đặc san của báo đầu tư - vietnam investment review

cơ quan của bộ kế hoạch và đầu tư

Toàn cảnh thị trường M&A Việt Nam 2017

TÌM BƯỚC
ĐỘT PHÁ
SEEKING A BIG PUSH

2017
 Thö toaø soaïn
Editor’s letter
Trong giai đoạn 2014 - 2018, thị trường M&A Việt Nam bắt
đầu bước vào một làn sóng mới, được ghi nhận là làn sóng thứ hai
với tổng giá trị M&A được dự báo lên đến 20 tỷ USD.
Tuy nhiên, hiện nay, hoạt động M&A đang gặp phải không ít khó
khăn về cơ chế, nguồn hàng và cách thức gọi vốn. Thực tế này đòi
hỏi một cú hích lớn để thúc đẩy hoạt động M&A phát triển mạnh mẽ
hơn cả về số lượng giá trị và chất lượng các thương vụ, đóng góp vào
sự tăng trưởng cao, bền vững của nền kinh tế. Đó là khả năng đột
phá về nguồn hàng từ các cuộc IPO lớn, thoái vốn của doanh nghiệp
nhà nước; đột phá hơn nữa về cơ chế chính sách, quy trình, thủ tục
nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động M&A như việc tháo gỡ chính sách
cổ phần hóa và thoái vốn các doanh nghiệp lớn, “nới room” đối với
nhà đầu tư nước ngoài, đột phá từ nguồn vốn ngoại…
Nhằm giúp doanh nghiệp, nhà đầu tư tìm kiếm câu trả lời và cơ
hội từ M&A trong giai đoạn tới, trong khuôn khổ Diễn đàn M&A
Việt Nam thường niên lần thứ 9 - 2017 do Báo Đầu tư và Công
ty AVM tổ chức, tiếp nối thành công của các đặc san 2011, 2012,
2013, 2014, 2015, 2016, Báo Đầu tư tiếp tục xuất bản đặc san song
ngữ Việt - Anh: “Toàn cảnh thị trường Mua bán - Sáp nhập doanh
nghiệp Việt Nam - Vietnam M&A Outlook 2017”.
Đặc san dày 348 trang giới thiệu tổng quan hoạt động M&A
tại Việt Nam và trên thế giới, các giải pháp đột phá trong hoạt động
M&A tại Việt Nam, xu hướng M&A trong nhiều lĩnh vực, những
bài học kinh nghiệm quý giá từ các thương vụ M&A đã hoàn thành.
Ban Biên tập Báo Đầu tư xin trân trọng cảm ơn sự cộng tác
nhiệt thành của các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia, các
nhà tài trợ là Công ty cổ phần Đầu tư Địa ốc Kinh doanh Hưng
Thịnh; Deloitte Đông Nam Á và Deloitte Việt Nam; Công ty cổ phần
Ô tô Trường Hải (Thaco); Công ty Liên doanh TNHH Khu công
nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP); Công ty cổ phần VNG; Công
ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS); Công ty cổ phần
Bất Động sản Sơn Kim (SonKim Land); Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam (VietinBank); Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu -
Nước Giải khát Hà Nội (Habeco); Tập đoàn BIM; Tập đoàn Masan
và các doanh nghiệp đã góp phần xuất bản thành công Đặc san này.
Tổng Biên tập - Editor-in-Chief
lê trọng minh
Phó Tổng Biên tập - Deputy Editors-in-Chief
Bùi đức hải - nguyễn văn hồng - nguyễn quốc việt
Phụ trách nội dung và sản xuất -
Editorial and Production Manager
Bùi đức hải
Biên tập - Editorial Consultants
Trọng hiếu - tuấn khánh - thu hường - bình duy
chi mai - Tamas Bay Nguyen
Giấy phép xuất bản: Số 72/GP-XBĐS ngày 19 tháng 6 năm 2017. In tại Công ty in Báo Nhân Dân (TP.HCM). Xuất bản tháng 8 năm 2017
In the 2014-2018 period, mergers and acquisitions (M&A)
activities in Vietnam are entering the so-called second era, with an
estimated total value of $20 billion.
However, the Vietnamese M&A market is at present facing
many challenges in terms of mechanisms, supply, and capital
sources. Current realities require a big push to stimulate the devel-
opment of the market in terms of both the number and the value of
successful M&A transactions so that the market can be harnessed
to accelerate the economy’s sustainable growth. This means break-
throughs in the supply of large IPOs, divestment of state-owned
enterprises (SOEs), as well as the elimination of significant bottle-
necks in policies and administrative procedures to facilitate M&A
transactions, such as removing difficulties in the equitisation pro-
cess of large SOEs or leaving “wider room” for foreign investors.
With the aim of assisting both businesses and investors in
finding the right answers and opportunities for M&A in the fu-
ture, Vietnam Investment Review published this annual special
publication within the framework of the 9th Vietnam M&A Forum,
co-organised by Vietnam Investment Review and AVM Vietnam,
following the success of previous editions.
The bilingual 348-page Vietnam M&A Outlook 2017 will give
readers a vivid overview of M&A activities in Vietnam and around
the world, examine breakthrough solutions, go through dominant
trends in different sectors, and highlight outstanding M&A deals
in the past year. Besides celebrating the achievements and optimis-
tic developments, the special publication will also draw practical
lessons derived from completed M&A transactions.
Vietnam Investment Review’s Editorial Board would like to
express our gratitude to local state agencies, leading experts, and
kind sponsors, namely Hung Thinh Corporation, Deloitte South-
east Asia and Deloitte Vietnam, Truong Hai Auto Corporation,
Vietnam Singapore JV Co., Ltd., VNG JSC, Saigon-Hanoi Securi-
ties Corporation, SonKim Land, VietinBank, Habeco, BIM Group,
Masan Group, and many other businesses for their support to this
special publication.
Ảnh - Photo: đức thanh - lê toàn - dũng minh Đà Nẵng
Thiết kế - Designers: lại hoàng yến - Phạm quang thái Tầng 3, Văn phòng III - Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
phạm minh trang Số 103 Lê Sát, quận Hải Châu.
toà soạn ĐT: 0236.3623492 - 3623493, Fax: 0236.3623491
47 Quán Thánh, Ba Đình, Hà Nội Hải Phòng
ĐT: 024.38450537 - Fax: 024.38235288 1 Đinh Tiên Hoàng
ĐT: 0225.842478 - Fax: Fax: 0225.842419
E-mail: dautu@vir.com.vn
Website: www.vir.com.vn; baodautu.vn; dtck.vn Cần Thơ
105 Trần Hưng Đạo, quận Ninh Kiều
các văn phòng đại diện, tổng đại lý phát hành ĐT: 0292.6252115 - Fax: 0292.3731766
và quảng cáo TP.HCM Vinh
289 Điện Biên Phủ, Quận 3 Số 3, Đại lộ Lê Nin, phường Hồng Phúc
ĐT: 028.39305311 - 028.39305316 ĐT/Fax: 0238.8601171
Fax: 028.39305317 - 028.39305318
E-mail: dautu@virhcm.com.vn
Giá: 100.000 đồng
Mục lục Contents
10-45 vụ mới xuất hiện, cũng như chờ đợi các
động thái mạnh mẽ hơn của Chính phủ
183-203
Tổng quan và các doanh nghiệp. M&A - Kinh nghiệm và
Trong năm 2017 - 2018, các thương vụ bài học
M&A tiếp tục tập trung nhiều vào lĩnh
vực bán lẻ, hàng tiêu dùng và bất động
sản. Ngoài ra, các lĩnh vực viễn thông,
năng lượng, hạ tầng được kỳ vọng sẽ
xuất hiện những thương vụ lớn, đóng
góp giá trị đáng kể cho hoạt động M&A
tại Việt Nam trong giai đoạn tới.

Nhiều yếu tố vĩ mô cho thấy, thị trường

159-181
mua bán và sáp nhập doanh nghiệp Đột phá với những Nhiều bài học được rút ra trong quá trình
thực hiện các thương vụ M&A. Có nhiều
(M&A) Việt Nam có nhiều cơ hội để đột
thương vụ lớn kinh nghiệm quý, kể cả thành công và
phá trong thời gian tới. Vậy đâu là những
điểm đột phá về cơ chế, chính sách, thất bại là cẩm nang cho thị trường.
nguồn hàng, cơ hội thu hút nguồn vốn
ngoại đang trực chờ đổ vào Việt Nam.
205-234
Kết nối M&A
47-157
Xu hướng thị trường

Những thương vụ M&A lớn trong nhiều

Giá trị M&A thị trường Việt Nam duy trì ở
mức trên 5 tỷ USD liên tục trong 3 năm
2015 - 2017, tuy nhiên tốc độ tăng trưởng
đã chậm lại để chờ đợi những thương
lĩnh vực đã tạo nên sự sôi động của thị
trường, tạo nên những chuyển động
tích cực đối với nhiều lĩnh vực. Năm
2016 - 2017, dự báo sẽ chứng kiến
nhiều thương vụ lớn nếu tiến trình thoái
vốn các ông lớn như Sabeco, Habeco,
Vinamilk... được tiến hành.
Danh sách 50 thương vụ M&A Việt Nam
tiêu biểu 2016 - 2017 vẽ lại toàn cảnh các
thương vụ M&A được tiến hành tại Việt
Nam, đó là dữ liệu quan trọng để các nhà
đầu tư định hình cuộc chơi của mình.

242-345
ENGLISH SECTION
 Ông NGUYỄN CHÍ DŨNG
ỦY VIÊN BAN CHẤP HÀNH TRUNG ƯƠNG ĐẢNG
BỘ TRƯỞNG BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
THƯ CHÚC MỪNG
CỦA BỘ TRƯỞNG BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Hà Nội, ngày 17 tháng 7 năm 2017
Kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng 6,17% trong quý II/2017, đưa tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế
trong nửa đầu năm lên 5,73%. Đây là tiền đề quan trọng để nền kinh tế có thể về đích kế hoạch năm 2017 với
mức tăng trưởng 6,7%.
Năm 2017 không chỉ là năm bản lề của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020, năm bắt đầu
nhiều chương trình và quyết sách quan trọng của Chính phủ nhiệm kỳ mới 2016 - 2021 với quyết tâm cải cách,
đổi mới mạnh mẽ, tạo dựng môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi..., mà còn là năm xuất hiện nhiều yếu tố
mới tác động trực tiếp tới phát triển kinh tế của Việt Nam.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang biến đổi toàn cầu sẽ đặt ra những thách thức mới nhưng cũng
sẽ mang lại cơ hội lớn để Việt Nam có thể bước lên nấc thang phát triển cao hơn. Các hiệp định thương mại tự
do mà Việt Nam đã ký kết cùng với sự phát triển tích cực mối quan hệ ngoại giao với nhiều đối tác lớn trên toàn
cầu sẽ tạo điều kiện mở rộng thị trường và đưa tới Việt Nam dòng vốn đầu tư lớn, với công nghệ tiên tiến, trình
độ quản lý hiện đại. Công cuộc cải cách của Việt Nam, đặc biệt là cải cách khu vực doanh nghiệp nhà nước, cũng
như chính sách mới về phát triển kinh tế tư nhân của Việt Nam đang được thực thi quyết liệt sẽ tạo động lực mới
cho sự phát triển của nền kinh tế.
Vào tháng 5/2017, Hội nghị Trung ương 5, khóa XII đã ban hành cùng lúc 3 nghị quyết quan trọng liên quan
đến phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước và phát triển khu
vực kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Để thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững theo hướng hiện đại, hội nhập, Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy
mạnh cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước theo hướng kiên quyết cổ phần hóa, bán vốn tại những doanh nghiệp mà
Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần, vốn góp chi phối, kể cả những doanh nghiệp đang kinh doanh có hiệu quả;
kinh tế tư nhân được phát triển ở tất cả các ngành, lĩnh vực mà pháp luật không cấm; xây dựng chính sách nhằm
tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân tham gia vào quá trình cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước thông qua việc góp
vốn, mua cổ phần; thúc đẩy liên kết theo chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp của tư nhân...
Trong bối cảnh đó, hoạt động mua bán, sáp nhập, hợp nhất doanh nghiệp (M&A) đã và đang phát triển mạnh
mẽ, hình thành nên một “làn sóng” đầu tư và dự kiến trong 5 năm từ năm 2014-2018 sẽ đạt mốc 20 tỷ USD với
sự bùng nổ hàng loạt thương vụ có giá trị lớn. Tuy nhiên, để điều kỳ vọng đó trở thành hiện thực, đang rất cần
một sự đột phá cả về tư duy, cơ chế chính sách, khung khổ pháp lý và năng lực chỉ đạo điều hành.
Các doanh nghiệp cũng cần tạo bước đột phá trong việc tạo nguồn hàng đủ sức hấp dẫn các nhà đầu tư trong
và ngoài nước.
Hoạt động M&A không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế và của doanh nghiệp,
mà còn là một kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế. Làm gì và làm thế nào để thúc đẩy hoạt động M&A
phát triển mạnh mẽ, đúng định hướng, mang lại lợi ích cho nền kinh tế… là câu hỏi lớn đang cần lời giải.
Tôi tin rằng, với chủ đề “Tìm bước đột phá/Seeking a big push”, Diễn đàn thường niên M&A Vietnam lần thứ
9 - năm 2017 do Báo Đầu tư và Công ty AVM tổ chức sẽ góp phần tìm ra lời giải cho câu hỏi đó. Diễn đàn sẽ là
nơi hội tụ trí tuệ, lòng nhiệt tâm của các chuyên gia, nhà quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp, các nhà đầu tư… để
cùng nhau trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ cơ hội, đề xuất các cơ chế chính sách vì một mục tiêu chung là tạo bước
đột phá cả về số lượng và chất lượng cho thị trường M&A.
Với niềm tin đó, thay mặt Bộ Kế hoạch và Đầu tư - cơ quan chủ quản của Báo Đầu tư, tôi xin chân thành cám
ơn sự đồng hành và đóng góp quý báu của các tổ chức, cá nhân, các chuyên gia trong và ngoài nước vào thành
công của Diễn đàn trong suốt 9 năm qua và chúc Diễn đàn năm nay thành công tốt đẹp!

NGUYỄN CHÍ DŨNG

ỦY VIÊN BAN CHẤP HÀNH TRUNG ƯƠNG ĐẢNG
BỘ TRƯỞNG BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
10 tổng quan

Thị trường M&A Việt Nam: Nhiều yếu tố vĩ mô cho thấy, thị
trường mua bán và sáp nhập
doanh nghiệp (M&A) Việt Nam có
Món ngon vẫn còn nhiều cơ hội để đột phá trong thời
gian tới. Một trong những yếu tố

ở phía trước đó chính là “món ngon vẫn còn ở

phía trước”.

Nguyên Đức

Nền tảng là kinh tế vĩ mô

“dẻo dai”
Dù nền kinh tế 2017 mới chỉ đi qua
được nửa chặng đường, song nhiều dự
báo cho thấy, xu hướng tích cực của nền
kinh tế trong nửa cuối năm nay và lan
sang cả năm 2018. Sáu tháng đầu năm,
số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết,
tăng trưởng GDP ở mức 5,73%, một kết
quả khả quan trong bối cảnh kinh tế khó
khăn hiện nay. Thậm chí, nếu tính theo
quý, với tăng trưởng GDP quý II/2017 lên
tới 6,17%, cao hơn 1,02 điểm phần trăm
so với mức tăng trưởng 5,15% của quý
I, kinh tế đang dần bứt tốc - điều chưa
từng có kể từ năm 2011 trở lại đây.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư khi báo cáo
Chính phủ mới đây cũng đã xây dựng
kịch bản tăng trưởng kinh tế 6 tháng
cuối năm, với kết quả khả quan. Đó là
tăng trưởng GDP quý III sẽ đạt 7,23%,
quý IV là 7,57%. Theo đó, GDP 9 tháng
sẽ tăng trưởng 6,29%, 6 tháng cuối năm
tăng 7,42%, còn cả năm đạt mức tăng
trưởng 6,7%. Đây chính là nền tảng quan
trọng để Bộ Kế hoạch và Đầu tư bắt đầu
bắt tay vào xây dựng Kế hoạch Phát
triển kinh tế - xã hội năm 2018, với tăng
trưởng GDP dự kiến ở mức 6,4-6,8%.
“Kinh tế Việt Nam đang chuyển biến
tích cực với triển vọng ổn định”, ông Se-
bastian Eckardt, Chuyên gia kinh tế trưởng,
quyền Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng
Thế giới (WB) tại Việt Nam nhận định và
cho rằng, kinh tế Việt Nam vẫn đang thể
hiện “sức dẻo dai” nhờ ưu thế của các
yếu tố căn bản đảm bảo tăng trưởng của
đất nước, bao gồm sức cầu trong nước và
ngành sản xuất chế tạo chế biến.
“Đà tăng trưởng vẫn được duy trì
là yếu tố thuận lợi để Việt Nam xử lý
những trở ngại có tính chất cơ cấu cho
tăng trưởng trong trung hạn, đồng thời
tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô và tạo
lập những khoảng đệm chính sách”,
ông Sebastian Eckardt nói.
Tương tự, Ngân hàng Phát triển
châu Á (ADB) cũng có cái nhìn khá lạc

quan về kinh tế Việt Nam. Theo đó, kinh
tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 6,5% trong
năm 2017 và 6,7% trong năm 2018, nhờ
sự gia tăng hoạt động trong các lĩnh vực
chế tạo, xây dựng, thương mại, ngân
hàng và du lịch.
“Kinh tế vẫn tiếp tục tăng trưởng
ổn định là nền tảng cơ bản để các nhà
đầu tư thêm tin tưởng vào tiềm năng
tăng trưởng của Việt Nam và tiếp tục bỏ
vốn đầu tư vào thị trường, trong đó có
đầu tư qua hình thức M&A”, Bộ trưởng
Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng
bình luận.
Tất nhiên, để thu hút đầu tư, nền
tảng kinh tế vĩ mô chỉ là điều kiện cần.
Điều kiện đủ là các nỗ lực của Chính phủ
trong cải thiện môi trường đầu tư, kinh
doanh, tái cơ cấu nền kinh tế và tiếp tục
hội nhập sâu rộng vào kinh tế toàn cầu.
Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình
Dương (TPP) có nguy cơ đổ bể sau tuyên
bố rút lui của Tổng thống Mỹ Donald
Trump từ đầu năm nay, song thông tin
tích cực là TPP có thể sẽ được đàm phán
trở lại, với sự dẫn dắt của Nhật Bản. Thêm
vào đó, theo ông Warrick Cleine, Chủ tịch
kiêm Tổng giám đốc KPMG tại Việt Nam
và Campuchia, không có TPP, Việt Nam
cũng không bị ảnh hưởng nhiều trong
thu hút đầu tư.
“Dù có cơ sở để thấy rằng, các lợi ích
tiềm năng từ TPP là một lý do khiến các
nhà sản xuất, đặc biệt là ngành dệt may,
đã mở rộng quy mô hoạt động tại Việt
Nam với kỳ vọng ưu đãi miễn thuế vào
Mỹ. Tuy nhiên, nhiều yếu tố khác vẫn
đang thu hút FDI đến Việt Nam, như chi
phí nhân công, sức tăng trưởng nhanh
của thị trường hàng tiêu dùng nội địa và
các hiệp định thương mại chiến lược đã
ký kết”, ông Warrick Cleine nói.
Cũng theo ông Warrick Cleine, việc
tham gia Cộng đồng Kinh tế ASEAN
hay Hiệp định Thương mại tự do Việt
Nam - EU, Việt Nam - Hàn Quốc cũng là
những yếu tố giúp Việt Nam trở thành
điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu
tư nước ngoài.
Và thực tế đã chứng minh bằng con
số 19,2 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài
đăng ký vào Việt Nam trong 6 tháng đầu
năm 2017, tăng 54,8% so với cùng kỳ
năm 2016. Trong số này, đáng lưu ý có
tới 2,24 tỷ USD được các nhà đầu tư nước
ngoài dành để góp vốn, mua cổ phần
trong các doanh nghiệp tại Việt Nam,
tăng 97,6% so với cùng kỳ. Đây chính
là số liệu cho thấy, sức hấp dẫn của thị
trường đầu tư Việt Nam nói chung, thị
trường M&A Việt Nam nói riêng.
“Dù tốc độ tăng trưởng của thị
trường M&A Việt Nam đang chậm lại,
song các nhà đầu tư nước ngoài, đặc
biệt là từ Thái Lan, Singapore, Nhật Bản
vẫn rất tích cực tham gia vào thị trường
thông qua thực hiện các thương vụ M&A
trong lĩnh vực bán lẻ, bất động sản, hàng
không, xăng dầu, tài chính - ngân hàng…
Thị trường vẫn còn rất tiềm năng, chỉ
đang chờ những cú hích để có được
bước đột phá”, ông Đặng Xuân Minh,
Trưởng nhóm Nghiên cứu của Diễn đàn
M&A Việt Nam bày tỏ quan điểm.
Món ngon còn ở phía trước
Có một điểm quan trọng khiến
Nhóm nghiên cứu của Diễn đàn M&A
tổng quan 11
Việt Nam cho rằng giá trị các thương
vụ M&A ở Việt Nam chưa được như kỳ
vọng, đó là vì tiến trình cổ phần hóa và
thoái vốn nhà nước, đặc biệt ở những
doanh nghiệp lớn còn chậm. Trong khi
đó, các nhà đầu tư nước ngoài dường
như đang nhắm đến việc mua cổ phần
trong hàng loạt doanh nghiệp lớn ở Việt
Nam, từ Vinamilk, Sabeco, Habeco đến
MobiFone…
“Điều tích cực là Sabeco, Habeco đã
được niêm yết cổ phần trên sở giao dịch
chứng khoán. Tuy nhiên, các nhà đầu
tư vẫn đánh giá là quá chậm so với kỳ
vọng”, ông Đặng Xuân Minh nói.
Có chung quan điểm, ông Phạm Văn
Thinh, Tổng giám đốc Deloitte Việt Nam,
cho rằng, để thị trường M&A Việt Nam có
thể đạt giá trị như mục tiêu, thì điều kiện
cần thiết là phải “kích nổ” các thương
vụ lớn. Theo đó, nếu hai “vụ nổ lớn” là
Sabeco và Habeco được kích hoạt trong
năm nay, thì giá trị thị trường M&A Việt
Nam sẽ đạt cao hơn kỳ vọng nhiều.
Điều đó có nghĩa rằng, món ngon
đúng là còn ở phía trước. Thị trường M&A
Việt Nam sẽ có bước đột phá nếu các
món ngon này được bày sẵn trên bàn ăn.
Thông tin tích cực, đó là rất nhiều
chính sách mới đã và sắp được Chính
phủ ban hành để thúc đẩy tái cơ cấu
doanh nghiệp nhà nước, trong đó có cổ
phần hóa và thoái vốn đầu tư, nới room
cho nhà đầu tư nước ngoài. Kế hoạch
mới nhất, đó là trong giai đoạn 2016 -
2020, sẽ hoàn thành cổ phần hóa 137
doanh nghiệp nhà nước, phấn đấu đến
hết năm 2020, Nhà nước chỉ giữ 100%
vốn tại 103 doanh nghiệp.
12 tổng quan
Kinh tế Việt Nam đang có những chuyển biến tích cực và duy trì tốc độ tăng trưởng cao so với các nước trong khu vực
Trong khi đó, cùng với việc Chính
phủ ban hành Quyết định 1001/2017/
QĐ-TTg, tên tuổi 5 doanh nghiệp mà
Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn
nhà nước (SCIC) thực hiện cổ phần hóa,
thoái vốn, 2 doanh nghiệp SCIC tiếp tục
giữ vốn, 132 doanh nghiệp thoái vốn
trong giai đoạn 2017 - 2020 đã được công
bố. Tên tuổi được làm rõ, cách làm, thời
gian và cả trách nhiệm thực hiện cũng rõ
ràng, khiến ông Đặng Quyết Tiến, Phó
cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp
(Bộ Tài chính) cho rằng, việc thoái vốn sẽ
tích cực hơn trong thời gian tới.
“Danh mục này đã tác động tới niềm
tin của các nhà đầu tư, của thị trường.
Phải nói là, thị trường đã kiên nhẫn chờ
đợi và đã kiên nhẫn đủ với các kế hoạch
thoái vốn được công bố nhiều năm qua”,
ông Tiến nói.
Bên cạnh đó, theo ông Tiến, việc quy
trình về đấu giá, các phương pháp thoái
vốn đang được hoàn thiện và sớm trình
Chính phủ, cùng với việc cho phép bán
đấu giá theo lô và chấp nhận bán dưới
giá trị vốn đầu tư, sẽ giúp tiến độ bán
vốn nhà nước được cải thiện.
Thậm chí, Thủ tướng Chính phủ
Nguyễn Xuân Phúc đã rất cương quyết
với việc hoàn thành kế hoạch cổ phần
hóa và thoái vốn trong các doanh nghiệp
nhà nước.
“Phải coi đây là nhiệm vụ chính trị
quan trọng cần tập trung chỉ đạo hoàn
thành”, Thủ tướng yêu cầu với người
đứng đầu các bộ, ngành và doanh
nghiệp nhà nước.
Và trong hai chuyến thăm thành
công tới Mỹ và Nhật Bản hồi tháng
6/2017, dù là gặp các tập đoàn hàng
đầu của Mỹ hay đông đảo các đại gia của
Nhật Bản, Thủ tướng đã luôn khẳng định
rằng, đây là thời điểm chín muồi để các
doanh nghiệp Mỹ và Nhật Bản, với những
thương hiệu, kinh nghiệm, công nghệ
và nguồn lực tài chính dồi dào tham gia
mạnh mẽ hơn nữa vào tiến trình tái cơ
cấu của nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt
trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng và cổ
phần hóa doanh nghiệp nhà nước.
Tất nhiên, kể cả là chưa nói tới việc
người đứng đầu Chính phủ kỳ vọng
các tập đoàn lớn của Mỹ và Nhật trở
thành đối tác chiến lược trong các doanh
nghiệp nhà nước lớn Việt Nam, thì hai
chuyến xúc tiến đầu tư rầm rộ tại Mỹ và
Nhật Bản vừa rồi cũng đã một lần nữa
bồi đắp niềm tin của các nhà đầu tư nước
ngoài đối với Việt Nam. Sẽ có những làn
sóng đầu tư mới đổ vào Việt Nam, qua cả
đầu tư trực tiếp và cả qua hình thức M&A.
“Các hoạt động M&A tại thị trường
Việt Nam vẫn sẽ phụ thuộc nhiều vào các
nhà đầu tư nước ngoài. Chỉ có họ mới đủ
khả năng thực hiện các thương vụ lớn.
Và theo kinh nghiệm của chúng tôi, thị
trường nào có doanh nghiệp đầu tư trực
tiếp nhiều, thì họ cũng sẽ có xu hướng
đầu tư nhiều hơn thông qua M&A”, ông
Thinh nói và cho biết, các cán bộ của
Deloitte hiện đang phải “căng như dây
đàn” để tư vấn cho các doanh nghiệp
nước ngoài trong thực hiện các thương
vụ M&A ở Việt Nam.
Đây là hình ảnh cho thấy rõ ràng về
tương lai đột phá của thị trường M&A
Việt Nam. Các món ngon như Vinamilk,
Sabeco, Habeco, Vietnam Airlines…
đang khiến nhiều nhà đầu tư nước
ngoài phát thèm!
Tìm bước đột phá
Các điều kiện cần và đủ cho thị trường
M&A phát triển đã sẵn sàng. Tuy vậy, vẫn
cần thêm những chất xúc tác để thị trường
có thể tạo bước đột phá. Một trong số
đó, theo ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng
giám đốc StoxPlus đó là các cơ chế, chính
sách, thủ tục đầu tư. Chẳng hạn, mặc dù
cơ chế hiện nay đã khá cởi mở đối với việc
nới room đối với nhà đầu tư nước ngoài,
nhưng vẫn còn nhiều thủ tục cần phải
thực hiện, kể cả với công ty đại chúng.
“Cũng còn vướng mắc nữa, đó là
ngoài yếu tố nguồn cung cho M&A từ
việc cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước
còn chậm, thì quy mô các doanh nghiệp
Việt Nam lại chưa đủ lớn để tạo sức hấp
dẫn cho M&A. Trong khi đó, nhiều doanh
nghiệp tư nhân lớn thì lại chưa sẵn sàng
để chuyển nhượng cho nhà đầu tư nước
ngoài”, ông Thuân nói.
Tương tự, ông Đặng Xuân Minh
cũng cho rằng, để M&A thực sự có bước
đột phá, thì hệ thống pháp lý và thực thi
liên quan đến đầu tư và M&A cần được
hoàn thiện và tháo gỡ các rào cản, nhất
là các vấn đề liên quan đến giới hạn sở
hữu của nhà đầu tư nước ngoài, cũng
như các vướng mắc liên quan đến thuế
cho các giao dịch M&A.
“Các doanh nghiệp Việt Nam, kể cả
là doanh nghiệp nhà nước hay tư nhân
cần minh bạch hơn về thông tin doanh
nghiệp và thông tin tài chính, để nhà đầu
tư có thể tiếp cận thông tin nhằm đưa ra
quyết định đầu tư”, ông Minh nói.
14 tổng quan
Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam
tiếp tục tăng trưởng
Ông Seck Yee Chung
Luật sư điều hành Baker & McKenzie tại Việt Nam
Điểm sáng trong khu vực
Việt Nam được đánh giá là điểm
sáng kinh tế trong khu vực châu Á - Thái
Bình Dương, hứa hẹn sự tăng trưởng
của các thương vụ M&A trong năm 2017
và 2018. Với những đặc điểm của nền
kinh tế đang phát triển nhanh, thị trường
châu Á - Thái Bình Dương nói chung và
thị trường Việt Nam nói riêng sẽ là lựa
chọn hấp dẫn đối với các nhà đầu tư
nước ngoài.
Những năm qua, Việt Nam đã có
những điều chỉnh tích cực trong hệ
thống pháp luật giúp hoạt động M&A
diễn ra thuận lợi hơn. Đặc biệt, Luật
Đầu tư và Luật Doanh nghiệp mới đã
Nhiều nhà đầu tư Nhật Bản vẫn tiếp tục quan tâm đến thị trường tài chính Việt Nam
l Châu Á - Thái Bình Dương vẫn là mục tiêu hấp dẫn đối với người mua nước
ngoài đang tìm kiếm một chỗ đứng vững chắc trong nền kinh tế có tiềm năng
tăng trưởng nhanh.
l Những ngành trọng tâm gồm công nghệ, bất động sản và bán lẻ.
l Vốn đầu tư nước ngoài từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan và các nước châu Á
khác sẽ tiếp tục tăng.
đưa ra nhiều cơ chế và hướng dẫn liên
quan đến cấp phép, chấp thuận đầu tư,
cũng như các thông số và cách tiếp cận
thị trường. Ngoài ra, giới hạn tỷ lệ sở
hữu nước ngoài trong các doanh nghiệp
niêm yết cũng được nới lỏng.
Hiệp định thương mại tự do Việt
Nam – EU (EVFTA) sẽ chính thức có hiệu
lực vào năm 2018. Theo cam kết, Hiệp
định sẽ dần dần dở bỏ hàng rào thuế
quan và công nhận cơ chế giải quyết
tranh chấp giữa nhà đầu tư và Nhà nước.
Những thay đổi này sẽ giúp Việt Nam thu
hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài
(FDI) trong tương lai. Tháng 2/2017, một
phái đoàn các công ty Đức đã đến Việt
Nam tìm hiểu tiềm năng thị trường điện
mặt trời và giới thiệu công nghệ với
các doanh nghiệp Việt Nam. Cuối năm
2016, Tập đoàn Herfurth của Bỉ đã ký
kết bản ghi nhớ với Vinalines để thành
lập trung tâm phân phối hàng hóa tại
châu Âu, nhằm tạo thuận lợi cho hoạt
động thương mại và logistics trước thềm
EVFTA.
Ngành trọng tâm
Một số ngành trọng tâm ghi nhận
những thương vụ M&A đình đám là công
nghệ thông tin, bất động sản và hàng
tiêu dùng.
Công nghệ đã trở thành một trong
những ngành có xu hướng toàn cầu
trong những năm gần đây. Vì vậy, đầu
tư vào doanh nghiệp công nghệ được
dự đoán là một phần chính trong thị
trường M&A mới nổi của Việt Nam trong
những năm tới. Hoạt động M&A trong
lĩnh vực công nghệ phản ánh làn sóng
khởi nghiệp ngày càng tăng tại Việt Nam
cũng như chứng minh cho những nỗ lực
sáng tạo để bắt kịp với thế giới số.
Nhà đầu tư nước ngoài thường có ý
định đổ vốn vào các doanh nghiệp khởi
nghiệp về công nghệ tài chính như hai
quỹ đầu tư Hàn Quốc là Korea Invesment
Partners (KIP) và Mirae Asset Venture
Investment. Tháng 4/2017, nền tảng
phân phối ứng dụng di động tại Việt
Nam Appota thông báo đã hoàn thành
việc gọi vốn từ KIP và Mirae để củng
cố vững chắc vị thế trên thị trường và
mở rộng phát triển kinh doanh lĩnh vực
quảng cáo và công nghệ tài chính.
Ngoài công nghệ, bất động sản tiếp
tục chứng kiến nhiều thương vụ có giá
trị chuyển nhượng lớn, chủ yếu là mua
lại hoặc bán các dự án bất động sản.
Năm 2016, vốn FDI vào thị trường địa
ốc Việt Nam tăng 12% so với năm 2015.
Các nhà đầu tư đến từ Nhật Bản dồn dập
“rót” vốn vào lĩnh vực bất động sản trong
nước trong những năm gần đây. Một số
báo cáo ước tính đầu tư của Nhật Bản
vào thị trường bất động sản Đông Nam Á
sẽ vượt mức 2 tỷ USD năm 2017.

Nhiều dự án FDI lớn, như Samsung đã đẩy mạnh giải ngân vốn tại Việt Nam
Cơ hội M&A cũng rộng mở trong
ngành bán lẻ và hàng tiêu dùng. Việt
Nam đang trở thành điểm đến lý tưởng
cho những gã khổng lồ bán lẻ nước
ngoài và cửa hàng tiện lợi do nhu cầu tiêu
dùng tăng trưởng mạnh trong những
năm gần đây. Bên cạnh đó, thương mại
điện tử là một xu hướng phát triển quan
trọng trong lĩnh vực bán lẻ khi nhiều giao
dịch thương mại đang chuyển từ bán
lẻ trực tiếp sang trực tuyến. Ngành bán
lẻ thương mại điện tử đạt tốc độ tăng
trưởng hằng năm khoảng 30% trong
những năm vừa qua.
Doanh nghiệp Nhật Bản tiếp tục
giữ vai trò chủ đạo trên thị
trường M&A
Việt Nam là một trong những thị
trường hàng đầu về thu hút FDI ở châu
Á - Thái Bình Dương. Xét về quốc gia
đầu tư, Nhật Bản là quốc gia dẫn đầu về
rót vốn FDI vào Việt Nam. Việt Nam và
Nhật Bản cũng đang tăng cường hợp tác
trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng.
Đầu năm 2017, ngân hàng lớn nhất Nhật
Bản Sumitomo Mitsui Trust Bank đã mua
lại 49% cổ phần của Công ty Cho thuê
tài chính trách nhiệm hữu hạn BIDV, cho
thấy niềm tin của nhà đầu tư Nhật về
điểm đến đầu tư Việt Nam.
Nhiều thương vụ M&A khác của nhà
đầu tư Nhật cũng đang được thực hiện
nhờ sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
Một nhà đầu tư Nhật Bản tiềm năng cũng
đang đàm phán mua lại 49% cổ phần
của Công ty Tài chính FE Credit (VPBank).
Mặc dù chưa công bố thông tin chi tiết,
nhưng điều này cho thấy, nhiều nhà đầu
tư Nhật Bản vẫn tiếp tục quan tâm đến
thị trường tài chính Việt Nam.
Tương tự xu hướng M&A xuyên
biên giới trong khu vực, chúng tôi kỳ
vọng thị trường Việt Nam sẽ tiếp tục
thu hút sự quan tâm và đầu tư đến từ
Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và các
nhà đầu tư châu Á khác trong nhiều lĩnh
vực như dịch vụ tài chính, bất động sản,
hàng tiêu dùng, công nghiệp và công
nghệ thông tin. Bên cạnh đó, các công
ty cũng quan tâm đến nỗ lực của Chính
phủ trong việc xây dựng khuôn khổ
pháp lý mạnh mẽ cho hoạt động đầu
tư và kinh doanh. Đã có những thay đổi
trong luật cạnh tranh và bộ luật hình
sự, do đó nhà đầu tư cần tìm kiểu kỹ về
vấn đề quản trị, cạnh tranh và tuân thủ
tại Việt Nam.
tổng quan 15
Những xu hướng chính trong
tương lai
Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến
hấp dẫn cho hoạt động M&A của nhà
đầu tư nước ngoài nhờ tập trung phát
triển kinh tế, chính trị ổn định, chi phí
lao động cạnh tranh, tầng lớp trung lưu
tăng nhanh và môi trường kinh doanh
cải thiện. Baker & McKenzie tin rằng, số
lượng các thương vụ M&A từ nhà đầu
tư nước ngoài và trong nước sẽ tiếp tục
tăng trong những năm tới.
Năm 2017, hoạt động đầu tư xuyên
biên giới từ nhà đầu tư Hàn Quốc, Nhật
Bản, Thái Lan và những nhà đầu tư
châu Á khác sẽ diễn ra sôi động tại thị
trường Việt Nam. Theo Bộ Kế hoạch và
Đầu tư, ước tính, đến ngày 20/7/2017,
các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài
đã giải ngân được 9,05 tỷ USD, tăng
5,8% so với cùng kỳ năm 2016. Một
số dự án lớn bao gồm dự án mở rộng
thêm 2,5 tỷ USD của Samsung Display
tại Bắc Ninh và Dự án Đường ống dẫn
khí Lô B - Ô Môn với tổng vốn đăng ký
1,27 tỷ USD. Ngoài ra, thoái vốn doanh
nghiệp nhà nước sẽ tiếp tục, hứa hẹn
nhiều cơ hội đầu tư mới cho nhà đầu
tư nước ngoài.
16 tổng quan
Giải mã “niềm say mê”
M&A của nhà đầu tư ngoại
77% giá trị các thương vụ mua bán và sáp nhập doanh nghiệp (M&A)
tại Việt Nam là của các nhà đầu tư ngoại. Vì sao khối ngoại lại mê M&A
tại thị trường Việt Nam đến như vậy?
Nguyên Đức
Tham vọng lớn
Một nhà đầu tư từ châu Á đang lên
kế hoạch và đã bắt đầu các thương thảo
về việc mua lại OceanBank của Việt Nam.
Con số mà nhà đầu tư này sẵn sàng bỏ ra
là 8.000 tỷ đồng và theo như lời một lãnh
đạo của Ngân hàng Nhà nước, thì họ “rất
nghiêm túc và thực lòng muốn đầu tư
vào Việt Nam”. Hiện nhà đầu tư này đang
chờ đợi sự chấp thuận của Chính phủ
Việt Nam.
Khoan nói tới chuyện mức giá mà
nhà đầu tư này dự định mua OceanBank
là “hời” hay không, tham vọng của nhà
đầu tư là khá rõ ràng: nhanh chóng “gửi”
chân vào thị trường tài chính - ngân
hàng Việt Nam, trong bối cảnh thủ tục
xin mở ngân hàng 100% vốn nước ngoài
tại Việt Nam vẫn phải trải qua nhiều thủ
tục rối rắm. Chưa kể, được cấp phép rồi
còn cả núi công việc phải thực hiện, ít
nhất là trong phát triển hệ thống.
Một câu chuyện tương tự. Cuối
tháng 3 năm nay, CJ (Hàn Quốc) đã công
bố đã mua thêm cổ phần tại Công ty Cầu
Tre để nâng tỷ lệ sở hữu lên 51,6%. Sau
đó, lại tiếp tục chi thêm 187 tỷ đồng để
mua cổ phần của Tổng công ty Thương
mại Sài Gòn (Satra) để nắm giữ tỷ lệ cổ
phần 71,6% cổ phần như hiện tại. Với
cổ phần chi phối, CJ đã đổi tên Cầu Tre
thành Công ty cổ phần Thực phẩm CJ
Cầu Tre, đồng thời điều chỉnh bổ sung
thêm một số ngành nghề kinh doanh
như chế biến rau quả, sản xuất các loại
bánh từ bột và thức ăn chế biến sẵn…
Thực ra, trước khi quyết định mua
Cầu Tre, CJ nhắm tới Vissan nhưng
thương vụ này bất thành. Việc CJ kiên trì
theo đuổi không mua Vissan thì chuyển
sang Cầu Tre đã chứng minh tham vọng
lớn của “người anh em” của Samsung
trong việc tham gia vào thị trường thực
phẩm Việt Nam, một thị trường được
đánh giá là rất nhiều tiềm năng, mà
không chỉ CJ thèm muốn. Trước đó, Dea-
sang cũng đã mua Công ty Thực phẩm
Đức Việt với giá 33 triệu USD, còn Singha
thì mua cổ phần của Masan…
Nếu không có tham vọng lớn - là mở
rộng chuỗi liên kết và phân phối trong
ngành thực phẩm ở Việt Nam, CJ đã
không chấp nhận trả 80.000 đồng mỗi
cổ phiếu trong phiên đấu giá cuối cùng
của Cầu Tre, cao hơn nhiều so với mức
giá khởi điểm 65.000 đồng.
Nếu không có tham vọng lớn, CJ
đã không liên tục tìm mọi cách để bành
trướng trên thị trường thực phẩm Việt
Nam, từ việc liên doanh với Công ty cổ
phần Đầu tư Phát triển Hoa Lâm nhằm
phát triển dịch vụ cung cấp thực phẩm
và thức ăn dinh dưỡng, mua lại cổ phần
của Công ty TNHH Thực phẩm Minh Đạt,
và liên tiếp lên kế hoạch đầu tư các nhà
máy sản xuất nông sản ở Việt Nam.
Và cũng nếu không có tham vọng
lớn ở thị trường Việt Nam, thì hơn 6
năm trước đây, CJ đã không chi 74
triệu USD để mua lại 80% cổ phần của
Megastar để giành quyền điều hành tại
hệ thống rạp chiếu phim mà sau này
được đổi tên thành CGV. 74 triệu USD
là mức giá khá cao khi đó, bởi Megastar
chỉ mới đi vào hoạt động chưa lâu, chỉ
mới có lãi và doanh thu chỉ mới đạt hơn
20 triệu USD.
Nếu nói về tham vọng lớn, còn có thực phẩm hay hàng không, xi măng…
thể kể hàng loạt thương vụ khác. Chẳng chính là lý do khiến các nhà đầu tư nước
hạn, tỷ phú Thái mua lại Metro và Big C, ngoài không ngừng dốc hầu bao vào các
các doanh nghiệp Nhật Bản là JX Nippon doanh nghiệp Việt Nam.
Oil & Energy mua lại 10% Petrolimex,
Koizumi mua lại 23% QH Plus, ANA mua Nhưng tại sao lại là M&A?
cổ phần của Vietnam Airlines... Phân tích về xu hướng M&A của các
Hoặc là các thương vụ Siam City doanh nghiệp ngoại, ông Đặng Xuân
Cement (SCC) mua lại 65% cổ phần của Minh, Trưởng nhóm Nghiên cứu của
Công ty LafargeHolcim Việt Nam, với Diễn đàn M&A Việt Nam cho rằng, những
tổng trị giá 524 triệu USD. Còn mới đây, động thái của các nhà đầu tư nước ngoài,
Tập đoàn SCG thông qua công ty con là đặc biệt là Thái Lan và Hàn Quốc cho
Công ty TNHH SCG Xi măng - Vật liệu xây thấy sự cạnh tranh trong việc tiếp cận thị
dựng cũng đã mua lại 100% vốn cổ phần trường Việt Nam.
của Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng “Họ muốn đưa các sản phẩm của
Việt Nam (VCM) tại miền Trung Việt Nam, Thái Lan và Hàn Quốc vào thị trường
với trị giá 156 triệu USD. rộng lớn 95 triệu dân của Việt. Bởi thế, đã
Tham vọng chiếm lĩnh thị trường xuất hiện xu hướng đầu tư, mua lại các
Việt Nam, bất kể là bán lẻ, xăng dầu, công ty có kênh phân phối tại thị trường

địa phương nhằm sớm chiếm lĩnh thị
trường”, ông Minh nói.
Trong khi đó, ông Phan Đức Hiếu,
Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản
lý kinh tế Trung ương (CIEM) lý giải
rằng, M&A thực chất cũng chỉ là một
phương thức đầu tư, tương tự như
hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài.
“Nhưng M&A thì nhà đầu tư có thể đầu
tư vào Việt Nam nhanh hơn, đỡ tốn thời
gian hơn so với đầu tư một dự án mới.
Họ có thể được kế thừa sẵn nhiều thứ,
bao gồm cả thủ tục đầu tư, hạ tầng nhà
máy, thị trường, hệ thống phân phối…
và quan trọng không kém là có thể
tránh được nhiều rủi ro trong quá trình
đầu tư”, ông Hiếu nói.
Thực tế, M&A dù diễn ra khá sôi
động trong các lĩnh vực bán lẻ, bất động
sản, song vẫn không ít thương vụ diễn
ra đối với các nhà máy sản xuất. Câu
chuyện liên quan đến thương vụ M&A
trong lĩnh vực xi măng là ví dụ điển
hình. Hay là các nhà đầu tư nước ngoài
mua cổ phần của Vinamilk, Dược Hậu
Giang… Thậm chí, xu hướng này ngày
càng tăng mạnh.
Minh chứng khá rõ nét, đó là theo số
liệu của Cục Đầu tư nước ngoài, 6 tháng
đầu năm nay, đã có 2.501 lượt nhà đầu tư
nước ngoài góp vốn, mua cổ phần trong
các doanh nghiệp ở Việt Nam, với tổng
giá trị góp vốn là 2,24 tỷ USD, tăng 97,6%
so với cùng kỳ 2016. Tốc độ tăng chóng
mặt này cho thấy, đầu tư thông qua góp
vốn, mua cổ phần ngày càng được các
nhà đầu tư nước ngoài coi là một kênh
hữu hiệu để sớm có mặt tại thị trường
tổng quan 17
OceanBank đang được một nhà đầu tư
châu Á lên kế hoạch mua lại
Việt Nam, thay vì vất vả qua lại làm thủ
tục đầu tư, thuê đất, xây nhà máy…
Và một điểm khá thú vị, theo ông
Hiếu, đó là càng những thị trường có
nhiều đầu tư trực tiếp vào Việt Nam, thì họ
cũng càng đầu tư lớn theo hình thức góp
vốn, mua cổ phần. Chẳng hạn, 6 tháng
đầu năm, nhà đầu tư Hàn Quốc đã chi 382
triệu USD để góp vốn, mua cổ phần trong
các doanh nghiệp Việt Nam. Con số của
nhà đầu tư Nhật Bản là 199,7 triệu USD,
Trung Quốc là 213 triệu USD, Đài Loan
215 triệu USD, Thái Lan gần 287 triệu USD,
BritishVirginIslands 230,5 triệu USD…
Theo Cục Đầu tư nước ngoài, sau khi
Luật Đầu tư 2014 có hiệu lực, với những
quy định rõ hơn, minh bạch hơn về việc
góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư
nước ngoài, xu hướng nhà đầu tư nước
18 tổng quan
Các nhà đầu tư Thái Lan rót mạnh tiền vào ngành bán lẻ Việt Nam
ngoài tham gia góp vốn, mua cổ phần
ngày càng nhiều.
Theo quy định mới, nhà đầu tư nước
ngoài không cần xin cấp giấy chứng
nhận đăng ký đầu tư khi góp vốn, mua
cổ phần, phần vốn góp trong doanh
nghiệp Việt Nam, mà chỉ cần làm các
thủ tục đăng ký với các cơ quan quản lý
nhà nước, tùy từng trường hợp góp vốn,
mua cổ phần ở doanh nghiệp Việt Nam
có hoạt động trong ngành, nghề đầu
tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối
với nhà đầu tư nước ngoài hay không.
Thủ tục đơn giản, thuận tiện, khiến ngày
càng có nhiều nhà đầu tư nước ngoài lựa
chọn đầu tư vào Việt Nam theo hình thức
góp vốn, mua cổ phần, coi đây là giải
pháp đầu tư đơn giản nhưng hiệu quả.
Thậm chí, từ tháng 11 năm ngoái,
TP.HCM còn cho phép nhà đầu tư nước
ngoài đăng ký góp vốn, mua cổ phần
thông qua mạng Internet, thủ tục rất
nhanh gọn. Có lẽ, đây cũng chính là một
trong những lý do khiến lượng nhà đầu
tư nước ngoài đổ dồn về TP.HCM để thực
hiện việc góp vốn, mua cổ phần.
Nhận định về xu hướng này, ông
Sử Ngọc Anh, Giám đốc Sở Kế hoạch và
Đầu tư TP.HCM cho rằng, thời gian gần
đây, vốn đầu tư vào TP.HCM đang có
sự chuyển dịch, từ hình thức 100% vốn
nước ngoài sang góp vốn kinh doanh.
“Điều này cho thấy, nhà đầu tư nước
ngoài đang chọn lựa hình thức đầu tư
nào mà họ thấy hợp lý, thuận lợi và hiệu
quả, mà không phải thực hiện các khâu
như làm thủ tục đầu tư, bồi thường giải
tỏa mặt bằng, xây nhà xưởng… ngay từ
đầu”, ông Sử Ngọc Anh nói.
Mừng hay lo?
Dù xu hướng M&A là tích cực, việc các
nhà đầu tư nước ngoài không ngại ngần
bỏ tiền để góp vốn, mua cổ phần là dấu
hiệu cho thấy môi trường kinh doanh và
tiềm năng tăng trưởng của Việt Nam rất
hấp dẫn. Và đây là điều đáng mừng.
Tuy nhiên, các cảnh báo vẫn đang
tiếp tục được đưa ra, và đây là điều đáng
lo, đáng lưu tâm. Đó là vẫn còn những kẽ
hở về pháp lý liên quan đến chuyện góp
vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước
ngoài. Nói đúng hơn, có thể có chuyện
có nhà đầu tư lợi dụng sự thông thoáng
trong chính sách pháp luật của Việt Nam
để trục lợi.
Chẳng hạn, trước đây, TP. Đà Nẵng
đã lên tiếng cảnh báo việc một số nhà
đầu tư nước ngoài lợi dụng kẽ hở trong
cơ chế góp vốn, mua cổ phần của các
doanh nghiệp Việt Nam để cùng sở hữu
đất tại Đà Nẵng.
Còn hiện tại, nỗi lo đang hướng về
các nhà đầu tư Trung Quốc. Hiện tại,
nhiều nhà đầu tư Trung Quốc đã chi
bộn tiền để giành quyền sở hữu nhiều
doanh nghiệp lớn trên thế giới, đặc
biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Chẳng
hạn, Tập đoàn hóa chất quốc doanh
Chem China cách đây chưa lâu đã hoàn
tất thương vụ trị giá 44 tỷ USD mua
lại công ty sản xuất thuốc trừ sâu và
hạt giống khổng lồ Syngenta của Thụy
Sỹ. Đây là vụ thâu tóm ở nước ngoài
lớn nhất từ trước đến nay của doanh
nghiệp Trung Quốc.
Tương tự, Công ty hóa chất Dow
Chemical của Mỹ cũng đã tuyên bố rằng
một quỹ đầu tư nông nghiệp có sự hậu
thuẫn của Chính phủ Trung Quốc sẽ trả
1,1 tỷ USD để thâu tóm mảng hạt giống
ngô và nghiên cứu nông nghiệp của
công ty này ở Brazil.
Theo dữ liệu của công ty nghiên
cứu Dealogic, trong vòng một thập kỷ
qua, các công ty Trung Quốc đã chi tổng
cộng 91 tỷ USD để mua lại gần 300 công
ty nước ngoài trong các lĩnh vực nông
nghiệp, hóa chất và thực phẩm.
Còn tại Việt Nam, xu hướng các
doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư
thông qua hình thức đầu tư trực tiếp
và cả góp vốn, mua cổ phần cũng ngày
một rõ nét hơn. Đầu năm nay, thậm chí
dư luận còn lên tiếng cảnh báo về xu
hướng này. Tình hình đã giảm nhiệt sau
khi các khoản đầu tư lớn của nhà đầu
tư Hàn Quốc và Nhật Bản được công
bố. Tuy nhiên 6 tháng qua, các nhà đầu
tư Trung Quốc đã cam kết đầu tư 1,42
tỷ USD tại Việt Nam, trong đó riêng qua
góp vốn, mua cổ phần là 372 lượt, với
213,7 triệu USD.
Những toan tính của các nhà đầu tư
Trung Quốc từ lâu đã bị nhiều nước trên
thế giới cảnh báo, dè chừng, thậm chí
còn bị tẩy chay do lo ngại mục đích thâu
tóm doanh nghiệp nước ngoài của nhà
đầu tư nước này.
Việt Nam, dù không kỳ thị các
khoản đầu tư từ Trung Quốc, song cũng
không thể ngó lơ các toan tính của nhà
đầu tư Trung Quốc. Tất nhiên, bao gồm
cả toan tính thâu tóm doanh nghiệp
Việt, thị trường Việt của các nhà đầu tư
nước ngoài nói chung, chứ không chỉ
của nhà đầu tư Trung Quốc. Và đây là
điều đáng lo!
20 tổng quan
Chuyển động chính sách thu hút nguồn
vốn ngoại trên TTCK
Tính đến tháng 6/2017, trong số 1.789.757 tài khoản của nhà đầu tư, có gần 20.600 tài khoản của nhà đầu tư
nước ngoài, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2016. Nếu những “điểm nghẽn” chính sách sớm được tháo gỡ, dự
báo số lượng nhà đầu tư nước ngoài chọn thị trường chứng khoán Việt Nam làm điểm đến sẽ còn tăng mạnh.
Phạm Thị Hằng Nga
Vụ Phát triển thị trường,
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
Chuyển động chính sách…
Kể từ khi thành lập thị trường chứng
khoán (TTCK) Việt Nam, cơ quan quản lý
luôn quan tâm đến việc cải thiện cơ chế
chính sách theo hướng ngày một cởi mở
hơn đối với sự tham gia của nhà đầu tư
nước ngoài. Các quy định liên quan đến
sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài
trên TTCK đã có nhiều thay đổi. Quá
trình này được nhiều chuyên gia trong
nước và quốc tế đánh giá là khá nhanh
và cởi mở.
Dòng vốn nước ngoài rất quan
trọng đối với quá trình phát triển TTCK
Việt Nam, vì thế việc mở cửa thị trường
là điều tất yếu. Nếu như giới hạn sở
hữu nước ngoài tại các công ty niêm
yết từ những ngày đầu chỉ ở mức 20%
(theo Quyết định số 139/1999/QĐ-TTg
ngày 10/6/1999), đã tăng lên 30% (theo
Quyết định số 146/2003/QĐ-TTg về tỷ
lệ tham gia của bên nước ngoài vào
TTCK Việt Nam) và 49% (theo Quyết định
số 238/2005/QĐ-TTg và Quyết định số
55/2009/QĐ-TTg).
Hiện nay, với quy định tại Nghị định
số 60/2015/NĐ-CP (Nghị định 60) ngày
26/6/2015 của Chính phủ sửa đổi, bổ
sung một số điều của Nghị định 58/2012/
NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi
hành một số điều của Luật Chứng khoán
và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của
Luật Chứng khoán, công ty đại chúng
có thể nâng sở hữu nước ngoài lên tối
đa 100% nếu công ty không hoạt động
trong ngành, nghề kinh doanh hạn chế
đối với nhà đầu tư nước ngoài. Đây được
coi là chính sách đột phá trong mở cửa
thị trường cho nhà đầu tư nước ngoài,
phù hợp với thông lệ quốc tế về việc
quy định sở hữu nước ngoài căn cứ trên
ngành nghề kinh doanh.
Mặt khác, thủ tục thông báo tỷ lệ sở
hữu nước ngoài của công ty đại chúng
cũng đã được quy định cụ thể tại Thông
tư 123/2015/TT-BTC ngày 18/8/2015
của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn
hoạt động đầu tư nước ngoài trên TTCK
Việt Nam theo hướng đơn giản: Trên cơ
sở công ty tự tra cứu ngành nghề kinh
doanh trên cổng thông tin điện tử về đầu
tư nước ngoài (http://dautunuocngoai.
gov.vn), công ty gửi Thông báo về tỷ lệ
sở hữu nước ngoài tối đa đến Ủy ban
Chứng khoán Nhà nước (UBCK). Về cơ
bản, các hồ sơ được xử lý nhanh, đảm
bảo quyền lợi cho doanh nghiệp và nhà
đầu tư.
Đối với các tổ chức kinh doanh
chứng khoán, tỷ lệ góp vốn tối đa của
tổ chức kinh doanh chứng khoán nước
ngoài trong công ty chứng khoán,
công ty quản lý quỹ tăng từ mức 30%
(theo Quyết định số 139/1999/QĐ-
TTg) lên 49% vốn điều lệ (Quyết định
số 146/2003/QĐ-TTg). Hiện nay, cũng
theo quy định tại Nghị định 60, nhà đầu
tư nước ngoài có thể nâng sở hữu đến
100% vốn điều lệ của một tổ chức kinh
doanh chứng khoán. Đây là hướng mở
nhằm mục tiêu tái cấu trúc khối tổ chức
trung gian trên thị trường, tăng cường
năng lực tài chính và tình hình quản trị
công ty của các công ty này.
Bên cạnh đó, Nghị định 60 cũng cho
phép nhà đầu tư nước ngoài được đầu
tư không hạn chế vào trái phiếu chính
phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh,
trái phiếu chính quyền địa phương, trái
phiếu doanh nghiệp; chứng chỉ quỹ đầu
tư chứng khoán, cổ phiếu của công ty
đầu tư chứng khoán, cổ phiếu không có
quyền biểu quyết của công ty đại chúng,
chứng khoán phái sinh, chứng chỉ lưu ký,
trừ trường hợp điều lệ của tổ chức phát
hành có quy định khác.
Có thể nói, các quy định trên đã tháo
gỡ một phần về dòng vốn đầu tư ngoại
cho các công ty đại chúng, tổ chức kinh
doanh chứng khoán; ghi nhận những nỗ
lực của cơ quan quản lý trong việc cải
cách nền tảng pháp lý nhằm khơi thông
dòng vốn đầu tư tham gia thị trường,
nhất là vốn đầu tư nước ngoài. Đây cũng
được đánh giá là bước tiến quan trọng
về nhận thức trong tư duy điều hành thị
trường theo hướng cởi mở, hướng tới
các thông lệ quốc tế. Thực tế, trong số
các doanh nghiệp thực hiện mở room
theo quy định của Nghị định 60 có nhiều
doanh nghiệp lớn rất thu hút sự quan
tâm của nhà đầu tư nước ngoài như
trường hợp cổ phiếu VNM của CTCP Sữa
Việt Nam, hay cổ phiếu DMC của CTCP
Xuất nhập khẩu Y tế Domesco... Từ đó
tạo niềm tin cho nhà đầu tư nước ngoài
về cam kết mở cửa, hội nhập kinh tế của
Việt Nam và thu hút nhiều hơn sự tham
gia của khối ngoại tham gia TTCK.
...Và những bước tiến trên
thực tế
Từ những ngày đầu chỉ với 2 công
ty niêm yết với mức vốn 270 tỷ đồng,
hiện nay TTCK Việt Nam đã có hơn 700
công ty niêm yết, hơn 500 công ty đăng
ký giao dịch cổ phiếu, với vốn hóa thị
trường đạt 2.539,7 nghìn tỷ đồng, tương
đương 56,4% GDP. Tổng mức huy động
trên TTCK trong 6 tháng đầu năm 2017
thông qua phát hành cổ phiếu (cả phát
hành riêng lẻ), đấu giá cổ phần hóa
và đấu thầu trái phiếu chính phủ đạt
152.000 tỷ đồng. Quy mô giao dịch bình
quân phiên đạt hơn 12.563 tỷ đồng, tăng
32,5% so với năm trước. Giai đoạn 2014
- 2016, mức thanh khoản của TTCK Việt
Nam duy trì ở mức 42 - 54% trên tổng
giá trị vốn hóa thị trường, so với mức
bình quân 38% (2015) của các sở GDCK
ASEAN. Những con số này cho thấy,
TTCK ngày càng có vai trò quan trọng và
góp phần định hình cấu trúc hệ thống
tài chính hiện đại theo thông lệ các thị
trường phát triển, qua đó bảo đảm sự ổn
định, bền vững của hệ thống tài chính.
Cùng với sự phát triển thị trường,
tính minh bạch của các công ty niêm yết
đã có sự cải thiện đáng kể, các doanh
nghiệp đã bước đầu chú trọng đến vấn

Sự xuất hiện của các doanh nghiệp như Sabeco giúp tăng chất lượng hàng hóa cho thị trường chứng khoán
đề quản trị công ty, phát triển bền vững,
một số doanh nghiệp công bố thông tin
bằng cả tiếng Anh song song với tiếng
Việt. Tình hình sản xuất - kinh doanh của
doanh nghiệp tiếp tục được cải thiện.
Trong quý I/2017, các chỉ tiêu doanh
thu, lợi nhuận và chỉ tiêu sinh lời của
doanh nghiệp niêm yết đều tăng so với
cùng kỳ năm trước, cụ thể: 88,2% doanh
nghiệp niêm yết hoạt động có lãi với
tổng doanh thu tăng 14,1%, lợi nhuận
sau thuế tăng 31,6%, các chỉ số ROA,
ROE tăng trưởng nhẹ.
Chính những yếu tố này là động
lực góp phần thu hút vốn đầu tư nước
ngoài. Tính đến tháng 6/2017, trong số
1.789.757 tài khoản của nhà đầu tư có
gần 20.600 tài khoản của nhà đầu tư
nước ngoài, tăng 12% so với cùng kỳ
năm 2016. Trong năm 2017, vốn đầu tư
gián tiếp nước ngoài tiếp tục vào ròng.
Giá trị danh mục của nhà đầu tư nước
ngoài đến cuối tháng 6/2017 đạt trên
22 tỷ USD, tăng 28% so với cuối năm
2016. Từ đầu năm đến nay, nhà đầu tư
nước ngoài mua ròng 10.272 tỷ đồng cổ
phiếu, chứng chỉ quỹ và 16.000 tỷ đồng
trái phiếu (giá trị mua vào tương đương
104.135 tỷ đồng so với bán ra 78.000 tỷ
đồng). Điều này cho thấy TTCK Việt Nam
ngày càng được nhà đầu tư nước ngoài
quan tâm.
Trong 20 năm thành lập và phát
triển của TTCK, số liệu cho thấy mức độ
tham gia của khối ngoại tương đối lớn và
ổn định, thể hiện qua dòng tiền và giá trị
nắm giữ của khối ngoại trên TTCK Việt
Nam (tỷ lệ nắm giữ của khối ngoại trong
các năm gần đây trên TTCK Việt Nam
đạt trung bình khoảng 20%). Giá trị mua
ròng gần đây của khối ngoại cũng cho
thấy nhà đầu tư nước ngoài ngày càng
quan tâm hơn đến thị trường Việt Nam
do mức độ tăng trưởng tốt của nền kinh
tế và TTCK. Đây là yếu tố mấu chốt đưa
Việt Nam vào trong tầm ngắm của nhiều
tổng quan 21
quỹ đầu tư quốc tế, trong đó có nhiều
quỹ có quy mô vốn hàng trăm tỷ USD.
Thời gian tới, các yếu tố vĩ mô trong
nước như tăng trưởng tín dụng tốt, quá
trình cải cách nợ xấu diễn ra mạnh mẽ;
Chính phủ quyết tâm đẩy mạnh quá trình
thoái vốn nhà nước, cổ phần hóa doanh
nghiệp nhà nước, tăng tỷ lệ sở hữu nước
ngoài; cùng việc đa dạng hóa sản phẩm
(chứng khoán phái sinh, chứng quyền có
bảo đảm...), tăng chất lượng hàng hóa và
quyết tâm nâng hạng TTCK Việt Nam lên
thị trường mới nổi sẽ là những động lực
phát triển quan trọng, góp phần thu hút
vốn đầu tư nước ngoài.
Những nút thắt cần được
tháo gỡ
Mặc dù Nghị định 60 cho phép
các doanh nghiệp hoạt động trong các
ngành nghề không thuộc ngành nghề
kinh doanh có điều kiện bị hạn chế tỷ
lệ sở hữu nước ngoài được nâng tỷ lệ sở
22 tổng quan
Vốn hóa thị trường chứng khoán
hiện tương đương 56,4% GDP
hữu lên tối đa 100%, tuy nhiên, thực tiễn
triển khai đến nay mới có 20 công ty
chính thức được nâng tỷ lệ sở hữu nước
ngoài (19 công ty nâng sở hữu nước
ngoài lên 100% và 1 công ty nâng sở
hữu nước ngoài lên 70%). Thậm chí, có
nhiều trường hợp doanh nghiệp không
bị giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài
nhưng tự ấn định một tỷ lệ sở hữu nước
ngoài nhỏ hơn luật định (một số công
ty còn xin giảm tỷ lệ sở hữu nước ngoài
xuống dưới 15% như CVT, NTW…). Con
số này cho thấy, chính sách tăng tỷ lệ sở
hữu nước ngoài còn chưa tác động sâu
rộng đến các công ty đại chúng. Ngoài
nguyên nhân chủ quan do bản thân
cổ đông doanh nghiệp không muốn
chuyển nhượng cổ phần thì việc các
doanh nghiệp “chưa mặn mà” với chính
sách nới room còn xuất phát từ các
nguyên nhân như:
Thứ nhất, hiện đa số các công ty đại
chúng ðãng ký rất nhiều ngành nghề
kinh doanh, trong đó có những ngành
nghề kinh doanh có điều kiện mà pháp
luật chuyên ngành chưa quy định tỷ lệ
sở hữu nước ngoài thì tỷ lệ sở hữu nước
ngoài tối đa được áp dụng là 49%. Ðể
nới room, doanh nghiệp phải xin bỏ các
ngành nghề kinh doanh này và điều này
là rất khó cho doanh nghiệp khi đó lại là
ngành kinh doanh chính.
Thứ hai, khi trở thành tổ chức có
trên 51% vốn nước ngoài, theo quy
định tại Luật Ðầu tý nãm 2014, doanh
nghiệp bị đối xử như nhà đầu tư nước
ngoài khi đầu tư thành lập tổ chức kinh
tế; đầu tư góp vốn, mua cổ phần, phần
vốn góp của tổ chức kinh tế; đầu tư
theo hợp đồng BCC. Chính hạn chế này
khiến doanh nghiệp “cân nhắc” giữa
lợi ích của việc nới room với các hạn
chế mà họ phải chịu khi trở thành nhà
đầu tư nước ngoài, nhất là với các công
ty niêm yết/đăng ký giao dịch thì tỷ lệ

sở hữu nước ngoài tại công ty thường
xuyên thay ðổi.
Để bảo đảm mở cửa thị trường, đẩy
mạnh tiến trình hội nhập quốc tế trong
lĩnh vực chứng khoán và TTCK, Bộ Tài
chính - UBCK đang lập hồ sơ đề nghị xây
dựng Luật Chứng khoán (sửa đổi) trong
đó có chính sách thu hút đầu tư nước
ngoài thông qua tỷ lệ sở hữu nước ngoài
của các công ty đại chúng trên TTCK
Việt Nam. Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật
Chứng khoán (sửa đổi) đã được đăng tải
trên Cổng thông tin điện tử của UBCK,
Cổng Thông tin điện tử Bộ Tài chính
và Cổng Thông tin điện tử Chính phủ
Bên cạnh việc tăng về “số” hàng hóa trên thị
trường, việc cải thiện về “chất” là điều đặc biệt
quan trọng đối với nhà đầu tư nước ngoài
để lấy ý kiến tổ chức, cá nhân theo quy
định của Luật Ban hành văn bản quy
phạm pháp luật. Trên cơ sở lấy ý kiến
của các Bộ, ngành liên quan về tỷ lệ sở
hữu nước ngoài trong các ngành nghề
kinh doanh có điều kiện, UBCK sẽ xem
xét để xây dựng Dự thảo Luật Chứng
khoán (sửa đổi) để trình Quốc hội xem
xét, quyết định.
Tuy nhiên, để giải quyết triệt để
những vướng mắc trong vấn đề sở hữu
nước ngoài trên TTCK hiện nay cần sự
phối hợp đồng bộ từ phía các Bộ, ngành
liên quan. Cụ thể: Các bộ chuyên ngành
cần chủ động rà soát các điều kiện đầu
tư kinh doanh đối với nhà đầu tư nước
ngoài, quy định rõ ràng về tỷ lệ sở hữu
nước ngoài trong từng ngành nghề
đó. Rà soát, giảm thiểu giảm thiểu các
ngành nghề kinh doanh có điều kiện
áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài,
cũng như các hạn chế không cần thiết
đối với nhà đầu tư nước ngoài trong các
ngành nghề kinh doanh; quy định rõ
cách ứng xử đối với các doanh nghiệp
Việt Nam có trên 51% vốn nước ngoài;
từ đó tạo môi trường đầu tư kinh doanh
thông thoáng, bình đẳng giữa nhà đầu
tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài.
Ngoài ra, bên cạnh việc hoàn thiện
văn bản pháp luật, để thu hút nguồn lực
trong và ngoài nước trong bối cảnh hội
nhập và cạnh tranh với các thị trường
khu vực, giúp TTCK trở thành kênh huy
động vốn trung và dài hạn quan trọng
cho nền kinh tế, cơ quan quản lý cần tập
trung vào các vấn đề lớn như sau:
- Tăng quy mô và tính thanh khoản
của thị trường thông qua các giải pháp
thúc đẩy cổ phần hóa gắn với niêm yết
và đăng ký giao dịch trên TTCK, đồng
thời có giải pháp giảm tỷ trọng các cổ
phiếu có tỷ lệ free-float thấp. Ngoài ra,
công tác cổ phần hóa cần được đẩy
nhanh và minh bạch hơn, vì nhà đầu tư
nước ngoài rất quan tâm đến hoạt động
này do họ thường có kinh nghiệm đầu tư
thành công vào hoạt động tư nhân hóa
tại các quốc gia đang phát triển.
- Bên cạnh việc tăng về “số” hàng
hóa trên thị trường, việc cải thiện về
“chất” là điều đặc biệt quan trọng đối với
tổng quan 23
nhà đầu tư nước ngoài. Theo đó, cần có
các giải pháp tái cơ cấu cơ sở hàng hóa
trên TTCK; nâng cao điều kiện niêm yết,
tiêu chí của công ty đại chúng; nâng cao
tính minh bạch công khai của các doanh
nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch;
nâng cao chất lượng Báo cáo tài chính
và chuẩn mực kiểm toán, có lộ trình áp
dụng chuẩn mực quốc tế về kiểm toán
và Báo cáo tài chính...
- Phát triển các sản phẩm mới phù
hợp với nhu cầu đa dạng của nhà đầu
tư: Trong thời gian tới, bên cạnh việc đưa
vào vận hành thị trường chứng khoán
phái sinh, cần tiếp tục nghiên cứu để
triển khai các sản phẩm mới như chứng
quyền có bảo đảm, quyền chọn chỉ số,
trái phiếu và cổ phiếu, các sản phẩm
liên kết đầu tư, sản phẩm cơ cấu, trên
cổ phiếu...
- Tái cơ cấu cơ sở nhà đầu tư trên
TTCK, phát triển và đa dạng hóa cơ sở
nhà đầu tư, cải thiện chất lượng cầu đầu
tư nhằm hướng tới cầu đầu tư bền vững
- Tái cơ cấu hệ thống các tổ chức
trung gian trên TTCK: Thực hiện các giải
pháp nâng cao chất lượng quản trị hoạt
động, quản trị rủi ro; năng lực tài chính
và chất lượng cung cấp dịch vụ của các
tổ chức trung gian trên TTCK.
- Hợp nhất hai Sở GDCK, thiết lập
chỉ số chuẩn chung cho toàn thị trường,
tăng tính minh bạch, hấp dẫn nhà đầu tư
trong và ngoài nước.
- Ngoài ra, cần có cơ chế tiền tệ thông
thoáng hơn cho nhà đầu tư nước ngoài,
bởi lẽ hiện nay tại Việt Nam nhà đầu tư
nước ngoài không có cơ chế phòng ngừa
rủi ro tỷ giá, quy trình chuyển đổi ngoại
tệ còn chậm, ảnh hưởng đến quá trình
tái cơ cấu danh mục đầu tư của họ (ví dụ
một nhà đầu tư Nhật Bản phải mất từ 2-3
ngày mới có thể chuyển đổi tiền Đồng
thành tiền Yên, trong khi họ chỉ mất 1
ngày tại Trung Quốc để chuyển đổi từ Tệ
sang Yên)...
Những biện pháp này cũng chính là
động lực để giúp nâng hạng TTCK Việt
Nam từ thị trường cận biên (Frontier
Market) lên thị trường mới nổi (Emerging
Market), nhằm thu hút hơn nữa sự tham
gia của nhà đầu tư nước ngoài trên TTCK.
24 tổng quan
Thời điểm vàng để thoái vốn
Thị trường Việt Nam cần một cú hích
mới, thúc đẩy dòng vốn nước ngoài để
tiêu thụ hết lượng vốn mà các doanh
nghiệp nhà nước đang chào bán. Bên
cạnh đó, cũng có những lĩnh vực mới sẽ
hé lộ các thương vụ M&A tại Việt Nam
trong thời gian tới. Ông Trần Vinh Dự,
Phó tổng giám đốc phụ trách tư vấn
M&A của Ernst and Young Việt Nam trao
đổi về vấn đề này. Anh Hoa thực hiện.
Việt Nam vẫn trong top đầu về làm. Năm nay sẽ là năm trọng điểm liên
sức hấp dẫn quan đến việc thoái vốn khỏi các doanh
Tâm lý các nhà đầu tư nước ngoài đang nghiệp nhà nước lớn. Về chuyện này,
không tốt vì cú sốc Brexit đã gây ra các quan trọng nhất là sự minh bạch, chặt
tác động liên hoàn trên thị trường, Mỹ chẽ và hợp lý về mặt quy trình thoái vốn
rút khỏi TPP… Điều này có ảnh hưởng và việc mở rộng các tiêu chí để nhiều nhà
tới sự thăng hoa của thị trường M&A đầu tư quốc tế có thể tham gia.
Việt Nam không, thưa ông? Nếu chúng ta muốn bán giá tốt thì
Thị trường M&A Việt Nam vẫn đang phải có nhiều người mua và có đủ thời
ở giai đoạn rất năng động. Từ phía người gian cho họ cân nhắc, quyết định. Các
mua, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn kỳ công ty quốc tế lớn không thể quyết
vọng rất cao vào giai đoạn tới của Việt trong một vài tuần hay một tháng. Nếu
Nam. Đặt trong tương quan với các nền chúng ta “bóp” về mặt quy trình, thì phần
kinh tế khác của ASEAN thì chúng ta lớn nhà đầu tư sẽ bỏ cuộc từ vòng ngoài.
đang trong top dẫn đầu về độ hấp dẫn Điều này không có lợi cho Nhà nước nếu
đối với các nhà đầu tư nước ngoài. muốn đặt mục tiêu bán giá cao.
Từ phía người bán, thời điểm này kết Với các doanh nghiệp tư nhân Việt
hợp cả 3 nhóm yếu tố: Nhà nước thoái Nam, quả bóng M&A chủ yếu nằm trong
vốn khỏi rất nhiều doanh nghiệp lớn và chân họ. Đối với các doanh nghiệp lớn đã
một số trong nhóm này là các mục tiêu từng kinh qua việc chào bán cho đối tác
rất hấp dẫn của các nhà đầu tư chiến chiến lược, việc này khá rõ ràng. Nhưng
lược nước ngoài; doanh nghiệp tư nhân đối với các doanh nghiệp lần đầu tham
Việt Nam trong giai đoạn năng động tìm gia thị trường này (số lượng rất đông), họ
kiếm vốn đầu tư để mở rộng, tận dụng cần phải hiểu ngôn ngữ của M&A khác
thời cơ thị trường đang tốt và giá bán với ngôn ngữ của quản trị.
cao; đến chu kỳ thoái vốn của nhiều nhà Để tìm được đối tác thích hợp và
đầu tư nước ngoài tham gia thị trường đàm phán được giá tốt, họ cần có một
này trong giai đoạn trước và sau năm giai đoạn chuẩn bị, nhiều khi bao gồm
2010 (giai đoạn khủng hoảng, giá mua tái cơ cấu cơ bản về nhiều mặt - cơ cấu sở
thấp), vì vậy đây là thời điểm vàng để hữu, cơ cấu ngành nghề, cơ cấu tổ chức
họ thoái vốn và hiện thực hóa lợi nhuận. - báo cáo, hệ thống tài chính - kế toán…
Không làm được việc này, thì việc chào
Thị trường Việt Nam đang cần một cú bán không khác gì sử dụng một ngôn
hích mới để tiêu thụ hết lượng vốn mà ngữ khác mà người mua không thể hiểu
các doanh nghiệp nhà nước đang chào được và sẽ không mua.
bán, đồng thời đẩy thị trường M&A Đáng tiếc là nhiều doanh nghiệp
vượt ngưỡng 5 tỷ USD. Theo ông, cú Việt không thấy được sự cần thiết này.
hích cần thiết nhất ở đây là gì? Nhiều chủ doanh nghiệp đặt ra bài toán
Tôi nghĩ chúng ta đang trong giai ngược là, anh cứ đem tiền vào, rồi tôi với
đoạn rất thuận lợi để thị trường M&A anh cùng bàn, sửa gì, tái cơ cấu gì thì sẽ
phát triển. Còn muốn đẩy nhanh và mạnh làm sau, chưa có tiền thì tôi sẽ không
hơn thị trường này thì có nhiều thứ để làm. Cách đặt vấn đề này hoàn toàn xa
lạ với thị trường vốn và thường dẫn đến
thất bại.
Với thị trường khó đoán như năm nay,
các doanh nghiệp cần có sự linh hoạt
trong chiến lược M&A?
Tôi cho rằng, đây là thời điểm vàng.
Các doanh nghiệp Việt Nam nên tận
dụng để tăng năng lực tài chính cho
mình. Sự thăng giáng của thị trường tài
chính có tính chu kỳ rõ ràng và khi thời
điểm vàng này qua đi, có lẽ phải mất từ
5 đến 7 năm nữa nó mới lại quay lại. Do
đó, đừng chần trừ và đừng quá “tham”.
Hé lộ lĩnh vực M&A mới
Sau nhiều năm chờ đợi, thị trường
quang điện vừa đón nhận một tin quan
trọng, Thủ tướng ban hành Quyết định
số 11/2017/QĐ-TTg về cơ chế khuyến
khích phát triển các dự án điện mặt trời
tại Việt Nam. Nhiều nhà đầu tư trong
và ngoài nước đã mạnh bạo rót hàng tỷ
USD vào lĩnh vực này. Vậy cơ hội M&A
trong lĩnh vực này như thế nào?
Có nhiều lý do để các nhà đầu tư
quan tâm đến lĩnh vực năng lượng tái tạo
(renewable energy) trong giai đoạn này:
Thứ nhất, theo lộ trình cải tổ thị
trường điện của Chính phủ, chỉ còn mấy
năm nữa là lĩnh vực này sẽ không còn
tồn tại tình trạng “thị trường một người
mua” (cụ thể là EVN) như hiện nay. Giá
điện vì thế sẽ dần dần vận hành theo
cơ chế thị trường. Sân chơi ngành điện
sẽ rộng hơn và giá điện được dự đoán
sẽ tăng lên trong tương lai để phản ánh
đúng quy luật cung - cầu.
Thứ hai, với điện mặt trời, Chính
phủ vừa chính thức ban hành nghị định
về giá điện mà EVN sẽ mua từ các dự án

điện mặt trời. Đã nhiều năm, các nhà đầu
tư không thể đầu tư vì nếu có làm dự án
thì cũng không bán điện được cho EVN
do không có hướng dẫn của Chính phủ
về giá điện. Tới nay, sau khi nghị định
này được công bố, EVN có thể ký các hợp
đồng mua điện với các dự án điện mặt
trời, tạo đầu ra cho các dự án này, qua đó
khai thông nút thắt tồn tại bấy lâu trong
lĩnh vực điện mặt trời.
Cuối cùng, những năm gần đây, đã có
sự tiến bộ rất nhanh về công nghệ sản xuất
thiết bị trong lĩnh vực điện mặt trời. Hiệu
suất của thiết bị ngày càng tốt lên, đi kèm
với đó là chi phí sản xuất lại giảm rất mạnh.
Điều này khiến lĩnh vực điện mặt trời nếu
trước đây chỉ để “làm cảnh”, thì nay đã thực
sự trở thành lĩnh vực có khả năng sinh lời
cao và bền vững cho các nhà đầu tư.
Hiện E&Y đã tiếp xúc, tư vấn nhà đầu
tư nào quan tâm tới M&A lĩnh vực
này chưa?
Chúng tôi đã và đang làm việc với
nhiều nhà đầu tư trong lĩnh vực này đến
từ nhiều quốc gia khác nhau, bao gồm
cả Bắc Mỹ, châu Á, cũng như Tây Âu. Các
nhà đầu tư đều có điểm chung. Đó là, các
dự án phải nằm tại các địa bàn có mức độ
bức xạ mặt trời cao nhất. Miền Bắc Việt
Nam không có lợi thế về điểm này nên
hầu như không được quan tâm. Chủ yếu
các dự án nằm ở miền Nam Trung Bộ, Tây
Nguyên và Nam Bộ.
Thứ nữa là các dự án sạch. Họ quan
tâm đến các dự án mà tình trạng pháp
lý đã rõ ràng. Nhiều dự án mà chúng tôi
tìm hiểu vẫn trong tình trạng rất sơ khai,
nằm trên giấy, mà cũng chỉ ở dạng chủ
trương sơ bộ, vì thế không thể thu hút
được vốn đầu tư.
Đặc biệt, để có một thương vụ
M&A thành công, họ phải tìm được đối
tác trong nước đủ tin cậy. Điều này rất
quan trọng vì các nhà đầu tư nước ngoài
đều hiểu vai trò quan trọng của đối tác
địa phương trong lĩnh vực này. Những
doanh nghiệp trong nước đã từng hoạt
động trong ngành điện, đặc biệt là
có các dự án đã đấu nối và phát điện,
tổng quan 25
thường được ưa chuộng hơn vì được coi
là có kinh nghiệm và mạng lưới quan
hệ rộng trong ngành so với các doanh
nghiệp mới vào ngành.
Ngoài ra, vì là các thương vụ đầu tư,
việc soát xét về tài chính và pháp lý là
điều các nhà đầu tư luôn phải làm. Vì thế,
họ chuộng các công ty có sự minh bạch,
rõ ràng cả về sổ sách, cũng như quy trình
quản lý, vận hành.
Trong cuộc chơi này, để thành công thì
Chính phủ, nhà đầu tư cần toan tính gì?
Từ phía Nhà nước, tôi nghĩ vấn đề
quan trọng nhất là giữ đúng lộ trình cải
tổ ngành điện mà Chính phủ đã công bố
từ nhiều năm nay. Nếu không thể thực
hiện đúng được lộ trình thì cũng cần
phải công bố trước một cách rõ ràng các
thay đổi cả về mốc thời gian, cũng như
nội dung điều chỉnh.
Điều này là nhằm tạo sự minh bạch
về cơ chế quản lý, để các nhà đầu tư tham
gia lĩnh vực này có thể chủ động về kế
hoạch kinh doanh, đầu tư. Không ai muốn
kinh doanh trong một môi trường mà các
quy định về quản lý không đủ minh bạch,
cam kết của Chính phủ không đáng tin,
hoặc có thể có những thay đổi về chính
sách quá bất thường, giật cục.
Từ phía nhà đầu tư, điểm quan trọng
nhất có lẽ là thời điểm. Tôi nghĩ giai đoạn
hiện nay là thời điểm tốt. Vấn đề thứ hai
là cấu trúc tài chính, điều này đặc biệt
quan trọng với các nhà đầu tư trong
nước. Các dự án điện, kể cả điện mặt trời,
là các dự án dài hạn và ổn định về dòng
tiền, nhưng lại không phải là các dự án
có lợi nhuận đột biến, vì thế cần kỷ luật
tài chính rất chặt, đặc biệt là việc tránh sử
dụng các khoản vay ngắn hạn để tài trợ
các dự án này.
26 tổng quan

Cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước:

Nhà nước và thị trường cùng hưởng lợi
Các kế hoạch chuyển dịch tài sản nhà nước ra khỏi nhiều ngành, lĩnh vực thông qua việc tái cơ cấu
doanh nghiệp nhà nước đang mở ra những cơ hội rất lớn cho cả Nhà nước và thị trường. Tuy nhiên,
phương án tối ưu đang đối mặt với không ít khó khăn, chủ yếu vẫn từ phía Nhà nước.

