Professional Documents
Culture Documents
org
yk*Hpmtkyfwkduf
E-book is created by www.shanyoma.org
yk*Hpmtkyfwkduf
yHkESdyfjcif;
yxr/ /1967
apmifa&
xkwfa0ol ykHESdyfjzefYcsdol
armifuHwifh armifuOdk ;D (0736)?ukrm&ykEH ydS w f u dk ?f (yk*pH mtkyw
f u
dk f
(0237) taqmuftOD)? trSwf 123? jrefrmh*P k &f nfvrf;?
Nidr;f pmpOf? uefawmfav;? &efuek Nf rdKUu ]ukrm&puf}jzifw h m0ef
3? 3 vrf; ,lyEHk ydS í
f ? ]yk*pH mtky}f tjzpf jzefcY sdonf/
ykoed n f eT ?Yf &efuek /f (zk;H 18946)
yk*Hpmtkyfwkduf
E-book is created by www.shanyoma.org
OD;armifarmifwif (uxdu)
jrefrmrif;vufxuf
pmwrf;rsm;
yk*Hpmtkyfwkduf
1967 xkwf
yk*Hpmtkyfrsm;
120/ te,fe,fu usef;rma&;jyóem jyefvnfajzMum;vTmrsm;
121/ rNydKonfrh ;dk
yk*Hpmtkyfwkduf
rmwdum
trSmpm 1
1/ jrefrmrif;vufxuf &k;H awmfrsm; 2
2/ bk&ift h mPmESiv hf wT af wmftmPm 7
E-book is created by www.shanyoma.org
3/ jrefrmrif;vufxuf Oya'jyKXme 10
4/ oóar"Oya' 14
5/ jrefrmrif;vufxuf taumufceG Xf me 17
6/ jrefrmrif;vufxuf v,f,majrXme 21
7/ jrefrmrif;vufxuf tvkyXf me 27
8/ jrefrmrif;vufxuf pmay;pm,lXme 29
9/ jrefrmrif;vufxuf Ekid if jH cm;ESiv hf rl sKd;jcm;trIxrf;rsm; 30
10/ þ,Hrif;udk,fpm;vS,fvmpOfu 35
11/ jrefrmrif;vufxuf ynmawmfoifrsm; 41
12/ jrefrmydou k mynmESiEhf idk if jH cm;ykpH H 44
13/ jrefrmrif;vufxuf yGaJ wmfcsuf 48
14/ yJMG unfah qmiftaMumif; 53
15/ a&S;a[mif;aq;a&;yk&ykdufrsm; 56
16/ aZmwd0g' 60
17/ a&S;a[mif;yk&yku d vf mT rsm; 64
18/ a&S;jrefrmbk&ifrsm; 68
19/ rif;wke;f rif;vufxuf rdz&k m;rsm; 73
20/ oOÆmvDEiS , hf mOfrsm; a0grsm; 77
21/ orkid ;f wGif rarhEidk af omaeY 82
yk*Hpmtkyfwkduf
1 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
trSmpm
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 2
yk*pH mtkyw
f u
dk f
3 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 4
onf/
xkdaemuf w&m;&kH;awmftrnfESifh&kH;rnf&monfum;
eef;NrdKUawmf opfwyfta&SU a&G;awmf,l wHcg;txGuf ta&SUbufO;D xdyf wHcg; vrf;rawmfvuf
0Ja'gifw h iG f v,f,mbuf &mZ0wf&;Hk BuD;ESiahf wmifajrmuftwnfh ajrmufzufu &So d nf/ &k;H awmf
ykpH rH mS &mZ0wf&;Hk awmfBuD;uJo
h yYkd if jzpf\/ tenf;i,frQ i,fonf/ awmifajrmuf ta&SU3rsuf
ESm avSum; 2 pif;&So d nf/ w&m;&k;H awmf[í l ac:qkjd cif;rSm t&yf&yf w&m;rIcif;rsm;udk w&m;
olBuD;? w&m;emcH? w&m;pma&;? a&SUaetrdeaYf wmf&? ckw H oYdk nf "r®owf &mZowf tapmifapmif
jzifh owåad usyGeí f rSeu
f efnnD w T pf mG qk;H jzwfap&ef wnfaxmifxm;aomXmejzpfí w&m;&k;H
awmf[k ac:aMumif;/
E-book is created by www.shanyoma.org
aom zGm;bufausmfwef;? 'kid ;f awmfwef;rsm;wGif csKyf'Pf? &ku d 'f Pf ay;xku d of w l u Ydk kd csKyf
aESmif&u dk Ef u S &f ef BudK;? Budr?f ajcusOf;? xdyf tpkt H vif xm;&Sad p&onf/
NAJwu dk af wmfXmewGif twGi;f 0efrif;wkYd aeYpOfrjywf apmifah &Smufqifq h dk xrf;&Guf
&onfhtrIrsm;rSm
{u&mZrif;rsm;\trdefYcGef;rsm;udk trdefYawmfonf rSwfí vTwfawmfodkY xkwf
jyefoifo h nf? rSwo f m;csuf xm;oifo h nf ponfjzifh ydik ;f jcm;a0zef aqmif&u G &f avonf/
xD;&H? eef;&H? NrdKUpm;? apmfbmG ;? ta0;NrdKU0eft&m&Sw d Ydk wifpm avQmufpmrsm;ESirhf if;rIawmf
ESiphf yfí t&yf&yfvw T af wmfu oGi;f onfph mrsm;udk {u&mZfrif;jrwf a&Tem;awmfMum; wif
ÃÃÃÃÃ
E-book is created by www.shanyoma.org
yk*pH mtkyw
f u
dk f
7 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
bk&ift
h mPmESiv
hf w
T af wmftmPm
BuD;xH wkjYH yefoaH wmfO;D wifumv pdwaf wmf vGepf mG roufrom&Sad wmfrNl yD;vQif b,ftwGuf
oabmrwlonfukd wif&rnf[k tar;ckid ;f awmfro l jzifh xkt d csKyf0efrif;yif vma&mufar;
&m tvk;H pkH oabmrwlaMumif;udk wifjyefí rif;wke;f rif;w&m;BuD; tvGet Yf vGepf wd af wmf
roufrom &Sad wmfral omfvnf; xk;H pHukd ry,frzsufawmfrb l J em&DrLS ; qifw&J mG pm;rif;vS
oD&pd nfob l cYJG H OD;ayudk ac:awmfrNl yD;umv ]]armifrif;wifonft h & iguwdxm;awmfrl
onft h wkid ;f 0efBuD;rsm;udak r;&m ycef;0efBuD;u oabmrwlaMumif; wifojzifh 0efaxmuf
rcefEY idk ?f twGi;f 0ef cefaY wmfrrl nf/ oabmwl rwl wif&ef&u dS mv}} em&DrLS ; qifw&J mG pm;
rif;vSo&D pd nfob l cYJG H OD;ayu rnfonf&h mxl;ESirhf qkd oem;awmfr&l m trIawmfxrf;&Guyf g
rnft h aMumif; wifojzifh 0efaxmufrcefb Y J twGi;f 0efcefaY Mumif; uEéND rdKU0efrif;vSo&D d
ocF,mbGcYJ H OD;0ku d of nf uEét D wGi;f 0efrif;[lívnf;aumif;? em&DrLS ; qifw&J mG pm;rif;vS
oD&dpnfolbGJYcH OD;ayonf em&DtwGif;0efrif;[kvnf;aumif;? aA'ifusrf;jyKynm&Sd rSL;
awmfrwfawmfBuD;rsm;[k xif&mS ;&Scd ahJ yonf/
ppfolBuD;aoemywdrnfaom0efBuD;/ xkd0efBuD;&mxl;udk axmuf&aom
0efaxmuf[al om&mxl;rsm;rSm Ekid if t H yk cf sKyfEidk &f ef t&nftoGm; jynfph aHk Mumif; vuf&dS
0efBuD;rif;rsm; oabmwlrS cefx Y m;&avonf/ &mxl;XmeEÅ t&nftoGm;wlnv D Qif usrf;
*efrsm;wGif trwfBuD;av;rsKd;&So d nft h euf twåuv k u d mrnfaomtrsKd;aumif;aomol
ukd a&G;cs,fonf/ ppfoBl uD;? aoemywd? rSL;awmf? rwfawmf[ak c:aom0efBuD;? 0efaxmuf?
