SIGN IN

0:00 / 13:37

1,374,825
Views Add Recommend Like Share
Michelle Knox · TED@Westpac
Talk about your death while you're still healthy
Editor’s note: This talk was recorded at a TED-curated event in partnership with Westpac.
Up Next Details Transcript Reading List Footnotes Comments (19)

Tiếng Việt
Translated by Huong Pham
Reviewed by Tokus Grandeus
00 08
Đi bán muối, về với đất, dừng cuộc chơi, ra đi, khởi hành, hết đát, về cõi vĩnh hằng... Đây là
những uyển ngữ được dùng để nói một cách khôi hài về sự kiện trong đời mà ai cũng sẽ trải
qua: cái chết. Nhưng hầu hết chúng ta không muốn thừa nhận cái chết, không muốn lên kế
hoạch cho nó, và không muốn nói về nó với những người quan trọng nhất trong đời. 

00 40
Ú
Tôi lớn lên trong một cộng đồng người Úc nơi mọi người già đi hoặc bệnh tật và qua đời, và
chỉ người lớn mới tham dự lễ tang. Cha mẹ tôi thường về nhà với vẻ buồn rầu và kiệt
sức, nhưng không nói với chúng tôi về nó. Nên tôi đã không biết gì về cái chết và lễ đưa tiễn
đau khổ đó. Ở tuổi 15, tôi nhận được một lời mời. Người hàng xóm yêu quý như là cô của
tôi đột tử vì đau tim, và tôi đã lần đầu tiên dự lễ tang và đọc bài điếu. Tôi không biết tức
nghẹn ở ngực và miệng khô khốc là bình thường. Linh mục đã nói sai một số việc và nó làm
tôi rất tức giận. Ông ấy nói rằng bà rất thích đan. Đan. 

01 26
(Cười) 

01 27
Ông ấy không nói rằng ở tuổi 75, bà vẫn tự cắt thảm cỏ của mình, làm một bể cá tuyệt vời ở
sân trước và tự làm bia gừng. Tôi khá chắc rằng "người đan len tinh xảo" không phải điều bà
muốn chọn cho điếu văn của mình. 

01 41
(Cười) 

01 42
Tôi tin nếu nói về cái chết như một phần cuộc sống hàng ngày, ta cho mình cơ hội nhìn lại
những giá trị cốt lõi của bản thân, chia sẻ chúng với những người thân yêu, và để những
người ở lại có thể đưa quyết định đúng đắn mà không sợ hay hối tiếc vì đã đi ngược với
nguyện ước của ta. 

02 00
Tôi may mắn dẫn dắt một đội đa dạng về văn hóa, và trong 12 tháng vừa qua, chúng tôi đã
mất năm cha mẹ, trong đó có cha tôi, và gần đây nhất, một đồng nghiệp cũ đã mất ở tuổi 41
vì ung thư ruột. Chúng tôi bắt đầu những buổi đối thoại thẳng thắn và cởi mở về những gì đã
trải qua. Chúng tôi nói về những thứ thực tiễn, những thứ mà không ai chuẩn bị cho
bạn: giải quyết với cơ quan nhà nước, bệnh viện, viện dưỡng lão, những chỉ thị dự phòng y
tế, quản lý nhà táng và những họ hàng xa. 

02 35
(Cười) 

02 37
đưa ra quyết định về quan tài, bia mộ, chữ khắc trên bia mộ, cỡ chữ bia mộ, tất cả trong khi
b m t ngủ. 
ị ấ

02 47
Chúng tôi cũng thảo luận những vấn đề đến từ sự đa dạng văn hóa của chúng tôi, và chúng
tôi nhận ra có thể có những khác biệt lớn trong cách tôn kính sự ra đi của người thân. 

02 58
Ví dụ tiêu biểu cho điều này là "Lễ tưởng niệm," được duy trì bởi người thổ dân Úc và người
dân đảo Torres Strait. Trong suốt lễ tưởng niệm, thành viên gia đình sẽ đảm nhiệm những
vai trò và trách nhiệm riêng, các nghi thức như hạn chế sử dụng máy ảnh, nói tên người đã
khuất, và tổ chức lễ tạo khói là biểu tượng tôn kính và cho phép tinh thần biến chuyển bình
an. Những tập tục này có thể trái ngược hoàn toàn với những điều ta có ở văn hóa Phương
tây, nơi cđề cao sự tưởng nhớ một người thân bằng việc nói về họ và chia sẻ những bức
ảnh. 