Khánh An
Vốn nhà nước xếp hàng rút lui
Tên tuổi doanh nghiệp trong kế
hoạch thoái vốn nhà nước trong giai
đoạn 2016 - 2020 đã được điểm mặt
đầy đủ trong Quyết định 58/2016/QĐ-
TTg. Tuy nhiên, trong tháng 8 này, danh
mục doanh nghiệp nhà nước sẽ thoái
vốn trong năm 2017-2020 sẽ được Bộ Kế
hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng Chính
phủ theo từng năm.
Điều này có nghĩa là giới đầu tư sẽ
nhìn thấy rất rõ cơ hội của mình ở đâu,
chỗ nào, bao nhiêu và cách thức thực
hiện ra sao. “Nếu làm một cách thực
chất, theo đúng danh mục này, tôi tin
là sẽ tạo nên hiệu ứng rất lớn cho hoạt
động cổ phần hóa doanh nghiệp nhà
nước”, ông Phạm Đức Trung, Trưởng
ban Cải cách doanh nghiệp, Viện
Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương
nhận định.
Ông Trung giả định, nếu Nhà nước
bán hết 35% cổ phần tại 4 doanh nghiệp
thuộc diện Nhà nước nắm giữ từ 65%
vốn điều lệ trở lên; 49,1% cổ phần tại 27
doanh nghiệp thuộc diện Nhà nước nắm
giữ trên 50% vốn điều lệ và bán toàn bộ
cổ phần nhà nước tại 106 doanh nghiệp
thuộc diện Nhà nước nắm giữ dưới 50%
vốn điều lệ, thì giá trị sổ sách phần vốn
nhà nước thu hồi có thể đạt trên 296.000
tỷ đồng.
Trong trường hợp này, Nhà nước sẽ
giải được bài toán nguồn lực ở đâu để
đầu tư cho các mục tiêu phù hợp hơn
trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế. Có
nghĩa là danh mục tài sản nhà nước được
cơ cấu lại, chuyển dịch theo đúng mục
tiêu là tập trung nguồn lực cho việc thực
hiện đúng vai trò đã được xác định của
Nhà nước trong nền kinh tế thị trường,
vai trò của kinh tế nhà nước, của doanh
nghiệp nhà nước.
Kết quả sẽ được nhìn thấy từ sự
dịch chuyển tài sản nhà nước trong các
ngành, lĩnh vực không phù hợp vai trò
của DNNN để đầu tư cho các ngành, lĩnh
vực cần tới vai trò của kinh tế nhà nước.
Đương nhiên, khu vực tư nhân sẽ nhìn
 tổng quan 27

Bảng I: Cơ cấu của 240 doanh nghiệp nhà nước thuộc diện sắp xếp Hình 1: Phân loại doanh nghiệp
giai đoạn 2016-2020 nhà nước thuộc diện sắp xếp
Số lượng doanh nghiệp Vốn điều lệ Giá trị thoái vốn tối đa sau trong giai đoạn 2016-2020
Đối tượng sắp xếp
Doanh nghiệp % Tỷ đồng % cổ phần hóa (tỷ đồng)* Số lượng DN
100% sở hữu nhà nước 103 42.9 561002.3 55.2 0 103 106
Nhà nước giữ >= 65% sở hữu 4 1.7 122805 12.1 42981.75
Nhà nước giữ 50-65% sở hữu 27 11.3 157548.7 15.5 78774.35
Nhà nước giữ dưới 50% sở hữu 106 44.2 174606.4 17.2 174606.4
31
Tổng 240 100.0 1015962.4 100.0 296362.5
Nguồn: Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM)

thấy cơ hội len chân vào những ngành, 6 doanh nghiệp nhà nước; công bố giá trị 100% vốn Nhà nước Nhà nước
nhà nước giữ trên 50% giữ dưới
lĩnh vực vốn lâu nay phải “kính nhi viễn doanh nghiệp và đang xây dựng phương sở hữu 50% sở hữu
chi” (xem bảng 2). án cổ phần hóa để trình cấp có thẩm
Điều đáng nói, cơ hội để khu vực quyền phê duyệt 14 doanh nghiệp, trong Vốn điều lệ (tỷ đ)
kinh tế tư nhân tiếp cận các tập đoàn đó có những doanh nghiệp quy mô vốn 561002
kinh tế, doanh nghiệp nhà nước quy chủ sở hữu rất lớn như 3 doanh nghiệp
mô lớn đang trong quá trình cổ phần thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt
hóa hiện hữu hơn, khi yêu cầu công bố Nam có tổng giá trị vốn chủ sở hữu gần
280353
thông tin của khu vực doanh nghiệp 90.000 tỷ đồng, 1 doanh nghiệp thành
nhà nước đang được thắt chặt. Cho tới viên của Tập đoàn Điện lực Việt Nam 174606
thời điểm này, thông tin về hoạt động (EVN) có giá trị vốn chủ sở hữu khoảng
sản xuất - kinh doanh, báo cáo tài chính, 24.000 tỷ đồng. 20 doanh nghiệp khác
các kế hoạch sắp xếp, cơ cấu lại của rất đang được tiến hành xác định giá trị.
100% vốn nhà Nhà nước giữ Nhà nước giữ
nhiều doanh nghiệp nhà nước đã được Như vậy, theo tiến độ hiện tại, khả nước trên 50% sở dưới 50% sở
công khai trên Công thông tin Doanh năng sẽ hoàn thành cổ phần hóa 40 hữu hữu
Nguồn: Thomson Financial, IMAA
nghiệp quốc gia theo quy định tại Nghị trong tổng số 45 doanh nghiệp của kế
định số 81/2015/NĐ-CP ngày 18/9/2015
của Chính phủ. Hình 2: Cơ cấu theo quy mô vốn điều lệ của doanh nghiệp nhà nước
thực hiện IPO lần đầu từ năm 2016 đến nay
Tư nhân vẫn phải đợi
Phải thẳng thắn, các phương án
được đề cập trên là những phương án tối
ưu được thực hiện. Ngay cả ông Nguyễn
Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu
quản lý kinh tế Trung ương tuy cho rằng,
chỉ có thực hiện bằng được phương án
tốt nhất thì mới thực sự đem lại sinh khí
mới cho hoạt động này, song cũng thừa
nhận, khó khăn không hề nhỏ.
Các số liệu thực hiện cổ phần hóa 6
tháng đầu năm 2017 tiếp tục cho thấy
những khó khăn. Trong 6 tháng đầu năm
2017, cả nước đã hoàn thành cổ phần hóa

Bảng 2: Danh mục 240 doanh nghiệp nhà nước thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2016-2020
103 doanh nghiệp tiếp tục do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, gồm: 28 doanh nghiệp thuộc các bộ, ngành; 70 doanh nghiệp thuộc các địa phương; còn lại là công ty mẹ
PVN, công ty mẹ EVN, Tổng công ty Truyền tải điện, Ngân hàng Phát triển Việt Nam và Ngân hàng Chính sách xã hội.
4 doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa với cổ phần nhà nước chiếm từ 65% trở lên, gồm: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty TNHH một thành viên
Khoáng sản Thừa Thiên Huế, Tổng công ty Thăm dò và Khai thác dầu khí, Công ty mẹ TKV.

27 doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa với cổ phần nhà nước trên 50% đến dưới 65% vốn điều lệ, gồm: 7 doanh nghiệp thuộc bộ, ngành; 13 doanh nghiệp thuộc địa phương;
còn lại là VNPT, Tổng công ty Điện lực miền Bắc, Tổng công ty Điện lực miền Nam, Tổng công ty Điện lực miền Trung, Tổng công ty Điện lực TP. Hà Nội, Tổng công ty Điện lực
TP.HCM, Công ty mẹ Vinachem.

106 doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa và Nhà nước không nắm giữ cổ phần chi phối, trong đó có các tổng công ty phát điện của của EVN.
Nguồn: Quyết định số 58/2016/QĐ-TTg
28 tổng quan

Bảng 3: Mục tiêu tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước đến năm 2020
Cơ cấu lại, đổi mới doanh nghiệp nhà nước trên cơ sở các tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhà nước. Phấn đấu hoàn thành thoái vốn tại các doanh nghiệp mà Nhà nước không
cần nắm giữ, tham gia góp vốn.
Tập trung xử lý dứt điểm các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, các dự án, công trình đầu tư của doanh nghiệp nhà nước kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài. Phấn đấu đáp ứng
các chuẩn mực quốc tế về quản trị doanh nghiệp; nâng cao một bước quan trọng hiệu quả sản xuất - kinh doanh, chất lượng sản phẩm, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
nhà nước.
Hoàn thiện mô hình quản lý, giám sát doanh nghiệp nhà nước và vốn, tài sản của Nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp. Chậm nhất đến năm 2018, thành lập một cơ quan chuyên
trách làm đại diện chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước và cổ phần, vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp.
Nguồn: Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 3/6/2017 của Hội nghị Trung ương 5 khóa XII

hoạch năm 2017. Tuy nhiên, phân tích
số liệu từ các hoạt động đấu giá, bán
cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO)
từ đầu năm 2016 đến nay, ông Trung
không khỏi lo ngại về chất lượng của
quá trình này.
Từ ngày 1/1/2016 đến tháng 5/2017,
số liệu trên hai sàn HOSE và HNX ghi
nhận 69 doanh nghiệp nhà nước thực
hiện thành công IPO. Tổng vốn điều lệ
của 69 doanh nghiệp này là trên 48.000
tỷ đồng, trong đó, 12 doanh nghiệp có
vốn điều lệ trên 1.000 tỷ đồng.
Có thể kể tới Tổng công ty Máy
động lực và Máy nông nghiệp (dự kiến
vốn điều lệ sau cổ phần hóa là 13.288
tỷ đồng), Tổng công ty Lâm nghiệp Việt
Nam (3.500 tỷ đồng), Công ty mẹ Tổng
công ty Dược Việt Nam (2.370 tỷ đồng),
Công ty TNHH một thành viên Phát triển
và Kinh doanh nhà TP.HCM (2.241 tỷ
đồng), Công ty TNHH một thành viên
Hanel (1.926 tỷ đồng), Tổng công ty Tín
Nghĩa (1.558 tỷ đồng), Công ty TNHH
một thành viên Cấp thoát nước – Môi
trường Bình Dương (1.500 tỷ đồng),
Công ty mẹ Tổng công ty Máy và Thiết bị
công nghiệp (1.419,9 tỷ đồng)…
“Khối lượng cổ phần IPO ở mức thấp
so với quy mô vốn điều lệ”, ông Trung
nhận định.
Tổng số lượng cổ phần bán ra là
977.390.296 cổ phần (chưa bao gồm cổ
phần bán cho nhà đầu tư chiến lược và
người lao động), tương đương 20,3% vốn
điều lệ tính theo mệnh giá 10.000 đồng/cổ
phần, trong đó, có 6 doanh nghiệp ở mức
trên 50% vốn điều lệ, 9 doanh nghiệp ở
mức 35% đến dưới 50% vốn điều lệ.
Khối lượng cổ phần trúng giá đạt
trung bình 60% số cổ phần bán ra, tương
đương 12,2% vốn điều lệ. Có 36 doanh
nghiệp đạt tỷ lệ trúng giá 100% (bán hết
số cổ phần đưa ra đấu giá). Có 18 doanh
nghiệp chỉ bán được dưới 2% số cổ phần
IPO lần đầu.
“Có những doanh nghiệp chỉ bán
được 0,01-0,05% vốn điều lệ, có nghĩa
là thất bại với mục tiêu cơ cấu sở hữu
của doanh nghiệp nhà nước. Nhìn tổng
thể, doanh nghiệp nhà nước và doanh
nghiệp do Nhà nước giữ cổ phần chi
phối vẫn hiện diện ở các ngành, lĩnh vực
mà Nhà nước không cần nắm giữ, làm
cho doanh nghiệp nhà nước chưa đạt
mục tiêu tập trung tối đa vào những lĩnh
vực then chốt, thiết yếu”, ông Trung nói.
Vấn đề ở chỗ, khi Nhà nước không
hoàn tất được mục tiêu rút lui ra khỏi các
doanh nghiệp, ngành, lĩnh vực không
cần sự có mặt của nguồn vốn nhà nước,
thì đồng vốn của khu vực tư nhân chưa
thế thế chân. “Để thị trường phát huy
được hiệu quả trong trường hợp này,
Nhà nước buộc phải quyết liệt thực hiện
các kế hoạch cơ cấu lại đã công bố”, ông
Cung nhấn mạnh.
Không chấp nhận chậm trễ
Cuộc họp sơ kết 6 tháng đầu năm
2017 của Ban chỉ đạo Đổi mới và Phát
triển doanh nghiệp với sự chỉ đạo của
Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng
ban Chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh
nghiệp đã chấm dứt những ngần ngừ
còn vương lại trong các bộ, ngành,
địa phương và trong chính các doanh
nghiệp, nhất là khi có một số vụ việc
trước đây bị thanh tra, kiểm tra.
“Thẩm quyền của bộ, địa phương,
nhưng không dám quyết, đưa lên Chính
phủ hỏi ý kiến cho an toàn, nhưng Chính
phủ quyết lại không đúng luật. Có nơi
ngại không muốn làm, sợ sai phạm, công
tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc chưa
thường xuyên, kịp thời. Kinh nghiệm là
bộ nào quyết liệt thì chuyển biến tốt,
chỗ nào lãnh đạo không quyết liệt, thì
công việc trì trệ, kết quả rất hạn chế”,
Phó thủ tướng Vương Đình Huệ làm rõ
nguyên nhân.
Trong cuộc họp này, Phó thủ tướng
yêu cầu phải phấn đấu để hoàn thành kế
hoạch cổ phần hóa, thoái vốn của năm
2017, thậm chí vượt mức số lượng doanh
nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn và cả chỉ
tiêu thu ngân sách từ thoái vốn đã được
đưa ra.
Để khắc phục các bất cập trong thể
chế, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ yêu
cầu Bộ Tài chính trong tháng 7/2017
trình Thủ tướng ký ban hành Nghị định
sửa đổi Nghị định số 59 về chuyển
doanh nghiệp có 100% vốn nhà nước
thành công ty cổ phần; trong tháng 8
hoàn thành sửa đổi bổ sung Nghị định
91/2015/NĐ-CP về đầu tư vốn nhà nước
tại doanh nghiệp và quản lý tài sản vốn
nhà nước tại doanh nghiệp.
Cũng trong tháng 8/2017, Bộ Kế
hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng ký
Quyết định danh mục doanh nghiệp
có vốn nhà nước thực hiện thoái vốn
giai đoạn 2017- 2020, hoàn thành danh
mục các công ty thuỷ nông và sắp xếp
các công ty thuỷ nông; phối hợp với Bộ
Tài chính, Bộ Tư pháp trình Thủ tướng
tình hình chuyển giao tài sản không
bồi hoàn của các nhà đầu tư trong liên
doanh với các doanh nghiệp nhà nước
của Việt Nam….
Văn phòng Chính phủ sớm trình
Chính phủ có phương án ban hành sớm
các nghị định liên quan đến điều lệ tổ
chức của các tập đoàn, tổng công ty nhà
nước. Các tập đoàn, tổng công ty chưa
xây dựng phương án tái cơ cấu giai đoạn
2016-2020 phải trình phương án chậm
nhất trong tháng 7/2017, để Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt vào tháng 8/2017.
Phó thủ tướng cũng yêu cầu, Bộ
Tài chính công khai việc xử lý các doanh
nghiệp sau cổ phần không đăng ký trên
thị trường chứng khoán; Ban Chỉ đạo
của Chính phủ và Bộ Công thương đẩy
nhanh tiến độ xử lý 12 nhà máy, dự án
thua lỗ của ngành công thương; các bộ,
ngành, địa phương khẩn trương thực
hiện các kế hoạch thoái vốn, cổ phần hóa
thuộc phạm vi quản lý.
Kỷ luật hành chính, kỷ luật ngân
sách, kỷ luật tài chính cùng áp đặt lên
khu vực doanh nghiệp nhà nước, đây là
lý do khu vực tư nhân dấn bước…
30 tổng quan
Mua cổ phần tại DNNN,
khối ngoại cần lưu ý gì?
Kế hoạch thoái vốn của Nhà nước được đánh giá sẽ là cơ hội tốt để
các nhà đầu tư nước ngoài mua cổ phần của những doanh nghiệp
nhà nước (DNNN) hàng đầu và từng bước thâm nhập thị trường Việt
Nam. Có nhiều quy định pháp lý mà khối ngoại cần nắm rõ trước khi
quyết định rót vốn vào một DNNN Việt Nam.
B ên cạnh việc tăng cường cổ phần
hóa DNNN, Chính phủ Việt Nam cũng
đang đẩy mạnh việc thoái vốn những
DNNN đã được cổ phần hóa từ trước.
Điểm chung ở các doanh nghiệp này là
dù đã cổ phần hóa từ lâu, nhưng Nhà
nước vẫn nắm giữ cổ phần chi phối.
Danh sách các DNNN trong diện
cổ phần hóa và thoái vốn đang dần
được hé lộ. Theo Quyết định 58/2016/
QĐ-TTg ngày 28/12/2016, Chính phủ sẽ
chỉ nắm giữ 100% vốn tại 103 DNNN
Luật sư Linh Bùi và hơn 50% tại 106 DNNN khác. Tỷ lệ
Công ty Luật Allens nắm giữ sẽ được giảm xuống dưới mức
50% tại 31 DNNN. Tổng công ty Đầu
tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC)
Có nhiều quy định pháp lý mà khối ngoại cần nắm rõ trước khi quyết định rót vốn vào một doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam
cũng đã công bố kế hoạch thoái vốn tại
137 DNNN trong năm 2017, trong đó có
một số doanh nghiệp lớn như Sabeco,
Habeco, Vinamilk và FPT Telecom
Lượng cổ phần lớn được đưa ra thị
trường chính là cơ hội tốt cho nhà đầu
tư nước ngoài. Thế nhưng, có nhiều quy
định pháp lý mà khối ngoại cần nắm rõ
trước khi quyết định rót vốn vào một
DNNN Việt Nam.
Quy tắc thoái vốn
Luật pháp Việt Nam có một số quy
tắc chung cho việc thoái vốn của Nhà
nước tại DNNN, được xem như nền tảng
pháp lý để Chính phủ lên kế hoạch và
tiến hành thoái vốn. Theo đó, việc thoái
vốn cần “phản ánh chính xác giá trị thật
của doanh nghiệp” và “tuân thủ nguyên
tắc thị trường và đảm bảo công bằng,
minh bạch”. Điều đáng nói là, từ ngữ
dùng trong luật còn khá chung chung
và mỗi cấp, bộ, ban, ngành có thể có
cách diễn giải rất khác nhau về các quy
tắc này.
Cụ thể, các quy tắc này có thể được
hiểu là tất cả việc thoái vốn nhà nước
đều phải thông qua quá trình đấu giá
công khai. Quá trình này cần được tiến

hành một cách minh bạch và có sự tham
gia cạnh tranh của nhiều nhà đầu tư,
trong đó ai trả giá cao nhất sẽ thắng.
Cách hiểu này không có lợi cho các nhà
đầu tư chiến lược đang sở hữu cổ phần
tại DNNN đã cổ phần hóa. Khi Chính phủ
tiếp tục thoái vốn tại các doanh nghiệp
này, theo cách hiểu như trên, thì các
nhà đầu tư chiến lược cũng phải tham
gia đấu giá công khai chứ không được
quyền mua trước.
Tỷ lệ sở hữu
Các nhà đầu tư nước ngoài muốn sở
hữu cổ phần chi phối tại DNNN sẽ phải
cân nhắc những vấn đề liên quan đến tỷ
lệ sở hữu như sau:
Thứ nhất, giới hạn sở hữu nước
ngoài (room) của các DNNN hoạt động
trong các lĩnh vực kinh doanh có điều
kiện. Thông thường, mức room phổ biến
là 49% và doanh nghiệp chỉ có thể nới
room nếu chủ doanh nghiệp đó đồng ý
tự tái cơ cấu, rút khỏi các lĩnh vực kinh
doanh có điều kiện và xin ý kiến của Ủy
ban Chứng khoán Nhà nước.
Thứ hai, vấn đề phân phối cổ phần
dựa trên kế hoạch thoái vốn cụ thể của
Nhà nước tại từng doanh nghiệp cũng
khá phức tạp. Chính phủ có thể quyết
định không thoái hết vốn trong một đợt
chào bán, mà chọn cách thoái từ từ trong
nhiều năm. Ngoài ra, Chính phủ cũng có
thể phân phối cổ phần cho nhiều đối
tượng nhà đầu tư khác nhau, không để
tình trạng “bỏ hết trứng vào một rổ”.
Điều này tùy thuộc vào hiện trạng và
mức độ hấp dẫn nhà đầu tư của từng
doanh nghiệp (ví dụ, doanh nghiệp cần
nhà đầu tư chiến lược hay tài chính, nhà
đầu tư nước ngoài hay trong nước).
Thứ ba, trần sở hữu cổ phần của
từng nhà đầu tư. Nếu quy trình thoái
vốn được thực hiện thông qua đấu giá
công khai, quy tắc đấu giá sẽ ghi rõ mỗi
nhà đầu tư tham gia chỉ được mua tối đa
một lượng cổ phần nhất định. Một ví dụ
gần đây là SCIC thoái vốn khỏi Vinamilk
vào tháng 12/2016 và quy định mỗi nhà
đầu tư chỉ được mua tối đa 2,7% cổ phần
chào bán. Trên thực tế, Fraser & Neave
đã “lách” quy định này bằng cách yêu
cầu hai công ty con hợp sức mua 5,4% cổ
phần của đợt chào bán.
Quá trình chào bán
Theo quy định của luật pháp, quá
trình thoái vốn của Chính phủ tại DNNN
tùy thuộc vào cấu trúc của từng doanh
Việc Việt Nam tăng cường thoái vốn nhà nước là một cơ hội rất tốt cho các nhà đầu tư ngoại
nghiệp cụ thể. Một số lựa chọn thoái vốn
bao gồm:
Với các doanh nghiệp chưa đại
chúng, phần vốn nhà nước phải được
chào bán thông qua đấu giá công khai,
vì doanh nghiệp không có mức giá nào
từ trước để đối chiếu. Nếu cuộc đấu giá
này không thành công, Nhà nước sẽ tiếp
tục tổ chức chào bán cạnh tranh, có thể
là đấu giá phần vốn theo lô. Nếu cả đấu
giá công khai lẫn chào bán cạnh tranh
đều thất bại, Nhà nước sẽ thỏa thuận
bán số cổ phần này với một nhà đầu tư
nhất định.
Với các doanh nghiệp đã niêm yết
trên HOSE, HNX, UPCOM hoặc có mặt
trên thị trường OTC, quá trình thoái vốn
của Nhà nước sẽ được thực hiện qua giao
dịch khớp lệnh trên sàn hoặc giao dịch
thỏa thuận (với điều kiện mức giá bán
phải nằm trong biên độ giao dịch được
cho phép của ngày giao dịch đó).
Ngoài những quy định chung này,
luật không đi sâu vào việc thoái vốn cụ
thể, kể cả quy trình thực hiện đấu giá
công khai. Vì vậy, từng bộ, ban, ngành có
thể tùy tình hình mà lên kế hoạch thoái
vốn khác nhau cho các doanh nghiệp.
Định giá
Theo quy định thoái vốn, mức giá
sàn của phần vốn nhà nước trong quy
trình đấu giá công khai phải được định
giá bởi một bên độc lập, được tuyển
chọn bởi cơ quan chủ quản có liên quan.
Nếu phần vốn của Nhà nước có giá trị
tổng quan 31
cao, sẽ có thêm một bước định giá bởi
một hội đồng xét duyệt riêng.
Tiêu chí chung của việc định giá
thoái vốn là “không được để thất thoát
tài sản nhà nước”, vì vậy nhiều khả năng,
các đơn vị định giá sẽ xác định giá bán ở
mức cao, có khi vượt ngoài dự định của
nhà đầu tư.
Một số gợi ý cho nhà đầu tư
nước ngoài
Dù gì đi nữa, việc Việt Nam tăng
cường thoái vốn nhà nước cũng là một cơ
hội rất tốt cho các nhà đầu tư ngoại, đặc
biệt là doanh nghiệp lớn tại nước ngoài.
Theo kinh nghiệm của chúng tôi, để
tham gia mua cổ phần thành công, các
nhà đầu tư nước ngoài cần nhắm đến các
doanh nghiệp có nhu cầu thay đổi cách
kinh doanh và đang thực sự tìm kiếm nhà
đầu tư nước ngoài để hỗ trợ họ trong
quá trình này.
Nếu có thể, nhà đầu tư nước ngoài
nên chủ động tham gia giai đoạn thoái
vốn từ sớm để có thể thuyết phục và
thương lượng với các cơ quan chủ quản,
đồng thời tạo ảnh hưởng đến quá trình
định giá và thoái vốn.
Nhà đầu tư ngoại cũng nên tìm hiểu
kỹ cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp, ảnh
hưởng của Nhà nước trong hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp và nắm rõ
ai là người ra quyết định chính tại doanh
nghiệp. Đây chính là bước khởi đầu quan
trọng cho quá trình thương lượng mua
cổ phần.
32 tổng quan
M&A trong ngành hạ tầng xã hội:
Cơ hội và thách thức
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam mở cửa, các quỹ đầu tư tư nhân nước ngoài ngày càng có nhiều cơ hội
đặt chân vào lĩnh vực hạ tầng xã hội như y tế và giáo dục. Bài viết này thảo luận về những cơ hội và thách
thức khi quỹ ngoại thực hiện M&A trong lĩnh vực đặc biệt này.
Luật sư Don Stokes
Công ty Luật Freshfields Bruckhaus
Deringer
Ba lĩnh vực thú vị của hạ tầng
xã hội
Hạ tầng xã hội được định nghĩa là
những lĩnh vực hạ tầng nhằm phục vụ
các dịch vụ xã hội và cải thiện chất lượng
cuộc sống tại một khu dân cư. Những ví
dụ điển hình của hạ tầng xã hội là ngành
giáo dục và chăm sóc sức khỏe.
Trong vòng hai thập niên qua, nền
kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng vượt bậc
nhờ tập trung vào sản xuất, hạ tầng lõi,
nông nghiệp và tiêu dùng, bán lẻ. Ngành
hạ tầng xã hội, vốn thuộc chủ quyền của
Nhà nước, cũng ngày càng mở cửa hơn
với dòng vốn nước ngoài.
Theo quan sát của chúng tôi, rất nhiều
nhà đầu tư ngoại đang xem xét cơ hội M&A
phù hợp nhằm “đón đầu” sự tăng trưởng
này. Điều đặc biệt là cho dù tăng trưởng
GDP năm 2017 của Việt Nam có thể kém
hơn một chút so với kỳ vọng, các quỹ ngoại
nhiều khả năng vẫn dành sự chú ý đặc biệt
đến hạ tầng xã hội trong những năm tới.
Tuy nhiên, nói đi cũng phải nói lại,
đầu tư M&A vào lĩnh vực này hoàn toàn
không dễ dàng với quỹ ngoại, vì những
khác biệt trong việc định giá tài sản,
quản trị doanh nghiệp, giấy phép kinh
doanh và nhiều trở ngại pháp lý khác. Số
lượng doanh nghiệp ít ỏi cũng dễ khiến
nhà đầu tư nản lòng.
Trong bài viết này, chúng tôi tập
trung vào 3 lĩnh vực tiềm năng cho
Luật sư Eric Johnson
Công ty Luật Freshfields Bruckhaus
Deringer
M&A của ngành hạ tầng xã hội Việt
Nam là giáo dục, y tế và thể dục thẩm
mỹ. Theo quan điểm của chúng tôi,
ba lĩnh vực thú vị này sẽ nhận được
nhiều sự quan tâm của nhà đầu tư nước
ngoài, nhưng tìm kiếm doanh nghiệp
phù hợp để rót vốn là điều không hề
đơn giản.
Sức hút của giáo dục và y tế
Tháng 3 vừa qua, Quỹ TPG Capital
của Mỹ đã mua cổ phần chi phối tại hệ
thống Trường Dân lập Quốc tế Việt Úc
(VAS). Bên bán cổ phần là Quỹ Mekong
Capital và Maj Invest, hai nhà đầu tư đã
“nuôi lớn” VAS trong nhiều năm bằng
cách hỗ trợ sát sao về chất lượng quản
trị và điều hành doanh nghiệp tại VAS.
Đây là ví dụ điển hình cho trường hợp
doanh nghiệp hạ tầng xã hội tại Việt
Nam nhận được dòng vốn đầu tư thứ
cấp từ một quỹ ngoại lớn, sau thời gian
dài được các quỹ tư nhân tại Việt Nam hỗ
trợ phát triển.
Quỹ Navis Capital (Hong Kong) cũng
rót vốn vào Bệnh viện Việt Pháp (Hà Nội)
vào giữa năm 2016. Khoản đầu tư này
cho thấy cơ hội đầu tư vào ngành y tế
của Việt Nam cho các quỹ tư nhân ngày
càng rộng mở.
Lý do gì khiến các quỹ ngoại hào
hứng thực hiện M&A trong ngành giáo
dục và y tế của Việt Nam?
Theo quan sát của chúng tôi, nhà
đầu tư nước ngoài nhận thấy Việt Nam
có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh,
ngày càng nhiều người dân được xếp
vào tầng lớp trung lưu. Người Việt vốn
coi trọng học vấn và chăm sóc sức khỏe,
nhưng hệ thống trường lớp và bệnh viện
công lập lại chưa kịp phát triển để đáp
ứng nhu cầu đó. Khoảng trống cung
- cầu này, đi kèm với khả năng chi trả
cao hơn của người Việt, chính là cơ hội
phát triển của trường học và bệnh viện
tư nhân.
Cụ thể, trong vòng 10 - 15 năm qua,
nhiều hệ thống trường tư thục, dân lập
có chương trình giảng dạy tiếng Anh và
chuẩn bị du học đã “mọc lên như nấm”,
nhằm đáp ứng nhu cầu học ngoại ngữ và
đi du học của người Việt. Tương tự, hàng
loạt bệnh viện, phòng khám tư nhân
cũng ra đời để người dân tiếp cận các
dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám chữa
bệnh theo tiêu chuẩn quốc tế.
Với kinh nghiệm đầu tư tại nước
ngoài, các quỹ đầu tư sẽ không ngần
ngại thực hiện M&A để hỗ trợ các
doanh nghiệp giáo dục, y tế tại Việt
Nam phát triển, sau đó có thể tiếp tục
“sang tay” cho các quỹ khác như trường
hợp của VAS.
Khó khăn vẫn còn đó
Dù hào hứng với ngành hạ tầng xã
hội tại Việt Nam, các nhà đầu tư ngoại
vẫn phải đối mặt với nhiều trở ngại pháp
lý và khác biệt quá lớn về quản trị doanh
nghiệp. Chúng tôi tiếp tục dùng ngành
giáo dục và y tế để làm ví dụ minh họa
cho những khó khăn này.
Thứ nhất, hạ tầng xã hội là ngành
kinh doanh đặc thù, chịu sự quản lý chặt
chẽ của pháp luật Việt Nam. Điều này vô
tình dẫn đến nhiều quy định và thủ tục
phức tạp. Cụ thể, trong ngành giáo dục,
có rất nhiều giấy tờ liên quan đến việc
mở trường tư và chính quyền tại các địa
phương có thể có cái nhìn rất khác nhau
về việc cấp giấy phép hoạt động cho

một trường dân lập. Trường quốc tế tại
Việt Nam cũng bị hạn chế tuyển sinh học
sinh người Việt.
Trong ngành y tế, nhà đầu tư nước
ngoài chỉ được phép rót vốn vào doanh
nghiệp y tế có vốn điều lệ từ 20 triệu
USD trở lên và phải trải qua rất nhiều
công đoạn xin giấy phép từ nhiều bộ,
ban, ngành khác nhau. Doanh nghiệp
nước ngoài cũng không được phép phân
phối dược phẩm, gây khó cho các phòng
khám tư nhân. Điều này khiến số lượng
doanh nghiệp có thể đầu tư được trong
mắt quỹ ngoại bị giảm đi nhiều.
Thứ hai, Luật Lao động còn cứng
nhắc trong việc cấp visa làm việc cho
người nước ngoài, một điểm rất quan
trọng trong ngành hạ tầng xã hội. Điều
này gây khó khăn cho trường dân lập
tuyển giáo viên, nhân viên người nước
ngoài và bệnh viện tư thu hút bác sỹ, y tá.
Một vấn đề nhân sự khác là các
bác sỹ đang công tác tại hệ thống bệnh
viện công không được phép làm việc tại
Khoảng trống cung - cầu cùng
với khả năng chi trả cao hơn của
người Việt chính là cơ hội phát
triển của y tế tư nhân
bệnh viện tư nhân hoặc phòng khám
có vốn nước ngoài, nhưng lại được mở
phòng khám riêng tại nhà. Vì vậy, các cơ
sở khám, chữa bệnh tư nhân khá vất vả
để tìm kiếm đội ngũ bác sỹ, y tá có tay
nghề cao và đồng ý làm việc toàn thời
gian tại đây.
Tương lai ngành thể dục
thẩm mỹ
Bên cạnh ngành giáo dục và y tế,
chúng tôi dự báo, thể dục thẩm mỹ cũng
là lĩnh vực hạ tầng xã hội có nhiều tiềm
năng tiếp nhận dòng vốn M&A từ nước
ngoài. Tại các thị trường lân cận như
Malaysia và Indonesia, các nhà đầu tư
đã “rục rịch” thực hiện M&A trong lĩnh
vực này, cụ thể là hai quỹ Navis Capital
và Oaktree Capital thực hiện sáp nhập
Celebrity Fitness và Fitness First vào đầu
năm nay ở Kuala Lumpur.
Khi người Việt ngày càng quan
tâm đến sức khỏe, thẩm mỹ và chăm
sóc sắc đẹp, đồng thời làm công việc
tổng quan 33
văn phòng nhiều căng thẳng hơn, các
phòng tập gym, yoga và thể hình sẽ có
“đất” phát triển. Đứng từ góc độ pháp
lý, ngành thể dục thẩm mỹ có lợi thế
là không bị hạn chế đầu tư nước ngoài
như giáo dục và y tế. Tuy nhiên, nhược
điểm là ngành này lại cần quỹ đất lớn
cho hệ thống phòng tập.
Kết luận
Thị trường Việt Nam phát triển cũng
là cơ hội để các quỹ đầu tư nước ngoài
bước chân vào lĩnh vực hạ tầng xã hội,
vốn là độc quyền của Nhà nước. Cơ hội
sẽ dành cho những nhà đầu tư chọn
đúng doanh nghiệp hưởng lợi từ tầng
lớp trung lưu tăng cao của Việt Nam.
Tuy nhiên, đầu tư vào hạ tầng xã
hội là khoản đầu tư lâu dài và các nhà
đầu tư nước ngoải cần lưu ý những rủi
ro như đã nêu khi quyết định M&A với
doanh nghiệp. Tầm nhìn chiến lược
dài hạn cũng là điều cần thiết cho lĩnh
vực này.
34 tổng quan
Logistics ngóng thêm những ông lớn
Nhận thấy thị trường kho vận (logistics) tăng trưởng và ngày càng mở cửa, những gã khổng lồ quốc tế đã
tăng cường đầu tư vào Việt Nam. Tuy nhiên, M&A trong ngành này còn khiêm tốn so với tiềm năng thị trường.
Khiều Duy Hải
Chuyên gia phân tích cao cấp của StoxPlus
Tiềm năng lớn
Theo Báo cáo Thị trường kho vận
Việt Nam 2016 của StoxPlus, tổng chi
phí dịch vụ kho vận Việt Nam đạt 38,85
tỷ USD trong năm 2015, tương đương
20,8% GDP. Với nhịp độ phát triển kinh
tế ngày càng sôi động, nhu cầu vận tải
hàng hóa đã tăng lên nhanh chóng, vượt
xa năng lực của ngành kho vận trong
nước, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp
trong và ngoài nước tham gia thị trường.
Đặc biệt, Việt Nam tiếp tục duy trì
tốc độ tăng trưởng GDP tương đối cao,
hơn 5% trong 5 năm qua. Tốc độ tăng
trưởng kinh tế ổn định, dân số hơn 90
triệu dân và thu nhập ngày càng tăng
nhanh là những yếu tố thuận lợi cho sự
phát triển của ngành bán lẻ, tạo thêm
động lực thúc đẩy ngành kho vận. Đáng
chú ý là, ngành hàng tiêu dùng nhanh
chiếm 90% các dịch vụ kho vận tổng hợp
3PL trong năm 2015.
Năm 2016, tổng giá trị kim ngạch
xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt 350
tỷ USD, tăng 7% so với năm 2015. Nhu
cầu kho vận cho các hoạt động xuất
nhập khẩu sẽ tiếp tục tăng trưởng cùng
với các hiệp định tự do thương mại như
Hiệp định tự do thương mại Việt Nam -
Hàn Quốc (VKFTA) và Cộng đồng Kinh tế
ASEAN (AEC).
Trong những năm gần đây, Việt
Nam là cứ điểm sản xuất của nhiều
doanh nghiệp Nhật Bản và Hàn Quốc với
những thương hiệu lớn như Samsung,
Panasonic và Bridgestone. Nhiều ưu đãi
thuế quan và nguồn nhân công giá rẻ
hơn những nước khác giúp Việt Nam tiếp
tục hấp dẫn các nhà sản xuất nước ngoài,
kéo theo các nhà cung cấp và doanh
nghiệp phụ trợ vào đầu tư.
Thu hút FDI năm 2016 đạt kỷ lục, với
24,4 tỷ USD, tăng 9% so với năm trước.
Sự bành trướng của các doanh nghiệp
đa quốc gia tại việt Nam đang tạo nên sự
tăng trưởng về nhu cầu cho các tiện nghi
quản lý hệ thống chuỗi cung ứng, đặc
biệt liên quan đến việc xử lý các vấn đề
nguồn lực phức tạp, những yêu cầu về
sản xuất và triển khai hệ thống bán hàng.
Chính phủ hỗ trợ dòng vốn
đầu tư
Việt Nam đã thông qua kế hoạch
hành động quốc gia nhằm phát triển
ngành kho vận, thu hút dòng vốn đầu
tư vào Việt Nam dựa trên 4 trụ cột, bao
gồm: (i) đơn giản hóa thủ tục hải quan
và quản lý chuyên nghiệp, (ii) nâng cao
hiệu quả cơ sở hạ tầng thương mại và
chất lượng kết nối, (iii) phát triển ngành
logistic có tính cạnh tranh và (iv) tăng
cường phối hợp giữa các cơ quan chính
phủ với doanh nghiệp.
Thực hiện cam kết WTO, từ ngày
1/1/2014, Chính phủ cũng đã nới lỏng
giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) cho 1
số tiểu ngành bao gồm kho, dịch vụ giao
nhận vận tải, phân phối và chuyển phát
nhanh với tối đa 100% vốn nước ngoài.
Nói cách khác, ngoại trừ vận chuyển
container và vận chuyển nội địa (đường
biển, đường bộ, được thủy và đường sắt),
các nhà đầu tư nước ngoài không cần
thành lập liên doanh với đối tác trong
nước. (Bảng 1)
Giới hạn sở hữu nước ngoài hạn
chế dòng vốn đầu tư
Nhận thấy thị trường kho vận tăng
trưởng và ngày càng mở cửa, những gã
khổng lồ quốc tế đã tăng cường đầu tư
vào Việt Nam. Hai công ty vận tải của Đức
là Hapag-lloyd và DB Schenker đã thâu
tóm toàn bộ cổ phần của đối tác trong
liên doanh Việt Nam để trở thành công ty
100% vốn nước ngoài lần lượt vào năm
2012 và 2014. (Bảng 2)
Thị trường kho vận Việt Nam cũng
chứng kiến nhiều thương vụ tiêu biểu
như Bravia Capital Hong Kong mua lại
49% cổ phần của Đầu tư Bắc Kỳ (2016), SG
Holdding mua 80% cổ phần của Phát Lộc
Express (2016) và Shibusawa Warehouse
mua 35,1% cổ phần của VINAFCO với giá
7,6 triệu đô tháng 11/2014 sau đó đầu
tư thêm 1,8 triệu đô để tăng cổ phần lên
44,9% vào tháng 9/2016.
Nhiều công ty kho vận Việt Nam
đang trong tầm ngắm của doanh nghiệp
nước ngoài. Vào giữa tháng 5 vừa qua,
Tập đoàn Taekwang của Hàn Quốc đã
gửi thư ngỏ ý muốn mua lại Gemadept -
doanh nghiệp tư nhân lớn nhất trong lĩnh
vực cảng biển và dịch vụ logistics tại Việt
Nam. Sau khi phát hành cổ phiếu riêng lẻ
để hoán đổi nợ vay nước ngoài đối cho
VIG, Gemadept niêm yết trên sàn chứng
 tổng quan 35

bảng 1: Giới hạn sở hữu nước ngoài trong ngành kho vận Việt Nam
Tỷ lệ sở hữu
CPC Dịch vụ
nước ngoài tối đa
742 Kho bãi 100%
748 Đại lý vận tải hàng hóa (bao gồm dịch vụ giao nhận) 100%
No CPC Trạm kho container 100%
7512 Chuyển phát nhanh 100%
621, 622, 631, 632 Phân phối (nhập khẩu / xuất khẩu, đại lý hoa hồng, bán buôn, bán lẻ) 100%
Kiểm toán hóa đơn; môi giới vận tải; kiểm tra hàng hóa, cân và lấy
khoán TP.HCM được định giá 12.500 tỷ 749 mẫu; nhận vận chuyển hàng hóa và nghiệm thu; chuẩn bị tài liệu vận 99%
đồng (550 triệu USD), nhà đầu tư nước chuyển thay mặt chủ hàng giải phóng mặt bằng tùy chỉnh
ngoài nắm 49% và cổ đông trong nước No CPC Dịch vụ thông quan 99%
chiếm 51% còn lại. Nếu thương vụ thâu 7212 Vận tải hàng hóa đường thủy 51%
tóm thành công, Taekwang hy vọng tạo
ra sức mạnh tổng hợp bằng việc kết hợp 7123 Vận tải hàng hóa đường bộ 51%
với các nhà máy sản xuất và hệ thống 7411 Bốc dỡ container (trừ các trường hợp ở sân bay) 50%
kho vận của Gemadept ở Việt Nam. 7222 Vận tải hàng hóa đường thủy 49%
Dù nhận được nhiều sự quan tâm của
7112 Vận tải hàng hóa đường sắt 49%
nhà đầu tư nước ngoài, số thương vụ M&A
Nguồn: StoxPlus
trong lĩnh vực kho vận tương đối khiêm
tốn so với các ngành khác như thực phẩm
và đồ uống, bất động sản và xây dựng. Bảng 2: Các thương vụ M&A lớn trong ngành kho vận Việt Nam
Điều này có thể được lý giải bởi 3 nguyên Giá trị
nhân chính, bao gồm hạn chế pháp luật, Năm Người mua Công ty mục tiêu Mua
(triệu đô)
thị trường phân mảnh và nhà đầu tư trong 05/2017 Mekong Capital - MEF III Nhất Tín Logistics N/A N/A
nước có kỳ vọng cao về định giá.
Giới hạn sở hữu nước ngoài ở mức 12/2016 SG Holdings Co., Ltd Phát Lộc Express 80.0% 25.0
49% vẫn được áp dụng cho vận tải nội địa 03/2016 Bravia Capital Hong Kong Ltd Đầu tư Bắc Kỳ 49.0% N/A
như trong Bảng 1. Trên thực tế, các công 08/2016 Mekong Capital - MEF III ABA Cooltrans N/A N/A
ty kho vận Việt Nam đang hoạt động
09/2016 Shibusawa Warehouse VINAFCO 9.8% 1.8
trong nhiều lĩnh vực kinh doanh như kho
bãi, giao nhận và vận tải. Do đó, các nhà 07/2015 Franklin Templeton INDO-TRANS Logistics 5.0% 15.8
đầu tư nước ngoài không được phép mua 11/2014 Shibusawa Warehouse VINAFCO 35.1% 7.6
lại phần lớn cổ phần nếu công ty mục
03/2014 DB Schenker Schenker-Gemadept Logistics 49.0% N/A
tiêu đang tham gia lĩnh vực vận chuyển.
Hiện tại, Việt Nam có hơn 1.300 doanh 01/2013 Kerry Logistics Network Ltd Tín Thành Express 100.0% N/A
nghiệp đang hoạt động trong ngành kho 01/2012 Hapag - Lloyd Aktiengesellschaft Hapag - Lloyd Vietnam JV /VNL 49.0% N/A
vận. Xét về quy mô, khoảng 70% doanh Nguồn: StoxPlus
nghiệp có quy mô nhỏ, là các doanh
nghiệp gia đình cung cấp các dịch vụ dựa
trên tài sản (1PL) hoặc cung cấp hợp đồng Bảng 3: Những công ty kho vận hàng đầu Việt Nam
kho vận (2PL). Ngoại trừ những doanh Tỷ lệ sở hữu nước ngoài Doanh thu thuần 2016
Doanh nghiệp
nghiệp lớn như VINAFCO, Gemadept, Bắc (12/2016) (triệu đô)
Kỳ, Indo-trans, các doanh nghiệp trong Vinalines Logistics Việt Nam 0.0% > 100
nước chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa,
Tập đoàn Gemadept 29.9% > 100
với doanh thu hàng năm dưới 10 triệu
USD, quy mô khá nhỏ đối với các nhà đầu Vận tải ngoại thương (Vinafreight) 3.7% 50-100
tư nước ngoài. (Bảng 3) Indo-trans logistics 0.0% 50-100
Theo dữ liệu M&A của Stoxplus,
Bắc Kỳ 49.0% 50-100
các doanh nghiệp trong nước kỳ vọng
định giá doanh nghiệp tương đối cao Kho vận miền Nam (Sotrans) 0.2% 50-100
với mức hệ số thoái vốn từ 10X đến 15X VINAFCO 44.9% 25-50
EBITDA, cao hơn mức 7x-8x EBITDA ở Tân Cảng Logistics 14.2% 25-50
những nước khác. Do đó, số thương vụ
Sea & Air Freight International (Safi) 32.6% 25-50
M&A trong thời gian gần đây chỉ dừng ở
mức tương đối so với tiềm năng của thị Dragon Logistics (Draco) 25.0% 25-50
trường và nhu cầu của nhà đầu tư. Nguồn: StoxPlus
36 tổng quan
M&A trong lĩnh vực tư nhân,
các vấn đề pháp lý cần quan tâm
Đánh giá Việt Nam vẫn đang là một điểm đến hấp dẫn đối với nguồn
vốn nước ngoài, đặc biệt là các giao dịch mua bán, sáp nhập (M&A),
chuyên gia đến từ KPMG đã có những phân tích sâu về các điểm nghẽn
chính sách còn tồn tại mà nếu được cởi bỏ, thị trường M&A Việt Nam
còn “lấp lánh” hơn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.
thể cạnh tranh với các nước ngang hàng
trong khu vực, như Indonesia, Thái Lan
và Malaysia.
Xu hướng khởi nghiệp, đặc biệt
là trong ngành công nghệ thông tin
(quảng cáo số, thương mại điện tử, phát
triển phần mềm và ứng dụng di động) đã
thu hút sự quan tâm vô cùng lớn từ các
nhà đầu tư nước ngoài. Tuy vậy, sản xuất,
phân phối (bao gồm thị trường bán lẻ),
chăm sóc sức khỏe, thực phẩm và dịch
Richard Stapley-Oh vụ ăn uống và cơ sở hạ tầng vẫn tiếp tục
Giám đốc điều hành Công ty Luật KPMG là điểm đến cho các giao dịch M&A, đáp
ứng lực mua ngày càng lớn từ các tầng
Thị trường đầy tiềm năng lớp trung lưu đang phát triển ở Việt Nam.
Giai đoạn từ giữa năm 2016 đến hết Các số liệu cho thấy, ngành
quý II/2017 tiếp tục chứng kiến dòng bất động sản cao cấp của Việt Nam đang
chảy vốn đầu tư nước ngoài vào Việt có dấu hiệu chững lại, các giao dịch
Nam cho dù Hoa Kỳ đã chính thức rút ra tiếp tục giảm bớt và có nhiều dự án vẫn
khỏi Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái đang trong giai đoạn xúc tiến chuẩn bị.
Bình Dương (TPP). Đa phần các dự án này cần nguồn vốn
Vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục nước ngoài, vì các ngân hàng thương
chảy vào các dự án mới, các nhà đầu tư mại trong nước hiện đang thận trọng
chiến lược rót vốn vào các công ty Việt hơn trong việc soát xét các dự án trong
Nam đang hoạt động cùng ngành nghề lĩnh vực này trước khi cấp tín dụng.
thông qua việc mua lại các công ty này, Theo thống kê của Cục Đầu tư nước
hoặc các nguồn quỹ tập trung đầu tư ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), đến cuối
dài hạn vào thị trường chứng khoán quý II/2017, ngành công nghiệp chế
Việt Nam. biến, chế tạo vẫn là ngành thu hút được
Động lực thúc đẩy nguồn vốn đầu tư nhiều nhất vốn đầu tư nước ngoài, tiếp
nước ngoài phần lớn đến từ các nhà đầu sau đó là các ngành phân phối, khai
tư Hàn Quốc và Nhật Bản khi họ có nhu khoáng và bất động sản.
cầu đa dạng hóa thị trường và các hoạt Việc Chính phủ lên kế hoạch thoái
động đầu tư do các căng thẳng có dấu vốn trong các doanh nghiệp nhà nước
hiệu leo thang trong khu vực. chủ chốt cũng đã kích thích sự quan tâm
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư này của nước ngoài tới thị trường Việt Nam
thừa nhận rằng Việt Nam vẫn là thị nói chung và có thể tạo ra làn sóng các
trường năng động với lực lượng lao giao dịch với giá trị hàng tỷ USD. Mặc
động trẻ trung, nhiệt huyết và được dù Chính phủ đã đưa ra kế hoạch và lịch
đào tạo ngày một tốt hơn, sẵn sàng hơn trình thoái vốn trong các doanh nghiệp
để có thể thúc đẩy gia tăng chuỗi giá nhà nước lớn (Sabeco, Habeco, Vinamilk
trị. Chính phủ Việt Nam cũng đang gia và FPT là một vài ví dụ), nhưng việc triển
tăng nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài khai trên thực tế vẫn chưa kịp kế hoạch
thông qua một loạt ưu đãi thuế và tiền vì một số lý do.
thuê đất, cộng với tiếp tục cố gắng xây Đối với các giao dịch mua lại những
dựng một thị trường minh bạch và có doanh nghiệp không phải là công ty đại
chúng (gọi chung trong bài này là các
giao dịch M&A trong lĩnh vực tư nhân),
thị trường đang cho thấy sự gia tăng về
số lượng giao dịch so với những năm
trước và quy mô của các giao dịch cũng
là một điểm đáng chú ý. Quốc hội đã
thông qua Luật Doanh nghiệp 2014 và
Luật Đầu tư 2014 với mục tiêu làm thông
thoáng hơn các quy trình cấp phép và
củng cố cơ cấu quản trị doanh nghiệp
nhằm tạo thuận lợi cho các giao dịch
M&A trên thị trường.
Tuy nhiên, xuất phát từ khía cạnh
của các giao dịch M&A trong lĩnh vực tư
nhân, chúng tôi nhận thấy còn một số
nội dung luật Việt Nam chưa quy định
rõ ràng và đã gây ra trở ngại cho một số
thương vụ trong năm vừa qua.
Thiếu cơ sở dữ liệu công khai
hoàn chỉnh
Quy trình soát xét một công ty mục
tiêu thường bao gồm soát xét về tài
chính, thuế và pháp luật, hiện đang phụ
thuộc rất nhiều vào thông tin được công
ty mục tiêu hoặc bên bán cung cấp theo
yêu cầu. Nguyên nhân là do có rất ít các
cơ sở dữ liệu công khai cho nhà đầu tư và
các bên của họ có thể dựa vào để kiểm
tra các thông tin cần thiết.
Cụ thể, thông tin về một công ty
đặt tại Việt Nam có thể tìm kiếm từ các
nguồn dữ liệu sau: (i) thông tin đăng ký
doanh nghiệp được đăng tải trên Cổng
Thông tin đăng ký doanh nghiệp quốc
gia của Việt Nam; (ii) thông tin đăng ký
giao dịch bảo đảm từ Cục Đăng ký quốc
gia giao dịch bảo đảm; (iii) thông tin về
các giao dịch quyền sử dụng đất, bao
gồm thế chấp quyền sử dụng đất, từ Sở
Tài nguyên và Môi trường; và (iv) thông
tin về đăng ký sở hữu trí tuệ từ cơ sở dữ
liệu của Cục Sở hữu trí tuệ.
Thông tin có thể tìm được từ các
cơ sở dữ liệu nói trên vẫn còn hạn chế.
Chẳng hạn, Cổng Thông tin đăng ký
doanh nghiệp quốc gia không bao gồm
các thông tin của một doanh nghiệp chỉ
có Giấy chứng nhận đầu tư theo Luật
Đầu tư trước đây.
Việc tra cứu về thông tin quyền sử
dụng đất của một công ty từ Sở Tài
nguyên và Môi trường sẽ không thể tiến

Hậu các thương vụ M&A trong lĩnh vực phân phối với bên mua là nhà đầu tư nước ngoài, bên bán trong nước sẽ phát sinh thêm nhiều giấy phép con
hành nếu nhà đầu tư chưa có giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất và chính điều
này khiến nhà đầu tư không thể tìm
kiếm thông tin sơ bộ ban đầu từ Sở Tài
nguyên và Môi trường. Thậm chí, các Sở
Tài nguyên và Môi trường địa phương
chưa sẵn sàng cung cấp thông tin về
quyền sử dụng đất, bao gồm cả thông
tin về thế chấp đất đai khi chưa có sự
đồng ý của công ty có liên quan về việc
cung cấp này. Trong các hệ thống pháp
luật phát triển hơn, việc tìm kiếm thông
tin về quyền sở hữu sẽ giúp bên mua
tiềm năng có thông tin chắc chắn về lịch
sử quyền sở hữu khu đất cũng như các
giao dịch bảo đảm liên quan đến loại tài
sản này.
Việt Nam hiện vẫn còn thiếu cơ sở
dữ liệu hoàn chỉnh về tranh chấp để
cung cấp thông tin cho bên mua về việc
một công ty hoặc cá nhân đã bị kiện tụng
hay đang phải tham gia vào một vụ kiện
tại tòa hay không. Cho nên, trong hầu
hết các trường hợp, nhà đầu tư phải yêu
cầu bên bán xác nhận là công ty mục tiêu
không bị kiện tụng dựa trên các thông
tin hiện có. Cuối cùng, hiện cũng không
có một tổ chức chính thức nào được giao
nhiệm vụ đưa ra các xếp hạng tín dụng
cho các công ty đặt tại Việt Nam và các
cá nhân Việt Nam. Điều này đã gây khó
khăn cho nhà đầu tư nước ngoài trong
việc đánh giá độ tin cậy của một đối tác
lâu dài tiềm năng.
Việc không đủ thông tin cần thiết
như vậy sẽ khiến các nhà đầu tư ngại
rủi ro và do dự trong việc tiến hành một
giao dịch. Nhà đầu tư có thể khắc phục
lỗ hổng thông tin bằng các điều khoản
cam đoan và bảo đảm chặt chẽ, đi kèm
với các nghĩa vụ bồi thường, cũng như
được hỗ trợ bởi các cơ chế bảo vệ nhà
đầu tư khác, như là hợp đồng phong
tỏa (escrow arrangement), khoản giữ
lại (holdback amount), điều khoản về
tiêu chí hiệu quả kinh doanh của công
ty (earn out), thế chấp vốn điều lệ/cổ
phần… Tuy nhiên, các cơ chế này sẽ
không khả thi về mặt kinh tế nếu áp
dụng vào các giao dịch có quy mô nhỏ
(từ 500.000 USD đến 1 triệu USD) vì sẽ
làm phát sinh thêm chi phí giao dịch.
tổng quan 37
Ngành phân phối - chuẩn bị cho
các quy định chặt chẽ hơn
Ngay sau khi Luật Đầu tư 2014 có
hiệu lực, Bộ Công thương đã hướng dẫn
các cơ quan địa phương về việc khi một
công ty ban đầu do nhà đầu tư trong
nước sở hữu toàn bộ nhưng sau đó trở
thành doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài (thông qua việc nhà đầu tư nước
ngoài mua hoặc mua lại vốn điều lệ/
phần vốn góp), công ty này phải xin cấp
các giấy phép con, bao gồm giấy phép
kinh doanh và giấy phép thành lập cơ
sở bán lẻ khi pháp luật có yêu cầu để
được phép thực hiện hoạt động mua bán
hàng hóa.
Dù đã có hướng dẫn trên từ phía Bộ
Công thương, chúng tôi nhận thấy rằng,
một số cơ quan cấp phép vẫn chưa cấp
các giấy phép này trong thực tế, có thể
là do chưa sẵn sàng hoặc chưa quen
với các quy trình thủ tục cấp phép này.
Trong các giao dịch M&A phức tạp khi
công ty mục tiêu đang vận hành chuỗi
lớn các cơ sở bán lẻ tại nhiều tỉnh, thành
phố khác nhau, các cơ quan địa phương
38 tổng quan
sẽ xin hướng dẫn từ Bộ Công thương
về các trường hợp này. Cách thức này
tất nhiên sẽ làm gia tăng thời gian và
chi phí cho việc hoàn tất giao dịch và
không chắc chắn các hướng dẫn từ Bộ
Công thương sẽ phù hợp với kỳ vọng
của các bên.
Trong năm qua, chúng tôi đã liên
tục cập nhật các thay đổi trong chính
sách của các cơ quan nhà nước về việc
kiểm soát lĩnh vực phân phối. Vào cuối
năm 2016, Bộ Công Thương đã ban hành
tờ trình và dự thảo nghị định thay thế
cho Nghị định 23/2007/NĐ-CP hiện hành
mà nội dung của các văn bản này sẽ có
tác động đáng kể đến các cơ cấu đầu tư
hiện tại của các nhà đầu tư nước ngoài
tham gia vào thị trường phân phối thông
qua M&A.
Cụ thể, dự thảo nghị định mở rộng
quy định về kiểm tra nhu cầu kinh tế
(ENT). Ngoài việc áp dụng cho cơ sở bán
lẻ “ngoài cơ sở bán lẻ thứ nhất”, yêu cầu
ENT cũng sẽ áp dụng với cơ sở bán lẻ
của “cùng nhà đầu tư nước ngoài” (thuật
ngữ này rất rộng và không rõ ràng để
giải thích cặn kẽ), hoặc các cơ sở bán lẻ
được thành lập dưới cùng tên thương
mại, nhãn hiệu cho dù là không cùng
một nhà đầu tư nước ngoài. Do đó, cơ
cấu đầu tư trước đây khi các pháp nhân
khác nhau sở hữu các cơ sở bán lẻ khác
nhau có thể sẽ phải tuân theo yêu cầu
mới này (cho dù là một điểm thay đổi rất
chặt chẽ) về ENT.
Tờ trình của Bộ Công thương cũng
đề xuất sửa đổi Luật Đầu tư hiện hành và
các nghị định hướng dẫn để có thể kiểm
soát các hoạt động mua bán hàng hóa của
“công ty con thế hệ 2 - F2, tức là một doanh
nghiệp được đầu tư bởi doanh nghiệp có
ít hơn 51% vốn điều lệ là vốn đầu tư nước
ngoài” của nhà đầu tư nước ngoài, mà theo
quy định hiện tại không phải tuân theo các
điều kiện và các thủ tục áp dụng đối với
nhà đầu tư nước ngoài.
Hiện chưa rõ các đề xuất của Bộ
Công thương có được Chính phủ xem
xét chấp thuận hay không, nhưng các
cơ quan cấp phép địa phương đã lưu ý
đến vấn đề này. Chúng tôi được biết một
trường hợp cơ quan cấp phép vẫn yêu
cầu một công ty con thế hệ F2 tuân thủ
các thủ tục áp dụng cho một nhà đầu tư
nước ngoài khi tiến hành kế hoạch mua
lại một công ty trong nước kinh doanh
ngành nghề có điều kiện. Nói cách khác,
cơ quan cấp phép trong trường hợp này
đã không dựa vào quy định Luật Đầu tư
và có thể dẫn đến ảnh hưởng nhất định việc mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp
đến các giao dịch M&A nói chung. trong trường hợp công ty đã có được
Giấy Chứng nhận đầu tư, cho dù loại giấy
Thời gian hoàn tất thủ tục cấp phép này đã không còn tồn tại theo Luật
phép chưa được rút ngắn trên Đầu tư mới. Quy định tại Thông tư 19
thực tế đã tạo cơ sở cho các ngân hàng thương
Luật Doanh nghiệp 2014 và Luật mại yêu cầu công ty được mua lại phải
Đầu tư 2014 được ban hành với mục đích xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư để
làm cho các thủ tục cấp phép đơn giản được mở tài khoản vốn đầu tư trực tiếp.
hơn, rút ngắn thời gian và giảm bớt các Do đó, nhà đầu tư nước ngoài và công
gánh nặng về thủ tục hành chính cho ty mục tiêu vẫn phải mất khá nhiều thời
cả các cơ quan nhà nước cũng như các gian và chi phí để có được Giấy chứng
cá nhân và doanh nghiệp. Đối với giao nhận đăng ký đầu tư nhằm đáp ứng yêu
dịch M&A, mục tiêu là nhà đầu tư nước cầu của ngân hàng trong nước trong khi
ngoài không còn phải đi theo một quy Luật Đầu tư không yêu cầu.
trình mất nhiều thời gian để được cấp Thứ hai, các quy định về ngoại hối
Giấy chứng nhận đầu tư. Thay vào đó, cũng không quy định rõ đối với trường
Luật Đầu tư chỉ yêu cầu nhà đầu tư nước hợp một giao dịch chuyển nhượng vốn
ngoài xin một chấp thuận đầu tư và công được cơ cấu theo hướng các bên không
ty mục tiêu chỉ cần cập nhật Giấy chứng thanh toán bằng tiền, chẳng hạn như
nhận đăng ký doanh nghiệp nếu cần. trong thỏa thuận chuyển đổi cổ phần.
Thực tiễn cho thấy, quy trình cấp Ngôn ngữ của Thông tư 19 thực ra chỉ
phép hầu như không hoàn toàn đi theo đơn giản quy định rằng tài khoản vốn
ý định ban đầu của nhà lập pháp. Trên đầu tư trực tiếp được sử dụng để “nhận
thực tế, nhà đầu tư nước ngoài phải thực tiền thanh toán giá trị chuyển nhượng
hiện ít nhất ba bước cấp phép, bao gồm vốn đầu tư và dự án đầu tư”, nhưng xung
xin chấp thuận đầu tư, cập nhật Giấy quanh quy định này có rất nhiều điểm
chứng nhận đăng ký doanh nghiệp và không rõ ràng. Mặc dù chúng tôi đã
xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu hoàn thành nhiều giao dịch chuyển đổi
tư để mở một tài khoản vốn đầu tư trực cổ phần, nhưng các trường hợp này vẫn
tiếp. Toàn bộ quá trình có thể mất từ 3 phải phụ thuộc nhiều vào các hướng dẫn
tháng đến 6 tháng, chưa kể thời gian để cụ thể của cơ quan nhà nước mà nhà đầu
có được các giấy phép con cần thiết để
tiến hành hoạt động.
Quy định về một tài khoản vốn
đầu tư trực tiếp: Không nhất
quán về cách giải thích và
áp dụng
Các quy định về kiểm soát ngoại hối
yêu cầu một doanh nghiệp có vốn đầu
tư trực tiếp nước ngoài phải mở một tài
khoản vốn đầu tư trực tiếp tại một tổ chức
tín dụng được phép hoạt động tại Việt
Nam. Việc góp vốn đầu tư, chuyển vốn
đầu tư, cổ tức, lợi nhuận và các khoản thu
hợp pháp khác phải được thực hiện thông
qua tài khoản này. Do các quy định về
một tài khoản vốn đầu tư trực tiếp chưa
được cập nhật để phản ánh các thay đổi
trong Luật Đầu tư 2014 và điều này đã
dẫn đến một số điểm không nhất quán
trong việc giải thích và áp dụng các quy
định pháp luật có liên quan trên thực tế.
Thứ nhất, Luật Đầu tư không yêu cầu
công ty mục tiêu nhận khoản đầu tư trực
tiếp nước ngoài phải xin cấp Giấy chứng
nhận đăng ký đầu tư, trong khi Thông
tư 19 hiện vẫn còn hiệu lực lại quy định

tư nước ngoài phải đầu tư thời gian và
chi phí đáng kể để xin được.
Cuối cùng, Điều 23.1 của Luật Đầu
tư 2014 quy định doanh nghiệp có nhà
đầu tư nước ngoài nắm giữ từ 51% vốn
điều lệ trở lên phải đáp ứng “điều kiện”
và thực hiện “thủ tục đầu tư” theo quy
định áp dụng đối với nhà đầu tư nước
ngoài khi mua cổ phần/phần vốn góp tại
một doanh nghiệp trong nước khác. Luật
không chỉ rõ về việc liệu các quy định về
tài khoản vốn đầu tư trực tiếp có nằm
trong “các điều kiện” hoặc “các thủ tục
đầu tư” được nói đến ở đây hay không.
Một số ngân hàng thương mại cho rằng,
doanh nghiệp đang được đầu tư vào
không bắt buộc phải mở một tài khoản
vốn đầu tư trực tiếp để nhận thanh toán
hoặc vốn góp từ doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngoài. Trong trường hợp
này, mặc dù ngân hàng thương mại sẵn
sàng xác nhận bằng văn bản về việc
không bắt buộc phải có tài khoản vốn
đầu tư trực tiếp, các nhà đầu tư nước
ngoài vẫn còn phải lo lắng trước những
nội dung quy định trong pháp luật và
việc thi hành diễn ra trong thực tế.
Chứng từ thanh toán: Yêu cầu
khác nhau từ các cơ quan cấp
phép khác nhau
Có một vấn đề tồn tại khá lâu về việc
nhà đầu tư nước ngoài phải thanh toán
trước hay sau khi hoàn thành các thủ tục
cấp phép, và câu trả lời phụ thuộc rất lớn
vào chính sách của cơ quan cấp phép có
liên quan giải quyết vấn đề này.
Quan điểm chung trên thị trường
quốc tế cho rằng, các điều khoản thanh
toán nên để cho các bên tự quyết định.
Xuất phát từ khía cạnh của nhà đầu tư
nước ngoài, việc thanh toán trong hầu
hết các trường hợp phải được thực hiện
sau khi nhà đầu tư nước ngoài đã được
ghi nhận là chủ sở hữu hợp pháp của
công ty mục tiêu.
Một số Sở Kế hoạch và Đầu tư áp
dụng quan điểm linh hoạt này tạo thuận
lợi cho các thương vụ M&A vì cho phép
các bên quản lý được quy trình hoàn tất
và các rủi ro có liên quan theo cách phù
hợp với các bên. Sở Kế hoạch và Đầu tư
ở một số tỉnh, thành phố khác, theo kinh
nghiệm của chúng tôi, lại có quan điểm
không linh hoạt bằng và gây ra nhiều
lãng phí hơn khi yêu cầu phải có chứng
từ thanh toán trước khi tiến hành các
bước cấp phép để ghi nhận chủ sở hữu
nước ngoài mới.
Trong trường hợp đó, nhà đầu tư
nước ngoài phải gánh thêm chi phí để có
được một thỏa thuận ký quỹ nhằm đáp
ứng yêu cầu của cơ quan cấp phép, đồng
thời giảm thiểu rủi ro cho chính nhà đầu
tổng quan 39
tư nếu giao dịch M&A không thể hoàn
thành vì bất cứ lý do gì.
Giá giao dịch là một trong những
nhân tố chủ yếu cho thấy tính hấp dẫn
của một giao dịch M&A đối với nhà đầu
tư tiềm năng và việc không thể đoán
trước được kết quả của việc áp dụng luật
pháp chắc chắn sẽ làm gia tăng chi phí
giao dịch và các cơ chế mà các bên phải
đưa ra để quản lý và chuyển giao rủi ro
giữa các bên.
Mặc dù các vấn đề pháp lý nói trên
gây ra những khó khăn nhất định, Việt
Nam vẫn đang là một điểm đến hấp dẫn
đối với nguồn vốn nước ngoài. Mong
muốn đạt được mục tiêu tăng tưởng GDP
chính là động lực thúc đẩy Chính phủ tiếp
tục cải thiện các chính sách đầu tư thông
qua việc kết hợp các biện pháp tự do hóa
thị trường khác nhau, chẳng hạn giảm
bớt các ngành nghề kinh doanh có điều
kiện, loại bỏ các yêu cầu phải có các chấp
thuận và giấy phép con trùng lắp nhau
vốn đang gây nhiều khó khăn.
Khi thực hiện giao dịch M&A ở Việt
Nam, sẽ có những giai đoạn nhất định
nhà đầu tư nước ngoài có thể thể đoán
trước được hết một số khó khăn có thể
xảy ra, nhưng chắc chắn một điều là
Chính phủ đang có định hướng để môi
trường đầu tư Việt Nam minh bạch và có
tính cạnh tranh hơn nữa.
40 tổng quan
M&A ngành dược:
Những rào cản cần tháo gỡ
Rào cản văn hoá, thói quen kinh doanh và khuôn khổ pháp lý là những
mối quan tâm chính của các nhà đầu tư nước ngoài muốn tìm kiếm cơ
hội M&A ở Việt Nam nói chung và trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ
nói riêng.
Luật sư Albert Franceskinj
V iệt Nam đang dần trở thành một
miền đất hứa tràn ngập cơ hội đối
với những doanh nghiệp hoạt động
trong các ngành y tế và dược phẩm.
Nhu cầu về dịch vụ chăm sóc sức khoẻ
chất lượng cao đang gia tăng nhanh
chóng trong cả nước do ảnh hưởng của
mức tăng trưởng kinh tế nhanh chưa
từng thấy, những biến động về nhân
khẩu học và các vấn đề liên quan đến
môi trường phát sinh gần đây. Trong
khi đó, phân bổ ngân sách quốc gia cho
ngành y tế được đánh giá là quá thấp và
hệ thống hiện phải đối mặt với những
khó khăn đáng kể như tình trạng cơ sở
vật chất quá tải, thiếu trang thiết bị…
Một báo cáo gần đây của Bộ Y tế cho
thấy con số 1.000 bệnh viện, trong đó
có 200 bệnh viện tư nhân của Việt Nam
hiện nay không đủ để thỏa mãn nhu cầu
chăm sóc sức khoẻ của hơn 93 triệu dân.
Theo các cuộc điều tra mới đây, khoảng
40.000 bệnh nhân đang chi tiêu xấp xỉ 2
tỷ USD mỗi năm cho các dịch vụ y tế và
điều trị ở nước ngoài.
Những năm gần đây, Chính phủ
Việt Nam đã tiến hành một số cải cách
và ban hành thêm luật mới (như Luật
Dược sửa đổi) nhằm khuyến khích đầu
tư tư nhân và nước ngoài vào các lĩnh
vực trên. Điều này mang đến những tín
hiệu tốt lành cho ngành y tế và dược
phẩm. Trong bối cảnh đó, các nhà đầu tư
Luật sư Alejandro Dominguez *
nước ngoài đang tận dụng triệt để hoạt
động M&A để nhanh chóng tiếp cận
thị trường Việt Nam và vượt qua được
những rào cản của hệ thống cấp phép
hành chính phức tạp.
Tuy nhiên, với những thách thức nội
tại, các nhà đầu tư phải đối mặt với nhiều
khó khăn, mất rất nhiều thời gian và chi
phí để tiến hành các thương vụ M&A.
Rào cản văn hoá, thói quen kinh doanh
và khuôn khổ pháp lý là những mối quan
tâm chính của các nhà đầu tư nước ngoài
muốn tìm kiếm cơ hội M&A ở Việt Nam
nói chung và trong lĩnh vực chăm sóc sức
khoẻ nói riêng.
Sự thấu hiểu về văn hoá
Những yếu tố đem lại thành công
cho một doanh nghiệp tại bản quốc
(hoặc các môi trường văn hoá tương tự)
vẫn có thể thất bại trong một quốc gia
chấp nhận những tiêu chuẩn đạo đức
khác nhau. Thị trường Việt Nam đặt ra
những thách thức vô cùng riêng biệt
và nhà đầu tư nước ngoài cần xác định
lại chiến lược M&A của mình để có thể
thành công.
Với nhiều năm kinh nghiệm làm việc
tại đây, tôi đã chứng kiến một số lượng
không nhỏ thương hiệu mạnh thất bại
trong việc triển khai các giao dịch kinh
doanh xuyên biên giới chỉ bởi họ từ chối
tiến hành những điều chỉnh cần thiết để
gây dựng một mô hình kinh doanh phù
hợp với văn hoá địa phương, cũng như
những đặc tính riêng của thị trường nơi
đây. Thêm vào đó, so với các nhà đầu
tư châu Á, các nhà đầu tư phương Tây
dường như ít có sự chuẩn bị hơn trong
cuộc đua này, trong đó nguồn tiền mặt
hợp pháp để đầu tư và những quyết định
được đưa ra nhanh chóng được coi là
những yếu tố quyết định khả năng thành
công của doanh nghiệp.
Những rủi ro về mức độ tuân
thủ chính sách
Trong bối cảnh mô hình doanh
nghiệp gia đình đang phát triển mạnh
ở Việt Nam, đáng lo thay đây lại thường
là những đơn vị thiếu vắng một cơ chế
quản trị chuyên nghiệp và các nhà đầu
tư nước ngoài mong muốn tìm kiếm cơ
hội M&A tại đây cần có những bước đi,
định hướng thận trọng. Tỷ lệ thất bại của
các giao dịch M&A ở Việt Nam cao hơn ở
các nước phát triển do những khó khăn
trong việc tìm mục tiêu phù hợp, không
chỉ về quy mô mà còn về quyền sở hữu.
Mỗi thương vụ thường bắt đầu bằng
hoạt động thẩm định doanh nghiệp chi
tiết, tuy nhiên không phải lúc nào quá
trình này cũng được tiến hành một cách
trơn tru, dễ dàng. Năng lực kiểm soát tài
chính yếu kém, thiếu minh bạch và chính
sách công khai thông tin giới hạn của các
doanh nghiệp mục tiêu, khả năng tiếp
cận các báo cáo, thông tin đại chúng giới
hạn, cũng như hàng loạt hành vi thao
túng và gian lận kế toán thường được sử
dụng để cải thiện “bộ mặt” của doanh
nghiệp mục tiêu.
Hành vi trốn thuế (thông qua các
hệ thống kế toán kép, ba), không tuân
thủ luật lao động và các chính sách an
sinh xã hội cũng là một trong những
mối lo ngại hàng đầu của các nhà đầu
tư nước ngoài.
Định giá quá cao (so với mức
hợp lý)
Định giá doanh nghiệp quá cao là
một vấn đề phổ biến mà các nhà đầu
tư nước ngoài có thể gặp phải. Trong
các giao dịch M&A, các doanh nghiệp
địa phương thường có xu hướng đòi hỏi
những mức giá quá cao, thậm chí phi
thực tế và kỳ vọng người mua tiềm năng
sẽ chấp nhận nó. Quan niệm có phần ảo
tưởng về “những gì doanh nghiệp của
họ xứng đáng được nhận” không dựa
trên cơ sở những nghiên cứu tài chính

Việt Nam là một thị trường hấp dẫn, tiềm năng và quy mô đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ và dược phẩm
cụ thể, mà thường xuất phát từ sự thiếu
chuyên nghiệp và những kỳ vọng phi
thực tế. Hành vi đặt giá cao quá mức của
các chủ sở hữu doanh nghiệp thường
được họ lý giải là do những chi phí không
ghi trên giấy tờ và phí tổn phát sinh
trong quá trình cấp phép.
Thách thức về quy định
Việt Nam có một hệ thống cấp phép
phức tạp, cồng kềnh và nặng nề với
những yêu cầu, thủ tục hành chính rườm
rà để giao dịch có thể được chấp thuận
và cấp phép bởi tất cả các cấp quản
lý (từ Trung ương tới địa phương). Với
trường hợp M&A trong ngành y tế và
dược phẩm, vấn đề này thậm chí còn
được đẩy tới mức cao hơn và thường
xuyên phải chịu những thay đổi đáng kể.
Các thủ tục hành chính quan liêu nhìn
chung đều khó hiểu và rườm rà. Nhà đầu
tư nước ngoài thường rất ngạc nhiên về
lộ trình thời gian quá dài để dự án được
đảm bảo phê duyệt theo quy định của
pháp luật sau khi doanh nghiệp đệ trình
thông báo sáp nhập.
Sản xuất thuốc, dược phẩm ở địa
phương được khuyến khích, trong khi
hoạt động phân phối của các đơn vị có
vốn đầu tư nước ngoài vẫn bị cấm. Bên
cạnh chủ trương bảo hộ của nước sở tại,
những hành vi bất hợp pháp trong kinh
doanh cũng là những mối quan ngại
hàng đầu của các công ty cung cấp dịch
vụ chăm sóc sức khoẻ và dược phẩm
mong muốn theo đuổi những thương vụ
đầu tư xuyên biên giới.
Kết luận
Mặc dù các giao dịch M&A phải đối
mặt với vô vàn thách thức khác nhau,
Việt Nam vẫn là một thị trường hấp dẫn,
tiềm năng và quy mô đối với doanh
nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chăm
tổng quan 41
sóc sức khoẻ và dược phẩm. Do mỗi thỏa
thuận M&A đều có các nét đặc trưng
riêng, những nhân tố được thảo luận
trên đây chỉ mang tính nền tảng, có thể
được nhìn nhận như những khía cạnh cơ
bản cần được xem xét khi thực hiện hoạt
động M&A ở thị trường nước ngoài.
Hợp tác với các chuyên gia tư vấn
địa phương có mối quan hệ tốt với
chính quyền và hiểu biết sâu rộng về
những tập quán, thông lệ kinh doanh
địa phương là cần thiết để giảm thiểu
rủi ro và tăng khả năng sinh lời của
các thương vụ M&A đã giao dịch thành
công. Sự hiện diện mạnh mẽ và mang
tính lâu dài của các doanh nghiệp nước
ngoài ở Việt Nam ngay từ khi bắt đầu
hoạt động chắc chắn sẽ tăng tỷ lệ thành
công của các giao dịch M&A.
* (Fidal AsiAttorneys - công ty luật nước
ngoài đã đăng ký hoạt động tại Việt Nam)
42 tổng quan
Ba yếu tố cần tháo gỡ để khơi thông
dòng chảy vốn ngoại vào thị trường địa ốc
Lĩnh vực bất động sản Việt Nam đang có sức hút khá lớn với các nhà đầu tư nước ngoài, thể hiện qua hàng loạt
thương vụ mua bán, chuyển nhượng, góp vốn (M&A) trong thời gian qua. Hoạt động này được kỳ vọng sẽ tiếp tục
gia tăng trong thời gian tới. Tuy nhiên, để dòng vốn ngoại chảy mạnh hơn, cần khơi thông một số điểm nghẽn.
Luật sư Nguyễn Thanh Hà
Chủ tịch Công ty luật SBLaw
C ùng với tiến trình tái cơ cấu nền kinh
tế, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà
nước, hội nhập sâu rộng với kinh tế thế
giới và các sắc luật sửa đổi như Đầu tư,
Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản
được thông qua với nhiều điểm “mở”,
giúp hoạt động M&A trong lĩnh vực
SBLaw có đội ngũ luật sư có trình độ và kinh nghiệm trong lĩnh vực M&A
bất động sản thời gian qua khá sôi động.
Giai đoạn 2015 - 2016, hàng
chục thương vụ M&A trong lĩnh vực
bất động sản đã được tiến hành với giá trị
từ vài chục lên đến hàng trăm triệu USD,
trong đó có nhiều thương vụ có sự hiện
diện bóng dáng của nhà đầu tư nước
ngoài. Đặc biệt, cả những nhà đầu tư vốn
rất kỹ tính và thận trọng như Nhật Bản
cũng đã tích cực rót tiền mạnh vào thị
trường bất động sản Việt Nam thông qua
các thương vụ M&A.
Tuy tăng trưởng tốt so với trước đó,
nhưng các thương vụ trên mới chỉ mang
tính chất thăm dò, chưa thực sự bùng nổ
như kỳ vọng. Để hoạt động M&A trong
lĩnh vực bất động sản thực sự bùng nổ,
cần giải quyết 3 điểm nghẽn.
Yếu tố pháp lý
Dù những quy định mới cho hoạt
động M&A đã được bổ sung, sửa đổi với
nhiều điểm tiến bộ hơn, nhưng vẫn còn
những quy định bất cập.
Cụ thể, nhà đầu tư nước ngoài trước
khi vào Việt Nam sẽ phải thông qua
“Pre-approvals” hay thường gọi là đăng
ký đầu tư. Có thể hiểu là phê duyệt trước
rồi sau đó mới chỉnh sửa giấy đăng ký
doanh nghiệp.
Sau khi sửa đổi, ngoài trường hợp
thông thường, nhiều doanh nghiệp lại
buộc phải thay đổi giấy chứng nhận đầu
tư khi thay đổi về cơ cấu sở hữu. Do đó,
nhà đầu tư có thể sẽ phải qua tới 3 cơ chế
giấy phép khi bước chân vào thị trường
Việt Nam.
Ngoài ra, các Pre-approval đều phải
xét duyệt qua danh mục các lĩnh vực
kinh doanh có điều kiện theo Quyết định
1966 của Chính phủ. Tuy nhiên, đến
nay, việc xác định các ngành nghề kinh
doanh có điều kiện còn chưa có sự thống
nhất giữa các bộ, ngành, gây khó khăn
cho các nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, liên quan đến các giao
dịch của công ty đại chúng, trong một số
trường hợp, khi trình lên Ủy ban Chứng
khoán Nhà nước, nhà đầu tư được yêu
cầu phải có ý kiến của công ty đó. Điều
này làm khó nhà đầu tư nước ngoài,
bởi việc chuyển nhượng và thoái vốn là
quyền tự do kinh doanh, khi không còn
nhu cầu đầu tư tại doanh nghiệp nội, họ
sẽ thoái vốn, chuyển nhượng. Tuy nhiên,
việc yêu cầu nhà đầu tư phải xin ý kiến
của doanh nghiệp sẽ gây cản trở cho
hoạt động đầu tư của họ.
Thêm nữa, các quy định liên quan
đến hoạt động M&A rất nhiều và rải rác
trong nhiều văn bản khác nhau như Luật
Cạnh tranh, Luật Đầu tư, Luật Doanh
nghiệp, Luật Chứng khoán…
Đặc biệt, nhà đầu tư nước ngoài cũng
lo ngại về sự không rõ ràng trong việc tính
thuế liên quan đến thương vụ M&A.
Yếu tố quản lý
Trong quá trình tham gia tư vấn
cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài, nhóm
chuyên gia của SBLaw nhận thấy, quy
mô của doanh nghiệp Việt Nam còn nhỏ,
trong khi các nhà đầu tư nước ngoài
quan tâm đến các doanh nghiệp có quy
mô lớn, còn tiềm năng phát triển.
Vốn điều lệ của đa số các doanh
nghiệp niêm yết tại Việt Nam mới ở mức
50 - 80 tỷ đồng, tương đương 2 - 4 triệu
USD, vốn hóa khoảng 5 - 10 triệu USD.
Nhiều doanh nghiệp nhỏ hơn và có sức
cạnh tranh yếu, mô hình kinh doanh

Cần kiện toàn hệ thống luật điều chỉnh
và các đơn vị tư vấn hoạt động M&A
Luật sư Trần Trung Kiên
Giám đốc Khối Doanh nghiệp và Đầu tư, SBLaw
Để đơn giản hóa các hoạt động
M&A từ các nhà đầu tư nước ngoài, dựa
trên những kinh nghiệm thực tế, tôi cho
rằng, cần điều chỉnh lại hệ thống luật
hiện nay trên cả hai phương diện: (i)
các thủ tục, nguyên tắc, phương pháp
định giá, quyền và nghĩa vụ của các bên
tham gia…; (ii) các tình huống xử lý tài
chính, lao động và các vấn đề phát sinh
sau khi thực hiện thương vụ M&A.
Cùng với đó, các tổ chức tư vấn
cũng cần nâng cao các hoạt động hỗ trợ
thiếu bền vững, cũng không phải là đối
tượng được quan tâm của các nhà đầu tư.
Ngoài ra, báo cáo tài chính và công
bố thông tin của nhiều doanh nghiệp còn
chưa minh bạch. Nhiều doanh nghiệp Việt
Nam vẫn còn hình thức kế toán hai sổ,
khiến cho các nhà đầu tư e ngại về tính
chính xác của các con số tài chính.
Việc tiếp cận thông tin về đối tượng
tiềm năng (bên bán, chuyển nhượng)
cũng không phải dễ dàng, nhiều doanh
nghiệp muốn bán nhưng cung cấp thông
tin không chính xác, từ đó gây mất niềm
tin cho nhà đầu tư nước ngoài. Bản thân
nhóm chuyên gia SBLaw đã từng hỗ trợ
một nhà đầu tư tới từ Singapore mua lại
một dự án may mặc của nhà đầu tư Việt
Nam, nhưng tài sản này lại đang cho một
bên khác thuê. Thông tin này được bên
mua tình cờ phát hiện khi đã chuyển tiền
đặt cọc, điều này gây ra những tranh chấp,
dẫn tới thương vụ đổ bể vào phút chót.
Trong các lĩnh vực nói chung và
bất động sản nói riêng, doanh nghiệp
Việt Nam dường như chỉ cung cấp các
thông tin có lợi về dự án, còn những
thông tin bất lợi như nợ thuế, nợ đối tác,
và xúc tiến M&A cho các doanh nghiệp
trong và ngoài nước.
Thực tế, khi làm việc với nhà đầu tư
nước ngoài, với độ phức tạp và chồng
chéo trong các quy định của Việt Nam,
họ rất cần các tư vấn có trình độ về
chuyên môn và khả năng ngoại ngữ tốt.
Từ đó, sẽ giúp họ an tâm về mặt pháp lý
trước khi tiến hành thương vụ.
Vai trò của các nhà tư vấn luật là
tiến hành soạn thảo các báo cáo pháp lý
(due diligence) về hoạt động của công
ty được mua, kết hợp với báo cáo kiểm
toán để bên mua sẽ có một cái nhìn cụ
thể và chi tiết về “sức khoẻ” của doanh
nghiệp, quyết định có mua hay không
mua doanh nghiệp và nếu mua, mua
với giá bao nhiêu là hợp lý.
Các luật sư cũng là những người
có quan hệ sâu rộng với các chủ dự án
và nhà đầu tư, có nhiều thông tin rõ
ràng và chính xác về các dự án muốn
bán. Vì vậy, họ sẽ tiếp cận và xử lý
thông tin, góp phần kết nối bên mua
và bên bán, động lực cho các nhà tư
những chế tài và kiện tụng thì che giấu.
Nhà đầu tư nước ngoài sẽ đánh giá đối
tác không trung thực và thương vụ vì thế
khó có thể thành công.
Một trở ngại nữa cho hoạt động M&A
là sự thiếu đồng thuận trong nội bộ của
bên bán, cũng bên bán thường định giá
quá cao tài sản của mình khi gặp đối tác
nước ngoài. Việc không nhất quán trong
quá trình đàm phán cũng là trở ngại khiến
thương vụ M&A khó thành công.
Yếu tố văn hóa
Ngoài những khó khăn của yếu tố
pháp lý và quản lý, sự khó khăn trong
việc hòa nhập văn hóa giữa các bên cũng
là vấn đề lớn quyết định đến thương vụ
M&A. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa
quen với việc có cổ đông ngoại hoặc có
thêm sự quản lý bởi người nước ngoài.
M&A được coi là cách nhanh nhất
để mở rộng mạng lưới và thị trường. Tuy
nhiên, nếu không có sự thận trọng nhất
định, M&A có thể khiến doanh nghiệp rơi
vào khó khăn khi không tìm được sự giao
thao về quản trị, văn hóa giữa doanh
nghiệp ngoại và doanh nghiệp nội.
tổng quan 43
vấn là ngoài phí dịch vụ pháp lý, luật
sư còn có thể nhận được hoa hồng môi
giới, điều này giúp khá nhiều cho sự
thành công của dự án.
Trong quá trình đàm phán mua
bán dự án, có rất nhiều vướng mắc do
sự không thống nhất về quan điểm,
về thời điểm chuyển giao, thời điểm
thanh toán, vai trò của luật sư là giải
thích, dung hoà và giúp các bên hoá
giải những khác biệt, giúp cho dự án
không bị “đổ bể” vào phút chót.
Khi các bên đã thống nhất những
điểm cơ bản về quá trình mua bán, vai
trò của luật sư là phải soạn thảo được
một dự thảo hợp đồng chuyển nhượng
đầy đủ và bảo vệ được quyền lợi của các
bên, thông thường, 2 bên đều có luật
sư, lúc này, các luật sư cũng cần phải tìm
cách thoả hiệp để ra một dự thảo hợp
đồng có thể chấp nhận được.
Các luật sư cũng cần giải thích rõ
ràng cho các nhà đầu tư về trình tự thủ
tục phê duyệt và chấp nhuận dự án từ
các cơ quan chức năng, đảm bảo khi
nộp hồ sơ phê duyệt, cần hỗ trợ khách
hàng một cách tốt nhất để kết quả phê
duyệt đúng thời hạn, làm an lòng nhà
đầu tư.
Để tháo gỡ những vướng mắc
trên, điều quan trọng đầu tiên là doanh
nghiệp cần hoạch định rõ ràng chiến
lược và kế hoạch phát triển dài hạn, để
có thể chủ động xem xét các cơ hội M&A
phù hợp với kế hoạch định sẵn, hoặc một
cơ hội M&A khác ngoài mong đợi.
Với những doanh nghiệp lấy M&A
là một công cụ phát triển, nên chuẩn bị
sẵn các tiêu chí cho mục tiêu M&A, quy
trình và cách thức thực hiện M&A, có thể
thành lập bộ phận chuyên trách về M&A.
Còn với những doanh nghiệp không
coi M&A là một công cụ phát triển, thì khi
cơ hội M&A xuất hiện, cũng nên xem xét
một cách nghiêm túc, kỹ lưỡng, nên cân
nhắc sử dụng tư vấn cho quá trình M&A
khi xuất hiện cơ hội.
Với xu thế hòa nhập với nền kinh tế
thế giới, dòng vốn đầu tư gián tiếp của
nước ngoài vào Việt Nam chắn chắc sẽ
gia tăng nhanh thông qua con đường
M&A. Do đó, Việt Nam cần xây dựng một
khung pháp lý an toàn để vừa có thể thu
hút được nhà đầu tư nước ngoài vừa có
thể bảo vệ được quyền lợi của nhà đầu
tư trong nước.
44 tổng quan

Tháo gỡ vướng mắc để

kích hoạt thị trường M&A bất động sản
Dù có nhiều cải thiện trong việc mua bán, chuyển nhượng (M&A) dự án bất động sản sau khi Luật Kinh doanh
bất động sản sửa đổi ra đời, nhưng theo các chuyên gia và doanh nghiệp, vẫn còn những điểm nghẽn cần
tháo gỡ để giúp hoạt động M&A lưu thông tốt hơn.
Ninh Việt Chỉ cần điểm qua chuỗi dự án của lối ra thông qua việc chuyển nhượng lại
Vina Megastar, Tricon Tower, AZ Lâm dự án cho đôi tác khác chuyên nghiệp và
Từ câu chuyện thực tế Viên, Habico Tower Phạm Văn Đồng, có tiềm lực hơn để triển khai, hoặc tiếp
Trong bối cảnh thị trường còn hàng Nam Đàn Plaza, B5 Cầu Diễn, Ha Noi nhận vốn góp từ các nhà đầu tư mới để
trăm dự án đắp chiếu do chủ đầu tư Times Tower, Binh Đoàn 12, PVV tiếp tục hoàn thành dự án.
không có đủ tiềm lực để triển khai, khiến Vinapharm, Usilk City… tại Hà Nội, Tuy nhiên, việc chuyển nhượng, hay
tồn kho bất động sản khó được giải hay Saigon One Tower, PetroVietnam tìm đối tác để hợp tác hồi sinh các dự án
phóng dù thị trường sôi động, thì hoạt Landmark Tower, 584 Tân Kiên, Lacasa, này không hề dễ do vướng nhiều vấn đề.
động M&A được xem như cách “tự chữa DB Tower, V-Ikon… tại TP.HCM cũng có Một trong những ví dụ điển hình có
trị” của thị trường. thể thấy không ít hàng “ứ đọng” ở trung thể kể đến là vụ việc tại một dự án xây
Các dự án bị đắp chiếu hiện nay tâm thành phố. dựng khu phức hợp thương mại, căn
đa phần là của các chủ đầu tư tay Đây đều là những siêu dự án với hộ, văn phòng lớn tại quận Hà Đông, Hà
ngang, thiếu chuyên nghiệp, tiềm lực quy mô lên tới hàng ngàn tỷ, từng được Nội. Tại dự án này, chủ đầu tư là doanh
chạy theo phong trào trong cơn sống chủ đầu tư quảng cáo rầm rộ sẽ mang nghiệp A muốn hợp tác với một nhà đầu
2007-2008 và bị mắc kẹt khi thị trường tới những “ngôi nhà ước mơ, cuộc sống tư B trong nước có đủ năng lực và kinh
vỡ bong bóng. đẳng cấp”. Tuy nhiên, hiện đang trở nghiệm theo hình thức chuyển nhượng
Các dự án đắp chiếu này thường mỗi thành vũng bùn, kéo theo hàng ngàn một phần dự án cho nhà đầu tư B. Việc
dự án mỗi bệnh, có thể bị lỗi thiết kế thi ngàn khách hàng trót sa chân lỡ bước chuyển nhượng được kỳ vọng sẽ giúp
công, định vị sai sản phẩm, năng lực chủ chìm theo. Không những thế, những dự án tái khởi động sau nhiều năm nằm
đầu tư yếu kém… Các dự án đắp chiếu dự án dang dở này đang để lại những đắp chiếu.
này không những khiến gia tăng hàng “nét vẽ” nham nhở trong bức tranh quy Thực hiện giao dịch, nhà đầu tư A
tồn kho bất động sản, nợ xấu, mà còn hoạch chung của các đô thị. (dưới sự hỗ trợ của ngân hàng đang
khiến bộ dạng quy hoạch trở nên xấu xí, Với sự phát triển trở lại của thị trường, nhận thế chấp dự án) tiến hành thủ tục
mất mỹ quan đô thị. chủ đầu tư của các dự án này có thể tìm để tách lô đất dự án thành phần. Đây

không phải là thủ tục khó khăn và theo
quy định mất không quá 16 ngày, nhưng
nhà đầu tư A phải mất hơn 6 tháng để
hoàn tất và nhận được giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất.
Sau khi đã có giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, theo kế hoạch, nhà
đầu tư A và nhà đầu tư B ký hợp đồng
liên doanh và nộp hồ sơ xin thành lập
liên doanh cho cơ quan cấp phép. Sau
hơn 1 tháng nghiên cứu hồ sơ, cơ quan
này phát công văn hỏi ý kiến các bộ,
ngành liên quan như Bộ Xây dựng, Bộ
Tài nguyên và Môi trường và mất hơn 4
tháng để thu thập ý kiến của các cơ quan
này (mặc dù theo quy định thì chỉ mất 15
ngày làm việc).
Sau đó, các bên lại mất hơn 1 tháng
để giải trình ý kiến của các bộ. Tiếp đó,
cơ quan tiếp nhận hồ sơ yêu cầu các bên
thực hiện một loạt thủ tục khác như điều
chỉnh hồ sơ cấp phép, xin ý kiến của các
sở chuyên ngành, thực hiện sửa đổi mục
đích sử dụng đất trong giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, điều chỉnh quy mô
đầu tư của dự án trước đây…
Tính ra, phải mất gần 11 tháng tính
từ lúc hồ sơ được nộp đến lúc cơ quan
tiếp nhận và chuyển hồ sơ đến UBND TP.
Hà Nội để xem xét cấp giấy chứng nhận
đầu tư. Quy trình này vẫn chưa kết thúc,
UBND TP. Hà Nội phải mất hơn 1 tháng
để xem xét hồ sơ trước khi cấp giấy
chứng nhận đầu tư.
So với các trường hợp khác mà hồ sơ
bị gửi trả lại, cơ quan tiếp nhận ban đầu
để bổ sung, làm rõ thêm, thì kết quả trên
là khá nhanh và thuận lợi. Tuy nhiên, thời
gian thủ tục cũng lên tới 1 năm và trong
thời gian này, diễn biến thị trường đã có
thay đổi, nên nhà đầu tư B mong muốn
rút khỏi liên doanh.
Hệ quả là dự án vẫn nằm im một
chỗ, trong khi khách hàng khiếu kiện
đòi nhà, còn ngân hàng thông báo nợ
xấu. Theo tìm hiểu của phóng viên Báo
Đầu tư, khoản vốn đi vay và huy động
từ khách hàng, chủ đầu tư đã giải ngân
vào dự án trong công tác lập dự án, giải
phóng mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ
tầng một phần. Hiện chủ đầu tư đang
khó khăn muốn sang nhượng dự án.
Có nhiều doanh nghiệp cũng mặn
mà muốn mua lại dự án, nhưng vẫn
vướng về thủ tục, nên các cơ quan chức
năng vẫn không đồng ý phê duyệt cho
bán lại dự án này.
Chủ đầu tư này cho biết, họ cũng
muốn làm việc với ngân hàng để vay tiếp
tiền, nhằm hoàn tất dự án, nhưng ngoài
vướng thủ tục pháp nhân dự án chưa
hoàn tất và vướng vào những khoản nợ
xấu trước đây, nên ngân hàng không
cho vay.
Những điểm nghẽn kỳ vọng
được khơi thông
Ông Phan Xuân Cần, Chủ tịch
SohoVietnam cho biết, cho dù thị trường
bất động sản đã khởi sắc sau thời gian
trầm lắng, nhiều dự án mới được triển
khai, nhiều dự án được tái khởi động,
nhưng vẫn còn rất nhiều dự án đắp chiếu
đang cần được giải cứu.
Theo ông Cần, muốn vực dậy những
dự án “chết lâm sàng” này, cách tốt nhất
là chuyển nhượng sang cho các doanh
nghiệp có tiềm lực về tài chính và kinh
nghiệm. Tuy nhiên, với những doanh
nghiệp đi mua dự án “chết” để hồi sinh,
thì yếu tố đầu tiên là dự án phải hoàn
chỉnh về mặt pháp lý, khả thi về kinh
doanh. Trong khi đó, nhiều dự án trong
danh sách trên lại đang có những vướng
mắc về thủ tục pháp lý, nên không thu
hút được người mua và không hẹn ngày
trở lại.
Để tháo gỡ nút thắt này, theo các
chuyên gia bất động sản, cần phải nới
lỏng hơn điều kiện chuyển nhượng dự án.
Theo Hiệp hội Bất động sản TP.HCM
(HoREA), dù điều kiện về chuyển nhượng
dự án theo Luật Kinh doanh bất động
tổng quan 45
sản 2014 (chủ đầu tư chuyển nhượng đã
có giấy chứng nhận về quyền sử dụng
đất đối với toàn bộ hoặc phần dự án
chuyển nhượng), có giảm nhẹ hơn một
chút so với Luật Kinh doanh bất động
sản 2005, nhưng vẫn chưa đủ lực để thúc
đẩy hoạt động M&A phát triển.
HoREA đề nghị, coi chuyển nhượng
dự án bất động sản là hoạt động kinh
doanh bình thường giữa các nhà đầu tư
có nhu cầu. Vấn đề pháp lý của dự án
nếu chủ đầu tư trước chưa hoàn thành,
thì chủ đầu tư sau sẽ có nghĩa vụ hoàn
thành các thủ tục này.
Còn theo ông Cần, để các dự án
chết lâm sàng do vướng khâu giải
phóng mặt bằng được triển khai, cần
thiết chính quyền nên cho phép điều
chỉnh ranh giới để thực hiện dự án, hoặc
tạo điều kiện doanh nghiệp hợp tác
đầu tư, hoặc chuyển nhượng dự án cho
nhà đầu tư có năng lực để tiếp tục giải
phóng mặt bằng.
Thực tế, có nhiều dự án đắp chiếu
hiện nay do chủ đầu tư gặp khó khăn
về tài chính, chưa hoàn thành toàn bộ
nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước
(chưa đóng thuế chuyển mục đích sử
dụng đất cho dự án). Để các dự án này
có cơ hội hồi sinh, việc sang nhượng cho
một chủ đầu tư khác có tiềm lực tài chính
mạnh và chuyên nghiệp là cần thiết.
Tuy nhiên, hiện quy định chưa cho phép
sang nhượng dự án bất động sản thuộc
dạng này.
Vướng mắc này được kỳ vọng sẽ
được tháo gỡ sau khi Nghị quyết về xử
lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng được
Quốc hội đã thông qua ngày 21/6/2017
và có hiệu lực trong 3 năm, kể từ ngày
15/8/2017.
Theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ
tịch Công ty Luật SBLaw, Nghị quyết đã
bổ sung nhiều quy định khắc phục các
vướng mắc, bất cập của hệ thống pháp
luật hiện hành về xử lý nợ xấu, xử lý tài
sản bảo đảm, như là quy định cho phép
bán nợ xấu theo giá thị trường, kể cả
trường hợp thấp hơn giá trị sổ sách; thực
hiện quyền thu giữ tài sản; áp dụng thủ
tục rút gọn khi giải quyết tranh chấp tài
sản bảo đảm...
“Việc “hạ chuẩn” chuyển nhượng
các dự án bất động sản trong trường
hợp có mục đích là thu hồi nợ của ngân
hàng là hợp lý, có thể tháo gỡ vướng
mắc xử lý nợ xấu và thúc đẩy thị trường
bất động sản phát triển lành mạnh”, luật
sư Hà nêu rõ.
48 xu hướng thị trường

Toàn cảnh thị trường M&A thế giới

2016 và triển vọng 2017
Ảnh hưởng từ sự bất ổn chính trị tại nhiều khu vực, đà tăng trưởng chậm lại của kinh tế toàn cầu, hoạt động
mua bán, sáp nhập (M&A) đã giảm trở lại trong năm 2016 sau một năm kỷ lục trước đó. Trong năm 2017, thị
trường M&A vẫn có một số khó khăn, nhưng cũng nhận được nhiều yếu tố hỗ trợ để trở lại đà tăng trưởng.