twGi;f 0ef? a&TNrdKUawmf0ef? 0if;awmfrLS ;paom Akv d rf if;? wyfrif;? 0efp?k rSL;pk? pka&;? pk
ukid pf onf&h mxl;rsm;t& xrf;&Gu&f aom rSL;&k;d ? rwf&;dk ? t&m&Srd sKd;&k;d [kxif&mS ;pGm&Sad omf
vnf; xk&d mxl;rsm;ukd bd;k ab;rdbxrf;&Guv f m&aom &mxl;rsm;jzpfí t&k;d vku d f t&m[k
rqk&d / xkrd LS ;awmf rwfawmft&m&Srd sm;onf &mxl;wrsKd;wnf;udo k m xrf;&Gu&f aom rSL;
rwft&m&S[ d k r&Sad cs/ rdrw d \Ydk touft&G,?f t&nftaoG;tavsmuf XmeEÅ& ESpYH yfvo dk rQ
ESpYH yfatmif wp wp wqifh wqifh xrf;&Guv f mMujcif;jzifo h m rdrwd EYdk iS ohf ifah vsmfaom
yk*pH mtkyw
f u
dk f
9 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
ÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 10
jrefrmrif;rsm;vufxuf Oya'jyKXme
jcm;enf;udk vku d v
f o dk nfjzpfí Ekid if jH cm;ESio
hf ufqidk af omudpu ö kd Oya'XmewGif yg0ifapNyD;
vQif Ekid if jH cm;ESiahf y;ydq Yk ufqaH om ay;pm jyefpmrsm;? pmcsKyfwiG f Ekid if jH cm;0efBuD;taeESihf
Oya'-Oya'Xme\trSL; uif;0efrif;BuD;\trnfudk xnfhoGif;a&;om;avh&Sdonf/
Ekid if jH cm;ESio hf ufqidk af om udprö sm;wGif ynmawmfoifapvTw&f ef taMumif;rsm;
vnf; yg0ifonf/ t*Fvyd pf m? jyifopfpmwwfaom t&m&Srd sm;onf Ekid if jH cm;ESiq hf ufqrH ?I
&mZ0wfOya'? tcGefawmfOya'? aMu;eef;Oya'? pmwkdufOya'? rD;&xm;Oya'paom
t*Fvyd Of ya'rsm;udk jrefrmbmomjyefqrdk ?I xkOd ya'rsm;t& Oya'jyK&ef pDrrH rI sm;yg aqmif
&Gu&f aomaMumifh Ekid if jH cm;udpaö qmif&u G rf o
I nfyif Oya'XmewGif yg0ifa&maESmaeav
þOya'rsm;udk ykEH ydS x f wk af 0cJí h ykrH ESyd &f ao;aom Oya'rsm;um; atmufygt
wkdif;jzpfonf/
1/ Edik if jH cm;rsm;wGif ud, k pf m;vS,x f m;&ef Oya'yk&yku d w f ql?
2/ aiGwu dk xf m;&ef Oya'yk&yku d f 5 ql?
3/ rk;d eJwyf&;Hk Oya'yk&yku d f 4 ql?
4/ wHqyd af wmf puúLxm;&ef Oya' yk&yku d f qlw0uf?
5/ atmufjrpfpOft&m&Sw d v Ydk u dk ef m&ef Oya' yk&yku d q f 0l uf?
6/ pmwku d w f nfvyk &f ef Oya'yk&yku d f 2 ql?
7/ w&m;trIwiG f vku d ef m&ef Oya' yk&yku d f 2 qlc?JG
8/ tvkyt f rIaqmif Oya'yk&yku d f ql0uf?
9/ þwmvsHEidk if EH iS q hf ufqu H ek zf ufpyfu;l oef;&ef Oya' ql0uf? (þ 1 rS 9 xd yk&yku d f
rsm;udk uif;0efrif;BuD;yk&ydu k rf sm;wGif OD;armifarmifjym; awG&Y v dS udk &f avonf/)
10/ vufeufOya'?(&Sr;f e,fukd csefí jrefrme,fwiG &f adS omaoewf? "m;? vSrH sm;udk apmifh
a&SmufykH/)
11/ uif;apmifOh ya'? (24 &yf uif;udk qkv d \
dk /)
12/ trIxrf;rsm; "m;? vS?H aoewf? cJ,rf;xm;&ef Oya'?
13/ &mZ0wfjypfrcI &H NyD; olwEYdk iS hf apmifah &Smufow l Ydk Oya'?
14/ axmifEiS q hf idk af omOya'?
15/ zrf;qD;ac:,lrOI ya'?
16/ r[m'gef0ef? r[m'gefpma&;wkEYd iS ahf usmif;trIxrf;wkOYd ya'?
17/ pGypf rJG OI ya'?(aiGpm;rI? tpktief;ysufjym;rI? ykepf m;ykeu f efrrI sm;ESiphf yG pf yJG u
Hk kd jyonfh
NrdKU&GmolBuD;vuf&rdS [kwb f J vuf&[ dS efaqmifrv I nf; ygonf/)
18/ ,pfrsKd; 5 yg;? EGm;om; uRJom;pm;rI Oya'?
yk*pH mtkyw
f u
dk f
13 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
ÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 14
oóar" Oya'
ESiwhf NrdKU aMu;wkid Ef eI ;f rsm; rwlMuacs/ þodaYk Mu;wkid Ef eI ;f pm&if;jyK&mü urSwEf iS chf rSwf
[lí cGjJ cm;xm;avonf/ crSwf NrdKU0Se;f aMu;wkid w f iG f q,fXme&Sad vonf/ a&TNrdKUawmf?
qifajczk;H NrdKU&Gm? t0awmifbufu;dk c&kid ?f rdwv D¬ mNrdKU? awmifwiG ;f BuD;NrdKU? yk*NH rdKU? uEéND rdKU?
ppfuikd ;f NrdKU? &wemodCNF rdKU? ipOfu h ;l NrdKUponfjzifh awG&Y onf/ aMu;EIe;f rSmvnf; ok;H jym;
rS q,fjym;txd trsKd;rsKd;&Sad vonf/ tcGeaf wmfaiGrsm;udk yxr&pfw0ufukd yxr0gqkd
vwGifay;&í 'kwd,&pftajyukd oDwif;uRwfvwGif ay;aqmif&onf/ odkYaomf tcsKdU
aus;&Gmrsm;twGuf 'kw, d 0gqk?d 0gacgif? awmfovif;vrsm;ü yxr&pfay;í wefaqmif
rke;f ? ewfawmf? jymodv k rsm;ü 'kw, d &pf toD;oD; ay;aqmif&avonf/
ÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
17 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
jrefrmrif;vufxuf taumufceG Xf me
yk*pH mtkyw
f u
dk f
19 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
jrwfwYdk xk;H twkid ;f tcGeaf wmfrsm;udk ok;H pGaJ Mumif; rSwo f m;&avonf/
ÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
21 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
jrefrmrif;vufxuf v,f,majrXme
1/ rif;{u&mZfEiS q
hf idk af om t&mawmfajr 4 rsKd;[lonfrmS
u/ eef;pOft&mawmf
c/ pkaH om tarGjywft&mawmf
*/ odr;f pkt&mawmf
C/ ,Ge;f aygifyg t&mawmf[í l jzpf\/
,Ge;f aygify&k yduk tf aMumif;udk odtyfayonf/ ,Ge;f aygify&k yku d qf odk nfrmS yk&ydu
k jf zL? yk
&yku d tf eufwiG f oapö;[oFmy'g;okwí f a&Tcsjcif;wrsKd;? o&k;d yef;jc,fv, S í
f a&Tcsjcif;
wrsKd;? ausmufpDrSefpDjcif;wrsKd; ponfjzifh okH;rsKd;&Sdonf/ xkd,Gef;aygifyk&ykdufrsm;wGif
rSwo f m;xm;onfrmS &wemok;H yg;ESiq hf idk af om trSwt f om;? rif;rdz&k m;acgifBuD;ESiq hf idk f
aom trSwt f om;rsm;udk xm;avh&\ dS / tdraf &SUESi;f wrf; trdeaYf wmfuv kd nf; a&;avh&dS
\/ ,Gef;aygifyg t&mawmf v,f,m,mO,smOfrsm;rSm NrdKU&GmtESHYtjym;&Sdavonf/ xkdY
aMumifh ,Ge;f aygifygt&mawmfajrqko d nfrmS eef;rawmf rdz&k m;acgifBuD;odYk ay;zG&YJ mygaom
ajrrsKd;ukd ,Ge;f aygifygajrqko d nf/ xdak jrrsKd;onf rdz&k m;acgifBuD; tqufquf ydik q f idk cf hJ
aom ajrrsKd;jzpfaomaMumifh ,Ge;f aygify&k yku d wf iG f a&;wifrw S of m;xm;&avonf/
2/ t&mawmfajrESiphf yf,u S q f ufo, G af omajr 3 rsKd;onfum;
u/ tpm;ay;ajr
c/ tukid pf m;ajr
*/ tBuD;pm;ajr[lí 3 rsKd; xif&mS ;&So d nf/
u/ "m;rOD;csajrqko d nfrmS vuf&adS pmifah &Smufol r&Sad om ajrrsm; wDxiG Nf yD; r[kwaf om
ajrrsm;udk qkid &f majrwkid ;f wkx Yd H xk;H pHtwkid ;f wkid Mf um;í ckwv f yk pf u
dk yf sKd;pm;aomufcahJ om
ajrrsm;udk qkv d o dk nf/
5/ 0w¬KuHajr 3 rsKd;onfum;
u/ bk&m;ESiq hf idk af om 0w¬KuHajr/
c/ yd#uwfEiS q hf idk af om 0w¬KuHajr/
*/ ausmif;ESiq hf idk af om 0w¬KuHajr[lí &Sad vonf/
xkd 3rsKd;rSm rif;jzpfap? qif;&Jom;jzpfap &wemok;H yg; rnforl qkd uk, d yf ikd af jr
jzpfvQif tvk&d &dS m jy|mef;vSL'gef;Ekid of nf/ xku d o
hJ Ykd w&m;ojzifh vSLNyD;ajrrsm;rSm &wem
ok;H yg;taqmuftODajr r&Sad omfvnf; vSLNyD; 0w¬KuHajrudk rnforl Q y,fzsufciG hf r&jzpf
onf/ vSLNyD;0w¬KuHajrukd rnforl Q y,fciG rhf &aom usrf;*efausmufpmrsm; txift&Sm;
&Sad vonf/ ouú&mZf 593 ckEpS ?f xkyd *k t H a&SUawmif aZ,yGwb f &k m;ausmufpmü txif
yk*pH mtkyw
f u
dk f
25 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
t&Sm; awGEY idk af yonf/ a&S; tif;0rif;vufxuf yk*w H iG f bk&ifcv H yk af om rif;om;u 0w¬K
uHajrrsm;udk odr;f ,l&ef MuHpnf&müvnf; y,f&bl;avonf/ ausmif;bk&m;wku Yd dk vSL'gef;
&if; 0w¬KuHajrrSeo f rQrsm;udk ausmif;bk&m;yif r&Sad omfvnf; ouFoEÅu? apwD,oEÅ
uomjzpfavonf/ &ZoEÅurjzpfoifah cs/ oCFmtarGukd oCFmonf cHaumif;onf/ odYk
aomf ausmif;bk&m;rsm;ukd ylaZmfjyKjyif&mü omoemawmfp;D yGm;rsm;atmif w&m;rif;jrwf
u odr;f cHí vSL'gef;ylaZmfoifah Mumif;vnf; rSwo f m;&ayonf/
þodaYk om a&S;acwfv,f,majrrsm;wGif rif;{u&mZfEiS q hf idk af om t&mawmfajr?
