/turner.jpg
Fig. 2. - Source: http://www.spatialagency.net/database/john.turner

å Â Ã Õ / Æ Ú Â Æ Å Ç Ì ¾ Ü Å Ã Â Ö
Fig. 3. Freedom to build, Source:

http://1.bp.blogspot.com/_QByLL26Uo8/S1a3Z06FGlI/AAAAAAAAAYo/BgWNxruew
Dw/s1600-h/freedom+to+build+001.jpg
Fig. 4. John Habraken , Source: http://www.audacity.org/images/people/John-Habraken-01.jpg
Fig. 5. , Source: http://ecx.images-amazon.com/images/I/617S9WqFZsL.jpg

/ Æ Ú Â Æ Å Ç Ì ¾ Ü Å Ã Â Ö
39
Fig. 6. Housing for the Millions: John Habraken and the SAR (1960-
é ê ê ê ë
æ Ô Ì ¿ Ä Ä Ã Â ¾ à Æ Ç Þ
Ô ½ Ç ì ½ À À à amily open building, Jelena Nicolic

Ì Ö Ì ¾ Å Õ Þ ½ í ½ Ì ½ Ã Ç È Y ¿ Â Ì Æ æ u ¿ À ¾ ½ ì
Fig. 7. Osaka Gas Next 21 Japan 1994, Source:

http://www.archilibra.com/thesis/case_studies/next21/3.jpg
Fig. 8. Osaka Gas Next 21 Japan 1994, Source: http://www.laciudadviva.org/blogs/wp-
content/uploads/2011/02/Foto3..jpg
Fig. 9. Osaka Gas Next 21 Japan 1994,
Source:https://ma01info.wordpress.com/author/davidfsiegel/page/3/
Fig. 10 .Christopher Alexander, Source:
http://www.livingneighborhoods.org/library/glimpse.htm
Fig. 11. Source:. http://onensemble.org/wp-content/uploads/2008/11/pattern_language.jpg
Fig 12. Source: http://www.tkwa.com/img/Picture-31.png
Fig. 13. Source: http://ecx.images-amazon.com/images/I/41CJ2M0--6L.jpg
40
View publication stats

Arhitectura Comunităţii Ca Arhitectură Integrată-Analiză Comparativă Şi Sinteză A Teoriilor Lui John F.C. Turner, John Habraken Şi Christopher Alexander/ COMMUNITY ARCHITECTURE AS..

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Arhitectura Comunităţii Ca Arhitectură Integrată-Analiză Comparativă Şi Sinteză A Teoriilor Lui John F.C. Turner, John Habraken Şi Christopher Alexander/ COMMUNITY ARCHITECTURE AS..

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

ARHITECTURA COMUNITĂŢII CA ARHITECTURĂ INTEGRATĂ-analiză

Chapter · January 2015

Mihaela Zamfir Grigorescu

ICAR2015 International Conference on Architectural Research View project

Urbanism Architecture Constructions View project

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Asist. Dr. Arh. Mihaela Zamfir(Grigorescu)

Articolulul - John F.C.

structurile-suport (support structures)-

Alexander -un limbaj limpede,

clar, accesibil care propune modele (pathern-

conferindu-i . / . 0 1 2 1 3 4 3 5 6 7 3 7 3 8 / . 9 8 6 : 1 ; 1 < 6 < 3 = > 1 1 9 4 8 1 9 ? @ 7 @ ; A 6 / 6 : 1 ; 8 B 1 9 < 3 ? 7 3 0 3 < 7 3 1 < 1 / @ 7 1 4 3

Cuvinte cheie: arhitectura comunit -

Turner, John Habraken, Christopher Alexander

(Lorin Niculae, 2013, Arhipera_Arhitectura social , p 131)

PARTENERIAT. (Moser, 1989), [1]

Personal pledez spre o atitudine de l

- un al patrulea atribut al arhitecturii

venustas, firmitas, utilitas COMMUNITAS. ~ o y y y

, în care dreptul la opinie este încurajat, stimulat se poate vorbi de

trei teoreticieni care au pledat pentru

comunitate (community-based architecture): John F.C. Turner- Freedom to Build: Dweller «

, John Habraken-structurile-suport (support structures)-

proiectul. Motivul -utiliza u t j p q ~ u o i s i q w k o r o g i s i k j i g i | t o i

LINII VERSUS LIMITE. Guvernul/investitorul

Fig 1. John F.C.Turner Rolul guvernului este acela de catalizator al procesului de

Fig.2 Din teoria lui Habraken Fig. 3 Freedom to build 

« Freedom to Build: Dweller Control

cohousing, munca arhitectului Walter

nevoilor individuale ale utilizatorilor. (Moatasim, 2005)