Tổng hợp từ IMAA, WilmerHale,
Bureau Van Dijk
Sụt giảm sau một năm kỷ lục
Theo báo cáo tổng quan về hoạt
động M&A năm 2016 của WilmerHale,
các giao dịch M&A toàn cầu dù giảm
2% từ mức kỷ lục được thiết lập trong
năm 2015, từ 34.838 thương vụ xuống
còn 34.191 thương vụ, nhưng con số
này vẫn cao thứ hai kể từ năm 2000.
Tổng giá trị thương vụ M&A toàn cầu
2016 giảm 16% so với năm 2015, từ
3.640 tỷ USD xuống còn 3.060 tỷ USD,
nhưng vẫn đứng ở vị trí thứ 3 tổng giá
trị thương vụ M&A tính từ năm 2000
(xếp sau giá trị kỷ lục năm 2015 và
3.170 tỷ USD của năm 2007).
Quy mô giao dịch trung bình trong
năm 2016 là 89,4 triệu USD, thấp hơn
14% so với giá trị năm 2015 là 104,5 triệu
USD và gần bằng con số năm 2014 là 91
triệu USD. Tuy nhiên, con số này vẫn cao
hơn 40% so với giá trị trung bình kỳ 5
năm trước 2014.
Số lượng các thương vụ lớn (tỷ USD)
cũng giảm 9%, từ 540 thương vụ trong
năm 2015 xuống còn 489 thương vụ
trong năm 2016. Tổng giá trị các thương
vụ lớn cũng giảm 21%, từ 2.680 tỷ USD
xuống 2.110 tỷ USD.
Hoạt động M&A ở đại đa số các vùng
địa lý đều sụt giảm trong năm 2016,
ngoài trừ châu Âu.
Cụ thể, tại Mỹ, cả số lượng và giá trị
các thương vụ đều giảm 9%, từ 13.211
giao dịch, giá trị 2.050 tỷ USD năm 2015
xuống còn 11.968 giao dịch, giá trị 1.860
tỷ USD năm 2016. Tuy nhiên, giá trị trung
bình thương vụ lại tăng 154,9 triệu USD
năm 2015, lên con số kỷ lục được xác lập
cho đến thời điểm hiện tại là 155,3 triệu
USD năm 2016.
Số lượng các thương vụ tỷ đô mà
một trong hai bên là công ty Mỹ giảm
8%, từ 286 thương vụ năm 2015 còn
278 thương vụ trong năm 2016, kéo
theo tổng giá trị các thương vụ tỷ đô
giảm 11%, từ 1.650 tỷ USD, xuống 1.470
tỷ USD.
Tương tự, khu vực châu Á - Thái
Bình Dương cũng có năm thứ 2 liên tiếp
chứng kiến số lượng các thương vụ giảm
với mức giảm 8%, từ 9.444 thương vụ
trong năm 2015 xuống còn 8.695 trong
năm 2016. Tổng giá trị thương vụ trong
khu vực này cũng giảm 14%, từ 1.060 tỷ
USD xuống 913,4 tỷ USD. Giá trị giao dịch
trung bình cũng giảm 6%, từ 111,9 triệu
USD xuống 105,1 triệu USD.
Số lượng các giao dịch tỷ đô liên
quan đến các công ty châu Á - Thái Bình
Dương giảm 11% từ 190 xuống còn 170,
trong khi tổng giá trị 8%, từ 674 tỷ USD
xuống còn 553,7 tỷ USD.
Trong khi đó, hoạt động M&A tại
châu Âu tiếp tục duy trì đà tăng trưởng
về số lượng thương vụ trong năm thứ 3
liên tiếp với số lượng các giao dịch tăng
6%, từ 14.652 thương vụ trong năm 2015
lên 15.489 năm 2016, mức đỉnh trên thị
trường này kể từ năm 2000. Tuy nhiên,
xét về giá trị lại giảm 12%, từ con số 1.260
tỷ USD, xuống còn 1.100 tỷ USD, dẫn đến
giá trị trung bình thương vụ giảm tới
17%, từ 86,1 triệu USD xuống 71,3 triệu
USD. Con số này cũng thấp hơn so mức
85,8 triệu USD của năm 2014.
Số lượng các giao dịch tỷ đô có sự
tham gia của các doanh nghiệp châu Âu
cũng giảm 2 năm liên tiếp, từ 180 thương
vụ năm 2015, xuống 157 thương vụ năm
2016. Kéo theo sự sụt giảm của tổng giá
trị của các thương vụ tỷ đô 18% từ 952,5
tỷ USD trong năm 2015 xuống còn 778
tỷ USD năm 2016. (Bảng 1, bảng 2, bảng
3, bảng 4)

Bảng 1: Hoạt động M&A toàn cầu giai đoạn 2000 - 2016
Số thương vụ Giá trị (tỷ USD)

Nguồn: FactSet Mergers

 xu hướng thị trường 49

Bảng 2: Hoạt động M&A tại Mỹ giai đoạn 2000 - 2016

Số thương vụ Giá trị (tỷ USD)

Nguồn: FactSet Mergers

Bảng 3: Hoạt động M&A châu Âu giai đoạn 2000 - 2016

Số thương vụ Giá rị (tỷ USD)

Nguồn: FactSet Mergers

Bảng 4: Hoạt động M&A khu vực châu Á - Thái Bình Dương giai đoạn 2000 - 2016

Số thương vụ Giá trị (tỷ USD)

Nguồn: FactSet Mergers

50 xu hướng thị trường
Bảng 5: Hoạt động M&A lĩnh vực công nghệ giai đoạn 2000 - 2016
Số thương vụ Giá trị (tỷ USD)
Bảng 6: Hoạt động M&A lĩnh vực khoa học đời sống giai đoạn 2000 - 2016
Số thương vụ Giá trị (tỷ USD)
Xét về nhóm ngành, dòng chảy các
thương vụ M&A trong năm 2016 vẫn
thể hiện sự đa dạng trong nhiều ngành
nghề, nhiều lĩnh vực khác nhau.
Trong đó, khối lượng các giao dịch
toàn cầu trong lĩnh vực công nghệ
giảm 9%, từ 5.348 thương vụ trong
năm 2015 xuống còn 4.883 thương vụ
trong năm 2016. Mặc dù có sự sụt
giảm, 2016 vẫn được đánh giá là năm
có số lượng thương vụ cao thứ hai kể
từ dấu mốc đỉnh cao 6.573 thương vụ
năm 2000.
Trái ngược với khối lượng, giá trị
thương vụ toàn cầu liên quan đến lĩnh
vực này lại có chiều hướng tăng trong 8
năm liên tiếp với mức tăng 14%, từ 281,8
tỷ USD lên 321,1 tỷ USD. Giá trị trung
bình vì thế cũng tăng 25%, từ 52,7 triệu
USD lên tới 65,8 triệu USD. Trong đó,
số lượng thương vụ trong ngành công
nghệ của Mỹ giảm 17%, từ 2.768 xuống
còn 2.296 thương vụ, nhưng xét về giá
trị lại tăng 26%, từ 171,2 tỷ USD, lên đến
215,7 tỷ USD. Qua đó, giúp giá trị trung
bình mỗi thương vụ tăng tới 52%, từ 61,9
triệu USD, đến con số kỷ lục 93,9 triệu
USD. (Bảng 5)
Tương tự, số lượng giao dịch toàn
cầu trong lĩnh vực khoa học đời sống
cũng sụt giảm 7%, từ mốc 1.375 giao
dịch trong năm 2015 xuống còn 1.283
giao dịch trong năm 2016. Giá trị cũng
giảm 13%, từ 324,5 tỷ USD xuống 282,1
tỷ USD - năm giảm sút thứ hai liên tiếp.
Điều này dẫn đến giá trị trung bình
thương vụ giảm 7%, từ 236 triệu USD
xuống còn 219,8 triệu USD.
Trong đó, số lượng giao dịch trong
lĩnh vực khoa học đời sống của Mỹ giảm
6%, từ 621 thương vụ xuống còn 582,
nhưng giá trị lại tăng 14%, từ 204 tỷ USD,
lên tới con số 231,8 tỷ USD, giúp giá trị
trung bình của thương vụ tăng 21%,
Nguồn: FactSet Mergers
Nguồn: FactSet Mergers
từ 328,4 triệu USD lên 398,3 triệu USD.
(Bảng 6)
Hoạt động M&A trong lĩnh vực tài
chính cũng giảm 4%, từ 1.577 thương
vụ xuống 1.511 thương vụ. Dù vậy, đây
vẫn là con số cao thứ 2 kể từ năm 2007,
năm đánh dấu giai đoạn bùng nổ (2004-
2007) với con số thương vụ trung bình là
1.779 mỗi năm. Dù giảm nhẹ về số lượng
thương vụ, nhưng giá trị lại giảm mạnh
gần 30% trong lĩnh vực này, từ 217,7 tỷ
USD xuống 152,1 tỷ USD, dẫn đến giá
trị trung bình mỗi thương vụ giảm 27%,
từ 138 triệu USD xuống 100,7 triệu USD.
Trong đó, số lượng các thương vụ
trong lĩnh vực tài chính tại Mỹ giảm 9%,
từ 548 xuống, còn 498 thương vụ và
giá trị lại giảm tới 43%, từ 116,3 tỷ USD
xuống 66,2 tỷ USD, khiến giá trị trung
bình của mỗi thương vụ giảm 37%, từ
212,2 triệu USD xuống 133 triệu USD.
(Bảng 7)

Bảng 7: Hoạt động M&A lĩnh vực dịch vụ tài chính giai đoạn 2000 - 2016
Số thương vụ Giá trị (tỷ USD)
Bảng 8: Hoạt động M&A lĩnh vực viễn thông giai đoạn 2000 - 2016
Số thương vụ Giá trị (tỷ USD)
Trong khi đó, M&A trong lĩnh vực
viễn thông và các công ty đầu tư vốn
mạo hiểm (VC-back) lại tăng nhẹ.
Cụ thể, tổng số lượng các giao dịch
toàn cầu trong lĩnh vực viễn thông tăng
1 thương vụ, từ 864 thương vụ năm
2015, lên 865 thương vụ năm 2016 - năm
thứ 4 tăng trưởng liên tiếp. Dù chỉ tăng
1 thương vụ, nhưng giá trị giao dịch lại
tăng tới 45%, từ 153,2 tỷ USD, lên 222,6
tỷ USD. Trong đó, hoạt động M&A trong
lĩnh vực này tại Mỹ tăng 4%, từ 282 lên
294 thương vụ và tổng giá trị thương vụ
tăng vọt, từ 41,8 tỷ USD lên tới con số
172,6 tỷ USD, giúp giá trị giao dịch trung
bình năm 2016 gấp 4 lần năm 2015, đạt
587,1 triệu USD (năm 2015 là 148,3 triệu
USD). (Bảng 8)
Tương tự, số lượng thương vụ
M&A các công ty VC-backed tăng 6%,
từ 531 trong năm 2015 lên 561 thương
vụ trong năm 2016. Tổng giá trị thương
vụ tăng 42%, từ 58,1 tỷ USD trong năm
2015 lên con số 82,4 tỷ USD năm 2016,
nhưng vẫn thấp hơn giá trị năm 2014 là
88,5 tỷ USD.
Những yếu tố tác động tới M&A
Năm 2016 và 2017 được đánh dấu
bằng những sự thay đổi địa chính trị,
ảnh hưởng tới kinh tế nói chung và
trong từng chiến lược, nội bộ doanh
nghiệp nói riêng trên toàn cầu. Dĩ nhiên,
điều này sẽ tiếp tục tác động không
nhỏ đến thị trường M&A toàn cầu trong
tương lai.
Bên cạnh những sự thay đổi lớn của
bầu cử Mỹ và sự kiện Brexit (Anh rời Liên
minh châu Âu), thị trường cũng chứng
kiến hàng loạt cuộc bầu cử quan trọng
khác tại châu Âu (Pháp, Đức, Hà Lan…),
hay sự sụt giảm trong thương mại của
Trung Quốc. Tất cả những nhân tố trên
có thể sẽ ảnh hưởng đến các doanh
xu hướng thị trường 51
Nguồn: FactSet Mergers
Nguồn: FactSet Mergers
nghiệp trong việc đưa ra quyết định,
đánh giá khi bước chân đầu tư vào các cơ
hội giao dịch lớn.
Cụ thể, về thay đổi chính phủ mới
tại Mỹ, dù một số chính sách quan trọng
của Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn
chưa được thông qua, nhưng các vấn đề
cải cách về thuế vẫn được sự đồng thuận
cao trong khi Quốc hội Mỹ do đảng Cộng
hòa kiểm soát. Một khi các chính sách
này được thông qua, nhất là chính sách
giảm thuể, có thể sẽ dẫn đến việc dư
thừa về vốn, tạo động lực cho hoạt động
M&A, dù sẽ có sự chững lại trong ngắn
hạn vì các công ty đang đợi chờ kết quả
các chính sách trên.
Trong khi đó, sự kiện Brexit dự kiến
sẽ bắt đầu có tác động rõ hơn trong năm
2017. Sự kiện Brexit tiếp tục nhận được
sự chú ý với sự quan ngại rằng, các quốc
gia khác rất có thể sẽ đi theo con đường
giống nước Anh.
52 xu hướng thị trường

quyền cũng là một trong những nguyên

Năm 2016 và 2017 được đánh dấu bằng những do lớn rất đến việc hủy bỏ một số giao
sự thay đổi địa chính trị, ảnh hưởng tới kinh dịch ở Mỹ và châu Âu.
Bước sang năm 2017, sự bất ổn định
tế nói chung và trong từng chiến lược, nội bộ của nền kinh tế vĩ mô, sự định giá cao của
doanh nghiệp nói riêng trên toàn cầu. Dĩ nhiên, thị trường cổ phiếu có thể sẽ tạo ra sự
đảo chiều cho thị trường M&A. Bất chấp
điều này sẽ tiếp tục tác động không nhỏ đến thị khối lượng tiền mặt cao được nắm giữ
trường M&A toàn cầu trong tương lai. bởi nhà đầu tư quỹ tư nhân và chiến lược,
hoạt động đầu tư, dòng vốn ngoại M&A
vẫn tiếp tục tăng lên. Cùng với đó, sự tiếp
Ngoài ra, trong khi các doanh rủi ro pháp lý, địa chính chính và mục diễn của hàng loạt thương vụ thâu tóm
nghiệp Trung Quốc đang tiếp tục duy trì tiêu theo đuổi những thương vụ có tính của các doanh nghiệp khao khát bổ sung
sự tăng trưởng trong giá trị các thương chắc chắn, mang lại lợi nhuận cao, dẫn cho sự tăng trưởng hữu cơ. Các yếu tố
vụ đầu tư thâu tóm ra bên ngoài, thì các đến khối lượng thương vụ bị hủy bỏ lên quan trọng sẽ ảnh hưởng đến tình hình
chính sách mới của Trung Quốc rất có tới 842 tỷ USD (796 thương vụ), khối M&A trong năm tới bao gồm kinh tế vĩ
thể sẽ xuất hiện một sự đảo chiều mới, lượng thương vụ bị hủy bỏ cao nhất kể mô, những điều kiện thị trường và dòng
tác đông đến làn sóng này. từ năm 2008. vốn đầu tư mạo hiểm.
Các thương vụ với mục tiêu là các Cụ thể, GDP của Mỹ năm 2016 tăng
Nhiều thương vụ bị hủy bỏ doanh nghiệp vùng đất Bắc Mỹ có tỷ lệ 1,6% - sự tăng trưởng kém nhất trong 5
năm 2016 giao dịch bị hủy chiếm tới 65% tổng số năm gần đây. Trong khi đó, kinh tế toàn
Bước sang năm 2017, những rào thương vụ hủy bỏ thế giới do những lo cầu cũng đang tăng trưởng chậm, kéo
cản về thay đổi chính quyền, bất ổn ngại của Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại dài trong suốt thập kỷ. Hơn nữa, sau khi
về chính trị tiếp tục gây nên nhiều tác Hoa Kỳ (CFIUS) và những phán quyết tăng lãi suất điều hành lần đầu sau 10
động đến thị trường M&A, như đối với được đưa ra vào tháng 4/2016 của Bộ năm vào tháng 12/2016, Cục Dự trữ Liên
năm 2016. Trong năm 2016, với những Tài chính Mỹ. Ngoài ra, Luật Chống độc bang Mỹ (Fed) đã có thêm 2 lần tăng lãi

suất liên tiếp trong năm 2017 (tháng 3 và
tháng 6) và dự kiến sẽ có thêm 1 lần tăng
nữa trong năm nay.
Về điều kiện thị trường, khảo sát
cho thấy sự gia tăng tin tưởng thị trường
chứng khoán Mỹ sẽ đạt với giá trị cao. Giá
trị cao của thị trường chứng khoán có thể
sẽ kìm hãm hoạt động của bên mua, bởi
các nhà đầu tư quan tâm đến giá phải trả
có thể bị quá cao (over-paying). Không
chỉ vậy, điều này cũng khiến bên bán
chần chừ, cân nhắc chấp thuận bên mua,
vì nhận thức sự tiềm năng tăng trưởng
hạn chế và hiểm họa rủi ro.
Trong khi đó, dòng vốn đầu tư mạo
hiểm (VC) đang đầy rẫy các thương vụ
mua lại hấp dẫn và nhiều công ty vốn mạo
hiểm, cùng các nhà đầu tư của họ thích sự
tiện lợi và chắc chắn từ các vụ mua lại hơn
là những thương vụ IPO đầy rủi ro.
Khối lượng thương vụ được tiến
hành trong lĩnh vực này phụ thuộc một
phần vào sự điều chỉnh trong việc định
giá các công ty tư nhân, cũng như là tình
trạng sức khỏa của thị trường IPO. Mặc dù
số lượng các thương vụ đầu tư mạo hiểm
Tổng quan M&A toàn cầu quý I/2017
IPO tại Mỹ có chiều hướng giảm trong 2
năm liên tiếp, nhưng sự thể hiện về tính
thanh khoán sau thị trường cho thấy được
khả năng tạo ra nhiều cơ hội, nhu cầu cho
các đợt IPO bổ sung vào năm 2017.
Xu hướng 2017
Với các giao dịch được công bố, hoạt
động M&A tiếp tục sụt giảm về số lượng
thương vụ trong quý I/2017, nhưng tổng
giá trị lại có chiều hướng tăng lên.
Cụ thể, trong khi tổng số lượng
thương vụ được công bố giảm 17,9% so
với quý đầu năm ngoài 2016, thì tổng giá
trị của các thương vụ M&A lại tăng 8,9%,
lên 678,5 tỷ USD, nâng giá trị trung bình
thỏa thuận của mỗi thương vụ lên 403,4
triệu USD. Động thái hướng tới các giao
dịch có giá trị lớn phản ánh xu hướng trở
lại năm 2015.
Trong khi đó, lĩnh vực tiêu dùng ghi
nhận mức thỏa thuận giá trị các thương
vụ 136,1 tỷ USD với chưa tới 400 thương
vụ, bao gồm 3 thương vụ lớn (giá trị từ
10 tỷ USD trở lên). Con số này đã có thể
cao hơn nếu như Kraft-Heinz’s (tập đoàn
xu hướng thị trường 53
bánh kẹo được hậu thuẫn bởi quỹ đầu tư
3G của Brazil không hủy bỏ sự thâu tóm
thù địch Unilever với giá trị 155 tỷ USD.
Quyết định hủy bỏ được đưa ra chỉ sau
hai ngày do bị đối mặt với sự phản đối
quyết liệt.
Các giao dịch M&A xuyên quốc
gia, mà trong đó mục tiêu là các doanh
nghiệp châu Âu đã giảm 39% trong quý
I/2017, không chỉ là do bị chịu sự tác
động từ sự thận trọng của Trung Quốc,
mà còn là bởi các doanh nghiệp của các
quốc gia khác còn đắn đo khi nhìn vào
rào chắn của Brexit và những sự mất ổn
định địa chính trị tại nhiều khu vực trên
thế giới. Do đó, việc lựa chọn an toàn
nhất là tiếp cận đến doanh nghiệp châu
Âu một cách hạn chế hơn. Chỉ riêng có
trường hợp ngoại lệ xảy ra tại Mỹ khi các
nhà đầu tư Mỹ vẫn rất hứng thú đối với
các mục tiêu là doanh nghiệp châu Âu
và đã tạo được cú hích đỉnh điểm vào
đầu năm nay, điều chưa từng xảy ra kể
từ năm 2008 với 150 giao dịch trị giá
55,7 tỷ USD, tăng 16% về giá trị so với
quý I/2016.
Nguồn: MergerMarket
54 xu hướng thị trường
Thị trường M&A Việt Nam 2016 - 2017:
Tìm bước đột phá
Tổng hợp của Nhóm nghiên cứu
MAF*
I. TÌNH HÌNH M&A VIỆT NAM 2016 VÀ
6 THÁNG 2017
1. Tình hình chung
Tại Việt Nam, tổng giá trị M&A năm
2016 theo thống kê của IMAA đạt mốc kỷ
lục đạt 5,8 tỷ USD, cao nhất từ trước đến
nay và tăng trưởng 11,92% so với năm
2015. (Hình 1)
Điểm sáng của hoạt động M&A Việt
Nam 2016 đến từ các thương vụ lớn
trong ngành bán lẻ như thương vụ nhà
đầu tư Thái Lan mua lại Big C và Metro
và các thương vụ thoái vốn nhà nước mà
điển hình là SCIC thoái tiếp vốn nhà nước
tại Vinamilk cho F&N.
Tuy nhiên, các thương vụ lớn tập
trung chủ yếu vào giai đoạn nửa đầu
năm 2016. Từ cuối năm 2016 đến nay, thị
trường bắt đầu có dấu hiệu chững lại khi
chưa có nhiều thương vụ lớn và có chất
lượng được công bố. Tổng giá trị M&A tại
Việt Nam quý I/2017, theo IMAA mới đạt
1,1 tỷ USD (bằng 75,6% mức bình quân
quý của 2016).
2. Quy mô thị trường và thương vụ
Câu hỏi đặt ra là thị trường M&A Việt
Nam đang ở đâu trong khu vực Đông
Nam Á? Tăng trưởng của thị trường M&A
tại Việt Nam là đáng ghi nhận, tuy nhiên
quy mô thị trường vẫn ở mức trung bình
trong khu vực Đông Nam Á. Trong khu
vực, tổng giá trị M&A năm 2016 của thị
Hình 1: Hoạt động M&A Việt Nam 2006-2017
1. Năm 2016, tổng giá trị M&A tại Việt Nam đạt 5,8 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay và tăng trưởng
11,92% so với năm 2015; tuy nhiên hoạt động M&A từ nửa cuối năm 2016 đến nay có dấu hiệu chậm lại và ít
các thương vụ quy mô lớn. Quý I/2017, tổng giá trị các thương vụ M&A tại Việt Nam đạt 1,1 tỷ USD (bằng 75,6%
mức bình quân quý của 2016).
2. Lĩnh vực sôi động nhất năm 2016 là ngành bán lẻ, sản xuất hàng tiêu dùng và ngành bất động sản. Tài chính
- ngân hàng trở lại với những thương vụ trong ngành bảo hiểm và tài chính tiêu dùng. Trong lĩnh vực nông
nghiệp, các thương vụ mua lại và hợp nhất trong lĩnh vực mía đường là một xu hướng nổi trội. Một số ngành
khác có những thương vụ đáng chú ý như ngành vật liệu - hóa chất, hàng không, giáo dục, công nghệ.
3. Khối ngoại, đặc biệt là các nhà đầu tư từ Singapore, Thái Lan, Hàn Quốc và Nhật Bản vẫn đóng vai trò quan
trọng trong hoạt động M&A tại Việt Nam với những thương vụ lớn và đáng chú ý trong các ngành.
4. Theo đánh giá của Chính phủ cũng như của các nhà đầu tư thì tiến trình cổ phần hóa và thoái vốn trong giai
đoạn 2016 và 6 tháng đầu năm 2017 còn chậm.
5. Những thách thức đối với tăng trưởng M&A tại Việt Nam năm 2017: Sự cạnh tranh trong việc thu hút dòng
vốn ngoại với các quốc gia trong khu vực, những trở ngại từ cổ phần hóa tại Việt nam, chất lượng doanh nghiêp
và quy mô nền kinh tế. Để giá trị M&A đạt được ít nhất như năm 2016, đòi hỏi sự mạnh mẽ của nhà nước trong
việc thoái vốn các tập đoàn, tổng công ty lớn. Đồng thời, thị trường cần có một cú huýcch mới và những nhân tố
đột phá.
6. Dự báo năm 2017, nếu không có những yếu tố đột phá, giá trị M&A sẽ không dễ vượt qua con số 5,8 tỷ USD
của 2016. Điều này đòi hỏi một cú huých lớn từ các doanh nghiệp và của Chính phủ để tận dụng được cơ hội từ
các dòng vốn ngoại.
trường Singapore đạt 62,3 tỷ USD, vượt USD. Trong những năm qua, đã xuất
xa so với mức 11 - 16 tỷ USD của các hiện những thương vụ chuyển nhượng
nước Indonesia, Thái Lan và Malaysia. Thị các công ty hoặc hệ thống có tài sản lớn,
trường Việt Nam có quy mô bằng 86,22% quy mô trên 1 tỷ USD tại thị trường Việt
so với thị trường Phillippines, quốc gia có Nam. (Hình 3)
tổng giá trị M&A 2016 đạt 6,75 tỷ USD.
(Hình 2) 3. Giá trị và số lượng các thương
Xét về quy mô thương vụ, thị trường vụ M&A theo ngành
Việt Nam vẫn chủ yếu là các giao dịch nhỏ Về giá trị, các ngành bán lẻ, công
với quy mô 3 - 4 triệu USD (tương đương nghiệp tiêu dùng, bất động sản tiếp
60 - 80 tỷ VND), các giao dịch quy mô nhỏ tục chiếm tỷ trọng lớn trong giá trị các
chiếm tới 64,16% về giá trị và chiếm tới thương vụ M&A tại Việt Nam. Đây cũng
trên 90% về số lượng thương vụ. là những lĩnh vực thu hút sự quan tâm
Nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục đóng của các nhà đầu tư nước ngoài cũng
vai trò quan trọng với các thương vụ quy như các nhà đầu tư có tiềm lực trong
mô lớn từ 20 triệu đến trên 100 triệu nước. (Hình 4)
Hình 2: So sánh thị trường M&A
của Việt Nam và các quốc gia
Đông Nam Á
Nguồn: IMAA Nguồn: IMAA, Factset, MAF
 xu hướng thị trường 55

Hình 3: Quy mô các thương vụ M&A tại Hình 4: Tỷ trọng giá trị M&A theo ngành
Việt Nam 2016-2017 2016-2017

Nguồn: MAF, IMAA Nguồn: MAF, IMAA

Quy mô thương vụ Tỷ trọng Giá trị (triệu USD) Số thương vụ Tỷ trọng

Về số lượng thương vụ, tập trung
nhiều nhất trong các ngành: công nghiệp, > $500 M 17,66% 1.024 2 0,38%
nguyên vật liệu và sản xuất hàng tiêu 100 - $500 M 8,72% 506 3 0,57%
dùng. Các ngành này chiếm 53% số lượng 20 - $100 M 9,47% 549 11 2,08%
thương vụ M&A tại Việt Nam. (Hình 5) < $20 M 64,16% 3,721 514 96,98%
5,8 tỷ USD 530
4. Hoạt động M&A theo quốc gia
đầu tư
Các yếu tố chính thúc đẩy hoạt động
Hình 5: Tỷ trọng số lượng M&A theo ngành tại Việt Nam 2016-2017
M&A tại Việt Nam trong năm qua là làn
sóng tiếp cận thị trường của các nước
trong khu vực mà điển hình là Thái Lan,
Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan,
Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore vẫn là
những người mua chủ yếu tại thị trường
Việt Nam. Trong khi Nhật Bản tham
gia đầu tư chiến lược vào các công ty
hàng không, xăng dầu, dược phẩm, thì
Singapore nổi lên với những thương vụ
bất động sản thương mại, và Thái Lan
tiếp tục tập trung vào mảng bán lẻ và
vật liệu - hóa chất với mục tiêu mở rộng
thị trường. Hàn Quốc thực hiện một số
thương vụ trong lĩnh vực thực phẩm và tài
Nguồn: MAF, IMAA
chính - ngân hàng. (Hình 6)

Hình 6: So sánh M&A các quốc gia vào Việt Nam 2016-2017

Nguồn: IMAA
56 xu hướng thị trường

II. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM NỔI BẬT CỦA

Bảng 1: Một số thương vụ M&A ngành thực phẩm và hàng tiêu dùng THỊ TRƯỜNG M&A 2016-2017
Bên mua Bên bán [Công ty mục tiêu] Tỷ lệ Giá trị 1. Các thương vụ tập trung vào
tiếp cận và mở rộng thị trường
Kido Group Công ty cổ phần Dầu thực vật Tường An 65% $40M
Với 95 triệu dân và tỷ trọng dân số
Công ty TNHH Thực phẩm Minh Đạt 65% $13,4M trẻ, tầng lớp trung lưu đang gia tăng, thị
CJ Group
CTCP Chế biến Hàng xuất khẩu Cầu Tre 47,33% $12,4M trường Việt Nam được đánh giá là một
thị trường hấp dẫn. Vì vậy, các thương vụ
Earth Chemical Công ty Cổ phần Á Mỹ Gia 100% $80M M&A trong giai đoạn 2016 - 2017 tiếp tục
Daesang Corp CTCP Thực phẩm Đức Việt 100% $32M thực hiện mục tiêu tiếp cận và mở rộng
thị trường. (Bảng 1)
Fraser & Neave Ltd. (F&N) CTCP Sữa Việt Nam Vinamilk 5,4% $500M
Trong năm 2016, ngành bán lẻ là
KKR Masan group 7,5% $250M một trong những ngành nổi bật trong
ACA Investments Bibo Mart 20% n.a các thương vụ M&A với giá trị chiếm
tới 38,46% tổng giá trị của các thương
vụ. Trong đó, đáng chú ý nhất là sự
​Bảng 2: Một số thương vụ M&A trong lĩnh vực bất động sản thâm nhập vào thị trường bán lẻ của
2016 - 2017 các doanh nghiệp Thái Lan. Đầu tháng
TT Bên mua/bên nhận sáp nhập Bên bán [Công ty mục tiêu] Tỷ lệ Giá trị 5/2016, Central Group đã khuấy động
thị trường bán lẻ Việt khi chi 1,05 tỷ USD
1 China Fortune Land Development Vina Capital (Dai Phuoc Lotus) $63,6M để mua lại hệ thống Big C từ Tập đoàn
2 CapitaLand Thien Duc Trading-Construction 20% $17,9M Casino Group. Trước đó, TCC Holdings,
một tập đoàn khác từ Thái Lan, đã mua
3 Capita Land Twin Peak Development & Riverview 100% & 75% $51,9M
lại toàn bộ chuỗi hệ thống Metro Viet-
Hankyu Realty Co., LTD và Nishi- nam Cash & Carry với giá trị thương vụ là
4 Công ty CP Đầu tư Nam Long 50% $70,1M
Nippon Railroad Co., LTD 800 triệu USD.
5 Angia & Creed Vạn phát Hưng (Lacasa) - $40M Những động thái của các nhà đầu
tư Thái Lan và Hàn Quốc cho thấy sự
6 Keppel Land Southern Waterborne Transport Corp 16% $37M
cạnh tranh trong việc tiếp cận thị trường
7 EXS Capital & ACA Investment Son Kim Land 10% $100M Việt Nam. Đây cũng là sự khởi đầu của
Nguồn: MAF, JLL xu hướng đầu tư, mua lại các công ty
có kênh phân phối tại thị trường địa
Hình 7: Tỷ trọng M&A từ nước ngoài & nội địa 2016-2017 phương nhằm đưa các sản phẩm của
Thái Lan và Hàn Quốc vào thị trường Việt
Nam với gần 95 triệu dân.

2. Bất động sản tiếp tục cuộc đua

giành vị trí vàng
Đà phục hồi từ cuối năm 2014 kéo
thị trường bất động sản năm 2015 tiếp
tục khởi sắc với những tín hiệu tích cực
của thị trường và theo nhận định là đang
Nguồn: MAF, IMAA
bước vào thời kỳ phát triển mới. Hoạt
động M&A tiếp tục duy trì xu hướng từ
Hình 8: Tình hình cổ phần hóa 2015-2017 năm 2015 với số lượng thương vụ giao
dịch tăng lên trong những tháng đầu
2016 và có nhiều thương vụ đã giao dịch
thành công trong thời gian này. Sự quan
tâm mạnh mẽ từ các nhà đầu tư nước
ngoài đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản và
Singapore.
Ở trong nước, các nhà phát triển dự
án nội địa như Novaland, Hưng Thịnh
cũng không ngừng mở rộng và tìm mua
các vị trí đất có lợi thế. Một số nhà đầu
tư bất động sản đã thu hút được vốn từ
nước ngoài để phát triển các dự án như
Bitexco, Sơn Kim, An Gia, Nam Long, Tiến
Nguồn: MAF, IMAA
Phước… (Bảng 2)

3. Khối ngoại tiếp tục dẫn dắt thị
trường
Đa số các thương vụ có quy mô lớn
(trên 20 triệu USD) gần như đều có mặt
của bên mua hoặc bên bán là nhà đầu
tư ngoại. Các thương vụ có nhà đầu tư
ngoại chiếm 77% về tổng giá trị M&A tại
thị trường Việt Nam. Điển hình trong số
này là các nhà đầu tư đến từ Singapore,
Hàn Quốc, Thái Lan và Nhật Bản. Trong
một số lĩnh vực như bất động sản hoặc
sản xuất, đã bắt đầu có sự tham gia của
nhà đầu tư Trung Quốc. (Hình 7)
Các doanh nghiệp đến từ Singapore
tập trung vào việc mua lại các dự án và
bất động sản tại TP.HCM như Duxton
Hotel Saigon, Empire City, Somerset Vista
HCM, Kumho Asiana Plaza.
Các doanh nghiệp đến từ Thái Lan
tập trung vào mảng bán lẻ và sản xuất
với 2 thương vụ lớn đó là Central Group
mua lại Big C và Singha trở thành nhà
đầu tư chiến lược của Masan. Trước đó,
TCC cũng đã mua lại hệ thống Metro
tại Việt Nam. Như vậy, hai chuỗi siêu
thị lớn tại Việt Nam đều đã thuộc về
sở hữu của nhà đầu tư Thái Lan. Ngoài
lĩnh vực bán lẻ, năm 2016 chứng kiến 2
thương vụ lớn trong ngành vật liệu, khi
2 tập đoàn của Thái Lan là SCG và Siam
City Cement (SCC) mua lại các nhà máy
xi măng, trong đó có Nhà máy Xi măng
Holcim của Tập đoàn LafargeHolcim.
Các nhà đầu tư Hàn Quốc cũng có
thương vụ M&A đáng chú ý trong ngành
bán lẻ khi CJ mua cổ phần của Cầu Tre
và Deasang mua Công ty Thực phẩm
Đức Việt với giá trị 33 triệu USD. Singhan
Bank cũng thế hiện nỗ lực của nhà đầu
tư Hàn Quốc tại thị trường Việt Nam với
thương vụ mua lại mảng bán lẻ của Ngân
hàng ANZ.
Một đặc điểm đáng chú ý là xu
hướng các tập đoàn quốc tế mua lại các
khoản đầu tư từ các quỹ đầu tư. Các quỹ
đầu tư sau một thời gian nắm giữ có thể
thoái khoản đầu tư để hiện thực hóa lợi
nhuận, trong khi đó các công ty nước
ngoài có thể mua một lượng cổ phần lớn,
thậm chí có thể chi phối hoặc có vai trò
lớn trong công ty mục tiêu. Với xu hướng
này, các quỹ đầu tư và các tổ chức trung
gian đang đóng vai trò là xúc tác cho
các thương vụ. Điển hình như thương vụ
mua lại của Domesco năm 2014 và Công
ty Nhật bản Taisho mua lại các khoản
đầu tư để chiếm 24% cổ phần của Dược
Hậu Giang năm 2016. Các công ty mà
nhà đầu tư nước ngoài chiếm tỷ lệ cao có
Hình 9: Tình hình thoái vốn tại DNNN giai đoạn 2016-2017
thể là những đối tượng cho các thương
vụ M&A lớn trong tương lai. Ví dụ như
Dược Hậu Giang, Vinamilk, Traphaco…
4. Cổ phần hóa và thoái vốn diễn
ra chậm
Trong năm 2016 và 6 tháng đầu
năm 2017, tình hình cổ phần hóa doanh
nghiệp nhà nước và thoái vốn vẫn còn
chưa đạt kỳ vọng của Chính phủ cũng
như giới đầu tư.
Về cổ phần hóa, tổng số doanh nghiệp
nhà nước cổ phần hóa năm 2016 chỉ đạt 52
doanh nghiệp, bằng 25% số doanh nghiệp
cổ phần hóa năm 2015. Trong 6 tháng đầu
năm 2017, số doanh nghiệp cổ phần hóa
mới đạt được 20 doanh nghiệp, bằng 76%
so với cùng kỳ năm 2016.
Theo báo cáo của Chính phủ, số
doanh nghiệp cổ phần hóa đạt 96,3%
nhưng phần vốn nhà nước bán ra rất
thấp, chỉ đạt 8%. Vì vậy liên quan đến
các giải pháp cụ thể cũng như biện pháp
của Chính phủ trong việc tập trung
đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa doanh
nghiệp nhà nước, trong đó trọng tâm là
tăng tỷ lệ vốn Nhà nước bán ra sau cổ
phần hóa. (Hình 8)
Về thoái vốn nhà nước, giá trị thoái
vốn cả về sổ sách và giá trị thị trường đều
giảm so với năm 2015. Thương vụ thoái
vốn chiếm tỷ trọng lớn nhất được diễn ra
cuối năm 2016 và được ghi nhận vào số
liệu 2017 là SCIC thoái vốn nhà nước tại
Vinamilk cho F&N. Với giá trị thu được từ
bán vốn tại Vinamilk, trong 6 tháng đầu
năm, các đơn vị nhà nước đã thoái vốn
giá trị 3.466 tỷ đồng, thu về 14.842 tỷ
đồng bao gồm các các khoản thoái vốn
trong năm 2016 được báo cáo trong đầu
năm 2017. (Hình 9)
Ngoài Vinamilk, một thương vụ
thoái vốn nhà nước đáng chú ý và được
xu hướng thị trường 57
Nguồn: MAF, IMAA
coi là tiêu biểu trong năm 2016 - 2017
khác là đấu giá cổ phần Công ty TNHH
một thành viên Kỹ nghệ súc sản (Vins-
san) ra công chúng và bán đấu giá chọn
nhà đầu tư chiến lược với giá bán bình
quân đạt 80.053 VND/cổ phần. Thương
vụ Vinamilk được kỳ vọng nhưng cũng
không bán hết số cổ phần chào bán, dù
giá trị đạt gần 500 triệu USD.
Các thương vụ này, cũng như các
thương vụ của chủ đầu tư nước ngoài
thoái các khoản đầu tư tại Việt Nam đều
theo mô hình tổ chức chào thầu cạnh
tranh. Đây là mô hình tốt để Nhà nước
tham khảo chuẩn bị cho các thương
vụ bán vốn nhà nước có quy mô và
được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Giải
pháp của Chính phủ có thể bán cả lô,
bán cả gói cho nhà đầu tư trong nước
và nước ngoài với tinh thần công khai,
minh bạch và lựa chọn theo đấu thầu
tư vấn, đấu thầu cạnh tranh và lựa chọn
nhà đầu tư.
Những động thái của Chính phủ
đang tích cực đẩy mạnh tiến độ cổ phần
hóa như triển khai kế hoạch cổ phần hóa
tại Tập đoàn công nghiệp Cao su Việt
Nam, Tổng công ty Lương thực miền
Nam (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn), các tổng công ty phát điện 1, 2, 3
thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam; công
bố giá trị doanh nghiệp tại Tổng công ty
Điện lực Dầu khí, Tổng công ty Dầu Việt
Nam (PVOil) thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt
Nam; phê duyệt phương án cổ phần hóa
của Tổng công ty Đầu tư phát triển đô thị
và khu công nghiệp (IDICO), Tổng công
ty Sông Đà (Bộ Xây dựng)… cũng đem
lại kỳ vọng cho các nhà đầu tư.
III. DỰ BÁO 2017-2018 VÀ TRIỂN VỌNG
M&A TRONG CÁC NGÀNH CỤ THỂ
Chúng tôi dự báo hai kịch bản cho
58 xu hướng thị trường
giá trị M&A năm 2017: Với kịch bản thận
trọng, giá trị M&A tại Việt Nam đạt 5 tỷ
USD (tương đương mức suy giảm 14% so
với năm 2016); trong trường hợp có sự
đột biến ở những thương vụ lớn từ thoái
vốn doanh nghiệp nhà nước thì giá trị
hoàn toàn có thể đạt mốc 6,2-6,5 tỷ USD
hoặc cao hơn (tương đương tăng trưởng
thị trường 6,5 -10%).
Như vậy, với kịch bản thận trọng,
giá trị M&A thị trường Việt Nam duy trì
ở mức trên 5 tỷ USD liên tục trong 3
năm 2015 - 2017, tuy nhiên tốc độ tăng
trưởng đã chậm lại để chờ đợi những
thương vụ mới xuất hiện, cũng như chờ
đợi các động thái mạnh mẽ hơn của
Chính phủ và các doanh nghiệp.
Trong năm 2017 - 2018, các thương
vụ M&A tiếp tục tập trung nhiều vào lĩnh
vực bán lẻ, hàng tiêu dùng và bất động
sản. Ngoài ra, các lĩnh vực viễn thông,
năng lượng, hạ tầng được kỳ vọng sẽ
xuất hiện những thương vụ lớn, đóng
góp giá trị đáng kể cho hoạt động M&A
tại Việt Nam trong giai đoạn tới.
Giai đoạn tới cũng có thể trông đợi
các thương vụ quy mô lớn hơn, nhất là
các thương vụ phát hành riêng lẻ chọn
đối tác chiến lược hoặc thoái vốn của
các doanh nghiệp nhà nước lớn cổ phần
hóa và sự tham gia của các nhà đầu tư
nước ngoài.
Ngành sản xuất hàng tiêu dùng
và bán lẻ
Ngành bán lẻ tiếp tục là mục tiêu
của các nhà đầu tư bởi tốc độ tăng
trưởng và nhu cầu tiêu dùng cao của thị
trường. Với một thị trường trên 90 triệu
dân với dân số trẻ, các thương vụ trong
lĩnh vực hàng tiêu dùng cũng rất được
quan tâm. Các thương vụ này có thể
bao gồm chuyển nhượng các công ty
sở hữu những thương hiệu địa phương
lâu đời hoặc mới nổi, kèm theo đó là
một thị phần đối với một số chủng loại
hàng hóa.
Tuy nhiên, sự thâm nhập vào thị
trường tiềm năng này qua lĩnh vực M&A
có thể bị giới hạn do số lượng các mục
tiêu có thể đầu tư hoặc mua lại. Các doanh
nghiệp có thể mở rộng mục tiêu sang các
chuỗi bán lẻ trong ngành hẹp hoặc đầu tư
các mô hình thương mại điện tử.
Ngành thực phẩm và đồ uống tại
Việt Nam với tăng trưởng rất mạnh và
có triển vọng rất lớn. Bên cạnh các hoạt
động mở rộng và kết hợp để gia tăng
chuỗi giá trị trong ngành thực phẩm
và đồ uống của các doanh nghiệp nội
địa thông qua M&A. Những doanh
nghiệp có tiếng trong nước như hai
doanh nghiệp bia lớn nhất Việt Nam là
Sabeco và Habeco, hay Vinamilk vẫn
có chỗ trống cho các nhà đầu tư nước
ngoài và sẽ trở thành mục tiêu hấp dẫn
cho các tập đoàn lớn từ châu Mỹ, châu
Âu và Nhật Bản.
Nông nghiệp
Trong vòng vài năm qua có làn sóng
những nhà đầu tư lấn sân sang lĩnh vực
nông nghiệp, và sau giai đoạn đầu tư, sẽ
có sự phân hóa giữa các doanh nghiệp
trong ngành. Vì vậy, các thương vụ phát
hành riêng lẻ cho đối tác trong lĩnh vực
nông nghiệp và chuyển nhượng giữa các
nhà đầu tư sẽ xuất hiện.
Ngoài ra, sẽ có sự phát triển trong
chuối giá trị, các doanh nghiệp không chỉ
đầu tư vào mảng trồng trọt hoặc chăn
nuôi mà sẽ cả lĩnh vực chế biến và phân
phối, bao gồm cả bán lẻ các sản phẩm
nông nghiệp hướng đến thị trường Việt
Nam và các nước trong khu vực.
Ngân hàng và dịch vụ tài chính
Trong những năm qua, ngành ngân
hàng đang trong quá trình tái cơ cấu;
trong thời gian tới, một số thương vụ
liên quan đến quá trình này tiếp tục được
thực hiện và hoàn tất.
Xu hướng được các nhà đầu tư quan
tâm trong thời gian tới là các lĩnh vực tài
chính cá nhân, tài chính tiêu dùng, hoạt
động thẻ, công nghệ ngân hàng... vốn
còn nhiều tiềm năng đối với Việt Nam.

Nhà đầu tư nước ngoài sẽ còn cơ
hội, chẳng hạn như BIDV vẫn còn room
cho nhà đầu tư chiến lược. Hoặc các
công ty tài chính, hoặc bảo hiểm của các
ngân hàng cũng sẽ cần tìm đối tác để
phát triển nhằm đảm bảo sức cạnh tranh
trên thị trường.
Bất động sản
M&A bất động sản đang thu hút
cả các nhà đầu tư trong nước và nước
ngoài. Các nhà đầu tư nước ngoài, điển
hình là Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore
đang trong cuộc đua tìm kiếm cơ hội đầu
tư tốt nhất với kỳ vọng về dòng tiền sinh
lời ổn định và lãi suất cao. Cùng với đó,
kinh tế vĩ mô tăng trưởng ổn định, các
thoả thuận hợp tác song phương và đa
phương có hiệu lực, tốc độ tăng trưởng
dân số và đô thị hoá cao là các yếu tố
thúc đẩy Việt Nam trở thành thị trường
hấp dẫn nhất khu vực.
Các nhà đầu tư khối nội, tuy không
tham gia vào các thương vụ có giá trị
lớn nhất, nhưng đang từng bước chuyển
mình để làm chủ các thương vụ M&A lớn
nhờ lợi thế về tiếp cận quỹ đất, am hiểu thị
trường; nâng cao khả năng cạnh tranh và
làm tiền đề để thu hút vốn từ khối ngoại.
Các thương vụ M&A sẽ diễn ra trên
quy mô lớn ở tất cả các phân khúc,
nổi bật là loại hình khu đất phát triển,
với các dự án bất động sản phức hợp.
Bất động sản nghỉ dưỡng sẽ tiếp là
phân khúc được quan tâm trong các
hoạt động M&A với đà “bùng nổ” từ
năm 2016.
Chi phí thực hiện thương vụ M&A tại
các vị trí đẹp ở khu trung tâm có thể gia
tăng do sự khan hiếm về quỹ đất tại các
khu vực này.
Cơ sở hạ tầng - năng lượng
Việt Nam đã có chủ trương huy
động vốn từ khu vực tư nhân để đầu tư
cơ sở hạ tầng. Và một trong những cách
huy động vốn đang được nghiên cứu đó
là chuyển nhượng quyền khai thác một
số cơ sở hạ tầng, đặc biệt là sân bay, cảng
biển… Với quan điểm bán một phần cơ
sở hạ tầng để lấy nguồn vốn đó xây dựng
cơ sở hạ tầng khác, đồng thời thiết lập
một thị trường cạnh tranh về cung cấp
dịch vụ mà cụ thể ở đây là cung cấp dịch
vụ sân bay, cảng biển…
Chủ trương này nếu được thực hiện
sẽ tạo cơ hội cho các nhà đầu tư lớn trong
và ngoài nước tham gia. Với đặc điểm
ngành hạ tầng, năng lượng thì các thương
vụ quy mô hàng trăm, thậm chí hàng tỷ
USD có thể sẽ xuất hiện và tạo động lực
lớn cho thị trường M&A tại Việt Nam.
Ngành viễn thông - công nghệ
Tại Việt Nam, những cơ hội trong
ngành viễn thông được kỳ vọng là Viettel
tiếp tục với vai trò người đi mua và phát
triển thị trường viễn thông tại các quốc
gia trên thế giới. Ngoài ra, với chủ trương
tái cấu trúc VNPT và đặc biệt và cổ phần
hóa MobiFone sẽ là cơ hội mà các nhà
đầu tư đã trông chờ quá lâu. Theo khảo
sát của MAF năm 2014, MobiFone là cái
tên được các nhà đầu tư đánh giá là hấp
dẫn nhất và có thể thu hút một lượng
vốn đáng kể khi cổ phần hóa và chọn đối
tác chiến lược.
Trong lĩnh vực công nghệ, cùng với
sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp
đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Các doanh
nghiệp nằm trong hệ sinh thái cũng bắt
đầu có những bước đột phá, và nhận được
sự quan tâm của các quỹ đầu tư trong nước
lẫn khu vực. Nền tảng công nghệ hỗ trợ
cho các sản phẩm ngân hàng, giáo dục,
thương mại điện tử nhận được sự quan
tâm đặc biệt với các thương vụ lớn.
Các ngành khác
Các ngành lĩnh vực khác được đánh
giá là tiềm năng cho các hoạt động đầu
tư và M&A tại Việt Nam trong thời gian
tới bao gồm ngành giáo dục, dược phẩm
- chăm sóc sức khỏe.
IV. THỊ TRƯỜNG CẦN CÚ HUÝCH ĐỂ
ĐỘT PHÁ
Cơ hội vẫn được đánh giá là nhiều tại
Việt Nam, tuy vậy thách thức và những
khó khăn cũng còn không ít. Những nhà
đầu tư nước ngoài cũng như các tổ chức
tư vấn cũng liệt kê những hạn chế cho
sự phát triển của hoạt động M&A tại Việt
Nam, đó là:
Thứ nhất, chất lượng của doanh
nghiệp Việt Nam còn yếu. Các nhà đầu
tư nước ngoài quan tâm đến các doanh
nghiệp có quy mô lớn. Tuy nhiên, vốn
điều lệ của đa số các doanh nghiệp niêm
yết tại Việt nam mới ở mức 50 - 80 tỷ VND,
tương đương 2 - 4 triệu USD, vốn hóa
khoảng 5 - 10 triệu USD. Nhiều doanh
nghiệp nhỏ hơn và có sức cạnh tranh yếu,
nên cũng không phải là đối tượng được
quan tâm của các nhà đầu tư.
Thứ hai, tỷ lệ muốn nắm giữ cổ phần
của các doanh nghiệp Việt Nam còn ở mức
cao. Ngoài các công ty nhà nước cổ phần
xu hướng thị trường 59
hóa, nơi cổ đông nhà nước vẫn muốn nắm
giữ và thoái từng phần; nhiều công ty tư
nhân lớn vẫn chưa thoát khỏi tâm lý không
muốn bán hết doanh nghiệp. Trong khi
hiện các nhà đầu tư nước ngoài muốn nắm
tỷ lệ chi phối để có thể chủ động trong các
hoạt động kinh doanh.
Thứ ba, báo cáo tài chính và công
bố thông tin chưa minh bạch. Đây là vấn
đề lớn nhất ảnh hưởng đến thu hút vốn
ngoại. Hiện nay, đa số doanh nghiệp
Việt Nam vẫn còn hình thức kế toán hai
sổ, điều này làm cho các nhà đầu tư e
ngại về tính chính xác của các con số tài
chính. Ngoài ra, việc tiếp cận thông tin về
đối tượng tiềm năng cũng khá khó khan
cho các nhà đầu tư nước ngoài.
Thứ tư, yếu tố văn hóa gây trở ngại
cho các giao dịch M&A. Sự khó khăn
trong việc hòa nhập văn hóa là vấn đề
lớn quyết định đến thương vụ. Nhiều
doanh nghiệp Việt Nam chưa quen với
việc có cổ đông ngoại hoặc có thêm sự
quản lý người nước ngoài.
Thứ năm, định giá quá cao trong
một số trường hợp. Đa số các doanh
nghiệp Việt Nam vẫn kỳ vọng bán được
với giá cao, khi gặp đối tác nước ngoài.
Đây là một yếu tố cản trở hoạt động M&A
tại Việt Nam do hai bên không thống
nhất được giá.
Việt Nam cần làm gì để thúc đẩy
các dòng vốn M&A?
Một là, thị trường Việt Nam cần có
thêm những nguồn hàng tốt hơn cho
các nhà đầu tư nước ngoài. Hàng loạt các
tập đoàn, tổng công ty nhà nước cổ phần
hóa nhưng tỷ lệ cổ phần của Nhà nước
vẫn còn quá cao và nhiều năm vẫn chưa
lựa chọn được nhà đầu tư chiến lược.
Hai là, hệ thống pháp lý và thực thi
liên quan đến đầu tư và M&A cần được
hoàn thiện và tháo dỡ các rào cản cũng
như các vấn đề về giới hạn sở hữu cho
nhà đầu tư, vấn đề quy hoạch, vấn đề
thuế cho các giao dịch M&A.
Ba là, các doanh nghiệp Việt Nam cả
nhà nước cổ phần hóa và doanh nghiệp
tư nhân cần minh bạch hơn về thông
tin doanh nghiệp và thông tin tài chính
để nhà đầu tư có thể tiếp cận thông tin
nhằm ra quyết định đầu tư.
*Nhóm nghiên cứu MAF (Vũ Anh Dũng,
Đặng Xuân Minh và những chuyên gia
nghiên cứu độc lập đến từ IMAA, Diễn đàn
M&A Việt Nam, Đại học Việt Nhật - Đại
học Quốc gia Hà Nội và một số tổ chức
tư vấn M&A tại Việt Nam)
60 xu hướng thị trường

Hoạt động M&A nửa cuối năm 2017,

kỳ vọng bùng nổ trở lại
Hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A) trên thị trường Việt Nam trong nửa đầu năm 2017 sụt giảm so với cùng
kỳ năm 2016. Tuy nhiên, cùng với quá trình cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các tập đoàn, tổng công
ty lớn, cùng với sự lớn mạnh dần của các doanh nghiệp tư nhân, hoạt động M&A dự kiến sẽ bùng nổ trở lại
trong nửa cuối năm 2017 và thời gian tới.

hình 1 - Thị trường M&A giao dịch 2007 - 1H2017

Đỗ Lan Hương
Phó giám đốc Tư vấn thương vụ, M&A,
Công ty TNHH Thuế và Tư vấn KPMG (*) Lưu ý: Giá trị giao dịch không được công bố cho nhiều giao dịch
Nguồn: Phân tích của KPMG, Capital IQ, truy tập ngày 13 tháng 7, năm 2017
Sụt giảm sau 1 năm bùng nổ
Kinh tế Việt Nam vẫn duy trì sự ổn
định bất chấp sự biến động bất lợi của hình 2 - tỷ trọng các ngành trong tổng số lượng thương vụ M&A
kinh tế thế giới trong hơn 1 năm qua.
GDP năm 2016 tăng 6,3%, một trong
những mức tăng trưởng cao nhất trong
khu vực, trong khi lạm phát được giữ ở
mức 2,7%. Ngành sản xuất và xuất khẩu
tiếp tục ghi nhận sự tăng trưởng tích cực
trong năm. (hình 1)
Bên cạnh đó, Nhà nước tiếp tục
ban hành thêm các chính sách và biện
pháp mới nhằm cải thiện môi trường
kinh doanh và thu hút các nguồn đầu tư
nước ngoài, trong đó có việc nới room
(mức sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài)
với các doanh nghiệp không thuộc lĩnh
Nguồn: Phân tích của KPMG, Capital IQ, truy tập ngày 13 tháng 7, năm 2017
vực bị hạn chế, rút ngắn thời gian được
cấp giấy chứng nhận đầu tư, đẩy nhanh
quá trình cổ phần hóa các doanh nghiệp Năm 2016 được ghi nhận là năm có giao dịch 675 triệu USD. Tuy nhiên, số
nhà nước, tăng cường mức độ minh các giao dịch M&A có quy mô lớn nhất lượng giao dịch trong năm 2016 lại ghi
bạch và chất lượng quản trị các công ty trong lịch sử M&A Việt Nam với tổng nhận mức giảm 15% so với năm 2015,
đại chúng. giá trị gia dịch đạt mức cao nhất trong xuống còn 159 thương vụ, cho thấy sự
Các yếu tố trên kết hợp với những 10 năm qua, đạt 4,4 tỷ USD. Ba thương ảnh hưởng của các thương vụ lớn đối
nền tảng hấp dẫn của Việt Nam như cơ vụ đứng đầu trong danh sách các giao với thị trường M&A Việt Nam trong năm
cấu dân số vàng, sự tăng trưởng nhanh dịch lớn của năm 2016 là thương vụ vừa qua.
của tầng lớp trung lưu, đã làm cho Việt Central Group mua Big C Việt Nam với Trong nửa đầu năm 2017, thị trường
Nam trở thành một điểm đến hấp dẫn tổng giá trị giao dịch đạt 1,145 tỷ USD, ghi nhận số lượng giao dịch và giá trị
cho các nhà đầu tư nước ngoài và góp khoản đầu tư của Singha vào Masan giao dịch thấp hơn so với cùng kỳ năm
phần mang đến một năm hưng thịnh Consumer trị giá 1,1 tỷ USD và khoản ngoái. Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm,
của hoạt động M&A tại Việt Nam. mua Metro của Tập đoàn TTC với giá trị chỉ có 58 giao dịch được công bố hoàn
 xu hướng thị trường 61

Bảng 1 - Giao dịch M&A tiêu biểu trong năm 2016 và 6 tháng đầu năm 2017
Giao dịch lớn nhất / bên mua theo giá trị giao dịch, trong năm 2016 và 6 tháng đầu năm 2017
  Bên mua   Bên bán Mục tiêu (thực tế tại Việt Nam) % USD triệu
6 tháng đầu năm 2017
1 SCG Cement-Building Materials Thái Lan N/A Công ty TNHH Vật liệu xây dựng Việt Nam VCM 100% 440
2 KKR & Co. Hoa Kỳ N/A Công Ty TNHH Masan Nutri-Science 8% 150
3 Earth Chemical Company Limited Nhật Bản N/A Công ty CP Á Mỹ Gia 100% 80

Vietnam Opportunity Fund; VinaCapital

China Fortune Land Development
4 Trung Quốc Investment Management; VinaLand; Công ty TNHH Vina Đại Phước 100% 65
Company Limited
VinaCapital Group

5 Sunny Island Investment Corporation Việt Nam Công ty Cổ phần Quốc Cường Gia Lai Dự án Phước Kiểng tại Quận Nhà Bè TP. HCM 100% 50
Năm 2016 
1 Central Group Thái Lan Casino, Guichard-Perrachon Big C Việt Nam 100% 1,145

25%;
2 Singha Asia Holding Thái Lan - Masan Consumer; Masan Brewery 1,100
3%

3 TCC Holding Thái Lan METRO Cash & Carry International Metro Cash & Carry Việt Nam 100% 695

Siam City Cement Public Company

4 Thái Lan LafargeHolcim Limited Siam City Cement Việt Nam 65% 536
Limited

F&N Beverages Manufacturing & F&N

5 Singapore SCIC Vinamilk 5% 499
Dairy Investments
Nguồn: Phân tích của KPMG, CapitalIQ cập nhập ngày 13/7/2017

thành, giảm 38% so với cùng kỳ năm bảng 2 - Các nhà đầu tư M&A lớn trong 10 năm qua (2007-2016)
ngoái. Năm giao dịch lớn nhất có tổng
gia trị 785 triệu USD, trong khi đó, riêng STT Quốc gia/Lãnh thổ Số lượng giao dịch STT Quốc gia/Lãnh thổ Giá trị (triệu USD)
giao dịch Big C đầu năm 2016 đã có giá 1 Nhật Bản 170 1 Thái Lan 4.544
trị 1,145 tỷ USD. Tuy nhiên, thị trường
2 Hoa Kỳ 83 2 Hoa Kỳ 2.235
M&A trong 6 tháng cuối năm 2017 dự
kiến sẽ sôi động hơn với một loạt các 3 Singapore 74 3 Nhật Bản 2.103
giao dịch quy mô lớn liên quan đến cổ
4 Hàn Quốc 44 4 Singapore 1.787
phần hóa các doanh nghiệp nhà nước
đang nằm trong kế hoạch thực hiện cuối 5 Malaysia 43 5 Pháp 1.176
năm nay (Bảng 1). 6 Thái Lan 41 6 Hà Lan 895

Ngành mục tiêu thay đổi 7 Vương Quốc Anh 32 7 Đài Loan 656
Năm 2016 ghi nhận một số sự thay 8 Đan Mạch 27 8 Malaysia 597
đổi về cơ cấu ngành đầu tư so với trung
9 Pháp 21 9 Vương Quốc Anh 570
bình 5 năm trước. Trong đó, số lượng
giao dịch trong ngành công nghiệp (xây 10 Đài Loan 21 10 Hong Kong 462
dựng và kỹ thuật, hàng hải…) tăng từ Nguồn: Phân tích của KPMG, CapitalIQ cập nhập ngày 13/07/2017
17% lên đến 21% trong cơ cấu, bất động
sản tăng từ 12% đến 14%. Ngành hàng lớn thứ hai là ngành hàng tiêu dùng khu vực châu Á ngày càng tìm kiếm thị
tiêu dùng không thiết yếu (bán lẻ, xe ô không thiết yếu và hàng tiêu dùng thiết trường bên ngoài thị trường nội địa,
tô, giải trí) và hàng tiêu dùng thiết yếu yêu đều chiếm 15% trong tổng số lượng tập trung sang các thị trường có mức
(đồ ăn, uống, gia dụng) đều chiếm 15% giao dịch (Hình 2). tăng trưởng cao hoặc có chi phí sản
trong tổng số lượng giao dịch. xuất thấp để mở rộng. Xu hướng này
Trong 6 tháng đầu năm 2017, ngành Thị trường Việt Nam hấp dẫn bắt nguồn từ môi trường vốn thuận lợi
công nghiệp đã có ít giao dịch hơn, giảm các nhà đầu tư châu Á ở nước sở tại và tham vọng của các nhà
xuống mức 9% trong cơ cấu giao dịch, Hoạt động đầu tư vốn nước ngoài lãnh đạo doanh nghiệp các nước này
trong khi bất động sản tăng từ 14% lên tại Việt Nam diễn biến phù hợp với xu muốn vươn tầm ra thị trường thế giới
đến 22%. Hai nhóm có phần đóng góp hướng chung. Theo đó, các nhà đầu tư (Bảng 2).
62 xu hướng thị trường
Trong đó, các nhà đầu Thái Lan là
những nhà đầu tư nổi bật trên thị trường
M&A Việt Nam, với các thương vụ có giá
trị giao dịch lớn nhất, trong cả năm 2016
và nửa năm đầu 2017. Việt Nam vẫn là
thị trường mục tiêu thuận lợi cho các tập
đoàn của Thái Lan như Central Group,
Siam Cement Group (SCC), Berli Jucker
Corporation (BJC) và Singha Beverage vì
gần gũi về mặt địa lý và văn hóa, đồng
thời là thị trường tương đối lớn và có
tiềm năng phát triển.
Chúng tôi dự báo, xu hướng này sẽ
tiếp tục tăng cùng với sự gia nhập thị
trường của các tập đoàn lớn khác và các
công ty quy mô nhỏ hơn của Thái Lan. Về
ngành mục tiêu, nhà đầu tư Thái chủ yếu
đầu tư vào các ngành bán lẻ, thực phẩm,
đồ uống, đóng gói và xi măng.
Trong khi nhà đầu tư Thái Lan gắn
với các thương vụ có giá trị lớn, thì các
doanh nghiệp Nhật Bản là các nhà đầu
tư có số lượng giao dịch M&A lớn nhất
tại Việt Nam trong những năm gần đây.
Trong các nước ASEAN, Việt Nam vẫn là
thị trường mục tiêu ưa thích cho các nhà
đầu tư Nhật Bản.
Khác với các nhà đầu tư Thái Lan
vốn tập trung vào một số ngành nhất
định, nhà đầu tư Nhật Bản tích cực hơn
trong nhiều ngành nghề như dược
phẩm, đóng gói, nguyên vật liệu xây
dựng, thực phẩm và đồ uống, tài chính
và bất động sản.
Gần đây, số lượng các doanh
nghiệp Nhật quy mô nhỏ và vừa tìm
kiếm các công ty mục tiêu M&A ở Việt
Nam ngày càng tăng, do sự suy giảm
của thị trường Nhật Bản, mặt bằng lãi
suất thấp và có sự hỗ trợ từ phía các
ngân hàng của Nhật.
Tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2017,
các nhà đầu tư Hàn Quốc đã vượt qua
Nhật Bản trở thành nhà đầu tư trực tiếp
nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam.
Các hoạt động đầu tư của Hàn Quốc
trong vài năm qua được coi là một phần
của làn sóng đầu tư Hàn Quốc thứ 3 tại
Việt Nam, sau 2 làn sóng trước đó tại
thập niên 1990 và đầu năm 2000.
Đối với làn sóng đầu tư này, trong
khi các dự án đầu tư sản xuất làm hàng
may mặc, giầy dép, các sản phẩm điện tử
để xuất khẩu vẫn nằm trong sự quan tâm
lớn của các nhà đầu tư Hàn Quốc, thì việc
sản xuất các sản phẩm và dịch vụ cho thị
trường nội địa Việt Nam ngày càng được
ưu tiên trong các hoạt động đầu tư của
các doanh nghiệp nước này.
Ngoài các nước trên, các nhà đầu
tư Singapore cũng gây chú ý trên thị
trường M&A Việt Nam thời gian qua.
Hầu hết các nhà đầu tư Singapore là
những quỹ đầu tư doanh nghiệp tư
nhân (PE) hoặc những quỹ đầu tư có
trụ sở tại Singapore, hoặc các công ty
Singapore hoạt động trong ngành bất
động sản. Hầu hết các nhà đầu tư PE
đều muốn đạt được quyền lợi thiểu
số ở mức đáng kể hoặc thành cổ đông
kiểm soát ở những công ty mục tiêu có
tiềm năng phát triển cao.
Việc đẩy mạnh quá
trình cổ phần hóa,
thoái vốn nhà nước
tạo nguồn hàng dồi
dào cho hoạt động
M&A bùng nổ trở lại
trong 6 tháng cuối
năm 2017 sau khi chững
lại trong nửa đầu năm
Kỳ vọng bùng nổ
Năm 2017 được dự kiến sẽ là năm
của các giao dịch quy mô lớn liên quan
đến cổ phần hóa và thoái vốn doanh
nghiệp nhà nước với quyết tâm của
Chính phủ trong việc đẩy mạnh hơn
quá trình cổ phần hóa và thoái vốn ở
một số các tập đoàn và tổng công ty
lớn. Danh sách cổ phần hóa và thoái
vốn Nhà Nước trong năm 2017 có tên
các doanh nghiệp tên tuổi như Habeco,
Sabeco (2 doanh nghiệp sản xuất bia
lớn nhất Việt Nam) và PV Oil, PV Power
(2 tổng công ty năng lượng lớn thuôc
Tập đoàn Dầu khí Việt Nam).
Tất cả các giao dịch này đều được
đặt kế hoạch hoàn thành vào cuối năm
2017. Tuy nhiên, tính đến thời điểm
hiện tại, dường như chỉ có Habeco và
Sabeco là đang có tiến độ triển vọng
nhất. Kế hoạch bán cổ phần của 2
doanh nghiệp này đã hoàn thành và dự
kiến sẽ sớm trình lên Bộ Công thương
để xin phê duyệt.
Đối với Habeco, theo thông tin mới
nhất, cổ đông hiện hữu là Công ty
Carslberg với kỳ vọng gia tăng số cổ
phần của mình sở hữu tại Habeco hiện
đã có thỏa thuận với Bộ Công thương
về việc Nhà nước chấp thuận đàm phán
với mức giá hợp lý hơn. Bên cạnh đó,
Sabeco cũng có danh sách dài các nhà
đầu tư lớn trong ngành đồ uống xếp
hàng để tham gia mua cổ phần của
Công ty.
Quá trình cổ phần hóa PV Oil và
PV Power có vẻ bị chậm hơn so với kế
hoạch đề ra ban đầu, nhưng vẫn đang
diễn tiến. Nếu các giao dịch thoái vốn
quy mô lớn này của Nhà nước được thực
hiện thành công vào cuối năm, tổng giá
trị giao dịch của năm 2017 sẽ có sự gia
tăng đáng kể.
Hoạt động M&A ở khối doanh
nghiệp tư nhân mặc dù ghi nhận sự
suy giảm số lượng giao dịch trong 6
tháng đầu năm 2017, nhưng điều này
không đồng nghĩa với việc nhà đầu tư
nước ngoài đã giảm sự quan tâm đến
thị trường Việt Nam, mà xuất phát từ
việc thiếu các nguồn hàng đủ quy mô,
chất lượng và quá trình giao dịch M&A
ở Việt Nam hiện còn bị kéo dài, thiếu
hiệu quả.
Nhà đầu tư nước ngoài (và cả trong
nước) thường xuyên phải đối mặt với
một số vấn đề khi tiến hành giao dịch
tại Việt Nam, trong đó phần lớn là do sự
thiếu chuẩn bị của bên bán. Các doanh
nghiệp tư nhân Việt Nam thường không
có sự chuẩn bị đầy đủ trước giao dịch
để giải quyết các vấn đề như thông tin
chất lượng kém và thiếu nhất quán,
không thực hiện đầy đủ các tiêu chuẩn
kế toán, các quy định về thuế và các yêu
cầu pháp lý, cũng như quản trị doanh
nghiệp chưa đạt yêu cầu. Những yếu tố
này ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình
giao dịch và khả năng thành công của
giao dịch.
Chúng tôi tin rằng, với nền kinh
tế tiếp tục tăng trưởng tốt, các doanh
nghiệp tư nhân quy mô nhỏ của Việt
Nam dần sẽ đạt được tầm cỡ phù hợp
để tham gia thị trường M&A. Ngoài ra,
với sự gia nhập ngày càng sâu rộng
của nền kinh tế Việt Nam với nền kinh
tế thế giới, nhận thức của các doanh
nghiệp Việt Nam về yêu cầu của nhà
đầu tư sẽ gia tăng, theo đó nguồn cung
cho thị trường sẽ dồi dào hơn, đồng
thời thời gian giao dịch cũng sẽ được
rút ngắn hơn.
(*) Các quan điểm của tác giả bài viết
không nhất thiết phản ánh quan điểm và
ý kiến của KPMG Việt Nam.
64 xu hướng thị trường
Vốn nhỏ mà
sóng lớn
Mặc dù số vốn mà các quỹ đầu tư
rót vào các công ty start-up còn
nhỏ, nhưng họ luôn kéo được các
nhà đầu tư lớn từ các nước và đó
là điều Việt Nam cần lúc này.
Nông nghiệp là một trong những lĩnh vực Quỹ DAIWA-SSIAM II
quan tâm rót vốn mua cổ phần của các công ty tại Việt Nam
Anh Hoa
Dòng chảy đến từ khắp nơi trên thế giới
Thời gian này, ông Thân Trọng Phúc, Giám đốc Quỹ
đầu tư DFJV (thuộc VinaCapital) đang rốt ráo hoàn thiện,
chốt các khoản đầu tư mà Quỹ đã rót vốn trước đây để
thoái vốn, đem tiền về cho nhà đầu tư. “Nhiều nhà đầu
tư đang quan tâm đến các khoản đầu tư vào Yeah1, Chi-
cilon Media, GAPIT và khả năng thoái vốn cho các công
ty này là tốt”, ông Phúc cho biết.
Cùng với động thái đó, DFJV sẽ huy động quỹ thứ 2
để thực hiện các khoản đầu tư tiếp theo tại Việt Nam. Với
những diễn biến như sự kiện Brexit tại Anh hay các chính
sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump, hoạt động M&A
toàn cầu trở nên khó dự đoán và có thể sẽ có sự chuyển
dịch về dòng vốn đầu tư. Và thị trường Việt Nam cũng
không ngoại lệ.
Theo ông Phúc, diễn biến chính trị tại Mỹ không ảnh
hưởng đến dòng chảy của vốn. “Phần lớn các nhà đầu tư
Mỹ chưa quan tâm nhiều đến thị trường Việt Nam và nếu
có quan tâm thì quy mô vẫn còn nhỏ. Hiện nhà đầu tư
quan tâm nhiều nhất đến khu vực ASEAN và Việt Nam là
nhà đầu tư đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Malay-
sia và Trung Quốc. Đặc biệt, nhiều quỹ đầu tư Hàn Quốc
đang kiếm đối tác đầu tư tại Việt Nam”, ông Phúc cho biết.
Quỹ DFJV đang đàm phán với một số nhà đầu tư và
đối tác, nên chưa thể công bố số vốn huy động được.
Ông Phúc tiết lộ, danh mục đầu tư từ quỹ thứ 2 không
thay đổi. Việt Nam vẫn là thị trường chính, chủ yếu là
các công ty trong lĩnh vực công nghệ, tập trung vào
phân khúc pre series A và series A, đầu tư trung bình từ
500.000 USD đến 2 triệu USD.
Trong khi đó, giữa năm 2016, Quỹ đầu tư DAIWA-
SSIAM II hoàn tất huy động vốn, quy mô gần 40 triệu
USD từ các nhà đầu tư tổ chức trong và ngoài nước, bao
gồm vốn góp của Tập đoàn Daiwa (Nhật Bản) và Công ty
Chứng khoán Sài Gòn (SSI).
Theo ông Nguyễn Phan Dũng, Phó tổng giám đốc
Công ty TNHH Quản lý Qũy SSI (SSIAM), để có được kết
quả đó, Quỹ bắt đầu thực hiện việc huy động vốn từ cuối
năm 2015. Với uy tín và các thành tựu đầu tư nổi trội, chỉ
trong thời gian ngắn, Quỹ đã huy động xong từ các nhà
đầu tư châu Á.
Thế nhưng, ông Dũng lại không thấy hài lòng vì Quỹ
chưa tập trung vào thị trường châu Âu và châu Mỹ, nên
quy mô của Quỹ còn nhỏ. Tuy nhiên, do chỉ tập trung
vào các khoản đầu tư vốn tư nhân với quy mô và nhu
cầu vốn bình quân của các doanh nghiệp nhỏ và vừa
của Việt Nam không quá lớn, nên Quỹ đạt 40 triệu USD
là phù hợp.
“Chúng tôi cũng huy động thành công một số
quỹ đầu tư vào các doanh nghiệp niêm yết lớn trên thị
trường chứng khoán Việt Nam từ các nhà đầu tư châu
Âu, với quy mô hơn 100 triệu USD trong năm 2016”, ông
Dũng cho biết.
Hiện nay, Quỹ DAIWA-SSIAM II đã giải ngân được
khoảng 20 triệu USD vào 4 thương vụ, bao gồm Đông