t&mawmfajrESiphf yf,u S q f ufo, G af omajrrsm;udk pDrt H yk cf sKyfonfrmS a&Teef;&k;d vrkid ;f 0ef?
ÃÃÃÃÃÃÃ
E-book is created by www.shanyoma.org
yk*pH mtkyw
f u
dk f
27 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
jrefrmrif;vufxuf tvkyXf me
ÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
29 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
jrefrmrif;vufxuf pmay;pm,lXme
&onf/ tpk;d &ESiq hf idk af om aMu;eef;&ku d Mf um;jcif;twGuf tcaMu;aiG r,l&acs/ tpk;d &
ta&;r[kwfaomudpörsm;twGufrlum; tcaMu;aiG ay;aqmif&avonf/
w&m;rrIrsm;twGuf aMu;eef;&ku d Mf um;&m &ku
d Mf um;vko d ul tcay;&onf/ xkd
aMu;eef;azmufvyk f oG,w f ef;&efrsm;twGuf wkid ;f wmjcif;? ajrykx H wk v
f yk jf cif;rsm;rSm ajr
wkid ;f trwfEiS ahf jrwkid ;f pma&;rsm;u aqmif&u G &f avonf/ aMu;eef;&ku d Mf um;jcif;ESiq hf idk f
&m taMumif;t&mrsm;udk jrefrmhp, G pf u
Hk srf; twGJ 2 pmrsufEmS 127 wGiv f nf; tus,fw
0ifh azmfjyxm;avonf/
jrefrmEkdifiHwGif rif;wkef;rif;w&m;BuD;vufxufawmftcgrSmyif aMu;eef;ay:
aygufcJhí aMu;eef;&kdufjcif;ESifhpyfvsOf;í tokH;jyKaomtu©&ma&;om;enf;udkvnf;
a,mtwGi;f 0efrif;OD;bd;k vIid u f ]]vdy'd yD u d m}}ac:aom jrefrmaMu;eef;pm a&;enf;usrf;
ukd jyKpkp&D ifcahJ vonf/ jynfwiG ;f qufo, G rf rI Qru jrefrmEkid if H rEÅav;a&TNrdKUawmfro S wif;
pmrsm;udkvnf; EkdifiHjcm;jzpfaom t*Fvdyf? tar&duefjynfrsm;odkY ay;ydkYonfudk awGY&Sd&
ayonf/ jrefrmrsm;onf Ekid if jH cm;e,fcsJU\i,fuRefb0odYk rusa&mufcyhJ grlum; jrefrmEkid if H
onf rqGuyif ydrk w kd ;dk wuf pnfum;aernfum; rkcsjzpfayawmhownf;/
ÃÃÃÃÃÃ
þ,Hrif;uk,
d pf m;vS,v
f mpOfu
awmf NrdKU aus; &Gm vrf;ayguf vrf;rrsm; zGix hf m;&So d jzifh jrif;? vm;? 0efwif? ajcvsif y
ck;H xrf;rSpí Munf;vrf; a&vrf; ukeo f nftrsm; a&mufayguf a&mif;0,fMuaMumif;rsm;
udv k nf; 0ef&iS af wmfrif;BuD;onf ynmÓPf us,f0ef;pGmjzifh ajymMum;avonf/
xkjYd yif tjcm;Ekid if w H iG f r&So
d nfh ywåjrm;wGi;f ? ausmufprd ;f wGi;f ? y,if;wGi;f ? cJ
wGi;f ? abmfwiG ;f ? a&eHwiG ;f rSpí opf? 8sKH? ukvm;yJ? uket f rsm; a&mif;0,fvQif tvk&d o dS
a&GU 0,f,u l ;l oef;Ekid af Mumif;rsm;ukv d nf; rSmMum;í r[mrdwt f jzpfukd &nfum ajymav
onf/
xkEd pS w
f aygif;vjynfah usmf 2 &ufaeY wnf;cko d nfw h udk t f rd f b&if*sDocifBuD;q&m
E-book is created by www.shanyoma.org
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
41 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
jrefrmrif;vufxuf ynmawmfoifrsm;
ÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 44
jrefrmydou
k mynmESiEhf idk if jH cm;ykpH H
&Sed t f &yf? jynfv;Hk tHh avStrIxrf; ius,ft h rd rf pS í rD;pGNJ idavmifum rD;oifí h ygoGm;av
onf/ xkw d udk t f wGi;f ü twGi;f 0efNrdKUopfNrdKUpm;rif;BuD; rif;vSr[maZ,soBuFeb f &YJG OD;
bDonf tkwaf usmif;BuD;waqmif aqmufvyk v f LS 'gef;avonf/ OD;bDonf rif;wke;f rif;
w&m;BuD; vufxufü r[mrif;xif oD[olbjYJG zifh trIxrf;í &wemykNH rdKUwnfaomtcg
uRef;vk;H ,lrw d w f cH g;udk BuD;Muyfaqmufvyk &f onf/ rif;w&m;BuD;vufxuf oHawmfqifh
BuD;jzpfí oDaygbk&ifvufxuftwGif;0efjzpfonf/ twGif;0efrSm twGif;aoemywdyif
jzpfí 0efBuD;rsm;atmuf enf;enf;usonf/ oDaygbk&ifvufxuf jyifopfoYkd oHBuD;tjzpf
oGm;cJí h jyifopfEidk if rH S jrefrmhtwGuf tultnD&atmif BudK;yrf;cJah yonf/ jrefrmEkid if H
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 48
NrdKUopfrEÅav;odYk vdu
k yf gxrf;&Guo f rl S xrf;&GuMf uavawmhonf/ eef;pOfyaJG wmfcsufjyKwf
NrJ yGJawmftrIxrf;rsm;ESifh,kd;',m;trIxrf; a&Tavmif;avSawmf? rkefwkdif;avSawmftrI
xrf;rsm;rS oifMum;apí wwfajrmufol trIxrf;wko Yd nfom rif;wke;f rif;\yGaJ wmfcsuf
trIawmfudk xrf;&GufMuavonf/ rif;wkef;? oDaygacwfü yGJawmfcsuf trIxrf;aygif;
50 &Sí d wvvQif vpmawmfaiG 750d oem;awmfjrwfc&H avonf/
þodkY bk&ifhyGJawmfpmudk pDrHcsufjyKwfaom pm;zkdaqmifonf tv,feef;awmf
aqmifteD;&Sad Mumif; rSwo f m;&onf/ pm;zkad qmifrmS tkww f udk jf zpfí pm;zkad yguf 100
&So
d nf/ rif;wke;f rif;\eef;wGi;f ü rsufjrifawG&Y cdS ahJ om rif;aiGa'gif\om; &Siaf wmfuek ;f
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 50
qufojcif;rsm;udk yGaJ wmf rusrcsif; tyg;awmfrmS aqmif&u G &f oludk qko d nf/ yGaJ wmfus
aomtcg yGaJ wmfvu dk rf if;om;BuD;rsm;u tyg;awmfrmS &Sad om om;awmf? orD;awmf? ajr;
awmfuav;rsm;tm;vk;H udk aphiatmif yGt J yk rf ,S í l a0jcrf;ay;&onf/ xkt d cg om;awmf?
