Professional Documents
Culture Documents
Leerinhoud:
Het verschil tussen milieu en klimaat
Milieu staat voor alles om ons heen waar wij als mens in leven: de bodem, de lucht, de dieren…
Voorbeelden die slecht zijn voor het milieu: kachels, plastiek, papier…
Klimaat staat voor het gemiddelde weer in een bepaalde streek over 15 jaar. Wetenschappers
hebben ontdekt dat dit opwarmt.
1
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Voorbeelden die slecht zijn voor het klimaat: vliegtuigen, de scheetjes van een koe…
2
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Lesdoelen:
1. In eigen woorden vertellen wat de gevolgen zijn van menselijke handelingen op het klimaat.
(IVds2) (OWti4)
2. Een mening uitdrukken over de klimaatopwarming en de gevolgen ervan. (IVds4)
3. Verwoorden wat ze zelf kunnen bijdragen om de opwarming van het klimaat tegen te gaan.
(OWti4) (OWna7)
4. Een aantal grootschalige oplossingen om de opwarming van het klimaat tegen te gaan
verwoorden. (OWna7)
5. Verwoorden waarom het belangrijk is om de opwarming van de aarde in de kijker te zetten.
(IVds4)
6. Zelfstandig een online leerpad doorlopen aan de hand van een stappenplan. (IVzv3)
7. Via powerpoint een collage maken met oplossingen voor het klimaat (zie leerinhoud) (MEva2)
3
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Karrewiet van Ketnet. (2019, 16 augustus). Klimaat of milieu? [Online video]. Geraadpleegd op 20
mei 2020 via https://www.youtube.com/watch?v=tNfz0ERC5Dg
Materiaal / locatiewijziging:
Link naar weebly: https://muzischevormingmetjufmarie.weebly.com/broeikaseffect.html
18 tablets + 18 koptelefoons
Vragenlijst (hoort bij leerpad)
Vragen bij tentoonstelling als tempodifferentiatie
Extra werkblad als tempodifferentiatie
Afbeeldingen klimaatgevolgen voor oriëntatiefase
4
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Lesopbouw
Organisatie
De leerlingen komen in een kring zitten in de leeshoek. In de kring liggen pakkende foto’s die de
gevolgen van de klimaatsopwarming aantonen.
Verloop
Ik vraag de leerlingen om 1 minuut in stilte naar de foto’s te kijken. Vervolgens worden ze besproken.
Instructie
“Jullie zien hier nu allerlei verschillende foto’s liggen. Waarover denk je dat de foto’s gaan? Tip: het
zijn allemaal gevolgen van eenzelfde oorzaak.”
Ik laat de leerlingen verwoorden en stuur bij waar nodig tot we bij de klimaatopwarming komen.
“Jullie mogen nu allemaal één foto uitkiezen die je het meeste raakt of aanspreekt.”
“We gaan ieder om beurt vertellen welke foto we hebben gekozen en waarom die foto ons het
meest treft.”
Ik kies zelf ook een foto uit en begin met vertellen. Op deze manier creëer ik een veilige omgeving
voor de leerlingen. Vervolgens lopen we de kring af.
“De opwarming van de aarde brengt gevolgen met zich mee voor alles en iedereen. Het is belangrijk
dat we nadenken over hoe we dit probleem kunnen aanpakken. In deze les gaan we op zoek naar
oplossingen om op het einde een groot spandoek te maken die we kunnen uithangen voor de
school!”
Organisatie
De leerlingen denken eerst na over mogelijke oplossingen. Vervolgens krijgen ze elk een tablet en
een koptelefoon. Ze surfen naar
https://muzischevormingmetjufmarie.weebly.com/broeikaseffect.html en komen op de pagina
‘Welkom’ terecht. Via deze pagina kunnen ze doorklikken naar de tweede les
5
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Instructie/richtvragen
Ik laat de leerlingen verwoorden en stuur bij waar nodig. Wanneer een leerling een milieu-oplossing
geeft in de plaats van een klimaatoplossing (bv een drinkbeker gebruiken i.p.v. een plastiek flesje) leg
ik uit dat dit niet hetzelfde is maar dat ze wel vaak in verbinding staan.
Ik laat de leerlingen verwoorden en stuur bij waar nodig. Ik geef mee dat we straks wat meer te
weten zullen komen over het verschil.
“Eén ding is zeker: als de planeet nog meer opwarmt, kunnen de gevolgen heel erg zijn. We moeten
dus oplossingen zoeken om de broeikasgassen te verminderen. De opwarming volledig tegenhouden
is niet mogelijk maar wetenschappers zeggen dat we de opwarming van de aarde moeten beperken
tot 1,5 à 2°C.”