Hải Bến Tre (Sản xuất giấy), PanFarm (nông nghiệp),
Concung.com (bán lẻ) và CVI (dược phẩm).
Trong dòng vốn chảy vào các quỹ đầu tư đang hoạt
động tại Việt Nam, không thể bỏ qua Mekong Capital.
16 năm hoạt động tại Việt Nam, Mekong Capital quản
lý 4 quỹ, một trong số đó đang thực hiện những khoản
đầu tư mới. Các quỹ đã hoàn tất 30 khoản đầu tư vốn
cổ phần chưa niêm yết, trong đó có 21 khoản thoái vốn
hoàn toàn và 1 khoản thoái vốn từng phần.
“Năm 2016, chúng tôi huy động được 112 triệu USD
cho Quỹ Mekong Enterprise Fund III (MEF III), chuyên
đầu tư cổ phần chưa niêm yết. Những nhà đầu tư của
MEF III đến từ khắp nơi trên thế giới: Mỹ, Canada, châu
Âu, Singapore, Nhật Bản, thậm chí là Nam Phi”, ông Chris
Freund, Tổng giám đốc MEF III cho biết.
Theo ông Chris Freund, những thuận lợi trong việc
huy động vốn nằm ở tình hình kinh tế ổn định và đang
phát triển của Việt Nam, các quỹ đầu tư chuyên về vốn
cổ phần ở Việt Nam, bao gồm Mekong Capital, đã ghi
nhận những kết quả tốt về tỷ lệ hoàn vốn nội bộ và việc
thoái vốn.
“Tuy nhiên, việc kêu gọi vốn rất mất thời gian và sẽ
dễ để huy động vốn hơn nếu chúng tôi sẵn sàng thực
hiện thật nhiều chuyến thăm đến các nhà đầu tư ở các
quốc gia khác, đặc biệt là ở châu Âu và Bắc Mỹ. Nhưng
chúng tôi không làm việc này nhiều khi kêu gọi vốn cho
Quỹ MEF III”, ông Chris Freund nói.
Mặc dù vậy, MEF III chỉ tập trung vào các doanh
nghiệp theo xu hướng tiêu dùng và các nhà đầu tư cũng
rất hứng thú với những ngành này. Gần đây, đang có rất
nhiều thương vụ sáp nhập diễn ra với bên thâu tóm chủ
yếu đến từ châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc và Thái Lan.
Ông Chris Freund kỳ vọng, xu hướng này sẽ tiếp diễn
trong thời gian tới.
Cần cú hích
Vài năm trở lại đây, Việt Nam đã thực sự nổi trội trên
bản đồ đầu tư của thế giới với những luận điểm mấu
chốt ngày càng được thể hiện rõ và có tính thuyết phục
không thể phủ nhận, đó là dân số trẻ và hiếu học, tốc độ
đô thị hóa và tầng lớp trung lưu có nhu cầu tiêu dùng nội
địa gia tăng, nền kinh tế vĩ mô duy trì tăng trưởng cao
trên nền tảng các trụ cột lợi thế tương đối từ xuất khẩu,
FDI và tiêu dùng, và một hệ thống chính trị ổn định cùng
Chính phủ kiến tạo.
Sự dịch chuyển cơ cấu nền kinh tế từ nhà nước là
trụ cột sang khối tư nhân vừa tạo ra nhiều doanh nghiệp
tư nhân nội địa vững mạnh, đủ tiềm lực để vươn ra phát
triển đa ngành nghề, vừa mang tới các cơ hội thoái vốn
nhà nước tại các công ty nhà nước còn nhiều tiềm năng
có thể khai thác, cải thiện các khối tài sản hiện hữu sau
cổ phần hóa.
Theo ông Nguyễn Phan Dũng, Phó tổng giám đốc
Công ty TNHH Quản lý Quỹ SSI (SSIAM), ngoài nhu cầu
trực tiếp từ các doanh nghiệp và nhà đầu tư nội địa, với
khung pháp lý dần loại bỏ hạn chế đầu tư nước ngoài,
không những các tập đoàn đa quốc gia đã hiện diện
xu hướng thị trường 65
hoạt động tại Việt Nam, mà các nhà đầu tư mới luôn sẵn
sàng thông qua hoạt động M&A để đi tắt, tiếp cận thị
trường tiềm năng này một cách nhanh nhất trong môi
trường cạnh tranh ngày càng gia tăng.
Trên thực tế, có thể thấy, hoạt động M&A tiếp diễn
trong 2017 và sôi động nhất trong các mảng như tài
chính tiêu dùng, sản xuất, logistics và bán lẻ. Dòng vốn
trực tiếp từ các tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp
nội địa và dòng vốn gián tiếp thông qua các quỹ đầu tư
nước ngoài tại Việt Nam sẽ trở thành bệ phóng giúp các
thương vụ M&A được diễn ra nhanh hơn.
Đáng chú ý, với những diễn biến tại thị trường
Việt Nam, cơ hội trong cổ phần hóa, làn sóng start-up
liệu có thực sự tạo lợi nhuận cho các nhà đầu tư khi
rót vốn vào?
Theo các nhà đầu tư, làn sóng này là có thật, nhưng
cần những cú hích thật sự hơn. Trong đó, Chính phủ cần
thể hiện quyết liệt và nhanh chóng hơn về mở rộng sở
hữu nước ngoài (xuống dưới 35%), mức độ luân chuyển
dòng vốn ra/vào thị trường với tự do hóa thị trường
ngoại hối, cải thiện môi trường cạnh tranh (cơ chế thị
trường và bình đẳng giữa các khối tư nhân/quốc doanh
và nước ngoài).
Bên cạnh đó, start-up đang được coi là cú hích cho
M&A tại Việt Nam trong thời gian tới, khi các vòng gọi
vốn diễn ra mạnh mẽ. Đã có khá nhiều công ty trong lĩnh
vực công nghệ huy động từ vài trăm ngàn đến 1 triệu
USD. Có khá nhiều quỹ đang đầu tư vào phân khúc này,
phần lớn đến từ nước ngoài. Đây là phân khúc được xem
là khả thi nhất.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Phan Dũng, Phó tổng
giám đốc Công ty TNHH Quản lý Qũy SSI (SSIAM), các
start-up thành công ở đây được hiểu là các start-up mới
huy động được tiền từ các quỹ đầu tư, chưa hẳn là mô
hình start-up đó đã kiếm được tiền. Đã có nhiều trường
hợp nhà đầu tư mất sạch tiền do start-up phá sản. Start-
up có độ rủi ro cao, 99% không thành công, nhưng 1%
thành công sẽ là phần thưởng cho những nhà đầu tư có
lựa chọn đầu tư đúng.
Vậy nên, số start-up huy động vốn từ 5 triệu trở lên
vẫn còn ít, vì đây là số tiền khá lớn và rủi ro vẫn còn cao.
Các quỹ đang hoạt động tại Việt Nam thường chỉ rót
dưới 5 triệu USD/start-up. Theo ông Thân Trọng Phúc,
đó là số vốn có mức rủi ro có thể chấp nhận được đối
với nhà đầu tư. Nếu công ty hoạt động tốt thì nhà đầu
tư có thể thoái vốn được từ gấp 2-5 lần vốn đầu tư trong
vòng 2-5 năm. Ngoài các quỹ đầu tư, số lượng các nhà
đầu tư chiến lược (corporate venture) cũng càng ngày
càng tăng.
Mặc dù số vốn mà các quỹ này rót vào các công ty
start-up chỉ ở mức tối thiểu đó, nhưng họ luôn kéo được
các nhà đầu tư lớn từ các nước vào thị trường khiến thị
trường trở nên phong phú và sống động hơn, nhờ mạng
lưới quan hệ rộng khắp trên toàn cầu. Đặc biệt, họ sẽ
là cầu nối để các doanh nghiệp khác quan tâm đến thị
trường Việt Nam nhiều hơn. Đó là điều Việt Nam cần
nhất lúc này.
66 xu hướng thị trường
Tìm thời điểm cho làn sóng
M&A thứ hai từ Nhật Bản
Trong làn sóng M&A thứ hai, không ồn ào như các nhà đầu tư đến từ
Thái Lan với hàng loạt thương vụ ”khủng” trong ngành bán lẻ, các công
ty Nhật Bản vẫn giữ vững lập trường ”thận trọng” vốn có khi tiến hành
và đóng một thương vụ.
Nguyễn Hoài Thu
Nhóm nghiên cứu MAF
T rong 6 tháng đầu năm 2017, có 94
quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án
đầu tư tại Việt Nam. Nhật Bản đứng vị trí
thứ nhất với tổng vốn đầu tư trực tiếp
nước ngoài (FDI) là 5,08 tỷ USD, chiếm
26,45% tổng vốn đầu tư;
Sự quan tâm của nhà đầu tư Nhật
Bản vào thị trường Việt Nam ngày càng
tăng lên rõ nét, thể hiện ở cả kênh đầu
tư trực tiếp là FDI và đầu tư qua việc góp
vốn, mua lại.
Tuy nhiên, với thực tế các công ty
Nhật Bản đang tích trữ một khoản tiền kỷ
lục 3.200 tỷ USD theo số liệu của Chính
phủ Nhật đến năm 2016, và sự đầu tư
mạnh mẽ vào thị trường châu Á - Thái
Bình Dương của các nhà đầu tư nước
này, thì các thương vụ M&A thời gian qua
chưa để lại dấu ấn đáng kể.
Vậy doanh nghiệp Nhật đang
muốn gì tại thị trường trên 95 triệu dân
tại Việt Nam?
Dịch chuyển dòng vốn đầu
tư: Thoái khỏi thị trường
Trung Quốc
Việt Nam đã là một thị trường chiến
lược cho các công ty Nhật Bản đầu tư ở
nước ngoài trong một thời gian dài do
khoảng cách địa lý gần gũi, chi phí lao
động thấp, lực lượng lao động trẻ dồi
dào, độ mở đối với nhà đầu tư quốc
tế, mối quan hệ được đẩy mạnh giữa
chính phủ hai nước và đặc biệt là việc
triển khai hiệp định song phương giữa
hai nước, cũng như đa phương của Việt
Nam với các nước trong khu vực và trên
thế giới.
Bên cạnh đó, đang diễn ra xu
hướng dịch chuyển vốn đầu tư, cũng
như chuyển các nhà máy sản xuất từ
Trung Quốc sang các nước Đông Nam
Á, đặc biệt là Việt Nam, vì các rủi ro về
quan hệ song phương cũng như sự đắt
đỏ của giá nhân công. Các nhà đầu tư
Nhật Bản muốn khai thác thị trường
dân số lớn có tiềm năng cao của Việt
Nam và mục tiêu xa hơn là lấy Việt Nam
là một điểm đến để vươn ra khu vực
sau khi các hiệp định đa phương được
triển khai như Cộng đồng Kinh tế chung
ASEAN (AEC).
Các hoạt động hỗ trợ xúc tiến
đầu tư hai nước
Hai nước Việt Nam - Nhật Bản
đang cùng phối hợp triển khai các
chương trình nhằm hỗ trợ tối đa cho
các nhà đầu tư Nhật Bản vào thị trường
Việt Nam như: Chương trình Sáng
kiến chung Việt Nam - Nhật Bản, đẩy
mạnh hợp tác triển khai đầu tư vào
các ngành, lĩnh vực nông nghiệp công
nghệ cao; Kế hoạch hành động thực
hiện chiến lược Công nghiệp hóa đến
năm 2020 tầm nhìn 2030 trong khuôn
khổ hợp tác với Nhật Bản, trong đó
tập trung vào 6 ngành là điện tử, máy
nông nghiệp, chế biến nông, thủy sản,
đóng tàu, môi trường và tiết kiệm năng
Tập đoàn tài chính Mizuho (Nhật Bản) đã rót
lượng, sản xuất ô tô và phụ tùng ô tô;
hàng trăm triệu USD vào Vietcombank
đẩy mạnh hình thức xúc tiến đầu tư
theo tinh thần của Nghị quyết 103/
NQ-CP ngày 29/8/2013 của Chính phủ đẩy hợp tác đầu tư từ doanh nghiệp
Việt Nam. hai bên.
Các hoạt động xúc tiến đầu tư với
Nhật Bản được hỗ trợ dưới nhiều hình Vì sao hoạt động M&A chưa
thức như các bộ phận hỗ trợ chuyên đột phá?
biệt cho các nhà đầu tư Nhật Bản nói Ở làn sóng M&A thứ nhất, thị trường
chung, điển hình là Japan Desk tại Cục đã chứng kiến hàng loạt thương vụ
Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và mang dấu ấn mạnh mẽ của nhà đầu tư
Đầu tư), hay xúc tiến đầu tư tới nhà Nhật Bản trong lĩnh vực tài chính và tiêu
đầu tư tại một số tỉnh của Nhật Bản nói dùng, tạo ra giá trị cộng hưởng tốt cho
riêng; xây dựng tài liệu và trang web cả hai bên.
xúc tiến đầu tư bằng tiếng Nhật; đẩy Điểm lại, vào giai đoạn 2012 - 2014,
mạnh hợp tác với các liên đoàn kinh tế hàng loạt giao dịch lớn của các công ty
tại Nhật Bản như Keidanren, Kankeiren, tài chính hàng đầu Nhật Bản vào Việt
chukeiren..., hiệp hội doanh nghiệp, Nam, điển hình như Tokyo Mitsubishi
ngân hàng, công ty tư vấn, quỹ đầu tư UFJ mua 20% cổ phần của VietinBank
của Nhật Bản; hay đẩy mạnh kết nối vào tháng 12/2012 - thỏa thuận trị giá
các địa phương của Việt Nam với các USD 743 triệu đồng, hay Tập đoàn tài
địa phương của Nhật Bản có thế mạnh chính Mizuho với thương vụ mua cổ
có thể bổ sung cho nhau để cùng thúc phần tại Vietcombank. Những giao dịch

này không chỉ tăng vốn điều lệ cho các
ngân hàng Việt Nam, mà còn giúp hệ
thống ngân hàng nội địa tiếp cận với
chuẩn mực trong lĩnh vực ngân hàng
từ một nền kinh tế phát triển cao. Hay
trong lĩnh vực tiêu dùng, chuỗi siêu thị
Nhật Bản Aeon đã khai thác chuỗi cửa
hàng bán lẻ tiêu dùng của Việt Nam
bằng việc mua lại cổ phần của Fivimart
và Citimart...
Tuy nhiên, đến làn sóng thứ 2 vào
những năm 2015 - 2018, ngoài một vài
thương vụ kết hợp với các chủ đầu tư
bất động sản để phát triển dự án, có vẻ
như đang thiếu vắng đi những thương
vụ M&A “khủng” từ nhà đầu tư Nhật Bản
trong lĩnh vực sản xuất tại Việt Nam.
Đây là điều đáng ngạc nhiên với nhiều
người, vì các nhà đầu tư Nhật Bản ”để ý”
đến Việt Nam từ lâu, cũng như mối quan
hệ tốt giữa Chính phủ, doanh nghiệp và
nhân dân hai nước.
Ông Mayottean Elalingam, Giám
đốc M&A châu Á - Thái Bình Dương của
Deutsche Bank tại Hồng Kông cho biết:
“Các công ty Nhật có dòng tiền mặt tốt
và sự quan tâm đặc biệt trong việc đa
dạng hoá thị trường đầu tư”.
Theo các số liệu của Chính phủ Nhật
Bản, các công ty nước này đang tích
trữ một khoản tiền kỷ lục 3.200 tỷ USD.
Nhiều nhận định cho rằng, các vụ mua
lại ở nước ngoài của nhà đầu tư Nhật Bản
dự kiến sẽ duy trì tốc độ nhanh trong
năm tới. Thêm vào đó, với chính sách của
Tổng thống Mỹ Donald Trump, dẫn đến
việc đồng yên suy yếu đối với đồng USD,
khiến các công ty ở Nhật Bản đẩy mạnh
xu hướng tìm kiếm các tài sản ở nước
ngoài. Đặc biệt, các công ty bảo hiểm đã
xu hướng thị trường 67
Có lẽ, phải chờ đến
cuối năm 2017 và sang
năm 2018 tới đây, sau
khi có kết quả bán
vốn của những doanh
nghiệp nhà nước lớn
như Sabeco, Habeco...,
thị trường mới có
thể chứng kiến thêm
những thương vụ M&A
”khủng” của nhà đầu
tư Nhật Bản.
hoàn vốn của Nhật có thể sẽ đẩy mạnh
việc tìm kiếm các doanh nghiệp ở nước
ngoài để thâu tóm.
Thực sự, các nhà đầu tư Nhật Bản
đang chờ đợi điều gì? Lý giải được nhiều
ý kiến đồng tình là trong ngành sản xuất
đang thiếu vắng những ”hàng hóa” đủ chất
lượng và quy mô đủ lớn để nhà đầu tư Nhật
quan tâm. Điều này rất có thể sẽ được giải
quyết từ những tháng cuối năm nay trở đi,
bởi rất nhiều doanh nghiệp lớn, đầu ngành
của Việt Nam đang ráo riết lên kế hoạch
bán vốn.
Hiện tại, theo quan sát, các nhà đầu
tư Nhật Bản có sự quan tâm đặc biệt đến
ngành kinh doanh đồ uống khi năm 2016,
Asahi Group Holding đã chi 7,8 tỷ USD để
mua lại các thương hiệu thuộc Anheuser-
Busch InBev - công ty chủ quản hàng loạt
thương hiệu bia lớn có trụ sở tại Bỉ.
Các nhà sản xuất đồ uống Nhật Bản
rất quan tâm trong việc tìm mua công
ty cùng ngành. Chẳng hạn, Suntory
Holdings Ltd và Kirin Group Holdings
Ltd. Kirin và Asahi Group Holdings - hai
ông lớn trong sản xuất đồ uống tại Nhật
đã bày tỏ sự quan tâm đến việc mua cổ
phần ở Tổng CTCP Bia - Rượu - Nước
giải khát Sài Gòn (Sabeco), hay Tổng
CTCP Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội
(Habeco), những nhà sản xuất bia lớn
nhất của Việt Nam.
Có lẽ, phải chờ đến cuối năm 2017
và sang năm 2018 tới đây, sau khi có kết
quả bán vốn của những doanh nghiệp
nhà nước lớn như Sabeco, Habeco...,
thị trường mới có thể chứng kiến thêm
những thương vụ M&A ”khủng” của nhà
đầu tư Nhật Bản tại Việt Nam.
68 xu hướng thị trường
Tìm bước đột phá dưới góc nhìn
của nhà đầu tư Nhật Bản
Theo thống kê của Chính phủ Nhật Bản, tính đến
cuối năm 2016, các công ty Nhật đang tích trữ
một khoản tiền kỷ lục 3.200 tỷ USD và đang nỗ
lực tìm kiếm cơ hội đầu tư ra ngoài, trong đó Việt
Nam được coi là một trong những thị trường ưu
tiên nhưng lại chưa đón nhận những thương vụ
lớn từ nhà đầu tư Nhật Bản như kỳ vọng. Ông
Masataka “Sam” Yoshida, Giám đốc điều hành
cao cấp Recof Corp có những kiến giải về vấn đề
này và xu hướng thị trường M&A nói chung.
Chủ đề của Diễn đàn M&A Việt Nam cách tự phát triển hoặc bằng cách tận
năm 2017 là “Tìm kiếm bước đột phá”. dụng vốn nước ngoài.
Ông có đồng ý rằng Việt Nam “cần một
cú huých lớn” cho thị trường M&A? Ông có thể tóm tắt xu hướng thị
Ông có thể chia sẻ kinh nghiệm từ trường M&A của Nhật Bản? Liệu dòng
Nhật Bản trong sự phát triển của thị chảy M&A từ Nhật Bản sang các nước
trường M&A Nhật Bản? châu Á có tăng lên trong thời gian tới
Sự quan tâm của các nhà đầu tư đối hay không?
với Việt Nam vẫn mạnh mẽ không chỉ ở Theo cơ sở dữ liệu M&A của Recof,
Nhật Bản mà trên toàn cầu, nhưng các các giao dịch đi ra từ Nhật Bản đã có xu
giao dịch vẫn không tăng mạnh trong hướng tăng trưởng từ năm 2010. Đông
những năm gần đây. Nam Á là một trong những khu vực được
Trong trường hợp của Nhật Bản, ưa thích nhất và Việt Nam đang cạnh
thị trường M&A tăng mạnh sau thời kỳ tranh với Indonesia, Malaysia và Thái Lan
bong bóng kinh tế, khi các tập đoàn là điểm đến ưa thích đầu tư. Điều này là
lớn bắt đầu thực hiện cái gọi là “lựa do ngành công nghiệp phát triển của
chọn và tập trung” trong các doanh Nhật Bản rất phù hợp với các nền kinh
nghiệp cốt lõi và bán các doanh nghiệp tế còn non trẻ và đang phát triển trong
không phải là cốt lõi hoặc không mang khu vực.
lại lợi nhuận. Đồng thời, tăng cường tài Số lượng các giao dịch M&A tại Việt
chính và giảm sự phụ thuộc vào nguồn Nam do các công ty Nhật Bản công bố
tài chính từ các ngân hàng. Các công đã vượt quá con số 20 trong năm 2015
ty vốn nước ngoài và quỹ PE bắt đầu và 2016 và chúng tôi cũng rất kỳ vọng
đóng vai trò quan trọng trong quá trình vào năm nay (tham khảo bảng thống kê
chuyển đổi. trang bên).
Mặt khác, số lượng “ngân hàng đô
thị” giảm từ 13 trong những năm 1990 Những loại công ty nào (doanh nghiệp
xuống còn 4 (bao gồm ba ngân hàng nhà nước hay công ty tư nhân) sẽ là
lớn). Các doanh nghiệp nhà nước truyền mục tiêu của các nhà đầu tư Nhật Bản,
thống như đường sắt đã được cổ phần thưa ông?
hóa và nâng cao hiệu quả hoạt động, Trong phần lớn các giao dịch mà
trong khi các công ty điện thoại, thuốc lá chúng tôi tham gia, các nhà đầu tư Nhật
đã vươn ra thế giới và trở thành những Bản đang tập trung vào các công ty tư
người mua chính trong các thị trường nhân, cả loại hình công ty niêm yết và
M&A quốc tế. chưa niêm yết. Trong nhiều trường hợp,
Tôi tin rằng, Mỹ có cùng xu hướng các doanh nghiệp nhà nước lớn và chiếm
trước Nhật Bản và những gì xảy ra ở Mỹ ưu thế trên thị trường, nhưng quá trình
và Nhật Bản có thể xảy ra ở Việt Nam. ra quyết định phức tạp và được đánh
Các công ty Việt Nam cũng cần cơ cấu giá là khó hiểu, cả trong quá trình đàm
lại kinh doanh và tăng cường các hoạt phán giao dịch và trong quản lý sau khi
động kinh doanh cốt lõi của họ bằng giao dịch.
Tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp
nhà nước ở Việt Nam đang không đáp
ứng được kỳ vọng cao của các nhà đầu
tư. Ý kiến của các nhà đầu tư Nhật Bản
về vấn đề này như thế nào?
Theo kinh nghiệm của chúng tôi về
các vụ M&A đối với các doanh nghiệp
nhà nước, các nhà đầu tư Nhật Bản đã
phải cam kết đáng kể (chi tiêu cả thời
gian và tiền bạc) trong giai đoạn đầu
của quá trình đấu thầu với ít thông tin
được cung cấp (so với yêu cầu của Nhật
Bản). Quá trình có vẻ dài và không rõ
ràng. Rào cản là rất lớn đối với hầu hết
các công ty Nhật Bản khi xem xét đầu
tư vào các doanh nghiệp nhà nước,
đặc biệt nếu có nhiều lựa chọn khác
để tham gia vào thị trường (mua các
công ty tư nhân hoặc từ các dự án đầu
tư trực tiếp).
Những gì chúng ta có thể mong đợi
từ dòng vốn Nhật Bản vào Việt Nam
trong tương lai gần? Việt Nam nên làm
gì để thu hút thêm vốn từ Nhật Bản,
thưa ông?
Các công ty Nhật Bản vẫn nghĩ rằng
họ cần đầu tư nhiều hơn vào khu vực và
Việt Nam là một trong những điểm đến
hấp dẫn nhất. Họ cũng nhận thức được
rằng, đôi khi cần quyết định nhanh hơn
và phải trả nhiều tiền hơn, để cạnh tranh
với các nhà đầu tư từ các nước khác, đặc
biệt là từ Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan
và Philippines.
Trong một số lĩnh vực ở Việt Nam
trong tương lai gần, khi thị trường trở nên
quá nóng, hoặc chỉ đơn giản là không có
các mục tiêu phù hợp, các công ty Nhật
Bản có thể phải từ bỏ và khám phá các cơ
hội khác ở các nước láng giềng.
Những thay đổi trong chính sách
pháp luật liên quan đến M&A từ năm
2015 thực sự đã có tác động tốt đến các
giao dịch mà chúng tôi đang quảng bá.
Tuy nhiên, ngay cả luật pháp cũng cần
được sửa đổi lại, hệ thống pháp luật ở
Việt Nam (không chỉ các luật mà còn có
các nghị định, thông tư...) còn khá phức
tạp với các tình huống pháp lý khác
nhau trong từng ngành, vì vậy chúng ta
cần phải chú ý nhiều đến vấn đề pháp lý
trong bất kỳ giao dịch nào.
 xu hướng thị trường 69

Xu hướng các giao dịch M&A từ Nhật bản vào các quốc gia Asean và Việt nam
Số thương vụ
2012 2013 2014 2015 2016 6 tháng 2017
1 Indonesia 20 1 Thailand 30 1 Singapore 43 1 Singapore 34 1 Singapore 24 1 Singapore 12
2 Vietnam 17 2 Vietnam 20 2 Indonesia 19 2 Vietnam 21 2 Vietnam 22 2 Indonesia 11
3 Malaysia 13 3 Indonesia 17 3 Thailand 16 3 Thailand 16 3 Malaysia 21 3 Vietnam 10
4 Thailand 11 4 Singapore 15 4 Malaysia 15 4 Philippines 15 4 Thailand 16 4 Malaysia 9
5 Singapore 7 5 Malaysia 12 5 Vietnam 14 5 Indonesia 13 5 Indonesia 13 5 Thailand 8
6 Philippines 6 6 Myanmar 2 6 Philippines 8 6 Malaysia 11 6 Philippines 7 6 Philippines 3
7 Myanmar 2 7 Philippines 1 7 Myanmar 2 7 Myanmar 1 7 Myanmar 3 7 Myanmar 2
8 Laos 1 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0

Giá trị các thương vụ được công bố (Đơn vị: Triệu USD)
2012 2013 2014 2015 2016 6 tháng 2017
1 Vietnam 955 1 Thailand 7,240 1 Singapore 1,929 1 Singapore 3,506 1 Singapore 963 1 Malaysia 163
2 Philippines 283 2 Indonesia 1,010 2 Indonesia 984 2 Indonesia 572 2 Philippines 816 2 Indonesia 105
3 Indonesia 253 3 Malaysia 178 3 Thailand 911 3 Malaysia 171 3 Malaysia 520 3 Vietnam 82
4 Singapore 243 4 Philippines 159 4 Myanmar 88 4 Thailand 70 4 Vietnam 239 4 Thailand 49
5 Malaysia 143 5 Singapore 142 5 Vietnam 83 5 Vietnam 67 5 Indonesia 108 5 Philippines 31
6 Thailand 109 6 Vietnam 41 6 Malaysia 68 6 Philippines 37 6 Thailand 18 6 Singapore 12
7 Myanmar 0 7 Myanmar 0 7 Philippines 42 7 Myanmar 0 7 Myanmar 7 7 Myanmar 6
8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0
Ghi chú: Tỷ giá 1 USD = 113 Yen, Nguồn: Recof Data Corp

Với kinh nghiệm kinh doanh tại Việt
Nam, ông có thể gợi ý một số giải pháp
cho Chính phủ? Chính phủ nên thay
đổi gì về cơ chế và chính sách để tạo
điều kiện cho hoạt động M&A?
Vẫn còn một số lĩnh vực chưa mở
cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài,
chẳng hạn như dịch vụ bán lẻ, hậu cần
và dịch vụ tài chính, tất cả đang bùng nổ
và quá trình hợp nhất vẫn chưa bắt đầu.
Nếu thị trường có thể được mở cửa nhiều
hơn thì sẽ tạo ra một sự tăng trưởng lớn
trong đầu tư.
Đối với cổ phần hóa, cần có thêm
các trường hợp bán vốn công khai và
công bằng. Tuy nhiên, vấn đề thực sự
là mối quan hệ đối tác thành công sau
các giao dịch và chúng tôi không chắc
chắn về việc các đối tác nước ngoài
có được các doanh nghiệp nhà nước
hoan nghênh (đặc biệt là từ ban điều
hành hiện tại của các doanh nghiệp nhà
nước) hay không.
Theo ông, ngành nào sẽ nóng lên
trong thị trường M&A trong thời
gian tới?
Chúng tôi đã khá tích cực tìm kiếm
cơ hội trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ
tài chính và phát triển bất động sản
trong vài năm qua. Ngoài ra, chúng tôi
đang làm việc trong các lĩnh vực như
năng lượng (phân phối), dịch vụ chuyên
nghiệp (như kỹ thuật), thương mại điện
tử, phát triển bất động sản và khách
sạn. Các công ty Nhật Bản đã thận trọng
trong việc đầu tư vào bất động sản ở
nước ngoài, đặc biệt là trong các khu
nghỉ dưỡng, tuy nhiên tình hình ở Việt
Nam hoàn toàn khác biệt trong những
năm gần đây.
Khó khăn của Recof khi kinh doanh ở
Việt Nam là gì? Làm thế nào các ông có
thể vượt qua?
Trong hầu hết các trường hợp,
chúng tôi thường làm việc về phía
khách hàng Nhật Bản, vì vậy chúng
tôi chỉ có thể đưa một nhà đầu tư vào
một công ty Việt Nam một lần. Nếu
có thể làm việc cho các công ty Việt
Nam thường xuyên hơn, chúng tôi sẽ
có thể mang lại cho họ nhiều sự lựa
chọn cùng một lúc. Tuy nhiên, dường
như khái niệm tham gia với vai trò tư
vấn ở Việt Nam hơi khác so với những
gì chúng tôi biết ở Nhật Bản, với khách
hàng có quá nhiều kỳ vọng về dịch vụ
từ các cố vấn, thanh toán phí ít hơn và
chỉ sau khi các giao dịch kết thúc và
không cung cấp các biện pháp bảo vệ
các tư vấn (bồi thường cho các tư vấn
về những thiệt hại tiềm ẩn liên quan
đến dịch vụ tư vấn).
Ở một khía cạnh nào đó, thật may
mắn là hiện nay chúng tôi có một số
khách hàng Việt Nam, nhưng việc
đàm phán hợp đồng với họ cũng rất
khó khăn.
Ông mong đợi gì ở thị trường M&A
Việt Nam trong giai đoạn 2017-2018?
Chúng tôi vẫn tin tưởng vào sự tăng
trưởng của thị trường M&A ở Việt Nam.
Các giao dịch đã được thỏa thuận và lên
kế hoạch giúp chúng tôi vẫn tiếp tục
bận rộn.
Vấn đề ở Việt Nam, đàm phán thỏa
thuận mất nhiều thời gian hơn như
chúng ta thường kỳ vọng ở các nước
khác. Có lẽ vì các chủ doanh nghiệp
Việt Nam đang tích cực hơn trong việc
yêu cầu các điều kiện tốt hơn hoặc
sáng tạo trong việc đưa ra một cấu trúc
thỏa thuận tốt hơn, ngay cả sau khi ký
Thỏa thuận quan tâm. Vì vậy, tôi tin
rằng, không chỉ các công ty Nhật Bản,
mà các nhà đầu tư từ các nước khác
cũng phải mất thời gian để hoàn tất
thỏa thuận.
70 xu hướng thị trường
Nhà đầu tư Hàn Quốc
sẵn sàng đổ nguồn vốn lớn
Jacob Won
Locus Capital
Thị trường M&A Hàn Quốc
Thị trường M&A Hàn Quốc vẫn đang
trong giai đoạn đầu của sự phát triển,
trong đó xuất hiện một số giao dịch M&A
có quy mô khá lớn, tuy nhiên hầu hết các
giao dịch đó được thực hiện dưới các kế
hoạch tái cơ cấu. Các giao dịch M&A này
tập trung quanh các công ty lớn, đặc biệt
Hình 1: Xu hướng M&A Hàn Quốc vào Đông Nam Á
(tính theo số thương vụ)
Hình 3: So sánh số thương vụ M&A từ Hàn Quốc
vào Việt nam và các quốc gia Đông Nam Á
là các tập đoàn (cheabol). Khi dịch chuyển
sang các công ty vừa và nhỏ, hoạt động
M&A chưa diễn ra tích cực. Một phần là
do một số công ty nhỏ và trung bình vẫn
duy trì những người sáng lập vì lịch sử
tương đối ngắn của nền kinh tế hiện đại
Hàn Quốc, nơi hầu hết các công ty nhỏ
và trung bình này được thành lập năm
1960 và 70. Là một phần của nỗ lực của
chính phủ để thúc đẩy M&A, Hàn Quốc đã
thành lập một vài cơ quan chính phủ ủng
hộ và hỗ trợ cho M&A. Đó là Trung tâm
M&A Hàn Quốc thuộc Kotra (Cơ quan Xúc
tiến Đầu tư Thương mại Hàn Quốc), KITIA
(Hiệp hội Đầu tư công nghệ Công nghiệp
Hàn Quốc và Hiệp hội Doanh nghiệp tiềm
năng cao của Hàn Quốc...
Các giao dịch M&A từ Hàn Quốc với
các nước châu Á đang gia tăng mỗi năm.
Khi nền kinh tế Hàn Quốc tăng trưởng,
các công ty Hàn Quốc có hiện tượng dư
thừa tiền mặt, họ không còn lựa chọn nào
khác ngoài việc đầu tư ra nước ngoài, đặc
Hình 2: Xu hướng M&A Hàn Quốc vào Đông Nam Á
Hình 3: So sánh giá trị M&A từ Hàn Quốc vào
Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á
biệt thông qua hình thức M&A. Xu hướng
này sẽ tiếp tục trong tương lai gần.
Xu hướng các công ty Hàn Quốc
thực hiện M&A tại Việt nam
Các công ty Hàn Quốc chủ yếu quan
tâm đến lĩnh vực tiêu dùng và bán lẻ tại
Việt Nam, vì các ngành này được nhận
định là sẽ tăng trưởng nhanh hơn bất kỳ
ngành nào trong tương lai gần. Ở đâu có
sự tăng trưởng, vốn nước ngoài sẽ chảy
vào và Việt Nam không phải là ngoại lệ.
Tuy nhiên, các công ty Hàn Quốc
nhìn chung muốn đảm bảo tỷ lệ cổ phần
kiểm soát với trên 50% đến 100% quyền
sở hữu, nếu không là khoản đầu tư nhỏ
với vai trò một đối tác chiến lược với tầm
nhìn dài hạn. Khó khăn hiện nay mà các
nhà đầu tư Hàn Quốc phải đối mặt tại
nhiều doanh nghiệp Việt Nam là sự thiếu
minh bạch trong các báo cáo tài chính.
Nếu tính minh bạch trong thông tin tài
chính tăng thì sẽ có nhiều giao dịch
xuyên biên giới hơn.
Hầu hết các công ty Hàn Quốc đều
quan tâm đến lĩnh vực tiêu dùng và bán
lẻ, trong khi một số thực sự quan tâm
đến bất động sản. Trong ngành tài chính,
ngành tài chính vi mô và ngân hàng
(tính theo giá trị, triệu USD)
 xu hướng thị trường 71

Hình 4: Danh sách một số thương vụ M&A Hàn Quốc vào Việt Nam giai đoạn 2014-2016

thương mại là ngành được yêu thích

nhất, xét về giai đoạn phát triển của thị
trường tài chính Việt Nam. Hiện tại, mức
độ quan tâm trong các lĩnh vực khác như
viễn thông, y tế, dược phẩm và sân bay
còn hạn chế.
Để thúc đẩy M&A Hàn Quốc và Việt
Nam, điều quan trọng là phát triển các
môi giới M&A chuyên nghiệp. Các đối tác
mua bán cần có một cố vấn tài chính có
kinh nghiệm trong lĩnh vực M&A xuyên
biên giới hoặc kinh nghiệm tư vấn cho các
liên doanh. Con người nhiều khi ra quyết
định đầu tư một cách cảm tính và do đó,
việc có một cố vấn giữa người bán và
người mua cũng như giữa nhà đầu tư và
người đầu tư sẽ làm cho giao dịch trở nên
trơn tru hơn và đảm bảo chốt hợp đồng
thành công. Ngoài ra, các cố vấn có thể
cung cấp lời khuyên khách quan để thu
hẹp khoảng cách về điều kiện giao dịch,
đặc biệt là định giá giữa hai bên. Xét về
sự khác biệt về văn hoá giữa các quốc gia
khác nhau, những nhà đầu tư tài chính có
kinh nghiệm trong lĩnh vực M&A qua biên
giới sẽ có thể làm cầu nối sự khác biệt này
một cách chuyên nghiệp hơn.
Chúng tôi hy vọng rằng, các công
ty Hàn Quốc tiếp tục quân tâm cao hơn
đến thị trường Việt Nam và do đó đang
trong quá trình xây dựng mạng lưới của
chúng tôi để phục vụ khách hàng Hàn
Quốc tốt hơn trong việc xác định các
công ty phù hợp tại Việt Nam. Về dài
hạn, chúng tôi tin rằng, các công ty Việt
Nam cũng sẽ đến Hàn Quốc để tìm ra các
mục tiêu mua lại như các công ty Trung Hầu hết các công ty Hàn Quốc đều quan tâm đến lĩnh vực tiêu dùng và bán lẻ, mức độ quan tâm trong
Quốc đã làm. các lĩnh vực viễn thông, y tế, dược phẩm và sân bay còn hạn chế
72 xu hướng thị trường
Triển vọng M&A cho doanh nghiệp
Hàn Quốc tại Việt Nam
Hiệp định Thương mại tự do Hàn Quốc - Việt Nam sẽ mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Hàn Quốc thâm
nhập thị trường Việt Nam thông qua M&A, đặc biệt trong các lĩnh vực bán lẻ và chế biến thực phẩm.
Ông Hong Sun
Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc
tại Việt Nam (KORCHAM)
M&A là một lựa chọn thông minh
Việt Nam đang dần mở cửa thị
trường thông qua hàng loạt hiệp định
thương mại tự do. Một trong những điều
đáng quan tâm thời gian gần đây là
Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt
Nam và Hàn Quốc có hiệu lực từ hồi
tháng 12/2015. Cũng từ đó, mối quan hệ
thương mại giữa Việt Nam và Hàn Quốc
ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn.
Nhờ các chính sách kinh tế - xã hội
ngày càng thông thoáng hơn mà trong
con mắt của các nhà phân tích và đầu tư,
thị trường Việt Nam đã trở thành một thị
trường đầy tiềm năng. Đó là lý do tại sao
thị trường Việt Nam thời gian gần đây lại
trở nên sôi động như thế.
Sau một loạt hiệp định thương mại
tự do, thị trường Việt Nam gần như mở
cửa hoàn toàn. Đây là cơ hội cực kỳ tốt
cho các nhà đầu tư nước ngoài tìm kiếm
cơ hội đầu tư mới. Việt Nam được đánh
giá là một trong những thị trường năng
động bậc nhất tại châu Á với các tỷ lệ
phát triển trong các lĩnh vực hoạt động
kinh doanh được đánh giá là có tiềm
năng phát triển mạnh. Chính điều này
đã thu hút không chỉ các nhà đầu tư Hàn
Quốc, mà cả các nhà đầu tư đến từ châu
Âu và châu Á khác.
Và để thâm nhập một thị trường mới
hoàn toàn, M&A là một lựa chọn thông
minh và sáng suốt. Đây là cách nhanh
và hiệu quả nhất để một doanh nghiệp
nước ngoài, với tiềm lực về tài chính và
kinh nghiệm sẵn có, có thể tiến vào một
thị trường mới và tiến hành chi phối,
phân chia lại thị trường. Đây cũng là cách
giúp các nhà đầu tư tránh được rào cản,
không tốn nhiều nguồn lực mở chuỗi mà
vẫn có thể thâm nhập sâu thị trường.
Theo đánh giá, tại Việt Nam, giá thuê
mặt bằng khá cao. Nếu tính toán thêm
các rủi ro khác, thì phương án tốt nhất
khi một doanh nghiệp nước ngoài muốn
thâm nhập thị trường Việt Nam là thông
qua M&A, thường là liên doanh với một
doanh nghiệp Việt Nam nào đó.
Hơn nữa, theo thống kê, hiện số
doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh
tại Việt Nam chưa nhiều, trong khi các
doanh nghiệp nội địa chủ yếu là các
doanh nghiệp nhỏ và vừa, chưa có nhiều
kinh nghiệm trong việc điều hành hoạt
động kinh doanh, nên thường gặp khó
khăn về năng lực quản trị, liên kết, tài
chính, phát triển hệ thống phân phối,
điều mà là thế mạnh của các doanh
nghiệp nước ngoài.
Chính vì thế, M&A mới trở nên khá
dễ dàng vì các doanh nghiệp Việt cũng
muốn tranh thủ nguồn lực bên ngoài
để cố gắng tìm cơ hội mở rộng phát
triển. Điều tất yếu, các doanh nghiệp
nước ngoài cũng sẽ không dừng lại ở
việc hợp tác hay liên doanh. Nguy cơ bị
thu mua, thâu tóm là điều rõ ràng mà
bất cứ doanh nghiệp nào muốn thông
qua M&A để phát triển cũng cần phải
đối mặt.
Với phương thức này, về phía các
nhà đầu tư, họ có thể đảm bảo sự thành
công hơn trong việc gia nhập thị trường
mới, tận dụng được lợi thế của các công
ty nội địa như mạng lưới phân phối sẵn
có, không mất thời gian tìm hiểu về thói
quen, văn hóa tiêu dùng của thị trường
mới, không tốn thời gian quảng bá hình
ảnh của công ty ra công chúng... Từ đó,
khả năng thành công là rất lớn.
Tất nhiên, trong trường hợp này,
hoạt động M&A không chỉ dừng lại ở
việc công ty nước ngoài mua lại tài sản
của công ty trong nước. Họ cũng sẽ phải
đối mặt với nhiều khó khăn và nguy cơ,
đồng thời cần phải đầu tư vào đó rất
nhiều vốn, kinh nghiệm và các tài sản sở
hữu trí tuệ khác. Và thậm chí, không phải
khi nào việc mở rộng đầu tư qua hình
thức M&A cũng là lựa chọn khôn ngoan,
nếu không thể tính toán và có chiến lược
tốt nhất. Ngược lại, đây lại là cơ hội cho
các doanh nghiệp Việt học hỏi những
gì gọi là tinh hoa của các tập đoàn lớn
ngoài nước để tự nâng cao và phát triển
bản thân tránh khỏi những nguy cơ tiềm
tàng từ các hoạt động M&A diễn ra liên
tục trên thị trường.
Nhìn nhận từ thị trường gần đây,
có thể thấy nổi bật các thương vụ M&A
như của CJ với Cầu tre, Lotte với Bibica,
Masan với Vissan, F&N và Vinamilk, TCC
và Metro Cash & Cary, Vingroup và Ocean
Retail hay Central Group và Casino Group
với thương vụ mua lại Big C quả thật
khiến cho nhiều người phải ngỡ ngàng.
Điều này là lẽ thường khi mà Việt Nam
đang đàm phán và ký kết nhiều hiệp
định thương mại tự do. Trong đ M&A có
thể giúp các nhà đầu tư nước ngoài tiết
kiệm được thời gian, tham gia quản lý
một đơn vị đang hoạt động ổn định và
tận dụng được hình ảnh đã quen thuộc
trên thị trường.
Những nhà đầu tư Hàn Quốc
năng động
Trong các thương vụ M&A nổi bật
ở trên, bên cạnh những tên tuổi đến từ
Thái Lan, có thể nhận thấy các doanh
nghiệp Hàn Quốc cũng không hề thua
kém khi mạnh tay thu mua các công ty
chế biến thực phẩm có tên tuổi tại Việt
Nam như Vissan, Bibica hay Cầu Tre.
Việt Nam đang được đánh giá là thị
trường mới nổi, chưa thực sự phát triển
mạnh mẽ. Vì thế, các doanh nghiệp nước
ngoài, trong đó có Hàn Quốc đều rất
quan tâm và mong muốn tìm thấy được
cơ hội phát triển ở đây. Trong vài năm
trở lại đây, Hàn Quốc đã trở thành một
trong những nước đầu tư vào Việt Nam
mạnh nhất.
Có thể nhận thấy, kể từ trước khi
Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt
Nam và Hàn Quốc có hiệu lực vào cuối
 xu hướng thị trường 73

năm 2015 với nhiều điều khoản có lợi cho

cả hai bên, Hàn Quốc cũng đã đẩy mạnh
đầu tư vào thị trường Việt Nam nhằm
đón đầu những lợi ích mà hiệp định này
mang lại. Bên cạnh việc đầu tư vào các dự
án, thì các hoạt động M&A của các doanh
nghiệp Hàn Quốc tại thị trường Việt Nam
cũng diễn ra khá sôi động với những
thương vụ M&A điển hình.
Hiện trên thị trường Việt Nam, bên
cạnh các lĩnh vực bất động sản, có thể
nhận thấy, M&A trong lĩnh vực bán lẻ và
chế biến thực phẩm đang thu hút các
nhà đầu tư nước ngoài hơn cả. Nguyên
nhân chủ yếu là thị trường bán lẻ và chế
biến thực phẩm tại Việt Nam vẫn chưa
thực sự phát triển.
Theo các nghiên cứu và đánh giá
chung, tỷ lệ bán lẻ hiện đại của Việt Nam
đang ở mức khá thấp, gần 30% tổng mức
bán lẻ. Trong khi đó, dân số Việt Nam
đang ở thời kỳ dân số vàng (khoảng 42%
dân số dưới độ tuổi 25), tốc độ gia tăng
số lượng tầng lớp trung lưu nhanh nhất
và điều quan trọng nhất là thị trường
Việt Nam đang mở cửa và có nhiều chính
sách thu hút đầu tư.
Một điều nữa khiến thị trường bán
lẻ Việt Nam cuốn hút các nhà đầu tư
nước ngoài là thị trường Việt Nam được
xếp thứ 2 trong số 10 thị trường bán
lẻ hấp dẫn nhất châu Á. Một số thành
phố lớn của Việt Nam như Hà Nội, Đà
Nẵng và TP.HCM được đánh giá sẽ là các
thành phố có thị trường bán lẻ sôi động
nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương,
do nhiều nhà bán lẻ quốc tế, trong đó
có Hàn Quốc và Nhật Bản, đang có xu
hướng lựa chọn đầu tư vào Việt Nam với
tỷ lệ ngang bằng với các thị trường khác
trong khu vực như Hồng Kông (Trung
Quốc) và Singapore.
Thậm chí, Việt Nam được các doanh
nghiệp Hàn Quốc như Lotte đánh giá
là có nhiều tiềm năng tăng trưởng với
mức tăng trưởng, xét về mặt doanh thu,
ước tính đạt gần 50% so với thị trường
Trung Quốc (chỉ đạt chưa đến 10%) hay
Indonesia (với gần 15%).
Đặc biệt, từ năm 2015, Chính phủ
Việt Nam đã cho phép thành lập các
công ty bán lẻ 100% vốn đầu tư nước
ngoài và khu vực kinh tế ASEAN cũng
cho phép di chuyển tự do và thuận lợi
trong nội khối, ước tính khoảng 10.000
loại hàng hóa từ các nước thành viên sẽ
được loại bỏ hoàn toàn thuế quan. Đây
chính là cơ hội tốt để các nhà bán lẻ nước Thị trường bán lẻ Việt Nam được các doanh nghiệp Hàn Quốc như Lotte đánh giá là có nhiều tiềm năng
ngoài tấn công vào thị trường Việt Nam. tăng trưởng
74 xu hướng thị trường
Xét trên nhiều phương diện, thị
trường bán lẻ Việt Nam xứng đáng là
một điểm đến lý tưởng cho các nhà đầu
tư. Do đó, gần đây, không khó để nhận
thấy sự gia tăng đột biến về số lượng
các nhà bán lẻ nước ngoài muốn thông
qua M&A để thâm nhập thị trường Việt
Nam. Chính vì thế, ngành bán lẻ mới trở
thành một hiện tượng trên thị trường
M&A Việt Nam.
Dự đoán năm 2017, số lượng giao
dịch của các M&A tại thị trường Việt Nam
vẫn sẽ tiếp tục tăng mạnh. Không chỉ ở
lĩnh vực bán lẻ hay chế biến thực phẩm
mà bất động sản hay dược phẩm, sản
phẩm tiêu dùng cũng sẽ hứa hẹn có nhiều
đột phá. Không chỉ các doanh nghiệp
nước ngoài lớn thực hiện các thương
vụ M&A, mà một số các doanh nghiệp
Việt Nam cũng tiến hành các thương vụ
tương tự trong các lĩnh vực này.
Ví như Vingroup mua lại
Vinatexmart thuộc Tập đoàn Dệt may
Việt Nam với nhiều cửa hàng bán lẻ trên
toàn quốc và Công ty cổ phần Bán lẻ
và Quản lý bất động sản Đại Dương, sở
hữu chuỗi siêu thị Ocean Mart và đổi tên
chuỗi siêu thị này thành hai thương hiệu
mới là Vinmart và Vinmart+.
Ngành bán lẻ tại Việt Nam quả thật
là miếng bánh rất hấp dẫn nhiều nhà
đầu tư cả trong và ngoài nước. Thị phần
ngành này, trên thực tế, đã lần lượt rơi
vào tay các đối thủ châu Á lớn như Hàn
Quốc, Nhật Bản hay Thái Lan. Và có thể
chắc chắn một điều là, sẽ có nhiều doanh
nghiệp nước ngoài khác nữa tiến vào thị
trường Việt Nam, với mong muốn phân
chia lại thị trường, có thể thông qua việc
mua lại thương hiệu, chứ không chỉ có
các doanh nghiệp Hàn, Nhật hay Thái.
Vì vậy, để có được miếng bánh ngon
là điều không hề dễ dàng đối với bất kỳ
doanh nghiệp nào, dù là doanh nghiệp
Việt hay doanh nghiệp ngoại. Thị trường
bán lẻ tại Việt Nam, chắc chắn trong
tương lai, được dự đoán sẽ còn sôi động
hơn rất nhiều.
Giống như ngành bán lẻ, ngành
công nghiệp chế biến thực phẩm của
Việt Nam cũng có sức hút nhất định đối
với cả các quỹ đầu tư tài chính và các
công ty nước ngoài trong cùng ngành.
Với quy mô dân số gần 100 triệu người,
dự đoán ngành công nghiệp thực phẩm
Việt Nam sẽ tăng trưởng kép hàng năm
cho giai đoạn 2015-2020 là khoảng
10,9%. Thu nhập của người dân Việt Nam
vẫn còn khá thấp so với các nước đang
phát triển khác. Vậy nên, nhu cầu tiêu
dùng của người dân thường sẽ tập trung
vào nhóm hàng thực phẩm và đồ dùng
thiết yếu. Trong khi đó, ngành chế biến
thực phẩm của Việt Nam chưa thực sự
phát triển.
Theo nghiên cứu của BMI, cơ hội cho
ngành chế biến thực phẩm của Việt Nam
vẫn còn khá lớn, đặc biệt trong ngành đồ
uống, thực phẩm chế biến và sữa. Do đó,
hoạt động M&A trong lĩnh vực này luôn
diễn ra sôi động. Nhiều doanh nghiệp
nước ngoài, trong đó có Hàn Quốc, đã và
đang tìm hiểu để đầu tư vào ngành công
nghiệp thực phẩm. Trong ngành này,
hiện tại nổi lên là sự quan tâm và thúc
đẩy phát triển từ phía các doanh nghiệp
lớn Hàn Quốc.
Ví dụ, Tập đoàn Lotte đã và đang
đầu tư cả vào lĩnh vực bán lẻ với hệ
thống Lotte mart đang ngày càng mở
rộng và lĩnh vực sản xuất bánh kẹo. Điển
hình là việc mua lại Bibica. Tuy nhiên,
hiệu quả kinh doanh sau khi đầu tư cả
vào hai lĩnh vực này lại không hẳn ấn
tượng như dự đoán.
Massan cũng là ví dụ điển hình cho
M&A trong lĩnh vực chế biến thực phẩm,
khi thành công trong cuộc chạy đua trở
thành cổ đông chiến lược của Vissan.
Tiếp theo đó, Tập đoàn CJ của Hàn Quốc
cũng đã mua lại 47,3% cổ phần của Cầu
Tre, một doanh nghiệp trong ngành chế
biến thực phẩm đang hoạt động thua lỗ
sau thất bại trước Massan trong vụ thu
mua Vissan. Mối quan tâm trong lĩnh
vực chế biến thực phẩm của CJ còn thể
hiện rõ ràng ở việc CJ Việt Nam mua lại
thương hiệu kim chi Ông Kim. Hay như
Daesang cũng chi khoảng 32 triệu USD
để mua Công ty Xúc xích Đức Việt.
Tất cả những sự kiện trên đều thể
hiện rõ mong muốn mở rộng thị phần
ở ngành chế biến thực phẩm của các
doanh nghiệp lớn Hàn Quốc tại Việt
Nam, nơi được xem như mảnh đất màu
mỡ để phát triển.
Tháo gỡ những rào cản
Tuy nhiên, song song cùng cơ hội
luôn là những thách thức mà không chỉ
các doanh nghiệp nội địa, mà các doanh
nghiệp nước ngoài cũng cần phải vượt
qua. Nếu không có các chiến lược cũng
như tính toán hợp lý, doanh nghiệp có
thể sẽ không đạt được kết quả như mong
muốn. Lotte là một ví dụ điển hình.
Ngành chế biến thực phẩm là một
thị trường rộng mở đầy tiềm năng sẽ
thu hút một lượng lớn các doanh nghiệp
nước ngoài muốn mở rộng thị phần. Sau
hiệp định thương mại tự do, với nền kinh
tế mở thì chắc chắn các loại thực phẩm
và đồ uống ngoại sẽ ổ ạt tràn vào Việt
Nam, ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn
sản phẩm nội địa.
Hơn thế nữa, để tiến sâu vào thị
trường, các doanh nghiệp nước ngoài
cũng sẽ phải cạnh tranh khốc liệt với các
doanh nghiệp ngoại khác. Điều này, nếu
nhìn nhận theo hướng tích cực, sẽ là có
lợi cho người tiêu dùng Việt. Họ sẽ có
nhiều lựa chọn với chất lượng sản phẩm
tốt hơn. Không thể phủ nhận rằng, nhiều
doanh nghiệp sau khi liên doanh hoặc bị
thu mua lại, chất lượng dịch vụ và sản
phẩm có sự cải thiện đáng kể. Đây đáng
là điều để các doanh nghiệp Việt học hỏi.
Còn đối với các doanh nghiệp Việt,
nếu họ không thể cưỡng lại được sự hội
nhập thì chỉ còn cách thỏa hiệp. Thực tế,
thị trường Việt Nam vẫn đang gặp nhiều
khó khăn, cần nguồn lực. Đây quả là áp
lực không hề nhỏ đối với doanh nghiệp
Việt Nam. Chúng ta đều biết, yếu tố quan
trọng nhất cho sự phát triển của doanh
nghiệp là nội lực của doanh nghiệp đó.
Vì thế, doanh nghiệp Việt buộc phải tìm
cách cải cách nội lực. Tại thị trường cạnh
tranh ngày một khốc liệt, muốn phát
triển, họ cần phải tự cải cách, tự quốc
tế hóa.
Vậy quốc tế hóa bằng cách nào?
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, xuất khẩu
nhiều sản phẩm được coi là một trong
những cách khả thi nhất để vươn xa.
Nhưng thực tiễn lại chứng minh, khả
năng doanh nghiệp chế biến thực phẩm
Việt có thể tự phát triển ở thị trường
ngoài nước thật sự không cao. Việc quốc
tế hóa của doanh nghiệp trước hết nên
thực hiện ngay chính tại thị trường nội
địa, sau đó mới là vươn xa ra thị trường
nước ngoài. Và đó là lý do tại sao M&A trở
thành một lựa chọn khả thi nếu không
muốn tan biến trong nền kinh tế thị
trường cạnh tranh đầy khốc liệt.
Nhưng khi hợp tác với các doanh
nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp Việt
cần xác định rõ và phải lựa chọn một
chiến lược với những giải pháp phù hợp,
căn cứ vào mục tiêu, tôn chỉ riêng, đặc
biệt là phải có đủ sức song hành với họ
trên chặng đường dài, nếu không việc bị
thâu tóm là khó tránh khỏi.
Nhìn nhận một cách khách quan,
doanh nghiệp Việt Nam vẫn có lợi thế
là có kinh nghiệm và hiểu biết sâu rộng

Daesang của Hàn Quốc đã chi 32 triệu USD mua lại Công ty Xúc xích Đức Việt
về thị trường nội địa. Nếu họ có thể tận
dụng được lợi thế này thì việc vượt qua
trở ngại, áp lực cũng chỉ còn là vấn đề
thời gian.
Dù sao, áp lực từ các nhà bán lẻ
châu Á đang mở rộng quy mô, áp lực từ
những thương hiệu có cả trăm năm kinh
nghiệm trong ngành cũng sẽ khiến các
doanh nghiệp Việt gặp rất nhiều khó
khăn. Bởi M&A không chỉ mở ra cơ hội
cho họ, mà họ còn phải đối mặt với nguy
cơ thâu tóm từ các đối thủ lớn.
Thông qua việc theo dõi các thương
vụ M&A thời gian qua, có thể nhận thấy,
tên tuổi của các doanh nghiệp Việt đang
dần bị vắng bóng. Thay vào đó là sự trỗi
dậy một cách mạnh mẽ và nhanh chóng
của các thương hiệu ngoại.
Xét rộng ra nữa là, với sự thay đổi
chính sách của Mỹ, sự chờ đợi Hiệp định
Đối tác xuyên Thái Bình Dương, những
trở ngại từ cổ phần hóa tại Việt Nam, chất
lượng doanh nghiệp và quy mô nền kinh
tế…. cũng là những rào cản đối với các
doanh nghiệp cũng như với thị trường
Việt Nam.
Trong khi đó, việc các cơ quan quản
lý có động thái bổ sung 12 ngành nghề
mới vào danh mục ngành nghề đầu tư
kinh doanh có điều kiện gây lo ngại và
bất an trong cộng đồng đầu tư nước
ngoài. Điều này sẽ gây ảnh hưởng không
nhỏ đến hoạt động M&A tại Việt Nam.
Nếu Chính phủ Việt Nam quan tâm đến
việc thúc đẩy kinh tế, thì việc giảm tối
thiểu số ngành nghề kinh doanh có điều
kiện và kiểm soát chúng một cách chặt
chẽ sẽ là tốt hơn.
Một rào cản điển hình cho M&A tại
Việt Nam là vấn đề về các chính sách
của Nhà nước. Tất nhiên, việc mở cửa
thị trường với nhiều hiệp định thương
mại tự do là một nỗ lực lớn của Chính
phủ Việt Nam, nhưng những điều này là
chưa đủ. Chính phủ Việt Nam cần hoàn
thiện các quy định liên quan đến các
chính sách, quy định, bao gồm cả quy
định liên quan đến các giao dịch M&A.
Những chính sách này cần đảm bảo được
cả quyền lợi cho cả phía Việt Nam và
tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh
nghiệp nước ngoài, tránh những thủ tục
rườm rà và không cần thiết.
Hơn nữa, việc giám sát, quản lý
của các cơ quan chức năng cũng cần
phải chặt chẽ hơn nữa để đảm bảo tạo
xu hướng thị trường 75
môi trường kinh doanh cạnh tranh công
bằng, nơi mà mỗi doanh nghiệp đều
được hưởng những cơ hội kinh doanh
như nhau. Đặc biệt là sự quản lý, kiểm
soát và đảm bảo tính minh bạch về
thông tin đối với các công ty nhà nước
và công ty tư nhân là rất quan trọng.
Nếu không đảm bảo được tính minh
bạch về thông tin, thì cả công ty thu
mua lẫn công ty bị thu mua đều sẽ phải
gặp rất nhiều khó khăn trong suốt quá
trình diễn ra M&A.
Dù vậy, với một tiềm năng phát
triển khả quan, M&A tại thị trường Việt
Nam chắc chắn sẽ còn tăng trưởng
mạnh mẽ hơn trong năm 2017 và có thể
bùng nổ trong năm 2018, vì đó là thời
điểm các nhà đầu tư nước ngoài tìm
cách vào Việt Nam để có thể tận dụng
được toàn bộ những lợi ích mà các hiệp
định thương mại tự do đã đang và sắp
có hiệu lực mang lại trong những năm
tới. Đặc biệt, nếu Việt Nam tiếp tục cố
gắng tháo gỡ những khó khăn, vướng
mắc, thì chắc chắn, các nhà đầu tư nước
ngoài, trong đó có Hàn Quốc sẽ tiếp tục
quan tâm và đầu tư vào Việt Nam mạnh
mẽ hơn nữa.
76 xu hướng thị trường
Thời điểm hoàn hảo
cho M&A
Liệu năm 2017 có thể là thời điểm hoàn hảo cho M&A hay không? Thị
trường giao dịch đầy năng động và thịnh hành trong những năm qua
đã chứng minh rằng, đây là một điều hoàn toàn có thể.
Maxfield Brown
Chuyên gia nghiên cứu cấp cao của Tập đoàn tư vấn
Dezan Shira & Associates
Lợi ích từ M&A
Năm 2016, giá trị giao dịch tại Việt
Nam đạt mức cao nhất với 659 giao dịch
thành công có giá trị lên đến 5,82 tỷ USD.
Từ năm 2010 tới 2016, số lượng giao dịch
tăng trung bình 13% và giá trị giao dịch
tăng trung bình 33%. Có thể thấy, M&A
đang phát triển mạnh mẽ tại thị trường
Việt Nam.
M&A rất phổ biến trong nhiều
ngành công nghiệp ở Việt Nam, đặc biệt
là các ngành công nghiệp về sản phẩm
tiêu dùng, sản phẩm công nghiệp và
nguyên liệu thô. Năm 2016, 3 ngành
công nghiệp này đã dẫn đầu danh sách
với 194 giao dịch trong ngành hàng hoá
công nghiệp, 108 giao dịch trong ngành
công nghiệp nguyên liệu thô và 83 giao
dịch trong ngành công nghiệp sản phẩm
tiêu dùng.
Đối với các nhà đầu tư nước ngoài,
M&A mang đến cơ hội lớn cho việc thâm
nhập thị trường Việt Nam. Từ góc độ
pháp lý, vốn nước ngoài bị ràng buộc
trong một số lĩnh vực quan trọng như cơ
sở hạ tầng, viễn thông, y tế và tài nguyên
thiên nhiên. Trong những trường hợp
này, quyền sở hữu nước ngoài có thể bị
cấm hoặc hạn chế ở nhiều mặt.
Trong trường hợp nhà đầu tư nước
ngoài được phép sở hữu toàn bộ vốn,
các nhà đầu tư vẫn phải đối mặt với các
yêu cầu tăng dần về tuân thủ pháp lý.
Mặc dù việc sử dụng M&A được coi như
một cách để giảm thiểu các yêu cầu về
luật định cũng như chi phí hành chính,
nhưng ở một số ngành như tài nguyên
thiên nhiên và y tế, vẫn còn khá nhiều
quy định hạn chế hoạt động của các
doanh nghiệp nước ngoài.
Bên cạnh những lợi ích pháp lý của
M&A, sáp nhập với các công ty sẵn có
cũng là một cách hiệu quả để vượt qua
những khó khăn trong việc thành lập
doanh nghiệp mới ở thị trường Việt Nam.
Những lợi ích này rất đa dạng và mở
rộng ở lĩnh vực kinh doanh như nhận
dạng thương hiệu, cấp giấy phép, quản
lý chuỗi cung ứng và hậu cần...
Đặc biệt, đối với những doanh
nghiệp còn xa lạ với hệ thống quản lý
và thị trường của Việt Nam, việc tiết
kiệm chi phí “bôi trơn” khi thành lập một
doanh nghiệp mới, cũng như việc duy trì
các nhân viên chủ chốt trong mở rộng
hoạt động góp phần nâng cao năng lực
cạnh tranh và tạo ra các cơ hội mới trong
kinh doanh. thống luật lệ không rõ ràng, những khó
khăn lớn nhất mà các nhà đầu tư gặp
Cơ hội mới cho thị trường M&A phải chính là khả năng thu thập được
Việt Nam những thông tin chính xác về giá trị của
Đối với những doanh nghiệp đang doanh nghiệp, cũng như việc đảm bảo
cân nhắc đầu tư vào thị trường Việt Nam giao dịch chào bán công khai được thực
hoặc đang tham khảo quy trình M&A, thì hiện một cách rõ ràng và trung thực.
những xu hướng mới trong những năm Thời gian qua, các cơ quan chức
gần đây rất đáng để chú ý. Trong đó, năng của Việt Nam đã có những nỗ lực
phải kể đến kế hoạch thoái vốn của các đáng kể để cải thiện tính trung thực
doanh nghiệp nhà nước trong bối cảnh cũng như hạn chế nguy cơ tài sản của
Chính phủ không còn tiếp tục hỗ trợ Chính phủ có thể bị tư nhân hoá. Từ góc
gánh nợ cho các doanh nghiệp này và độ pháp lý, việc ban hành Nghị định số
khung pháp lý ngày càng hoàn thiện của 81/2015/ND-CP đã cho thấy những tiến
Việt Nam. Việc thoái vốn từ các doanh bộ đáng kể trong cải cách hành chính
nghiệp nhà nước đem lại những cơ hội của Chính phủ Việt Nam. Điều luật này
chưa từng có cho M&A. Thời điểm thoái quy định chi tiết hơn các thủ tục cần
vốn thường trùng với thời điểm mà các thiết cho các công ty trong quá trình
luật lệ dành cho đầu tư nước ngoài được định giá.
nới lỏng, tạo điều kiện cho các doanh Bên cạnh đó, Việt Nam đã có những
nghiệp trong ngành được mua cổ phần. bước tiến quan trọng trong việc kết hợp
Mặc dù có khá nhiều cơ hội mới, các tiêu chuẩn báo cáo tài chính được
nhưng thị trường Việt Nam vẫn là một dùng để các nhà đầu tư đánh giá các
thử thách đối với các doanh nghiệp nước mục tiêu với các chuẩn mực quốc tế
ngoài. Khi cố gắng hoàn thành một giao hoàn thiện nhất. Những thay đổi này có
dịch M&A ở một thị trường bất kỳ với hệ thể giúp thị trường M&A Việt Nam trở

nên rõ ràng và dễ hiểu hơn cho những
doanh nghiệp mới đến Việt Nam.
Trên cả những cải cách về mặt pháp
lý, trong những năm gần đây, công cuộc
chống tham nhũng ngày càng mạnh mẽ,
các hoạt động nhằm hạn chế những
khoản chi tiêu khó kiểm soát của các
doanh nghiệp nhà nước cũng được triển
khai. Theo quy định mới được ban hành
vào năm 2017, những tổ chức được hỗ
trợ từ Nhà nước sẽ không được tiếp tục
nhận hỗ trợ trong trường hợp số nợ quá
lớn. Trước khi điều luật này được thông
qua, với các yếu tố tham nhũng, thiếu
minh bạch và sự hỗ trợ của Nhà nước, thì
các doanh nghiệp nước ngoài rất khó có
thể đưa ra các nhận định sáng suốt về tài
sản nhận được và công ty mà họ đang
sáp nhập.
Mặc dù sự thành công của việc cải
cách chính sách vẫn còn chưa rõ ràng,
nhưng những thay đổi đầu tiên này
cũng là một dấu hiệu tích cực cho thấy,
chính quyền Việt Nam đang đẩy mạnh
chính sách thúc đẩy hướng tới các đầu
tư nước ngoài.
Triển vọng trong năm 2017
Trong năm 2017 và những năm tiếp
theo, khung pháp lý của Việt Nam được
dự báo sẽ được cải thiện nhờ các cuộc
thoái vốn của doanh nghiệp nhà nước.
Theo báo cáo, 137 doanh nghiệp nhà
nước được dự kiến sẽ chứng kiến các
mức cổ phần hóa khác nhau từ năm 2017
đến 2020.
Hiện tại, hơn 100 trong số 137
doanh nghiệp nhà nước sẽ bán trên 50%
cổ phần, có 4 doanh nghiệp thực hiện cổ
phần hóa, Nhà nước nắm giữ trên 65%
vốn điều lệ. Mặc dù vẫn tồn tại nhiều
thách thức liên quan đến việc định giá và
mua lại cổ phần từ các công ty nắm giữ
trước, nhưng với số doanh nghiệp đang
được tư nhân hóa cùng với những cải
cách đang diễn ra về môi trường pháp lý
và tài chính của Việt Nam, đây có thể sẽ
tạo điều kiện hấp dẫn cho các nhà đầu
tư M&A.
Doanh nghiệp nhà nước đóng vai
trò quan trọng trong nền kinh tế Việt
Nam. Danh sách 137 doanh nghiệp được
công bố chính là dấu hiệu cho thấy, hoạt
xu hướng thị trường 77
Sau đợt IPO thành công của Vinamilk vào năm
2016, hàng tiêu dùng và F&B (nhà hàng và đồ
uống) là hai lĩnh vực có khả năng sẽ tăng lợi
nhuận trong những năm tới
động M&A ở các ngành sẽ tăng vọt trong
những năm tới. Đợt bán đấu giá cổ phần
của các “ông lớn” PV Oil, PV Power, Công
ty Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) góp phần
dự báo, ngành năng lượng và tài nguyên
thiên nhiên sẽ có những bước tiến mạnh
trong thời gian tới.
Sau đợt IPO thành công của
Vinamilk vào năm 2016, hàng tiêu
dùng và F&B (nhà hàng và đồ uống)
là hai lĩnh vực có khả năng sẽ tăng
lợi nhuận trong những năm tới. Với
vị trí nổi bật của nhiều doanh nghiệp
nhà nước và doanh nghiệp địa phương
trong mắt của người tiêu dùng Việt
Nam, M&A là một phương tiện hiệu quả
để đẩy mạnh nhận dạng thương hiệu
trong thị trường Việt Nam. Các công ty
nước ngoài có hoạt động thành công
có thể bỏ qua các quá trình phát triển
dòng sản phẩm và chiến dịch quảng
cáo thông qua việc mua lại các doanh
nghiệp địa phương thuộc sở hữu nhà
nước trước đây hoặc các doanh nghiệp
khác đã có sẵn chuỗi cung ứng, mạng
lưới phân phối và thương hiệu.
78 xu hướng thị trường
Thời điểm tốt để thực hiện các
giao dịch M&A tại Việt Nam
Tuy hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A)
tại Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2017
chưa có dấu hiệu đột phá, nhưng nếu
các thương vụ lớn như Sabeco, Habeco,
Vinamilk, PV Oil, ... được “kích nổ”, thị trường
M&A Việt Nam 2017 sẽ vượt qua kỷ lục giá
trị M&A của năm 2016. Theo ông Lê Viết
Anh Phong, Phó Tổng giám đốc phụ trách
dịch vụ Tư vấn Tài chính Doanh nghiệp của
Deloitte Việt Nam, chúng ta cần nhanh
chóng hiện thực hóa các cơ hội thu hút
dòng vốn M&A, bởi đây là thời điểm tốt để thực hiện các giao dịch M&A
tại Việt Nam. Khánh Linh thực hiện.
Ông có nhận định gì về xu hướng M&A phá có thể sẽ đến từ ngành tài chính -
tại khu vực Đông Nam Á nói chung và ngân hàng, một ngành có rất ít giao dịch
Việt Nam nói riêng trong thời gian tới? M&A trong 2 năm vừa qua.
Sau một năm 2016 khá bất ổn với sự
kiện Brexit (Anh rời Liên minh châu Âu), Một số gợi ý của ông để giúp Việt Nam
kỳ bầu cử ở Mỹ, cùng sự phục hồi chậm tìm bước đột phá cho M&A trong thời
của giá dầu, trong 6 tháng đầu năm 2017, gian tới?
các nhà đầu tư M&A từ châu Âu và Bắc Mỹ Trong giai đoạn sắp tới, các thương
đã quay lại thị trường Đông Nam Á. vụ lớn sẽ liên quan đến quá trình cổ phần
Họ cùng với các nhà đầu tư từ các hóa các doanh nghiệp nhà nước (DNNN)
nước phát triển tại châu Á như Nhật Bản, hoặc bán vốn nhà nước. Mặc dù Chính
Hàn Quốc, Trung Quốc… đã biến Đông phủ đã có nhiều biện pháp tích cực để
Nam Á trở thành một trong những thị thúc đẩy quá trình này, chúng ta cũng
trường M&A sôi động nhất ở châu Á - Thái phải chấp nhận một thực tế là tốc độ cổ
Bình Dương trong nửa đầu năm 2017. phần hóa DNNN trong những năm vừa
Trong đó, Việt Nam vẫn tiếp tục là qua khá chậm chạp, do nhiều lý do khách
một điểm sáng hấp dẫn M&A trong khu quan và chủ quan.
vực. Tuy giá trị giao dịch 6 tháng đầu Tôi cho rằng, nếu Chính phủ có thể
năm chưa có dấu hiệu đột phá, nhưng kiến tạo một cơ chế bán vốn hoặc tìm nhà
thị trường vẫn rất sôi động với số lượng đầu tư chiến lược theo chuẩn quốc tế, đảm
thương vụ M&A tập trung ở quy mô bảo tính minh bạch, nhưng vẫn linh động
vừa và nhỏ. Nếu các giao dịch lớn như phù hợp với thị trường vốn rất cạnh tranh,
Sabeco, Habeco, Vinamilk, ACV, PV Oil… thì đây sẽ là một động lực quan trọng để
được “kích nổ” theo đúng tiến độ, thị thúc đẩy thị trường M&A trong năm 2017
trường M&A Việt Nam năm 2017 hoàn và những năm tiếp theo lên tầm cao mới.
toàn có thể vượt qua kỷ lục giá trị M&A Việc “cởi trói” về mặt chính sách,
của năm 2016 (5,82 tỷ USD). đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng liên
Tôi rất kỳ vọng Việt Nam có thể nhận quan đến nợ xấu, xử lý tài sản đảm bảo,
diện và nhanh chóng hiện thực hóa các mua bán nợ, hạn chế sở hữu của các nhà
cơ hội để thu hút dòng vốn M&A, cạnh đầu tư nước ngoài, sẽ giúp đẩy mạnh
tranh với các nước trong khu vực, bởi đây các hoạt động M&A trong lĩnh vực ngân
thực sự là thời điểm tốt để thực hiện các hàng, đặc biệt từ các nhà đầu tư chiến
giao dịch M&A tại Việt Nam. lược trong khu vực.
Về xu hướng ngành, các ngành bán Đối với các doanh nghiệp tư nhân,
lẻ, hàng tiêu dùng, bất động sản và tài việc tập trung phát triển tốt nhất thế
chính ngân hàng sẽ vẫn là những ngành mạnh kinh doanh hiện tại vẫn là quan
thu hút dòng vốn M&A. Theo tôi, sự đột trọng nhất. Tuy nhiên, để có thể sẵn
sàng cho M&A, doanh nghiệp cũng nên
xem chiến lược M&A là một phần tất yếu
trong chiến lược phát triển của mình.
Song song với việc thực hiện chiến lược
này, các doanh nghiệp cần và nên đầu tư
xây dựng một hệ thống quản trị công ty
tốt, với đội ngũ quản lý chuyên nghiệp,
và một hệ thống sổ sách kế toán minh
bạch được kiểm toán hằng năm.
Trong vài năm gần đây, có vẻ như làn
sóng M&A giữa các tập đoàn lớn nước
ngoài và các thương hiệu Việt Nam
đang diễn ra sôi nổi, điều này có gây
ảnh hưởng gì đến các thương hiệu
Việt, thưa ông?
Theo tôi, việc M&A giữa các tập
đoàn lớn nước ngoài và các thương hiệu
Việt Nam là xu thế tất yếu và sẽ tiếp tục
diễn ra. Phần lớn các nhà đầu tư M&A sẽ
ưu tiên tập trung vào các doanh nghiệp
lớn, có thương hiệu hàng đầu Việt Nam.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là các
thương hiệu Việt Nam sẽ không còn.
Nếu thương hiệu Việt thực sự có giá
trị, thì trong một quá trình M&A chuẩn,
chắc chắn giá trị đó phải được thể hiện
trong giá trị thương vụ, cũng như các
điều khoản của hợp đồng giao dịch. Nếu
làm được điều này, tôi không thấy có lý
do thương mại hoặc pháp lý gì mà các
thương hiệu Việt Nam không được tiếp
tục sử dụng hậu M&A.
Deloitte đã tư vấn thành công nhiều
thương vụ M&A lớn giữa đối tác là các
tập đoàn đầu tư lớn từ nước ngoài và
các doanh nghiệp Việt Nam. Theo ông,
các doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý
gì để thu hút thành công nhà đầu tư
nước ngoài và thực hiện tốt thương vụ
M&A như mong đợi?
Đầu tiên, các chủ doanh nghiệp Việt
Nam cần phải xác định rõ mục tiêu của
mình trong thương vụ M&A để từ đó đưa
ra một chiến lược phù hợp. Đây là bước
cực kỳ quan trọng, bởi nó sẽ quyết định
quy trình M&A sẽ được thực hiện như
thế nào. Mục tiêu có thể chỉ đơn giản
hỗ trợ tài chính, nhưng có thể phần lớn
sẽ yêu cầu có sự hỗ trợ về chiến lược,
hoạt động, phát triển sản phẩm và mạng
lưới... Với các mục tiêu M&A khác nhau,

thì cách thức thực hiện và đối tượng nhà
đầu tư cho thương vụ M&A đó cũng sẽ
khác nhau.
Sau đó, doanh nghiệp phải có
những bước chuẩn bị cụ thể tiếp theo
cho thương vụ M&A, như kiện toàn hệ
thống quản trị công ty cũng như đội ngũ
quản lý, xây dựng kế hoạch kinh doanh
5 năm, thực hiện kiểm toán và minh
bạch trong thông tin tài chính, thành lập
nhóm phụ trách M&A và tìm sự hỗ trợ từ
các nhà tư vấn chuyên nghiệp.
Với kinh nghiệm của nhà tư vấn
M&A, chúng tôi cho rằng có nhiều doanh
nghiệp giỏi trong việc kinh doanh ngành
hàng, lĩnh vực của mình. Tuy nhiên, để có
một thương vụ M&A thành công, doanh
nghiệp nên tiếp cận và có những nhà
tư vấn chuyên nghiệp ngay từ những
bước đầu. Một sự chuẩn bị tốt sẽ có tác
động rất tích cực đến sự thành công của
thương vụ.
Trên thực tế, một thương vụ được
thực hiện có thể chỉ từ 6 tháng đến 1 năm,
nhưng quá trình chuẩn bị cho thương vụ
ấy thường phải kéo dài lâu hơn.
Vậy theo ông, như thế nào là một
thương vụ M&A thành công và những
yếu tố giúp tạo nên một thương vụ
M&A thành công là gì?
Theo tôi, một thương vụ M&A thành
công là một thương vụ “win-win” cho cả
người mua và người bán, đáp ứng được cả
mục tiêu của doanh nghiệp và nhà đầu tư.
Để có một thương vụ M&A thành
công cần đến 5 yếu tố: (1) Mục tiêu của
Các hoạt động M&A trong lĩnh vực ngân hàng, đặc biệt từ các nhà đầu tư chiến lược trong khu vực được dự báo sẽ sôi động trong thời gian tới
Với một quy trình M&A chuyên nghiệp được
quản lý chặt chẽ bởi một nhà tư vấn lớn có
mạng lưới toàn cầu như Deloitte, doanh nghiệp
sẽ tiếp cận được với các nhà đầu tư phù hợp trên
toàn thế giới. Nhờ đó, quy trình này sẽ có tính
cạnh tranh và từ đó, sẽ giúp doanh nghiệp có
thể sàng lọc và chọn lựa được cho mình nhà
đầu tư phù hợp nhất với giá trị giao dịch và điều
khoản cạnh tranh nhất.
doanh nghiệp và nhà đầu tư đã được
xác định rõ ràng; (2) Quy trình M&A được
thực hiện chuyên nghiệp, minh bạch và
có tính cạnh tranh; (3) Thông tin được
cung cấp đầy đủ và chính xác để nhà đầu
tư đánh giá được các thế mạnh và tình
hình tài chính của doanh nghiệp, giảm
thiểu được các cam kết; (4) Sự hỗ trợ và
cam kết đến từ những người đóng vai
trò quyết định; và (5) Yếu tố cuối cùng
rất quan trọng, đó là sự may mắn hay
chính là chữ “duyên” giữa các bên tham
gia thương vụ M&A.
Ông có thể chia sẻ đôi điều về vai trò
của các nhà tư vấn M&A như Deloitte
cho một thương vụ M&A thành công?
Một nhà tư vấn M&A tốt vừa là người
hỗ trợ, người đồng hành, đồng thời cũng
là cầu nối giữa nhà đầu tư và doanh
nghiệp xuyên suốt thương vụ M&A, từ
xu hướng thị trường 79
giai đoạn hình thành chiến lược M&A
đến lúc kết thúc và giai đoạn hậu M&A.
Sẽ luôn có sự khác biệt trong mục
tiêu của người bán và người mua nên
nhà tư vấn với vai trò cầu nối sẽ giúp hai
bên hiểu về mục tiêu của nhau để có thể
tiến đến sự đồng thuận. Sự khác biệt về
mặt văn hóa cũng là cũng là một lĩnh vực
mà nhà tư vấn có thể hỗ trợ cho hai bên
trong thương vụ M&A.
Với một quy trình M&A chuyên
nghiệp được quản lý chặt chẽ bởi một
nhà tư vấn lớn có mạng lưới toàn cầu
như Deloitte, doanh nghiệp sẽ tiếp cận
được với các nhà đầu tư phù hợp trên
toàn thế giới. Nhờ đó, quy trình này
sẽ có tính cạnh tranh và từ đó, sẽ giúp
doanh nghiệp có thể sàng lọc và chọn
lựa được cho mình nhà đầu tư phù hợp
nhất với giá trị giao dịch và điều khoản
cạnh tranh nhất.
80 xu hướng thị trường
M&A ngành dược phẩm - y tế:
Khẩu vị ưa thích của nhà đầu tư ngoại
Ngành dược - y tế Việt Nam luôn được các tổ chức quốc tế đánh giá cao
về tiềm năng phát triển nhờ vào triển vọng tăng trưởng kinh tế và sự
quan tâm thay đổi chất lượng cuộc sống, duy trì và quản lý sức khỏe, các
khoản chi tiêu cho thuốc cũng như dịch vụ chăm sóc y tế của người dân.
Một số thương vụ M&A ngành dược - y tế Việt Nam tiêu biểu các năm gần đây
Giá trị thương vụ
Bên bán Bên mua Tỷ lệ mua
(triệu USD)
Ngành Dược
Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế
CFR International S.A 46% 16
Domesco
Công ty TNHH Dược phẩm Glomed Abbott NA NA
Công ty cổ phần Chế tạo
Công ty cổ phần Dược Hậu Giang 24% ~116
thuốc Taisho
Ngành Y tế
Clermont Group (Richard
Công ty cổ phần Y khoa Hoàn Mỹ 65% 80
Chandler)
Bệnh viện Thái Hòa Vinacapital 75% 10
(Nguồn: RongViet Securities tổng hợp)
Phòng Tư vấn M&A Chính sự hấp dẫn của ngành dược
Công ty Chứng khoán Rồng Việt - y tế đã khiến hàng loạt thương vụ
mua bán, sáp nhập (M&A) diễn ra trong
Tiềm năng và những thương vụ các năm vừa qua của các nhà đầu tư
tiêu biểu ngoại như CFR Pharmaceutical S.A,
Trong năm 2016, mức chi tiêu của Abbott, Taiso, Clermont Group (trước
ngành dược theo ghi nhận của BMI Re- đây là Chandler Corporation)...
search, đã có gia tăng mạnh từ 4,2 tỷ USD Trong lĩnh vực dược phẩm, đầu
lên đến 4,7 tỷ USD, theo dự đoán sẽ tăng tiên phải kể đến CFR Pharmaceutical
lên 7,2 tỷ USD vào năm 2020 và sẽ duy S.A (tập đoàn dược phẩm hàng đầu của
trì đà tăng trưởng trên 10%/năm trong Chi Lê, được Abbott mua lại vào năm
5-10 năm tiếp theo. Còn IMS Health dự 2014) đã nâng tỷ lệ sở hữu tại Công ty
báo tiêu thụ thuốc tại Việt Nam sẽ tăng Dược Domesco (DMC) lên 51,4%, ngay
lên khoảng 10 tỷ USD vào năm 2020. sau khi công ty này chính thức nâng
Mức chi cho dược phẩm của người Việt mức trần sở hữu nhà đầu tư ngoại lên
Nam được đánh giá vẫn còn thấp (41 100%. Thương vụ M&A thứ hai trong
USD/người/năm), thấp hơn 25-30% so lĩnh vực dược phẩm gây chú ý gần
với Malaysia, Thái Lan và chỉ bằng 30% đây là sự tham gia của Taisho (Nhật)
so với Singapore (138 USD/người/năm). vào Dược Hậu Giang (DHG). Hiện nay,
Ở lĩnh vực y tế, theo ghi nhận của BMI, Taisho sở hữu 24,5% vốn điều lệ DHG,
mức chi tiêu cũng tăng rõ rệt từ 13,9 tỷ đồng thời không giấu tham vọng tăng
USD trong năm 2015 lên đến 14,9 tỷ USD tỷ lệ sở hữu. Hội đồng quản trị DHG
trong năm 2016. Nhu cầu chăm sóc sức cũng vừa trình Đại hội đồng cổ đông
khỏe và sử dụng các dịch vụ y tế hiện với hình thức lấy ý kiến bằng văn bản
đang nhận được sự quan tâm lớn nhờ để thông qua việc nâng giới hạn tỷ
vào sự gia tăng thu nhập của người dân. lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài
lên 100%. Việc nới room sẽ tạo điều
kiện cho Taisho tăng cổ phần tại DHG
thông qua chào mua công khai. Cách
đây vài năm, Valeant Pharmaceuticals
International Inc., (Canada) đầu tư 21
triệu USD để sở hữu 50% vốn ở Công ty
cổ phần Dược phẩm Euvipharm.
Trong lĩnh vực điều trị y tế, nổi bật
nhất phải kể đến các thương vụ M&A
Thời gian
diễn ra giữa các nhà đầu tư nước ngoài
với nhau tại Y khoa Hoàn Mỹ. Đầu
tiên với các quỹ đầu tư ngoại tại Việt
Nam, sau đó là với Tập đoàn Fortis, sau
2014
cùng là Clermont Group (trước đây là
Chandler Corporation). Ngoài ra, Quỹ
2016
VOF (do Vinacapital quản lý) trong năm
2016 đã đầu tư 10 triệu USD mua 75% cổ
2016 phần Bệnh viện Quốc tế Thái Hòa (Đồng
Tháp). Bệnh viện này hiện có quy mô
200 giường bệnh và khả năng mở rộng
lên 300 giường với công suất khám chữa
2013 bệnh khoảng 300.000 lượt/năm.
Đối với hoạt động góp vốn, đầu tư
2016 chiến lược khác trong lĩnh vực y tế có thể
kể đến thương vụ Quỹ DI (Nhật) trong
đầu năm 2012 đã đầu tư vào Công ty cổ
phần Thiết bị Y tế Việt Nhật (JVC), một
doanh nghiệp niêm yết trong lĩnh vực
phân phối trang thiết bị y tế tại Việt Nam.
Gần đây hơn, Quỹ đầu tư SAM đầu tư 15%
cổ phần của chuỗi nhà thuốc Mỹ Châu và
trở thành đối tác chiến lược, tham gia vào
hội đồng quản trị của Mỹ Châu.
So với giá trị trung bình của các
thương vụ M&A tại Việt Nam thường
khoảng 5 - 10 triệu USD trong các năm
vừa qua thì các thương vụ M&A trong
ngành dược - y tế lại có giá trị khá lớn,
thường 20 triệu USD trở lên, đóng
góp tích cực vào sự tăng trưởng giá trị
thương vụ M&A toàn thị trường trong
các năm qua.
Các thương vụ vừa liệt kê cho
thấy điều gì?
Thứ nhất, nhà đầu tư ngoại chỉ thực
hiện M&A ở một số công ty dược phẩm
đầu ngành, đang có thương hiệu, năng
lực sản xuất và hệ thống phân phối rộng
khắp cả nước.
Theo thống kê của Bộ Y tế, hiện
có khoảng 180 doanh nghiệp sản xuất
thuốc nhưng số lượng thương vụ M&A
 xu hướng thị trường 81