03 34
Bài học của tôi về điều này năm ngoái là, cuộc sống có thể dễ dàng hơn nếu chúng ta nói về
cái chết bây giờ, khi còn khỏe mạnh, Hầu hết chúng ta đợi đến khi quá xúc động, quá ốm
hay quá mệt mỏi - và đó là quá muộn. Đây chẳng phải là lúc ta định đọat kết thúc của cuộc
đời mình hay sao? 

03 59
Hãy bắt đầu đi. Bạn có biết mình muốn gì khi chết đi không? Bạn có biết mình muốn được
tưởng nhớ như thế nào? Địa điểm có quan trọng không? Bạn muốn ở gần biển hay trở về với
biển? 

04 13
(Cười) 
04 15
Bạn muốn một nghi lễ tôn giáo hay một bữa tiệc thân mật, hay bạn muốn ra đi với một tiếng
nổ, cùng với pháo hoa? 

04 23
(Cười) 

04 25
Khi cái chết đến, có rất nhiều thứ để bàn, nhưng tôi muốn tập trung vào hai khía cạnh: tại
sao nói và lên kế hoạch về cái chết có thể giúp bạn đón nhận cái chết tốt hơn, và giảm căng
thẳng cho những người thân yêu; và làm thế nào nói về cái chết có thể giúp người ở lại đỡ
đau khổ. 

04 42
Hãy bắt đầu với việc lên kế hoạch. Bao nhiêu người có di chúc? Giơ tay bạn lên. Ồ, tuyệt
vời. Ở Úc, 45% người trưởng thành trên 18 tuổi không có di chúc hợp pháp. Ở đây trên trung
bình một chút. Đây là một thống kê bất ngờ rằng viết di chúc có thể rẻ và đơn giản ho8n
bạn tưởng. Tôi đã bắt đầu hỏi bạn bè và hàng xóm của mình và ngạc nhiên khi biết rằng
nhiều người không có di chúc, và vài cặp đôi không nhận ra họ cần di chúc riêng. Lời giải
thích thường là, tất cả sẽ thuộc về bạn đời của tôi. 

05 21
Hãy nhớ rằng luật thay đổi theo bang và theo đất nước, đây là những gì xảy ra ở New South
Wales nếu bạn chết mà không để lại một di chúc hợp pháp. Đầu tiên, một người quản lý tài
sản phù hợp phải được chỉ định bởi Tòa án tối cao của New South Wales. Rất có thể là ai đó
chưa bao giờ gặp người đã mất. Người này, sau đó, chịu trách nhiệm cho việc tổ chức đám
tang của bạn, thu thập tài sản và phân bổ chúng sau khi trả nợ và thuế. Và một trong những
món nợ sẽ là hóa đơn cho dịch vụ của họ. Người này không biết được rằng bạn muốn tặng
con hươu cao cổ gỗ cao hơn 1m trong phòng khách cho người đã giúp bạn chuyển nó đi
nửa vòng trái đất, và vâng, nó có trong di chúc của tôi. 

06 05
(Cười) 
06 06
Nếu bạn chết để lại bạn đời hoặc một bạn đời chung thân, khả năng là họ sẽ nhận tài sản
của bạn, nhưng nếu bạn độc thân, sẽ phức tạp hơn nhiều, vì cha mẹ, anh em, anh em khác
cha mẹ và người phụ thuộc cũng có phần. Và bạn có biết rằng nếu quyên tặng cho tổ chức
từ thiện, tổ chức từ thiện đó có thể có chứng cứ đòi tài sản của bạn? Điều quan trọng nhất
là tài sản của bạn càng lớn, sẽ lại càng phức tạp, và chi phí càng đắt đỏ. Nếu bạn không có
di chúc, tôi hỏi bạn khi nào trong đời, bạn sẵn lòng đưa tiền cho chính phủ dù không bị buộc
phải làm vậy? 