orD;awmf? ajr;awmfuav;rsm;u aysmf&iT pf mG cH,Ml uí ndK;ndK;nHnaH eonfudk tm;&ESpf
oufawmfro l nf/ eHeufyaJG wmfusNyD;aemuf eHeufnv D mcHonf/ nDvmcHuo JG nfah emuf t
csKdyaJG wmf wnfawmfro l nf/ nae 4 em&Dtcsdef a&Teef;OD;ü bk&m;&Scd ;dk NyD;aemuf eHeufyJG
awmftpDtpOftwkid ;f naeyGaJ wmf wnfawmfr&l m orD;awmfBuD;rsm;u yGaJ wmfvu dk &f onf?
yGaJ wmfusvQif trsKd;rsKd;aom yGaJ wmftyk af ygif; 40 ausmf 50 cefu Y kd yGaJ wmfvu dk f orD;awmf
BuD;rsm;u om;awmf? orD;awmf? ajr;awmfuav;rsm;udk cGaJ 0pdwjf zmí ay;&onf/ þ
tcg &Tiv f ef;0rf;ajrmufpmG a0pkc, H Ml uonfukd b0&Sirf if;w&m;BuD;bk&m; ESpo f ufawmf
rlonf/ om;awmf? orD;awmf? ajr;awmfuav;rsm;rSm bGm;awmf? r,fawmfw\ Ydk taqmif
ü pm;í rukeaf vmufatmif aygrsm;pGm &Sad omfvnf; yGaJ wmfus aumuf&onf[al om*kPf
j'yfukd tvk&d o dS nfjzpfaomaMumifh þuJo h Ykd 0rf;ajrmuf0rf;om a0pkc, H Ml ujcif; jzpfonf/
rif;wkef;rif;w&m;BuD;onf þodkYqufuyfaom yGJawmfrsm; rnfodkYyif aumif;
apumrl wcgw&H pm;awmfac:&m a&SUawmfarSmufüyif pm;vkad omtm[m&twGuf qifjzL
&Sirf zd &k m;BuD;\tysKdawmf yGaJ wmfquftrIxrf; cifqifu h ,
kd w
f idk f qkEH iS ahf xmif;wefaxmif;
í qufuyf&aMumif;rsm;udk yGaJ wmfquf cifqifu h OD;armifarmifausmftm; ajymjyaMumif;
rSwfom;od&Sd&ayonf/ rif;wkef;rif;w&m;BuD;rif;vufxuf pm;awmf0efrSm OD;ay:apm
jzpfonf/ OD;ay:apm\om; OD;armifarmifjyefo Y nf ,cktcg tmV0Dvrf;ü aexkid v f suf&dS
onf/ a&S;jrefrmrif;vufxuf yGJawmfcsufvkyfief;twGuf ]]pm;awmfuJusrf;}}[lí xkd
usrf;\aypmrludk OD;armifarmifausmfxHü awGY&Sd&ayonf/ ([Hom0wDykHESdyfwkdufrSvnf;
rMumrDu ykEH ydS Nf yD;NyD/) yGaJ wmfcsuf[if;rsm;onf txl;t&mom&Sv d aS yonf/ OD;ykn\aw;
xyfüyif ]]yGaJ wmfcsuf 0ufom;eDukd rrufNyD ckrsm;}}[k a&;pyfco hJ nf/ 0ufom;eDcsufprD H
yk*pH mtkyw
f u
dk f
51 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 52
bG,fysHoef;oGm;MuykHukdvnf; azmfjyxm;ayonf/
]]taygif;tuspf? uifyspfavSmzf w k ?f csufjyKwfaxGjym;? azsmfajzzsm;om? ig;yg;a*g&o? jA[®mh
MoZm? EIwv f QmNrdeEf ;dk ? [if;rsKd;om;rJ? NrdKufa&cJu?dk pm;qJpOfvsuf? yGu J xGuí f ? aus;iSuw f eG f
ysH? ESpH moli,f? uk, d 0f ,fvuf&;Hk ? yck;H ar;zsm;? xdyxf ufem;0,f? vefMY um;aMumuf&UHk ? OD;vnfiYHk
\? qkq YH q
YHk qYdk ?Ydk pNrdKUysKdUí? rBudKUreif? vif;jynfvh ifonf? aMumjcifNidrrhf Q &nf&w
JG nf;}}
[líyif zGEYJ x
YJG m;onfukd awG&Y ayonf/
a&S;rif;rsm;\&mZ0HotquftEG,t f aMumif; &mZ0ifukd vltrsm; avhvmMu
aomfvnf; eef;wGi;f xrif;[if;pm;aomufaexkid yf t Hk aMumif;t&mrsm;udk avhvmod&o dS l
okawoDy*k K¾ v d rf sm; enf;yg;&um; trsm;od&EdS idk af pjcif;iSm &SmazGpak qmif;wifjy&jcif;jzpf
E-book is created by www.shanyoma.org
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
53 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
rGr;f rHonft
h xnftvdyrf sm;udk a&Twudk af wmfrmS oGi;f xm;&onf/ yGMJ unfah qmifawmfrrl mS um;
pHawmfral om taqmifawmfrsm;uJo h Ydk a&Teef;awmfwiG f tpOfxm0&aqmufxm;&S&d onf/
xkod yYkd MJG unfah qmifx;D jzL&krH sm;wGif ouú&mZf 1246 ck oDwif;uRwfvü rEÅav;
&wemykH a&Teef;awmfü cif;usif;ykHudk ukef;abmifquf r[m&mZ0ifawmfBuD; wae&mü
þodkYjyxm;avonf/
,kd;',m;ZmwfBuD; twD;tu vlwdkYteuf trnf&Zmwfrif;om;wkdYrSm ykd;vGef;
ykq;dk wpf? bJBudK;ykq;dk wpf? bJy0k guyf wpf? om;arT;tusÐwpfp/D usefvw l rYdk mS bJBudK;yk
qk;d wpf? bJbvm;ykq;dk wpf? bJy0k guyf wpf? bJtusÐeuf wpfp/D trnf& tuawmfwYdk
rSm pdef em;awmif;? ausmufeDxdyfwif em;awmif;? jrxdyfwifem;awmif;? oifh&mwpfpD/
E-book is created by www.shanyoma.org
a&Tqyfcidk v f ufaumuf? a&TaemfZmvufaumuf oif&h mwpfp/D yk;d vGe;f rsm; xbD ESp?f bJBudK;
xbD wpf? a&Tusifcuf wbuf ESp?f yk;d yk0gtkyf ESp?f bJy0k guyf wpf? a&arT;Al; ESppf /D usef
tuawmfwrYdk mS yd;k vGe;f rsm; xbD wpf? bJBudK;xbD wpf? a&Tusifcuf wbuf wpf? bJy0k g
wpf? a&arT;Al; ESppf D oem;awmfro l nf/
wzef wae&müum;
ta&SUZmwf&kHawmfBuD;wGif aumif;uifc&D;ysHjcif;? oGm;jcif;? puf,EÅ&m;tvkyf
taqmiftzG,t f &m ajray:rS ay:jcif;? xGujf cif;? ikyjf cif;? vQKd;jcif;? Orifvrf; tvkyf
taqmif tzG,t f &m Zmwf&aHk wmfBuD;tv,f qef;Mu,faom a&uef0,f &k;d &Gupf rd ;f &Sif
pGm tzl; csyf&yHk iG ihf EHk iS w hf uGaom a&Ty'krmMumyifa&atmufrS wa&GUa&GU ay:xGuí f a&jyif
xufodkY a&mufumv txyfw&m yGifhcsyfvTmwkdYonf aet&kPfoifhí yGifhvwfaomtcg
,if;onf Mumikt H wGi;f rSygaom vQyfppfE, G uf o
hJ Ykd tqif;wefqma&mif uk, d af &mifwjYdk zifh
&Sufoef;aom a'0pä&munm OyywfoHao ewfonf vSnfhywf[efvSOD;nTwfcNyD;vQif
usL;ujcif;jyKapaom puf,EÅ&m;tvkyt f aqmif tzG,t f &m ruk#d o f &zlZmwf&yk Zf mwf
acgif;trsKd;rsKd;udv k nf; pdeaf &mif jra&mif zefreS f xGwrf sKd;wkEYd iS hf pDjc,fvsuf pepfusus
vSyaumif;rGeaf tmif topfvyk af qmifí qifapjcif;? Zmwf0wftqifwefqmrsm;rSmvnf;
ewfom;ewforD;wk\ Yd t0wftqifukd jyuf&,fjyKbd\odYk Mu,fjym;? Mu,fc;Hk ? &Gv J ;Hk ? yde;f
ESq
J ;l ? Al;EG,?f o&ufuif;? ypOf;BuD;? ypOf;i,fpaom a&Tom;aiGvsufNydK;NydK;jyuf awmuf
yaom ud&, d mwkjYd zifh tmumabmif ruef;uGuq f ifp,
G f 0ef;,Suif g;Muif;aMu;jcL;ao;?