“Jullie hebben al enkele zaken opgesomd die kunnen helpen, maar om een goed en volledig
spandoek te maken is het belangrijk dat we een overzicht krijgen van wat er allemaal gedaan kan
worden. We staan in deze les stil bij 3 niveaus:
Wat kunnen de politieke leiders doen?
Wat kan mijn gezin doen?
Wat kan ik zelf doen?”
“Hoe gaan we dit doen? Jullie hebben allemaal een tablet met een koptelefoon gekregen. Straks, op
mijn signaal mogen jullie surfen naar de website:
https://muzischevormingmetjufmarie.weebly.com/broeikaseffect.html . Net zoals in de eerste les
kom je op de welkomstpagina terecht. Hier kun je verder klikken op les 2. Het eerste wat je zult
bekijken is een filmpje die het verschil tussen milieu en klimaat nog even duidt. Vervolgens bekijken
jullie het filmpje van mijn goede vriend, Bram. Hij helpt jullie verder om dit leerpad volledig
zelfstandig uit te voeren.” Jullie gaan deze les dus zelfstandig te werk. Dat wil zeggen dat jullie niet
samenwerken met andere klasgenoten.
“Ik heb op jullie bank al een blaadje omgekeerd gelegd. Draai het nog niet om. Bram zal zeggen
wanneer je mag kijken!”
Jullie gaan deze les dus zelfstandig te werk. Dat wil zeggen dat jullie niet samenwerken met andere
klasgenoten.
Ook is het belangrijk dat wanneer je een vraag hebt of iets moeilijk vindt eerst zelf gaat nadenken
hoe je dat kan oplossen. Wat zou je kunnen doen? Kijk ook naar het stappenplan daar staat wat je
moet doen. Pas als je ergens echt vastzit vraag je naar de juf.
“Wanneer je klaar bent, steek je je vinger in de lucht en kom ik bij jou langs.”
6
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
1. https://muzischevormingmetjufmarie.weebly.com/broeikaseffect.html
De leerlingen bekijken een filmpje waarin het verschil tussen milieu en klimaat wordt
uitgelegd. Vervolgens testen ze zichzelf met een oefening: sleep de foto’s naar de juiste
groep. Daarna bekijken ze het filmpje van Bram. Bram vertelt dat ze in de vorige les de
oorzaken en gevolgen van de klimaatverandering hebben gezien. Hij vraagt de leerlingen om
te helpen zoeken naar mogelijke oplossingen.
2. https://muzischevormingmetjufmarie.weebly.com/broeikaseffect.html
Wat kunnen de politieke leiders doen? Hoofddoel: de klimaatopwarming te beperken tot
1,5 à 2°C. Dit is volgens wetenschappers mogelijk als iedereen zijn steentje bijdraagt!
Hier kunnen de leerlingen een interactieve afbeelding bekijken. De afbeelding bestaat uit 4
cirkels (de wereld, Europa, België en Gent). Ze moeten de nummertjes volgen en komen zo
meer te weten over wat de politieke leiders doen om het klimaat te bestrijden. Ten slotte
voegen ze iets toe aan de Padlet en klikken ze door naar de volgende pagina.
3. https://muzischevormingmetjufmarie.weebly.com/broeikaseffect.html
Wat kan mijn gezin doen? Op deze pagina vinden de leerlingen een vragenlijst terug die ze
ook afgeprint krijgen van de leerkracht. De vragenlijst test hoe bewust je gezin bezig is met
het bestrijden van de klimaatopwarming Vervolgens tellen ze hun score op (A = 2, B = 1, C =
0).
Heeft je gezin...
8-10 punten: Proficiat! Jouw gezin goed bezig! Als alle mensen zoals jullie zouden zijn,
kunnen we de opwarming van de aarde bestrijden!
5-7 punten: Jouw gezin is op de goede weg! Denk na over wat je nog meer kunt doen om de
opwarming van de aarde te bestrijden.
0-4 punten: Voor jouw gezin is er nog wat werk aan de winkel! Denk na over wat je kunt
doen om de opwarming van de aarde te bestrijden.
Na het invullen van de vragenlijst voegen ze iets toe op de Padlet en klikken ze door naar de
volgende pagina.
4. https://muzischevormingmetjufmarie.weebly.com/broeikaseffect.html
Wat kan ik doen? Op deze pagina bekijken de kinderen 2 filmpjes.
Filmpje 1: De juf gaat slapen. Ze heeft het koud dus doet de verwarming aan in haar
kamer. De volgende ochtend doet ze het licht aan wanneer ze wakker wordt. Ze
haalt haar GSM uit de lader maar laat de lader in de stekker. In de badkamer poetst
ze haar tanden met een elektrische tandenborstel en doucht ze 20 minuten. Aan de
ontbijttafel kiest ze voor een boterham met américain. Ten slotte vertrekt ze naar
school met de auto.