Habraken, Support 2, Practice of community architecture: A case

Practice of community architecture: A case study of opportunity

Habraken propune conceptul de structuri-suport (support

Moatasim, 2005, apud Habraken, Supports 59-60, Practice of

Fig. 5. Teoria lui Habraken

ia decizii în conformitate cu propriile nevoi,

cadru care permite

Ecoul acestor teorii este valorificat în prezent. Jelena Nikolic concepe Ú Û Ü Ý Þ ß à á â ã ä å

concept din teoria lui Habraken, . æ ç è é ê ë ì í î ï ç ð ê ñ í î ê ç ê í ç è é ì ò æ ó ê ò è

valorificat. Jelena Nikolic introduce conceptul de

Realizarea unei structuri c ù Ü ø ä ý ù ø Ý ü ã ÷ Ý ø û Û â ã û à Ü Û Û ý ã ø Û

Fig.6 Housing for the Millions: John ä á â Ý ø Û à ù ø Ý þ å ý à å à ø û Û â ù â Ý ý ä Ü à ø Û å ù ä â Û á Û Þ ù â à ø Û á à ø Ý ü â Ý Ü Ý Ü à ø Û â 

Habraken and the SAR (1960-2000) )

Habraken în cartea sa,

housing. Every new transformation means an adaptation of the

fuziona, mix-ul fiind propice pentru noi direc Û Û þ å ÷ ø à Û Ý ý â ù ø Ý ù Ü Ý ù ø Û â Ý ý â ä ø ã 

-un limbaj limpede,

clar, accesibil care propune modele (pathern-uri) variate de locuire

utilizatorilor nu pot fi transpuse într-

Fig. 10. Christopher Alexander 12

(Greg Bryant, 1991, The Oregon Experiment after twenty years, p

comportament. (Bryant, 1991)

destinate lor. În       C            ' ÷ ø à ÷ ä å Ý à ÷ à Þ Û Û Ý Ý * â ø Ý û ã ù ý Ý Ý ù þ å ý ù ø Ý Ü Ý ü Û ÿ å ä á

favoarea acestora, în realitate de multe ori beneficiarii nu con Ú â Û Ý å â Û Þ Ý ù Þ ã ý ä ù Ü Ý ß ã ø ù â ÷ ø à ÷ ø Û Û á Ý

nevoi, nu au viziune de ansamblu. A da puterea de decizie doar în mâna utilizatorului poate fi un p

astfel parte dintr- ä å ü Û ü â Ý û ý à û ÷ á Ý * ã ø ã ù ù ß Ý ù þ å ü ã à ÷ à Þ Û Û Ý Ý ý Û ß ù á Ý å â ã ý Ý á à ø á ù á Û ù ý â à ø Û

John F.C.Turner John Habraken Cristopher Alexander

utilizatorului pentru a lua - gândirea unei        

 Q } M S M M J K } Q Q P } Q { | M  Q z ~ Q nu ca un produs ci CA UN transpuse într-

AUTOADMINISTRARE; nevoi, integrându- ¡ Q J K ¡ T

how-ul local mai presus de

FLEXIBILITATE PARTICIPARE CATALIZARE

Fig.2 Din teoria lui Habraken Fig. 3 Freedom to build

Fig.6 Housing for the Millions: John ä á â Ý ø Û à ù ø Ý þ å ý à å à ø û Û â ù â Ý ý ä Ü à ø Û å ù ä â Û á Û Þ ù â à ø Û á à ø Ý ü â Ý Ü Ý Ü à ø Û â

fuziona, mix-ul fiind propice pentru noi direc Û Û þ å ÷ ø à Û Ý ý â ù ø Ý ù Ü Ý ù ø Û â Ý ý â ä ø ã

destinate lor. În C ' ÷ ø à ÷ ä å Ý à ÷ à Þ Û Û Ý Ý * â ø Ý û ã ù ý Ý Ý ù þ å ý ù ø Ý Ü Ý ü Û ÿ å ä á

utilizatorului pentru a lua - gândirea unei

Q } M S M M J K } Q Q P } Q { | M Q z ~ Q nu ca un produs ci CA UN transpuse într-

structures- alternative to mass housing and Christopher Alexander- î ï ñ ö ÷ ð û ï û ø ï ÷

century, referring to residential archit ÷ ó ñ ø ð ÷ ö ÷ ï ò û ò ÷ ï ô ø ð û ÷ ð ÿ ù ñ ö ÷ ô ð õ ò ù ò ò û ð ÷ ÷ ô

John Habraken-support structures-alternative to mass housing and Christopher Alexander-

century, referring to residential architecture. The main idea of

Fig. 3. Freedom to build ê ê

depe Faiza Moatasim, 2005, apud Habraken, Support 2, û ÷ û ñ

÷ ï û ô ð ñ ö ÷ ù ø ò ñ ï ú ÷ î ï ó ÷ (Jelena Nikolic, 2011, Multifamily open building, cap.1 p 2)

Multifamily Open Building, chapter 1, p 10).