oZifacGpaom toGifoP²meftrsKd;rsKd;wkdYjzifh qef;Mu,fpGm topfcsKyfvkyfay;tif0wf
qifapjcif;? vlp;D &xm;ESiw hf uG oGeo
f if,Ofaus;NyD;aom qifi,f? jrif;i,frsm;udk BudK;
upkH qif,ifp;D eif; oGm;vmapjcif; tzG,t f &mrSpí crf;em;BuD;us,f wifw h ,fvyS pGm
tzG,t f &mpkw H jYdk zifh cif;usif;aptyfaom &mrZmwfawmfBuD;/
yk*pH mtkyw
f u
dk f
55 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
ÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 56
a&S;a[mif;aq;a&;yk&ydu
k rf sm;
ydik &f iS Ef iS ,
hf Ofaus;rIXmeonf tjrefq;Hk rysufp;D ap&ef xde;f odr;f &krH Qru A[kow k yGm;rsm;
vkdolrsm;twGuf wifjyoifhvSayonf/
tcsKdUaom&Sm;yg;onfyh &k yku d rf sm;udk rEÅav;NrdKUEkid if aH wmfjywku d üf om awG&Y &dS NyD;
&mZ0ifA[kokwtaxmuftyHhrsm;udkvnf; tusKd;jznfhvsuf &Sdavonf/ tr&yl&eef;
awmf\yEéuyf pHk w H ckukd Ekid if aH wmf jywku d üf awG&Y m tr&yl&NrdKUa[mif;ae&mü ,ckawG&Y &dS
aom roJruGJ jzpfaeonft h w k w f udk Bf uD;rsm;taMumif;rSeu f kd &Si;f vif;azmfxw k Ef idk af yawmh
onf/ a&S;vlBuD;rsm;ESib hf &k ifo h m;awmf rif;rsKd;rif;EG,rf sm;onfyif tr&yl&NrdKUtaMumif;
wdwu d sus ajymrjyEkid cf ahJ om av;axmift h wk w f udk Bf uD;rSm ]]pm&if;wku d }f }[lí awG&Y ay
onf/ bk;d awmfrif;bk&m;vufxuf ppfwrf;rsm; aumuf,Nl yD; xkpd mwrf;rsm;udk xde;f odr;f
NyD; pm&if;rsm;xm;&eftwGuf aqmufvyk af om wku d jf zpf[efvu©Pmwlavonf/ arQmfpif
oP²meftw k w
f udk rf mS t*Fvyd o f H zJ&m\]]t0eef;odv Yk mpOfu}}pmtkyüf aMu;wku d ?f b@m
wku d jf zpfaMumif; a&;xm;avonf/ xkt d aqmuftODudk om,m0wDa&Tbrdk if;vufxufü
aqmufvyk af Mumif;vnf; xkrd w S wf rf;ü awG&Y avonf/ þonfwu Ydk m; awG&Y NdS yD;aom a&S;
a[mif;aq;a&;&kyfpaomyk&ykdufrsm;taMumif; jzpfayonf/
waeYaomf rEÅav;NrdKU a&S;a[mif;ypön;f rsm;qkid &f mXmewckoYkd a&muf&m armfueG ;f
pmtkyBf uD;ü a&S;a[mif;ay? yk&yku d af [mif;rsm; pm&if;wckukd awG&Y &dS avonf/ awGí Y t
awmfyif 0rf;omNyD; tm;wufoa&m pm&if;udk zwf&NI yD;qk;H aomtcgü
aypmESiyhf &k yku
d pf m&if;rsm;? yk&yku
d jf zL? aq;a&;&ky?f rif;crf;taqmift&Guyf ?Hk pvG,yf rHk sm;
udk a&;xm;aom yk&yku d jf zLpm&if; þXmewGif r&S/d
[laom rSwcf sufukd awG&Y &dS m wcgu *E¦avmur*¾Zif;ü q&mrif;ok0Pfu jyZmwfaygif;
w&mausmfzwfMurvm;[kar;NyD; pm&if;rsm;jyNyD; aemufrS þjyZmwfrsm; jrefrmjynfrmS
r&S?d zwfvu
dk t*Fvefjynf vef'efjywku d rf mS &Sad Mumif;a&;om;onfukd awG&Y ojzifh atmifh
oufoufEiS phf w
d x
f J rcsdrqHh jzpf&avonf/ odaYk omf a&S;jyZmwfpmtkyrf sm;udk vef'efa&muf
yk*pH mtkyw
f u
dk f
59 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
yk&yku
d pf m&if;
19/ a';0ef;taumufpma&; yk&yku d ?f 1244 ckEpS f 0,f,al om pde?f jr? ykv?J a&TxnfaiG
xnfpm&if;ESifh
20/ eef;awmfwiG ;f &Sd rde;f rpk;d rsm;pm&if; ponfjzifh tjcm;tjcm;yk&yku d f 18 ql\pm&if;
udk awGcY &hJ ayownf;/
ÃÃÃÃÃÃÃ
aZmwd0g'
yk*pH mtkyw
f u
dk f
61 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
1200 ckEpS o f w
Ykd idk af tmif þ0g'rsm; raysmufu,
G b
f J &Sad vonf/ xkaYd Mumifh aZmwd0g'
*kP
d ;f 0if iaygtdudk zrf;qD;ppfaq;&m tppfccH sufukd a&S;rSwwf rf;wckü þodaYk wG&Y &dS av
onf/
aZmwd0g' iaygtd tppfccH sufb&k m;
ouú&mZf 1200 ckEpS f wefc;l vjynfah usmf 13 &ufaeY iaygtdukd ar;aomf
csuf/ /uRefawmfae&if; t0NrdKU pD&ifpak bmifusif;&GmwGif trdryd ?k tb iausmfvw S EYdk iS hf
aexkid &f if;jzpfygonf/ touf 20 ceY&f v dS Qif &Gmaerdat;ESio hf ifah eí rdbwkaYd oonfah emuf
r,m;rdat;ESiahf &TNrdKUawmfoYkd ajymif;vmNyD;vQif awmiftwGi;f pnfomawmift&yfwiG f ae
xkid yf gonf/ 67 ckEpS f awmifwiG ;f BuD;NrdKUudk e&m&Jausmf emcHt&mESio hf mG ;&m awmifwiG ;f BuD;NrdKU
avonf/ odr;f ac:ap&ef vlpm&if;udk iaygtdu wifap&ef a&SU&k;H odYk qifq h akd vonf/
xktd rdeaYf wmft& ouú&mZf 1201 ck uqkev f qef; 12 &ufaeY 0eY&f iS af wmf usD
0efrif;BuD; a,mNrdKUpm;rif;BuD;u trdecYf srSwí
f 0efaxmufawmf rk;d eJAv
dk rf LS ;rif;u qifh
qkdaMumif;udkvnf; yk&ykdufa[mif;rSwfwrf;ü awGY&Sd&avonf/ þtaMumif;rsm;ESifhpyf
vsOf;í uke;f abmifqufEiS t hf jcm; &mZ0ifrsm; &SmazGzwf&&I m
ouú&mZf 1201 ckEpS f ¤if;vjynfah usmf wq,fah v;&ufaeY ajrmufeef;awmf rdz&k m;tz usD0ef
BuD;rif;BuD; r[mol& aovGeo f nfuv kd nf; aumif;rGeaf tmif vkyaf qmifoN*ØK[f&\/
[líomvQif trdeaYf wmf csrSwaf om 0efBuD;taMumif;udo k mvQif awG&Y avonf/ awGjY yef
aomtcgüvnf; trdecYf srSwo f nf0h efBuD; tedpaö &mufonft h aMumif;om awG&Y avonf/
E-book is created by www.shanyoma.org
yk*pH mtkyw
f u
dk f
63 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 64
a&S;a[mif;yk&yku
d v
f mT rsm;
*kP
d ;f oHCmwku
Yd Ekid ef if;atmif qk;H r jrpfxm;Mu&rnf/ qk;H rjrpfxm;onfukd remcHrí l qif;&J
om;uRefawmfrsKd;wku Yd kd rawmfrvsm; jyKvkycf v
hJ Qif taotcsm rSwof m;í a&TNrdKUawmfo"k r®m
p&yfawmfoYkd wifyaYkd vQmufxm;vm&rnf/
[lí jzpfavonf/
a&S;acwftcgu &[ef;oHCmawmf *kP d ;f tkyf *kP d ;f axmufwoYdk nf qif;&Jol qif;
&Jom;trsm;tay:ü n§mwmaxmufxm;yk?H tkycf sKyfa&;wGif rawmfrvsm; tcGeaf wmfyrkd dk