Filmpje 2: De juf gaat slapen. Haar gsm stak ze een uur geleden in de stekker. Ze
haalt hem nu eruit. Ze heeft het koud dus legt een extra deken op haar bed. De
volgende ochtend doet ze de gordijnen open wanneer ze wakker wordt. In de
badkamer poetst ze haar tanden met een manuele tandenborstel en doucht ze 5
minuten. Aan de ontbijttafel kiest ze voor een boterham met confituur. Ten slotte
vertrekt ze naar school met de fiets.
Na het bekijken van de filmpjes beantwoorden de leerlingen de LearningApp. Ten slotte
voegen ze iets toe op de Padlet.
Tempodifferentiatie
De leerlingen die vroeger klaar zijn krijgen een extra werkblad waar ze kunnen nadenken over de
impact van het coronavirus op de klimaatsopwarming (zie bijlage).Ze mogen hiervoor ook dingen
opzoeken op internet.
7
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Organisatie
De leerlingen zullen straks in groep een collage maken door zelf foto’s te trekken. Hiervoor zetten we
de banken snel in groepen zodat ze makkelijk kunnen werken. Elke groep heeft ook een tablet om
foto’s mee te trekken en te bewerken
Verloop
Eerst overlopen we wat we geleerd hebben in de verwervingsfase. Ik stel een vraag en flits naar een
Leerling (ze hoeven hun vinger dus niet op te steken).
Daarna verdeel ik de klas in groepen. Samen bespreken ze nog enkele oplossingen en mogen ze er
eventueel nog extra opzoeken.
- Ze bespreken samen hoe ze deze oplossingen op beeld gaan vast leggen.
- Ze gaan samen opzoek naar een overtuigende slagzin.
Instructie/richtvragen
Wat doet Gent om de klimaatsopwarming te bestrijden?
Ik laat de leerlingen verwoorden en stuur bij waar nodig.
Wat kan jouw gezin doen om de klimaatsopwarming te bestrijden?
Ik laat de leerlingen verwoorden en stuur bij waar nodig.
Wat kan jij alleen betekenen voor de klimaatsopwarming?
Ik laat de leerlingen verwoorden en stuur bij waar nodig.
“Het is duidelijk dat er tal van manieren zijn om je steentje bij te dragen.”
“Waarom is het belangrijk om de opwarming van de aarde in de kijker te zetten?”
Ik laat de leerlingen verwoorden.
“Wat zouden we kunnen doen om andere mensen te informeren over de mogelijke
oplossingen?”
Ik laat de leerlingen verwoorden.
Indien een leerling met het idee ‘een spandoek maken’ komt “Dat vind ik een heel goed
idee! We kunnen het spandoek dan misschien uithangen voor de schoolpoort. Op die manier
kunnen alle mama’s en papa’s het zien, maar ook voorbijgangers op straat!”
Indien geen enkele leerling met het idee ‘een spandoek maken’ komt “Jullie ideeën zijn
allemaal super! Ik had ook nog een idee: misschien kunnen we een spandoek maken dat we
dan kunnen uithangen voor de schoolpoort. Op die manier kunnen alle mama’s en papa’s het
zien, maar ook voorbijgangers op straat!”
“Wat zouden we allemaal kunnen tekenen op het spandoek?”
Ik laat de leerlingen verwoorden en maak een woordenspin op het bord.
8
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Organisatie
De leerlingen zitten in een kring iedere groep mag om de buurt zijn poster voorstellen. Hierbij
worden een aantal evaluerende vragen gesteld. De posters die klaar zijn worden door de juf
afgedrukt.
Daarna hangen we ze samen op in de school.
Verloop
Om de buurt vertelt elke groep iets meer over zijn poster.
- Welke oplossing heb je gekozen om af te beelden? Waarom koos je voor deze oplossing?
- Waarom koos je voor deze slagzin? Is deze overtuigend genoeg?
- Hoe zijn jullie te werk gegaan? Verliep het samenwerken goed?
Bijlagen
1. Voorbeeld van een collage
9
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
10
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
11
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
12
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
13
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
14
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
15
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
2. ……………………………………………………………………………………………………………………………
3. ……………………………………………………………………………………………………………………………
4. ……………………………………………………………………………………………………………………………
5. ……………………………………………………………………………………………………………………………
Hoe gaan jullie deze oplossingen fotograferen? Schrijf hier in het klad al jullie ideeën.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………
16
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
17
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
18
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
19
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
20
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
21
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
22
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
23
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
24
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Bachelor in het ONDERWIJS: LAGER ONDERWIJS
Evaluatie: Evalueer hier je eigen pedagogisch, didactisch en/of organisatorisch handelen. Wat deed je goed en
waarom? Wat ging niet goed en waarom? (Denk aan voorbereiding en realisatie.) Doe een verbetervoorstel.
25