06 49
(Cười) 

06 52
Cha tôi mất vào tháng hai do bệnh phổi tiến triển. Khi biết cái chết cận kề, ông đã có ba ước
nguyện rõ ràng. Ông muốn chết ở nhà; ông muốn chết có gia đình ở bên; và ông muốn chết
yên bình, không nghẹn hay thở hổn hển. Và tôi mừng khi nói rằng gia đình tôi đã có thể giúp
ông đạt được những ước nguyện và mục tiêu của mình, và ở góc nhìn đó, ông đã có một cái
chết tốt lành. Ông đã có một cái chết như kế hoạch. Vì cha muốn chết ở nhà, chúng tôi phải
có những hội ý khá khó khăn và điền vào rất nhiều giấy tờ. Những câu hỏi trên mẫu đơn
gồm mọi thứ từ hồi sức đến hiến tạng. Cha nói: "Lấy bất cứ cơ quan nào bạn có thể
dùng." Điều này làm mẹ tôi đau buồn, vì sức khỏe của cha tôi suy giảm nhanh chóng, và
không còn đúng thời điểm để nói về việc hiến tạng. 

07 47
Tôi tin chúng tôi cần thảo luận những vấn đề này khi còn khỏe, để có thể tránh việc quá xúc
động về nó, và có thể biết được không chỉ điều gì là quan trọng, mà còn tại sao nó quan
trọng. 

07 58
Như một phần hành trình, tôi bắt đầu khiến gia đình và bạn bè suy nghĩ về cái chết của
họ, và cách họ muốn được tưởng nhớ. Tôi khám phá ra bạn có thể tổ chức một buổi "Cái
chết trong bữa tối," hoặc "Cà phê về cái chết," một cách tình cờ và tuyệt vời để bắt đầu chủ
đề ... 
08 18
(Cười) 

08 20
và có được những thấu hiểu tuyệt vời. 

08 22
(Cười) 

08 23
Bạn có biết rằng cơ thể bạn phải được hủy hợp pháp, chứ không chỉ là vứt khỏi mỏm đá
hoặc đốt trong sân sau? 

08 31
(Cười) 

08 32
Ở Úc, bạn có ba lựa chọn. Hai lựa chọn phổ biết nhất là chôn và hỏa táng, nhưng bạn có thể
hiến tặng cơ thể cho khoa học. Và tôi vui mừng thông báo rằng việc hủy thi hài đã có những
đổi mới.  

08 44
(Cười) 

08 45
Bạn có thể lựa chọn một đám tang sinh thái, chôn dưới một cái cây trong bìa carton tái chế
hay giỏ đan liễu gai, và cho những ai yêu đại dương, là bình cốt thân thiện với môi trường
hòa tan trong nước biển. Cá nhân tôi có kế hoạch hỏa táng, vì bị say sóng, tôi nghĩ thật
không có gì tệ hơn việc tro cốt mình bị rắc xuống đại dương mênh mông. Tôi đã mua một
miếng đất trong vườn hoa hồng cạnh cha mình, và gọi nó là tài sản đầu tư. 
09 14
(Cười) 

09 17
Nhưng đáng buồn, không được giảm thuế. 

09 20
(Cười) 

09 22
Nếu bạn lên kế hoạch cho cái chết của mình, những người ở lại sẽ biết cách đón nhận việc
mất đi người thân một cách lành mạnh mà không sợ hay thấy tội lỗi vì đã đi ngược với
nguyện ước của bạn. Như một phần nghiên cứu, tôi đã đến các hội thảo, đọc sách và nói
chuyện với các y tá. Và tôi hiểu như hậu quả của việc không nói về cái chết, chúng ta không
biết cách ở cùng nỗi đau. Và ngược lại, nếu nói về cái chết nhiều hơn, ta sẽ trở nên thoải mái
với cảm xúc mà nỗi đau mang lại. 