aumufcv H Qif ta&;,l&ef pDrcH efcY yJG u
Hk v dk nf; awG&Y avonf/ jrefrmrif;tkycf sKyfrüI &[ef;
oHCmawmfrsm;udk av;pm;,kMH unfyu Hk v kd nf; awGEY idk af yonf/ þyk&yku d o
f nfum; ]]Ekid if H
awmf awmifrsufEmS oCFZmq&mawmf qifph m}}[lí uAsnf;trSwt f om;ygavonf/
a&;xkd;onfhyk&ykdufpmvTmwGif
bk&m;wynfah wmf &efenf;wHcg;wGiaf e ausmif;wum icaemuf ajcawmfO;D cku d f &Scd ;dk em;awmf
avQmufygonfb&k m;/
bk&m;wynfah wmfrmS avmu"Hw&m; ruif;aomaMumifh a&S;ukov dk u f aH rSmufí Opömaysmufwrd f
vQif odrrf xGe;f u vlprG ;f &S&d m ra&mufacs qk&d ;dk &Sad omfvnf; ESv;Hk oGi;f oabmxm;rSm q&m
awmfb&k m; wynfo h m;ajr;jzpfonfEiS t hf nD uH-uH\tusKd;uko d m ,kMH unfygaomaMumifh &w
emok;H yg; waeYwnOfrh jywf qnf;uyf uk;d uG,af eonft h wGi;f ,ckrrd u d o k v
dk u f t H m;avsmfpmG
bke;f awmfBuD;vSaom t&Si{f u&mZfrif;jrwfxH yk;d ukeo f nf uRefawmfrsKd; pm&if;csrSwf 0ifxu G f
cpm;qif;&Jom; uRefawmfrsKd;wkYd remrMunf;ap& tusKd;awmf&rdS nfph um;ukd q&mawmfb&k m;
xH avQmufxm;ajymqkMd u&rnf? bk&m;trdeaYf wmfjrwfukd OD;xdyq f if&u G &f onft h wkid ;f wynfh
E-book is created by www.shanyoma.org
awmfrmS q&mawmfb&k m; wynfo h m;&if;uJo h Ykd ESv;Hk xm;í qif;&Jom; uRefawmfrsKd;wkYd rem r
Munf;&atmif jznf;n§i;f oufomajymqkNd yD;vQif wkid ;f BuD;jynfBuD; jzpfonfEiS t hf nD yk;d ukeo f nf
qko d nft h &monf wwkid ;f wEdik if u H trsm;a&mufayguf ul;oef;a&mif;0,fMurS tusKd;pD;yGm;
rsm;rnfjzpfygí aps;wkd aps;&Snt f edrthf jrifh tqkwt f wuf &So d nfukd wkid ;f xGmqifjcifNyD;vQif
ukeaf wmfjyKvkyí f o'¨m,krH w S af wmfro l nf/ uRefawmfrsKd;wku Yd kd vTt J yfawmfrí l ykq;dk xbDaps;
rsm;udk ndE§ idI ;f NyD;vQif uRefawmfrsKd; &ufuef;onfwv Ydk nf; yifyef;EGr;f e,forl sm;jzpfygí &if;
ES;D &ef ukv H aHk vmufiolvnf; &So d nf/ ravmufri olwxl;xH temcHí &uf ay;oGi;f tyf&ol
vnf; &So d nfrsm;udk remMunf;&atmif yk;d bk;d vufc qk;d csp&dwf aiGawmfxw k af y; ay;vTt J yf
&ufoiG ;f apNyD;vQif jywfNyD; ykq;dk xbDrsm;ukd t,kwt f vwf tjrwf ok;H pm;xm;í wHqyd v f uf
rSwEf iS ahf &TNrdKUawmfae yk;d ukeu f ;l oef;a&mif;0,fvo dk w l u Ydk kd pm&if;csrSwaf pNyD;vQif wkid ;f BuD;jynf
BuD;wkYd xk;H Oya'&So d nfth wkid ;f oif&h mt&yfwiG f csxm;a&mif;0,fapí ta0;teD; wNrdKUw&Gm
oGm;vma&mif;0,fu;l oef;onfu h ek o
f nf uRefawmfrsKd;rSmvnf; tjrwftpGe;f &Srd S aeY&ufr&Snf
rMum oGm;vmul;oef;a&mif;0,fol rsm;rnf/ rsm;rS tusKd;pD;yGm;jzpfxeG ;f &ef &So d nf jzpfygí
yk;d pnf; cifwdk MumcGuf Mumqef yd;k rsKd;rSeo f rQudk &rdatmif 0,f,í l yk;d ykq;dk uke?f yd;k xbDuek ?f
yk;d xnfEiS phf yforQ ukerf sm;udk ukeaf wmfjyKvkyNf yD;vQif ukeaf wmfrsKd;ukeo f nfBuD;wku Yd kd rSeu f ef
ajzmifrh wfpmG a&mif;0,fu;l oef;ap&vQif omoemawmf\tusKd;pD;yGm;? bke;f awmfBuD;vSaom
t&Si{f u&mZfrif;jrwf\tusKd;pD;yGm;? wkid ;f oljynfom;wk\ Yd tusKd;pD;yGm;wk;d wufrnfxifyg
aMumif;udk ajcawmfO;D cku d f em;awmfavQmufygonfb&k m;/
[lí awG&Y &dS avonf/ jrefrmbk&ifjrwfvufxuf yk;d ukeu f ;l oef;a&mif;0,frEI iS yhf wfouf
í a&TNrdKUawmf &efenf;wHcg;wGiaf eaom ausmif;'um OD;caemufu pD;yGm;ukeo f , G rf q I idk f
&m tMuHay;pmwrf;wck jzpfayonf/ a&S;jrefrmrif;vufxufü ykd;xnfwGif ]]caemuf
qif}}[lí tcsdwx f nf&adS Mumif; a&Tjynfq&mBuD;OD;bwifxrH S rSwo
f m;&avonf/ xkcd
aemufqifrmS rif;wke;f rif;w&m;BuD; vufxufawmfü aA'if,MwmjyK&m 0wfvaJ wmfus
ykq;dk udk pdwrf aumif;ol icaemuftm; ay;&mrS icaemufqif jzpfonf[k qkad vonf/
pdwrf aumif;ol rde;f rwa,mufudk rdz&k m;ajr§mufí aemufyg pdwrf aumif;olrsm;ESio hf mG ;
yk*pH mtkyw
f u
dk f
67 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
vmaeavh&NdS yD;vQif &musykq;dk cg;ykt H Nrdwxf nf;ü cJrsm;? tk;d wkcd u G pf rsm; xnfx h m;av
\/ tjcm;pdwrf aumif;olrsm;u olt Y m; aphaphMunfv h Qif Budr;f armif;avh&NdS yD; waeYoü
a&wGi;f teD; a&mufaomf rdrt d &dyu f kd a&wGi;f ü jrifNyD; rdrtd m; aphaphMunf&h ygrnfavm
[k a'gojzpfum ckeí f qif;&m a&wGi;f üusav\/ vltrsm; 0kid ;f í q,f,yl gaomfvnf;
vrf;ckvyfrSwzef jyefí ckeftkyfjyefojzifh r&awmhbJ a&wGif;ü toufqkH;oGm;av\/
xkpd wd rf aumif;aom icaemuf 0wfonfyh q k ;dk ukd eef;wGi;f &ufuef;awmfwt Ydk m; r&ufr
vkyaf p&[lí rSwo f m;&avonf/
,ck awG&Y &dS aom yk&ykud pf mvTmt& icaemufrmS pdwrf aumif;ol r[kwaf cs/ yk;d
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 68
a&S;jrefrmbk&ifrsm;
]]w,f 'D&iS b f &k ifuav;u tok;H BuD;oud;k }}[k qkrd ad omaMumifh a,mtwGi;f 0efrif;ac:
a&Tjynfrif;BuD;OD;bk;d vIid o
f nf &mxl;rS csxm;jcif;cH&onf[k yg;pyf&mZ0ifpum; rSwo f m;
&avonf/
xkdYaMumifh a&S;jrefrmbk&ifrsm;onf oufOD;qHydkifí tmPm&Sifrsm; jzpfonf[k
,lqMuukeaf vonf/ od&Yk mwGif a,mtwGi;f 0efrif;OD;bk;d vIid o f nf ]]&mZ"r®o*F[}}usrf;
BuD;ukd jyKpka&;om;NyD; jrefrmEkid if t H yk cf sKyfa&;pepfukd jyKjyifv[dk ef &Sad vonf/
E-book is created by www.shanyoma.org
a&S;jrefrmbk&ifrsm;onf
wkid ;f awmfjynfaxmif tkypf ;dk aqmif tacgifaoXfeif;? igwkrYd if;rSm? jzpf&if;rlv? rk'g¨ bdaouH?