có yếu tố ngoại chỉ diễn ra ở vài công ty SO SÁNH CHỈ SỐ CỦA MỘT SỐ DOANH NGHIỆP DƯỢC TẠI VIỆT NAM
lớn như Dược Hậu Giang, Domesco. Hai
công ty này hiện tại được xem là những
công ty dược hàng đầu tại Việt Nam, tên
tuổi đã được khẳng định tại thị trường
dược phẩm Việt Nam. DHG là công ty
đầu ngành (thị phần đứng thứ 3 ngành
dược, chỉ sau Sanofi và GlaxSmithKline),
với quy mô lớn, tỷ suất biên lợi nhuận
gộp khoảng 40% và ROE luôn trên 25%
trong 5 năm trở lại đây. Điểm mạnh khác
là hệ thống phân phối mà các công ty
này đang sở hữu: Dược Hậu Giang có hệ
thống phân phối khổng lồ với 12 công ty
con, 24 chi nhánh và 68 nhà thuốc tại các
bệnh viện trên cả nước; hệ thống phân
phối Domesco rải đều khắp cả nước với
12 chi nhánh và hơn 13.000 đại lý. DOANH SỐ THỊ TRƯỜNG DƯỢC VIỆT NAM
Với các công ty dược tư nhân, ưu thế
là nhà máy sản xuất hiện đại, danh mục
thuốc đăng ký và sản xuất đa dạng. Chẳng
hạn, Euvipharm có hơn 200 loại thuốc đã
có số đăng ký; Glomed sở hữu 2 nhà máy
trong Khu công nghiệp Việt Nam - Sin-
gapore, Bình Dương và 5 chi nhánh trên
cả nước (Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Nha
Trang và Cần Thơ). Sản phẩm Glomed hiện
đang có mặt tại hệ thống nhà thuốc từ
Nam tới Bắc với gần 200 sản phẩm.
Riêng trong lĩnh vực y tế, nổi bật vẫn
chỉ là thương vụ giao dịch giữa các nhà
đầu tư nước ngoài tại Tập đoàn y khoa
Hoàn Mỹ, hiện cũng được đánh giá là một một danh mục thuốc phù hợp với các viện Giao thông - Vận tải Đà Nẵng và
trong những tập đoàn y tế tư nhân hàng lĩnh vực điều trị chính hiện tại của công Bệnh viện Giao thông - Vận tải TP.HCM.
đầu tại Việt Nam. Hệ thống bao gồm 7 ty gồm thuốc kháng sinh, tiêu hóa, tim
bệnh viện và 1 phòng khám, trải dài từ mạch, giảm đau, hô hấp, sức khỏe phụ Cơ hội M&A vẫn còn rộng mở
Bắc Trung Bộ tới miền Nam với quy mô nữ và nhóm sản phẩm không kê toa…, cho nhà đầu tư ngoại
tổng cộng gần 2.000 giường bệnh. thì thương hiệu này sẽ tận dụng được Theo chiến lược phát triển doanh
Thứ hai, các thương vụ M&A hầu cả hệ thống phân phối rộng khắp mà nghiệp dược phẩm đến năm 2020 và
hết đều là của nhà đầu tư hiện hữu tăng Glomed gây dựng nhiều năm. Thông qua tầm nhìn đến năm 2030, tỷ lệ sản xuất
cường sự hiện diện và mở rộng thị phần thương vụ mua lại này, Abbott trở thành trong nước tăng dần và đang mở ra
tại thị trường Việt Nam. 1 trong 10 công ty dược phẩm hàng đầu chính sách khuyến khích bán hàng sản
Các công ty Taiso, Abbott đã hoạt tại Việt Nam. xuất trong nước. Đa số doanh nghiệp
động tại Việt Nam trong một thời gian Sau M&A với Tập đoàn Fortis và về nội chỉ phát triển các loại dược phẩm
dài, đủ am hiểu về thị trường dược phẩm bản chất trở thành doanh nghiệp đầu tư thông thường, các nhóm thuốc có giá
trong nước. Taiso đã hiện diện tại Việt nước ngoài, sau đó là Clermont Group trị cao như thuốc gây mê, thuốc giải độc
Nam từ năm 1996 với việc đầu tư nhà (trước đây là Chandler Corporation), năm đặc hiệu, chế phẩm máu, thuốc chống
máy sản xuất nước tăng lực Lipovitan 2015, Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ tiếp tục ung thư... đều thuộc khối doanh nghiệp
tại Nha Trang (Khánh Hòa). Hiện tại, tập thực hiện thành công thương vụ M&A FDI hoặc phải nhập khẩu từ nước ngoài.
đoàn dược phẩm nước ngoài không với Bệnh viện Quốc tế Đồng Nai và Bệnh Vì vậy, nhu cầu về đổi mới, nâng cao
được trực tiếp phân phối sản phẩm tại viện Quốc tế Vinh (Nghệ An). Đến thời công nghệ sẽ đòi hỏi các công ty dược
Việt Nam mà phải thông qua doanh điểm này, Hoàn Mỹ đã sở hữu 7 bệnh và các cơ sở y tế phải thực hiện M&A
nghiệp trong nước. Thông qua việc đầu viện và 1 phòng khám với quy mô tổng với nhà đầu tư nước ngoài cùng ngành
tư chiến lược vào DHG, Taisho hy vọng sẽ cộng gần 2.000 giường bệnh. Không để tìm kiếm sự hỗ trợ, cộng hưởng. Bởi
tận dụng hệ thống phân phối của DHG dừng lại ở đó, Hoàn Mỹ còn mong muốn vì, các doanh nghiệp dược phẩm nước
để phân phối các sản phẩm của tập đoàn tham gia vào quá trình cổ phần hóa và ngoài không chỉ bỏ vốn đầu tư mà còn
này tại Việt Nam. Abbott cũng đã có mặt trở thành nhà đầu tư chiến lược nắm cổ mang theo công nghệ, kỹ thuật, chuyên
tại Việt Nam hơn 20 năm qua. Với việc phần chi phối, quản lý theo hình thức gia góp phần nâng cao giá trị và chất
sở hữu Glomed, Abbott ngoài sở hữu mua lại tối thiểu 65% số cổ phần tại Bệnh lượng sản phẩm dược Việt Nam.
82 xu hướng thị trường
Xu hướng toàn cầu hóa và dịch
chuyển sản xuất sang các “công
xưởng dược phẩm mới” như Việt Nam,
Indonesia… khiến việc nâng cấp lên
các tiêu chuẩn sản xuất quốc tế như
EU-GMP hay PIC/SGMP là yêu cầu sống
còn đối với các doanh nghiệp để tồn tại
và phát triển trong cả kênh OTC, ETC
và xuất khẩu. Ưu thế chủ đạo đến từ
việc sản xuất dược phẩm theo các tiêu
chuẩn quốc tế (EUGMP, PIC/S) tại Việt
Nam đang có chi phí khá cạnh tranh, rẻ
hơn Trung Quốc 20%, Ấn Độ 30%, Nhật
Bản 40%.
Thêm vào đó, Luật Dược sửa đổi (có
hiệu lực từ 2017) với nhiều khuyến khích
cho các doanh nghiệp nội từ đầu vào
(hỗ trợ phát triển nguồn nguyên liệu),
sản xuất (cho phép nộp hồ sơ đăng ký
sản xuất thuốc generic sớm), đến tiêu
thụ (ưu tiên dược phẩm trong nước khi
đấu thầu kênh điều trị ETC), giúp thị
trường dược Việt Nam có sức hút rất
lớn với dòng vốn ngoại. Không ít doanh
nghiệp nước ngoài đang tìm kiếm cơ hội
để tham gia vào chuỗi sản xuất và phân
phối trong nước.
Đối với lĩnh vực y tế, theo các
chuyên gia, tiềm năng của kinh doanh
bệnh viện hiện đang rất hấp dẫn các
nhà đầu tư, đặc biệt là hệ thống các
bệnh viện công lập khi đã có sẵn một
lượng… bệnh nhân cơ hữu. Cụ thể, hiện
có 1.090 bệnh viện công khắp cả nước,
thì chỉ có khoảng 175 bệnh viện tư
nhân, nhưng trong số này có khá nhiều
bệnh viện đã dừng hoạt động hoặc
đang ngắc ngoải.
Theo thống kê của Hiệp hội Bệnh
viện tư nhân Việt Nam, công suất sử
dụng giường bệnh của khối bệnh viện tư
chỉ đạt 40-50%, cá biệt có bệnh viện chỉ
phủ được 20% giường bệnh. Theo các
chuyên gia trong ngành, hiện nhiều nhà
đầu tư vẫn nhắm vào hệ thống các bệnh
viện công lập đang có kế hoạch cổ phần
hóa do khả năng thu hồi vốn nhanh hơn
là mở ra hệ thống bệnh viện tư mới. Với
lộ trình xã hội hóa y tế mà Chính phủ
đang tiến hành rất thông thoáng, sẽ là
thị trường đầy tiềm năng với nhà đầu tư
có tiềm lực.
Sự cởi mở hơn của luật pháp trong
việc cho phép nâng tỷ lệ sở hữu cổ phần
tối đa của nhà đầu tư nước ngoài tại các
công ty dược, một ngành kinh doanh
có điều kiện từ mức 49% lên đến 100%
cũng là một thuận lợi đáng kể cho các
hoạt động M&A trong ngành dược - y
tế sắp tới.
84 xu hướng thị trường
Hình 1: Số du học sinh nước ngoài của Việt nam 2005 – 2015
Cơ hội đầu tư và M&A vào
ngành giáo dục - đào tạo
Thu nhập tăng lên nhanh chóng và sự quan tâm ngày càng lớn đến việc
tích lũy kiến thức cho thế hệ tương lai của người dân Việt Nam đang
mở ra cơ hội rất lớn cho hoạt động đầu tư vào các cơ sở giáo dục - đào
tạo chất lượng cao.
Hoàng Thu Thủy, CMAC Vietnam
Đào Lành, Nhóm nghiên cứu MAF
cầu vượt xa cung
Với khoảng 95 triệu dân, trong đó cơ
cấu dân số rất trẻ (42,1% dân số dưới 24
tuổi), tỷ lệ người trong độ tuổi lao động
cao, dịch vụ giáo dục và đào tạo tại Việt
Nam là một thị trường hấp dẫn. Nhu cầu
ngày càng cao tại gần như tất cả các
phân khúc đào tạo như từ giáo dục mầm
non đến phổ thông, giáo dục đại học,
đào tạo ngoại ngữ, đào tạo nghề và đào
tạo kỹ năng…
Việt Nam đã có những nỗ lực trong
việc xây dựng một nền giáo dục trình
độ cao và chất lượng, song hệ thống
các trường học hiện nay gần như không
có đủ khả năng đáp ứng yêu cầu đại
chúng hóa và nâng cao chất lượng giáo
dục. Chất lượng dạy học kém vẫn còn
phổ biến ở các trường công và kết quả
là sự không hài lòng của người dân, với
tư cách là khách hàng, đối với các cơ sở
giáo dục thông thường. Khi nhu cầu tiếp
tục tăng mà vẫn không được đáp ứng
bởi khu vực công, khách hàng có khuynh
hướng chuyển dần sang khu vực tư hoặc
du học nước ngoài để nhận được các sản
phẩm giáo dục tiến tiến. Theo thống kê
chưa chính thức, mỗi năm, người Việt chi
gần 3 tỷ USD cho các dịch vụ đào tạo tại
nước ngoài. Số du học sinh tăng lên qua
các năm, nếu năm 2005 số du học sinh là
20.800, thì năm 2015 là 130.000, gấp 6,25
Nguồn: Forbes, Tổng cục thống kê
lần. Dự báo, số du học sinh năm 2017 lên
đến con số 172.000.
Một tỷ lệ lớn các khách hàng có nhu
cầu sử dụng các dịch vụ đào tạo cao cấp
hơn tại Việt Nam về ngoại ngữ và chuyên
môn cũng là thị trường tiềm năng cho
các khóa đào tạo liên kết với nước ngoài.
Đây chính là đối tượng tiềm năng của các
tập đoàn tư nhân đầu tư vào giáo dục với
cam kết đảm bảo chất lượng quốc tế.
Nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng
cao, và chất lượng đào tạo nghề - đào tạo
kỹ năng hiện nay chưa đáp ứng nhu cầu
của nhà tuyển dụng, cũng là nguyên nhân
khiến các hoạt động đầu tư vào giáo dục
và các cơ sở dạy nghề tư nhân phát triển.
Những đặc điểm của hoạt động
đầu tư vào ngành giáo dục -
đào tạo
Thứ nhất, ngành giáo dục mới thu
hút nhà đầu tư nước ngoài ở quy mô khá
nhỏ. Thống kê mới nhất về nguồn vốn
nước ngoài cũng cho thấy, năm 2016 đã
có 70 dự án vốn đầu tư nước ngoài vào
lĩnh vực giáo dục, đào tạo ở Việt Nam,
với tổng vốn đăng ký hơn 47 triệu USD.
Theo một công bố khác từ Cục Đầu
tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư),
từ năm 2013, lĩnh vực giáo dục - đào tạo
cả nước thu hút 170 dự án FDI, với tổng
số vốn đăng ký hơn 468 triệu USD. Quy
mô tính trung bình trên một dự án còn
thấp (khoảng 2,8 triệu USD), số dự án
đầu tư quá ít (170/14.100 dự án), đứng
thứ 17/18 ngành, lĩnh vực có vốn FDI tại
Việt Nam.
Trong 170 dự án đang còn hiệu lực,
số lượng dự án thành lập các trung tâm
đào tạo ngắn hạn có số lượng lớn nhất, với
103 dự án, chiếm 42,5% về tổng vốn đăng
ký; cơ sở giáo dục phổ thông có 20 dự án,
chiếm 33,2% vốn đăng ký; cơ sở giáo dục
mầm non có 34 dự án, chiếm 9,4% về tổng
vốn đầu tư. Điều đáng nói là cơ sở giáo
dục đại học chỉ có 3 dự án, với tổng vốn
đầu tư 57 triệu USD, chiếm 12,1%; còn cơ
sở giáo dục nghề nghiệp cũng ít không
kém với 9 dự án, có tổng vốn đầu tư trên
10 triệu USD. Các cơ sở khác chỉ có duy
nhất 1 dự án.
Về đối tác đầu tư, các quốc gia và
vùng lãnh thổ có nền giáo dục - đào tạo
hiện đại như Singapore, Australia, Đài
Loan, Hoa Kỳ, Anh, Hàn Quốc, Nhật Bản
đều có nhiều dự án dạy nghề, dạy ngoại
ngữ, dạy phổ thông tại Việt Nam.
Có thể đánh giá, việc thu hút FDI
vào giáo dục - đào tạo của nước ta vẫn
còn chưa được như kỳ vọng. Quy mô các
dự án nhỏ cùng lượng vốn đầu tư không
nhiều, các dự án FDI vào giáo dục - đào
tạo chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Thứ hai, đang xuất hiện làn sóng mới
của các tập đoàn tư nhân Việt Nam đầu tư
vào lĩnh vực giáo dục. Có thể kể đến hàng
loạt tập đoàn tư nhân trong nước đi tiên
phong, như hệ thống giáo dục từ mầm
non đến trung học phổ thông Vinschool
của Tập đoàn Vingroup, Tổ chức Giáo dục
 xu hướng thị trường 85

FPT (FPT Education) đào tạo từ cấp trung

Bảng 1: Danh sách một số nhà đầu tư giáo dục tại Việt nam
học, cao đẳng, đại học cho đến sau đại
học của Tập đoàn FPT, TH Group đầu tư STT Công ty Thương hiệu giáo dục Lĩnh vực giáo dục
vào trường mầm non và phổ thông TH 1 FPT Đại học FPT, FSB, FPT Arena, Funix Đại học, Dạy nghề, MBA, Phổ thông
School, Công ty cổ phần Giáo dục Thành
Thành Công (TTC Edu) của Tập đoàn 2 Vingroup Vinschool Phổ thông
Thành Thành Công đào tạo xuyên suốt từ 3 TH Group TH School Mầm non, Phổ thông
cấp mầm non, phổ thông đến đại học sau
4 TTC Group Đại học Yersin Đại học
khi tiếp nhận Trường đại học Yersin Đà Lạt
vào tháng 8/2016.
Bảng 2: Một số dự án & start-up theo mô hình mới
Với thế mạnh tài chính, các mô hình
đào tạo của một số tập đoàn tư nhân là STT Công ty/Nhà đầu tư Mô hình
phát triển theo chuỗi các cơ sở đào tạo. 1 GotIt Kết nối và hỗ trợ giáo dục
Điển hình như Vingroup với kế hoạch
mỗi dự án khu phức hợp đều có dự án 2 Topica Đào tạo trực tuyến
trường học đi theo, Vinschool đã phát 3 ELSA Ứng dụng đào tạo tiếng Anh
triển tại các dự án tại Hà Nội và TP.HCM
4 Monkey Junior Ứng dụng đào tạo ngoại ngữ cho trẻ em
của tập đoàn này. Hoặc mô hình trường
phổ thông liên cấp song ngữ quốc tế 5 Funix Đào tạo trực tuyến
của Tập đoàn SSG với mục tiêu đến năm
2020 phát triển thành hệ thống 4 trường Hình 2: Số lượng doanh nghiệp Việt Nam và nước ngoài
học tại Hà Nội và TP.HCM. trong lĩnh vực giáo dục
Ngoài giáo dục - đào tạo truyền
thống, nhiều công ty và nhà đầu tư đã
chuyển hướng đầu tư vào giáo dục hay
các Start-up về giáo dục theo công nghệ
mới và mô hình trực tuyến. Các chuyên
gia dự báo rằng, trong những năm sắp
tới, ứng dụng công nghệ vào chương
trình giảng dạy và đào tạo sẽ phát triển,
nhất là mảng ứng dụng di động.

Thị trường hấp dẫn nhưng

không dễ thành công
Các số liệu thống kê trong ngành
86 xu hướng thị trường
Kết quả kinh doanh của công ty Việt nam
cho thấy, thị trường giáo dục Việt Nam
hấp dẫn và nhiều tiềm năng, nhưng cơ
hội thành công không chia đều cho tất
cả các nhà đầu tư. Trong 10 năm qua,
tổng doanh thu trong ngành của cả
khối nhà đầu tư trong nước và đầu tư
nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục tăng
trưởng mạnh. Đến 2014, tổng doanh thu
của các nhà đầu tư trong nước đạt 13.140
tỷ đồng, trong khi khối nhà đầu tư nước
ngoài đạt 6.380 tỷ đồng. Có đến 64,1%
nhà đầu tư Việt Nam và 53,7% nhà đầu
tư nước ngoài vẫn trong tình trạng lỗ.
Nhóm doanh nghiệp có lợi nhuận chỉ ở
mức 26,1% với nhà đầu tư Việt Nam và
3,1% với nhà đầu tư nước ngoài.
Triển vọng đầu tư và M&A trong
ngành giáo dục - đào tạo
Với sự hấp dẫn của thị trường giáo
dục - đào tạo tại Việt Nam, những nhà
đầu tư trong và ngoài nước sẽ tiếp tục rót
vốn vào lĩnh vực giáo dục, lợi thế sẽ dành
cho những nhà đầu tư tiên phong hoặc có
tiềm lực tài chính và chuyên môn mạnh.
Những dự án start-up giáo dục theo
công nghệ hiện đại, giáo dục đào tạo từ
xa, đào tạo trực tuyến sẽ tiếp tục được
đầu tư cùng với xu hướng ứng dụng
công nghệ cao vào chương trình giảng
dạy và đào tạo, nhất là mảng ứng dụng
di động.
Trong bối cảnh đó, giáo dục truyền
thống có thể phải chịu các áp lực cạnh
tranh và những mô hình giáo dục nào
không kịp cập nhật, nắm bắt theo xu
hướng thời đại và nhu cầu của thị trường,
tất yếu sẽ bị đào thải. Mặt khác, trong bối
cảnh đầu tư vào giáo dục đối với nhà đầu
tư nước ngoài vẫn còn những hạn chế
nhất định theo biểu cam kết với WTO,
cũng như còn những rào cản về thủ tục
pháp lý, trong những năm tới, nhu cầu
M&A trong ngành giáo dục - đào tạo sẽ
tiếp tục có xu hướng tăng.
Kết quả kinh doanh của công ty nước ngoài
Hình 3: Doanh thu của các doanh nghiệp giáo dục (ĐVT: nghìn tỷ)
Một số thương vụ chuyển nhượng và đầu tư trong lĩnh vực giáo dục đáng chú ý
1. TPG Capital Asia - VAS
Quỹ đầu tư TPG được công bố đã đạt được thỏa
thuận để trở thành cổ đông lớn của Trường dân lập
quốc tế Việt Úc (Vietnam Australia International School
- VAS). Như một phần của thỏa thuận này, 2 cổ đông
lớn hiện hữu của VAS là Mekong Capital và MAJ Invest
có kế hoạch thoái toàn bộ vốn ra khỏi công ty này.
Năm 2010, Mekong Capital cùng FPT đã đầu tư vào
VAS. Thông qua FPT Capital, FPT mua 25% cổ phần với
giá 10 triệu USD, trong khi Mekong Capital đầu tư 6
triệu USD để lấy 14% cổ phần thông qua Quỹ Mekong
Enterprise Fund II. Còn tập đoàn đầu tư của Đan Mạch
MAJ Invest đầu tư vào VAS kể từ năm 2012, mua 25,5%
cổ phần.
VAS là một trong những tập đoàn giáo dục tư nhân
lớn nhất ở Việt Nam. Hệ thống này được thành lập
năm 2004 và là 1 trường song ngữ đào tạo từ bậc tiểu
học đến hết trung học phổ thông, VAS có hơn 6.300
học sinh với 7 cơ sở ở TP.HCM, tăng mạnh so với mức
4.100 học sinh của năm 2014 nhờ triển khai giáo án
chuẩn quốc tế của Đại học Cambridge. Trường có hơn
1.300 cán bộ, giáo viên, trong đó có cả người Việt và
nước ngoài.
2. Quỹ đầu tư HPEF có kế hoạch thoái vốn khỏi ILA
Theo các tin tức được công bố, Quỹ đầu tư HPEF
Capital Partners (trụ sở tại Hồng Kông) có ý định bán
lại số cổ phần 60% tại chuỗi trung tâm tiếng Anh ILA,
cùng với một số cổ đông khác. Nhóm cổ đông này đang
tìm hiểu ý định của các nhà đầu tư tiềm năng, với mức
giá chào bán dự kiến là 150 triệu USD. Thương vụ này
được cho là sẽ thu hút sự chú ý của giới đầu tư vốn tư
nhân lẫn các tập đoàn giáo dục quốc tế.
Năm 2013, HPEF (khi đó còn mang tên Headland)
đã mua lại 60% cổ phần trong ILA từ tay các nhà sáng
lập với mức giá không được tiết lộ (có tin đồn cho rằng
ở mức 50 triệu USD), thông qua sự cố vấn của Hãng
Rothschild & Co.
Được thành lập từ năm 2001, hệ thống ILA hiện
có 31 trung tâm tại 6 thành phố lớn ở Việt Nam, với
đội ngũ hơn 400 giáo viên nước ngoài. Năm 2016, hệ
thống này có hơn 40.000 học viên theo học và tổng số
người từng học tại ILA là hơn 125.000 người. Đối tượng
theo học tại ILA khá đa dạng, từ trẻ em 3 - 4 tuổi cho
đến những người đã đi làm.
3. IFC và Quỹ Aureos - Anh văn Hội Việt Mỹ (VUS)
IFC và Quỹ Aureos đã đầu tư 10 triệu USD vào hệ
thống VUS. VUS được đánh giá là một trong những hệ
thống đào tạo Anh ngữ lớn nhất tại TP.HCM.
Ngoài những thương vụ được công bố chính thức,
còn một số thương vụ được diễn ra trong nhiều phân
khúc đào tạo, như đào tạo mầm non, giáo dục đại học,
dạy nghề. Giá trị chuyển nhượng cũng đa dạng, từ mức
500.000 USD cho những cơ sở quy mô vừa và nhỏ đến
50 triệu USD cho những đầu tư vào những chuỗi trung
tâm đào tạo, hoặc mua lại phần vốn góp đầu tư trường
đại học tư.
88 xu hướng thị trường

Sóng lớn M&A “vỗ” sàn chứng khoán

Chỉ trong 6 tháng đầu năm, thị trường đã diễn ra hàng loạt thương vụ M&A “khủng” với dòng vốn đến từ cả
trong và ngoài nước. Trong xu hướng IPO, niêm yết, thoái vốn - bán vốn nhà nước diễn ra ngày càng sôi động,
M&A được dự báo tiếp tục là điểm nhấn của thị trường chứng khoán trong nửa cuối 2017.

Khắc Lâm
Sáp nhập BHS, SBT thống trị thị
trường đường trong nước
Trong 2 ngày 25 - 26/5/2017, Đại hội
đồng cổ đông (ĐHCĐ) CTCP Mía đường
Thành Thành Công Tây Ninh (SBT) đã
thông qua phương án phát hành cổ
phiếu để sáp nhập với CTCP Đường Biên
Hòa (BHS) và ĐHCĐ của BHS cũng đã
thông qua phương án hoán đổi cổ phiếu
để sáp nhập vào SBT. Theo đó, sau sáp
nhập, BHS sẽ chuyển đổi thành công ty
TNHH một thành viên do SBT chủ sở hữu
100% vốn điều lệ.
Với SBT, thương vụ sáp nhập này
không những giúp Công ty nâng cao
năng lực sản xuất, kết hợp những lợi thế
công nghệ sản xuất hiện có của Pháp với
công nghệ Nhật của BHS, tạo ra động
lực cạnh tranh mà còn giúp thâm nhập
sâu vào mảng bán lẻ thông qua cả kênh
phân phối truyền thống và hiện đại, vốn
là một lợi thế lớn của BHS song song với
thế mạnh bán buôn chủ yếu cho các
khách hàng công nghiệp lớn mà SBT
đang sở hữu.
Đáng chú ý, với việc sáp nhập này,
Công ty TNHH Mía đường TTC Attapeu
- tiền thân là HAGL Sugar mới được BHS
và SBT mua lại 100% vốn điều lệ từ CTCP
Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai
(HNG) với số tiền 1.330,1 tỷ đồng chỉ ít
ngày trước đó cũng sẽ trở thành công ty
con của SBT. HAGL Sugar là công ty quản
lý hoạt động sản xuất mía đường của
HNG tại Lào, được đánh giá là có lợi thế
so với các doanh nghiệp trong nước nhờ
thổ nhưỡng phù hợp, áp dụng trồng trọt
công nghệ cao… Những yếu tố này giúp
năng suất và tỷ suất lợi nhuận gộp gấp
đôi so với trung bình các doanh nghiệp
đường trong nước, đồng thời Công ty
còn nhận được rất nhiều ưu đãi từ Chính
phủ 2 nước Lào và Việt Nam.
Như vậy, sau sáp nhập BHS, SBT sẽ
trở thành tập đoàn sản xuất mía đường
lớn nhất cả nước, vốn chủ sở hữu hơn
5.000 tỷ đồng, tổng tài sản gần 15.000 tỷ
đồng, vùng nguyên liệu gần 45.000 ha
trong nước và hơn 6.000 ha tại Lào, công
suất ép mía 30.000 tấn mía/ngày, thị
phần khoảng 30% sản lượng đường cả
nước…, bỏ xa các đối thủ cạnh tranh nội

địa, đủ năng lực cạnh tranh với các công
ty sản xuất sản xuất mía đường hàng đầu
trong khu vực. Một sự phát triển “thần
kỳ” mà nếu không nhờ M&A các doanh
nghiệp trong ngành, SBT sẽ khó lòng đạt
được trong thời gian ngắn.
Thâu tóm VOC, TAC: Ngành dầu
ăn đã về tay KDC
Ngày 22/5 vừa qua, CTCP Tập đoàn
KIDO (KIDO Group - KDC) đã ra thông
báo mua thêm 27% cổ phần để nâng tỷ
lệ sở hữu tại Tổng Công ty Công nghiệp
Dầu thực vật Việt Nam - Vocarimex (VOC)
lên 51%, qua đó hoàn tất nắm quyền
kiểm soát một trong những công ty dầu
thực vật có thị phần lớn nhất Việt Nam
sau gần 3 năm theo đuổi.
Trước đó, vào tháng 12/2016, KIDO
cũng đã công bố chi gần 1.000 tỷ đồng
để mua thành công 65% cổ phần của
CTCP Dầu Thực Vật Tường An (TAC)
doanh nghiệp có thị phần đứng thứ 2
trong ngành dầu ăn hiện nay. Sau đó,
Tổng giám đốc của KIDO, ông Trần Lệ
Nguyên được bầu làm Chủ tịch HĐQT
của TAC trước khi chức vụ này được
chuyển lại cho bà Nguyễn Thị Hạnh, Phó
Tổng giám đốc KIDO sau ĐHCĐ 2017
được tổ chức đầu tháng 6 vừa qua.
Như vậy, từ một doanh nghiệp
chuyên về sản xuất bánh kẹo, sau khi
chuyển nhượng mảng này cho Mondelez
International (Mỹ) trong 2015, chỉ sau
3 năm với khởi nguồn từ con số 0, KDC
đã trở thành một “ông lớn” trong ngành
dầu ăn cả nước mà theo bà Nguyễn Thị
Hạnh, trực tiếp hoặc gián tiếp, KIDO đã
chiếm trên 35% thị phần. Dầu ăn trở
thành mảng kinh doanh mũi nhọn với
doanh thu dự kiến sẽ vượt mảng kem,
sữa chua và đóng góp 3/4 tổng doanh
thu cho KDC trong 2017..
Theo Bộ Công Thương, thị trường
dầu ăn Việt Nam hiện nay có doanh số
trên 30.000 tỷ đồng/năm, mức tiêu thụ
dầu ăn trên đầu người còn khá thấp.
Tổng sản lượng sản xuất của các doanh
nghiệp trong nước cũng thấp hơn tổng
sản lượng tiêu thụ cùng xu hướng của
người tiêu dùng chuyển từ dầu gốc động
vật sang các sản phẩm dầu gốc thực vật
xu hướng thị trường 89
có lợi cho sức khỏe…, khiến dư địa tăng
trưởng của ngành còn rất lớn trong thời
gian tới. Tuy vậy, sự cạnh tranh trong
ngành ngày càng gay gắt với khoảng
40 doanh nghiệp tham gia sản xuất, sản
phẩm có tính năng, kiểu dáng không
mấy khác biệt, khả năng thay thế cao
dẫn đến biên lợi nhuận mỏng, hoạt động
tiếp thị, quảng cáo đóng vai trò gần như
quan trọng nhất, quyết định khả năng
tiêu thụ sản phẩm. Điều đó khiến sản
phẩm không phải là yếu tố quyết định
thành bại, những doanh nghiệp không
đủ mạnh về tài chính, yếu về khâu phân
phối, tiếp thị sẽ khó tồn tại.
Đây cũng được cho là một trong
những nguyên nhân giải thích tại sao
KDC lựa chọn chiến lược M&A doanh
nghiệp đầu ngành, trong khi Công ty có
đủ nguồn lực đầu tư một dây chuyền sản
xuất hoàn toàn mới. Trực tiếp hoặc gián
tiếp, KDC đã nắm giữ cổ phần tại hầu hết
các doanh nghiệp dầu ăn lớn trong nước
như Cái Lân, Tường An, Golden Hope
Nhà Bè, Tân Bình, Vocarimex… giúp KDC
một mặt tận dụng được hệ thống sản
90 xu hướng thị trường
xuất, thương hiệu sẵn có. Mặt khác, tạo
ra sự liên kết để có khả năng chi phối nhà
cung cấp nguyên liệu đầu vào cũng như
tăng khả năng đàm phán, thương lượng
với các nhà phân phối sản phẩm đầu ra.
Đồng thời, tận dụng được yếu tố kinh
nghiệm quản trị, chiến lược sản phẩm,
tiếp thị và hệ thống logistics, các kênh
phân phối mạnh mà KDC đã xây dựng
từ quá trình sản xuất bánh kẹo hơn chục
năm qua.
Với mục tiêu dài hạn là “lấp đầy căn
bếp” và “lấp đầy tủ lạnh”, hướng đến trở
thành doanh nghiệp giữ vị trí số 1 trên
thị trường thực phẩm Việt Nam, xa hơn là
vươn ra thị trường khu vực, cùng nguồn
tài chính mạnh và kinh nghiệm hiện có,
có lẽ xu hướng M&A để thâm nhập sâu
vào thị trường thực phẩm của KDC sẽ
chưa dừng lại.
GMD: Taekwang đã thâu tóm
thành công?
Khác với các thương vụ M&A của
SBT và BHS, hay KDC và VOC, TAC đã
đi đến kết quả cuối cùng. Câu chuyện
của CTCP Gemadept lại mới ở giai đoạn
bắt đầu.
Cụ thể, ngày 23/5/2017, Báo The Ko-
rea Economic Daily của Hàn Quốc đưa
tin Tập đoàn Taekwang Industrial - một
công ty chưa niêm yết của Hàn Quốc
chuyên sản xuất hàng tiêu dùng, đã gửi
thư ngỏ ý mua lại Gemadept trong nỗ
lực thiết lập một mạng lưới logistics tại
khu vực Đông Nam Á nhằm tạo ra giá trị
hợp lực giữa các nhà máy sản xuất hiện
có của mình cũng như mạng lưới logis-
tics của Gemadept. Tiếp đó, đến ngày
14/6/2017, thông tin không dẫn nguồn
của Invest Chosun (thuộc Nhật báo Cho-
sun - Hàn Quốc) cho biết, Tae Kwang đã
hoàn tất đàm phán với Vietnam Invest-
ment Group (VIG) để sở hữu 51% cổ phần
tại GMD với ước tính thương vụ khoảng
500 tỷ won (tương đương 444 triệu USD).
Dù vậy, còn nhiều nghi ngờ về độ
tin cậy của thông tin này, bởi VIG với
87,68 triệu cổ phiếu GMD sau khi chuyển
đổi toàn bộ trái phiếu mới tương ứng
30,41% tổng số cổ phiếu GMD sau phát
hành, và nếu tính thêm là 21,16 triệu cổ
phiếu của một cá nhân cũng chuyển đổi
trong đợt này thì tổng lượng Tae Kwang
có thể nắm giữ mới đạt hơn 38%, chưa
đủ chi phối GMD. Mặt khác, GMD hiện
nay vẫn đang bị giới hạn bởi tỷ lệ room
49% và cổ phiếu sau phát hành sẽ bị
giới hạn chuyển nhượng 1 năm. Điều đó
Nửa cuối 2017, hàng
loạt doanh nghiệp
như Mobifone, PV Oil,
PV Power… dự kiến
sẽ IPO và việc đẩy
mạnh thoái vốn nhà
nước tại các ông lớn
như Sabeco, Habeco,
VietNam Airline… là
cơ sở để kỳ vọng hoạt
động M&A trên sàn
chứng khoán tiếp tục
sôi động.
đồng nghĩa với việc để Tae Kwang thâu
tóm được GMD thì nhanh nhất cũng
phải đến quý III/2018, thương vụ mới
có thể hoàn thành. Và ngoài số cổ phần
gom từ cổ phiếu phát hành chuyển đổi
trái phiếu, Tae Kwang cũng cần trực tiếp
hoặc gián tiếp gom thêm ít nhất 13%
lượng cổ phiếu của GMD trên thị trường,
còn nếu muốn nắm giữ trực tiếp trước
tiên, cần sự đồng ý của cổ đông của
GMD để có thể nới room trong thời gian
sớm nhất.
Với những vướng mắc kể trên, nhiều
phân tích cho rằng, đàm phán giữa các
bên có lẽ mới ở giai đoạn bắt đầu và
những thỏa thuận đạt được (nếu có) mới
dừng lại ở thỏa thuận sơ bộ, còn chặng
đường khá xa để GMD có thể thực sự
sang tên, đổi chủ. Trong quá khứ cũng
có không ít trường hợp doanh nghiệp
rầm rộ nhưng sau đó kết thúc trong lặng
lẽ khi các bên không tìm được tiếng nói
chung. Tuy nhiên, thông tin trên cùng
với kỳ vọng về thoái vốn của GMD khỏi
một số công ty con trong lĩnh vực logis-
tics, bán nốt 15% cổ phần tại Gemadept
Tower, chia cổ tức đặc biệt… vẫn khiến
cổ phiếu GMD giao dịch đột biến. Thị giá
cổ phiếu này đã chinh phục mức đỉnh 7
năm mà chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, bất
chấp áp lực pha loãng gần 61% so với
lượng cổ phiếu lưu hành hiện tại từ việc
phát hành cổ phiếu để hoán đổi nợ với
giá chỉ bằng 1/4 thị giá trong 2017.
M&A: 6 tháng cuối năm tiếp tục
sôi động?
Mặc dù mới đi qua 7 tháng đầu
tiên của 2017, hoạt động M&A của các
doanh nghiệp trên sàn chứng khoán đã
và đang diễn ra hết sức sôi động. Bên
cạnh các thương vụ của SBT, BHS, KDC,
TAC hay GMD…, còn có thể kể đến các
thương vụ đã hoàn tất hoặc đang tiến
hành như An Gia Investment và Creed
Group (Nhật Bản) mua lại 7 block thuộc
dự án Lacasa, quận 7 từ tay Vạn Phát
Hưng (VPH), CTCP Dược Cửu Long (DCL)
thông qua việc để CTCP Tập đoàn F.I.T
(FIT) tăng tỷ lệ sở hữu tại DCL lên tối đa
80%, hay mới nhất là việc CTCP Thực
phẩm PAN (PAN Food) công bố chào
mua công khai để nâng tỷ lệ sở hữu tại
CTCP Bibica (BBC) lên 51%…
Một trong những yếu tố làm nên sự
hấp dẫn của hoạt động M&A các doanh
nghiệp niêm yết là việc thông tin được
công bố rõ ràng, dễ tiếp cận, có hệ thống
và đầy đủ hơn so với các doanh nghiệp
chưa niêm yết, giúp cho việc thẩm định
và mua bán của nhà đầu dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, từ sau Nghị định 60 quy
định về tỷ lệ sở hữu tối đa cho nhà đầu
tư nước ngoài mở “nút thắt” về room cho
doanh nghiệp được khối ngoại quan tâm
mà không nằm trong lĩnh vực đầu tư có
điều kiện đã giúp dòng vốn M&A mạnh
mẽ hơn nhờ đón nhận dòng vốn lớn từ
các nhà đầu tư nước ngoài như Thái Lan,
Nhật Bản, Hàn Quốc…
Trong nửa cuối của năm 2017, hàng
loạt doanh nghiệp như MobiFone, PV
Oil, PV Power, Becamex IDC… dự kiến
sẽ IPO và lên sàn giao dịch. Đồng thời,
việc đẩy mạnh thoái vốn, bán vốn nhà
nước tại các tổng công ty, tập đoàn lớn
như Sabeco, Habeco, VietNam Airlines,
Vinamilk… đều có chung mục tiêu tìm
kiếm đối tác chiến lược hay Đề án cơ cấu
lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn
với xử lý nợ xấu giai đoạn 2 (2016-2020)
thông qua hợp nhất, sáp nhập…, khiến
hoạt động M&A trên sàn chứng khoán
được dự báo sẽ tiếp tục sôi động. Trong
đó, M&A các công ty cùng ngành mua
lại hoặc liên kết nhằm tăng giá trị cộng
hưởng theo chiều ngang được hầu hết
các chuyên gia dự báo chiếm ưu thế.
Bên cạnh đó, việc chuyển nhượng dự
án tại các doanh nghiệp bất động sản
sẽ chứa nhiều yếu tố bất ngờ nhờ thị
trường vẫn đang chứng tỏ sức hấp dẫn
nhiều bên.
Tất cả được kỳ vọng tạo nên một
bức tranh M&A với nhiều điểm nhấn
thương vụ có giá trị lớn hơn nhiều những
tháng đầu năm nay.
CÔNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHOÁN BẢN VIỆT (VCSC)
Ngân hàng đầu tư
Nhà tư vấn huy động vốn tốt nhất
Nhà môi giới Việt Nam 2017

Country Awards for Achievement

Trụ sở chính
Tầng 15, Tháp Tài chính Bitexco
2 Hải Triều, Quận 1, TP. HCM
T: 824 8 3914 3588
F: 824 8 3914 3209
Phòng giao dịch Phòng giao dịch Chi nhánh Hà Nội
Tòa nhà Vinatex Tài Nguyên, lầu 1 & 3, 236 - 238 Nguyễn Công Trứ Tòa nhà Capital, 109 Trần Hưng Đạo
10 Nguyễn Huệ, Quận 1, TP. HCM Quận 1, TP. HCM Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
T: 824 8 3914 3588 T: 824 8 3914 3588 T: 824 4 6262 6999
F: 824 8 3914 3209 F: 824 8 3821 6168 F: 824 4 6278 2688

www.vcsc.com.vn
92 xu hướng thị trường
Sóng dồn M&A tại BOT giao thông
Thị trường chuyển nhượng vốn góp tại các doanh nghiệp dự án đầu tư công trình hạ tầng BOT giao thông
đang nổi sóng lớn với sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài.
Các dự án BOT do Bộ Giao thông - vận tải quản lý
Loại dự án
Dự án đang chuẩn bị đầu tư
Dự án đang đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư
Dự án đang triển khai xây dựng
Dự án đang vận hành khai thác
Anh Minh
Sôi động
Công ty cổ phần FECON là nhà đầu
tư mới nhất gia nhập thị trường chuyển
nhượng vốn góp tại các dự án hạ tầng
được triển khai theo hình thức BOT đang
có dấu hiệu tăng nhiệt trong khoảng
một năm trở lại đây.
Tại Hội nghị Xúc tiến đầu tư vào
Việt Nam được tổ chức tại Tokyo (Nhật
Bản), với sự chứng kiến của Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Shinzo
Abe, Công ty cổ phần FECON cùng Công
ty cổ phần Hạ tầng FECON (FCI), Công ty
cổ phần Đường cao tốc Miền Trung Nhật
Bản (NEXCO) và Công ty cổ phần Đường
cao tốc Quốc tế Nhật Bản (JEXWAY) đã
chính thức trao văn bản thỏa thuận hợp
Hầu hết các dự án có sự chuyển nhượng
cổ phần đều là những công trình BOT có
khả năng sinh lời tốt
Số lượng
16
5 đánh dấu việc NEXCO chính thức tham
22
32
tác chiến lược trong lĩnh vực đầu tư, phát
triển các dự án hạ tầng giao thông tại
Việt Nam.
Điểm nhấn trong bản hợp tác này
chính là việc NEXCO và JEXWAY cam kết
sẽ mua lại 20% cổ phần của FECON tại
Dự án BOT Quốc lộ 1 đoạn tránh TP. Phủ
Lý và tăng cường mặt đường Quốc lộ 1,
đoạn km215 +775 - Km235 +885 tỉnh Hà
Nam (Dự án BOT tuyến tránh TP. Phủ Lý).
Sau khi mua lại một phần cổ phần
của FECON, NEXCO và JEXWAY sẽ cùng
tham gia việc quản lý và vận hành Dự án,
tiến tới áp dụng các kinh nghiệm và công
nghệ quản lý tiên tiến của Nhật Bản vào
dự án này.
Ông Miyaike, Tổng giám đốc, kiêm
Chủ tịch NEXCO khẳng định: “Lễ ký thỏa
thuận hợp tác chiến lược và hợp đồng
mua bán cổ phần là một sự kiện mang
ý nghĩa to lớn, đánh dấu sự bắt đầu của
quan hệ đối tác với các công ty tuyệt vời
như FECON và FCI, cũng là bước đầu tiên
gia một dự án ở Việt Nam”.
Trước đó, FECON đã có đơn đề
nghị Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) cho
phép chuyển nhượng quyền, nghĩa vụ
theo hợp đồng BOT Dự án BOT tuyến
tránh TP. Phủ Lý tương ứng 40% vốn
điều lệ tại doanh nghiệp dự án là Công
ty cổ phần Hạ tầng FECON (FCI) cho hai
nhà đầu tư đến từ Nhật Bản.
Cụ thể, JEXWAY (có văn phòng tại
Kasmumigaseki Chiyoda-ku, Tokyo) xin
nhận chuyển nhượng 3,92 triệu cổ phần,
tương ứng 14% cổ phần tại FCI. Theo tự
giới thiệu của JEXWAY, doanh nghiệp
này được thành lập bởi 5 công ty đường
cao tốc của Nhật Bản, chuyên đầu tư dự
án tại hải ngoại.
Đến Việt Nam tìm kiếm cơ hội đầu
tư từ 5 năm nay, NEXCO xin mua 1,68
triệu cổ phần, tương ứng 6% cổ phần tại
FCI. Phần vốn góp còn lại sẽ được FECON
nhượng cho một công ty con.
Cần phải nói thêm rằng, Dự án BOT

tuyến tránh Phủ Lý được khởi công năm
2014, hoàn thành năm 2016, chính thức
được đưa vào khai thác và thu phí kể từ
0h ngày 24/11/2016.
Công trình có tổng chiều dài 43,4
km, tổng mức đầu tư được phê duyệt
ban đầu là 2.046 tỷ đồng, do liên danh
Công ty cổ phần FECON, Công ty Cổ
phần Xây dựng COTECCONS và Tổng
công ty Xây dựng công trình giao thông
1 (CIENCO1) làm nhà đầu tư. Để hoàn
vốn, nhà đầu tư được phép sử dụng Trạm
thu giá dịch vụ đường bộ Nam Cầu Giẽ,
Quốc lộ 1 qua Hà Nam trong thời gian 15
năm 9 tháng.
Khác với thương vụ thoái vốn tại
Dự án BOT tuyến tránh Phủ Lý xuất hiện
yếu tố nước ngoài, việc chuyển nhượng
phần vốn tại Dự án Đầu tư xây dựng cầu
Cổ Chiên theo hình thức hợp đồng BOT
là câu chuyện thuần túy của các nhà đầu
tư nội địa.
Tại dự án cầu vượt sông có tổng
mức đầu tư lên tới 2.308 tỷ đồng nối 2
tỉnh Bến Tre và Trà Vinh, được vào khai
thác cách đây 2 năm này, Công ty Tuấn
Lộc sẽ thoái toàn bộ phần vốn góp tương
đương 74% vốn điều lệ tại doanh nghiệp
dự án là Công ty TNHH Đầu tư Cổ Chiên
có vốn chủ sở hữu là 190 tỷ đồng. Hai đối
tác nội nhận phần vốn thoái của Tuấn
Lộc là CIENCO1 (nhận 23%) và Công
TNHH Đầu tư phát triển cầu đường CII
(nhận 51%) sẽ là những nhà đầu tư tiếp
tục gánh trách nhiệm, cũng như quyền
thu giá dịch vụ cầu Cổ Chiên trong hơn
8 năm tới.
Ngoài 2 dự án BOT đã đưa vào khai
thác nói trên, một thương vụ M&A rất
lớn khác đang chờ Bộ GTVT phê duyệt là
thương vụ tại Dự án BOT Đường cao tốc
Pháp Vân - Cầu Giẽ. Theo đó, Công ty cổ
phần Đầu tư phát triển xây dựng Minh
Phát muốn nhượng 37,866 triệu cổ phần,
chiếm 46% vốn điều lệ tại doanh nghiệp
dự án là Công ty cổ phần BOT Pháp Vân
- Cầu Giẽ cho một cổ đông sáng lập khác
là Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng
Phương Thành.
Ngoài số cổ phần tiếp nhận từ Minh
Phát, vị thế độc tôn của Phương Thành
tại Dự án BOT đường cao tốc Pháp Vân -
Cầu Giẽ sẽ được xác lập sau khi nhà đầu
tư này mua lại 17% cổ phần từ Tổng công
ty Xây dựng công trình giao thông 1.
Hợp pháp
Không chỉ nhắm đến quyền thu giá
dịch vụ tại các dự án cầu đường đã hoàn
thành, các thương vụ M&A còn xuất hiện
ngay tại các dự án đang trong quá trình
đầu tư xây dựng. Tại những dự án dang
dở này, ngoài dòng tiền đến từ việc thu
giá cầu đường, nhà đầu tư còn hướng tới
các khối lượng xây lắp theo hình thức tự
thi công, tự thực hiện.
Tại Dự án BOT đường cao tốc Bắc
Giang - Lạng Sơn, Công ty cổ phần Tập
xu hướng thị trường 93
đoàn Hải Thạch, Công ty cổ phần đầu tư
xây dựng Hải Thạch đã là nhà đầu tư mới
tiếp tục góp vốn vào công trình có tổng
mức đầu tư khoảng 10.000 tỷ đồng, sau
khi được Bộ GTVT phê chuẩn vào đầu
tháng 6/2017.
Được biết, tại dự án này, các nhà
đầu tư mới không trực tiếp góp vốn vào
doanh nghiệp dự án, mà chấp nhận trở
thành cổ đông chiến lược tại Công ty cổ
phần Đầu tư CNC có vốn điều lệ 143,5 tỷ
đồng được tách ra từ Công ty cổ phần
Đầu tư UDIC - nhà đầu tư chính tại Dự án.
Công ty CNC sẽ kế thừa quyền và nghĩa
vụ của UDIC tại Công ty cổ phần BOT Bắc
Giang - Lạng Sơn.
Lý do khiến liên danh này phải đi
đường vòng là bởi nhà đầu tư Dự án
BOT đường cao tốc Bắc Giang - TP. Lạng
Sơn đang vi phạm hợp đồng dự án, chưa
hoàn thành các nghĩa vụ theo hợp đồng,
trong đó có góp vốn chủ sở hữu, nên
không thể thực hiện việc chuyển nhượng
quyền và nghĩa vụ thực hiện hợp đồng
dự án.
Hiện chưa rõ tỷ lệ tham gia của
nhóm cổ đông mới tại CNC - đơn vị đang
nắm 60% vốn điều lệ tại Công ty cổ phần
BOT Bắc Giang - Lạng Sơn, nhưng nhiều
khả năng, họ sẽ giữ tiếng nói quyết định
tại doanh nghiệp dự án. Sự xuất hiện của
nhóm nhà đầu tư mới đã giúp Công ty
cổ phần BOT Bắc Giang - Lạng Sơn hội
đủ các điều kiện cần và đủ theo yêu cầu
94 xu hướng thị trường
NEXCO và JEXWAY cam kết mua lại 20% cổ phần của FECON tại Dự án BOT tuyến tránh TP. Phủ Lý
của Bộ GTVT để có thể nối lại việc triển
khai Dự án.
Theo kế hoạch, Dự án phải hoàn
thành vào năm 2018. Tuy nhiên, do
nguồn vốn tín dụng chưa khơi thông,
vốn chủ sở hữu đóng chưa đủ, nên đến
cuối tháng 12/2016, nhà đầu tư mới giải
ngân được 560 tỷ đồng/12.188,3 tỷ đồng
(đạt 4,1%) bằng nguồn vốn chủ sở hữu,
khiến Dự án bị chậm tiến độ gần 2 năm.
Những diễn biến tương tự cũng xuất
hiện tại Dự án BOT Quốc lộ 53, Quốc lộ
30, khi các nhà đầu tư ban đầu đột nhiên
“mất sức”, không đủ khả năng góp vốn
chủ sở hữu hoặc huy động vốn tín dụng
theo cam kết.
Do việc chuyển nhượng đang chờ
Bộ GTVT phê duyệt, nên giá giao dịch
vẫn chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, việc
có khá nhiều ứng viên sẵn sàng ghé vai
gánh vác cũng ít nhiều cho thấy tính khả
thi tài chính của bên nhận vốn trong các
thương vụ M&A.
Ông Nguyễn Hồng Trường, Thứ
trưởng Bộ GTVT cho rằng, hầu hết các dự
án có sự chuyển nhượng cổ phần đều là
những công trình BOT có khả năng sinh
lời tốt, trong đó điển hình là Dự án Pháp
Vân - Cầu Giẽ và Bắc Giang - Lạng Sơn.
Phần lớn các nhà đầu tư cũ xin thoái vốn
ở lĩnh vực tay trái và muốn tái cơ cấu đầu
tư, sớm hiện thực hóa lợi nhuận để đầu
tư vào lĩnh vực cốt lõi.
Đối với các nhà đầu tư mới, ngoài
lợi nhuận thì quyền kiểm soát tại các
doanh nghiệp dự án cũng là động lực để
họ thúc đẩy các cuộc M&A. Bên cạnh đó,
đối với trường hợp của 2 nhà đầu tư Nhật
Bản, đó còn là nhằm thiết lập quan hệ
đối tác để cùng tìm kiếm, triển khai các
cơ hội đầu tư. Theo thỏa thuận, NEXCO
và JEXWAY cũng sẽ hợp tác với FECON
chuyển giao công nghệ, kỹ thuật và năng
lực quản lý của Nhật Bản trong lĩnh vực
hạ tầng giao thông tại Việt Nam, cũng
như kết nối FECON với các nhà đầu tư và
đối tác Nhật Bản khác.
Ông Phạm Việt Khoa, Chủ tịch Công
ty cổ phần FECON chia sẻ, việc NEXCO và
JEXWAY tham gia Dự án BOT tuyến tránh
Phủ Lý sẽ góp phần quan trọng cho
thành công của Dự án và mang đến Việt
Nam phương pháp vận hành, khai thác
khoa học của Nhật Bản.
“Bên cạnh đó, sự hợp tác này sẽ là
bước khởi đầu thuận lợi để các bên trở
thành đối tác chiến lược, cùng nghiên
cứu và phát triển các dự án tiếp theo.
Điều này không chỉ đem lại lợi ích lâu dài,
bền vững cho các bên, mà còn đóng góp
thiết thực cho việc phát triển hệ thống
kết cấu hạ tầng giao thông tại Việt Nam
- một trong 3 chương trình đột phá của
Chính phủ Việt Nam trong Chiến lược
Phát triển kinh tế giai đoạn 2016 - 2020
và tầm nhìn 2030”, ông Khoa nói.
Theo Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế
hoạch và Đầu tư), việc chuyển nhượng
phần vốn tại các dự án BOT là hợp
pháp, được quy định tại khoản 1, Điều
34, Nghị định số 15/2015/NĐ - CP nhằm
đảm bảo quyền định đoạt tài sản của
nhà đầu tư.
“Tuy nhiên, đối với các dự án dang dở,
cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền
chỉ cho phép nhượng quyền nếu như bên
nhận chuyển nhượng chứng minh được
năng lực tài chính, kinh nghiệm để theo
nốt phần hợp đồng còn lại”, ông Nguyễn
Đăng Trương, Cục trưởng Cục Quản lý
đấu thầu khuyến nghị.
Với trường hợp tại Dự án Quốc lộ 1
qua Hà Nam, do hai đơn vị nhận chuyển
nhượng là JEXWAY và NEXCO là doanh
nghiệp nước ngoài, nên để mua cổ
phần của FECON cần phải đáp ứng các
quy định của Luật Đầu tư, Quyết định số
88/2009/QĐ - TTg của Thủ tướng Chính
phủ về việc ban hành quy chế góp vốn,
mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài
trong các doanh nghiệp Việt Nam.
Như vậy, ngoài ý kiến của Bộ GTVT
với tư cách là bộ chủ quản, nhiều khả
năng, thương vụ này cần phải có được sự
đồng thuận của Bộ Kế hoạch và Đầu tư,
Bộ Tài chính trước khi nhận được cái gật
đầu cuối cùng của Bộ GTVT.
Bên cạnh đó, thương vụ M&A mà
FECON đề xuất sẽ phải chịu sự chi phối
của một loạt văn bản quy phạm pháp
luật khác. “Những phát sinh về thủ tục
này có thể khiến thương vụ M&A này
có thời gian thẩm định kéo dài hơn dự
kiến”, một lãnh đạo Vụ Đối tác công tư
(Bộ GTVT) cho biết.

Nhiều cơ hội M&A từ ngành điện
Việc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang tích cực thoái vốn và tái cơ cấu các doanh nghiệp thành viên mở
ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư tham gia vào ngành điện.
Thanh Hương
Bán là lời
Theo thông báo của EVN, Tập đoàn
sẽ thoái 37,5 triệu cổ phần tại Công ty
Tài chính cổ phần Điện lực (EVN Finance)
thông qua hình thức bán đấu giá công
khai tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà
Nội vào ngày 18/8/2017 với mức giá khởi
điểm 14.133 đồng/cổ phần. Nếu EVN
thoái được hết toàn bộ vốn tại EVN Fi-
nance theo như kế hoạch, thì số tiền thu
về tối thiểu là gần 530 tỷ đồng.
EVN Finance cùng với Công ty cổ
phần Cơ điện Thủ Đức, Tổng công ty
Thiết bị điện Đông Anh - Công ty cổ phần,
Công ty cổ phần Phong điện Thuận Bình,
Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 3,
Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng điện 4
là những doanh nghiệp mà EVN sẽ thoái
hết vốn theo Quyết định 852/QĐ-TTF
phê duyệt Đề án tổng thể sắp xếp, tái cơ
cấu doanh nghiệp thuộc EVN giai đoạn
2017 - 2020 ngày 14/6/2017.
Trong năm 2016, EVN cũng chỉ đạo
các tổng công ty thuộc thực hiện thoái
vốn để giảm sở hữu chéo, thoái vốn tại
các công ty cổ phần không cần nắm giữ
với giá trị mệnh giá là 236,6 tỷ đồng. Kết
quả, đã thu về 418,4 tỷ đồng và không
có doanh nghiệp nào thoái vốn thấp hơn
giá trị đầu tư ban đầu.
Ông Đinh Quang Tri, Phó tổng giám
đốc EVN cho hay, Tập đoàn hiện đang
nắm giữ 100% vốn tại 3 tổng công ty
phát điện (Genco) và các nhà máy điện
lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về
phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng,
an ninh. Đồng thời, nắm giữ 100% vốn
tại Tổng công ty Truyền tải điện Quốc
gia, 5 tổng công ty điện lực, khâu vận
hành hệ thống điện và thị trường điện.
Bởi vậy, việc sắp xếp, tái cơ cấu các
doanh nghiệp thành viên trong EVN sẽ
theo hướng tăng cường tính công khai,
minh bạch về chi phí của các khâu phát
điện, truyền tải, phân phối và bán lẻ điện,
thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các
đơn vị tham gia thị trường điện.
Hiện EVN hiện đang triển khai thực
hiện cổ phần hóa Genco 1, 2, 3 theo kế
hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê
duyệt theo 2 giai đoạn. Theo đó, giai đoạn
2016 - 2018, các Genco do EVN nắm giữ ít
nhất 51% cổ phần. Giai đoạn 2019 - 2020,
tiếp tục xem xét thoái vốn nhà nước tại
các Genco xuống dưới mức chi phối và
tách khỏi EVN khi có đánh giá kết quả hoạt
động sau 2 năm thực hiện cổ phần hóa.
Vẫn còn thách thức
Dù đạt nhiều kết quả tích cực từ
việc thoái vốn thời gian qua, nhưng việc
thoái vốn nhà nước của EVN tại 3 Genco
- là những doanh nghiệp có vốn lớn,
liên quan mật thiết với việc vận hành hệ
thống điện và hoạt động của thị trường
điện cạnh tranh hoàn hảo, gặp phải
những thách thức nhất định.
Trước đó từ năm 2013, Chính phủ
đã đặt mục tiêu thí điểm cổ phần hóa 1
Genco để có thể tìm được hướng đi đúng
cho các tổng công ty này, đảm bảo các
đơn vị nguồn điện này có thể vận hành
được vững vàng ngay sau khi tách khỏi
EVN theo đúng lộ trình.
Vào tháng 8/2014, Bộ Công thương
đã phê duyệt chủ trương cổ phần hóa
Genco 3. Thời điểm chốt giá trị doanh
nghiệp là ngày 1/1/2015. Mục tiêu đặt ra
ban đầu là tiến hành cổ phần hóa và đấu
giá bán cổ phần lần đầu ra công chúng
(IPO) của Genco 3 vào tháng 3/2016, sau
đó thực hiện Đại hội cổ đông lần đầu vào
tháng 5/2016.
Ông Tri cho hay, hiện nay, tình hình
tài chính của các Genco còn yếu và gặp
nhiều khó khăn trong việc đầu tư các dự
xu hướng thị trường 95
án nguồn điện. Để có thể thực hiện cổ
phần hóa thành công các Genco và các
đơn vị này sau khi cổ phần hóa chịu trách
nhiệm thực hiện các dự án đầu tư nguồn
điện mới được giao theo Quy hoạch phát
triển Điện lực Quốc gia, EVN đề xuất Thủ
tướng Chính phủ cơ chế thực hiện tái cơ
cấu, lành mạnh hóa tình hình tài chính
trước khi thực hiện.
Cụ thể, cho phép EVN chỉ đạo các
Genco bán bớt hoặc bán hết phần vốn
đang đầu tư tại các công ty cổ phần phát
điện, đảm bảo tiêu chí nợ trên vốn chủ sở
hữu không vượt quá 3 lần theo quy định
của pháp luật. Giá trị thu về từ bán bớt
phần vốn cho phép EVN và các Genco
tăng vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ, làm
vốn đối ứng cho đầu tư, phát triển dự án
mới đã được Thủ tướng Chính phủ giao.
Được biết hiện tại, phương án cổ
phần hóa Genco 3 đang chờ quyết định
cuối cùng của các cấp liên quan. Đối với
2 Genco còn lại, các công việc phục vụ
cho cổ phần hóa cũng đang được triển
khai khẩn trương.
Vào tháng 5/2016, Bộ Công thương
đã trình tới Chính phủ phương án cổ
phần hóa của Genco 3 và hiện vẫn đang
chờ Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm
toán kết quả định giá doanh nghiệp của
Genco 3.
Theo đề xuất của EVN, thời gian thực
hiện bán cổ phần lần đầu của Genco 3 sẽ
không quá 3 tháng, kể từ thời điểm Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt phương án
cổ phần hóa của Genco 3.
Tuy nhiên, với việc Nhà nước vẫn
giữ không dưới 51% vốn tại Genco 3 khi
thực hiện bán cổ phần lần đầu, và tổng
giá trị doanh nghiệp của Genco 3 được
xác định là 91.433 tỷ đồng, trong đó vốn
nhà nước là 24.600 tỷ đồng thì việc bán
cổ phần của Genco 3 cũng đang chờ các
nhà đầu tư đủ sức mạnh.
96 xu hướng thị trường
Đón đợi các mã hàng hấp dẫn
từ ông lớn Vinalines
Không chỉ là lượng cổ phiếu dự kiến bán cho cổ đông chiến lược và
phát hành ra công chúng khi cổ phần hóa Công ty mẹ, Tổng công ty
Hàng hải Việt Nam (Vinalines) còn hấp dẫn các nhà đầu tư từ kế hoạch
thoái vốn các công ty thành viên.
Hoạt động kinh doanh khởi sắc của khối cảng biển và dịch vụ đã gánh đỡ các khoản thua lỗ của mảng
vận tải biển, giúp ông lớn Vinalines cân bằng thu, chi
Anh Minh
Định lại giá trị cho Vinalines
Quá trình cổ phần hóa ông lớn vận
tải biển Vinalines đã có thêm bước tiến
dài với việc một lần nữa định xong giá
trị doanh nghiệp công ty mẹ. Theo đó,
Vinalines đã chính thức trình Bộ Giao
thông - Vận tải (GTVT) phê duyệt giá trị
doanh nghiệp của Công ty mẹ tại thời
điểm ngày 31/12/2016 để cổ phần hóa là
16.741,4 tỷ đồng, trong đó giá trị thực tế
phần vốn tại doanh nghiệp là 10.144,38
tỷ đồng.
Hai điểm nhấn trong kết quả định
giá được thực hiện bởi liên danh Công ty
TNHH Kiểm toán và Thẩm định giá Việt
Nam - Công ty TNHH Hãng kiểm toán và
định giá ATC là việc giá trị lợi thế kinh
doanh của Vinalines được chốt ở mức
407 tỷ đồng và phần lớn tài sản được xác
định lại đều giảm so với số liệu sổ sách
kế toán.
Cụ thể, tổng giá trị tài sản của doanh
nghiệp sau khi xác định lại giảm 929,9 tỷ
đồng, tổng giá trị thực tế phần vốn nhà
nước tại doanh nghiệp cũng giảm 923,1
tỷ đồng. Tài sản mà Vinalines kiến nghị
Bộ GTVT không tính vào giá trị doanh
nghiệp là 1.237,7 tỷ đồng, trong đó công
nợ không có khả năng thu hồi là 727,1
tỷ đồng.
Một thông tin đáng chú ý nữa là giá
trị quyền sử dụng đất của Vinalines chỉ
được tính vỏn vẹn 733 triệu đồng. Tuy
nhiên, với việc trình được Bộ GTVT giá trị
doanh nghiệp vào đầu tháng 7, tiến độ
cổ phần hóa Công ty mẹ - Vinalines đang
đi nhanh hơn so với kế hoạch được chính
ông lớn ngành vận tải biển đề ra.
Trước đó, trong đề xuất lộ trình cổ
phần hóa Công ty mẹ được Hội đồng
Quản trị Vinalines trình Bộ GTVT vào
đầu tháng 2/2017, hồ sơ xác định giá trị
doanh nghiệp sẽ được Vinalines trình lên
bộ chủ quản vào ngày 21/7/2017, để có
thể nhận được quyết định phê duyệt sau
đó một tháng.
Đây là mốc thời gian rất quan trọng,
bởi theo quy định, việc bán đấu giá cổ
phần lần đầu ra công chúng (IPO) của
Công ty mẹ Vinalines sẽ phải diễn ra
trong vòng 18 tháng, kể từ khi giá trị
doanh nghiệp được công bố, với thời
gian dự kiến là ngày 29/12/2017. Cần
phải nói thêm rằng, đây đã là lần thứ
hai, Vinalines tiến hành xác định giá trị
doanh nghiệp Công ty mẹ phục vụ việc
cổ phần hóa.
Vào tháng 12/2014, Bộ trưởng Bộ
GTVT, khi đó là ông Đinh La Thăng, đã
ký quyết định phê duyệt giá trị doanh
nghiệp để cổ phần hóa Công ty mẹ Vin-
alines tại thời điểm ngày 31/12/2013, với
giá trị thực tế là 21.287,2 tỷ đồng, trong
đó, giá trị thực tế phần vốn nhà nước tại
doanh nghiệp là 8.963 tỷ đồng.
Hiện chưa rõ lý do tại sao có sự giảm
sút về giá trị doanh nghiệp giữa hai lần
đánh giá, nhưng theo các chuyên gia,
đề xuất mới liên quan đến định giá của
Vinalines được cho là sát với thực tế hoạt
động kinh doanh của hãng.
Tìm đối tác ngoại
Trong khi chờ Bộ GTVT thẩm định,
phê duyệt giá trị doanh nghiệp, Vinalines
đã khởi động việc tìm kiếm đối tác chiến
lược tiềm năng. Cuối tháng 4/2017, Vin-
alines đã tổ chức đợt roadshow đầu tiên
giới thiệu về định hướng phát triển của
Tổng công ty tới các doanh nghiệp tại
Singapore nhằm tìm kiếm hợp tác đầu tư
trong bối cảnh chuẩn bị IPO.
Thông tin đến các doanh nghiệp,
đại diện của Vinalines cho biết, Vin-
alines đang trong quá trình triển khai
công tác cổ phần hóa. Dự kiến tháng
12/2017, Vinalines sẽ tiến hành IPO với
mức vốn điều lệ lên tới 550 triệu USD.
Trong đó, Nhà nước sẽ nắm giữ 65% vốn
điều lệ tại Công ty mẹ Vinalines, các nhà
đầu tư chiến lược có cơ hội nắm giữ tới
17,25% vốn điều lệ và tỷ lệ bán ra ngoài
là 17,25%.
Lãnh đạo Vinalines cho biết, họ
nhận thấy các doanh nghiệp Singapore
là đối tác tiềm năng, có nhiều doanh
nghiệp quan tâm tới lĩnh vực cảng biển,
dịch vụ hàng hải. Định hướng mang tính
chiến lược tổng thể của Vinalines là phát
triển đồng bộ hệ thống cảng biển, đội
tàu biển và cơ sở hạ tầng logistics, nhằm
tạo chuỗi cung ứng dịch vụ trọn gói để
nâng cao lợi thế cạnh tranh.
“Nhà đầu tư chiến lược, ngoài cơ hội
tham gia mua cổ phần khi Vinalines thực
 xu hướng thị trường 97

hiện cổ phần hóa, sẽ đồng thời là chủ Bảng 1: Một số chỉ tiêu hoạt động kinh doanh của Vinalines
đầu tư của các dự án trọng điểm về cảng
Chỉ tiêu ĐVT Năm 2013 Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016
biển mà Vinalines sẽ triển khai trong giai
đoạn 2017 - 2020”, lãnh đạo Vinalines Vận tải biển Triệu tấn 28,2 26,1 22,5 24
khẳng định. Hàng qua cảng Triệu tấn 66,2 72,9 66,5 78
Được biết, chính hoạt động kinh
Tổng doanh thu Tỷ đồng 20.567 18.379 17.701 17.002
doanh khởi sắc của khối cảng biển và
dịch vụ đã gánh đỡ các khoản thua lỗ Lợi nhuận Tỷ đồng -7.961 -3.421 65 205
của mảng vận tải biển, giúp ông lớn
Vinalines cân bằng thu, chi. Bên cạnh đó,
các cảng biển với giá trị tiềm năng sẽ làm
Bảng 2: Kế hoạch thoái vốn của Vinalines tại các doanh nghiệp có vốn góp
tăng sức hấp dẫn các nhà đầu tư khi cổ Vốn điều Tỷ lệ nắm
Tỷ lệ nắm Thời gian thực
phần hóa Công ty mẹ. Tên doanh nghiệp lệ tại giữ của
giữ đề xuất hiện dự kiến
So với thời điểm năm 2014, kết quả 31/12/2016 Vinalines
kinh doanh của toàn Tổng công ty, cũng Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng 3.269,6 92,56% 65% 2017 -2018
như Công ty mẹ hiện tốt hơn rất nhiều
với việc liên tục làm ăn có lãi trong 2 năm Công ty cổ phần Cảng Đà Nẵng 660 75% 65% 2017 – 2018
tài chính gần nhất (xem bảng 1). Năm Công ty cổ phần Cảng Cam Ranh 245,018 80,9% 51% 2018 -2019
2015 đánh dấu bước khởi sắc khi Vin-
alines có lãi 66 tỷ đồng, trong đó, công Công ty cổ phần Cảng Cần Thơ 284,8 99,5% 51% 2018 – 2019
ty mẹ lãi 329 tỷ đồng, chính thức thoát Công ty cổ phần Vinalines Nha Trang 50,593 98,34% 0% 2017 – 2019
cảnh âm vốn chủ sở hữu.
Trong năm 2016, khối cảng biển Công ty cổ phần Vận tải biển
1.400 51% 49% 2017 - 2018
thuộc hệ thống của Vinalines đã mang Việt Nam - Vosco
lại lợi nhuận trước thuế 923 tỷ đồng, Công ty cổ phần Vận tải và thuê tàu biển
589,99 60% 36% 2017 – 2018
khối dịch vụ lãi 1.140 tỷ đồng (hầu hết Việt Nam
các doanh nghiệp dịch vụ đều có lãi, trừ
Công ty cổ phần Vận tải biển Vinaship 200 51% 36% 2017 – 2018
Nhà máy Sửa chữa tàu biển Vinalines).
Hai khoản lợi nhuận này đã góp phần bù Công ty cổ phần Hàng hải Đông Đô 122,44 48,9% 0% 2017 – 2018
đắp khoản thua lỗ khủng từ khối vận tải
Công ty cổ phần Vận tải biển và thương
biển, giúp Vinalines cán mốc lợi nhuận 200,56 49% 0% 2017 – 2018
mại Phương Đông
205 tỷ đồng.
“Kết quả kinh doanh này sẽ làm gia Công ty liên doanh Khai thác Container 16,42 60% 36% 2018 -2019
tăng sức hấp dẫn của cổ phiếu Vinalines
trong con mắt các nhà đầu tư trong Công ty cổ phần Vận tải biển Hải Âu 50 26,46% 0% 2017 – 2018
và ngoài nước”, ông Nguyễn Cảnh Tĩnh,
quyền Tổng giám đốc Vinalines cho biết. Công ty cổ phần Hợp tác lao động nước
61 24,9% 0% 2017 -2018
ngoài
Thoái vốn công ty con Công ty cổ phần Hàng hải Sài Gòn 43,095 10,15% 0% 2019 -2020
Ngoài lô cổ phiếu dự kiến bán cho
cổ đông chiến lược và phát hành ra công Công ty TNHH Sửa chữa tàu biển Vinalines 800 85% 0% Đã thoái xong
chúng khi cổ phần hóa Công ty mẹ, Vin-
alines còn hấp dẫn các nhà đầu tư từ kế Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại
85 12,92% 0% 2017 - 2018
hoạch thoái vốn các công ty thành viên. hàng hải Hải Phòng
Đầu tháng 7/2017, Vinlines đã trình
Bộ GTVT kế hoạch thoái vốn tại 16 doanh cao hơn giá thẩm định do đơn vị có chức tại Công ty cổ phần Vận tải biển Vinaship.
nghiệp có vốn góp giai đoạn 2016 - 2017 năng định giá xác định (81,785 tỷ đồng). Đây là hai đơn vị có quy mô đội tàu lớn
(xem bảng 2). “Việc triển khai kế hoạch Trước đó, tháng 2/2017, Vinalines đã trong Tổng công ty, trong đó Vosco có 19
thoái vốn sẽ được Vinalines thực hiện sau trình Bộ GTVT phương án tỷ lệ nắm giữ tàu, tổng trọng tải 470.656 DWT; Vinaship
khi có ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, Bộ của Tổng công ty tại các doanh nghiệp có 10 tàu, tổng trọng tải 168.351 DWT.
GTVT về tỷ lệ nắm giữ của Vinalines tại các thành viên. Cụ thể, trong lĩnh vực cảng Trong lĩnh vực logistics, Vinalines sẽ
doanh nghiệp có vốn góp”, ông Lê Anh biển, Vinalines sẽ nắm giữ từ 65% vốn giữ nguyên tỷ lệ nắm giữ tại các doanh
Sơn, Chủ tịch HĐVT Vinalines cho biết. điều lệ trở lên tại cảng Hải Phòng, cảng nghiệp dịch vụ hàng hải chủ chốt, đóng
Được biết, trong 6 tháng đầu năm, Sài Gòn và cảng Đà Nẵng; nắm giữ 51% vai trò quan trọng trong chiến lược phát
Vinalines mới chỉ thực hiện thoái vốn vốn điều lệ tại cảng Cam Ranh, Cần Thơ. triển chuỗi dịch vụ logistics trong 10 năm
tại Công ty TNHH Sửa chữa tàu biển Trong lĩnh vực vận tải biển, Vinalines tới, gồm Công ty cổ phần Vinalines Lo-
Vinalines, thu về một phần giá trị vốn đã xác định tiếp tục nắm giữ tỷ lệ 49% vốn gistics (56,72%), Công ty cổ phần Đại lý
đầu tư là 81,787 tỷ đồng, mặc dù lỗ so điều lệ tại Công ty cổ phần Vận tải biển Hàng hải Việt Nam (51,05%), Công ty cổ
với giá trị sổ sách (262,2 tỷ đồng), nhưng Việt Nam (Vosco); nắm 36% vốn điều lệ phần Phát triển hàng hải Việt Nam (51%).
98 xu hướng thị trường
M&A bán lẻ còn nhiều “món ngon”
Thị trường phân phối, bán lẻ Việt Nam đang chứng kiến các tay chơi nước ngoài tăng tốc mở rộng sự hiện
diện thông qua các thương vụ M&A đình đám. Sự tăng tốc này sẽ còn kéo dài một thời gian nữa khi các nhà
bán lẻ trong nước “bừng tỉnh” và tăng tốc trở lại.
Anh Hoa
N ghiên cứu ở các thị trường mới nổi
cho thấy, sự phát triển của ngành
bán lẻ hiện đại trải qua 4 giai đoạn.
Trong giai đoạn đầu tiên, các nhà bán
lẻ trong nước thiết lập và chiếm lĩnh thị
trường. Giai đoạn kế tiếp chứng kiến các
nhà phân phối nước ngoài tăng tốc mở
rộng thị trường trong khi các nhà bán lẻ
trong nước thụ động chờ đợi và quan
sát diễn biến trên thị trường. Ở giai đoạn
3, các nhà bán lẻ trong nước thụ động
bừng tỉnh và tăng tốc mở rộng. Cuối
cùng, các nhà bán lẻ nội địa chiếm lĩnh
lại thị trường.
Như vậy, với những gì đang diễn ra,
thì thị trường bán lẻ Việt Nam trong giai
đoạn 2. Do đó, sẽ có nhiều tên tuổi trong
và ngoài nước tiếp tục tìm đến nhau để
hình thành các siêu thương vụ mới.
Bibo Mart là khoản đầu tư thứ 4 của Quỹ đầu tư ACA Investments
- thuộc Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) vào Việt Nam
Bán lẻ điện máy luôn “mở cửa”
Hai năm qua, thị trường bán lẻ Việt
Nam liên tục được chứng kiến những
“siêu” thương vụ M&A không chỉ về giá
trị, mà còn về những tai tiếng, thậm chí
gây tâm lý bất an cho người tiêu dùng và
các người chơi trên thị trường.
Đó là Tập đoàn Central chi 920 triệu
euro (1,05 tỷ USD) mua lại hệ thống
Big C Việt Nam và 49% cổ phần của
Nguyễn Kim; Tập đoàn TCC chi 655 triệu
euro mua lại METRO Cash & Cary Việt
Nam. Trước đó, Aeon (Nhật Bản) mua lại
Citimart và Fivimart; Vingroup mua lại
100% cổ phần của hệ thống Trung tâm
thương mại - siêu thị Maximark; Tập
đoàn bán lẻ Nojima (Nhật Bản) sở hữu
31% cổ phần Điện máy Trần Anh ...
Giờ đây, “cơn bão” đã đi qua, thị
trường trở lại sự yên bình vốn có và
giới đầu tư cho rằng, lĩnh vực này sẽ rất
ảm đạm. Tuy nhiên, ngoại trừ ông lớn
thuần Việt trên thị trường như Vingroup,
Saigon Co.op đã tuyên bố sẽ không bao
giờ M&A, thì các doanh nghiệp khác đều
không loại trừ phương án M&A với đối
tác chiến lược để thực hiện các mục tiêu
kinh doanh khác nhau.
Đó là trường hợp Công ty cổ phần
Pico. Từng nằm trong top 3 doanh
nghiệp dẫn đầu ngành điện máy Việt
Nam, nhưng vài năm trở lại đây, tình
hình kinh doanh của Pico không mấy
khả quan. Cách đây 2 năm, Pico đã làm
việc nhiều với đối tác ngoại để bàn thảo
các kế hoạch M&A. Khi đó, Tập đoàn
Central Group của tỷ phú Chirathivat,
người giàu nhất Thái Lan đã được Pico
lựa chọn.
Tuy nhiên, Pico chỉ muốn bán 51%
cổ phần cho Central Group - Nguyễn
Kim và mong hai bên hợp tác với thương

hiệu Nguyễn Kim - Pico. Trong khi đó,
Nguyễn Kim lại muốn chi phối toàn bộ
hoạt động. Vậy nên cuối cùng, thương
vụ này không đi đến hồi kết và Central
Group - Nguyễn Kim đã chuyển qua mua
Big C Việt Nam ngay trong lúc nhà bán lẻ
đến từ Pháp này cần tiền để tái cấu trúc
nợ nần ở thị trường bản địa.
Sau thương vụ bất thành trên, ông
Trịnh Đức Tuấn, Phó tổng giám đốc Pico
khẳng định, với kế hoạch phát triển mạnh
mẽ và thách thức của mình trong thời
gian tới, không chỉ với Central Group,
Pico luôn mở cửa sẵn sàng hợp tác với
nhiều đối tác trong nước và quốc tế trên
nhiều phương diện khác nhau. Thời gian
qua, không riêng Central Group mà đã
từng có nhiều đối tác khác đặt vấn đề
hợp tác với Pico, nhưng việc hợp tác sẽ
cần thời gian cho cả hai phía
“Pico có tham vọng phát triển lớn
và chưa muốn dừng lại ở quy mô như
hiện tại. Chúng tôi luôn sẵn sàng chào
đón các nhà đầu tư. Tuy nhiên, cần quá
trình thẩm định lẫn nhau giữa hai bên và
chúng tôi chỉ lựa chọn đối tác có cùng
quan điểm, chiến lược”, ông Tuấn nói.
Hiện nay, khi nhiều nhà bán lẻ Việt
Nam lên kế hoạch M&A, ngay lập tức,
dư luận cho rằng, điều này cho thấy
doanh nghiệp không thể vượt qua khó
khăn. Tuy nhiên, không một nhà đầu tư
có tiềm lực, đặc biệt là các đối tác nước
ngoài nào dại dột khi đi mua một doanh
nghiệp yếu kém, nợ nần chồng chất và
không có tiềm năng, cơ hội phát triển.
Nên nhìn nhận việc mua bán ở góc
độ là một bước tiến rất lớn đối với họ
để có thể phát triển tốt hơn. Do đó, với
Pico, nếu đối tác là doanh nghiệp nước
ngoài, có dày dạn kinh nghiệm trong
lĩnh vực bán lẻ, thì việc hợp tác mua một
phần hay toàn bộ sẽ là bước tiến mới
đáng mừng cho cả Công ty lẫn người
tiêu dùng.
Thực tế, khi doanh nghiệp gặp khó
khăn, thì việc huy động vốn bằng cách
bán một phần hoặc toàn bộ vốn chủ sở
hữu là điều khó tránh khỏi. Trong khi
đó, bên muốn bán dường như có ý định
chuyển đổi kinh doanh, thì đây chính là
cơ hội cho các nhà đầu tư muốn sở hữu
với mức giá thâu tóm hấp dẫn.
Ngoài Pico, thị trường bán lẻ điện
máy còn nhiều tên tuổi đã có chiến lược
M&A nhằm gia tăng lợi thế. Trong đó,
nổi lên là HC, Media Mart, FPT Shop… Từ
năm 2015, phía Công ty TNHH Thương
mại VHC (doanh nghiệp sở hữu chuỗi
Tỷ trọng M&A theo ngành tại Việt Nam 2016-2017
siêu thị điện máy Home Center - HC)
từng cho biết, nếu có đối tác phù hợp và
dự án hợp tác thúc đẩy sự phát triển của
cả đôi bên, HC có thể sẽ tham gia. Media
Mart cũng úp mở thông tin đang trong
giai đoạn đàm phán và tìm kiếm cơ hội
hợp tác với đối tác nước ngoài.
Đối với FPT Shop, Tập đoàn FPT
đang kêu gọi đầu tư từ các nhà đầu tư
có tài chính mạnh, có kinh nghiệm trong
lĩnh vực bán lẻ truyền thống và trực
tuyến để giúp FPT Shop phát triển mạnh
hơn trong giai đoạn tiếp theo, tận dụng
tối đa và khai thác tiềm năng của thị
trường bán lẻ hiện đại.
Chuỗi bán lẻ mẹ và bé, cửa hàng
tiện ích trong tầm ngắm
Có thể nói, sau khi mảng bán lẻ
tổng hợp, đại siêu thị, trung tâm thương
mại đã được M&A gần hết, thì mảng
bán lẻ chuyên biệt lại được các nhà đầu
tư tìm đến. Thương vụ Quỹ đầu tư ACA
Investments - thuộc Tập đoàn Sumitomo
(Nhật Bản) vừa rót vốn nắm 20% vốn
cổ phần tại Công ty cổ phần Bibo Mart
được công bố mới đây là minh chứng.
Bibo Mart là khoản đầu tư thứ 4 của quỹ
này vào Việt Nam, sau khi đã rót vốn vào
Sơn Kim Land, Cungmua, Công nghệ Việt
Thanh (trực thuộc VTV Cab).
Theo ông Hiroyuki Ono, đại diện của
Quỹ đầu tư ACA, mảng bán lẻ ở Việt Nam
đang phát triển. Thông qua khoản đầu
tư này, Quỹ sẽ kết nối các doanh nghiệp
Nhật Bản đang có nhu cầu mở rộng đầu
tư vào các chuỗi bán lẻ tại Việt Nam để
hợp tác với Bibo Mart. Hiện quỹ này cũng
xu hướng thị trường 99
Nguồn: MAF, IMAA
đang tìm các công ty tốt trong lĩnh vực
bán lẻ thời trang và dịch vụ tiêu dùng ở
Việt Nam để rót vốn. Ông Hiroyuki Ono
mong muốn sẽ đầu tư lâu dài vào Bibo
Mart và có thể nâng tỷ lệ sở hữu của
Công ty trong tương lai.
“Nếu sau này đến hạn thoái vốn
thì Quỹ kỳ vọng sẽ tìm được nhà đầu tư
chiến lược thích hợp nhất cho Bibo Mart,
chứ không phải thoái vốn bằng mọi giá,
ai trả giá cao thì bán. Trong đó, các đối
tác Nhật Bản chắc chắn sẽ được ưu tiên”,
ông Hiroyuki Ono nói.
Liên quan đến nhà bán lẻ Nhật Bản,
không thể bỏ qua đại gia chuỗi cửa
hàng tiện ích 7-Eleven. Cách đây 1 năm,
trước khi 7-Eleven vào Việt Nam, họ có
tung tin sẽ mua lại chuỗi cửa hàng tiện
lợi Vinmart+ của Vingoup. Tuy nhiên,
phía Vingroup khẳng định sẽ không bán
vì họ muốn phát triển và giữ gìn thị
trường để Việt Nam có thương hiệu bán
lẻ đúng nghĩa.
Kế hoạch phát triển 100 cửa hàng
trong 3 năm và 1.000 cửa hàng trong
vòng 10 năm cho thấy 7-Eleven thực sự
mạnh. Tuy nhiên, so với gần 1.000 cửa
hàng hiện có và kế hoạch ngay trong
năm nay sẽ có thêm 1.000 cửa hàng nữa
của Vinmart+, thì 7-Eleven còn ở khoảng
cách khá xa. Trước đó, 7-Eleven cũng
nhận định sẽ có xu hướng M&A trong
lĩnh vực cửa hàng tiện lợi, nhưng ở Việt
Nam, xu hướng này có thể diễn ra trong
vòng 1 vài năm tới. Điều này cho thấy,
7-Eleven có thể vẫn đang tìm đối tác để
mua lại nhằm gia tăng nhanh vị thế của
mình ở Việt Nam.
100 xu hướng thị trường
Start-up - nguồn hàng vô tận
cho thị trường M&A
Các start-up Việt trong các lĩnh vực thương mại điện tử, tài chính - ngân hàng, bán lẻ, truyền thông… đang
nằm trong tầm ngắm M&A của các nhà đầu tư trong và ngoài nước
Tú Ân
Từ thương vụ tạo hứng khởi
cho start-up…
Thương vụ M&A liên quan đến Misfit
(sáng lập viên là người gốc Việt), đã gây
chấn động giới start-up công nghệ của
cả thế giới năm 2015. Với giá trị tới 260
triệu USD, thương vụ mang mật mã “Ma-
drid” này đã mang lại nguồn động lực
lớn lao cho các start-up Việt.
Kể từ khi được Fossil Group (chủ
các thương hiệu nhượng quyền Michael
Kors, Diesel và DKNY..., hằng năm bán
ra đến 50 triệu đồng hồ và phụ kiện
thời trang, doanh thu khoảng 3,5 tỷ
USD) mua lại, Misfit được coi là một biểu
tượng thành công, là niềm mơ ước và là
nguồn cảm hứng thúc đẩy tinh thần khởi
nghiệp cho giới trẻ Việt Nam.
Misfit chuyên sản xuất thiết bị đeo
theo dõi sức khỏe, có hàng trăm kỹ sư
công nghệ ở Mỹ và Việt Nam, được dẫn
dắt bởi ông Sonny Vũ, nhà sáng lập,
Giám đốc điều hành Misfit Wearables,
được thành lập từ năm 2011. Trước khi
được mua lại, Misfit đã kêu gọi được 63
triệu USD vốn đầu tư qua 3 vòng của các
nhà đầu tư nổi tiếng như Xiaomi, GGV
Capital, JD.com, Horizons Ventures, cũng
như Founders Fund, Khosla Venturesand
Norwest Venture Partners.
Theo ông Greg McKelvey, Phó chủ
tịch, Giám đốc chiến lược Fossil Group,
đối với Fossil, việc mua lại Misfit giống
như thu nhận một đội quân kỹ sư lớn.
Đây là một yếu tố quan trọng giúp hãng
này dấn thân vào thị trường thiết bị đeo
thông minh, một thị trường có giá trị 13
- 14 tỷ USD/năm và trong 3 - 5 năm tới sẽ
gia tăng lên đến 45 tỷ USD.
Start-up Misfit là câu chuyện về
“xuất khẩu trí tuệ” Việt Nam thành công
và giá trị nhất từng được biết đến. Các
hoạt động R&D cho những sản phẩm giá
trị toàn cầu đã được đội ngũ kỹ sư người
Việt thực hiện và kể cả CEO của start-up
Misfit cũng là người gốc Việt. Điều này đã
tiếp thêm niềm tin, sức mạnh cho làng
start-up Việt Nam.
Sau thương vụ đình đám này, nhiều
thương vụ M&A mà bên bán là các công
ty khởi nghiệp của Việt Nam đã liên tiếp
được thực hiện trong giai đoạn 2015-2017.
Phần lớn những start-up này kinh doanh
những sản phẩm, dịch vụ công nghệ.
…đến “cơn mưa” gọi vốn vào
start-up
Thời gian qua, hàng loạt start-up
thương mại điện tử được các đối tác
trong và ngoài nước mua lại. Cụ thể,
Tập đoàn Zalora đã hoàn thành việc bán
Zalora Thái Lan cho Tập đoàn Central
Group và bán Zalora Việt Nam cho Công
ty Thương mại Nguyễn Kim vào tháng