09 57
Tôi nhận ra, vào năm nay, thực sự là một đặc ân khi giúp ai ra khỏi cuộc đời này, và trái tim
tôi dù trĩu nặng với mất mát và nỗi buồn, lại không phải trĩu nặng với hối tiếc. Tôi biết những
gì cha muốn, và cảm thấy nhẹ nhõm khi biết rằng tôi có thể giúp cho ước muốn của ông. 24
giờ cuối cùng của cha là một hôn mê bình yên, và sau nhiều ngày chăm sóc không
ngừng, chúng tôi có thời gian để ngồi, nắm tay ông và nói lời tạm biêt. Ông qua đời vào
sáng thứ hai, ngay trước bữa sáng. Sau khi bác sĩ đến và trong lúc chờ đợi bên tang lễ, tôi
vào bếp, và ăn một bát cháo to. Khi tôi nói với vài người bạn điều này, họ thực sự sốc: "Sao
cậu có thể ăn vào lúc đó?" Ồ, tôi thấy đói. 

10 52
(Cười) 

10 57
Bạn xem, nỗi đau ảnh hưởng tới giấc ngủ của tôi và khả năng tập trung, nhưng chưa bao giờ
ảnh hưởng đến dạ dày tôi. Tôi luôn đói. 
 g ạ y

11 04
(Cười) 

11 05
Mỗi người chúng ta sẽ khác nhau và việc công nhận nó là rất quan trọng. Nếu không nói về
cái chết của mình hay của những người thân yêu, làm thế nào ta có thể giúp bạn bè, đồng
nghiệp, hàng xóm bớt đau khổ? Làm thế nào có thể giúp ai đó đột ngột mất người thân, vì
tai nạn hay tự tử? Ta có xu hướng né tránh họ không phải vì không quan tâm, mà vì ta
không biết phải nói gì. Là một người bạn, ta biết điều đó là không thể thay đổi, không thể
mang nỗi đau đi, nên chúng ta nói những thứ vụng về để lấp đầy khoảng lặng, đôi khi là
những điều khiến ta hối tiếc. Ví dụ như: "Ít nhất thì ông không phải chịu đau nữa." "Ít nhất
bạn có những kỷ niệm." "Ít nhất, bạn không phải trả cho việc đỗ xe ở bệnh viện nữa." 

11 59
(Cười) 

12 01
Thực sự, chúng ta không cần nói bất cứ điều gì. Chúng ta chỉ cần ở đó. Kiên nhẫn, thấu
hiểu, và là một người biết lắng nghe. Và nếu không thể làm những điều này, thì vui lòng, là
người làm sốt cà chua, cà ri hay thịt hầm, vì những tặng phẩm của bạn sẽ được đánh giá
cao. 

12 24
(Cười) 

12 26
Tôi đã đến mười đám tang năm ngoái, và đã giúp tổ chức một trong số đó. Họ tổ chức một
tang lễ Hy Lạp chính thống và trang nghiêm, bốn nhóm cầu siêu Công giáo và một bữa tiệc
vườn nơi tôi nâng ly trong khi rắc tro bạn mình quanh vườn nhà cô bằng một cái thìa súp. 

12 45
(Cười) 

12 47
Tôi mang, hôn, viết lên và nâng ly mời quan tài một cốc rượu Hy Lạp. Tôi đã mặc đồ tuyền
đen, màu sắc và váy tiệc. Mặc cho sự khác biệt lớn trong lễ tiễn đưa, mặc cho tôi đôi khi ra
ngoài vùng an toàn làm những điều chưa từng làm trước kia, tôi đã tìm được nguồn an ủi từ
một điều - khi biết rằng đây là những gì người đã khuất từng mong muốn. 

13 11
Vậy tôi muốn gì? Tôi muốn được chuẩn bị, nên tôi viết di chúc, Tôi đã đăng ký hiến tạng và
có tài sản đầu tư của mình. Tất cả còn lại là lên kế hoạch cho lễ đưa tang của tôi. Một bữa
tiệc lớn, với rất nhiều sâm banh, sắc màu, tiếng cười, và dĩ nhiên, âm nhạc để tưởng nhớ tôi. 

13 32
Xin cảm ơn. 

13 33
(Vỗ tay) 

Programs & initiatives

TEDx
TED Fellows
TED Ed
TED Translators
TED Books
TED Institute
The Audacious Project