yv’iyf sH0,f? pHpOfuyif? odMum;ezl;? rsufEmS OD;rSm? jzL;jzL;NzdKifNzdKif? rD;q,fa&pH? aoGrvSe[ f ?k
a&TreS w f idk u
f ?kd pHcidk x
f ;Hk pk? tEIe;f jyKí? Akv
d xf t
k rsm;? wkid ;f jynfom;ud?k uk, d b
f mG ;awmfppf? Muif
jrwfav;&ifaoG;ESpu f o hJ ?Ykd cspfarwåm&nf? igrQrnf[?k EIwjf cnfon H eT ?f pHrvGef cH0efcsuf/
xm;&SMd uaMumif; pavq&mBuD;OD;ykn\0dZ,jyZmwfpum;t& odomEkid af yonf/
,if;odYk uwdopömqkí d wkid ;f jynfukd tkycf sKyfrif;vkycf ahJ om jrefrmbk&ifrif;rsm;
\a&Teef;pOfpm&if;udk &mZ0ifocH yd ?f &mZ0ifoaH ygufvuFmrsm;jzifh jyoxm;aomfvnf; pkH
vifjcif;? tpDtpOf&iS ;f vif;jywfom;jcif; r&Sad cs/ qm tmomzJ&m\&mZ0ifpmtkyw f iG f
4/ t0acwf
owkd;rif;zsm;(1364) rS e&ywdpnfolausmfxif(1550)
owkd;rif;zsm; 1364 rkd;n§if;rif;w&m; 1426
rif;BuD;pGmapmfuJ 1367 rif;&JausmfpGm 1439
qifjzL&Sifw&zsm; 1400 oD[ol&bk&if e&ywd 1442
rif;acgif 1411 r[moD[ol&oD&dok"r®
qifjzL&SifoD[ol 1422 &mZ"dywd 1468
rif;vSi,f 1426 'kw, d rif;acgif r[m&mZ
uav;aus;awmifndK 1426 "dywd 1480
a&Teef;&Sif e&ywd 1501
okd[efbGm; 1526 rkd;NAJe&ywdrif; 1545
ckHrIdif;i,f(tkef;abmif) 1542 ppfukdif;pnfolausmfxif
e&ywd 1550
5/ awmifial cwf
yJc;l wyifa&Tx;D (1540) rS eE´b&k if(1581)
wyifa&TxD; 1540 bk&ifhaemif 1551
ordefapmxGwf 1550 ig;ql'g,umeE´bk&if 1581
ordeaf xm&mr 1550
yk*pH mtkyw
f u
dk f
71 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
8/ uke;f abmifacwf
tavmif;bk&m;(1755) rS oDaygrif; (1878)
tavmif;bk&m; ppfudkif;rif;bBuD;awmf 1819
OD;atmifaZ,s 1755 om,m0wDa&Tbkdrif; 1837
aemifawmfBuD; 1763 yk*Hrif; 1846
qifjzL&Sif 1763 rif;wkef;rif; 1853
pOfhul;rif; 1775 oDaygrif; 1878
abmif;um;pm;
armifarmif 1781
bk;d awmfb&k m; y'krH if; 1781
txufyg rif;qufpm&if;ukd urÁn;f ausmufpm0efa[mif; rGepf , D mcsm;'l&KG id Zf ,f
u jznfph uG o f w
k o
f ifjyifqifxm;cJah vonf/
taemf&xmacwfrwkid rf u D jrefrmbk&ifrsm;taMumif;udu k m; razmfjyxm;acs/
ysLeef;quf [efvif;BuD;acwf? waumif;acwf? oa&acwå&macwf? yk*aH cwfa&SUykid ;f rsm;
vnf; rygacs/ a&S;a[mif;ausmufpmrsm;ESin hf E§d idI ;f aomtcg rif;qufpm&if;rsm;vnf;
jyKjyif&ef &Sv
d monfukd topftopf awGv Y suf&adS vNyD/
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 72
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
73 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
twD;trIwftqkdwkdYESifhtoifhaqmifhaeMu&avonf/
rD;aygif;rD;wkdif tcef;cef;? yef;yif? yef;yGifhtrsKd;rsKd;? puf&kyf? tajy;wvTm;?
tutcket f rsKd;rsKd;? tNidr?hf tu? tqk?d twD;? trIw?f opfo;D 0vHpm;&ef aomufz, G f
trsKd;rsKd; xm;&S&d avonf/ uwk;d ? ,ke?f yl;? <uuf? iSut f rsKd;rsKd;udv
k nf; O,smOfa&uef?
ud, k t
hf aqmifrmS xm;Mu&avonf/
rdz&k m;rsm;onf acgif;rSm tav;w&mqDukd vdr;f Muonf/ oeyfcg;rSm yef;aygif;
uwk;d wku Yd kd a&mpyfí vdr;f Muonf/ tysKdawmfwrYdk mS py,fqD jrwfav;qD acgif;rSm vdr;f
Muonf/ t0wftpm;wGif yef;aygif;ESiEhf iS ;f &nfzsef;Muonf/ aiGyef;uef? aiGZeG ;f ? aiGaxG;
om;zGm;aom rdz&k m;xH waeYo;Hk cg tar;awmf vTw&f onf/ xkrd if;om; rif;o
rD;i,fukd tcsDawmf tacsmhawmf txde;f awmfwv Ydk ufoYdk ykt
Yd yf&onf/
avmuDr*Fvmq,fEh pS &f yfEiS jhf ynfph aHk tmif jyK&onf/ jrykcufwifr8FvmrSm ]]&wem
a&TaiG? rsm;axGqifjrif;? oif;yif;aus;uRef? NrdKUrGeyf idk pf m;? xD;zvm;}}wku Yd kd oem;ay;tyf
awmfr&l avonf/ xkad emuf wvMumu rdz&k m;rSm a&rsm;pGm py,fawmfrí l xl;jrwfaom
uwk;d yef;aygif; zsef;avmif;í tav;w&mqDjzifh arT;xkaH pNyD;rS a&Teef;awmfo0Ykd ifí pH
y,fawmfrl&avonf/
rif;wkef;rif;rdzk&m;rsm;\trsKd;tEG,fawmfrsm;um; rsm;vSí wcef;zGJYavmuf
E-book is created by www.shanyoma.org
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
77 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
oOÆmvDEiS ,
hf mOfrsm; a0grsm;
ok;H a0g[m&tbd"mefonf pkw H efoifo h avmuf pkv H ifí a&S;jrefrmrIqidk &f m A[kow k rsm;
udk &&Sad omfvnf; a&S;u oOÆmvD? anmifapmif;? oDw*l? ovGe?f tifysOf? a0g? xrf;pif?