Đội ngũ nhân sự trẻ, nhiệt huyết của
start-up là một trong những điểm
hấp dẫn các doanh nghiệp lớn
5/2016, giá trị thương vụ không được
công bố. Hay VNG chi 376,5 tỷ đồng mua
lại 38% cổ phần của Trang thương mại
điện tử Tiki.vn.
Năm 2016 cũng là năm các start-up
Việt trong lĩnh vực công nghệ tài chính
(fintech) “hứng cơn mưa vốn” thông qua
hoạt động M&A. Đáng chú ý nhất là start-
up Ví điện tử MoMo của Công ty cổ phần
M_Service tiếp nhận khoản đầu tư trị
giá 28 triệu USD từ Quỹ đầu tư Standard
Chartered Private Equity và Ngân hàng
Đầu tư Toàn cầu Goldman Sachs.
Nguồn đầu tư mới này sẽ được sử
dụng để đẩy mạnh phát triển sự hiện
diện của MoMo trên toàn quốc, phát
triển các dịch vụ và mở rộng hệ sinh
thái (Ecosystem). MoMo là một ứng dụng
thanh toán qua di động, hoạt động dưới
dạng ví điện tử, được cấp phép chính
thức vào ngày 16/10/2015.
Một loạt thương vụ khác cũng đáng
chú ý không kém là việc Công ty UTC đến
từ Hàn Quốc mua lại 62,5% E-pay, với số
tiền 33,8 triệu USD. Hay F88, chuỗi cửa
hàng cầm đồ có trụ sở tại Hà Nội đã huy
động được 10 triệu USD từ Mekong Capi-
tal. Và GotIt, start-up trong lĩnh vực Ed-
tech chuyên về giải pháp giúp học sinh
làm bài tập về nhà nổi tiếng cả thế giới,
nhận được 9,1 triệu USD từ Capricorn.
Các vòng gọi vốn của start-up năm 2016 (tỷ lệ %)
Vòng gọi vốn Series A Series B
Tỷ lệ 70 8 4
Ngoài ra, Credit China FinTech Hold-
ings Limited (một nhà cung cấp dịch vụ
tích hợp fintech có trụ sở tại Hongkong)
chi 12,73 triệu USD để sở hữu 51% cổ
phần của Công ty cổ phần Công nghệ
Bằng Hữu (Amigo Technologies, được
thành lập vào tháng 1/2005, chủ yếu
cung cấp các dịch vụ công nghệ thông
tin và các giải pháp dịch vụ tài chính cá
nhân tại Việt Nam).
Các hoạt động mua lại các start-up
làm web cũng rất đáng chú ý với việc
Easybook.com của Singapore (chuyên
về các dịch vụ du lịch và vận chuyển ở
Singapore và Malaysia) đã mua lại Pa-
soto.com (một website bán vé xe, phòng
khách sạn, vé máy bay, dịch vụ thuê xe
do CEO Lâm Minh Chánh sáng lập vào
tháng 8/2016).
Một tập đoàn bất động sản trực
tuyến hàng đầu cũng đến từ Singapore là
PropertyGuru trở thành nhà đầu tư chiến
lược sau khi mua lại cổ phần trang web
batdongsan.com.vn (trang trực tuyến về
mua bán bất động sản được thành lập từ
năm 2010). Cả 2 thương vụ M&A thú vị
này vẫn chưa được tiết lộ giá trị.
Theo báo cáo của Topica, M&A trong
lĩnh vực fintech tại Việt Nam đã thu hút
được 129 triệu USD trong năm 2016,
nhiều hơn tổng giá trị của tất cả các lĩnh
vực khác. Báo cáo cũng cho thấy, Việt
Nam đã có những bước đột phá trong
các giao dịch start-up trong năm 2016,
với tổng trị giá 205 triệu USD, tăng gần
46% so với 137 triệu USD vào năm 2015
(Biểu đồ).
Mặc dù số vốn mà các doanh nghiệp
khởi nghiệp huy động được trong năm
2016 đạt kỷ lục, nhưng theo Topica
Founder Institute, hiện các nhà đầu tư
trong nước vẫn còn khá rụt rè với start-
up, phần lớn các thương vụ chủ yếu đến
từ nước ngoài.
Theo các chuyên gia, việc mua lại
các doanh nghiệp start-up được cho là
bước đi đầy khôn ngoan của các doanh
nghiệp lớn. Việc mua lại những start-up
đầy tiềm năng, có những ý tưởng kinh
doanh tốt dựa trên nền tảng công nghệ
hiện đại, hay đội ngũ nhân sự trẻ, nhiệt
huyết sẽ mang lại nhiều giá trị cho các
doanh nghiệp, nhất là đối với việc tạo
xu hướng thị trường 101
Đầu tư
Series C Mua lại
thiên thần
4 14
Số lượng, giá trị các thương vụ đầu tư
cho start-up từ năm 2015-2016
Năm 2015 2016
Số thương vụ 67 50
Giá trị 137 205
Nguồn: Topica, đơn vị: triệu USD
sự khác biệt và nâng cao năng lực cạnh
tranh nhằm gia tăng doanh số, lợi nhuận.
Có thể thấy rằng, làn sóng M&A từ
nhà đầu tư trong nước và nước ngoài,
những người mong muốn thâm nhập
thị trường châu Á còn sơ khai, nhưng có
hệ sinh thái doanh nghiệp khởi nghiệp
tăng trưởng mạnh, tạo cơ hội lớn cho các
start-up Việt vốn đang “khát vốn”.
Ông Mai Duy Quang, nhà sáng lập
nhiều doanh nghiệp và điều hành cấp
cao của Topica Founder Institute, đã chỉ
ra rằng, sự tham gia của các công ty đã
thành lập vào không gian khởi nghiệp
là một bước phát triển thú vị trong năm
2016. Sự gia tăng đầu tư bên ngoài của
các công ty lớn trong năm 2016 đang
khẳng định xu hướng đó.
Ông Quang kỳ vọng, mối quan hệ
này sẽ gắn bó hơn. Bên cạnh việc có thể
trở thành đối tác hay khách hàng của các
start-up, các công ty lớn còn có thể trở
thành nhà đầu tư.
Nở rộ M&A start-up trong năm
2017-2018?
Với “phong trào khởi nghiệp”, “làm
start-up” hừng hực khí thế, sự thành
công trong gọi vốn của các start-up
thời gian qua cùng với sự ủng hộ, tạo
điều kiện của Chính phủ, tại Việt Nam,
sẽ xuất hiện ngày càng nhiều start-up
có giá trị lớn.
Các Cinnamon, DesignBold, Swe-
memo, Tripi, Money Lover… giàu tiềm
năng và hàng trăm start-up khác đang
lọt vào tầm ngắm của các nhà đầu tư
trong và ngoài nước, hứa hẹn những
“mùa vàng M&A” và gọi vốn rộn ràng
trong năm 2017-2018.
Báo cáo mới nhất của Cục Đầu tư
nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) nhận
định rằng, ngày càng có nhiều nhà đầu
tư nước ngoài quan tâm các start-up Việt
Nam. “Nếu tiếp tục duy trì làn sóng khởi
102 xu hướng thị trường
nghiệp như hiện tại, Việt Nam sẽ tiếp tục
nhận được sự quan tâm đặc biệt của nhà
đầu tư nước ngoài và hứa hẹn sẽ là tâm
điểm của khởi nghiệp sáng tạo trong khu
vực và trên toàn thế giới”, Cục Đầu tư
nước ngoài nhận định.
Theo Cục Đầu tư nước ngoài, sự
bùng nổ về công nghệ, tư duy quản lý
thông thoáng hơn, thị trường mở cửa
rộng hơn qua hàng loạt thỏa thuận tự do
thương mại từ châu Á đến châu Âu của
Việt Nam là điều kiện không thể tốt hơn
cho các start-up phát triển.
Làn sóng start-up đang diễn ra mạnh
mẽ ở Việt Nam. Ở bất cứ đâu cũng có
thể thấy các chương trình và phong trào
thôi thúc các tầng lớp thế hệ, thanh niên,
sinh viên, doanh nghiệp… tham gia khởi
nghiệp sáng tạo. Thậm chí, khởi nghiệp
sáng tạo được coi là động lực cho phát
triển kinh tế quốc gia. Điều này đã nhanh
chóng được nhiều nhà đầu tư trên thế
giới quan tâm và nhắc đến Việt Nam như
một điểm đến đầy tiềm năng để đầu tư.
Cùng với đó, hàng loạt CEO, tập
đoàn, doanh nghiệp lớn của Việt Nam
cũng không bỏ lỡ cơ hội tham gia cuộc
chơi M&A, mua lại - đầu tư những start-
up để bổ sung cho hệ sinh thái của mình.
Các doanh nghiệp lớn, bằng cách này
hay cách khác, đang tham gia hỗ trợ
start-up vì cả lợi ích chung của đất nước
và của chính họ.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng
giám đốc Tập đoàn Viettel cho biết, trong
định hướng chiến lược phát triển, từ năm
2017, Viettel sẽ đẩy mạnh các thương vụ
M&A đối với start-up đã có hình hài, tiềm
năng. Viettel hiện có thị trường rất lớn,
khi đi ra nước ngoài thường kéo theo
nhiều công ty trong nước và đó là cơ hội
cho các start-up.
Theo quan điểm của ông Hùng, có
thể ở góc độ sáng tạo, những doanh
nghiệp lớn không bằng những doanh
nghiệp nhỏ, các start-up. Nhưng doanh
nghiệp lớn lại có sẵn hệ thống phân
phối, bán hàng, sản xuất sản phẩm chất
lượng cao... Nếu cả hai cùng hợp tác thì
sẽ tạo nên sức mạnh. “Chỉ cần hợp tác với
chúng tôi là các start-up sẽ có ngay con
số 300 triệu khách hàng”, ông Hùng nói.
Hay như Công ty Ô tô Trường Hải
(Thaco), trong một nỗ lực nhằm hỗ trợ
hoạt động khởi nghiệp, đã tham gia
đóng góp cho Quỹ khởi nghiệp của
Trung ương Đoàn với ngân sách 200 tỷ
trong 5 năm, từ năm 2016 – 2021. “Ba
lĩnh vực mà chúng tôi đặc biệt quan tâm
là công nghiệp phụ trợ, nông nghiệp và
du lịch. Nếu các dự án khả thi, chúng tôi
sẽ tham gia và cố gắng xây dựng chúng
như các dự án kinh doanh”, ông Trần Bá
Dương, Chủ tịch Thaco cho biết.
Theo ông Dương, bên cạnh mục
đích ủng hộ phong trào khởi nghiệp của
đất nước, đấy còn là vì chính bản thân
của sự phát triển của Công ty. Bởi lẽ, thực
tiễn cho thấy, ngành công nghiệp hỗ trợ
của Việt Nam còn rất yếu, rất cần sự xuất
hiện của những công ty mới với đam mê,
sáng tạo và chuyên môn cao.
“Chúng tôi thấy rằng, với quy mô
của Trường Hải như hiện nay, muốn phát
triển tiếp cũng như có được sự bền vững,
thì phải có hệ thống các doanh nghiệp
trong cùng một lĩnh vực tham gia chuỗi
giá trị của Trường Hải. Như vậy, không
ai khác là chính chúng tôi rất cần các
doanh nghiệp khởi nghiệp”, ông Dương
khẳng định.
Còn ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ
tịch HĐQT Công ty cổ phần Chứng khoán
Sài Gòn (SSI) tiết lộ, SSI đang có một quỹ
cho start-up trong lĩnh vực nông nghiệp
với Tập đoàn PAN, để làm “bà đỡ”, sẵn
sàng rót vốn và đồng hành cùng các
start-up, có thể bao tiêu sản phẩm hoặc
hợp nhất nếu đối tác muốn bàn giao.
Khoảng 100 tỷ đồng đã được rót vào quỹ
và đang sẵn sàng chờ đợi các start-up
Việt Nam.
“Chúng tôi tin rằng, cùng với xu
hướng khởi nghiệp và sự ảnh hưởng
ngày càng nhiều của công nghệ và In-
ternet tại Việt Nam, trong năm 2017-
2018 và những năm tới, sẽ xuất hiện
thêm nhiều thương vụ M&A trong lĩnh
vực công nghệ”, ông Đặng Xuân Minh,
Trưởng nhóm Nghiên cứu AVM (Diễn đàn
Thường niên M&A Việt Nam) nhận định.
“Gió đông” thuận lợi đang thổi, các
start-up đang được sự ủng hộ của cả nền
kinh tế, Chính phủ, cộng đồng doanh
nghiệp. Thị trường M&A cũng đã sẵn
sàng “xung trận” với những nguồn tài
chính ngồn ngộn tham gia các cuộc M&A
với các start-up tiềm năng.
Một mùa vàng M&A có đến với
start-up hay không, hiện chỉ còn chờ vào
chính họ…
GotIt! là ứng dụng về giáo dục
của start-up Việt được tài về
nhiều nhất trên mạng
Apple App Store Mỹ
104 xu hướng thị trường
M&A và thị trường vốn
cho start-up Việt
Các thương vụ M&A vào start-up dù chưa lớn, nhưng rất tiềm năng và
có cơ sở để tin rằng, đây sẽ là kênh đầu tư đầy hứa hẹn. Trong đó, thị
trường vốn chính là tiền đề quan trọng tạo nên tốc độ phát triển đột
phá của start-up.
Luật sư Nguyễn Văn Lộc
Chủ tịch LP Group
S ự phát triển của khối doanh nghiệp tư
nhân mới, trong đó có doanh nghiệp
nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp
đổi mới sáng tạo - đột phá (start-up)
đang là điểm mới trong bức tranh kinh tế
Việt Nam hiện nay. Nhà đầu tư có thêm
một danh mục đầu tư - có thể xem là đầu
tư mạo hiểm - đó là đầu tư vào start-up.
Các thương vụ M&A vào start-up dù chưa
lớn, nhưng rất tiềm năng và có cơ sở để
chúng ta tin rằng, đây sẽ là kênh đầu tư
đầy hứa hẹn. Và thị trường vốn chính là
tiền đề quan trọng tạo nên tốc độ phát
triển đột phá của start-up.
Ngân hàng đang quan tâm đến
start-up trong lĩnh vực fintech (công
nghệ tài chính) hay ePayment (thanh
toán điện tử) để đa dạng các công cụ
dịch vụ tài chính. Nhà bán lẻ, phân phối
sẽ hợp tác với các start-up về eCom-
merce (thương mại điện tử), dịch vụ
chuyển phát, ứng dụng công nghệ trong
logistics… để đẩy mạnh thị phần và tăng
tính cạnh tranh. Ở góc độ đầu tư, nhà
đầu tư chọn lựa các start-up ở nhiều lĩnh
vực để đa dạng hóa danh mục đầu tư với
những tham vọng khác nhau.
Thị trường vốn cho start-up việt
Từ năm 2016 đến nay, Việt Nam
chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A
vào start-up. Tiêu biểu phải kể đến
Standard Chartered Private Equity và
Ngân hàng Goldman Sachs đầu tư 28
triệu USD vào Ví Momo, GotIt huy động
9 triệu USD từ Capricorn, HelloMam huy
động 4 triệu USD từ Công ty Quản lý Quỹ
SSI. Mảng bất động sản thường là cánh
cửa hẹp cho start-up, vậy mà Toong Co-
working space trong 22 tháng đã nhận
đầu tư từ hai nhà đầu tư lớn - OpenAsia
và Indochina Capital. Dù thị trường vốn
cho start-up Việt hiện chưa lớn, nhưng
triển vọng đang đến với những con số
đang lớn dần.
Vậy nguồn vốn nào đang có và đang
đến với start-up? Đó là câu hỏi mà các
bên cần quan tâm hiện nay.
(i) Quỹ Đầu tư PE (Private Equity
Fund): Dòng vốn luân chuyển từ quỹ
đầu tư nước ngoài, thông qua công ty
quản lý quỹ hoặc các công cụ đầu tư đặc
biệt (Special Purpose Vehicle - SPV) của
chính các quỹ này - sau đó trực tiếp đầu
tư vào start-up như một nhà đầu tư nước
ngoài. Các SPV này thường được đặt tại
những quốc gia “thiên đường thuế” và
khung pháp lý mở cho hoạt động đầu tư
như British Virgin Islands - BVI, Cayman
Islands, Monaco, Panama…
(ii) Quỹ đầu tư mạo hiểm (Venture
Capital Fund): Vì chưa có cơ chế pháp lý
rõ ràng, nên các quỹ đầu tư mạo hiểm
hiện nay sử dụng pháp nhân trung gian
để đại diện (ủy quyền) đầu tư hoặc đầu
tư theo thủ tục đầu tư trực tiếp của Việt
Nam. Quỹ đầu tư mạo hiểm được xem là
nguồn vốn an toàn, hợp pháp và cũng là
tâm điểm của thị trường vốn cho start-up
ở nhiều quốc gia. Cơ chế pháp lý về đầu
tư mạo hiểm tại Việt Nam nếu mở, chắc
chắn sẽ thúc đẩy tốc độ và lượng vốn
đầu tư vào start-up, đặc biệt khi tiềm lực
của nhà đầu tư mạo hiểm nước ngoài
thường vượt trội hơn so với nhà đầu tư
trong nước.
(iii Nhà đầu tư thiên thần
(Angel Investor): Nguồn vốn từ các Angel
Investor là “bệ đỡ” quan trọng trong giai
đoạn khởi động của start-up. Đặc biệt
là giai đoạn thử nghiệm hoặc vòng gọi
vốn hạt giống (Seed Round). Nguồn vốn
đầu tư từ Angel Investor có thể dưới các
hình thức hợp tác kinh doanh, tài trợ vốn
không hoàn lại, cho vay, cho vay chuyển
đổi… Nhanh, gọn, đơn giản, chấp nhận
rủi ro cao, nhưng gặp giới hạn về tiềm
năng đầu tư là những đặc trưng cơ bản
nhất của giao dịch từ chủ thể này.
(iv) Vốn từ các tập đoàn kinh tế,
doanh nghiệp lớn: Facebook từng mua
lại Instagram và Watsapp, Google mua
lại Youtube, Microsoft mua lại Nokia và
Linkedln cũng là những ví dụ điển hình
trên thế giới. Start-up Việt rồi cũng như
vậy. Tập đoàn Fossil cũng từng mua lại
Misfit của người Việt. Các tập đoàn lớn
đầu tư mua lại dự án start-up tiềm năng,
chiếm tỷ lệ sở hữu cao để nắm quyền chi
phối. Từ đó, với kinh nghiệm về quản trị
và nguồn vốn, start-up được mua sẽ là
một phần của hệ sinh thái sản phẩm -
dịch vụ của “ông lớn” và tiếp tục phát
triển trong hệ sinh thái đó. Cũng không
loại trừ một số thương vụ M&A vào start-
up như vậy là chiến lược nhằm kiểm soát
thị phần (ví dụ “mua để diệt” nhằm hạn
chế cạnh tranh trong tương lai). Điều
thú vị là nguồn tiền của các “ông lớn”
đang dịch chuyển từ dạng Angel Inves-
tor sang mô hình công ty đầu tư (hold-
ing company).
(v) Các nguồn vốn, mô hình đầu
tư khác: Các Angel Investor đầu tư theo
nhóm nhưng không hình thành quỹ đầu
tư, họ thành lập những nhóm đầu tư cá
nhân (gọi là deal club) để có thể đầu tư
dưới “vỏ bọc” là công ty tư vấn đầu tư
hoặc “công ty cổ phần vốn”. Start-up có
thể tiếp cận nhà đầu tư qua các mô hình
đầu tư kết hợp, như nhà đầu tư dạng
quản trị (company builder), dạng nhà
kiến tạo mạo hiểm (venture builder) hay
dạng công ty đầu tư (holding company).
Còn các mô hình vốn khác như gọi vốn
đầu tư từ cộng đồng (crowfunding), hợp
tác liên doanh - liên kết nguồn lực hay
nguồn vốn từ nhà nước… là có, nhưng
chưa đáng kể.
Dần phá bỏ các rào cản
Khung pháp lý cho việc đầu tư vào
start-up chưa được quy định cụ thể và
quy định chuyên ngành liên quan khi
áp dụng cũng sẽ bộc lộ nhiều điểm lạc
hậu. Đơn cử, đó là hạn chế về cơ chế
hình thành và phát triển các mô hình
đầu tư vốn mạo hiểm, đó là nền tảng gọi
vốn cộng đồng cho dự án (crowdfunding

Luật sư Nguyễn Văn Lộc tư vấn cho các start-up trong việc tìm vốn từ các nhà đầu tư
platform) hay sự rối rắm trong các chấp
thuận về điều kiện kinh doanh cho các
mô hình kinh doanh mới.
Với Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ
và vừa 2017 vừa được Quốc hội thông
qua, ở đó lần đầu tiên có khái niệm
“start-up”. Luật này cũng quy định về
việc hình thành các quỹ đầu tư khởi
nghiệp và “hé mở” việc thành lập quỹ
đầu tư mạo hiểm cho start-up. Đó là tín
hiệu đáng mừng! Nhưng để làm được
điều này, các cơ quan liên quan cần có
hướng dẫn để quy định đi vào thực tế,
chủ yếu là các “mắt xích” về thuế, thủ tục
hành chính… đủ để nhà đầu tư, đặc biệt
là nhà đầu tư nước ngoài an tâm.
Mở rộng vấn đề ra, đứng về phía nhà
đầu tư và bản thân start-up, họ không
thể chờ sự thay đổi của cơ chế. Hiện nay,
nhiều quốc gia, mới nhất là Australia và
Pháp, đã bắt đầu mở rộng việc thu hút
start-up và hình thành thị trường vốn
cho các mô hình kinh doanh mới - đặc
biệt là giải pháp công nghệ và trí tuệ
nhân tạo.
Không ở đâu xa, Singapore đang hút
rất mạnh các start-up bằng chính sách
và những lời kêu gọi đầu tư vào start-up
đầy hấp dẫn. Trong 3 năm đầu tiên kể từ
khi thành lập, 1 doanh nghiệp Singapore
được áp dụng mức thuế 0% cho 100.000
đô Singapore cho khoản thu nhập tính
thuế đầu tiên và 8,5% cho 200.000 đô
Singapore tiếp theo. Singapore tạo
những khu phức hợp cho start-up thuê
với giá rẻ, kiến tạo những chương trình
kết nối đầu tư và đặc biệt là mở cơ chế
cho đầu tư mạo hiểm vào start-up.
Start-up mang tham vọng giải quyết
các vấn đề của xã hội thông qua sản
phẩm, dịch vụ sáng tạo so với sản phẩm,
dịch vụ truyền thống hoặc đó là một mô
hình mới hoàn toàn. Lẽ vậy mà khi vốn
đưa vào start-up dễ dàng, nhanh chóng
thì khả năng giải quyết các vấn đề xã
hội diễn ra nhanh hơn. Các rào cản về
chính sách và thực thi pháp luật cần phải
giải quyết trên nền tảng là nhu cầu của
toàn thị trường, chứ không phải vì lợi
ích nhóm.
Câu chuyện về UberPOOL,
Grabshare bị “tuýt còi” - dù là các start-
up ngoại - cho thấy rủi ro pháp lý liên
quan đến những hoạt động kinh doanh
sáng tạo là hoàn toàn có thể xảy ra. Điều
này gây ra tâm lý e ngại của các nhà
đầu tư, đặc biệt là Angel Investor trước
những mô hình quá mới, chưa từng có
tiền lệ tại Việt Nam.
Một hệ sinh thái - đó là điều kiện đủ
để thị trường vốn cho start-up phát triển
- là điểm bắt đầu cho các thương vụ M&A
vào start-up phát triển nhanh hơn nữa.
Để làm được điều này, cần sự chung tay
của Chính phủ, nhà đầu tư, các chuyên
gia tư vấn, các nhà phát triển cộng đồng
start-up và chính bản thân start-up phải
luôn đi đầu.
Và lối đi mới... cho start-up Việt
Chính phủ và cộng đồng start-up
đều biết không ít start-up Việt hoạt động
tại Việt Nam nhưng đăng ký ở nước
ngoài và tất nhiên - đóng thuế cho nước
đó. Kỷ nguyên công nghệ 4.0 đang hình
thành và phát triển, start-up hoàn toàn
xu hướng thị trường 105
có khả năng lựa chọn… chính phủ phục
vụ chiến lược phát triển của mình. Thật
khó để kiểm soát! Đó là chưa kể, thương
hiệu của sản phẩm - dịch vụ hay công
nghệ của các quốc gia khác, Việt Nam
khó mà bì kịp trong hầu hết các lĩnh vực.
Thị trường vốn đang mở, nhưng có mở
một cách chính thống tại Việt Nam hay
không, đó là câu hỏi cần trả lời.
Khi mà các nhà đầu tư lựa chọn
danh mục đầu tư vào start-up, con
đường từ khi “xuống tiền” đến khi thoái
vốn có thể rất ngắn. Trước khi bơm vốn,
việc nhà đầu tư đề nghị start-up đăng ký
kinh doanh ở một quốc gia khác là điều
bình thường. Start-up được quyền lựa
chọn. Lẽ vậy mà chính phủ của quốc gia
nào nắm bắt và đón đầu các làn sóng
đầu tư này, quốc gia đó chắc chắn sẽ có
lợi thế trên bức tranh kinh tế thế giới.
Các nhà vận động chính sách cho start-
up và thị trường vốn cho start-up có thể
dựa vào lý lẽ này để tác động đến các
nhà làm luật.
Hãy tô vẽ đẹp hơn cho “bức tranh”
về thị trường vốn và hoạt động M&A
vào start-up. Đầu tư vào start-up là kênh
sinh lời tốt, lợi nhuận mang lại không
chỉ là tài chính, mà còn là giá trị xã hội,
giá trị nhân văn khi các start-up luôn
tham vọng giải quyết các vấn đề xã hội.
Thị trường vốn cho các thương vụ đầu
tư này dù chưa được định hình rõ nét,
nhưng đó mới chính là thử thách mà nhà
đầu tư cần giải quyết trong bài toán đầu
tư của mình, từ đó tìm hướng đi mới cho
hoạt động đầu tư hiện tại và tương lai
tại Việt Nam.
106 xu hướng thị trường
Khoảng lặng trước cơn sóng lớn
Hai năm gần đây, hầu như không có thương vụ M&A lớn nào được công bố trên thị trường ngân hàng.
Nhưng nếu chỉ căn cứ vào số lượng thương vụ để đánh giá sự sôi động hay không thì e rằng không phản
ánh chính xác những chuyển biến tích cực trong lòng thị trường này thời gian qua.
Nguyễn Thùy Dương
Phó tổng giám đốc EY Việt Nam
Nhà đầu tư ngoại âm thầm tìm
mua công ty tài chính
Thị trường tài chính tiêu dùng Việt
Nam vài năm trở lại đây chứng kiến bước
phát triển mạnh mẽ, doanh số cho vay
của một số công ty tài chính hàng đầu
thị trường đạt tốc độ tăng trưởng tới
gần 100% trong năm 2016 và đem lại
khoản lợi nhuận lên tới hàng nghìn tỷ
đồng cho những công ty này. Có nhiều
yếu tố thuận lợi tạo nên sự bùng nổ của
thị trường tài chính tiêu dùng như dân
số đông với cơ cấu dân số trẻ; người dân
đang dần thay đổi thói quen tiêu dùng
từ tiết kiệm sang “mua trước, trả sau”;
thu nhập bình quân đầu người đạt mức
2.200 USD/người.
Trên thị trường, hiện chỉ có chưa
tới 10 công ty tài chính tiêu dùng đang
hoạt động và mới đây có thêm 1 ngân
hàng nước ngoài là Sinshei (Nhật Bản)
tham gia vào thị trường thông qua
thương vụ mua 49% cổ phần của Công
ty tài chính MCredit (thuộc Ngân hàng
MB) để thành lập công ty tài chính liên
doanh. Chính việc nhà đầu tư ngoại ít
xuất hiện trên thị trường tín dụng tiêu
dùng trong nước đã khiến một số người
hoài nghi về độ hấp dẫn thực sự của thị
trường này.
Tuy nhiên, ở góc độ của một công
ty tư vấn tài chính toàn cầu, làm cầu nối
giữa các nhà đầu tư nước ngoài đến với
thị trường trong nước, chúng tôi nhận
thấy, thị trường M&A tài chính tiêu dùng
Việt Nam vẫn có nhiều dấu hiệu tích cực.
Mặc dù số lượng công ty tài chính tiêu
dùng trên thị trường còn ít, nhưng sự chính tiêu dùng trong giai đoạn tới, còn
quan tâm của các tổ chức tài chính nước với khối ngân hàng thương mại thì sao?
ngoài lại rất lớn. Các tổ chức tài chính Theo kế hoạch tái cơ cấu các tổ chức
nước ngoài có nhiều động lực thâm nhập tín dụng yếu kém, 5 tổ chức tín dụng
vào thị trường tài chính tiêu dùng Việt được Ngân hàng Nhà nước đặt trọng tâm
Nam, mà chủ yếu vẫn dựa trên yếu tố xử lý trong năm 2017 gồm 3 ngân hàng
cung - cầu. Trước một thị trường cho vay 0 đồng (OceanBank, CBBank, GPBank),
tiêu dùng nhiều tiềm năng hấp dẫn như DongA Bank và Sacombank. Tính đến
Việt Nam, sự quan tâm của khối ngoại thời điểm này, tiến độ tái cấu trúc 5 ngân
cũng là điều dễ hiểu. hàng này đã có nhiều bước tiến tích cực.
Trong khi đó, các công ty tài chính Cụ thể, OceanBank đã được chốt phương
nội địa, đặc biệt là những công ty vừa án bán cho một đối tác trong khu vực
được thành lập hoặc chuyển đổi giấy châu Á, thương vụ đang đi những bước
phép hoạt động sau các thương vụ M&A cuối cùng. GPBank đang được đàm phán
giữa các ngân hàng và công ty tài chính bán cho một định chế tài chính nước
trước kia, đều chưa có nhiều kinh nghiệm ngoài cùng một công ty quản lý đầu
trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng. Việc tư và phát triển bất động sản. Việc cho
hợp tác với một đối tác nước ngoài dày phép tổ chức tài chính nước ngoài tham
dạn kinh nghiệm trong lĩnh vực này sẽ
hỗ trợ cho các công ty tài chính nội địa
trong triển khai mô hình kinh doanh,
quản trị rủi ro cũng như ứng dụng công
nghệ trong xử lý tác nghiệp.
Nhu cầu hợp tác từ hai phía đã tạo
nên những làn sóng ngầm trên thị trường
M&A, mặc dù cho đến thời điểm này,
vẫn chưa có thêm thương vụ M&A nào
thành công, ngoại trừ thương vụ MCredit
và Shinsei Bank. Bằng chứng là nhiều tổ
chức tài chính của Nhật Bản, Hàn Quốc và
Thái Lan đã tiếp cận các công ty tài chính
tiêu dùng nội địa và đề xuất phương án
hợp tác, trong đó có việc mua lại 100%
vốn hoặc hợp tác liên doanh.
Bên cạnh đó, trên thị trường vẫn còn
một số công ty tài chính đang trong diện
tái cơ cấu và Ngân hàng Nhà nước luôn
chào đón các đối tác ngoại tham gia vào
quá trình tái cơ cấu này. Cũng có khá
nhiều đối tác nước ngoài tìm hiểu các
công ty tài chính thuộc diện “đặc biệt”
này, nhưng cho đến nay các thương vụ
vẫn đang trong quá trình đàm phán do
đối tác nước ngoài rất cẩn trọng trong
việc xử lý các vấn đề còn tồn đọng của
các công ty này.
“Cửa” mua ngân hàng tái cấu
Thị trường tín dụng tiêu dùng Việt Nam rất
trúc đã rộng hơn hấp dẫn, thu hút sự quan tâm của tìm kiếm
Đã có những tín hiệu về sự sôi động cơ hội M&A của nhà đầu tư ngoại
trên thị trường M&A khối công ty tài

gia sâu vào quá trình tái cơ cấu ngân
hàng thông qua các thương vụ M&A cho
thấy sự cởi mở hơn trong phương hướng
xử lý các ngân hàng 0 đồng.
Ngoài những thương vụ liên quan
đến quá trình tái cơ cấu ngân hàng thì
hầu như không có thêm thông tin về
thương vụ mua cổ phần ngân hàng nội
địa của các tổ chức tài chính nước ngoài
trong thời gian tới. Hơn nữa, thời gian
gần đây, thị trường tài chính chứng kiến
việc thoái vốn của một số ngân hàng
ngoại như HSBC rút khỏi Techcombank
sau 12 năm gắn bó, ANZ bán toàn bộ
mảng dịch vụ ngân hàng bán lẻ cho
Ngân hàng Shinhan Việt Nam hay CBA
chuyển giao toàn bộ hoạt động của
Chi nhánh CBA TP.HCM cho VIB. Một số
người đã đặt câu hỏi: Liệu có phải thị
trường tài chính Việt Nam không còn đủ
sức níu kéo nhà đầu tư ngoại?
Trên thực tế, những quyết định rút
vốn này xuất phát từ chiến lược nội tại
của các ngân hàng ngoại, thay vì từ đặc
tính của thị trường ngân hàng Việt Nam.
Các đối tác ngoại vẫn đang tích cực tìm
kiếm con đường để đặt chân vào “miền
đất hứa”, vào thị trường có quy mô dân
số đông, tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ
ngân hàng còn rất thấp như Việt Nam.
Nhưng việc lựa chọn ngân hàng nội địa
để M&A, đối tác ngoại vẫn phải hết sức
thận trọng.
Sự trỗi dậy và lớn mạnh của các
công ty công nghệ tài chính (fintech)
đang ngày càng tạo áp lực lớn cho
ngành ngân hàng - tài chính toàn cầu,
buộc các ngân hàng phải đưa ra những
quyết định chiến lược trong thời gian
tới. Đặt trong bối cảnh dịch vụ tài chính
- ngân hàng ngày càng được số hóa,
mang đến những trải nghiệm khác biệt
và ưu việt tới khách hàng thì các lợi ích
cộng hưởng về quy mô vốn, mạng lưới
kênh phân phối... có được từ những
thương vụ M&A không còn quá nhiều
hấp dẫn.
Lựa chọn trở thành cổ đông chiến
lược của những ngân hàng lớn với mạng
lưới chi nhánh rộng khắp, nhận diện
thương hiệu tốt hay hợp tác với những
ngân hàng có quy mô vừa phải, nhưng
xu hướng thị trường 107
khả năng thích ứng cao, có thể nhanh
chóng ứng dụng những công nghệ tài
chính tiên tiến để mang đến những trải
nghiệm mới cho khách hàng, đặc biệt là
thế hệ trẻ ưa công nghệ là câu hỏi mang
tính chiến lược, mà các tổ chức tài chính
quốc tế phải cân nhắc khi tiếp cận thị
trường ngân hàng tài chính Việt Nam.
Ngược lại, bản thân các ngân hàng
nội địa cũng rất cân nhắc khi lựa chọn
đối tác để hợp tác phát triển lâu dài.
Liệu đối tác nước ngoài có những thứ
mà ngân hàng nội địa đang cần hay
không? Liệu mối quan hệ hợp tác có đi
đường xa được không trong bối cảnh
thị trường trong nước cũng như quốc tế
đang đứng trước những áp lực đòi hỏi
phải thay đổi về tư duy kinh doanh và
tư duy quản trị?
Những bước chững trong M&A
ngân hàng ở giai đoạn này cũng là phù
hợp khi đặt trong bối cảnh chung của
nền kinh tế nói chung và thị trường
ngân hàng nói riêng.
Đây cũng là chu kỳ thường thấy
trước một đợt sóng lớn sắp xảy ra.
108 xu hướng thị trường

Nửa đầu năm 2017, trên thị trường ngân hàng,

chỉ có hai thương vụ M&A nhỏ, đó là ANZ bán lại
mảng bán lẻ cho Shinhan Bank...

Tạo thanh khoản để Ngân hàng Commonwealth Bank of

Ausatralia (CBA) bán chi nhánh TP.HCM
cho VIB.

M&A ngân hàng dậy sóng Hiện đang có thông tin một ngân
hàng nước ngoài đang hoàn tất thủ tục
mua lại ngân hàng 0 đồng OceanBank.
Đã có một vài thương vụ mua bán, sáp nhập (M&A) diễn ra giữa các Một vài đối tác ngoại khác đang tìm hiểu
ngân hàng 0 đồng GPBank, còn Dong-
ngân hàng trong những tháng đầu năm 2017, song chỉ là mua một
ABank có thể sẽ “về một nhà” với một
mảng hoặc một chi nhánh. Thị trường đang có 3 - 4 thương vụ đang
ngân hàng trong nước. Sacombank đã
đàm phán. Dù vậy, với sự khan hiếm về nguồn tiền và sự thận trọng của có thêm sự xuất hiện của cổ đông mới:
nhà đầu tư, sóng M&A chưa thể bùng lên trong ngắn hạn. Him Lam...
Đầu năm nay, ông Nguyễn Văn
Thùy Liên ngân hàng (2011-2015). Năm 2016, Hưng, Phó Chánh Thanh tra, Cơ quan
chỉ duy nhất thương vụ IFC rót vốn Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước
Thiếu vắng những thương vụ lớn mua gần 5% cổ phần TPBank. Nửa đầu cho biết, năm 2017, Ngân hàng Nhà
Thị trường M&A ngân hàng trầm năm 2017, cũng chỉ có hai thương vụ nước sẽ tập trung xử lý 5 ngân hàng,
lắng suốt hai năm nay, sau khi rộ lên mua bán nhỏ diễn ra. Đó là ANZ bán trong đó có 3 ngân hàng 0 đồng và
trong giai đoạn 1 tái cơ cấu hệ thống lại mảng bán lẻ cho Shinhan Bank và DongA Bank, Sacombank.

Dù đã có những tín hiệu sôi động
trở lại, song theo các chuyên gia, từ khâu
đàm phán cho đến khi hoàn tất thương
vụ vẫn là một chặng đường dài, thậm chí
có thể đổ bể ngay tại phút chót.
“Tốc độ đàm phán bán lại 3 ngân
hàng 0 đồng mấy năm vừa qua rất
chậm. Tương tự, với các ngân hàng
khác, dù có một số đối tác đặt vấn đề
đàm phán, song chưa có đối tác nào
thực sự quyết tâm mua lại. Điều này cho
thấy nhu cầu mua lại để tái cơ cấu ngân
hàng yếu kém đối với nhà đầu tư là rất
ít”, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh
tế nhìn nhận.
Một thành viên của Hội đồng Tư vấn
giám sát tài chính tiền tệ quốc gia cũng
cho hay, việc một đối tác ngoại đàm
phán để mua lại OceanBank là có, song
... và Ngân hàng Commonwealth Bank of Ausatralia (CBA) bán Chi nhánh TP.HCM cho VIB
nếu nói thương vụ đã hoàn tất là không
chính xác. Theo thông tin của chuyên
gia này, dù tài sản của OceanBank khá
lớn, song một lượng không nhỏ gắn với
vụ đại án Hà Văn Thắm, đồng nghĩa với
việc rất khó giải quyết. Nghị quyết về
xử lý nợ xấu của Quốc hội có hiệu lực từ
15/8/2017 được coi là động lực để nhà
đầu tư mạnh tay mua ngân hàng yếu
kém, song yêu sách của nhà đầu tư chắc
chắn cũng không ít.
Trong khi đó, với quan điểm thận
trọng, Chính phủ không dễ “gật đầu”,
chưa kể hàng núi thủ tục mà nhà đầu tư
ngoại phải tuân thủ nếu muốn mua lại
một ngân hàng yếu trong nước. Chính
sự “dền dứ” của cả bên bán lẫn bên mua
khiến nhiều thương vụ M&A ngân hàng
chỉ dừng lại ở mức độ đàm phán mà chưa
thể tiến xa hơn.
Khan thanh khoản, M&A ngân
hàng chưa thể bùng nổ
Hoạt động mua bán, sáp nhập ngân
hàng chững lại thời gian gần đây, theo lý
giải của một số chuyên gia kinh tế, xuất
phát từ bốn lý do.
Thứ nhất, hoạt động M&A giai
đoạn trước đây diễn ra khá sôi động
một phần do Chính phủ gây sức ép
sáp nhập, hợp nhất ngân hàng để tái
cơ cấu ngành, nhờ vậy đã giảm nhiều
ngân hàng nhỏ yếu kém. Hiện áp lực
tái cơ cấu hệ thống đã bớt căng thẳng
hơn trước, hoạt động M&A cũng đi vào
thực chất hơn.
xu hướng thị trường 109
Thứ hai, vốn nội địa của Việt Nam
ngày càng trở nên hạn hẹp, không còn
nhiều nhà đầu tư có tiềm lực tài chính lớn
trên thị trường.
Thứ ba, các quy định về M&A ngân
hàng cũng ngày càng trở nên chặt chẽ
hơn. Đặc biệt là nguồn gốc các khoản
đầu tư mới này bị Ngân hàng Nhà nước
kiểm soát chặt chẽ. Việc vay tiền ngân
hàng để mua cổ phần ngân hàng khác
như giai đoạn trước đã không còn “cửa”
để tồn tại.
Thứ tư, luồng vốn từ bên ngoài đầu tư
vào khu vực ngân hàng cũng giảm mạnh.
Lý do chủ yếu là các ngân hàng nước
ngoài bị hạn chế về tỷ lệ sở hữu cổ phần
trong ngân hàng nội. Trong khi đó, rủi ro
của những ngân hàng Việt Nam dưới con
mắt của các nhà đầu tư ngoại khá lớn.
Trong các lý do trên, theo các
chuyên gia, nguồn tiền trong nước hạn
hẹp, thiếu vắng các nhà đầu tư có tiềm
lực tài chính lớn là nguyên nhân chính
khiến M&A ngân hàng trầm lắng. Do đó,
để khiến thị trường này sôi động trở lại,
cách duy nhất là phải tạo thanh khoản
cho thị trường.
TS. Lê Xuân Nghĩa cho biết, nhiều
nước trên thế giới cho phép các nhà đầu
tư trong nước (có thể là chủ các doanh
nghiệp tư nhân lớn) vay vốn ngân hàng
và dùng một phần nguồn tiền của họ
để tham gia tái cơ cấu ngân hàng. Ở
nước ta, do đặc thù sở hữu chéo, sở hữu
lũng đoạn gây ra nhiều hệ lụy, Ngân
hàng Nhà nước đã “chặn” việc vay vốn
110 xu hướng thị trường
mua cổ phần ngân hàng (theo Thông tư
39/2016/TT-NHNN).
“Theo tôi, cần tiếp tục cấm tổ chức
tín dụng vay tiền lẫn nhau hoặc sử dụng
tiền gửi của dân để thâu tóm tổ chức
tín dụng khác. Tuy nhiên, với các tập
đoàn kinh tế tư nhân chưa hề đầu tư vào
ngân hàng nào, nếu họ đồng ý bỏ ra một
lượng tiền lớn để mua ngân hàng, cũng
có thể xem xét cho họ vay thêm một
phần vốn vay để tăng thanh khoản”, TS.
Nghĩa đề xuất.
Dòng tiền trong nước hạn hẹp,
nhưng việc thúc đẩy dòng vốn ngoại
vào thị trường M&A ngân hàng cũng
không hề đơn giản. Theo TS. Nguyễn Trí
Hiếu, chuyên gia kinh tế, các nhà đầu tư
đến từ Mỹ và châu Âu rất thận trọng và
họ thường có cái nhìn dè chừng với hệ
thống ngân hàng Việt Nam. Theo các
nhà đầu tư này, rủi ro, đặc biệt là rủi ro
về chất lượng tài sản, của các ngân hàng
Việt là rất lớn.
Đồng tình với ý kiến này, TS. Lê
Xuân Nghĩa cho hay, thời gian qua,
những nhà đầu tư thực sự muốn bỏ
vốn vào khu vực ngân hàng Việt Nam
chủ yếu đến từ khu vực ASEAN và Đông
Á (trong đó có Hồng Kong và Trung
Quốc). Tuy nhiên, điều kiện mà họ đặt
ra là phải được sở hữu trên 51% cổ
phần để có thể thay đổi quản trị ngân
hàng. Một yêu cầu nữa của họ khi mua
ngân hàng Việt Nam là phải được “mua
đứt”, tất cả tài sản đều được “sang tên
đổi chủ”, song vấn đề này ở Việt Nam
không đơn giản. Đây cũng là lý do cuộc
đàm phán bán GPBank cho nhà đầu tư
nước ngoài thất bại, hay khiến quá trình
đàm phán bán OceanBank cho đối tác
ngoại kéo dài.
Chưa kể, các nhà đầu tư nước ngoài
đang kỳ vọng sau năm 2018, khi Việt
Nam mở cửa lĩnh vực tài chính hơn nữa
theo cam kết WTO, các điều kiện đầu tư
vào ngân hàng nội địa sẽ nới lỏng hơn,
tỷ lệ sở hữu cho nhà đầu tư ngoại trong
ngân hàng nội nới rộng hơn, các điều
kiện vốn, tổng tài sản… cũng dễ dàng
hơn. Khi đó, nhà đầu tư nước ngoài tự
mở chi nhánh hoặc lập ngân hàng 100%
vốn ngoại sẽ dễ dàng hơn.
Dù nhà đầu nước ngoài vẫn đang
quan tâm đến thị trường ngân hàng
Việt Nam, nhưng rất có thể phải chờ
đến sau năm 2018, làn sóng mua bán,
sáp nhập ngân hàng mới sôi động hơn,
đặc biệt là khi nợ xấu ngân hàng phần
nào được xử lý.
“Đàm phán mua lại ngân
hàng rất sôi động, nhưng…”
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh tế, các cuộc đàm phán mua
cổ phần ngân hàng trong nước của nhà đầu tư nước ngoài diễn ra khá
nhiều, song vì một số rào cản, vẫn chưa có thương vụ nào được chốt.
Nếu Chính phủ cho phép các doanh
nghiệp tư nhân được vay một phần
tiền, bên cạnh vốn tự có, để mua cổ
phần ngân hàng, theo ông, liệu có
thêm nhiều nhà đầu tư tham gia vào
lĩnh vực này?
Thực tế, rất nhiều tập đoàn kinh tế tư
nhân của Việt Nam hiện nay không mặn
mà đầu tư vào lĩnh vực ngân hàng, bởi
đây là lĩnh vực nhiều rủi ro, thủ tục phiền
hà và quản trị ngân hàng là lĩnh vực khác
biệt. Có thể thấy, thanh khoản nội địa về
M&A ngân hàng rất yếu và mở rộng kênh
thanh toán này không phải chuyện đơn
giản, có thể tiến hành trong ngày một
ngày hai.
Vậy còn khả năng bán ngân hàng yếu
trong nước cho ngân hàng nước ngoài
ra sao, thưa ông?
Theo tôi biết, các cuộc đàm phán bán
ngân hàng trong nước cho đối tác nước
ngoài đến nay diễn ra khá sôi động. Đối
tượng mà nhà đầu tư nước ngoài nhắm
vào là những ngân hàng nhỏ, không cần
quá nhiều chi nhánh hoặc nhân viên,
nhưng có bảng cân đối tài sản tương đối
sạch, hoặc có nợ xấu, nhưng khối lượng
không quá lớn và có văn hóa quản trị
tiên tiến.
Mục tiêu của các nhà đầu tư là sau
khi mua, đưa một lượng vốn vào để khắc
phục một phần nợ xấu của lịch sử để lại,
đồng thời đầu tư vào công nghệ để biến
một ngân hàng nhỏ trở thành một ngân
hàng có quản trị hiện đại, nhằm đáp ứng
nhu cầu vốn của các khách hàng doanh
nghiệp ở nước sở tại đang hoạt động tại
Việt Nam.
Tuy nhiên, để thay đổi được quản trị
và kiểm soát được hoạt động của ngân
hàng, điều kiện của họ là tỷ lệ sở hữu trên
51%. Chính vì vậy, dù các cuộc đàm phán
diễn ra khá nhiều, song đến nay chưa
thương vụ nào đi đến hồi kết vì phía Việt
Nam chưa đưa ra được cam kết rõ ràng về
vấn đề sở hữu.
Hiện có một số nhà đầu tư nước
ngoài đồng ý mua ngân hàng yếu trong
nước với giá cả chấp nhận được, song nhà
đầu tư này lại đến từ khu vực có quan hệ
“nhạy cảm” với Việt Nam. Một số nhà đầu
tư khác không đến từ khu vực nhạy cảm
thì lại trả giá quá thấp và chỉ mang tính
đầu cơ tài chính, không cam kết đầu tư
lâu dài. Chính vì vậy, các cuộc đàm phán
đến giờ phút này hầu như chưa đi đến kết
thúc tốt đẹp.
Hiện đang có một số ngân hàng trong
nước dự định sáp nhập với nhau, ví
dụ DongABank có thể sẽ sáp nhập với
HDBank. Đây có phải là hướng đi tốt
không, thưa ông?
Chuẩn mực kế toán của Việt Nam vẫn
cho phép cách tính cơ học trong sáp nhập
các doanh nghiệp. Ví dụ, hai ngân hàng
có vốn điều lệ 3.000 tỷ đồng sáp nhập
với nhau thành ngân hàng có vốn điều lệ
6.000 tỷ đồng, dù thực chất hai ngân hàng
này đã âm vốn chủ sở hữu. Cách tính có
lợi này có thể sẽ khiến một số ngân hàng
sáp nhập với nhau để tăng thị phần hoặc
tăng quy mô vốn điều lệ. Tuy vậy, hiện
nay, các ngân hàng khỏe đã trở nên e dè
hơn khi nhận sáp nhập ngân hàng yếu.
Nếu thị trường M&A tiếp tục rơi vào
trầm lắng, theo ông, tái cơ cấu ngân
hàng sẽ dựa vào nguồn lực nào?
Trong bối cảnh nguồn lực trong nước
và quốc tế đều hạn chế như hiện nay, rất
dễ hiểu khi Ngân hàng Nhà nước chủ
trương để các ngân hàng thương mại tự
tái cấu trúc bằng những nỗ lực của chính
họ, đây dường như là một lựa chọn không
thể khác. Giải pháp này cũng phù hợp với
hoàn cảnh, bối cảnh nguồn lực tài chính
và nền tảng pháp lý của Việt Nam hiện tại.
112 xu hướng thị trường
Rút vốn khỏi Techcombank, nhưng HSBC Việt
Nam khẳng định, đây là thời điểm tốt để
tăng cường hiện diện tại Việt Nam
Ngân hàng ngoại vẫn thèm khát
thị trường Việt Nam
Không chỉ dồn dập xin mở chi nhánh mới hoặc ngân hàng 100% vốn, nhiều ngân hàng nước ngoài cũng
đang tìm kiếm cơ hội M&A để rút ngắn con đường gia nhập thị trường Việt Nam.
Thùy Liên
Nhiều ngân hàng trong tầm
ngắm của nhà đầu tư châu Á
Từ giữa năm nay, thị trường râm
ran thông tin OceanBank đang hoàn tất
thương vụ bán 100% vốn cho nhà đầu tư
ngoại. Trong khi đó, GPBank và CB cũng
đang được một số đối tác nước ngoài
“để ý”.
Liên quan đến thông tin này, ông
Bùi Huy Thọ, Vụ trưởng Vụ Quản lý
cấp phép các tổ chức tín dụng và hoạt
động ngân hàng, Cơ quan Thanh tra
Giám sát, Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam xác nhận: “Nhà đầu tư nước ngoài
đang ở giai đoạn 2 của quá trình soát
xét, đánh giá toàn diện OceanBank.
Nhưng việc mua lại một ngân hàng
không hề đơn giản, bởi tài sản, công nợ
của ngân hàng đa dạng, nhiều tài sản
chuyên sâu như tín dụng, bảo lãnh...
Thêm vào đó, mạng lưới ngân hàng lại
trải dài trên toàn quốc với nhiều chi
nhánh và phòng giao dịch”.
Tuy không tiết lộ danh tính của nhà
đầu tư đang đàm phán, song ông Bùi
Huy Thọ đánh giá, đây là nhà đầu tư nước
ngoài nghiêm túc, thực lòng muốn đầu
tư vào Việt Nam với hình thức ngân hàng
100% vốn nước ngoài.
Ngoài OceanBank, lãnh đạo Ngân
hàng Nhà nước cũng xác nhận, hai ngân
hàng 0 đồng (CB và GPBank cũng được
nhiều nhà đầu tư đặt vấn đề tìm hiểu,
trong đó có cả nhà đầu tư trong nước và
ngoài nước. Tuy nhiên, sự tìm hiểu mới
chỉ ở giai đoạn ban đầu.
“Về chủ trương, Ngân hàng Nhà nước
và Chính phủ khuyến khích nhà đầu tư
trong và ngoài nước tham gia tái cơ cấu
ngân hàng yếu kém”, đại diện cơ quan
thanh tra giám sát ngân hàng cho biết.
Nhìn vào một số thương vụ đang
đàm phán, có thể thấy, nhà đầu tư nước
ngoài vẫn rất quan tâm, thèm khát thị
trường Việt Nam.
TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia kinh
tế khẳng định: “Tôi được biết, rất nhiều
nhà đầu tư đến từ châu Á, đặc biệt là
khu vực Đông Á và Đông Nam Á (ASEAN)
đang tăng cường tìm kiếm cơ hội đầu tư
vào Việt Nam. Tuy nhiên, cơ hội mở ngân
hàng 100% vốn ở Việt Nam không nhiều
và hoạt động bị hạn chế. Do đó, họ vẫn
có nhu cầu săn tìm để mua lại ngân hàng
trong nước”.

Thực tế, trong mắt nhiều nhà đầu tư
nước ngoài, thị trường đông dân, với cơ
cấu dân số trẻ, sức tiêu dùng tăng mạnh,
vốn FDI tăng trưởng đều đặn và nền kinh
tế đang tăng trưởng ổn định của Việt
Nam là mảnh đất đầu tư hấp dẫn. Đây
cũng là lý do khiến Shinhan Bank, ngân
hàng đến từ Hàn Quốc, mở ngân hàng
100% vốn ở Việt Nam chưa lâu đã thu về
lợi nhuận hơn 1.000 tỷ đồng và ngay lập
tức mua mảng bán lẻ của ANZ Việt Nam
để mở rộng quy mô, mạng lưới, thị phần
tại Việt Nam.
Tổng giám đốc Shihan Bank Việt
Nam, ông Shin Dong-min khẳng định:
“Để tăng trưởng trong tương lai, M&A là
việc cần làm. Việc mua lại mảng bán lẻ
của ANZ là sự khởi đầu của quá trình này”.
Lãnh đạo Shinhan Bank cũng tiết
lộ, bên cạnh việc thâu tóm mảng bán lẻ
của ANZ Việt Nam, ngân hàng này cũng
không loại trừ khả năng thâu tóm thêm
các công ty tài chính nhằm đạt tốc độ
tăng trưởng vượt bậc trên thị trường bán
lẻ tại Việt Nam.
Ngoài con đường M&A, hàng loạt
ngân hàng trong khu vực cũng đổ bộ
vào thị trường Việt Nam thông qua việc
xin thành lập ngân hàng con. Mới đây
nhất, giữa tháng 7/2017, Ngân hàng
UOB (Singapore) đã được cấp giấy phép
thành lập ngân hàng 100% vốn tại Việt
Nam sau nhiều năm chờ đợi, đưa tổng số
ngân hàng ngoại ở Việt Nam lên con số 9.
Hiện tại, Ngân hàng Kbank của Thái Lan
cũng ngỏ ý muốn được thành lập ngân
hàng tại Việt Nam.
Theo đánh giá của TS. Võ Trí Thành,
chuyên gia kinh tế, làn sóng M&A ngân
hàng với sự tham gia của nhà đầu tư
ngoại sẽ diễn ra sôi động hơn thời gian
tới, nếu Ngân hàng Nhà nước đẩy nhanh
tiến độ tái cơ cấu ngành, xử lý ngân hàng
yếu kém. Do thủ tục và điều kiện thành
lập ngân hàng 100% vốn nước ngoài tại
Việt Nam khá khó khăn và các ngân hàng
này cũng bị giới hạn hoạt động, nên
nhiều khả năng nhà đầu tư nước ngoài
vẫn chọn con đường M&A, nếu Chính
phủ nới tỷ lệ sở hữu với nhà đầu tư ngoại
hơn nữa (ví dụ từ 51 - 100% với ngân
hàng yếu kém).
Đương nhiên, tốc độ M&A các ngân
hàng này diễn ra nhanh hay chậm còn
phụ thuộc một phần vào các thủ tục
hành chính của Ngân hàng Nhà nước
và tốc độ xử lý nợ xấu, bởi tài sản nợ
xấu liên quan đến các ngân hàng yếu
rất lớn.
Tốc độ M&A có thể sẽ chững lại nếu
sau năm 2018, Ngân hàng Nhà nước mở
cửa mạnh hơn với hệ thống ngân hàng
theo cam kết hội nhập WTO. Khi đó, các
nhà đầu tư ngoại sẽ chọn cách thành
lập ngân hàng 100% vốn tại Việt Nam
hơn là M&A. Tuy vậy, khả năng này là
không nhiều.
M&A để tập trung nguồn lực
Bên cạnh một số nhà đầu tư nước
ngoài đang chạy đua tìm cơ hội M&A
để gia nhập thị trường Việt Nam, còn
xuất hiện một làn sóng M&A ngược. Đó
là các nhà đầu tư nước ngoài bán vốn
hoặc thoái phần vốn góp của mình tại thị
trường Việt Nam.
Hai thương vụ gây nhiều bất ngờ
diễn ra nửa đầu năm 2017 là ANZ Việt
Nam bán lại mảng bán lẻ cho Shinhan
Bank và Commonwealth Bank of Aus-
tralia (CBA) bán lại toàn bộ Chi nhánh
TP.HCM cho VIB. Mới đây, Techcombank
cũng thông báo kế hoạch mua lại gần
20% cổ phần do HSBC nắm giữ, tương
đương khoảng 4.000 tỷ đồng. Trước đó,
trong năm 2016, Ngân hàng Standard
Chartered Việt Nam cũng rút người khỏi
Hội đồng quản trị ACB và xác nhận kế
hoạch thoái vốn.
Tuy nhiên, dù thoái vốn hay bán lại
một mảng kinh doanh tại Việt Nam, song
các ngân hàng này vẫn duy trì hoạt động
tại Việt Nam và không hề có ý định rút
đi. Đơn cử, với ANZ, việc bán mảng bán
lẻ tại Việt Nam là theo chủ trương chung
của Tập đoàn trên toàn thế giới rút khỏi
mảng bán lẻ tại châu Á để tập trung
nguồn lực vào khối khách hàng doanh
nghiệp và định chế tài chính. Thực tế,
ngoài Việt Nam, ANZ cũng bán lại khối
bán lẻ tại 5 nước châu Á khác.
Với CBA, dù bán lại Chi nhánh
TP.HCM cho VIB, song CBA vẫn đang là
cổ đông chiến lược nắm giữ 20% vốn tại
VIB. Việc bán lại Chi nhánh TP.HCM cho
VIB thực chất là hoạt động tập trung vốn
vào một chỗ của ngân hàng này. Chính
ông Steve Ellis, Giám đốc phụ trách thị
trường Việt Nam của CBA đã khẳng định,
CBA không muốn phân tán nguồn lực
cùng lúc cho cả hai ngân hàng, mà muốn
tập trung nguồn lực vào VIB, nơi CBA có
sở hữu cổ phần.
Tất nhiên, việc ngân hàng nước ngoài
bán lại một mảng kinh doanh hoặc một
chi nhánh của mình chứng tỏ mảng kinh
doanh/chi nhánh đó không mang lại hiệu
quả như họ kỳ vọng. Với trường hợp của
xu hướng thị trường 113
CBA hay ANZ, sau một thời gian gia nhập
thị trường, có thể các ngân hàng này
thấy việc cạnh tranh với ngân hàng nội là
không dễ dàng, nên tập trung khoản đầu
tư vào một địa chỉ tin cậy.
Còn với câu chuyện HSBC Việt Nam,
Standard Chartered Việt Nam lần lượt
rút vốn khỏi ACB và Techcombank gần
đây cũng không nằm ngoài dự đoán
của nhiều người. Tuy vậy, hai ngân hàng
quốc tế này vẫn tiếp tục duy trì hoạt
động của ngân hàng con tại Việt Nam.
Thậm chí, ông Nirukt Sapru, Tổng giám
đốc Standard Chartered Việt Nam còn
cho rằng, đây là thời điểm tốt để ngân
hàng nước ngoài tăng cường hiện diện
tại Việt Nam.
Trong khi đó, khi được hỏi HSBC có
ý định chuyển nhượng mảng bán lẻ như
ANZ, ông Sabbir Ahmed, Giám đốc toàn
quốc Khối Dịch vụ tài chính cá nhân và
quản lý tài sản HSBC Việt Nam khẳng
định, HSBC tiếp tục duy trì mảng bán lẻ
tại Việt Nam.
“Một số ngân hàng nước ngoài thoái
vốn hoặc bán lại một số mảng kinh doanh
của mình, tôi khẳng định đây chỉ là sự
thay đổi chiến lược kinh doanh của họ,
chứ không phải do môi trường ngân hàng
của Việt Nam kém hấp dẫn hơn”, TS. Cấn
Văn Lực, chuyên gia kinh tế nhận định.
Ở góc nhìn khác, ông Bùi Huy Thọ
khẳng định, việc một số nhà đầu tư ngoại
thoái vốn hoặc bán lại một lĩnh vực hoạt
động của mình thời gian qua là hiện
tượng tích cực.
“Điều này phù hợp với chiến lược
của Ngân hàng Nhà nước là giảm đầu
mối quản lý số lượng tổ chức tín dụng và
tăng quy mô và hiệu quả, lành mạnh của
hoạt động”, ông Thọ nhấn mạnh.
Một số thương vụ ngân hàng ngoại thoái vốn
hoặc chuyển nhượng:
Tháng 3/2016: Ngân hàng Standard Chartered Việt
Nam rút hai đại diện khỏi Hội đồng quản trị ACB và
xác nhận kết hoạch thoái vốn khỏi ngân hàng này
Tháng 6/2017: TechcomBank thông báo kế hoạch
mua lại 19,41% vốn do HSBC Việt Nam nắm giữ với
giá gần 4.000 tỷ đồng
Tháng 4/2017: ANZ bán lại mảng bán lẻ cho
ShinhanBank
Tháng 7/2017: CBA công bố bán lại Chi nhánh
TP.HCM cho VIB
Hiện tại, nhiều đối tác nước ngoài đang quan tâm
đàm phán mua lại OceanBank, GPBank, CBBank.
Ngoài ra, nhiều ngân hàng trong khu vực ASEAN vẫn
tiếp tục nộp đơn lên Ngân hàng Nhà nước xin thành
lập ngân hàng 100% vốn nước ngoài tại Việt Nam.
114 xu hướng thị trường

Có quy mô vốn 3.000 tỷ đồng, thấp nhất trong ngành, nhưng năm nay,
KienlongBank không trình cổ đông phương án tăng vốn

Ngân hàng nhỏ bỏ ngỏ kế hoạch M&A

Với mục tiêu đẩy mạnh tái cấu trúc và sàng lọc hệ thống, giảm số lượng sáp nhập vào Sacombank, MHB sáp nhập
ngân hàng xuống còn 20 ngân hàng, các chuyên gia trong lĩnh vực tài vào BIDV…
Vị chủ tịch trên cũng cho hay, tuy
chính – tiền tệ cho rằng, các ngân hàng nhỏ khó “thoát” được làn sóng
ngân hàng ông có ý định tìm kiếm thêm
M&A. Thế nhưng, đến nay, hầu hết các nhà băng nhỏ vẫn đang bỏ ngỏ một ngân hàng để sáp nhập, hợp nhất,
kế hoạch M&A với nhà băng khác. song đến nay vẫn chưa “kết duyên” được
Vân Linh qua chủ yếu là do tính đặc thù của nền với nhà băng nào.
kinh tế nói chung và hệ thống ngành Không nằm trong danh sách tái cấu
“Muốn tìm đối tác, nhưng khó” ngân hàng Việt Nam phải trải qua giai trúc bắt buộc theo yêu cầu của Ngân
Cùng với chủ trương đẩy mạnh tái đoạn tái cơ cấu, mà chưa có thương vụ hàng Nhà nước đưa ra, song với quy mô
cơ cấu ngành ngân hàng, các ngân hàng nào xuất phát từ tinh thần tự nguyện. vốn điều lệ hiện nay chỉ trên 3.000 tỷ
quy mô nhỏ đứng trước sức ép phải Cũng có một số trường hợp ngân hàng đồng và nợ xấu tăng cao, M&A đang là
tăng vốn điều lệ để nâng cao năng lực thuộc diện tái cơ cấu đã được Ngân mối quan tâm lớn của các ngân hàng quy
tài chính, sức cạnh tranh trên thị trường. hàng Nhà nước cho phép tự tìm đối mô nhỏ như VietCapital Bank, Saigon-
Một số ngân hàng đã đánh tiếng cho biết tác để M&A, nhưng rồi quá trình đàm bank, VietBank, VietA Bank, Kienlong-
sẽ bán lại một phần vốn cho nhà đầu tư phán không đi đến kết quả tốt đẹp, rốt bank… Song đến nay, hầu hết các ngân
trong và ngoài nước, trong bối cảnh khó cục phải chấp nhận bán lại 0 đồng cho hàng này cũng chưa có tín hiệu rõ ràng
có thể phát hành cổ phiếu cho cổ đông Ngân hàng Nhà nước. Nhiều thương vụ nào về việc sẽ sáp nhập, hợp nhất với
hiện hữu để tăng vốn điều lệ. M&A trong ngành ngân hàng thời gian ngân hàng khác.
Chủ tịch Hội đồng quản trị của một qua cũng chưa xuất phát từ phép tính Từng có thời điểm trên thị trường
ngân hàng có mức vốn điều lệ 4.500 tỷ cộng hưởng lợi thế, lợi ích của cả hai rộ lên thông tin Saigonbank sẽ sáp nhập
đồng tại TP.HCM cho rằng, M&A là giải bên, mà đâu đó vẫn mang dáng dấp vào Vietcombank, nhưng thương vụ này
pháp tốt để phát triển quy mô hoạt động thực hiện theo chủ trương hợp nhất, bất thành do cổ đông lớn của Saigon-
khi tìm kiếm được đối tác tốt. sáp nhập các ngân hàng có cùng chủ sở bank muốn tự tái cấu trúc. Hai năm qua,
Theo vị chủ tịch này, thực tế, các hữu như trường hợp MekongBank sáp nhà băng này vẫn chưa thực hiện được
hoạt động M&A ngân hàng giai đoạn vừa nhập vào MaritimeBank, SouthernBank kế hoạch tăng vốn từ 3.000 tỷ đồng lên

4.000 tỷ đồng. Ý kiến được đưa ra từ
một lãnh đạo cấp cao trong ngành ngân
hàng, nếu không tính đến chuyện sáp
nhập vào ngân hàng khác, Saigonbank
khó có thể tự đứng vững trong tương lai,
khi Ngân hàng Nhà nước đang đẩy mạnh
tái cơ cấu ngành với mục tiêu thu gọn số
ngân hàng xuống còn 20 đơn vị.
Với Kienlongbank, ngân hàng có
quy mô vốn điều lệ thấp nhất trong
ngành - 3.000 tỷ đồng, trong một lần trả
lời phỏng vấn của Báo Đầu tư, ông Võ
Quốc Thắng, Chủ tịch Hội đồng quản
trị cho biết, Ngân hàng đang tìm kiếm
đối tác chiến lược nước ngoài để nâng
cao năng lực tài chính trước bối cảnh
cạnh tranh trong ngành ngày càng gay
gắt. Tuy nhiên, tại các mùa họp cổ đông
năm trước, ông Thắng luôn khẳng định
“Ngân hàng chưa có kế hoạch M&A”.
Trong mùa đại hội cổ đông năm nay,
Kienlongbank cũng không trình cổ đông
kế hoạch tăng vốn.
M&A - Xu thế tất yếu với ngân
hàng nhỏ
Theo chuyên gia kinh tế Lê Xuân
Nghĩa, để tăng quy mô tài chính và
nâng cao năng lực quản trị, hai vấn
đề lớn của nhóm ngân hàng nhỏ, các
ngân hàng này cần tính đến giải pháp
M&A. Nếu các ngân hàng này không
chủ động thì trong thời gian tới, khi
Ngân hàng Nhà nước đẩy mạnh hơn lộ
trình tái cấu trúc ngành, việc sáp nhập,
hợp nhất bắt buộc là điều khó tránh
khỏi với một số ngân hàng yếu. Gần
đây, trên thị trường xuất hiện thông tin,
khả năng DongA Bank phải sáp nhập
vào HDBank. DongA Bank đang phải
đối mặt với nợ xấu tăng cao, bị rơi vào
diện bị kiểm soát đặc biệt.
Trong khi đó, TS. Trần Du Lịch,
chuyên gia kinh tế, tài chính cho rằng,
trong thời gian tới, hoạt động của
ngành ngân hàng đòi hỏi phải có sự
thay đổi về mọi mặt, cả về hệ thống
quản trị lẫn công tác quản lý rủi ro. Các
ngân hàng nhỏ, yếu kém muốn tồn tại
thì cách tốt nhất là tìm kiếm đối tác để
tiến hành M&A.
Thực tế cho thấy, sau 5 năm thực
hiện Đề án Tái cơ cấu hệ thống các tổ
chức tín dụng, đến nay, hệ thống ngân
hàng giảm được nhiều tổ chức tín dụng
thông qua hợp nhất và sáp nhập; đồng
thời rút giấy phép 3 chi nhánh ngân
hàng nước ngoài, cổ phần hóa 4 ngân
hàng thương mại nhà nước. Mở đầu cho
làn sóng M&A ngân hàng trong quá trình
thực hiện đề án tái cơ cấu là cuộc “hợp
hôn” giữa SCB, Ficombank, TinNghia-
Bank để trở thành Ngân hàng hợp nhất
SCB (ra đời vào đầu năm 2012). Đến nay,
hoạt động của SCB được Ngân hàng Nhà
nước kiểm soát chặt chẽ và đã từng bước
đi vào hoạt động ổn định, có chuyển
biến tích cực hơn so với thời điểm bắt
đầu thực hiện tái cơ cấu.
Ông Võ Tấn Hoàng Văn, Tổng giám
đốc SCB cũng cho biết, đến nay, về cơ
bản, SCB đã đạt được một số mục tiêu
tái cơ cấu trước thời hạn, chẳng hạn
như xử lý nợ xấu, tái cấu vốn và từng
bước đẩy mạnh hoạt động kinh doanh.
Lãnh đạo SCB cho rằng, việc tái cơ cấu
sẽ được SCB nỗ lực để hoàn tất đúng với
kế hoạch đề ra. Đáng chú ý, SCB đang có
kế hoạch bán trên 51% vốn cho nhà đầu
tư nước ngoài. SCB đang đàm phán với
đối tác ngoại và quá trình này dự kiến
sẽ hoàn tất sau khi hoàn tất việc tái cấu
trúc ngân hàng.
Thông qua thúc đẩy các ngân hàng
nhỏ, yếu kém M&A để tiết giảm chi phí
hoạt động, nhằm giải quyết những vấn
đề trước mắt của các ngân hàng này,
Ngân hàng Nhà nước cũng đang nỗ lực
thực hiện các bước tiếp theo trong quá
trình tái cơ cấu để lành mạnh hóa hệ
thống ngân hàng và đặc biệt là tăng
cường tính minh bạch và giám sát, xử lý
nợ xấu, vấn đề sở hữu chéo, góp phần
kiểm soát hiệu quả hoạt động của các tổ
chức tín dụng.
Muốn tự tái cấu trúc, nhưng 2 năm nay, Saigonbank chưa tăng vốn điều lệ thành công
xu hướng thị trường 115
Chủ trương của Ngân hàng Nhà
nước gần đây và tình hình thị trường tài
chính – ngân hàng giai đoạn này cũng
mở ra những cơ hội tăng tốc cho các
ngân hàng có nền tảng nội lực vững chắc
thông qua việc hợp tác, sáp nhập với các
ngân hàng khác. Đồng thời, M&A giữa
các ngân hàng phù hợp sẽ giúp cho các
bên tận dụng được sự cộng hưởng lẫn
nhau từ thế mạnh trong sản phẩm, dịch
vụ, nguồn khách hàng, mạng lưới giao
dịch, kênh phân phối.
TS. Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc
NHNN nhận xét, qua con đường M&A để
giảm thiểu số lượng ngân hàng nhỏ, yếu
kém trong hệ thống, ngành ngân hàng
cũng có thể nhanh chóng giải quyết
được khó khăn về thanh khoản của ngân
hàng đó. “Tuy nhiên, chưa thể đòi hỏi sự
ổn định và lớn mạnh của các ngân hàng
chỉ sau thời ngắn M&A. Để đạt mục tiêu
này, đòi hỏi các ngân hàng phải đẩy
mạnh tái cơ cấu hoạt động thời gian tới”,
ông Kiêm nói.
Việc các ngân hàng nhỏ chưa có kế
hoạch M&A cụ thể trong tương lai gần
có thể xuất phát từ phía khách quan như
chưa có đối tác “nhòm ngó”, nhưng cũng
không ít trường hợp lại xuất phát từ chính
ý muốn chủ quan của cổ đông lớn chưa
muốn “gả bán” ngân hàng. Dẫu lý do là gì
chăng nữa, các ngân hàng nhỏ cũng khó
cưỡng được làn sóng M&A trong bối cảnh
công cuộc tái cấu trúc ngành ngân hàng
được Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước
tiến hành quyết liệt hơn.
116 xu hướng thị trường
Bảo hiểm tận dụng
“chìa khóa vàng” vốn ngoại
BIDV MetLife tỏ ra quan tâm đặc biệt đối với việc áp dụng công nghệ và tương tác trực tuyến trong
phát triển kênh phân phối bảo hiểm
Chí Tín
T heo khảo sát của Công ty cổ phần
Báo cáo đánh giá Việt Nam (Vietnam
Report), tiềm lực tài chính là yếu tố khách
hàng quan tâm hàng đầu khi lựa chọn
công ty bảo hiểm. Theo đó, việc bắt tay
với đối tác ngoại luôn được các đại gia
bảo hiểm coi là chiếc “chìa khóa vàng”
mở cánh cử hút vốn.
Những thương vụ đình đám
Những năm gần đây, gần như năm
nào cũng có một vài thương vụ đình
đám trong hoạt động mua bán cổ phần
giữa một doanh nghiệp bảo hiểm với
đối tác nước ngoài. Năm 2017, đến thời
điểm này, thương vụ được chú ý nhất
trên thị trường bảo hiểm là thỏa thuận
bán cổ phần riêng lẻ giữa Tổng công ty
cổ phần Bảo hiểm Petrolimex (PJICO) và
Samsung Fire & Marine Insurance Co.,
Ltd – SFMI (Hàn Quốc). Theo đó, SFMI sẽ
đầu tư khoảng 530 tỷ đồng để mua 17,74
triệu cổ phần, tương đương 20% vốn
điều lệ của PJICO.
SFMI là công ty bảo hiểm hàng đầu
của Hàn Quốc có mạng lưới toàn cầu,
với kinh nghiệm hơn 60 năm trong lĩnh
vực bảo hiểm phi nhân thọ. Theo đánh
giá của Tổ chức Xếp hạng tín nhiệm
A.M.Best, mức xếp hạng năng lực tài
chính của SFMI đạt A++ và xếp hạng tín
dụng AA+ năm 2016. Theo ông Đào Nam
Hải, Tổng giám đốc PJICO, hợp đồng
mua bán cổ phần giữa PJICO và SFMI hứa
hẹn sẽ tạo động lực lớn thúc đẩy đà tăng
trưởng của PJICO trong nhiều năm tới.
Năm 2016, biên khả năng thanh toán
của PJICO ở mức 673 tỷ đồng, vẫn cao
hơn biên khả năng thanh toán tối thiểu
theo luật định (502 tỷ đồng), nhưng mức
chênh lệch không nhiều (khoảng 134%).
Sau khi bán cổ phần cho đối tác chiến
lược SFMI, biên khả năng thanh toán của
PJICO sẽ tăng vọt lên mức 1.237 tỷ đồng,
bằng 245% so với biên khả năng thanh
toán tối thiểu, tăng mạnh so với 134% tại
thời điểm cuối năm 2016.
Trong khi đó, trong lĩnh vực bảo
hiểm nhân thọ, thương vụ gây đình đám
nhất hiện nay là việc mua thêm phần vốn
góp tại Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ
PVI Sun Life của Công ty Bảo hiểm Sun
Life (Canada). Đầu năm 2017, Sun Life đã
ra mắt thương hiệu mới là Công ty TNHH
Bảo hiểm nhân thọ Sun Life Việt Nam,
thay thế cho thương hiệu PVI Sun Life đã
tồn tại 4 năm trước đó. Đây là kết quả của
thương vụ Sun Life mua lại 25% cổ phần
của Công ty cổ phần PVI (PVI Holdings)
tại Liên doanh PVI Sun Life vào cuối năm
2016. Trước đó, Sun Life cũng đã 1 lần
mua thêm phần vốn góp từ PVI Holdings
tại PVI Sun Life để tăng tỷ lệ sở hữu từ
49% lên 75%.
Xét về góc độ đầu tư và hiệu quả
tài chính, hợp tác với Sun Life đã mang
lại thành công cho cả 2 đối tác. Tổng lợi
nhuận của cả 2 đợt chuyển nhượng đã
đem về cho PVI Holdings hơn 1.000 tỷ
đồng. Trong khi đó, về phía Sun Life, đại
gia bảo hiểm đến từ Canada này cũng
đã nắm quyền kiểm soát toàn bộ Công
ty. Ngoài ra, khoảng thời gian 4 năm
liên doanh với PVI Holdings cũng đã đủ
để công ty này làm quen và tiếp cận thị
trường Việt Nam.
Ngoài các thương vụ trên, thời gian
qua, một số công ty bảo hiểm Việt Nam
sau khi bán cổ phần cho đối tác nước
ngoài đã gia tăng đáng kể vị thế. Chẳng
hạn, PVI Holdings sau khi bắt tay với cổ
đông chiến lược HDI – Gerling Industrie
Versicherung AG (thành viên của Talanx,
Đức) đã trở thành đại gia sừng sỏ. Công
ty thành viên Tổng công ty Bảo hiểm PVI
đã 3 năm liên tiếp dẫn đầu thị trường bảo
hiểm phi nhân thọ, trong khi Công ty cổ
phần Tái bảo hiểm PVI, mặc dù sinh sau
đẻ muộn, nhưng cũng chiếm được vị thế
ngang ngửa với đại gia giàu truyền thống
nhất lĩnh vực tái bảo hiểm là Tổng công ty
cổ phần Tái bảo hiểm quốc gia Việt Nam.
Ngoài ra, một số thương vụ khác
đã làm thay đổi diện mạo các công ty
bảo hiểm trong nước sau khi bán cổ
phần cho đối tác ngoại như thương vụ
Tổng công ty Bảo hiểm BIDV (BIC) phát
hành riêng lẻ 41.046.913 cổ phần (tương
đương 35% cổ phần) cho FairFax Asia
Limited, một công ty con thuộc sở hữu
toàn bộ của Fairfax Financial Holdings,
nhà bảo hiểm và tái bảo hiểm có trụ sở
tại Canada.
Một thương vụ nổi đình nổi đám
khác không thể không nhắc tới là việc
Tổng công ty Bảo hiểm Bưu điện (PTI)
đã hoàn tất bán 30 triệu cổ phần (tương

đương 37% vốn điều lệ) cho Công ty
TNHH Bảo hiểm Dongbu. Việc có được
sự hậu thuẫn từ Dongbu đã nâng vị thế
rõ rệt cho PTI, biểu hiện rõ nhất là việc
công ty này vượt qua PJICO để giành vị
trí thứ 4 trên bảng xếp hạng thị phần
doanh thu của các công ty bảo hiểm phi
nhân thọ năm 2016. Tuy nhiên, vị trí này
của PTI có thể sẽ sớm bị PJICO đe dọa
trở lại, sau khi đại gia bảo hiểm ngành
xăng dầu vừa chốt được thương vụ hợp
tác với SFMI.
Nền tảng cho cuộc chơi mới
Sau những thành công của các
doanh nghiệp bảo hiểm trong việc thu
hút nguồn lực ngoại nêu trên, cuộc chơi
của các doanh nghiệp bảo hiểm trong
thời gian tới chắc chắn sẽ thêm phần
hấp dẫn. Trong đó, các công ty đều có
những toan tính nhằm tạo dựng sức
mạnh riêng, đặc biệt là các công ty đã
có sẵn nguồn lực từ các đại gia bảo hiểm
đến từ nước ngoài.
Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư
mới đây, ông Gaurav Sharma, Tổng giám
đốc Công ty Bảo hiểm nhân thọ BIDV
MetLife cho biết, định hướng tới đây của
Công ty là sẽ tiếp tục phát triển mối quan
hệ đối tác với Ngân hàng TMCP Đầu tư
và Phát triển Việt Nam (BIDV) để đạt vị trí
dẫn đầu về kênh bán bảo hiểm qua ngân
hàng (bancassurance) trên thị trường.
Thương vụ gây đình đám nhất hiện nay là việc mua thêm phần vốn góp tại Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ PVI Sun Life của Công ty Bảo hiểm Sun Life (Canada)
Ông Gaurav Sharma cũng để mở
khả năng tiếp tục hút thêm vốn cho BIDV
MetLife trong thời gian tới khi cho biết:
“Trong quá trình phát triển kinh doanh,
nếu có yêu cầu về vốn, hai bên đối tác
sẽ cùng làm việc để có được số vốn cần
thiết. Hai bên đối tác đều là những đơn
vị vững mạnh về tài chính và luôn chia
sẻ tầm nhìn dài hạn cho mối quan hệ đối
tác này”.
Thời gian gần đây, BIDV MetLife
đang có những động thái “cựa mình”
rất đáng quan tâm. Trong đó, công ty
này cũng tỏ ra quan tâm đặc biệt đối
với việc áp dụng công nghệ và tương
tác trực tuyến trong phát triển kênh
phân phối bảo hiểm. Mới đây, MetLife
châu Á cũng đã đưa ra một số dữ liệu
thống kê riêng đối với Việt Nam về
những nhân tố tác động đến sự gia
tăng sử dụng Internet.
Theo số liệu từ MetLife, tầng lớp
trung lưu ở Việt Nam sẽ tăng 2,5 lần vào
năm 2020, chiếm 34% dân số và do đó
dẫn đến sự gia tăng của điện thoại thông
minh. Hiện nay, khoảng 52% dân số Việt
Nam truy cập Internet, đến năm 2020
khoảng 2/3 dân số Việt Nam truy cập
Internet. Việt Nam là một trong những
quốc gia có số lượng người dùng mạng
xã hội tăng trưởng nhanh nhất… Những
nghiên cứu khá cụ thể của MetLife về
thế giới Internet tại Việt Nam cho thấy
xu hướng thị trường 117
sự quan tâm của đại gia này đối với
kênh bán hàng đầy tiềm năng này trong
tương lai.
Đó là một số động thái từ doanh
nghiệp, trong khi đó, về chính sách,
nền tảng pháp lý hiện đã khá thuận lợi
và ổn định cho các doanh nghiệp bảo
hiểm thực thi các chiến lược dài hơi.
Năm 2017, Bộ Tài chính đã hoàn thiện
khuôn khổ pháp lý về hoạt động kinh
doanh bảo hiểm khi ban hành Thông tư
50/2017/TT-BTC để hướng dẫn thực hiện
Nghị định 73/2016/NĐ-CP.
Theo đánh giá của ông Bùi Gia Anh,
Tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt
Nam, các văn bản mới ban hành đã đảm
bảo phát huy được chức năng quản lý
giám sát của Nhà nước, tạo điều kiện
cho thị trường bảo hiểm tiếp tục phát
triển ổn định cũng như tăng cường bảo
vệ quyền và lợi ích của người tham gia
bảo hiểm.
Top 3 tiêu chí được khách hàng
quan tâm nhất khi lựa chọn công
ty bảo hiểm:
- Tiềm lực tài chính (62,1% lựa chọn),
- Kinh nghiệm (61,7%).
- Sự rõ ràng trong hợp đồng bảo hiểm
(55,2%).
Nguồn: Khảo sát của Vietnam Report
thực hiện giữa năm 2017
118 xu hướng thị trường

M&A bảo hiểm phi nhân thọ:

Xu hướng đầu tư giá trị
Các thương vụ M&A vẫn liên tục diễn ra trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam suốt thời gian qua.
Thay vì “mua đứt bán đoạn” doanh nghiệp bảo hiểm trong nước để tạo dựng thương hiệu riêng, các nhà đầu
tư nước ngoài đang nhắm tới việc đầu tư giá trị.
Ngọc Lan hút lớn với dòng vốn từ mọi châu lục. về làn sóng đầu tư vào thị trường bảo
Trong đó nổi bật là dòng vốn đến từ hiểm Việt Nam của các hãng bảo hiểm
Bất ngờ dòng vốn Hàn quốc Hàn Quốc. Trong khối bảo hiểm phi Hàn Quốc.
Bán vốn cho đối tác nước ngoài trở nhân thọ, thời gian qua đã chứng kiến Thị trường bảo hiểm Việt Nam còn
thành một lựa chọn tất yếu với nhiều nhà thương vụ hãng bảo hiểm Dongbu mua dư địa rộng lớn, điều này là không thể
bảo hiểm phi nhân thọ trong nước khi giải cổ phần của Tổng công ty cổ phần Bảo phủ nhận. Tuy nhiên, hậu M&A là rất
bài toán nâng cao sức cạnh tranh. Doanh hiểm Bưu điện (PTI), Samsung Fire & nhiều câu chuyện, vì thị trường màu mỡ,
nghiệp bảo hiểm nội cần vốn, cần kỹ thuật Marine Insurance mua cổ phần của Tổng nhưng vẫn còn sơ khai nếu so sánh với
để phát triển chuyên nghiệp và lớn mạnh công ty Bảo hiểm Petrolimex (PJICO). lịch sử gần trăm năm của các thị trường
hơn, còn các tập đoàn tài chính nước Các tập đoàn tài chính Hàn Quốc cũng đã phát triển. Các nhà đầu tư ngoại có
ngoài cũng muốn mở rộng thị trường, đầu tham gia nhiều hơn vào khối bảo hiểm thể nhìn thấy tiềm năng lớn của thị
tư vào những địa chỉ tin cậy khi thị trường nhân thọ. trường bảo hiểm Việt Nam, nhưng khi
bản địa đã đến giai đoạn bão hòa. “Vài năm gần đây, thị trường bảo tiếp cận và bắt tay vào hoạt động chính
“Các sản phẩm bảo hiểm ở những hiểm Hàn Quốc có tỷ lệ tăng trưởng thức tại thị trường không phải chỉ gặp
thị trường phát triển được bán như thấp, do kinh tế chững lại, tăng trưởng toàn thuận lợi. Bảo hiểm AAA, Bảo hiểm
những sản phẩm thông dụng, thậm chí kinh tế chỉ khoảng dưới 3%, các tập Viễn Đông (VASS)… vẫn đang tiếp tục
những sản phẩm đơn giản còn được đoàn kinh doanh khó khăn. Trong khi vật lộn với bài toán tái cơ cấu của mình
bán ở ngay các siêu thị”, một chuyên gia đó, thị trường Việt Nam còn rất nhiều trước dòng chảy cạnh tranh khốc liệt của
trong ngành cho biết. cơ hội tiềm năng, tăng trưởng kinh thị trường.
Thị trường bảo hiểm non trẻ, nhiều tế vẫn duy trì được tốc độ trên 6%”, “Nhân duyên có hạnh phúc và bền
tiềm năng như Việt Nam đang có sức một chuyên gia trong ngành lý giải chặt hay không phần lớn sẽ phụ thuộc

vào sự đồng nhất trong chiến lược và cái
nhìn dài hạn của hai đối tác”, một chuyên
gia trong ngành nhìn nhận.
Những kỳ vọng hậu M&A
Các thương vụ M&A vẫn liên tục
diễn ra trên thị trường bảo hiểm phi
nhân thọ Việt Nam suốt thời gian qua,
thông qua hình thức mua cổ phần tại
các doanh nghiệp bảo hiểm đã có thị
phần và chỗ đứng nhất định trên thị
trường. Theo các chuyên gia trong
ngành, thay vì “mua đứt bán đoạn”
doanh nghiệp bảo hiểm trong nước để
tạo dựng thương hiệu riêng, các nhà
đầu tư nước ngoài đang nhắm tới việc
đầu tư giá trị với cái nhìn về triển vọng
lợi nhuận dài hạn. Những khi bỏ vốn
vào Tổng công ty cổ phần Bảo hiểm
BIDV (BIC), PTI, PJICO…, các cổ đông
chiến lược nước ngoài đang thực hiện
chuyển giao công nghệ, góp phần tái
cơ cấu doanh nghiệp, nâng cao hiệu
quả hoạt động, chứ không đặt sức ép
mở rộng thị phần.
Chia sẻ về mối quan hệ hậu M&A
với đối tác Dongbu, ông Bùi Xuân Thu,
Tổng giám đốc PTI cho biết, ngay sau
khi ký hợp đồng hợp tác chiến lược,
Dongbu đã khởi động nhiều hoạt động
nhằm chuyển giao kinh nghiệm và các
nguồn lực để hỗ trợ PTI.
Theo ông Thu, việc PTI có thêm một
cổ đông chiến lược bên cạnh Tổng công
ty Bưu chính Việt Nam (VnPost) có ý
nghĩa rất quan trọng trong tiến trình
phát triển của Tổng công ty. Nếu như
VnPost có mạng lưới bán hàng và phục
vụ khách hàng rộng khắp toàn quốc thì
Dongbu có tiềm lực mạnh về công nghệ,
tài chính và kinh nghiệm quản trị điều
hành, sự kết hợp giữa lợi thế mạng lưới
rộng và công nghệ hiện đại, tiềm lực tài
chính mạnh sẽ là những đòn bẩy thúc
đẩy PTI phát triển mạnh mẽ trong thời
gian tới.
“Thời gian tới, PTI sẽ tiếp tục tận
dụng các kinh nghiệm triển khai của
một doanh nghiệp bảo hiểm đứng đầu
thị trường như Dongbu để hiện đại
hóa công tác quản lý điều hành của
mình. Trước mắt, PTI sẽ tập trung vào
hai lĩnh vực mà cả PTI và Dongbu đang
có thể mạnh là bán hàng trực tuyến và
bảo hiểm xe cơ giới. Dongbu sẽ cử các
chuyên gia giỏi nhất sang đào tạo và
xây dựng hệ thống điều hành tại PTI.
Đồng thời, PTI cũng cử cán bộ sang trụ
sở chính của Dongbu để học hỏi mô
hình và kỹ năng quản lý. PTI và Dongbu
sẽ tiếp tục triển khai thêm nhiều dự án
như quản trị nhân sự, chất lượng dịch
xu hướng thị trường 119
Mới đây, hãng bảo hiểm phi nhân thọ số 1 Hàn
Quốc - Samsung Fire & Marine Insurance (SFMI)
– đã bỏ ra trên 532 tỷ đồng để nắm giữ 20% cổ
phần của PJICO
vụ, phát triển thương hiệu…”, ông Thu
cho biết.
Trong khi đó, với Tổng công ty cổ
phần Bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư và
phát triển Việt Nam (BIC), kể từ khi có cổ
đông chiến lược Fairfax (Canada) từ năm
2015, doanh nghiệp này ngày càng đi
vào hoạt động theo chiều sâu. Tại Đại hội
đồng cổ đông thường niên 2017, lãnh
đạo BIC nhấn mạnh, định hướng của Hội
đồng quản trị Công ty trong năm nay là
tập trung vào mục tiêu lợi nhuận hơn
là tập trung vào mục tiêu tăng trưởng
doanh thu.
Hiện BIC đã thành lập Ủy ban Đầu
tư, ủy ban này có sự tham gia của 2
thành viên đến từ Fairfax, nhằm nâng
cao hiệu quả của hoạt động đầu tư,
mảng hoạt động mang lại lợi nhuận
chính cho các công ty bảo hiểm. Năm
2016, hoạt động đầu tư tiền gửi chiếm
80% danh mục đầu tư của BIC thì năm
2017, Tổng công ty sẽ bổ sung vào
danh mục một số khoản đầu tư bất
động sản - đầu tư trụ sở, những lĩnh vực
có khả năng sinh lời cao hơn so với gửi
tiết kiệm.
Ngoài ra, BIC cũng đang tiến hành
19 nhóm giải pháp về công nghệ thông
tin, chủ yếu liên quan đến hoạt động
bán lẻ, nâng cấp hệ thống, với các chức
năng kết xuất báo cáo, ấn chỉ bán lẻ…
Fairfax châu Á cũng đã giới thiệu hệ
thống phần mềm quản lý bảo hiểm hiện
đại và đồng bộ, đã được áp dụng trên
một số công ty góp vốn của Fairfax. Tuy
nhiên, để đảm bảo hệ thống phần mềm
trên thích ứng với hệ thống của BIC cũng
như thị trường Việt Nam, BIC sẽ tổ chức
khảo sát chi tiết hơn.
“Dự tính, chi phí để đầu tư hệ
thống công nghệ thông tin cho hệ
thống mới tốn ít nhất là 3 triệu USD và
cần tối thiểu 2 năm triển khai”, đại diện
BIC cho biết.
Trong khi đó, thương vụ bán 20%
cổ phần cho đối tác chiến lược Sam-
sung Fire & Marine Insurance (SFMI),
doanh nghiệp bảo hiểm đứng số 1
Hàn Quốc và đứng thứ 23 trên thế giới
được PJICO kỳ vọng sẽ tạo động lực lớn
thúc đẩy đà tăng trưởng và hiệu quả
kinh doanh của Tổng công ty trong 5
năm tới.
120 xu hướng thị trường
Thị trường bảo hiểm nhân thọ,
miếng bánh ngon với nhà đầu tư ngoại
Thương vụ mua trọn Công ty Bảo hiểm Great Eatern Việt Nam ồn ào của FWD, hay mua 50% cổ phần của
Prévoir Việt Nam khá kín tiếng của Mirea Asset Life trong vòng 1 năm trở lại đây tiếp tục minh chứng cho sức
hút của thị trường bảo hiểm Việt Nam với nhà đầu tư ngoại.
Có thể còn nhiều trường hợp đối tác trong liên doanh bảo hiểm nhân thọ mua lại phần vốn góp của
nhau như câu chuyện PVI và Sun Life (Canada)
Ngọc Lan
Thêm hai nhà bảo hiểm ngoại
vào thị trường
Đầu tháng 7 vừa qua, Mirae Asset
Life, công ty bảo hiểm nhân thọ đến từ
Hàn Quốc đã đạt được thỏa thuận đầu
tư tăng vốn 1.100 tỷ đồng vào Công ty
Bảo hiểm nhân thọ Prévoir Việt Nam.
Sau khi hoàn thành việc tăng vốn, Mirae
Asset Life sẽ nắm giữ 50% phần vốn
góp tại Prévoir Việt Nam. Prévoir Việt
Nam là công ty thành viên của hãng bảo
hiểm nhân thọ Pháp, đã đặt chân vào thị
trường Việt Nam được 12 năm.
Trong thông cáo báo chí chính
thức loan tin về thương vụ này, ông
Khamsaya Soukhavong, Tổng giám đốc
Prévoir Việt Nam cho biết: “Sau 12 năm
hoạt động tại Việt Nam, Prévoir Việt
Nam có niềm tin mạnh mẽ vào sự phát
triển của Công ty, trở thành 1 trong 5
công ty bảo hiểm nhân thọ lớn nhất tại
Việt Nam trong 5 năm tới”.
Còn đại diện phía Mirae Asset Life,
ông Jae Sik Kim, Tổng giám đốc công ty
này chia sẻ: “Tích hợp lợi thế của hai tập
đoàn sẽ là nhiệm vụ quan trọng nhất
trong tương lai gần của các bên. Hy vọng
chúng tôi sẽ trở thành đối tác chiến lược
lâu dài, bắt đầu từ việc chia sẻ giá trị
lịch sử lâu dài của Tập đoàn Prévoir trên
thị trường bảo hiểm nhân thọ và kinh
nghiệm đa dạng của Tập đoàn Mirae As-
set về quản lý tài sản toàn cầu”.
Được biết, Mirae Asset Life là công
ty bảo hiểm nhân thọ lớn thứ 5 tại Hàn
Quốc, dựa trên quy mô tài sản sau khi
mua lại Công ty Bảo hiểm Nhân thọ PCA
năm 2016. Mirae Asset Life đã được niêm
yết trên thị trường chứng khoán Hàn
Quốc từ năm 2015 và có tổng tài sản
28.429 tỷ Won (tính tại thời điểm cuối
quý I/2017).
Trước khi thương vụ này xảy ra, thị
trường đã có nhiều đồn đoán về việc
M&A của Prévoir Việt Nam. Thậm chí,
một công ty bảo hiểm đến từ châu Á
đang hoạt động tại Việt Nam từng tìm
hiểu và mong muốn có một thương vụ
M&A với công ty bảo hiểm này, nhưng
rồi mối duyên đó không thành.
Trở lại với thương vụ M&A đình đám
của FWD, thời gian gần đây, FWD đang
nổi lên như là một tập đoàn tài chính
chuyên đi mua lại các thương hiệu không
mấy thành công trên các thị trường. Sau
khi chính thức bước chân vào thị trường
Việt Nam, hãng bảo hiểm này đang có
những bước đi mạnh mẽ để khẳng định
tên tuổi của mình. Vì “sinh sau đẻ muộn”
nên hãng cũng có những bước đi khá
khác biệt so với đại đa số công ty bảo
hiểm đang có mặt trên thị trường. Một
vài hình thức tiếp cận mới mẻ được FWD
triển khai với mong muốn thay đổi nhận
thức người dân về bảo hiểm nhân thọ.
Về cơ bản, một số chiến lược tiếp cận
thị trường của hãng này được đánh giá
khá tích cực, tuy nhiên, thành công hay
không thì vẫn cần thời gian.
Lương duyên nào cho những
thương vụ M&A mới?
Thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt
Nam đang quy tụ khá nhiều tên tuổi của
các hãng bảo hiểm nổi tiếng trên thế giới
và thực tế, ngoại trừ Bảo Việt Nhân thọ,
phần lớn thị phần đang nằm trong tay
các hãng bảo hiểm nước ngoài. Các hãng
này đều có chiến lược phát triển lâu dài
tại mảnh đất màu mỡ, với quy mô dân số
đông, cơ cấu dân số trẻ và thị trường còn
trong giai đoạn sơ khai, chưa được khai
phá nhiều như Việt Nam.
Theo các chuyên gia trong ngành,
trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm,
các công ty đã gây dựng được thương
hiệu vững chắc, có thị phần đáng kể

khó có chuyện bán cho đối tác khác,
dù là chỉ một phần vốn. Tuy nhiên, với
những công ty có thị phần còn khiêm
tốn thì không loại trừ khả năng này.
Thậm chí, việc xây dựng thương hiệu và
bán lại cho tập đoàn khác cũng không
còn là hiện tượng xa lạ trên thế giới và
Việt Nam cũng không nằm ngoài guồng
quay này.
Thực tế cho thấy, việc xin giấy phép
thành lập một doanh nghiệp bảo hiểm
mới 100% vốn ngoại, hay góp vốn lập
liên doanh với doanh nghiệp trong nước
là cách đi truyền thống của các hãng bảo
hiểm quốc tế để đặt chân vào thị trường
Việt Nam, nhưng cách này tốn khá khá
nhiều thời gian, chưa kể nộp hồ sơ cũng
chưa chắc đã được cấp phép. Góp vốn
thành lập liên doanh có thể nhanh hơn
so với việc xin cấp phép thành lập công
ty mới 100% vốn ngoại, nhưng sau khi
bắt tay xây dựng ngôi nhà chung, giữa
hai bên liên doanh có thể xuất hiện
những bất đồng về quan điểm chiến
lược… Thị trường bảo hiểm nhân thọ
Việt Nam đã chứng kiến không ít cuộc
“hôn nhân” như vậy và M&A như là giải
pháp tất yếu để giải quyết những bất
đồng sau đó.
Sau khi bước chân vào thị trường Việt Nam, FWD đang
có những bước đi mạnh mẽ để khẳng định tên tuổi
M&A ở khối nhân thọ tại thị trường
Việt Nam thời gian qua diễn ra khá sôi
động, trước thương vụ của FWD mua lại
Great Eatern Việt Nam và Mirae Asset Life
góp 50% vốn của Prévoir Việt Nam, thị
trường cũng đã chứng kiến việc Tập đoàn
Bảo hiểm Aviva (Aviva) hoàn tất việc mua
lại cổ phần của Liên doanh bảo hiểm nhân
thọ VietinBank Aviva (Aviva Việt Nam) từ
Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
(VietinBank); hay thương vụ Sun Life (Can-
ada) mua lại toàn bộ cổ phần của PVI trong
liên doanh PVI Sun Life để thành Công ty
Sun Life Việt Nam 100% vốn ngoại.
Hiện trong khối doanh nghiệp bảo
hiểm nhân thọ, hiện vẫn còn 4 - 5 liên
doanh như vậy. Liệu trong số các liên
doanh bảo hiểm này, có liên doanh nào
sẽ theo gót Aviva hay SunLife trong thời
gian tới?
Dù câu trả lời vẫn còn ở thì tương lai,
nhưng gần đây cũng xuất hiện tin đồn về
khả năng tới đây sẽ tiếp tục diễn ra một
thương vụ mua bán lại cổ phần giữa hai
bên trong liên doanh bảo hiểm nhân thọ.
Lần này không phải là cách M&A “truyền
thống” là đối tác trong nước bán hết cổ
phần cho phía nước ngoài, mà ngược lại.
Với liên doanh này, đối tác trong nước
xu hướng thị trường 121
tuy không nắm ưu thế về kinh nghiệm
bảo hiểm hàng trăm năm như đối tác
ngoại, nhưng khả năng về vốn lại là một
thế mạnh.
Ngoài ra, thị trường cũng đang râm
ran về việc Việt Nam có thể sẽ có thêm
một công ty bảo hiểm nhân thọ nữa, mà
đối tác nội là một ngân hàng trong nước
và lãnh đạo công ty này là tên tuổi khá
nổi tiếng với thị trường bảo hiểm Việt
Nam. Như vậy, thị trường bảo hiểm nhân
thọ Việt Nam với gần 100 triệu dân vẫn
chưa dừng lại ở con số 18 doanh nghiệp
như hiện tại, mà cơ hội vẫn mở ra đối với
các đối tác có tiềm năng và hứng khởi với
thị trường này.
l Tập đoàn Great Eastern cũng thông báo việc
chuyển nhượng quyền sở hữu kinh doanh tại Việt
Nam cho FWD với giá trị 48,2 triệu đô la Singapore.
l Thông tin từ PVI cho hay, thỏa thuận chuyển
nhượng 25% vốn điều lệ lần này tại PVI Sun Life
(tương đương 300 tỷ đồng vốn điều lệ PVI Sun
Life) cho đối tác Sun Life Assurance Canada mang
lại giá trị chuyển nhượng ước tính 786 tỷ đồng, lãi
ước tính từ giao dịch chuyển nhượng là trên 450
tỷ đồng. Tính chung, lợi nhuận ròng đạt được cho
cả thương vụ (giúp Sun Life trở thành chủ sở hữu
duy nhất của PVI Sun Life) là khoảng hơn 1.000
tỷ đồng.
122 xu hướng thị trường

M&A tại Việt Nam sẽ thiết lập kỷ lục

mới năm 2017
Việt Nam đã và đang trở thành Hoạt động M&A bất động sản
điểm đến hấp dẫn đối với nhiều giữ nhịp sôi động
Trong quý I/2017, hoạt động M&A
nhà đầu tư nước ngoài nhờ
bất động sản tiếp tục duy trì mức tăng
những chính sách khuyến khích trưởng ấn tượng trên toàn cầu, đạt 136
đầu tư, chính trị ổn định và nền tỷ USD, tương đương với mức ghi nhận
kinh tế tăng trưởng nhanh. Trong trong quý I/2016.
đó, hoạt động mua bán, sáp nhập Đầu tư bất động sản vẫn giữ sức
(M&A) tiếp tục diễn ra sôi động hấp dẫn bởi hiệu suất đầu tư, nhưng giá
và được dự báo sẽ ghi nhận mức cả có thể trở thành vấn đề đáng lo ngại
kỷ lục mới trong năm 2017, cũng của các nhà đầu tư, do những áp lực tác
Stephen Wyatt động lên các thị trường chủ chốt trên
như năm 2018.
Giám đốc quốc gia, JLL Việt Nam toàn cầu, nhu cầu thuê dự kiến sẽ tăng
trưởng trong năm 2017.
Trong đó, khối lượng đầu tư trên
thị trường bất động sản thương mại
châu Á - Thái Bình Dương trong quý
đầu tiên năm 2017 đã đạt 25 tỷ USD,
tăng 1% so với 12 tháng trước, nhưng
giảm 43% so với quý trước. Sự giảm
sút phần lớn do thị trường Úc và Hồng
Kông (nơi bị ảnh hưởng bởi những quy
định hạn chế dòng vốn đầu tư ra nước
ngoài) và Hàn Quốc, trong khi Nhật
Bản và Singapore đã dẫn đầu trong quý
vừa qua..
Xét về cách thức, hoạt động đầu tư
xuyên biên giới trong khu vực trong quý
I/2017 vẫn diễn ra khá sôi động, chiếm
35% trong tổng khối lượng giao dịch.
Các hoạt động mua bán liên khu vực vẫn
chiếm đa số so với nội khu vực, chiếm
khoảng 67% tổng các thương vụ.
Trong đó, Việt Nam là một thị
trường đang phát triển và thu hút nhiều
sự chú ý từ các nhà đầu tư nước ngoài.
Nhờ vào sự hội nhập toàn cầu, tình hình
chính trị-xã hội và kinh tế vĩ mô ổn định,
cũng như những chính sách tái cơ cấu
trong ngành ngân hàng - tài chính, đầu
tư công và các doanh nghiệp nhà nước,
hoạt động M&A tại Việt Nam đang tăng
tốc mạnh.
Diễn biến những năm gần đây đã
cho thấy, Việt Nam là một trong những
quốc gia phát triển nhanh nhất ở châu
Á. Đến năm 2050, Việt Nam được dự báo
sẽ là nền kinh tế trọng điểm thứ 20 trên
toàn thế giới.
Hiện tại, nền kinh tế Việt Nam vẫn
duy trì mức tăng trưởng ổn định. Theo
Các nhà đầu tư Nhật Bản ngày càng hiện diện nhiều tại Việt Nam. Trong ảnh là dự án Flora Anh Đào (TP. Tổng cục Thống kê, tăng trưởng GDP
HCM) do Nam Long hợp tác với 2 đối tác Nhật Bản phát triển của Việt Nam trong quý II/2017 đạt
 xu hướng thị trường 123

Hình 1: Đầu tư bất động sản thương mại theo quý (giai đoạn 2007-2017)

Nguồn: JLL, tháng 4 2017

6,17% và 6 tháng đầu năm đạt đạt

Hình 2: Tổng khối lượng giao dịch toàn cầu theo ngành, quý I/2016 và quý I/2017
5,73% (hình 5). Chính phủ vẫn kiên
định với mục tiêu tăng trưởng GDP
năm 2017 ở mức 6,7%, dù thách thức,
nhưng vẫn có thể đạt được. Tốc độ tăng
trưởng của Việt Nam vẫn thuộc top đầu
trong khu vực.
Một lợi thế nữa là hiện Việt Nam
đang có cơ cấu dân số “vàng”, với
khoảng 25% dân số trong độ tuổi từ 10-
24 tuổi và khoảng 70% dân số trong độ
tuổi từ 15-64 tuổi.

Các thương vụ M&A bất động sản
nổi bật Nguồn: JLL
Nối tiếp đà tăng trưởng của năm
2015 và 2016, thị trường bất động sản
Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục sôi động Hình 3: 20 nền kinh tế hàng đầu trong năm 2050 và tốc độ tăng trưởng hàng năm
trong năm 2017. Thị trường bất động trong giai đoạn 2016-2020
sản Việt Nam tiếp tục có sức hút lớn
với các nhà đầu tư nước ngoài, chủ yếu
thông qua hoạt động M&A, trong đó
hình thức liên doanh với các nhà đầu tư
nội - những người nắm giữ quỹ đất và am
hiểu thị trường đang trở nên phổ biến.
Qua quan sát của JLL, hiện có hàng
trăm triệu USD từ các nhà đầu tư nước
ngoài đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc,
Singapore, hay nhóm nhà đầu tư đến
từ Trung Quốc… đang chờ đợi để đổ
vào thị trường bất động sản Việt Nam
ở hầu hết các phân khúc, bao gồm nhà
ở, văn phòng, bán lẻ, khách sạn và khu
Nguồn: PWC, JLL ước tính
công nghiệp.
124 xu hướng thị trường
Hình 4: Tăng trưởng GDP đến năm 2020
Nguồn: Oxford economics
Trong đó, các nhà đầu tư Nhật Bản
đang không ngừng tăng cường sự hiện
diện ở Việt Nam. Vào tháng 9 năm ngoái,
Kajima - một trong bốn tập đoàn nhà
thầu lớn nhất Nhật Bản đã hợp tác liên
doanh với Indochina Capital với tổng
vốn đầu tư ước tính lên đến 1 tỷ USD
trong vòng 10 năm tới để phát triển các
dự án bất động sản tại Việt Nam. Ban
đầu sẽ tập trung chính vào các dự án
nhà ở và nghỉ dưỡng tại Hà Nội, TP.HCM
và Đà Nẵng.
JLL kỳ vọng, nhà đầu tư Nhật Bản sẽ
là một trong những nhà đầu tư tích cực
nhất trên thị trường trong năm nay. Tiêu
điểm của họ là nhắm vào các dự án nhà
ở, tài sản vận hành như căn hộ dịch vụ và
tòa nhà văn phòng hạng A.
Xét trên bình diện chung, trong nửa
đầu năm 2017, hoạt động M&A trong lĩnh
vực bất động sản tiếp tục giữ được sự sôi
động. Chẳng hạn, trong tháng 3, Công ty
Keppel Land (Singapore) đã nắm 16% cổ
phần còn lại của Tổng công ty cổ phần
Đường sông miền Nam (Sowatco) trong
dự án Saigon Centre thông qua công ty
thành viên Krystal Investment Pte., Ltd.
Cũng trong tháng 3, Hongkong
Land ký kết hợp tác với Công ty cổ phần
Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII), sẽ
trở thành đối tác chiến lược của CII để
phát triển các dự án nhà ở tại Khu đô thị
mới Thủ Thiêm.
Gần đây, Công ty cổ phần Bất
động sản Phát Đạt tuyên bố đã chuyển
nhượng một phần của dự án Everrich 3
tại TP.HCM, hay Công ty Bất động sản
Hưng Thịnh có chiến lược thâu tóm 20
dự án đã bị trì hoãn lâu dài, trong đó 10
dự án đã được tiến hành xây dựng và bắt
đầu tung ra thị trường.
Hình 5: Tăng trưởng GDP (so với cùng kỳ năm trước)
Nguồn: Nghiên cứu JLL
Ngoài ra, quỹ đầu tư VinaCapital cho
biết, đã bán 70% cổ phần của mình trong
dự án khu đô thị 198,5 ha Đại Phước
Lotus ở tỉnh Đồng Nai cho China Fortune
Land Development (CFLD). CFLD đã ký
biên bản ghi nhớ với Công ty Tín Nghĩa
để xây dựng thành phố công nghiệp
mới (NIC) tại Khu công nghiệp Ông Kèo.
Nhiều nhà đầu tư phát triển Trung Quốc
khác cũng đang quan tâm phát triển các
dự án bất động sản tại Việt Nam.
“Khẩu vị” của các nhà đầu tư tại
Việt Nam
Ngoài phân khúc nhà ở vẫn là thị
trường hấp dẫn nhất, các nhà đầu tư
hiện nay đang có xu hướng chuyển sang
thị trường bất động sản thương mại, đặc
biệt tập trung vào các dự án văn phòng
hạng A có vị trí đắc địa, tiềm năng tăng
trưởng về giá trị vốn và lợi suất đầu tư
(7 - 8%/năm).
Chúng tôi nhận thấy mức giá thuê
văn phòng tại Việt Nam đang cao hơn
nhiều so với các nước trong khu vực,
phản ánh sự thiếu hụt nguồn cung.
Ngoài ra, các nhà đầu tư cũng cho thấy
sự quan tâm đặc biệt đối với những dự
án khách sạn.
Thách thức đầu tư bất động sản
ở Việt Nam
Đối với các dự án nhà ở và thương
mại, các nhà đầu tư nước ngoài thường
tìm kiếm những khu đất “sạch” (hoàn
thành thủ tục bồi thường, giải phóng
mặt bằng, hoàn tất thanh toán chi phí
sử dụng đất, có quyền sử dụng đất và kế
hoạch phát triển tốt). Tuy nhiên, những
dự án như trên rất hiếm, khả năng tiếp
cận các dự án tốt của nhà đầu tư nước
ngoài cũng tương đối hạn chế. Do đó,
hầu hết các nhà đầu tư nước ngoài
thường tìm đến sự hỗ trợ của các đơn vị
tư vấn chuyên nghiệp để có thể gia nhập
vào thị trường.
Triển vọng thị trường
Thị trường bất động sản Việt Nam
đang đón nhận nhiều luồng quan tâm
mạnh mẽ đến từ các nhà đầu tư nước
ngoài. Xu hướng bắt tay giữa các nhà
đầu tư ngoại và doanh nghiệp nội cũng
đang diễn ra mạnh mẽ và JLL hy vọng sẽ
đón nhận thêm nhiều tin vui mới.
Nhìn chung, các phân khúc
bất động sản vẫn đang trên đà phát
triển như mong đợi. Trong đó, phân
khúc khách sạn luôn thu hút được sự
quan tâm với nhiều nguồn vốn từ nước
ngoài được đổ vào Việt Nam. Chúng tôi
dự báo, xu hướng này sẽ tiếp tục phát
triển, đồng thời những thị trường khác
như khu công nghiệp và giáo dục cũng
không ngừng tăng trưởng. Thị trường
nhà ở bình dân được đánh giá là phân
khúc thu hút nhiều nguồn vốn đầu tư,
chủ yếu nhờ vào sự gia tăng của tầng
lớp trung lưu.
Số lượng nhà đầu tư nước ngoài gia
nhập và thành lập văn phòng tại Việt
Nam ngày càng gia tăng. Thay vì phải di
chuyển liên tục, các nhà đầu tư hiện nay
đã phát triển đội ngũ nhân viên của công
ty ngay tại Việt Nam với sự kết hợp giữa
các chuyên gia, quản lý trong và ngoài
nước cho từng dự án.
Nhìn chung, Việt Nam vẫn đang thu
hút sự chú ý mạnh mẽ từ các nhà đầu tư
trong khu vực, chúng tôi hy vọng hoạt
động M&A tại Việt Nam sẽ ghi nhận mức
kỷ lục mới trong năm 2017 và 2018.
126 xu hướng thị trường
M&A bất động sản Việt Nam có sức hút
mạnh mẽ
Thị trường vốn cho thấy sự tăng trưởng đáng kể trong năm 2015 và 2016 ở cả giá trị giao dịch lẫn số lượng
giao dịch và xu thế này được dự đoán sẽ tiếp tục diễn ra vào năm 2017.
Việt Nam tiếp tục có sức
hút mạnh
Theo dữ liệu của CBRE và RCA, các
giao dịch với giá trị từ 1,6 - 1,7 tỷ USD đã
được ghi nhận vào năm 2015 và 2016,
tăng gần 2-3 lần so với các năm trước. Với
tình hình thiếu minh bạch thông tin trên
thị trường, giá trị thực sự của các giao
dịch này thậm chí còn có thể lớn hơn nữa.
Chỉ trong nửa đầu năm 2017, 23
giao dịch được ghi nhận, gần bằng số
lượng giao dịch trong cả năm 2016 (26
Dương Thùy Dung giao dịch). Tuy nhiên, gần nửa số giao
Giám đốc cấp cao Bộ phận Nghiên cứu và Tư vấn phát dịch này vẫn chưa công bố số liệu.
triển, CBRE Việt Nam Theo khảo sát của CBRE về mục tiêu
của các đơn vị đầu tư châu Á - Thái Bình
Dương, Việt Nam tiếp tục có sức thu hút
Sau Aeon Mall Long Biên, Aeon đang hợp tác với BIM Group
để xây dựng thêm trung tâm mua sắm thứ 2 tại Hà Nội
mạnh mẽ với các nhà đầu tư, theo sát sau
Úc, Nhật Bản và Trung Quốc.
Trong khảo sát này, các nhà đầu tư
bất động sản đến từ châu Á - Thái Bình
Dương tập trung chủ yếu vào chênh lệch
lợi suất khi tìm kiếm các tài sản để đầu tư
thay vì các chiến lược đầu tư nhằm tăng
trưởng giá trị như trước đây.
Với chiến lược theo đuổi chênh lệch
lợi suất, Việt Nam đã trở thành thị trường
trọng điểm phổ biến thứ tư nhờ các chỉ
số khả quan của nền kinh tế đang thúc
đẩy tăng trưởng mức giá thuê.
Thị trường đã trở nên sôi động kể từ
năm 2015 khi phân khúc nhà ở để bán
phục hồi và các phân khúc khác vì thế
cũng lần lượt khởi sắc theo (Bảng 1).
 xu hướng thị trường 127

Bảng 1: Động lực đầu tư chính

Nguồn: Khảo sát ý kiến các nhà đầu tư châu Á - Thái Bình Dương năm 2017 của CBRE
128 xu hướng thị trường

Bảng 2: Chỉ số phát triển bán lẻ toàn cầu

Nguồn: Thế giới bán lẻ, Euromoney, A.T. Kearney Analysis

Chú ý: Kích cỡ của hình tròn chỉ ra doanh thu bán lẻ của năm 2016. Tiềm năng thị trường dựa trên số điểm của quy mô thị trường, sự bão hòa thị trường và áp lực thời gian.

Các nhà đầu tư nhận thấy mức

Bảng 3: Sự tăng trưởng mạnh mẽ của khách quốc tế tới Việt Nam chênh lệch lợi suất tại Việt Nam đang
khá hấp dẫn, nhưng hơn thế nữa, điều
hấp dẫn chính hiện nay là tiềm năng
phát triển dài hạn của nền kinh tế. Việt
Nam vẫn lạc quan về triển vọng năm
2017 và đặt mục tiêu tăng trưởng 6,7%
trong năm nay.
Trong khi đó, Fitch và Moody’s đều
nâng cấp đánh giá triển vọng của Việt
Nam từ ổn định sang tích cực, rất có lợi
cho Việt Nam trong việc thu hút thêm
Nguồn: Cục Thống Kê Việt Nam
các nhà đầu tư nước ngoài.

Bảng 4: Huy động vốn cổ phần và vốn vay cho các chủ đầu tư Việt Nam
Lựa chọn gọi vốn Thời gian Chủ đầu tư Giá trị (triệu USD) Ghi chú
Vốn vay Quý II/2017 Sacomreal 13 Lãi suất cố định 11%, thời hạn vay 1 năm.
EXS Capital hoàn thành vòng gọi vốn đầu tiên với 46 triệu USD, trên tổng số 100 triệu USD mà Son
Vốn cổ phần Quý II/2017 Son Kim Land 100
Kim Land đang kêu gọi thêm.
Liên doanh với Hankyu Realty, Nishi Nippon Railroad để đầu tư Dự án Mizuki Park, 40 ha ở TP.HCM.
50% của 348 triệu
Liên doanh Quý II/2017 Nam Long Liên doanh này được thành lập năm 2016 để đầu tư Flora Sakura, Fuji Residence và Kikyo Resi-
USD
dence ở quận 9, TP.HCM.
Liên doanh Quý II/2017 CII ~115 Liên doanh với Hong Kong Land để phát triển dự án 96.000m2 ở Quận 2, TP.HCM.
Vốn cổ phần Quý IV/2016 Novaland 120 70% là nhà đầu tư nước ngoài.
Liên doanh Quý III/2016 Bitexco 290 Liên doanh với Mitsubishi để đầu tư dự án The Manor Central Park tại Hoàng Mai, Hà Nội.
Vốn cổ phần Quý III/2016 FLC 480 Gọi vốn từ cổ đông hiện hữu.
Vốn vay Quý II/2016 Nam Long 22 Trái phiếu chuyển đổi đáo hạn 2020, lãi suất 7%.
Nguồn: CBRE Việt Nam

Trên thị trường bất động sản, dù thị
trường địa ốc Việt Nam trước đây chứng
kiến nhiều biến động, nhưng nền tảng
hiện hiện nay có vẻ đã được cải thiện,
giúp thị trường phát triển bền vững hơn.
Ngoài ra, tự do hóa trong nền kinh
tế, sự cởi mở hơn của luật cũng là yếu
tố thuận lợi, giúp các nhà đầu tư nước
ngoài sẽ có cơ hội gia tăng sở hữu đối với
các bất động sản thương mại tại các vị trí
trọng điểm trong 5 - 10 năm tới. Những
nhà đầu tư này đang tích cực tìm kiếm
các khu đất tại khu vực trung tâm (khách
sạn và văn phòng) và gần tuyến metro
(văn phòng, bán lẻ và nhà ở bán). Trong
đó, tại TP.HCM, bất động sản đang vận
hành như các tòa nhà văn phòng, đang
được quan tâm, bởi nguồn cung hạn chế.
Tích cực trên nhiều phân khúc
Thị trường bất động sản Việt Nam
trong nửa đầu năm nay ghi nhận sự tích
cực trên nhiều phân khúc.
Cụ thể, trong phân khúc căn hộ để
bán, tình hình thị trường đã được cải
thiện kể từ cuối năm 2015, dẫn đến sự
gia tăng các dự án mở bán mới và tỷ lệ
bán ở các dự án.
Tại TP.HCM, giá bán bình quân của
căn hộ bán trong nửa đầu năm 2017
tăng 16% so với năm 2016 và 27% so
với năm 2015, chủ yếu vì các dự án mới
thường có giá chào bán cao hơn.
Tại Hà Nội, trong cùng thời kỳ, giá
bán trung bình tăng 4% và 10% tương
ứng với năm 2015 và 2016.
Dựa vào các giao dịch thành công
của CBRE trong nửa đầu năm 2017,
khách hàng người nước ngoài chiếm
khoảng 59% tổng số giao dịch thành
công trong quý II/2017. Trong đó, khách
Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc và Hồng
Kông (Trung Quốc) là những nhà đầu tư
năng động nhất và những khách mua với
mục đích cho thuê lại chiếm khoảng 53%
số người mua.
Còn tại phân khúc bán lẻ, số lượng
các không gian bán lẻ được đầu tư bài
bản với diện tích lớn vẫn khá hạn chế. Vì
vậy, cả chủ đầu tư và các nhà bán lẻ như
Aeon, Lotte, Vingroup vẫn đang tích cực
tìm kiếm các khu đất nằm ngoài trung
tâm ở Hà Nội và TP.HCM để mở thêm
trung tâm mua sắm.
Theo chỉ số phát triển bán lẻ toàn
cầu vào năm 2017 của A.T. Kearney, Việt
Nam đã có những tiến bộ và đang nổi lên
như một thị trường trọng điểm cho việc
mở rộng ngành bán lẻ, nhờ các bộ luật
Novaland là tên tuổi đáng chú ý trên thị trường M&A dự án bất động sản tại Việt Nam
đầu tư đã được tự do hóa hơn (Bảng 2).
Trong phân khúc văn phòng, thị
trường văn phòng TP.HCM đang phải
đối mặt với nguồn cung hạn chế và trong
3 năm trở lại đây không có bất kỳ nguồn
cung mới nào trong khu vực trung tâm.
Do đó, tại TP.HCM đang ghi nhận ngày
càng nhiều giao dịch được thực hiện tại
các vùng ngoài trung tâm, đặc biệt là tại
Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Ngoài bán lẻ và văn phòng, với sự
phát triển nhanh, mạnh của khách du
lịch, phân khúc khách sạn tại Việt Nam
cũng ngày càng thu hút sự quan tâm của
các nhà đầu tư nước ngoài, nhất là các
dự án khách sạn tại Đà Nẵng, Nha Trang
và Phú Quốc.
Thanh khoản của các dự án condotel
khá tốt, với mức bán đạt tới 80 - 90% các
dự án mở bán mới. Nguồn cung tương
lai đang khá mạnh, mở rộng đến những
thị trường mới, thu hút các đơn vị đầu tư
khách sạn, lẫn các đơn vị điều hành.
Các nhà đầu tư quan tâm cả những
khách sạn đang hoạt động, lẫn các khu
đất có thể đầu tư khách sạn (Bảng 3).
Mặt khác, việc luật pháp về sở hữu
bất động sản tại Việt Nam cho nhà đầu
tư nước ngoài đã được nới lỏng đáng kể,
tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước
ngoài muốn đầu tư vào Việt Nam nếu họ
thành lập liên doanh với các chủ đầu tư
trong nước. Điều này hữu ích không chỉ
trong việc tìm kiếm đất dự án, mà còn
đảm bảo rằng các dự án được triển khai
trơn tru.
Bên cạnh đó, việc Ngân hàng Nhà
nước nâng mức độ rủi ro đối với các
khoản cho vay bất động sản tại các ngân
hàng thương mại từ 150% lên 200% và
xu hướng thị trường 129
giảm tỷ lệ các khoản vốn ngắn hạn cho
vay trung và dài hạn bao gồm các khoản
vay thế chấp mua nhà từ 60% xuống 50%
trong năm 2017 và sẽ còn giảm xuống
40% vào năm 2018, có thể thúc đẩy các
chủ đầu tư Việt Nam tìm kiếm vốn từ các
nguồn khác và có thể tạo cơ hội cho các
nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị
trường thông qua con đường M&A.
Ngoài ra, với số lượng các bất động
sản có thể đầu tư còn hạn chế, Việt Nam
đang hấp dẫn các nhà đầu tư chủ yếu bởi
tiềm năng lâu dài hơn là mong muốn lợi
nhuận ngắn hạn.
Triển vọng tương lai
Xét về triển vọng tương lai, giá bán
sẽ tiếp tục có xu hướng tăng lên trong
khi tỷ lệ vốn hóa sẽ giữ nguyên hoặc
giảm nhẹ.
Giá đất dự án dự kiến sẽ tiếp tục
xu hướng tăng do nhiều chủ đầu tư, cả
trong nước và nước ngoài sẽ tìm kiếm
các khu đất tiềm năng để đầu tư. Việc giá
đất tăng tạo thành trở ngại lớn với các
nhà đầu tư ngắn và trung hạn ở tất cả các
ngành khi muốn tìm kiếm các cơ hội với
bất động sản cốt lõi.
Hiện tại và thời gian tới, các chủ đầu
tư trong nước vẫn chi phối lĩnh vực phát
triển nhà ở, nhưng vẫn cần vốn và chuyên
môn để phát triển bất động sản thương
mại. Điều này mang đến một cơ hội tuyệt
vời cho các nhà đầu tư trung và dài hạn
ở nước ngoài để hợp tác với các chủ đầu
tư trong nước cho các dự án đơn lẻ hoặc
các mối quan hệ kinh doanh lâu dài. Tuy
nhiên, sự sẵn sàng hợp tác với nguồn vốn
nước ngoài có thể giảm dần theo thời
gian như đã xảy ra ở Trung Quốc.
130 xu hướng thị trường
M&A, đường tắt để nhà đầu tư ngoại
gia nhập thị trường địa ốc Việt Nam
Không cần phải là một chuyên gia bất động sản, nhiều người cũng có thể nhận thấy tiềm năng rất lớn của
thị trường bất động sản Việt Nam và dĩ nhiên, điều này không thể lọt qua mắt của các nhà đầu tư quốc tế.
David Blackhall
Giám đốc điều hành VinaCapital
Tiền chảy mạnh vào thị trường
địa ốc
Cho dù ở Hà Nội, Đà Nẵng hay
TP.HCM, thì hình ảnh những chiếc cần
cẩu in dấu trên nền trời xanh đang được
nhìn thấy ở khắp mọi nơi, dần xây dựng
nên các tòa nhà văn phòng, chung cư.
Thậm chí, những nhà đầu tư và nhà
phát triển bất động sản nước ngoài,
những người đã từng do dự khi đặt chân
vào thị trường bất động sản Việt Nam
vào thời kỳ thị trường suy thoái năm
2012, cũng đã trở lại thị trường qua các
thương vụ mua lại dự án từ các nhà đầu
tư trong nước, hoặc hợp tác với các nhà
đầu tư trong nước để phát triển dự án,
hoặc mua lại các tài sản đang vận hành.
Trong năm vừa qua, rất nhiều công
ty quốc tế đã trở thành nhà đầu tư tích
cực trên thị trường bất động sản Việt
Nam. Chẳng hạn, Tập đoàn Keppel Land
của Singapore đã khánh thành Trung
tâm thương mại Saigon Centre tại quận
1 (TP.HCM). Cũng nằm trong dự án này,
năm 2018, gần 50.000 m2 mặt bằng văn
phòng hạng A cũng sẽ được đưa vào
vận hành.
Trong khi Tập đoàn Creed Group
của Nhật Bản đầu tư vào Công ty Phát
triển bất động sản An Gia và các đối tác
này vừa mua lại 7 bloock thuộc dự án
Lacasa tại quận 7 (TP.HCM).
Hay VinaCapital triển khai dự án Khu
biệt thự Nine South Estate tại huyện Nhà
Bè (TP.HCM) và đã bán được hơn 95%
sản phẩm trong vòng 12 tháng qua.
Tương tự, Quỹ đầu tư VinaLand
được niêm yết tại London, do VinaCa-
pital quản lý, cũng đạt nhiều thành quả
từ sự sôi động của thị trường bất động
sản Việt Nam. Trong vòng 12 tháng qua,
VinaLand tiếp tục phát triển thành công
một số dự án khu dân cư lớn tại TP.HCM,
Nha Trang và Đà Nẵng, đồng thời tái cân
bằng danh mục đầu tư thông qua nhiều
giao dịch.
Trong khi đó, Tập đoàn CapitaLand
của Singapore tiếp tục giới thiệu các dự
án mới như Cao ốc CapitaLand tại quận 1
(TP.HCM), cung cấp thêm khoảng 67.000
m2 văn phòng cao cấp cho thị trường.
Hay Tập đoàn Maplewood cũng của
Singapore đã mua lại Khách sạn Kumho
Plaza tại quận 1 (TP.HCM) từ nhà đầu tư
cũ của Hàn Quốc.
Mặc dù các nhà đầu tư nước ngoài
dễ tạo tiếng vang trong các thương vụ
mua bán và sáp nhập (M&A), nhưng các
nhà đầu tư Việt Nam mới chính là những
“tay chơi” lớn nhất trên thị trường.
Chỉ trong vòng vài năm ngắn ngủi,
Tập đoàn Novaland đã chuyển từ một
công ty nhỏ, kinh doanh phần lớn tập
trung ở TP.HCM với chỉ 4 dự án vào năm
2013, nay đã trở thành nhà phát triển bất
động sản lớn thứ hai cả nước, niêm yết
trên thị trường chứng khoán với vốn hóa
lên đến gần 2 tỷ USD.
Novaland đạt được thành công này
cho đến hôm nay, một phần lớn là nhờ
vào việc mua lại các dự án và các lô đất
từ các nhà phát triển nhỏ hơn, những
nhà đầu tư không thể triển khai dự án
của mình. Chất lượng sản phẩm của
Novaland đã làm cho các dự án và giá
trị cổ phiếu của tập đoàn này ngày càng
được ưa chuộng trên thị trường.
Trong khi đó, hai công ty có quy
mô vừa khác là Tập đoàn Đất Xanh và
Khang Điền cũng đang rất tích cực tìm
kiếm các đối tác để hợp tác phát triển
dự án, đặc biệt là các đối tác nước ngoài
đang muốn đặt chân vào thị trường
bất động sản Việt Nam.
Việc thị trường bất động sản Việt
Nam ngày càng hấp dẫn các nhà đầu tư
nước ngoài xuất phát từ sự phát triển của
nền kinh tế với tăng trưởng bình quân
GDP trên 6%/năm, thuộc hàng cao nhất
trong khu vực. Lạm phát được kiểm soát,
tiền đồng của Việt Nam ổn định và các chỉ
số kinh tế vĩ mô khác cho thấy, nền kinh tế
đang có những bước phát triển vững chắc.
Năm 2016, đầu tư trực tiếp nước
ngoài (FDI) đã đạt 24,4 tỷ USD và trong
nửa đầu năm 2017, FDI tiếp tục đạt kỷ lục
mới với 19,2 tỷ USD vốn cam kết.
Nguồn hàng dồi dào cho hoạt
động M&A
Theo Công ty Tư vấn quốc tế Jones
Lang Lasalle (JLL), năm 2016, đã có hơn
920 triệu USD được đầu tư qua các hoạt
động M&A tại thị trường bất động sản
Việt Nam. Dòng tiền chảy vào thị trường
tiếp tục tăng mạnh khi chỉ trong 6 tháng
đầu năm 2017, con số này đã lên đến
hơn 1,1 tỷ USD.
Sự phát triển mạnh mẽ của thị
trường M&A trong lĩnh vực bất động
sản là nhờ nguồn hàng dồi dào. Theo
đó, trong thời gian bùng nổ trước của
thị trường, rất nhiều doanh nghiệp nhảy
vào phát triển dự án bất động sản, kể cả
các doanh nghiệp tay ngang. Tuy nhiên,
khi thị trường bước vào giai đoạn trầm
lắng, nhiều doanh nghiệp thiếu kinh
nghiệm và năng lực tài chính đã không
thể triển khai dự án, khiến cả nghìn dự
án bị đắp chiếu.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp nhà
nước cổ phần hóa cũng có quỹ đất lớn,
ở vị trí đắc địa, cũng muốn thực hiện
các dự án bất động sản, nhưng thiếu
kinh nghiệp phát triển dự án, cũng tìm
kiếm đối tác để hợp tác triển khai, hoặc
chuyển nhượng lại cho các đối tác khác.
Đa số các dự án này đã hoàn thành
thủ tục pháp lý, có quỹ đất sạch. Trong
khi đó, để triển khai một dự án mới, mất
rất nhiều thời gian, chi phí và cả rủi ro
về pháp lý, nhất là với nhà đầu tư nước
ngoài. Do đó, M&A được nhiều doanh
nghiệp lựa chọn, nhằm rút ngắn thời gian
triển khai dự án, đưa sản phẩm ra thị
trường để tận dụng thời cơ của thị trường.

Cần có hướng dẫn chi tiết liên quan đến sở hữu bất động sản của người nước ngoài để khơi thông hơn nữa dòng vốn ngoại vào thị trường địa ốc
Mặt khác, nhờ M&A mà nhiều dự án
“hấp hối” được hồi sinh. Chẳng hạn, tại
TP.HCM, Tòa tháp Saigon One Tower trơ
trọi phần khung trong hơn 5 năm qua,
đã tìm được nhà đầu tư mới với lời cam
kết sẽ hoàn thiện tòa tháp 42 tầng và đưa
vào hoạt động vào năm 2018.
Một khu đất vàng khác tại TP.HCM
là khu đật nằm ở góc đường Lê Duẩn và
Hai Bà Trưng, quận 1 cũng đã có những
dấu hiệu hồi sinh sau nhiều năm đình trệ.
Cơ hội ở nhiều phân khúc
Theo số liệu của JLL, trong nửa đầu
năm 2017, tại TP.HCM, số căn hộ mới
được giới thiệu ra thị trường giảm 14% so
với cùng kỳ năm ngoái, trong khi số lượng
căn hộ bán ra tăng 15% và giá bán trung
bình tăng hơn 5% so với năm ngoái.
Thị trường hiện đang có sự thay đổi
hợp lý khi các căn hộ cao cấp chững lại
do nhu cầu hạn chế, trong khi với tốc
độ đô thị hoá nhanh, sẽ tiếp tục thúc
đẩy nhu cầu trong phân khúc nhà ở giá
rẻ và trung bình, nơi mà nhu cầu mua
bất động sản của tầng lớp trung lưu phát
triển nhanh nhất châu Á.
Cũng theo JLL, phân khúc văn phòng
cho thuê đang tăng trưởng mạnh mẽ. Tại
TP.HCM, giá thuê văn phòng hạng A và B
tăng nhẹ trong quý đầu năm 2017, trong
khi tỷ lệ cho thuê vẫn tương đối ổn định
ở mức 96% và 92%. JLL dự báo, cuối năm
nay và đến năm 2018, nguồn cung của
phân khúc văn phòng hạng A sẽ tăng
lên khi dự án Ngôi nhà Đức và giai đoạn
2 của Saigon Center được đưa vào hoạt
động, nguồn cung vào năm 2019 cũng
dự kiến sẽ tăng.
Tại Hà Nội, diện tích văn phòng cho
thuê hạng A dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong
2 năm tới, trong khi giá thuê sẽ ổn định.
Có một số phân khúc của thị trường
bất động sản thương mại được dự báo
sẽ tăng trưởng đáng kể trong vài năm
tới là khách sạn, bất động sản nhà đất
và các bất động sản tạo ra thu nhập như
nhà máy công nghiệp nhẹ để cho thuê
và kho vận.
Với phân khúc khách sạn, đà phát
triển nhanh, mạnh của ngành du lịch
Việt Nam và Việt Nam đang có tên trong
nhiều danh sách “cần phải đến” của du
khách, mang lại triển vọng sáng sủa cho
phân khúc này.
Theo số liệu của Tổng cục Thống
kê, năm 2016, lần đầu tiên trong lịch sử,
số lượng khách quốc tế đến Việt Nam
xu hướng thị trường 131
vượt mốc 10 triệu lượt, tăng 26% so
với năm trước. Trong 6 tháng đầu năm
2017, lượng khách quốc tế đến Việt Nam
đạt trên 6,2 triệu lượt, tăng 30% so với
cùng kỳ năm ngoái. Đó là chưa kể lượng
khách du lịch trong nước cũng đang
tăng trưởng mạnh.
Sự phát triển của khách du lịch quốc
tế ngoài yếu tố lợi thế về tự nhiên, văn
hóa, còn do Chính phủ đã đẩy mạnh đầu
tư cho du lịch với mục tiêu 10% GDP đến
từ ngành công nghiệp du lịch vào năm
2020, từ 6,6 % vào năm 2016.
Thêm vào đó, việc nới lỏng các quy
định về thị thực cho các du khách đến
từ một loạt các quốc gia châu Âu, giúp
gia tăng đáng kể lượng khách đến từ thị
trường này. Trong khi đó, số lượng khách
đến từ châu Á, đặc biệt là Nhật Bản, Hàn
Quốc và Trung Quốc đều tiếp tục tăng
trong thời gian gần đây.
Sự phát triển của khách du lịch giúp tỷ
lệ lấp đầy tại khách sạn ở Hà Nội và TP.HCM
ở mức cao, lần lượt là 85,2% và 75,7% và
thu hút sự chú ý của các nhà vận hành, đầu
tư khách sạn quốc tế vào Việt Nam.
JLL ước tính, các thương vụ M&A
vào lĩnh vực khách sạn của Việt Nam
năm 2016 bằng 83% các giao dịch tương
132 xu hướng thị trường
Các tòa nhà văn phòng đang hoạt động là tài sản mua lại ưa thích của các nhà đầu tư nước ngoài
tự ở Thái Lan, nơi có thị trường du lịch
lớn và phát triển hơn nhiều với 33 triệu
lượt khách quốc tế. Đã có rất nhiều
bất động sản khách sạn đã được chuyển
chủ trong năm 2016.
Tiềm năng to lớn của thị trường này
đã khiến VinaCapital cùng với Tập đoàn
Warburg Pincus nổi tiếng của Mỹ thành
lập ra Liên doanh Lodgis Holdings, một
công ty đầu tư khách sạn trị giá 300 triệu
USD tập trung vào thị trường Việt Nam
và Đông Nam Á.
Ngoài khách sạn, phân khúc công
nghiệp nhẹ và kho vận cũng là phân
khúc phát triển nhanh chóng cùng với
sự tăng trưởng của lĩnh vực sản xuất.
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ
Logistics Việt Nam, lĩnh vực logistics sẽ
tăng trưởng khoảng 20% mỗi năm trong
vòng 5 - 10 năm tới, đạt 55 tỷ USD.
Nhu cầu về hệ thống kho chứa hàng,
trung tâm phân phối và cơ sở sản xuất tại
Việt Nam hiện đang rất lớn. Theo Công ty
Tư vấn Cushman & Wakefield Việt Nam,
gần 5.000 ha đất công nghiệp đã được
phát triển trong 4 tháng đầu năm 2017,
tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái và
đưa tổng diện tích đất sản xuất lên gần
100.000 ha.
Viện Urban Land có trụ sở ở Mỹ cũng
cho biết, các nhà đầu tư đã xếp hạng
TP.HCM là một trong số các thành phố
hàng đầu về triển vọng đầu tư và phân
khúc được nhà đầu tư quan tâm nhất chính
là bất động sản công nghiệp và phân phối.
Với những cải thiện trong luật pháp
như bỏ yêu cầu các nhà sản xuất và nhà
phân phối quốc tế phải sở hữu tài sản ở
Việt Nam, một số nhà đầu tư đang tìm
kiếm hợp đồng mua rồi cho thuê lại.
Chúng tôi tin tưởng rằng, việc kết nối các
bất động sản được mua rồi cho thuê lại
thành một quỹ chung, sẽ tạo tạo ra thu
nhập và đây là nguồn lợi nhuận ổn định,
có thể thu hút các nhà đầu tư rót vốn vào
phân khúc này.
Thị trường sẽ đi đến đâu?
Dù có phần chững lại, nhưng thị
trường bất động sản Việt Nam vẫn còn
rất nhiều tiềm năng tăng trưởng. Lo ngại
về nguy cơ bong bóng khó xảy ra nhờ
những cải cách quan trọng đã được thực
hiện sau thời kỳ bong bóng giai đoạn
trước, cũng như yếu tố bền vững của
nền kinh tế.
Dù vậy, với thị trường Việt Nam,
những nhận định lạc quan của chúng
tôi luôn đi kèm với đánh giá thận trọng.
Những nhà đầu tư đã từng đầu tư vào
thị trường bất động sản Việt Nam trong
thời gian qua đã thấy thị trường bùng
nổ rồi trầm lắng và có không ít khả
năng tình hình sẽ đi chệch dự định. Với
những vấn đề mà Việt Nam có thể kiểm
soát được, chúng tôi hy vọng Chính
phủ sẽ tiếp tục đạt được những tiến bộ
đáng kể trong cải cách kinh tế, cải thiện
cơ sở hạ tầng và làm cho Việt Nam trở
thành điểm đến ưa thích cho nhà đầu
tư nước ngoài.
Về thị trường bất động sản, hệ
thống luật pháp liên quan đến việc cho
phép người nước ngoài được sở hữu
bất động sản tại Việt Nam cần phải được
chi tiết hóa và thực thi thông suốt từ cấp
Trung ương đến địa phương, để thu hút
thêm đối tượng này vào thị trường.
Hiện nay, việc thực thi vẫn còn chưa
rõ ràng và gần đây, cộng đồng các nhà
đầu tư cũng lên tiếng vì sự chậm trễ
trong việc ban hành các văn bản thi
hành và cấp giấy tờ sở hữu bất động sản
cho người nước ngoài tại Việt Nam. Điều
này cũng đã làm giảm niềm tin của họ
vào thị trường, cũng như không thu hút
được nhiều người nước ngoài mua nhà
tài Việt Nam.
Tuy nhiên, nhìn chung, chúng tôi
tin rằng, Chính phủ rất trách nhiệm và
hướng tới hành động thực tiễn. Nếu
Chính phủ tiếp tục thực hiện những gì
đã cam kết, thì Việt Nam sẽ vẫn là một
địa điểm hấp dẫn đối với các nhà đầu tư
nước ngoài và hoạt động M&A trong lĩnh
vực bất động sản sẽ tiếp tục phát triển
trong các năm tới.
134 xu hướng thị trường
M&A, bài toán giảm hàng
tồn kho bất động sản
Hàng loạt thương vụ mua bán, chuyển nhượng (M&A) dự án
bất động sản được công bố trong 1 năm vừa qua cho thấy, thị trường
M&A dự án bất động sản đang hết sức sôi động, đặc biệt là tại các dự
án có vị trí “vàng”.
Việt Dương
Đại gia chạy đua thâu tóm
đất vàng
Nói về doanh nghiệp thực hiện nhiều
thương vụ M&A dự án bất động sản và có
nhiều quỹ đất nhất hiện nay, phải kể đến
Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, khi chỉ từ năm
2014 tới nay, doanh nghiệp này thực hiện
hàng loạt thương vụ thâu gom quỹ đất.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là các quỹ đất
dù được Vạn Thịnh Phát ôm từ lâu, nhưng
đều bất động.
Đơn cử, tháng 3/2016, tập đoàn này
được UBND tỉnh Long An thống nhất về
chủ trương để tiếp nhận, đầu tư 16/19 dự
án mà UBND tỉnh đã có quyết định thu hồi
trên địa bàn huyện Cần Giuộc. Dự án đầu
tư này gồm có 3 dự án đầu tư cụm công
nghiệp, 7 khu dân cư thương mại dịch vụ
và nhiều dự án nhà ở tái định cư, với tổng
diện tích trên 1.500 ha. Tuy nhiên, tới nay,
các dự án này chưa “động đậy”.
Vào tháng 8/2016, Vạn Thịnh Phát
đã thâu tóm quỹ đất rộng 118 ha thuộc
dự án Mũi Đèn Đỏ tại quận 7, TP.HCM.
Sau khi thâu tóm dự án này, Vạn Thịnh
Phát cho biết, sẽ đầu tư khoảng 6 tỷ USD
để xây dựng các hạng mục, nhưng tới
nay, dự án cũng bất động.
Mới đây, cũng xuất hiện thông tin
Vạn Thịnh Phát tiếp tục ôm quỹ đất rộng
hơn 93 ha, được quy hoạch thành khu
thương mại, hành chính y tế, khu biệt thự
nhà vườn, nhà liền kề và chung cư cao
tầng. Đây là dự án do Công ty cổ phần
Quốc Cường Gia Lai (QCG) làm chủ đầu
tư từ 10 năm nay, nhưng chưa triển khai.
Ngoài ra, Vạn Thịnh Phát mua lại chung
cư Thuận Kiều, quận 5, TP.HCM và hàng
loạt dự án khác tại TP.HCM, nhưng các dự
án này đều không thấy triển khai.
Một tên tuổi khác khá đình đám trên
thị trường M&A bất động sản là Công ty
cổ phần Dịch vụ và Xây dựng địa ốc Đất
Xanh. Theo thông tin từ công ty này,
nhờ hoạt động M&A, doanh nghiệp đã
có thêm 12 dự án trong năm 2016, nâng
tổng số dự án đang triển khai lên con số
27 tại TP.HCM. Cũng trong năm 2016,
Đất Xanh tích lũy quỹ đất hơn 400 ha,
đủ để triển khai một số khu nhà ở trong
một vài năm tới. Khá nhiều dự án trong
số này đã được Đất Xanh triển khai, tung
sản phẩm ra thị trường.
Trong khi đó, Công ty cổ phần Phát
triển nhà Thủ Đức (Thuduc House) hợp
tác cùng lúc với Công ty cổ phần Dệt
may Liên Phương, Công ty cổ phần Ngoại
thương và Phát triển đầu tư TP.HCM
(Fideco) để gia tăng thêm 6 dự án căn
hộ, cao ốc văn phòng, khu đô thị, khu
dân cư tại TP.HCM, Nha Trang, Nam Định
vào danh mục đầu tư với quy mô quỹ đất
lên đến 56 ha.
Ngoài ra, Thuduc House cũng hợp
tác Quỹ đầu tư Pavo Capital (Anh) để có
được nguồn vốn lớn và dài hạn cho các
dự án.
Tương tự như TP.HCM, thị trường Hà
Nội cũng sôi động với nhiều thương vụ
M&A của các đại gia bất động sản. Đáng
kể nhất là Hải Phát khi liên tục thâu tóm
hàng loạt dự án có quy mô lớn khu vực
Hà Đông.
Cụ thể, cuối năm 2015, Sông Đà
Thăng Long bất ngờ thông báo đã
chuyển nhượng tòa nhà CT2 - 105 tại dự
án Usilk City (Hà Đông) cho Hải Phát. Đầu
năm 2016, Sông Đà Thăng Long tiếp tục
công bố chuyển nhượng tòa CT1 - 104
cho Hải Phát. Và theo tiết lộ của Tổng
giám đốc Sông Đà Thăng Long, các toà
còn lại của Usilk City, đơn vị này cũng đã
ký hợp đồng hợp tác toàn diện với Hải
Phát để tiếp tục thi công.
Không chỉ Usilk City, đầu tháng
4/2016, trong phiên đấu giá quyền sử
dụng đất dự án đầu tư xây dựng cơ sở
thương mại, dịch vụ tại làng nghề dệt
lụa Vạn Phúc (phường Vạn Phúc, quận
Hà Đông), Hải Phát đã giành quyền sử
dụng khu đất 7.200 m2 này với giá 500
tỷ đồng.
Cũng trong năm 2016, doanh nghiệp
này bỏ ra 700 tỷ đồng để thâu tóm 35%
quỹ đất (4,7 ha) của dự án Khu đô thị Phú
Lương (Hà Đông) do Công ty cổ phần Xây
dựng Trung Việt làm chủ đầu tư.
Ngoài Hải Phát, năm 2016, thị trường
bất động sản Hà Nội cũng xôn xao với
thông tin Tập đoàn Mường Thanh hoàn
tất việc mua 95% Công ty Cienco 5 Land
và trở thành nhà đầu tư tiếp quản dự
án Thanh Hà - Cienco5 Land (Hà Đông).
Sau khi thâu tóm, Mường Thanh đã xin
chuyển đổi quy hoạch dự án, đẩy nhanh
triển khai và đưa sản phẩm ra thị trường.
Ngoài các thương vụ trên, trong nửa
cuối năm 2016, thị trường Hà Nội cũng
chứng kiến nhiều thương vụ M&A dự án
bất động sản đình đám khác, như Tập
đoàn Mitsubishi (Nhật Bản) rót khoảng
290 triệu USD để cùng Bitexco hợp
tác triển khai dự án The Manor Central
Park (quận Hoàng Mai và huyện Thanh
Trì), VinaCapital mua lại tòa nhà văn
phòng International Centre Building từ
Keppel Land với giá 13,8 triệu USD, thương
vụ chuyển nhượng tòa nhà Keangnam
Landmark Tower trị giá 350 triệu USD giữa
các nhà đầu tư Hàn Quốc…
Còn trong nửa đầu năm 2017, thị
trường bất động sản Hà Nội cũng chứng
khoán nhiều thương vụ M&A như Công
ty cổ phần Phát triển tài sản Việt Nam
mua lại một phần Dự án Khu đô thị Tây
Hồ Tây (thành phần A1TT1) từ Công ty
Phát triên THT, CEN Group mua lại một
phần Dự án Daewoo Cleve (Hà Đông)
từ Công ty Hi Brand, hay Công ty cổ
phần Đầu tư Mặt trời mọc mua lại dự án
Diamond Rice Flower (Lotus Hotel) của
Tổng công ty cổ phần Phát triển đô thị
Kinh Bắc với giá trị 1.500 tỷ đồng…
Tiếp tục sôi động
Theo nhận định của luật sư Nguyễn
Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw,
có một sự khác biệt trong câu chuyện
thâu tóm dự án hiện nay so với giai đoạn
trước đây.
Trước đây, nhiều doanh nghiệp thâu
tóm dự án có thể để triển khai hoặc thực
hiện cho mục đích “găm hàng”, đón đầu
cơ hội buôn quỹ đất, còn hiện nay, việc
săn quỹ đất nhằm mục tiêu phát triển dự
án khá rõ ràng.
Minh chứng cho câu chuyện này có
thể dẫn chứng từ các doanh nghiệp như
Vingroup, FLC, Đất Xanh, Novaland, An
Gia, Hưng Thịnh… Phần lớn các dự án
sau khi được các doanh nghiệp mua lại

Sau nhiều năm trời đắp chiếu, Dự án The K-Park Văn Phú đã được tái khởi động với sự vào cuộc của CEN Group
đã nhanh chóng được đầu tư xây dựng
và tung sản phẩm ra thị trường.
Theo đánh giá của ông Lê Hoàng
Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản
TP.HCM, chính sự chuyển giao dự án từ
những doanh nghiệp yếu năng lực sang
doanh nghiệp chuyên nghiệp thời gian
qua đã làm tăng tính thanh khoản thị
trường, làm giảm hàng tồn kho và phục
hồi niềm tin của người tiêu dùng.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Đình
Trung, Chủ tịch Tập đoàn Hưng Thịnh
cho biết, việc M&A các dự án “trùm mền”
không chỉ giúp doanh nghiệp rút ngắn
về thủ tục, mà còn mang lại sự “win -
win” cho các bên, cũng như thị trường.
“Mua bán dự án diễn ra càng mạnh
mẽ sẽ càng góp phần tạo sự phát triển ổn
định cho thị trường bất động sản và kinh
tế vĩ mô. Bởi lẽ, hoạt động mua bán dự
án hiện nay có thể được hiểu là sự điều
chuyển các dự án từ những doanh nghiệp
không có nhu cầu hoặc thiếu tính chuyên
nghiệp, sang các doanh nghiệp chuyên
nghiệp, mạnh về tài chính để triển khai,
tránh tình trạng dự án bị đắp chiếu, hàng
tồn kho gia tăng”, ông Trung nói và cho
biết, tính đến thời điểm hiện nay, Hưng
Thịnh đã và đang phát triển khoảng 30 dự
án bất động sản, trong đó phần lớn dự án
xuất phát từ các thương vụ M&A.
Theo đánh giá của các chuyên gia,
hoạt động M&A dự án bất động sản diễn
ra nhộn nhịp hiện nay, một phần là do thị
trường bước vào chu kỳ phát triển mới
sau thời gian đóng băng, một phần do
hành lang pháp lý cho thị trường, cũng
như hoạt động M&A được sửa đổi với
nhiều điểm cởi mở hơn được ban hành,
có hiệu lực, như Luật Đầu tư, Luật Kinh
doanh bất động sản, Luật Nhà ở...
Đặc biệt, Nghị quyết xử lý nợ xấu
của các tổ chức tín dụng vừa được Quốc
hội thông qua với những cơ chế thông
thoáng trong việc xử lý tài đảm bảo sẽ
khiến hàng loạt khoản nợ xấu được đảm
bảo bằng bất động sản “phơi sáng” và
được định giá thị trường phù hợp. Từ
đó, không chỉ các tổ chức tín dụng “nhẹ
nhàng” hơn trong việc cắt khối u nợ xấu
mà thị trường bất động sản cũng sớm
được đón các dự án hồi sinh.
xu hướng thị trường 135
Ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch
Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho
rằng, với việc có hàng trăm dự án đang
tạm ngưng triển khai, chẳng hạn như
chỉ riêng tại TP.HCM đã có 500 dự án
trùm mền, chính là “nguồn tài nguyên”
lớn để M&A tiếp tục sôi động trong thời
gian tới.
“Việc các doanh nghiệp lớn đẩy
mạnh M&A dự án đang là một bài toán
đa lợi ích. Điều này giúp bên thâu tóm
giảm bớt được chi phí và thời gian xây
dựng dự án mới. Bên bán giải quyết
được bài toán tài chính. Đặc biệt, các dự
án “ngắc ngoải” sẽ được hồi sinh, giải
phóng lượng tồn kho lớn có thể gây hiệu
ứng xấu cho thị trường”, ông Nam nói.
Còn theo đánh giá của ông Sử
Ngọc Khương, Giám đốc Bộ phận đầu
tư Savills Việt Nam, hoạt động nhộn
nhịp của M&A tại thị trường bất động
sản Việt Nam với quy mô từ lớn đến nhỏ
minh chứng cho sự tín nhiệm cao vào
đà tăng trưởng và một giai đoạn phát
triển bền vững của thị trường bất động
sản Việt Nam.
136 xu hướng thị trường
Chiến lược M&A mới của
các đại gia địa ốc
Thủ tục đầu tư dự án nhiêu khê, mất quá nhiều thời gian, rủi ro về pháp
lý…, đã trở thành trở ngại lớn cho các doanh nghiệp địa ốc. Vì vậy,
chiến lược đi “săn” dự án bất động sản từ các doanh nghiệp yếu năng
lực, đặc biệt là với các dự án hoàn tất thủ tục pháp lý được nhiều đại
gia địa ốc sử dụng.
Tăng Triển
Chiến lược đi tắt, đón đầu
Thời gian qua, thị trường địa ốc
TP.HCM chứng kiến sự sôi động của
hoạt động mua bán, chuyển nhượng
(M&A) dự án bất động sản. Không chỉ
các doanh nghiệp nội, mà hoạt động
M&A bất động sản còn có sự xuất hiện
bóng dáng của các nhà đầu tư nước
ngoài, nhất là các nhà đầu tư đến từ Hàn
Quốc, Nhật Bản, Singapore.
Theo dự báo của giới chuyên môn,
xu hướng này sẽ còn tiếp tục diễn ra
mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. Trong
đó, đáng chú ý nhất là câu chuyện các
đại gia địa ốc săn tìm các dự án hoàn
thiện thủ tục pháp lý nhưng bị “trùm
mền” và xem đây là cách đi tắt, đón đầu
trong việc phát triển các dự án bất động.
Từ đầu năm 2017 đến nay, thị trường
bất động sản TP.HCM diễn ra 2 thương
vụ M&A dự án khá đình đám. Thương
vụ thứ nhất là An Gia Investment và Quỹ
đầu tư Creed Group (Nhật Bản) công bố
hoàn tất việc mua lại 7 block thuộc dự
án khu dân cư phức hợp Lacasa, quận7,
TP.HCM từ tay Công ty Bất động sản Vạn
Phát Hưng. Trong đó, giai đoạn 1, An Gia
Investment đã mua lại 2 block vào tháng
3/2015, giai đoạn 2 tiến hành mua lại 5
block tiếp theo. Đây là dự án thứ 6 được
doanh nghiệp này thực hiện theo hình
thức M&A trong thời gian qua.
Khơi thông những vướng mắc liên quan
đến việc chuyển nhượng dự án sẽ giúp
các dự án trùm mền như Thạnh Mỹ Lợi
có thể hồi sinh
Theo ông Lương Sĩ Khoa, Phó chủ
tịch HĐQT An Gia Investment, sau khi
mua lại các dự án, An Gia sẽ khai thác
triệt để những lợi thế vị trí của dự án, cải
tiến thiết kế, gia tăng thêm tiện ích, điều
chỉnh mức giá, đồng thời đưa ra những
chiến lược tiếp cận khách hàng và bán
hàng hiệu quả. Đây là cách mà An Gia
Investment đã áp dụng với 5 dự án M&A
trước đó và đã thành công.
Được biết, dự án mới này có quy mô
khoảng 6 ha với 2.000 căn hộ, bao gồm
cả office-tel, có tổng vốn đầu tư khoảng
3.500 tỷ đồng.
Thương vụ thứ 2 xuất phát từ Tập
đoàn Hưng Thịnh khi hoàn tất thủ tục
mua lại một dự án bất động sản trên
đường Kinh Dương Vương, quận Bình
Tân, TP.HCM từ tay của Công ty Phát
triển Nhà Bình Chánh (BCCI).
Chưa tiết lộ về giá cả của thương vụ,
song theo ông Nguyễn Đình Trung, Chủ
tịch HĐQT Tập đoàn Hưng Thịnh, đây là
thương vụ thứ 2 Hưng Thịnh mua của
BCCI trong vòng 6 tháng qua. Trước đó,
Hưng Thịnh mua lại của BCCI một dự án tại
khu Tên Lửa, cũng thuộc quận Bình Tân,
hiện đã được đầu tư xây dựng và công bố
chào bán sản phẩm căn hộ ra thị trường.
“Nếu tính trung bình, mỗi năm Hưng
Thịnh tung ra thị trường khoảng 5.000 sản
phẩm bất động sản, thì với quỹ đất mà
chúng tôi đang nắm giữ hiện nay, có thể
đủ để triển khai trong 10 năm tới”, ông
Trung nói và cho biết, ngoài quỹ đất đang
có, hiện Hưng Thịnh vẫn tiếp tục đẩy
mạnh hoạt động M&A dự án trong thời
gian tới, bởi đây sẽ là còn đường đi tắt,
đón đầu nhanh nhất để phát triển dự án.
Ngoài những thương vụ kể trên,
theo ghi nhận của phóng viên Báo Đầu
tư, thời gian qua, việc các doanh nghiệp
có thế mạnh mua lại dự án của các doanh
nghiệp yếu thế đã trở thành xu hướng.
Hàng loạt dự án, trong đó có nhiều dự
án của những doanh nghiệp tên tuổi một
thời như Hoàng Anh Gia lai, Quốc Cường
Gia Lai, Intreco, Savico, Hưng Phú..., đã
lần lượt được chuyển giao về cho các “đại
gia” chuyên nghiệp như Novaland, Hưng
Thịnh, Him Lam, Đất Xanh…
Với riêng Novaland, nếu như năm
2013 chỉ có vài dự án, thì hiện nay, tập
đoàn này được đánh giá là một trong
số doanh nghiệp địa ốc hàng đầu tại
TP.HCM khi nắm trong tay hơn 40 dự án
bất động sản có quy mô lớn, trong đó
phần lớn dự án được mua lại trong trạng
thái “trùm mền”.
Theo ông Lương Sĩ Khoa, M&A là con
đường ngắn nhất để các doanh nghiệp
đẩy nhanh việc phát triển các dự án. Bởi
thông qua các thương vụ M&A, giúp cho
doanh nghiệp tiết kiệm được rất nhiều
thời gian trong việc hoàn thành các thủ
tục pháp lý, cũng như giải quyết những
vấn đề liên quan đến đền bù và giải tỏa
mặt bằng.
“Nếu phát triển dự án mới, công
đoạn này có khi lên đến hơn 1 năm, trong
khi thị trường đang có những tín hiệu tốt,
nên phải tận dụng cơ hội để giới thiệu sản
phẩm ngay. Thêm nữa, phần lớn các dự
án “trùm mền” đều nằm tại các vị trí đẹp,
quỹ đất lớn, cận kề trung tâm, có hạ tầng
dân sinh phát triển, kết hợp với lợi thế về
kinh nghiệm của An Gia Investment và
dòng tiền mạnh của Creed Group, chúng
tôi dễ dàng phát triển những dòng sản
phẩm mới phù hợp hơn”, ông Khoa nhấn

mạnh và cho rằng, việc M&A các dự án
“trùm mền” không chỉ giúp cho bên mua
rút ngắn về thủ tục, mà trên thực tế, câu
chuyện nay còn mang lại sự win - win cho
cả các bên lẫn thị trường.
Dự án “trùm mền” - mảnh đất
màu mỡ cho hoạt động M&A
Có thể nói, kể từ khi thị trường
bất động sản phục hồi đến nay, đã có
hàng trăm dự án đã được “hồi sinh”
thông qua các thương vụ M&A. Tuy
nhiên, tính đến nay, theo báo cáo mới
đây nhất của Hiệp hội Bất động sản
TP.HCM (HoREA), trên địa bàn TP.HCM
hiện còn đến hơn 500 dự án đang bị
ngưng triển khai do nhiều nguyên nhân,
như vướng mắc trong đền bù giải tỏa,
nợ tiền sử dụng đất, doanh nghiệp
không đủ năng lực để triển khai dự án…
Theo các chuyên gia, đây chính là
mảnh đất màu mở cho hoạt động M&A
dự án sắp tới, đặc biệt là mới đây, Quốc
hội đã chính thức thông qua Nghị quyết
thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức
tín dụng, trong đó có những chính sách
mới liên quan đến hoạt động chuyển
nhượng dự án liên quan tới nợ xấu.
Nghị quyết có hiệu lực trong 3 năm kể
từ ngày 15/8/2017 được cho sẽ có tác
động lớn đến việc “rã băng” nợ xấu,
cũng như các dự án bất động sản bất
động từ lâu.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch
HoREA, trong số hơn 500 dự án hiện nay
đang ngưng triển khai tại TP.HCM có liên
quan đến nhiều nguyên nhân. Đây là
phần chìm của tảng băng tồn kho bất
động sản, nhưng đến nay vẫn chưa có giải
pháp hợp lý và hiệu quả để xử lý triệt để
vấn đề này, bởi còn nhiều vướng mắc giữa
các quy định, trong đó điều kiện chuyển
nhượng dự án là một “điểm nghẽn” lớn
nhất khiến các dự án bị “trùm mền” lâu.
Cụ thể, ông Châu cho biết, tại khoản
1.b, Điều 194 Luật Đất đai 2013 quy định,
đối với các dự án đầu tư xây dựng kinh
doanh nhà ở thì được chuyển nhượng
quyền sử dụng đất gắn với việc chuyển
nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án
sau khi đã có Giấy chứng nhận. Tại khoản
2, Điều 49 Luật Kinh doanh bất động sản
2014 quy định, điều kiện chuyển nhượng
toàn bộ hoặc một phần dự án bất động
sản là chủ đầu tư chuyển nhượng dự án
sau khi đã có giấy chứng nhận về quyền
sử dụng đất đối với toàn bộ hoặc phần
dự án chuyển nhượng.
“Thiết nghĩ, việc chuyển nhượng dự
án là hoạt động giữa các nhà đầu tư với
nhau, chưa phải là bán nhà ở cho người
mua nhà. Nếu bên chuyển nhượng chưa
xu hướng thị trường 137
hoàn tất các thủ tục đầu tư, xây dựng,
thì bên nhận chuyển nhượng dự án sẽ
tiếp tục thực hiện hoàn tất các công việc
này”, ông Châu nói.
Ông Châu cũng cho rằng, với việc
Nghị quyết về xử lý nợ xấu có quy định,
việc xử lý tài sản bảo đảm là dự án
bất động sản tại các tổ chức tín dụng
phải tuân thủ các điều kiện như dự án đó
đã được cơ quan nhà nước phê duyệt, có
quyết định giao đất, cho thuê đất, dự án
đó không có tranh chấp hay đã được thụ
lý chưa giải quyết hoặc đang giải quyết
tại Tòa án, Hiệp hội kiến nghị sửa đổi
khoản (1.b) Điều 194 Luật Đất đai 2013
và sửa đối khoản 2 Điều 49 Luật Kinh
doanh bất động sản 2014 để cho phép
chủ đầu tư được quyền chuyển nhượng
toàn bộ hoặc một phần dự án kể từ thời
điểm sau khi đã hoàn thành giải phóng
mặt bằng, tạo quỹ đất sạch của dự án; coi
chuyển nhượng dự án, một phần dự án là
hoạt động bình thường trong quá trình
đầu tư kinh doanh theo nhu cầu của các
doanh nghiệp.
Việc cho phép áp dụng rộng rãi cơ
chế chuyển nhượng dự án bất động sản
sẽ giúp khai thông hoạt động M&A trong
lĩnh vực bất động sản, khai thông nguồn
vốn, tái khởi động các dự án đang bị
ngừng triển khai.
138 xu hướng thị trường

M&A dự án trong thị trường giá lên

Vào giai đoạn thị trường bất động sản khó khăn, hoạt động mua bán, chuyển nhượng (M&A) được ví như “vị
cứu tinh” của nhiều dự án bất động, nhiều doanh nghiệp sa lầy. Tuy nhiên, trước xu hướng hồi phục của thị
trường, nhiều chủ đầu tư dù không dư dả vẫn muốn giữ lại để phát triển dự án hoặc “nói thách” với giá ngất
ngưởng. Đồng thời, ngày càng có nhiều doanh nghiệp chuộng việc mua lại các dự án để rút ngắn tối đa thời
gian đưa sản phẩm ra thị trường khiến… người mua nhiều hơn kẻ bán.