a&T&xm;paom taMumif;t&mrsm;\tao;pdwu f u
kd m; rawG&Y &dS acs/
ppfuikd ;f c&kid f a&Taygufyif&mG ü ppfrjzpfru D uG,v f eG t
f edpaö &mufomG ;aom uRef
awmf\tbkd; &Sifawmfukef;wkdufpm; vufzuf&nfawmfom; armifarmifb\]]rif;wkef;
rif;\usifo h ;Hk OyeDos}}[laomtrnfjzifh rSww f rf;wapmif vufa&;rlukd &&Sx d m;&m odvdk
aom a&S;a[mif;A[kow k rsm;ukd awG&Y &dS ojzifh wifjytyfygonf/ A[kow k &SmrD;S aom yk
*¾Kv
d rf sm;onf qifjcifjznfph u G rf w
S o
f m;Ekid Mf uyg&ef wifjyvku d yf gownf;/
2/ e,m;&kycf H oOÆmvD
e,m;&kyf ajcmuf&yk f ajcwyfaom ajcmufaxmifah usmufpzD xkid u
f kd a&ToOÆmvD/
rif;rdz&k m;wkYd aqmif&\/
3/ ukvm;xkid yf Hk oOÆmvD
rSepf aD &Tcs ukvm;xkid ?f qifp,
G af usmufpD ukvm;xkid jf zpfonf/ (aemufrDS vuf&rf;
ygonf/)
Ä arQmfwvifv
h if/h
Ä Ä vif;Muufjzifh twefaqmfNyD/
yk*pH mtkyw
f u
dk f
79 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
4/ ovGeaf wmf
tk;H xm;yef;uyf? iSuaf jcav;acsmif;wyf? a&TcsrSepf cD w
k ifukd ovGeaf wmfac:\/
(wenf;)ckwifiuS af jc av;acsmif;wyfukd ovGeaf c:\/
5/ anmifapmif;
6/ oDw*l
ajcav;acsmif;e&m;cH? ig;axmifhatmufajc e&m;&kyfcHckwifudk oDw*lac:\/
anmifapmif;wrsKd;yifwnf;/
7/ tif;ysOf
aowåmudk arSmufíxm;ouJo h Ykd ckBH uD;rSm rSepf aD &Tcsxm;onfukd tif;ysOf[ak c:
\/ (rkaH &G;aZw0efausmif;wGif zxkid af wmf[í l ac:aomypön;f rSm tif;ysOfEiS chf yfqifqif
jzpfonf/)
8/ {,mOf
ajcmufaxmifrh eS pf ?D ausmufpD aqmifyef;udk {,mOfac:\/ a&Tom;jzifh jyKvkyf
onf/ (aqmifyef;[lonf opfom;ykcufukd ac:onf/)
9/ jrykcuf
rSepf aD &Tcs ykcufawmfukd jrykcufawmfac:\/ ausmufp{D ,mOfwrsKd;yifjzpf\/
10/ ,mOfawmf
vlEpS af ,mufxrf; rSepf aD usmufpD a&Tjymom'fwa,mufaeom&krH mS ,mOfawmf[k
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 80
11/ a0gawmf
vltrsm; xrf;&aom oOÆmvDwif a&Tjymom'fawmfBuD;udk a0gawmfac:\/ bk&if
rSwyg; tjcm;ol rok;H &/ (a&S;a0gawmfyu
Hk kd awmifjyKH;rif;nDaemifeef;ü awGEY idk af yonf)
12/ a0gedrhf
oOÆmvD rwifaom a&Tjymom'fawmfBuD;rSm a0gac:\/ rdz&k m;tysKdawmfwYdk tcGihf
E-book is created by www.shanyoma.org
13/ xrf;pif
aemufwuJc?H a&Tcs? ¤if;a&Ta&;? ¤if;teDow k ?f ¤if;xrf;pifukd yvm xrf;pifawmf
ac:\/ t&m&Srd sm; ok;H &\/ (a&TusD;jrifb
h &k m;twGi;f ü þxrf;pifrsKd; awGEY idk o
f nf/)
14/ a&T&xm;awmf
trk;d vGwf vlq&JG aom vSn;f udk a&T&xm;awmf[ak c:\/
15/ pMumwif&xm;
trd;k jymom'fwiG f vlq&JG aoma&T&xm;udk pMumwifa&T&xm;awmfac:\/
(þodYk teDow k ?f yvm? a&Ta&;paom yufvufxrf;pif,mOfrsm;udk &Spaf ,muf
xrf;&\/ xrf;aomftrIxrf;rsm;rSm acgif;aygif;jzL? tusÐ&n S ?f ykq;dk cg;ykx
H ;dk ESix
hf rf;Mu
&onf/ oOÆmvDrsm;ü arT;BudKifaom yef;rsm;udk eHeufwcGJ? nwcGJ? aeYpOf cif;&onf/
xrf;pifawmfxrf;? &xm;qG?J a0gawmfxrf;? ,mOfawmfxrf; ponfjzifh trIxrf; toD;oD;
&Sdonf/)
«rSwfcsuf
a0gBuD;rSL;/ /rif;{u&mZf pD;awmfro l nfah 0gyvm? a0gBuD;&dy0f ;JS ? vif;Zif;a0gponf
wkuYd kd taygif;txkyEf iS ahf 0gawmfrmS vl 120 cefY xrf;&Gu&f aom a0gom;wkYd a&S;tcgu
&So
d nf/ aemuftcg ]]a0gBuD;&efviT ?hf a0gyvm&efviT ?hf a0gBuD;a&Twrd n f if;}}[laom avS
awmftrIxrf;udk a0gawmfxrf;aponf/ þtcg a0gBuD;rSL;Muyfrwfí vku d &f onf/ a0g
qko d nfrmS jrifrh w
dk &k ifwyfonf/ trNcD;ig;qif?h OD;NcD;ok;H qifw
h yfonf/ xrf;pifrmS jrifrh dk
yk*pH mtkyw
f u
dk f
81 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f
OD;armifarmifwif(r[m0dZmÆ ) 82
pm;? ausmuf&NJ rdKUpm;? NrdKU0ef? NrdKUomNrdKUpm;? NrdKU0ef? opfawm0ef? usD0ef? qif0ef? yif;wvJ
0ef? awmifi&l rnf;oif; ESpNf rdKU0efwrYdk pS í rSL;awmfrwfawmfwv Ydk nf; ud, fk v
f w
G af &Smif&mS ;
xGufajy;Muonf/
om;awmfrvGefrif;om;? jyifpnfrif;om;? pukrif;om;wkdYudkvnf; tdrfa&SUrif;
trdeaYf wmfEiS q hf í
dk xifa,mifxifrmS ;jyKvkyv f al pvTwaf c:NyD; pHeef;awmf vuf,m0if;wHcg;
jyifü vkyfMuHtowfcH&onf/ olykefvl 40 ausmfESifhjrifuGef;pm;? jrif;ckHwkdifpm;wkdYvnf;
wHcg;eDu twif;0ifNyD; ]]eef;ajrbko H m pHeef;awmf}}odw Yk ufMuonf/ a&SU0if;rSL;ol&0J ef?
awmif'0,fAkdvf? uif;0efwkdYvnf; ckHcMu&m pHeef;awmfxuf OD;vnfjywf aoG;oHwcsif;
E-book is created by www.shanyoma.org
ESifhaoqkH;Muonf/
uaemifrif;om;\aMu;uRefrsm;vnf; olw\ Ydk ocifukd tES&YH mS azG&ef pHeef;awmf
wHcg;rS 0ifvmMu&m jrifueG ;f rif;om;ESio hf yl ek w
f vYdk nf; xGuaf jy;um usKH;twGi;f a&TNrdKU
awmfO;D xdyf wHcg;udzk iG í hf a&G;awmf,w l cH g;udk azmufMujyefonf/ xkrd w S qifh opfwyfwiG ;f
odYk 0ifa&mufEidk Nf yD; eef;NrdKUwGi;f vTwaf wmfwiG &f adS eMuaom rauG;NrdKUpm;0efBuD; owk;d rif;
BuD;r[mrif;vSoD[ol? 0efaxmuf ausmuf&JNrdKUpm;rif;BuD;rif;acgifr[moD[ol? 0ef
axmuftonf0ef r[moD[ol&wkv Yd nf; zrf;rdum csnfaESmifcaH eMu&onf/
olyek wf Ydk wHcg;eDawmfukd yGiahf tmif BudK;pm;aomfvnf; r&/ rif;wke;f rif;w&m;
BuD;vnf; ]]ighukd &efrjyKESi}hf }[laomtrdeaYf wmf pmyk&yku d u f kd yk0geD&pfywfNyD; jrifueG ;f ? jrif;
ckw
H idk pf m;wkYd r,fawmf awmifa&Ta&;rdz&k m;tm; oGm;a&mufay;aponf/ jrifueG ;f olyek w f Ydk
pD;xm;aom vTwaf wmfoYkd tdraf &SUrIxrf;rsm;u 0ifa&mufwu dk jf yef&m jrifueG ;f pm;nDtudk
ESio hf yl ek w
f yfwYdk r&yfraeEkid /f olyek w f Ydk aoaMuysufp;D um xGuaf jy;&avonf/ wzef eef;
awmftaemufwcH g;odv Yk mí wku d cf udk jf yef&mwGiv f nf; aoaMuysufp;D rsm;í a&TNrdKUawmf
awmifrsufEmS &efenf;wHcg;uxGuí f {&m0wDjrpfqyd u f rf;wGif qku d x f m;aom ]]a&eef;
pMum}}rif;oif;abmukd ,lNyD; pkeq f if;ajy;Muavawmhonf/
þodYk rarhEidk af om 1228 ck ta&;awmfyo Hk nfum; rnfoaYkd omolrsm;\ya,m*
aMumifh jzpf&ygoenf;/ tcgay;OD;yknaMumifch snf;um; aA'ifEiS q hf ufpyfawG;aeí rjzpf
awmhacs/ 1947 ck Akv d cf sKyfatmifqef;wk\ Yd vkyMf uHru I kd zefw;D olwu Ydk m; rnfow l eYdk nf;/
e,fcsJU\ya,m*jzpfaMumif; txift&Sm; awGYcJhMuNyD/ 1228 ckESpftwGif; rEÅav;eef;
wGi;f a&;ü e,fcsJUrsm; rnfrQ0ifa&mufaeMuNyDenf;/ þtcsdet f cgü qm tmomz,f&m
wko Yd nf atmufjrefrmjynf &efuek Nf rdKUrS rnfrQ pufyek ;f ckwí f MuHpnfaeMuayrnfenf;/
a'gufwm0DvQHwv Ydk nf; rEÅav;wGif a&mufvsuf&adS vNyD/ aemufyikd ;f í jrifueG ;f ESijhf rif;ckH
wkdifpm;wkdYtm; t*FvdyfwkdYulnDaeykHrsm;udk awGY&jcif;yif e,fcsJU\ya,m*ruif;EkdifykHukd
yk*pH mtkyw
f u
dk f
85 jrefrmrif;vufxufawmf pmwrf;rsm;
ÃÃÃÃÃÃÃ
yk*pH mtkyw
f u
dk f