Tăng Triển
M&A - sức sống mới của thị
trường địa ốc
Nhìn lại thị trường bất động sản từ
những năm qua cho thấy xu hướng M&A
dự án diễn ra ngày càng mạnh hơn. Chỉ
nhẩm tính từ năm 2013 trở lại đây, quy
mô thị trường thay đổi một cách nhanh
chóng với hàng loạt dự án mới được đưa
ra chào bán, mang đến lượng hàng hóa
đa dạng tại nhiều phân khúc. Theo thống
kê, có đến trên 50% dự án bất động sản
tung hàng ra thị trường giai đoạn 2014-
2016 có xuất phát điểm là từ các dự án
được mua lại từ các chủ đầu tư khác hoặc
từ các doanh nghiệp có nguồn gốc nhà
nước cổ phần hóa.
Trên thực tế, thông qua M&A, một
loạt doanh nghiệp bất động sản đã “lột
xác” hoàn toàn, không chỉ với bên mua
mà cả bên bán đều đạt được kết quả
tốt. Đơn cử như như Novaland, lấy mốc
thời gian từ năm 2013, doanh nghiệp
này chỉ nắm trong tay vỏn vẹn vài dự
án, nhưng đến nay đã chính thức trở
thành nhà phát triển trên 40 dự án ở
phân khúc trung và cao cấp. Điều đáng
nói, hầu hết các dự án Novaland mua
lại đều là các dự án từng bị “trùm mền”
do khó khăn của thị trường, doanh
nghiệp chủ dự án cũ không đủ năng
lực để triển khai. Trong đó, đáng chú
ý nhất trong năm 2016 là thương vụ
Novaland chi hơn 2.000 tỷ đồng mua
dự án Nam Rạch Chiếc quy mô 30 ha để
làm “sống lại” dự án này sau nhiều năm
bị ngưng trệ.
Nhắc đến xu hướng săn lùng dự án
tiềm năng để thâu tóm không thể không
nhắc đến Hưng Thịnh Corp. Cũng đi lên
từ hoạt động môi giới, nhưng đến thời
điểm hiện nay, Hưng Thịnh được mệnh
danh là “ông trùm” săn dự án chết. Tính
đến nay, “chuyên gia thâu tóm” này đã
thực hiện thành công hơn 20 thương vụ
mua lại các dự án “trùm mền” sau đó làm
sống lại các dự án, đó là chưa kể hàng
loạt dự án Hưng Thịnh hợp tác, phân
phối khác.
Gần đây nhất, Hưng Thịnh đã hoàn
tất việc mua 2 dự án ở quận Bình Tân
với giá trị chuyển nhượng trên 426,5
tỷ đồng, gồm cao ốc An Lạc Plaza (thi
công xong phần móng từ năm 2012) và
Western Plaza (đã trả tiền sử dụng đất
nhưng tạm ngưng triển khai) từ Công
ty cổ phần Đầu tư Xây dựng Bình Chánh
(BCI, nay là công ty con của Công ty cổ
phần Đầu tư và Phát triển Nhà Khang
Điền). Cả 2 dự án trên được Hưng Thịnh
“hồi sinh” với tên gọi mới là Moonlight
Park View và Moonlight Boulevard. Căn

Trên địa bàn TP.HCM hiện còn 500 dự án bất động – cơ hội cho hoạt động M&A
 xu hướng thị trường 139

hộ tại 2 khu nhà này đều đạt hiệu quả

cao về thanh khoản khi đưa ra thị trường
trong gần đây.
Một tên tuổi khác đáng chú ý về lĩnh
vực M&A trong thời gian qua là Công ty
cổ phần Địa ốc Đất Xanh. Chỉ tính riêng
trong năm 2016, Đất Xanh đã thực hiện
thành công 7 thương vụ M&A dự án bất
động sản, nâng tổng số dự án đang triển
khai trên toàn quốc hiện nay lên hơn 40
dự án.
Một số thương vụ M&A điển hình
của Đất Xanh có thể kể đến như Đất
Xanh mua lại cổ phần từ Công ty cổ phần
Đầu tư hạ tầng và Đô thị Dầu khí (Dầu
khí Thăng Long - Petrol Land) trị giá 564
tỷ đồng để nhận quyền phát triển dự án
khu nhà ở chung cư cao tầng (phường
Phước Long B, quận 9, TP.HCM) với diện
tích 8,57 ha, được UBND TP.HCM chấp
thuận đầu tư vào năm 2014. Hay Đất
Xanh mua dự án khu trung tâm Nam
Rạch Chiếc (phường An Phú, quận 2)
- Zem Riverside với tổng vốn 1.071 tỷ
đồng, quy mô 6,7ha dự kiến sẽ sớm đưa Novaland được coi là “người hùng” M&A dự án và phân phối rất nhanh ra thị trường
ra thị trường thời gian tới.
Diễn biến của thị trường thời gian lắng, hàng loạt dự án bị ngưng trệ, trường, nhưng quan trọng hơn là do
qua cho thấy doanh nghiệp nào sớm xác những doanh tiên phong đi mua lại các nhu cầu tìm mua dự án cao nên họ
định M&A là hướng đi chiến lược đang dự án để tái khởi động được xem là “làm eo”.
thu hoạch được nhiều thành công lớn. “người hùng” của các chủ dự án gặp khó Nhìn nhận cơ hội cho hoạt động
Điều đáng nói ở đây là, đằng sau câu khăn. Tuy nhiên, khi thị trường khởi sắc, M&A dự án, ông Lê Hoàng Châu cho
chuyện mua bán dự án này là hàng loạt nhiều doanh nghiệp chạy đua trong việc rằng, năm 2017-2018 vẫn còn cơ hội để
dự án được hồi sinh, đáp ứng nguồn mở rộng quỹ đất, các doanh nghiệp chủ doanh nghiệp tiếp cận quỹ đất mới, xu
cung lớn về nhà ở, làm khơi thông dòng dự án dù trên thực tế không đủ năng lực hướng M&A sẽ vẫn tiếp diễn sôi động
vốn ra thị trường. tài chính để triển khai nhưng nhiều cái nhưng bên mua phải cân nhắc kỹ tính
khó đã dần xuất hiện. khả thi của từng dự án, từ vị trí, phân
M&A bắt đầu gặp khó Ông Nguyễn Đình Trung, Chủ tịch khúc sản phẩm cho đến thiết kế. Theo
Sự bền vững của xu thế M&A được Tập đoàn Hưng Thịnh cho biết, sau thời ông Châu, trong vấn đề “hồi sinh” các
thiết lập rõ rệt khi nhiều nhà phát triển gian khởi sắc của thị trường, hầu như dự án nhà ở bị đình trệ trên địa bàn
dự án công bố vẫn kiên định với chiến các dự án bị ngưng trệ nhưng hoàn TP.HCM, bên cạnh việc định vị lại phân
lược này. Theo các chuyên gia dự đoán thiện về mặt pháp lý đã đã được mua khúc, thiết kế phù hợp, bên mua còn chú
trong năm 2017 hoạt động M&A doanh lại và đã khởi động bán hàng. Quỹ đất trọng đến giá.
nghiệp, chuyển nhượng dự án sẽ phát lớn để phát triển dự án hiện nay chủ “Năm nay, các doanh nghiệp
triển mạnh hơn trước đây. Trong đó, yếu tập trung vào những khu đất nhà bất động sản đều hướng đến việc tiêu
bất động sản là một trong hai lĩnh vực xưởng hoặc các nhà máy được chuyển thụ sản phẩm nên xu thế tăng giá, nhất
có mức độ M&A sôi động nhất hiện nay đổi công năng trong chương trình di là với thị trường căn hộ rất khó xảy ra,
bên cạnh ngành bán lẻ . dời các cơ sở ô nhiễm của Thành phố. ngoại trừ một số khu vực, một số dự
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Tuy nhiên, với quỹ đất này, việc tiếp cận án do doanh nghiệp đã tạo dựng được
Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), mua lại rất khó khăn do thủ tục phức thương hiệu. Do vậy, những doanh
trên địa bàn Thành phố hiện đang có tạp, tốn rất nhiều thời gian theo đuổi nghiệp phụ thuộc quá nhiều vào vốn
hơn 500 dự án tạm ngưng triển khai, đây thủ tục dự án. vay ngân hàng sẽ mất ưu thế trong việc
là cơ hội lớn cho hoạt động M&A. “Trong khi đó, với quỹ đất hoàn định vị chính sách giá, phương thức
Tuy nhiên, có một thực tế được ghi thiện thủ tục, mặc dù trên thực tế chủ thanh toán so với những nhà phát triển
nhận, trước nhu cầu săn quỹ đất ngày dự án vẫn không đủ kinh nghiệm lẫn bất động sản chủ động được nguồn
càng cao của doanh nghiệp cùng với sự năng lực tài chính để triển khai, nhưng tài chính”, ông Châu nói và cho biết,
khởi sắc của thị trường, việc đàm phán khi được đặt vấn đề mua lại, họ đòi bán trên thực tế cũng đã có những doanh
các thương vụ đang gặp nhiều khó khăn. với giá rất cao”, ông Trung nói và cho nghiệp chạy đua trong việc mua lại dự
Theo đại diện nhiều doanh nghiệp, biết thêm, lý do mà các đối tác đưa ra án với giá cao, để rồi sau đó gặp không
vào thời điểm thị trường địa ốc trầm giá cao là một phần dựa vào giá thị ít khó khăn.
140 xu hướng thị trường
M&A bất động sản 2017:
Những gương mặt mới
Trong vòng hơn 1 năm qua, hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A) trong
lĩnh vực bất động sản tiếp tục nở rộ. Bên cạnh những gương mặt quen
thuộc như Novaland, Hưng Thịnh, Phát Đạt, Vingroup, Hải Phát…, thị
trường còn chứng kiến nhiều gương mặt mới lần đầu lấn sân sang lĩnh
vực địa ốc thông qua M&A.
Gia Huy
Những thương vụ điển hình
Vài tháng gần đây, ông Phan Xuân
Cần, Giám đốc SohoVietnam, đơn vị có
gần 10 năm hoạt động trong lĩnh vực
tư vấn, môi giới chuyển nhượng dự án
bất động sản trên cả nước bận rộn hơn
hẳn vì liên tiếp nhận được đơn đặt mới.
Số yêu cầu mua lại dự án tăng gấp đôi
so với khoảng 1 năm trở về trước. Không
it nhà đầu tư trong số này là các doanh
nghiệp “ngoại đạo” với bất động sản,
nhưng giờ lại muốn lấn sân sang lĩnh vực
mới sau khi thị trường địa ốc ghi nhận
thanh khoản tốt trong 2 năm qua.
Để tư vấn cho các khách hàng, ông
Cần liên tục di chuyển từ Bắc vào Nam, tới
nhiều tỉnh, thành ven biển miền Trung, từ
dự án căn hộ cho đến các khu nghỉ dưỡng.
Ông Cần cho biết, gần như không
tháng nào là không có doanh nghiệp tìm
đến ông để tìm mối mua/bán dự án cho
mình. Không tiết lộ chính xác các thương
vụ có sự tham gia của mình, nhưng ông
Cần cho biết, rất đa dạng ngành nghề,
từ sản xuất, dịch vụ cho đến hạ tầng…,
với giá trị giao dịch vài trăm tỷ đến cả
nghìn tỷ đồng. Không chỉ có đơn vị của
ông là bận rộn, mà rất nhiều đơn vị
khác cũng kín lịch tìm kiếm, tư vấn, môi
giới hoạt động chuyển nhượng dự án
bất động sản.
“Nhìn chung, hoạt động sôi động
của M&A tại thị trường bất động sản
Việt Nam chính là minh chứng cho sự tín
nhiệm cao vào đà tăng trưởng và một
chu kỳ phát triển mới bền vững”, ông
Cần nhấn mạnh và cho biết, với nhiều cơ
hội và tiềm năng, M&A sẽ tiếp tục là một
hình thức mà đại đa số những nhà đầu
tư sẽ dùng để tham gia vào thị trường
bất động sản Việt Nam.
Thực tế, thời gian qua, theo ghi nhận
của Báo Đầu tư, đã có hàng chục doanh
nghiệp công khai việc thâu tóm các dự
án hoặc thành lập công ty con để tham
gia thêm vào bất động sản. Chẳng hạn,
An Gia Investment, một tên tuổi khá mới
trên thị trường gần đây cũng gây chú ý
thị trường. Sau cái bắt tay trị giá 200 triệu
USD với Quỹ đầu tư Creed Group (Nhật
Bản), hai đơn vị này đã liên tiếp săn hàng
loạt dự án như Angia Riverside và Angia
Skyline từ 2 block của dự án Lacasa, quận
7, TP.HCM của Vạn Phát Hưng (tháng
3/2015). Vừa qua, 2 đơn vị này đã mua
lại hết 5 block còn lại và chính thức độc
quyền phát triển dự án Lacasa.
Ngoài ra, 2 doanh nghiệp này cũng
đã hợp tác với Công ty cổ phần Bất động
sản Phát Đạt tái khởi động dự án River
City quy mô 11,25 ha và đang thi công
đúng tiến độ xây dựng, dự kiến bàn giao
vào năm 2019.
Tương tự An Gia Investment, nhiều
“ông lớn” ngành xây dựng cũng công
bố kế hoạch lớn và đầy tham vọng trong
lĩnh vực đầu tư, phát triển các dự án
bất động sản lớn. Đơn cử như Công ty
Đầu tư hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII)
- doanh nghiệp có tiếng trong ngành
cầu đường với nhiều dự án BT, tuyến
đường trên cao... Tại Đại hội đồng cổ
đông thường niên 2017, lãnh đạo CII cho
biết, sẽ thành lập Công ty cổ phần CII
Land để hiện thức hóa chiến lược đầu tư
hai dự án cao cấp tại Khu đô thị mới Thủ
Thiêm, quận 2, TP.HCM.
Tiếp đến là dự án Diamond Riverside
quận 8, đang trong quá trình giải phóng
mặt bằng để tiến hành phê duyệt quy
hoạch 1/500. Dự án thứ ba là công trình
cao tầng tại số 152 Điện Biên Phủ, quận
Bình Thạnh dự kiến hoàn chỉnh hồ sơ
điều chỉnh dự án và khởi công trong
năm nay, kế hoạch hoàn thành vào quý
III/2018.
Tham vọng phát triển các dự án
bất động sản của CII nhận được sự quan
tâm lớn của giới đầu tư và nhiều công ty
chứng khoán. Hàng loạt câu hỏi được đặt
ra xoáy vào dự án Thủ Thiêm, cách thức
phát triển và kinh doanh dự án ra sao
trong bối cảnh bất động sản có nguồn
cung lớn, sức mua có thể chững lại và
sắp phải đứng trước kịch bản thắt chặt
tín dụng, lãi suất tăng.
Trả lời vấn đề này, ông Lê Quốc Bình,
Tổng giám đốc CII cho biết: “Nợ vay để
đầu tư phát triển dự án Thủ Thiêm của
CII Land không cao, chiếm dưới 50% vốn.
Làm bất động sản, chỉ cần vay 3 năm mà
chưa có nguồn thu thì chết chắc. Vì vậy,
chúng tôi sẽ tham gia ‘cuộc chơi’ này một
cách dài hơi, không làm ồ ạt một lúc”.
Song song với CII, Công ty cổ phần
Xây dựng Coteccons (CTD) cũng đã lập
công ty con chuyên kinh doanh trong
lĩnh vực bất động sản có tên là Công ty
TNHH Convestcons. Theo đó, vốn điều
lệ của Convestcons dự kiến khoảng 26
tỷ đồng, được phân nhiệm vụ thực hiện
kinh doanh trong 2 lĩnh vực chính là môi
giới và kinh doanh bất động sản.
Ông Vũ Duy Lam, Giám đốc Đầu
tư CTD, cho biết: “Chúng tôi nhìn nhận
rằng, không phải năm nào thị trường
bất động sản cũng tăng trưởng tốt. Do
đó, CTD đang muốn đi trước một bước,
đang tranh thủ lúc thị trường đang còn
tốt, dùng nguồn lực đầu tư để có được
nguồn thu lâu dài, ổn định”.
Còn tại Đại hội đồng cổ đông
thường niên 2017 của Công ty cổ phần
Tasco (HUT), ông Phạm Quang Dũng,
Chủ tịch HĐQT HUT cũng cho biết, định
hướng phát triển trong 5 năm tới của
Công ty tập trung vào 3 lĩnh vực trọng
tâm là đầu tư bất động sản, đầu tư y tế
và công nghệ.
Về đầu tư bất động sản, ông Dũng
cho biết, sẽ lấy năng lực lõi là chủ đầu tư
các dự án hạ tầng giao thông để đầu tư
để đầu tư bất động sản theo hình thức
đổi đất lấy hạ tầng. Hiện Công ty đang
thực hiện dự án nhà ở Bộ Ngoại giao, 48
Trần Duy Hưng, quận Cầu Giấy, Hà Nội.
Dự án này có doanh thu là trên 1.000
tỷ đồng.
Theo ông Dũng, Tasco tập trung
chiến lược mua lại đất, làm nhà ở xã hội,
nhà thu nhập thấp để đầu tư, tìm kiếm
cơ hội đầu tư về bất động sản ở Hà Nội
và các thành phố lớn. Công ty định vị lợi
nhuận ở mức 25-30%.
“Chúng tôi làm xong là bán chứ
không kỳ vọng lớn quá. Vừa qua, nhiều
nhà đầu tư lao đao, bản thân Tasco
rất khó khăn, nên chúng tôi rút kinh
nghiệm, đó là bán được là bán, không
tích tụ, không om hàng”, ông Dũng
chia sẻ.

An Gia Investment và Creed Group vừa thâu tóm toàn bộ dự án Lacasa của Vạn Phát Hưng
Sẽ tiếp tục bùng nổ
Trong năm 2016 vừa qua và nửa
đầu năm 2017, xu thế của M&A tiếp tục
sôi động. Sự sôi động này, theo ông
Sử Ngọc Khương, Giám đốc Bộ phận
Đầu tư Savills Việt Nam, một phần là
do chu kỳ phát triển tất yếu và tốt cho
thị trường. Sau một thời gian dài trầm
lắng, hiện thị trường bất động sản đã
bắt đầu sôi động trở lại. Bên cạnh đó,
thị trường bất động sản được “nâng
đỡ” bởi nhiều chính sách thuận lợi như
Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà
ở 2014, mở rộng cửa cho người nước
ngoài mua nhà tại Việt Nam.
Nửa cuối năm 2017 và thời gian
tới, hoạt động M&A được dự báo sẽ nối
nhịp sôi động. Giám đốc một công ty
địa ốc cho rằng, năm 2017, thị trường
bất động sản sẽ tiếp tục đà tăng trưởng
nhờ yếu tố vĩ mô thuận lợi. Thêm vào
đó, với việc Việt Nam ngày càng hội
nhập sâu rộng với kinh tế thế giới, nên
xu hướng M&A trong lĩnh vực bất động
sản sẽ bùng nổ.
“M&A các dự án giúp tiết kiệm được
rất nhiều thời gian trong việc triển khai
dự án, nhất là về thủ tục pháp lý và giải
phóng mặt bằng. Nếu phát triển dự án
mới, công đoạn này có khi lên đến hơn
1 năm trời, trong khi thị trường đang có
những tín hiệu tốt, nên phải tận dụng cơ
hội để giới thiệu sản phẩm ngay”, ông
Khương nhấn mạnh.
Còn theo chuyên gia của CBRE Việt
Nam, những thương vụ được công bố
vẫn chỉ là phần nổi của tảng băng. Các
thương vụ M&A dự án bất động sản
thường phức tạp, đòi hỏi phải hoàn thiện
nhiều thủ tục, nên cả bên bán lẫn bên
mua đều không muốn công bố. Trừ khi
bên mua hoặc bên bán là các công ty
niêm yết phải công bố thông tin theo
quy định, còn không chỉ đến khi nào
hoàn tất thủ tục, dự án hoạt động trở
lại hoặc triển khai bình thường thì người
xu hướng thị trường 141
mua mới công bố. Điều này khiến cuộc
chơi M&A bất động sản tới đây hứa hẹn
sẽ có nhiều bất ngờ ẩn chứa “nước cờ”
riêng của các đại gia.
Bên cạnh các đại gia nội địa, các
thương M&A thời gian tới cũng sẽ có bóng
dáng của nhà đầu tư nước ngoài. Trong
đó, các nhà đầu tư đến từ Nhật Bản vẫn giữ
vị trí số 1 trong nhiều thương vụ M&A với
các dự án nhà ở phân khúc trung cao, tiếp
đến là nhà đầu tư Singapore với các dự án
khu đô thị cao cấp và Hàn Quốc với các dự
án bất động sản khu công nghiệp.
“Qua quan sát của tôi, hiện có hàng
trăm triệu USD đang chờ đợi để đổ vào
thị trường bất động sản ở hầu hết các
phân khúc, bao gồm nhà ở, văn phòng,
bán lẻ, khách sạn và khu công nghiệp.
Các nhà đầu tư đến từ Nhật Bản, Hàn
Quốc, Singapore và sự tăng trưởng của
các nhóm nhà đầu tư đến từ Trung Quốc
sẽ giúp hoạt động M&A tiếp tục sôi
động”, ông Cần nhấn mạnh.
142 xu hướng thị trường
Đất ven biển miền Trung:
Nhà đầu tư cá nhân thúc đẩy làn sóng M&A
Bất động sản tại Hà Nội, TP.HCM neo ở mức cao, khả năng tăng giá mạnh không cao khiến nhà đầu tư cá nhân
đổ xô tìm kiếm cơ hội đầu tư tại các địa phương ven biển miền Trung như Đà Nẵng, Nha Trang… Đó cũng là
căn nguyên khiến hàng loạt chủ đầu tư có tiềm lực tài chính tìm kiếm mua đứt hoặc hợp tác với các chủ đầu
tư cũ tại địa phương phát triển dự án lên quy mô lớn hơn nhiều nhằm đón đầu nhu cầu này.
Nhiều nhà đầu tư Hà Nội đã trở thành khách hàng của dự án Ngọc Dương Riverside
Việt Dương
Bình mới, rượu mới
Các tỉnh miền Trung đa số đều sở
hữu những bãi biển đẹp, thu hút rất
đông du khách cả trong nước và quốc tế.
Không chỉ du khách, mà cả những nhà
đầu tư và cư dân địa phương cũng muốn
sở hữu cho mình những căn hộ hoặc biệt
thự ven biển để tận hưởng kỳ nghỉ mỗi
dịp cuối tuần, và quan trọng hơn cả, đó là
một kênh sinh lời tiềm năng trong tương
lai. Trong số các thành phố hiện nay, Đà
Nẵng, Nha Trang, Hội An là những địa
phương hàng đầu cho nhu cầu đầu tư
của cá nhân, với cơ sở hoàn thiện, các
dịch vụ phục vụ nhu cầu đời sống và giải
trí phát triển đầy đủ. Rất nhiều nhà đầu
tư đã trúng lớn khi đầu tư vào đất nền Đà
Nẵng, bởi chỉ sau 5-7 năm, tại rất nhiều
dự án đất nền Đà Nẵng, thị giá tăng 300-
400% là bình thường.
Đó cũng là cú huých tâm lý khiến
các nhà đầu tư cá nhân đổ tiền vào các
khu vực chưa tăng giá như những dự án
tại Quảng Nam, giáp ranh Đà Nẵng hoặc
các dự án đã có sẵn cơ sở hạ tầng ở vùng
ven TP. Nha Trang.
Chẳng hạn, tại buổi giới thiệu dự
án Ngọc Dương Riverside - The Gardens
thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam, tiếp
giáp phía Nam Đà Nẵng do Tập đoàn Đất
Quảng làm chủ đầu tư tháng 6 vừa qua,
theo quan sát của phóng viên Báo Đầu
tư, trong số hàng trăm khách hàng đặt
cọc, có đến trên 50% là nhà đầu tư đến
từ Hà Nội, TP.HCM…
Ông Giáp Văn Kiểm, Giám đốc Hệ
thống Siêu thị dự án Bất động sản STDA
miền Trung - đơn vị phân phối chính
thức dự án này cho biết, đất nền tại
Ngọc Dương Riverside có giá từ 683 triệu
đồng/lô nên khá phù hợp với khách mua
đầu tư. Bên cạnh lợi thế về giao thông
thuận tiện, thì tiềm năng đang ngày
càng được phát lộ của vùng đất Quảng
Nam và giá cả còn hấp dẫn là lý do khiến
ngày càng nhiều nhà đầu tư đưa bất
động sản Quảng Nam vào “tầm ngắm”.
“Giá cả còn rẻ, phù hợp với số đông
nhà đầu tư cá nhân, tiềm năng cùng
vùng đất giáp ranh Đà Nẵng còn lớn,
trong khi vùng trung tâm giá đã quá cao
và không còn dự án đẹp là lý do khiến
CEN Group tập trung tâm sức vào Ngọc
Dương Riverside và dự án đang được
nhà đầu tư đón nhận rất hào hứng”, ông
Kiểm nói.
Trong khi đó, tại Nha Trang, thống
kê của Hiệp hội Bất động sản Nha Trang
- Khánh Hòa cho thấy, chỉ trong vòng
3 năm trở lại đây, với sự hiện diện của
nhiều “cá mập” đầu tư, hàng loạt dự án
cả mới lẫn cũ được triển khai một cách
rầm rộ, tạo diện mạo hoàn toàn mới cho
thị trường.
Ông Nguyễn Xuân Thùy, Chủ tịch
Hiệp hội Bất động sản Nha Trang - Khánh
Hòa cho biết, tính đến cuối năm 2016
đã có 39 dự án khu du lịch được triển
khai với số vốn đăng ký lên đến 6.000 tỷ
đồng. Bên cạnh những đại gia có mặt từ
rất sớm như Vingroup, những tên tuổi
nổi trội như Hưng Thịnh, Đỉnh Vàng (TP.
HCM), Duyên Hà (Hà Nội), Eurowindow,
MBLand… đang nhập cuộc rất hào hứng
cùng các nhà phân phối tên tuổi như Đất
Xanh Miền Bắc, STDA.
Con đường Nguyễn Tất Thành, trục
lộ chính của Bắc bán đảo Cam Ranh
(Khánh Hòa) chạy dọc theo bờ biển Bãi
Dài và các trục đường xương cá xuống
biển đã được đầu tư khá khang trang.
Có thể kể đến hàng loạt các tên tuổi lớn
như Movenpick Cam Ranh Resort, Fusion
Resort, The Anam... đang rầm rộ triển khai.
Theo bà Phan Thị Khánh Ngọc,
Trường phòng Kinh doanh, Công ty Đầu
tư Nha Trang Real, tuyến đường dọc Bãi
Dài nối từ sân bay Cam Ranh đến TP. Nha
Trang có khoảng 30 km nhưng có đến 37
dự án nghỉ dưỡng đang rầm rộ thi công.
Chỉ vài năm nữa thôi, dọc theo tuyến
đường này sẽ hình thành một quần thể
resort được quy hoạch đồng bộ.
Bên cạnh sự tăng trưởng của
bất động sản nghỉ dưỡng, theo ghi nhận
của phóng viên Báo Đầu tư, cả phân khúc
đất nền cũng tăng trưởng khá ấn tượng.
Đơn cử như dự án Nha Trang Pearl, có vị
trí khá đẹp, hướng toàn cảnh ra sông Cái,
nằm ngay cạnh giao lộ TP. Nha Trang đi
Đà Lạt. Dự án này vốn có tên là dự án
Khu đô thị mới Nam Sông Cái do Công ty
TNHH Minh Phát làm chủ đầu tư, nhưng
chỉ đến khi Đất Xanh Miền Bắc, trực tiếp
là Chi nhánh Đất Xanh Nha Trang nhảy
vào tham gia đầu tư và độc quyền phân

phối thì mới được đổi tên thành Nha
Trang Pearl và đang gây tiếng vang trên
thị trường.
Ông Trần Quốc Trung, Tổng giám
đốc Đất Xanh Nha Trang cho biết, đây là
dự án có quy mô 50 ha, được đầu tư cơ sở
hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật hiện đại.
Với 228 lô biệt thự cao cấp, 644 căn nhà
liên kế sân vườn, 346 căn nhà phố liên
kế và 5 toà căn hộ chung cư, giai đoạn 1
của dự án đã bán thành công với 100%
sản phẩm đã tìm được chủ nhân. Trên thị
trường thứ cấp, giá của dự án này cũng
tăng vài chục phần trăm tùy vị trí lô đất.
“Trong danh mục khách hàng của
chúng tôi, nhà đầu tư phía Bắc đang áp
đảo, thậm chí có nhà đầu tư đến từ Hà
Nội mua liền một lúc 5 lô. Với mức giá
từ 4,5 triệu đồng/m2, đợt mở bán nào
của chúng tôi cũng bán hết hàng”, ông
Trung cho biết.
Có một diễn biến đáng chú ý nữa
tại Nha Trang là mới đây Hội Môi giới bất
động sản Việt Nam đã tổ chức ngày hội
môi giới tại địa phương này. Đây thực
chất là “màn chào sân” của bất động sản
Nha Trang và hầu hết các nhà môi giới
có mặt đều đánh giá cao tiềm năng của
bất động sản Nhà Trang.
Tương tự Nha Trang, bất động sản
Hội An (Quảng Nam) đang trỗi dậy mạnh
mẽ với số lượng du khách không ngừng
gia tăng và hàng tỷ USD đang được đầu
tư vào đây để phát triển các dự án bất
động sản nghỉ dưỡng mang tầm vóc
quốc tế.
Là một trong những dự án lớn có
quy mô lớn nhất tại miền Trung hiện nay
với 985,6 ha, khu nghỉ dưỡng Nam Hội
An (TP. Hội An) với vốn đầu tư 4 tỷ USD
đã được khởi công vào tháng 4/2016.
Dự án Nha Trang Pearl có tầm nhìn hướng ra sông Cái đang rất thu hút khách hàng
Dự án sẽ được phát triển với mục tiêu
xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng phức
hợp, giải trí có thưởng, khu vui chơi cao
cấp tiêu chuẩn 5 sao, trung tâm văn hóa,
thương mại dịch vụ với những hạng mục
như khối khách sạn, khu nghỉ dưỡng,
khu trung tâm thương mại, khu chung
cư, khu biệt thự, bến du thuyền, casino...
Khu nghỉ dưỡng Nam Hội An do
VinaCapital và một số đối tác nước ngoài
khác làm chủ đầu tư được kỳ vọng sẽ tạo
cú hích biến vùng khó khăn về kinh tế
trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng,
dịch vụ giải trí cho cả khu vực trong
tương lai.
Cùng với Nam Hội An, ở Bắc Thành
phố, một dự án quy mô tỷ đô khác là
New Hội An City hiện cũng đang hoàn
thiện những công đoạn cuối để chuẩn bị
vận hành giai đoạn 1. Chủ đầu tư - Tập
đoàn HB Group đã đổ vào đây 1,5 tỷ USD
nhằm tạo nên khu đô thị phức hợp ven
biển có diện tích hơn 400 ha.
Hội An cũng là nơi mà ông lớn
Vingroup vừa khởi công khu khách sạn 5
sao và biệt thự cao cấp Vinpearl Hội An
Resort & Villas. Dự án có tổng vốn đầu
tư gần 5.000 tỷ đồng, quy mô 200 ha,
hội tụ các thương hiệu nổi tiếng của hệ
sinh thái 5 sao Vingroup gồm khu khách
sạn, biệt thự Vinpearl; khu dịch vụ thể
thao Vinpearl Golf; khu vui chơi giải trí
Vinpearl Land; khu nông nghiệp công
nghệ cao kết hợp du lịch VinEco...
Cùng với Vingroup, Tập đoàn Đất
Xanh cũng sẽ đầu tư xây dựng khu dịch
vụ, du lịch nghỉ dưỡng Opal Ocean View
có tổng diện tích 185 ha tại Nam Hội An.
Dự án sẽ bao gồm các hạng mục chính
như khu villa, biệt thự, nghỉ dưỡng ven
biển; khu khách sạn kết hợp dịch vụ, du
xu hướng thị trường 143
lịch; hạ tầng kỹ thuật đồng bộ với tổng
vốn đầu tư hơn 4.600 tỷ đồng.
Ngoài những ông lớn này, hiện nay
tại Hội An cũng có một số dự án khu đô
thị ven biển khác cũng sẽ hình thành
như Khu du lịch ven biển Tam Kỳ - Núi
Thành (2.000 ha), Khu đô thị Tam Kỳ
(2.000 ha), Khu đô thị Tam Hòa, Tam Anh
(2.240 ha)…
Cơ hội cho nhà đầu tư nhìn xa,
trông rộng
Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư,
bà Đỗ Thu Hằng, Phó giám đốc Bộ phận
Nghiên cứu, Savills Việt Nam cho biết,
trước đây, nhà đầu tư ngoại thường tìm
đến các dòng sản phẩm bất động sản tại
khu trung tâm, nhưng nay đã quan tâm
nhiều hơn đến các dự án bất động sản có
quỹ đất sạch, hoặc mua lại dự án hay liên
doanh với doanh nghiệp có đất”.
Cũng theo bà Hằng, một xu hướng
M&A mới nổi lên của khối ngoại là hướng
đến các dự án có quỹ đất ở xa trung
tâm nhằm tạo lập thị trường mới. Hạ
tầng đang dần hoàn thiện như các tuyến
metro, các tuyến đường vành đanh mở
rộng, nếu nhà đầu tư tạo lập thị trường ở
khu vực xa hơn có lợi thế là những người
tiên phong và rất có thể sẽ thu lợi lớn.
“Không chỉ Hà Nội, TP.HCM mà ngay
cả các địa phương ven biển như Đà Nẵng,
Nha Trang…, quỹ đất trung tâm đã cạn
kiệt hoặc neo ở giá rất cao, trong khi quỹ
đất ngoài trung tâm vẫn còn và giá hợp
lý. Đó chính là cơ hội cho nhà đầu tư nhìn
xa trông rộng, cả nhà đầu tư tổ chức và cá
nhân. Vấn đề là các chủ đầu tư phải đảm
bảo tính pháp lý cũng như hoàn thiện cơ
sở hạ tầng dự án để tạo sự yên tâm cho
khách hàng”, bà Hằng cho hay.
144 xu hướng thị trường
Dự án đắp chiếu: Mảnh đất tiềm năng
cho mua bán, sáp nhập
500 dự án đang đắp chiếu tại TP.HCM và hàng trăm dự án khác tại Hà Nội, đang trở thành mảnh đất màu mở
cho thị trường mua bán, chuyển nhượng (M&A) dự án bất động sản.
Gia Huy
Thị trường màu mỡ
Sau giai đoạn trầm lắng 2009 - 2013,
thị trường bất động sản đã hồi phục
trở lại từ cuối năm 2014. Nhiều dự án
đã được khởi động lại, nhiều dự án mới
được triển khai, tung ra thị trường trong
2 năm qua, nhưng thị trường hiện vẫn
còn hàng trăm dự án đang bị đắp chiếu
trong nhiều năm.
Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều
chuyên gia, các dự án đắp chiếu này
chính là một lợi thế của thị trường, bởi
phần lớn các dự án có vị trí thuận lợi,
pháp lý đầy đủ…
Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng
giám đốc Công ty cổ phần Bất động sản
Việt Gia Phú, trong khi hiện nay, nhiều
chủ đầu tư gặp khó, nhất là vấn đề
thủ tục và thời gian trong việc xin giấy
phép xây dựng dự án mới, thì nhiều
dự án đắp chiếu đã có giấy phép xây
dựng và thậm chí đã xây dựng xong
phần móng - hạng mục mất nhiều thời
gian để xây dựng nhất ở một dự án
bất động sản.
Thự tế, trong thời gian qua, đã có
nhiều dự án đắp chiếu đã hồi sinh nhanh
chóng khi về tay chủ đầu tư mới. Đơn cử,
tháng 3 vừa qua, Công ty Hưng Thịnh
Land mở bán dự án Moonlight Park View
tại khu Tên Lửa (phường An Lạc A, quận
Bình Tân, TP.HCM). Đây không phải là
dự án mới trên thị trường, mà là dự án
bị đắp chiếu nhiều năm của Công ty cổ
phần Đầu tư xây dựng Bình Chánh (BCCI)
sau khi xây xong móng và 2 tầng nổi, nay
được Hưng Thịnh mua lại. Sau khi mua lại
dự án này, Hưng Thịnh đã nhanh chóng
triển khai và tới nay, dự án đã xây dựng
tới tầng 8. Ngoài Moonlinght Park, Hưng
Thịnh còn giúp nhiều dự án khác hồi sinh
như Tân Hương Tower, 8X Đầm Sen, 8X
Thái An, 8X Plus, 12 View...
Bên cạnh Hưng Thịnh, một số
tên tuổi lớn khác của thị trường
bất động sản TP.HCM cũng đã làm hồi
sinh nhiều dự án chết, trong đó phải kể
đến Tập đoàn Novaland khi thâu tóm
nhiều dự án như The Sun Avenue (quận
2), Lexington (quận 2), Lucky Palace
(quận 6), Orchard Garden, Garden Gate
(quận Phú Nhuận)…

Đây là một minh chứng cho thấy,
việc hồi sinh những dự án đắp chiếu dễ
dàng hơn nhiều so với việc đầu tư, triển
khai dự án mới từ đầu.
Hiệp hội Bất động sản TP.HCM
(HoREA) cho biết, hiện toàn TP.HCM
vẫn còn khoảng 500 dự án đang ngừng
triển khai. Những dự án này nằm rải rác
khắp các quận huyện của TP.HCM và
thuộc nhiều phân khúc khác nhau, từ
siêu cao cấp, trung cấp, văn phòng, biệt
thự, nhà phố…
Đơn cử, dự án Saigon One Tower
nằm tại đường Tôn Đức Thắng - Hàm
Nghi, quận 1 đã “đứng hình” gần 7 năm
nay, dù đã được hoàn thiện đến 80%. Nếu
hoàn thành, đây sẽ là toà nhà cao thứ 3 và
là công trình điểm nhấn ở khu trung tâm
TP.HCM. Dự án này trước đây do Công ty
cổ phần Địa ốc Sài Gòn M&C làm chủ đầu
tư, tổng vốn đầu tư ban đầu là 256 triệu
USD. Khởi công từ năm 2007 và dự kiến
hoàn thành sau 2 năm, nhưng công tác
thi công Saigon One Tower bị đình trệ rồi
bỏ hoang từ năm 2011 cho đến nay.
Ngoài ra, còn có thể kể đến hàng
loạt dự án đắp chiếu khác trên địa bàn
Dự án Kenton Residences dù hồi sinh, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn phải giải quyết
TP.HCM như dự án nhà ở xã hội 584 Li-
lama SHB (quận Tân Phú), PetroVietnam
Landmark Tower (quận 2), 584 Tân Kiên,
DB Tower, V-Ikon… Trong đó, tại chung
cư PetroVietnam Landmark Tower, dù
đã triển khai gần như xong, khách hàng
cũng đã đóng gần đủ, thậm chí là hơn
100% giá trị căn hộ, nhưng vẫn chưa
nhận được nhà.
Còn tại thị trường Hà Nội, có thể
kể đến những cái tên như chuỗi dự án
của Vina Megastar, Tricon Tower, AZ Lâm
Viên, Habico Tower Phạm Văn Đồng,
Nam Đàn Plaza, B5 Cầu Diễn, Ha Noi
Times Tower, Binh Đoàn 12, PVV Vinap-
harm, Usilk City…
Nhưng vẫn còn điểm nghẽn cần
tháo gỡ
Ông Nguyễn Huy Vũ, Tổng giám đốc
Công ty cổ phần Bất động sản Banviet
Land cho rằng, đây là nguồn cung màu
mỡ cho thị trường M&A. Đặc biệt, tham
gia thâu tóm các dự án này phần lớn là
các đại gia có tiềm lực, nên các dự án
sẽ nhanh chóng hồi sinh một khi về tay
chủ mới.
Các dự án đắp chiếu này có nhiều
“bệnh” như pháp lý dự án đang có vấn
đề, định vị sai sản phẩm, thế chấp cầm
cố ngân hàng, chủ đầu tư thiếu vốn để
triển khai tiếp… Trong đó, những dự án
thiếu vốn đắp chiếu được cho là cơ hội
lớn cho các doanh nghiệp kinh doanh
bất động sản tìm mua.
“Với đối tượng này, một là doanh
nghiệp lớn sẽ mua lại, hai là sẽ góp
vốn cùng phát triển dự án. Thường thì
sẽ là góp vốn, vì các doanh nghiệp có
dự án đắp chiếu sẽ cố gắng cò cưa tìm
cách phát triển dự án theo hình thức tìm
nguồn vốn phát triển, chỉ khi nào doanh
nghiệp kiệt quệ, nợ nần lớn mới chấp
nhận bán đứt”, ông Vũ nói.
Tuy nhiên, ông Vũ cho rằng, dù có
nhiều tiềm năng và lợi thế, nhưng hiện
vẫn có ít dự án được mua bởi còn những
điểm nghẽn, nhất là về mặt chính sách.
Để những dự án đắp chiếu nhanh
chóng được hồi sinh, giải bài toán tồn
kho bất động sản, giúp thị trường phát
triển bền vững, ông Vũ cho rằng, cần có
tác động từ phía.
Tương tự, ông Lê Hoàng Châu, Chủ
tịch HoREA cho rằng, muốn dự án đắp
chiếu tái khởi động, cơ quan chức năng
xu hướng thị trường 145
cũng cần có sự hỗ trợ doanh nghiệp
trong việc phát triển dự án. Đơn cử như
ở dự án Kenton Residences, quận 7 do
Công ty Xây dựng - Sản xuất thương
mại Tài Nguyên làm chủ đầu tư hồi
sinh sau 7 năm “hấp hối” khi được bơm
1.060 tỷ đồng để tái khởi động dự án.
Tuy nhiên, việc để dự án này được thị
trường chấp nhận là cực khó, bởi với
thiết kế cũ, căn hộ có diện tích lớn, để
bán những căn hộ diện tích lớn là điều
hết sức khó khăn, muốn bán được thì
doanh nghiệp phải xin thay đổi thiết
thế căn hộ nhỏ đi.
Tuy nhiên, với những căn hộ thuộc
những block chưa xây dựng thì có thể
thay đổi thiết kế, còn với những block
đã xây dựng rồi thì thay đổi thiết kế thế
nào? Liệu cơ quan chức năng có cho
phép thay đổi thiết kế để doanh nghiệp
dễ bán hàng hay không…?
“Đó là một trong nhiều điểm khó ở
những dự án đắp chiếu cần được cơ quan
chức năng quan tâm”, ông Châu nói.
Còn luật sư Trần Đức Phượng, (Đoàn
luật sư TP.HCM) cho rằng, việc chuyển
nhượng sẽ còn gặp khó khăn, bởi theo
Luật Đất đai và Luật Kinh doanh Bất động
sản hiện hành, muốn chuyển nhượng dự
án, chủ đầu tư phải giải phóng mặt bằng
và phải có giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất, trong khi có nhiều dự án thế
chấp làm tài sản bảo đảm, nhiều trường
hợp làm tài sản bảo đảm cho các khoản
nợ xấu ngân hàng.
“Khoản (1.b) Điều 194 Luật Đất đai
quy định đối với các dự án đầu tư xây
dựng kinh doanh nhà ở thì được chuyển
nhượng quyền sử dụng đất gắn với việc
chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần
dự án sau khi đã có giấy chứng nhận.
Người nhận chuyển nhượng quyền sử
dụng đất phải thực hiện dự án đầu tư
đúng theo tiến độ đã được phê duyệt.
Ngoài ra, tại khoản 2 Điều 49 Luật Kinh
doanh bất động sản quy định điều
kiện chuyển nhượng toàn bộ hoặc một
phần dự án bất động sản là chủ đầu tư
chuyển nhượng đã có giấy chứng nhận
về quyền sử dụng đất đối với toàn bộ
hoặc phần dự án chuyển nhượng”, luật
sư Phượng nói.
Cũng theo luật sư Phượng, nếu
những vướng mắc này được giải quyết,
thì thị trường M&A sẽ rộng mở hơn cho
các doanh nghiêp.
146 xu hướng thị trường

Săn đất từ các doanh nghiệp nhà nước

cổ phần hóa: Lợi thì có lợi…
Quỹ đất rộng, vị trí thường nằm ở trung tâm, pháp lý thuận lợi… là Ông Nguyễn Nam Hiền, Tổng giám
những lợi thế mà nhiều doanh nghiệp địa ốc nhìn thấy từ quỹ đất đốc Hưng Thịnh Land cho rằng, có nhiều
thuận lợi từ quỹ đất của doanh nghiệp
doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa. Tuy nhiên, đằng sau những
nhà nước cổ phần hóa mà doanh nghiệp
thuận lợi đó lại là những rủi ro về pháp lý mà các doanh nghiệp có nguy kinh doanh bất động sản nhìn thấy.
cơ đối mặt khi mua quỹ đất doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa. Trong đó, một lợi thế lớn nhất là quỹ đất
này nhiều, có thể sử dụng để phát triển
ở nhiều phân khúc khác nhau.
Ngoài ra, có thể thấy, với đặc điểm
lịch sử trước đây, quỹ đất dành cho các
nhà máy, xí nghiệp, trụ sở của các doanh
nghiệp nhà nước đều nằm ở các khu vực
nội thành và vùng ven với giao thông và
vị trí thuận lợi. Do sự phát triển kinh tế và
quá trình đô thị hóa, các khu đất này trở
nên đắc địa, được ví như những khu đất
vàng, có khả năng sinh lời cao…

Nhưng rủi ro pháp lý không ít

Quỹ đất của các xí nghiệp, nhà máy di dời khỏi trung tâm thành phố đang trở thành “mồi ngon” của
nhiều doanh nghiệp bất động sản
Gia Huy
thuận lợi
Trong thời gian qua, câu chuyện tạo
lập quỹ đất để phục vụ cho kế hoạch
phát triển lâu dài luôn làm cho các doanh
nghiệp kinh doanh bất động sản đau
đầu, bởi hiện quỹ đất ngày càng hạn hẹp,
nhất là tại trung tâm các thành phố lớn.
Để tìm lời giải này, nhiều doanh nghiệp
bất động sản hướng tới quỹ đất của
doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa.
Những doanh nghiệp thực hiện
nhiều giao dịch mua lại quỹ đất từ doanh
nghiệp cổ phần hóa trong thời gian qua
có thể kể đến Novaland, Hưng Thịnh
Land, Đất Xanh… Với những quỹ đất
này, ngoài việc lợi thế về diện tích, vị trí
đẹp, còn có thuận lợi là không phải lo về
vấn đề đền bù, giải tỏa phức tạp. Những
khu đất này, cũng dễ dàng đấu giá, khi
đấu giá và tiến hành đóng thuế đất xong,
thì chủ đầu tư có thể nhanh tay làm thủ
tục pháp lý để xây dựng dự án…
Nhiều lợi thế là vậy, nhưng vẫn
còn những rủi ro lớn với những doanh
nghiệp bất động sản đi săn quỹ đất của
doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa.
Chẳng hạn, vừa qua, Bộ Tài chính có
Công văn số 2000/BTC-TTr đề xuất thanh
tra một loạt dự án bất động sản, trong đó
có danh sách 60 dự án bất động sản có
liên quan đến quỹ đất của doanh nghiệp
nhà nước cổ phần hóa để Thanh tra
Chính phủ tham khảo. Theo Bộ Tài chính,
các khu đất phát triển những dự án này,
trước đây không tính giá trị quyền sử
dụng đất vào giá trị doanh nghiệp để cổ
phần hóa, nhưng không thực hiện đấu
giá khi cổ phần hóa (Nghị định 91/2015).
Luật sư Trần Đức Phượng (Đoàn
luật sư TP.HCM) cho biết, theo quy định
Luật Đất đai, đất đai là sở hữu toàn dân,
trong đó Nhà nước là đại diện quản lý.
Tuy nhiên, việc quy hoạch, việc thu hồi
và giao hiện nay đang thiếu thống nhất,
vẫn theo hướng giao hay cho thuê chưa
liền với hoạt động quy hoạch sử dụng.
Chính vì sự thiếu thống nhất, đồng bộ
của việc quản lý đất đai (trong đó có
các quỹ đất doanh nghiệp nhà nước sử
dụng) của cơ quan nhà nước, mà người
sử dụng đất, gồm cả doanh nghiệp kinh
doanh bất động sản tiếp cận và đưa vào
sử dụng bằng các dự án kinh doanh nhà
ở lại gặp vướng mắc, dù việc sử dụng
phù hợp với quy hoạch của cơ quan
nhà nước.

Quỹ đất sạch tại trung tâm TP.HCM ngày càng khan hiếm
“Theo quy định của Luật Đất đai,
Nhà nước sẽ phân bổ nguồn lực về đất
đai để phát triển kinh tế thông qua cơ
chế thu hồi và giao, cho thuê đất. Một
trong những cơ chế đó là việc lựa chọn
chủ đầu tư dự án (trường hợp nhiều
doanh nghiệp cùng đăng ký) và cơ chế
đấu giá quyền sử dụng đất. Mặc dù cơ
chế đấu giá quyền sử dụng đất đã hình
thành và vận hành, nhưng mới chỉ tập
chung vào một ít khu đất vàng đặc biệt,
khu đất chưa có nhà đầu tư đăng ký dự
án kinh doanh”, ông Phượng nói.
Mặt khác, ông Phượng cho rằng,
sự thiếu đồng bộ giữa quy định đăng
ký đầu tư và đấu giá quyền sử dụng đất
hiện nay vẫn thực hiện theo hai thủ tục
hành chính riêng biệt, cơ quan quản
lý khác nhau, nên doanh nghiệp kinh
doanh bất động sản phải chạy song song
nhịp nhàng hai thủ tục.
Điều đó cũng đẩy doanh nghiệp sử
dụng đất ôm đất chờ cơ hội, còn doanh
nghiệp kinh doanh bất động sản cũng
đăng ký dự án để giữ đất…, khiến tài
nguyên đất đai không được đưa vào sử
dụng, khai thác. Điều này vừa gây lãng
phí tài nguyên, vừa ảnh hưởng chung
đến quy hoạch của các địa phương.
Thay đổi hoạt động M&A
Ông Nguyễn Văn Đực, Phó chủ tịch
Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA)
cho rằng, những quy định được Bộ Tài
chính nêu ra và căn cứ trong Công văn
số 2000/BTC-TTr đúng là đã có hiệu lực,
nhưng việc áp dụng các quy định của
Nghị định 91/2015, Luật Đất đai trên
thực tế của các cơ quan nhà nước trong
thời gian qua thiếu thống nhất và đồng
bộ, thậm chí là thiếu hướng dẫn.
Theo ông Đực, sự thiếu thống nhất,
đồng bộ của các văn bản pháp luật nêu
trên khiến các hình thức M&A dự án
bất động sản trước đây thông qua các
hình thức như chuyển nhượng quyền sử
dụng đất, chuyển nhượng dự án, mua cổ
phần hoặc mua lại cổ phần của doanh
nghiệp nhà nước không qua đấu giá…,
đều bị vướng. Đây là một thách thức
không nhỏ cho các doanh nghiệp kinh
doanh bất động sản.
Thực hiện theo những quy định này
và tránh những rắc rối, doanh nghiệp
kinh doanh bất động sản buộc phải thay
đổi hoạt động M&A. Nếu tiếp cận gián
tiếp hay trực tiếp dự án bất động sản đều
kèm thêm điều kiện về nguồn gốc quyền
sử dụng đất và việc tính tiền sử dụng đất
(thông qua đấu giá) từ các doanh nghiệp
nhà nước cổ phần.
“Ở góc độ các doanh nghiệp
kinh doanh bất động sản và doanh
nghiệp đang sử dụng đất, nếu muốn
tránh những rắc rối đều buộc họ phải
tính toán lại bài toán phát triển dự án
bất động sản của mình. Nếu dự án bị
vướng khâu tính tiền sử dụng đất, thì
doanh nghiệp cho dù có tiền, dự án
vẫn bất động, không thể xin giấy phép
xu hướng thị trường 147
xây dựng, đưa ra thị trường giao dịch…
Điều này dẫn đến việc doanh nghiệp dễ
bị sa lầy vì vướng mắc thủ tục. Ngoài
ra, điều này cũng tác động nhiều đến
chiến lược của các doanh nghiệp kinh
doanh bất động sản trong ngắn hạn
khi phải chờ cơ chế mớ. Để có quỹ đất
phát triển dự án gối đầu, các chủ đầu tư
bất động sản có thể chuyển dịch mạnh
mẽ hơn sang các dự án có nguồn gốc
bồi thường, giải phóng mặt bằng hoặc
tích tụ bằng hình thức chuyển nhượng
quyền sử dụng đất từ những người dân
hay các dự án thành phần, dự án đô thị
mới đã và đang triển khai trước đây”,
ông Đực nói.
Cũng theo ông Đực, một điểm thuận
lợi quan trọng từ Công văn 2000 của Bộ
Tài chính, là tạo cơ hội để các doanh
nghiệp và cơ quan nhà nước cùng bàn
bạc, xây dựng một cơ chế mới, tháo gỡ
những vướng mắc còn tồn tại trong của
pháp luật liên quan đến bất động sản.
Trong tình hình hiện nay, các doanh
nghiệp và hiệp hội cần chủ động đưa
ra những quy trình chuẩn về việc thực
hiện dự án bất động sản. Theo đó, cần sự
đồng nhất hóa 2 trong 1 giữa quy định
đăng ký dự án và đấu giá quyền sử dụng
đất thành 1 quy định thống nhất. Mặt
khác, cơ quan quản lý nhà nước tại địa
phương cần minh bạch hóa và thực hiện
tốt quy định thu hồi đất, giao đất thông
qua cơ chế đấu giá để tháo gỡ các vướng
mắc hiện nay.
148 xu hướng thị trường

Doanh nghiệp vật liệu xây dựng,

“mồi ngon” của nhà đầu tư nước ngoài

Thị trường vật liệu xây dựng trong nước đang phục hồi mạnh cùng với giới vào năm 2012. Ba năm sau đó, SCG
đà tăng của thị trường bất động sản. Tuy nhiên, với tiềm lực tài chính lên kế hoạch mua tiếp 15% cổ phần còn
lại của Prime Group.
mạnh, các doanh nghiệp nước ngoài đang mạnh tay thâu tóm các
Không chỉ trên lĩnh vực xi măng
doanh nghiệp trong nước và giành lấy thị trường béo bở này. và gạch men, SCG cũng nhòm ngó thị
trường ống nhựa xây dựng Việt Nam khi
Việt Dũng Được biết, dây chuyền sản xuất của thông qua các công ty thành viên, đã
VCM có công suất 3,1 triệu tấn/năm. Sau mua lại hơn 20% cổ phần của Công ty cổ
Doanh nghiệp nội dần bị khi thực hiện giao dịch này, tổng công phần Nhựa Thiếu niên Tiền Phong (NTP)
thâu tóm suất xi măng của Tập đoàn SCG trong và gần 17% cổ phần của Công ty cổ phần
Thời gian qua, thị trường vật liệu khối ASEAN (không bao gồm Thái Lan) Nhựa Bình Minh (BMP).
xây dựng trong nước chứng kiến nhiều tăng lên 10,5 triệu tấn/năm, cùng với 23 Đại diện Tập đoàn SCG cho biết, đã
thương vụ mua bán, sáp nhập (M&A), triệu tấn/năm ở Thái Lan. đầu tư hàng trăm triệu USD vào Việt Nam
trong đó bên mua chủ yếu là các doanh Trước đó, một tập đoàn khác đến từ với nhiều dự án khác nhau và đang tiếp
nghiệp nước ngoài, còn bên bán là các Thái Lan là Tập đoàn Siam City Cement tục tìm kiếm cơ hội đầu tư các dự án khác
doanh nghiệp trong nước, nhất là trong (SCCC) cũng đã chi khoảng 479 triệu để nâng số tiền đầu tư lên đến 1 tỷ USD
lĩnh vực sản xuất xi măng. Euro, tương đương 524 triệu USD để nắm trong năm nay.
Đơn cử, đầu tháng 3/2017, Công giữ 65% phần vốn pháp định của Tập “Qua các thương vụ này cho thấy,
ty TNHH SCG Xi măng - Vật liệu xây đoàn LafargeHolcim tại Công ty Holcim các doanh nghiệp Thái Lan đang dần
dựng (thành viên Tập đoàn Siam Việt Nam. Ngay sau khi thâu tóm được lấn lướt trên thị trường vật liệu xây dựng
Cement Group (SCG) của Thái Lan) đã thương hiệu Holcim Việt Nam không lâu, tại Việt Nam thông qua những thương
mua lại 100% vốn cổ phần, tương đương đại gia này đã chính thức công bố đổi vụ M&A”, chuyên gia kinh tế Nguyễn
156 triệu USD từ các cổ đông hiện tại của tên thương hiệu sản phẩm từ Holcim Đức Minh Hải, Đại học Quốc gia TP.HCM
Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng Việt thành INSEE. đánh giá.
Nam (VCM) tại miền Trung. Nếu tính cả Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực xi Không chỉ các doanh nghiệp đến từ
phần phải trả nợ ròng cho VCM, cũng măng, trước đây, với việc chi 240 triệu Thái Lan, thị trường vật liệu xây dựng Việt
như các chi phí đầu tư cải tiến hiệu quả USD để mua 85% cổ phần của Công ty Nam cũng hấp dẫn các doanh nghiệp
đối với tài sản mua lại này, tổng số tiền cổ phần Prime Group - nhà sản xuất gạch đến từ châu Âu, Mỹ.
mà SCG đầu tư cho thương vụ này lên tới lớn nhất Việt Nam, đã đưa SCG trở thành Dù không chia sẻ con số cụ thể về
440 triệu USD. đơn vị sản xuất gạch men lớn nhất thế doanh thu, nhưng Tập đoàn Saint-Gobain

(Pháp) cũng khẳng định, Việt Nam đang
là điểm sáng trong tổng doanh thu 3 tỷ
USD tại châu Á của tập đoàn này. Gần đây,
Saint-Gobain đã vận hành thêm một nhà
máy mới để sản xuất dòng keo dán gạch,
keo chà ron và sản phẩm chống thấm với
công suất 100.000 tấn sản phẩm mỗi năm
tại huyện Nhà Bè, TP.HCM.
“Việc xây dựng nhà máy này cho
thấy chúng tôi hoàn toàn tin tưởng vào
niềm năng phát triển của thị trường vật
liệu xây dựng Việt Nam và các sản phẩm
keo dán gạch nói riêng”, ông Javier
Gimeno, Tổng đại diện khu vực châu Á
- Thái Bình Dương kiêm Tổng giám đốc
mảng vật liệu xây dựng, khu vực châu
Á - Thái Bình Dương của Saint-Gobain
cho biết.
Còn trong lĩnh vực sơn, Công ty
Sherwin-Williams (Mỹ) đã đưa sản phẩm
vào thị trường Việt Nam thông qua nhà
phân phối là TDD Việt Nam. Tuy nhiên,
một nguồn tin cho hay, Sherwin-Williams
đã có kế hoạch vận hành một nhà máy
mới để sản xuất trực tiếp tại Việt Nam
trong thời gian tới.
Còn đối với thị trường thép, làn sóng
các doanh nghiệp Trung Quốc tràn vào
Việt Nam đang diễn ra nóng hơn bao giờ
hết. Sức ép cho các doanh nghiệp nội
địa trong thời gian tới có thể sẽ càng gia
tăng với sự hiện diện của nhiều nhà đầu
tư nước ngoài.
Theo ghi nhận của Bộ kế hoạch và
Đầu tư, trong 6 tháng đầu năm 2017,
Trung Quốc là nhà đầu tư trực tiếp
nước ngoài (FDI) lớn thứ tư vào Việt
Nam với tổng số vốn đăng ký lên tới
hơn 1,42 tỷ USD, tăng 164% so với cùng
kỳ năm trước.
Nhận xét về xu thế này, Viện Nghiên
cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) cho
biết, số vốn đầu tư của Trung Quốc là
bước đi nằm trong kế hoạch chuyển giao
công nghệ, kỹ thuật và máy móc cũ sang
các nước nhận đầu tư.
Theo ông Nguyễn Văn Sưa, Phó chủ
tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), gần
đây, các nhà đầu tư Trung Quốc đã tìm
cách thôn tính một số doanh nghiệp
thép đang thua lỗ của Việt Nam. Đó có
thể là chiêu lách luật để đưa sản phẩm
thép vào thị trường Việt Nam, bởi Việt
Nam đang áp đặt chính sách áp thuế tự
vệ đối với phôi thép, một số sản phẩm
tôn mạ, thép hình chữ nhật và théo dài
có xuất xứ từ Trung Quốc.
“Việc thâu tóm các nhà sản xuất
thép trong nước sẽ là chìa khóa giúp
doanh nghiệp Trung Quốc lách các quy
xu hướng thị trường 149
định khắt khe về thuế quan để chiếm
lĩnh thị trường Việt Nam bằng chiêu thức
giá rẻ”, Chủ tịch VSA nhấn mạnh.
Cần có chiến lược mới
Trước sự tấn công như vũ bão của
các doanh nghiệp nước ngoài, nhiều
doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng
trong nước cũng nghĩ ra nhiều hình
thức để cạnh tranh, giành giật thị phần,
nhưng đa phần vẫn phải chấp nhận tình
cảnh “chiếu dưới”. Chẳng hạn, với lĩnh
vực sơn, hiện thị phần sơn ngoại đang
chiếm khoảng 60% trên tổng sản lượng
tiêu thụ trên cả nước.
Dù bị lép vế, song các hãng sơn nội
vẫn chứng tỏ rằng không hề e dè tiếp
cận thị trường. Hiện nay, nhiều doanh
nghiệp sơn nội đã có chỗ đứng nhất định
trên thị trường như Kova, Đồng Tâm,
Tison, Alphanam, Hòa Bình…
Dù không thể đối đầu với sức mạnh
tài chính của các tập đoàn nước ngoài,
nhưng thời gian qua, nhiều đơn vị đã
tung ra những “chiêu thức” khá độc đáo
để giành thị phần.
Đơn cử, Công ty TNHH Sơn Nero
tung ra dòng sản phẩm sơn chống
thấm trang trí, có chất lượng tương
đương sản phẩm ngoại, nhưng có giá
bán thấp hơn từ 30 - 50%. Bên cạnh
đó, công ty còn có các sản phẩm sơn
ngoại thất ứng dụng công nghệ nano
UV Shield, có tính năng chống carbon
hóa cao, độ bền màu được duy trì lâu
dài. Tương tự, Sơn Kova cũng hấp dẫn
người tiêu dùng với hàng loạt tính năng
mới như chống cháy, diệt khuẩn, chống
bám bụi…
Tuy nhiên, theo chia sẻ của một số
đại lý sơn trên địa bàn TP.HCM, người
tiêu dùng vẫn thích sử dụng hàng ngoại.
Đó là lý do trên thị trường vật liệu xây
dựng hiện nay, hàng ngoại đang lấn át
hàng nội.
Một số chuyên gia về vật liệu xây
dựng cho biết, để không bị đánh bật
khỏi sân nhà, các doanh nghiệp sản
xuất vật liệu xây dựng trong nước
phải tự tìm cho mình một hướng đi
mới trong chiến lược sản xuất - kinh
doanh, đổi mới công nghệ, phát triển
thị trường. Thậm chí, có thể tính tới việc
“kết duyên” với doanh nghiệp ngoại
để có được sự hỗ trợ về công nghệ,
quản trị, nhằm nâng cao năng suất,
chất lượng, tiết giảm chi phí, qua đó
năng lực cạnh tranh để có chỗ đứng
trên thị trường.
150 xu hướng thị trường
M&A nhà máy xi măng,
mũi tên trúng 2 đích của khối ngoại
Chỉ trong thời gian ngắn, hàng loạt doanh nghiệp ngành vật liệu xây dựng, đặc biệt ở lĩnh vực sản xuất xi
măng đã về tay các doanh nghiệp nước ngoài thông qua những thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A). Vậy
đâu là lý do khiến lĩnh vực sản xuất xi măng tại Việt Nam lọt vào “tầm ngắm” của nhà đầu tư ngoại?
Việt Dũng
Cuộc đổ bộ của
doanh nghiệp ngoại
Ghi nhận thị trường M&A ngành
vật liệu xây dựng một vài năm trở lại
đây cho thấy, hoạt động M&A trong lĩnh
vực xi măng diễn ra sôi động nhất. Các
thương vụ không chỉ có sự tham gia của
Dù có nhiều mối lo dư cung, nhưng doanh nghiệp ngoại vẫn đánh giá thị trường xi măng Việt Nam còn
nhiều tiềm năng tăng trưởng
các doanh nghiệp nước ngoài, mà còn
xuất hiện bóng dáng của nhiều doanh
nghiệp nội.
Tuy nhiên, điểm khác biệt là các
công ty nước ngoài mua lại những doanh
nghiệp có thị phần lớn, thương hiệu
mạnh, còn thương vụ M&A trong nước
lại chủ yếu là sáp nhập các dự án nhỏ,
làm ăn thua lỗ.
Trong số các nhà đầu tư nước ngoài
quan tâm tới thị trường xi măng Việt
Nam, các doanh nghiệp đến từ các nước
láng giềng Đông Nam Á, đặc biệt là Thái
Lan chiếm thế áp đảo.
Cụ thể, cuối năm 2016, thị trường
xi măng trong nước xôn xao với thương
vụ Tập đoàn Xi măng Siam City Cement
(SCCC) của Thái Lan mua lại 65% cổ phần
của Công ty LafargeHolcim Việt Nam với
giá trị khoảng khoảng 479 triệu Euro,
tương đương 524 triệu USD. Ngay sau
khi thâu tóm được thương hiệu Holcim
Việt Nam không lâu, đại gia Thái Lan đã
chính thức công bố đổi tên thương hiệu
sản phẩm từ Holcim thành INSEE.
Được biết, LafargeHolcim Việt
Nam là một liên doanh giữa Tập đoàn
LafargeHolcim (liên doanh giữa Holcim
của Thụy Sĩ và Lafarge của Pháp) với
Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt
Nam (Vicem), trong đó LafargeHolcim
nắm giữ 65%. Tập đoàn LafargeHolcim là
thương hiệu dẫn đầu trong ngành công
nghiệp vật liệu xây dựng thế giới, đã góp
mặt tại 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, với
đội ngũ nhân viên hùng hậu. Đây cũng là
doanh nghiệp xi măng có vốn ngoại lớn
bậc nhất tại Việt Nam.
Trước đó, một đại gia Thái Lan khác
là Tập đoàn SCG đã mua lại Nhà máy xi
măng Bửu Long tại Đồng Nai. Chưa dừng
lại ở đó, mới đây, Công ty TNHH SCG Xi
măng - Vật liệu xây dựng, công ty thành
viên của Tập đoàn SCG đã mua lại 100%
vốn cổ phần của Công ty cổ phần Vật
liệu xây dựng Việt Nam (VCM) tại miền
Trung Việt Nam. Giá trị của thương vụ
này khoảng 156 triệu USD.
Một nguồn tin cho biết, không chỉ
riêng VCM, trong thương vụ này, Tập
đoàn SCG đồng thời cũng mua lại một
nhà máy xi măng tại Quảng Bình và giá
trị của thương vụ này còn lớn hơn nhiều
so với việc mua lại cổ phần của VCM. Tuy
nhiên, hiện thông tin về thương vụ này
chưa được công bố rộng rãi.
Bên cạnh các nhà đầu tư Thái Lan,
Tập đoàn Semen của Indonesia cũng đã

Nhiều nhà máy xi măng Việt Nam đã về tay các doanh nghiệp nước ngoài
mua lại thành công Nhà máy Xi măng
Thăng Long (Quảng Ninh) của Tổng công
ty Xuất nhập khẩu Hà Nội (Geleximco). Xi
măng Thăng Long được biết đến là đơn
vị cung ứng xi măng lớn tại thị trường các
tỉnh Đông Bắc, đồng thời có thị trường
xuất khẩu lớn.
Thị trường Việt Nam có gì “hot”
Tiềm năng phát triển của thị trường
xi măng Việt Nam còn rất lớn chính là
lý do để các nhà đầu tư nước ngoài rót
mạnh vốn vào các thương vụ M&A nhằm
tranh giành thị phần màu mở này.
“Với Việt Nam, công ty chúng tôi
đang có nền tảng tốt nhất để có thể
tiếp tục đẩy mạnh hoạt động của mình.
Chúng tôi rất lạc quan vào tín hiệu của
thị trường, cũng như vào tiềm năng phát
triển của chúng tôi trong thời gian tới”,
đại diện phía SCCC cho hay.
Phân tích thêm về vấn đề tiêu thụ
sản phẩm, ông Philippe Richart, Tổng
giám đốc SCCC Việt Nam cho biết, việc
dư cung thiếu cầu trong ngành xi măng
chỉ diễn ra tại khu vực phía Bắc, còn đối
với khu vực phía Nam, tốc độ phát triển
phát triển kinh tế của các tỉnh, thành phố
khu vực này rất là lớn. Ngoài TP.HCM,
Bình Dương, Đồng Nai, Vũng Tàu, Cần
Thơ… cũng có tốc độ đô thị hóa mạnh,
nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng lớn, nên
nhu cầu về xi măng sẽ rất lớn.
Ông Roongrote Rangsiyopash, Chủ
tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành SCG
dự báo, nhu cầu xi măng trong khu vực
ASEAN vẫn tiếp tục tăng, do việc mở
rộng và tăng trưởng của ngành công
nghiệp xây dựng. Hiện tại, kế hoạch đầu
tư của SCG ở nước ngoài diễn ra theo
đúng kế hoạch.
Cũng theo phân tích của đại diện
SCG, tại Việt Nam, với việc nền kinh tế
đang tăng trưởng nhanh, cùng quá trình
đô thị hóa ở Việt Nam đang diễn ra rất
mạnh, nhiều người từ nông thôn chuyển
ra thành thị sinh sống, các đô thị mới mọc
lên, tạo ra nhu cầu lớn về nhà ở, trường
học, bệnh viện. Đồng thời, số người Việt
Nam gia nhập tầng lớp trung lưu phát
triển rất nhanh, họ có những nhu cầu cao
hơn về nhà ở, dựa trên các tiêu chí như sự
tiện nghi, chất lượng sống, mức độ bảo
vệ môi trường. Đây chính là những yếu tố
giúp nhu cầu xi măng sẽ còn tiếp tục tăng
trưởng trong thời gian tới.
Trong khi đó, theo nhận định của
nhiều doanh nghiệp trong nước, việc
SCG - doanh nghiệp xi măng có công
suất lớn nhất Thái Lan đổ vốn vào Việt
Nam là một mũi tên trúng 2 đích.
Thứ nhất, việc tham gia thị trường
Việt Nam thông qua việc mua lại các nhà
máy đang hoạt động trong nước thay vì
xây dựng mới giúp SCG chớp thời cơ về
thị trường nhằm tối ưu hiệu quả đồng
vốn đầu tư.
Được biết, suất đầu tư mới trong
ngành xi măng Việt Nam vào khoảng
170 - 180 USD/tấn, trong khi đó, định giá
theo tấn của các thương vụ M&A trong
ngành, thì suất đầu tư chỉ khoảng 105 -
110 USD/tấn. Đây chính là điểm hấp dẫn
các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có
xu hướng thị trường 151
SCG khi xâm nhập thị trường xi măng
Việt Nam.
Thứ hai, SCG mua nhà máy xi măng
Việt Nam sẽ giảm thiểu được sự cạnh
tranh trực diện với các doanh nghiệp xi
măng tại Thái Lan. Hơn nữa, với những
lợi thế về vốn, thị trường, doanh nghiệp
này thể hiện sự vượt trội khi tham gia
cạnh tranh với các doanh nghiệp xi
măng Việt Nam.
Đứng về góc độ chuyên môn, các
chuyên gia đánh giá, trong thời gian tới,
M&A sẽ tiếp tục là xu hướng của ngành
xi măng.
Ông Lê Văn Tới, nguyên Vụ trưởng
Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho
rằng, doanh nghiệp ngoại đổ vốn vào
ngành xi măng là một xu hướng tất yếu,
khi ngành này còn dư địa kinh doanh tốt.
Các tập đoàn xi măng lớn trong khu vực
đã rất nhanh nhạy gia tăng sự hiện diện
tại thị trường Việt Nam để cạnh tranh thị
phần và nhắm vào các nhà máy đang có
thị trường tốt, hoạt động hiệu quả.
Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Quang
Cung, Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt
Nam cho rằng, khi đã dấn thân vào con
đường hội nhập, mở cửa, thì các doanh
nghiệp phải chấp nhận chuyện mua
bán. Trong xu thế đó, việc các nhà đầu
tư nước ngoài mua lại doanh nghiệp
xi măng trong nước cũng là điều bình
thường. Dù chúng ta có nhiều lo ngại về
việc dư thừa nguồn cung, nhưng người
nước ngoài vẫn mua lại doanh nghiệp
xi măng, có nghĩa là họ vẫn nhìn thấy cơ
hội để kinh doanh.
152 xu hướng thị trường

Danh sách một số thương vụ M&A trong lĩnh

vực bất động sản từ quý II/2016 - quý II/2017
Bên nhận Bên chuyển Loại hình
TT Dự án Hình thức Giá trị Thời gian
chuyển nhượng nhượng bất động sản

HÀ NỘI
Công ty cổ phần Phát Công ty Trách nhiệm Mua lại thành phần
1 Khu đô thị Tây Hồ Tây Dự án căn hộ - Tháng 6/2017
triển Tài sản Việt Nam Hữu hạn Phát triển THT A1TT1
Chuyển nhượng 100%
Tổng Công ty cổ phần
Diamond Rice Flower Công ty cổ phần Đầu tư vốn góp tại Công ty
2 Phát triển đô thị Kinh Dự án khách sạn 1.500 tỷ đồng Tháng 6/2017
(Lotus Hotel) Mặt trời mọc TNHH MTV Phát triển
Bắc
Khách sạn Hoa Sen
Hợp tác đầu tư 4 tòa
3 Daewoo Cleve CEN Group Công ty TNHH Hi Brand Dự án căn hộ tháp căn hộ 3 tòa căn hộ - Tháng 5/2017
(Dự án K-Park)
4 Usilk City Hải Phát thủ đô Sông Đà Thăng Long Dự án căn hộ Mua lại tòa CT2-105 - Tháng 5/2017
Elite Capital Resources Vinaland và
5 Hanoi Times Square Khu đất phát triển     Tháng 5/2017
Limited Thăng Long GTC
Nam Thang Long
6 Mall Ciputra Hanoi Lotte Group Khu đất phát triển     Tháng 3/2017
Urban Co Ltd
Hợp tác quỹ đất xây
7 AEON Mall Hà Đông AEON Nhật Bản BIM Group Trung tâm mua sắm - Quý I/2017
dựng trung tâm bán lẻ
Sofitel Legend Chuyển nhượng 50%
8 Undisclosed VinaCapital Khách sạn   Tháng 12/2016
Metropole Hà Nội cổ phần
Hợp tác đầu tư 4 tòa
9 FLC Garden City Ceninvest FLC Dự án căn hộ - Tháng 11/2016
tháp căn hộ
The Manor Central
10 Tập đoàn Mitsubishi Bitexco Khu đô thị Hợp tác đầu tư 290 triệu USD Quý III/2016
Park
International Centre
11 VinaCapital Keppel Land Ltd Toàn nhà văn phòng Mua lại 13,8 triệu USD Quý III/2016
Building
Công ty Chứng khoán
Keangnam Hanoi
12 Mirae Asset (Hàn Quốc) Keangnam Toàn nhà văn phòng Mua lại tòa nhà 350 triệu USD Quý III/2016
Landmark Tower
và Tập đoàn AON BNG

 TP.HCM 
1 Saigon One Tower
2 The EverRich 3
Terracotta Hill và
3 Công ty Đông Sài Gòn
Metro Valley
4 Saigon Centre
5 Saigon Centre
Trung tâm thương
6 CapitaLand
mại 0,6ha
7 Lacasa
Alpha King Real Estate
Saigon M&C RE Joint Dự án phức hợp Mua lại dự án   Tháng 5/2017
Development JSC
Công ty cổ phần Phát
Ước hơn 2.000 tỷ
Không công bố triển Bất động sản Khu đất phát triển Bán lại dự án Tháng 4/2017
đồng
Phát Đạt
Công ty cổ phần Đầu tư Mua lại 99% Công ty
Khu đô thị - Tháng 4/2017
căn nhà Mơ Ước Đông Sài Gòn
Keppel Land nhận
Toshin Development
Keppel Corporation chuyển nhượng thêm
Co Ltd JV SOWATCO JV Văn phòng và bán lẻ   Tháng 3/2017
Limited 16% cổ phần, hiện tại
RESCO
nắm giữ 53.5%
Tổng công ty Đường Keppel Land mua lại
Công ty TNHH Keppel
sông Miền Nam Dự án phức hợp 16% vốn góp còn lại của 37 triệu USD Tháng 3/2017
Land (Keppel Land)
(Sowatco) Sowatco
Không công bố Trung tâm thương mại Mua lại khu đất - Tháng 3/2017
An Gia Investment và
Quỹ đầu tư Creed Group Công ty Vạn Phát Hưng Khu đô thị Mua tiếp 5 block còn lại 40 triệu USD Tháng 3/2017
(Nhật Bản)
 xu hướng thị trường 153

Công ty Cổ phần Đầu

8 Khu đô thị Thủ Thiêm Hong Kong Land tư Hạ tầng Kỹ thuật TP Khu đô thị Hợp tác đầu tư - Tháng 3/2017
HCM (CII)
Khu đất 8892 m2 trên Công ty Sơn Bạch
9 Hưng Thịnh Công nghiệp Mua khu đất - Tháng 3/2017
đường Nơ Trang Long Tuyết
Khu đất rộng gần
10 4.000 m2 tại 178 Novaland Không công bố Khu đất phát triển Mua lại khu đất - Tháng 3/2017
Nguyễn Đình Chiểu
Capitaland Prime
11 Capitaland Vietnam Không công bố Khu đất phát triển     Tháng 3/2017
Office
Saigon Metropolitan
Saigon Metropolitan Chuyển nhượng 70%
12 Indochina Group Tower Limited và Công Văn phòng   Tháng 2/2017
Towers cổ phần
ty Xây dựng Bình Min
CapitaLand và Tổng công
Dự án rộng 0,8ha tại
13 ty Thương mại Du lịch Thanh Niên Khu đất phát triển Mua lại 90% - Tháng 1/2017
Thảo Điền
Sài Gòn
Công ty Cổ phần Đầu
An Lạc Plaza và
14 Hưng Thịnh tư Xây dựng Bình Dự án căn hộ Mua dự án 462 triệu USD Tháng 12/2016
Western Plaza
Chánh (BCI)
Chuyển nhượng 40%
15 Riviera Cove Keppel Land Ltd Hung Phu RE Inv Dự án biệt thự   Tháng 12/2016
cổ phần
Casuarina Cove Chuyển nhượng 60%
16 Hung Phu RE Inv Keppel Land Ltd Dự án biệt thự   Tháng 12/2016
Vietnam cổ phần
Hợp tác đầu tư, trong đó
17 SaigonRes Riverside Đất Xanh Công ty Địa ốc Sài Gòn Dự án căn hộ 712,5 tỷ đồng Quý IV/2016
Đất Xanh góp 75%
Mua lại toàn bộ cổ phần
CTCP Đầu tư hạ tầng & tại CTCP Đầu tư Dầu khí
18 Chung cư Thăng Long Đất Xanh Dự án căn hộ 450 tỷ đồng Quý IV/2016
Đô thị Dầu khí Thăng Long, chủ đầu
tư dự án
Công ty cổ phần Đầu tư Công ty cổ phần Quốc Đặt cọc mua toàn bộ
19 Phước Kiển Dự án căn hộ 50 triệu USD Quý IV/2016
Sunny Island Cường Gia Lai dự án
Mua lại toàn bộ khu đất
Công ty TNHH Cảnh
20 VRG River View CapitaLand Khu đô thị 0,5ha tại 381 đường Bến 51,9 triệu USD Quý III/2016
Sông
Chương Dương
Quỹ đầu tư Frasers
Tập đoàn An Dương
21 G Homes Centrepoint Limited Dự án căn hộ mua 70% cổ phần dự án - Quý III/2016
Thảo Điền
(Singapore)

  Địa phương khác

Dự án nghỉ dưỡng Công ty cổ phần Phát

1 Bắc bán đảo Cam Hưng Thịnh triển Bất động sản Khu nghỉ dưỡng Bán lại dự án - Cuối năm 2016
Ranh (Khánh Hòa) Phát Đạt
Future Otis Hotel Nha
2 P.H Group Không công bố Khu đất phát triển     Tháng 1/2017
Trang (Khánh Hòa)
Dự án khu nghỉ mát Tập đoàn Berjaya Land
3 Sulyna Hospitality Khu nghỉ dưỡng Mua lại 70% 14,65 triệu USD Năm 2017
4 sao (Phú Quốc) (Malaysia)
Mua lại công ty sở hữu
The Sunrise Bay (Đà Công ty TNHH Bất
4 Novaland Khu đô thị 19% dự án để thâu tóm 1.939 tỷ đồng Tháng 4/2017
Nẵng) động sản Gia Đức
toàn bộ dự án
Golden Square (Đà Công ty CP Địa ốc
5 Tập đoàn Alphanam Dự án căn hộ Mua lại dự án   Quý II/2016
Nẵng) Đông Á

Chuyển nhượng vốn góp

tại Công ty TNHH Khu đô
CTCP Licogi 16 và
6 Phú Hội (Đồng Nai) Không công bố Khu đô thị thị Phú Hội (chủ đầu tư), 320 tỷ đồng Tháng 1/2017
Vinacapital
trong đó Vinacapital là
70%, Licogi 16 là 30%
Serenity Sky Villas
Kiến trúc mang âm hưởng Đông Dương
Nói đến quận 3, TP.HCM không thể không nhắc đến những khu biệt và chiếu sáng tự nhiên đã trở thành hình
thự Pháp trăm tuổi mang đậm phong cách Đông Dương, lối kiến trúc mẫu chung của lối kiến trúc này.
kết hợp giữa phong cách ôn đới Pháp và nét tinh tế, kín đáo của kiến Đã gần một thế kỷ trôi qua, nhưng
dấu tích của thời gian và âm hưởng
trúc Á Đông trong khí hậu nhiệt đới. Tọa lạc ngay giữa lòng khu biệt
Đông Dương vẫn còn ngự trị vẹn nguyên
thự Pháp cổ phường 7, quận 3, Serenity Sky Villas mang đến một không trong không gian của những căn biệt thự
gian sống hiện đại, cách điệu nhưng vẫn phảng phất chút dư âm của ở quận 3. Đó là căn biệt thự tại 33 Rue
một thời xa xưa. Barbé/Barbet, nay là nhà hàng Gạo ở 33
Lê Quý Đôn, vốn là nơi ở của một viên
Phường 7, quận 3 và quần thể trình kiến trúc này, giới tinh hoa Việt bắt quan người Pháp được bán cho Hoàng
kiến trúc mang âm hưởng Đông đầu bị cuốn hút không chỉ bởi vẻ sang tử Nguyễn Phúc Bửu Lộc, chú của vua
Dương trọng, hiện đại, mà còn bởi nét tinh tế Bảo Đại.
Có lẽ hiếm có khu vực nào tập trung của văn hóa bản địa trong điều kiện khí Là căn biệt thự cổ Phương Nam
nhiều biệt thự mang phong cách kiến hậu nhiệt đới. (Phuong Nam Mansion) 3 mặt tiền
trúc Đông Dương như khu vực phường Những căn biệt thự với mái vươn dài đường Võ Văn Tần, Bà Huyện Thanh
6 và 7, quận 3, TP.HCM. Khi người Pháp và hiên nhà, các lam gió, giếng trời được Quan và Nguyễn Thị Diệu, từng được
đến Việt Nam và xây dựng những công bố trí sát trần giúp tăng sự thông thoáng bán với giá 35 triệu USD cách đây không
lâu, hay biệt thự số 273 Điện Biên Phủ,
nay là Trung tâm Nghiên cứu và Chuyển
giao khoa học và công nghệ mới thuộc
Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM từng
là nơi cư trú và văn phòng của Tổng Lãnh
sự Thụy Sĩ cho khu vực Nam Kỳ…

Serenity Sky Villas - Kết hợp

truyền thống với sự cách điệu
độc đáo
Trong nhịp sống hiện đại của một
Sài Gòn năng động và không ngừng thay
đổi, gu thẩm mỹ của giới thượng lưu
cũng đang dần đổi thay theo. Trong khi
nhiều căn biệt thự hàng trăm năm tuổi
đã và đang được trùng tu để níu giữ lại
nét đẹp của một thời xa xưa, thì cũng
có những căn biệt thự hiện đại được
xây dựng theo chuẩn mực mới. Serenity
Sky Villas chính là một tuyệt tác thể hiện
sự cách tân táo bạo trên nền kiến trúc
truyền thống.
Tọa lạc ngay cung đường Điện Biên
Quần thể kiến trúc mang âm hưởng Đông Dương tại phường 7, quận 3, TP.HCM
Phủ, đoạn giữa Lê Quý Đôn và Trần Quốc
Thảo, một trong những cung đường đẹp
nhất thuộc lõi trung tâm quận 3, đồng
thời thừa hưởng đặc điểm nổi bật của vil-
las truyền thống, mỗi căn hộ tại Serenity
Sky Villas kết hợp hài hòa với quần thể
kiến trúc Đông Dương xung quanh, đem
lại trải nghiệm hoàn toàn mới cho gia chủ.
Nếu như những căn biệt thự mang
âm hưởng Đông Dương của một thời xưa
cũ quyến rũ chủ nhân bằng vẻ đẹp kiến
trúc và sự riêng tư hiếm thấy, thì Seren-
ity Sky Villas táo bạo đưa cả 45 căn biệt
thự truyền thống lên toàn bộ 17 tầng
lầu để kết hợp với góc nhìn toàn cảnh
tuyệt mỹ từ trên cao. Đặc quyền về tính
riêng tư của biệt thự truyền thống được
chú trọng với cổng chào bằng đá granite
nguyên khối, lối đi riêng, sảnh thang máy
riêng, sân vườn và hồ bơi riêng.
Không gian xanh vốn là một trong
những yếu tố làm nên sức hút của khu
vực phường 6 và 7, quận 3 cũng được
thể hiện một cách ấn tượng qua dự án
Serenity Sky Villas với hệ cây xanh phủ Thiết kế của Serenity Sky Villas là sự pha trộn giữa phong cách đương đại và nhiệt đới
rợp cổng chào, cùng khu vực hồ bơi và
sân vườn riêng ngay trên ban công. bằng các họa tiết lá, mô phỏng những tán Kiểu thiết kế phòng khách với chiều cao
Nước và cây xanh trở thành yếu tố cây lớn của miền nhiệt đới. Mỗi khi đêm thông tầng tới gần 7 m mang đến một
trang trí façade độc đáo, mềm mại và hài xuống, ánh đèn từ các căn hộ xuyên qua các không gian thoáng đãng và tầm nhìn
hòa. Hệ thống cấp gió tươi và chiếu sáng họa tiết lá càng khiến cho tòa tháp trở nên bao quát.
tự nhiên được thiết kế hợp lý với không huyền ảo và lung linh. Có thể trải nghiệm phong cách
gian thông tầng, các khung cửa kính lớn Khác với vẻ sang trọng, lạnh lùng sống thượng lưu trong không gian biệt
khi cần có thể mở rộng hoàn toàn để kết của lối kiến trúc hiện đại, Serenity Sky Vil- thự nhiệt đới ngay giữa “quận quý tộc”
nối không gian bên trong và bên ngoài. las được thiết kế tinh tế trong sự kết hợp chất đầy hoài niệm về một thời Đông
Ngay cả hệ thống lourve che chắn hài hoà với phong cách nhiệt đới nhằm Dương xa vắng há chẳng phải là trải
nắng phía Tây cũng được thiết kế cách điệu tạo ra sự ấm áp cho không gian sống. nghiệm xa xỉ sao?
Kia Optima 2016- Xe đáng lựa chọn trong phân khúc D

Smart Inside:
Loạt công nghệ vượt trội của Kia Optima
Cùng với thiết kế đậm chất châu Âu, hiện đại, thể thao đầy cá tính, Kia Optima còn được trang bị hàng loạt
tính năng công nghệ ‘Smart Inside’ vượt trội trong phân khúc.

V ới hơn 240.000 xe bán ra năm

2016, Kia Optima đang nằm trong
Top những mẫu sedan tốt nhất được
khách hàng lựa chọn trên toàn cầu. Tại
thị trường Việt Nam, Kia Optima được
Thaco giới thiệu với 3 phiên bản cùng
mức giá bán cạnh tranh nhất phân
khúc từ 834 - 979 triệu đồng. Cùng với
nhiều tính năng vận hành và cảm giác
lái thú vị, Kia Optima còn thu hút khách
hàng với nhiều trang bị công nghệ
‘Smart Inside’ hỗ trợ tối đa cho người
lái và người ngồi trong xe. Dưới đây là
những công nghệ nổi bật được trang bị
trên Optima.

Đèn pha công nghệ LED

Thiết kế sắc sảo, công nghệ LED hiện
đại kết hợp dãy đèn LED chay ban ngày
sang trọng mang lại hiệu quả chiếu sáng
cao hỗ trợ an toàn khi lái xe.
Sạc điện thoại không dây
Áp dụng công nghệ sạc không dây
trên xe Optima, công nghệ này cho
phép nạp năng lượng pin cho điện thoại
nhanh và đơn giản, tương thích với các
điện thoại chuẩn sạc Qi. Tính năng mới
tạo sự khác biệt, người dùng cảm thấy
thích thú và sự tiện lợi mà chiếc xe
mang lại.
Công nghệ sạc không dây trên xe Optima
Hệ thống âm thanh vòm
Harman Kardon cao cấp
Xe được trang bị hệ thống âm thanh
Harman Kardon 10 loa (cao cấp nhất
trong phân khúc), đem tới những trải
Nội thất tiện nghi và nhiều tính năng công nghệ hiện đại

nghiệm âm thanh hoàn hảo.
Phanh tay điện tử
Tăng tính an toàn và nâng cao
tính thẩm mỹ cho nội thất. Đảm bảo
không thể xảy ra hiện tượng quên kéo,
nhả phanh tay, dễ dàng sử dụng và an
toàn hơn.
Ba chế độ vận hành
(Eco/Normal/Sport).
Mang đến trải nghiệm lái xe thú vị,
tăng cường cảm giác lái trên nhiều loại
cung đường khác nhau, tiết kiệm nhiên
liệu với 3 chế độ vận hành (Eco, Sport,
Normal), Giúp người lái có sự lựa chọn
tối ưu nhất.
Khu vực màn hình trung tâm
nghiên 8.5 độ về phía người lái
Khu vực màn hình trung tâm
nghiêng 8.5 độ về phía người lái thuận
tiện điều khiển hệ thống âm thanh, điều
hòa. Giúp người lái thuận tiện khi sử
dụng. Nâng cáo tính an toàn khi lái xe.
xuất hiện gần ở khu vực đuôi xe trong 3
giây, mang đến sự tiện lợi và khác biệt so
với các xe cùng phân khúc.
Khung xe sử dụng thép cường
lực lên đến 51%
Hệ thống an toàn bị động là khung
xe sử dụng thép gia cường lực (AHSS –
Advanced High Strength Steel) lên đến
51% trong đó có tới 16 chi tiết trên
khung xe được sử dụng thép siêu cứng
với khả năng chịu được áp lực lên tới
1470 Mpa.
Hệ thống ổn định thân xe VSM
Giúp xe vận hành ổn định theo
hướng điều khiển của người lái ngay cả
trên đường trơn trượt.
Bảy túi khí an toàn
Xe được trang bị 7 túi khí: 2 túi
khí trước, 2 túi khí bên, 2 túi khí rèm &
túi khí đầu gối giúp giảm tối đa chấn
thương của hành khách trong xe khi
có tai nạn xảy ra, giúp hành khách an
toàn và yên tâm hơn trong những cuộc
hành trình.
Cảm biến áp suất lốp
Cảm biến được đặt tại 4 bánh xe,
nhằm phát hiện tình trạng áp suất của
lốp. Nếu phát hiện tình trạng áp suất thay
đổi đột ngột không đảm bảo an toàn khi
vận hành hệ thống sẽ cảnh báo trên màn
hình trung tâm. Giúp người lái dễ dàng
phát hiện tình trạng áp suất lốp, an tâm
và tự tin vận hành trên mọi nẻo đường.

Cửa sổ trời toàn cảnh

Panoramic
Cửa sổ trời toàn cảnh mang lại
không gian thoáng đãng cho nội thất và
vẻ đẹp thẩm mỹ cho ngoại thất.

Cốp sau mở thông minh

Đuôi xe thể thao, sang trọng
Cốp sau sẽ tự động mở nếu các cảm
biến phát hiện có chìa khoá thông minh
 Chuyên đề
160 đột phá với những thương vụ lớn
Thoái vốn ông lớn:
Món hàng ngon... nên chờ
Các động thái của Chính phủ gần đây cho thấy, Nhà nước sẽ tiếp tục
thoái vốn tại hàng loạt doanh nghiệp đứng đầu các ngành bia, nhựa
xây dựng, thép, sữa… Trong con mắt của các thợ săn lành nghề, đây
là những món hàng ”ngon” mà bấy lâu họ khao khát kiếm tìm. Nhiều
thương vụ lớn đang chờ đợi ở thì tương lai, song cũng còn không ít câu
hỏi đang được đặt ra.
Anh Việt
Bán ra sao, bán thế nào?
Những cái tên được quan tâm bao
gồm Vinamilk, Nhựa Bình Minh, Nhựa
Tiền Phong, Habeco, Sabeco, VNSteel…
Hiện Nhà nước nắm tỷ lệ lớn hoặc chi
phối tại các doanh nghiệp này và cổ
phiếu của họ đã được niêm yết trên
HOSE, HNX hoặc đăng ký giao dịch trên
UPCoM.
Điều 14 về phương thức chuyển
nhượng vốn nhà nước đầu tư tại doanh
nghiệp tại Nghị định số 71/2013/NĐ-
CP quy định, các công ty cổ phần đã
niêm yết tại sở giao dịch chứng khoán
thực hiện giao dịch khớp lệnh hoặc thỏa
thuận thông qua hệ thống giao dịch
của sở giao dịch chứng khoán; các công
ty cổ phần chưa niêm yết tại sở giao
dịch chứng khoán, nhưng đã đăng ký
giao dịch trên hệ thống giao dịch chứng
khoán thược hiện tương tự như việc bán
cổ phần của các công ty đã niêm yết.
Các công ty cổ phần không thuộc
hai trường hợp trên thực hiện bán cổ
phần theo hình thức đấu giá công khai.
Trường hợp chỉ có một nhà đầu tư đăng
ký mua cổ phần hoặc trường hợp được
Thủ tướng Chính phủ cho phép bằng
văn bản thì thực hiện bán cổ phần theo
thỏa thuận trực tiếp với nhà đầu tư.
Thông thường, việc thoái vốn được
thực hiện theo hình thức bán lô lớn hoặc
bán cả lô để đạt được mức giá tối ưu nhất
cho Nhà nước. Tuy nhiên, với quy định
hiện nay, chỉ có những doanh nghiệp
chưa giao dịch cổ phiếu tập trung qua
sàn mới phải đấu giá công khai.
Những doanh nghiệp đã niêm yết
hoặc đăng ký giao dịch như kể trên có
thể thoái vốn nhà nước bằng hình thức
khớp lệnh và thỏa thuận. Quy định này
tạo ra không ít kẽ hở, khiến cho nhiều
phiên thoái vốn thời gian qua bị dư luận
đặt câu hỏi.
Lấy ví dụ cho phiên giao dịch mà Bộ
Công thương thoái toàn bộ vốn tại Tổng
công ty Gelex, gần 2.000 tỷ đồng khớp
lệnh trong một phiên đã hốt trọn toàn
bộ lượng cổ phần nhà nước cần thoái
vốn. Nhiều nhà đầu tư đặt câu hỏi, thật
tài tình cho cả bên bán và bên mua khi
gặp nhau trong đúng một ngày và có
sẵn lượng tiền để mua bán số lượng lớn
cổ phần trong đúng một phiên giao dịch.
Tương tự, nhiều phiên Nhà nước
thoái vốn tại một số doanh nghiệp đang
niêm yết trên sàn có chung một diễn
biến. Bên bán công bố thời gian thoái
vốn trong 10-15 ngày và ngày bắt đầu
diễn ra 1-2 ngày sau đó, thì chỉ đúng
phiên đầu tiên, toàn bộ cổ phiếu đã được
bán thành công. Đáng nói là, hình thức
bán cổ phần này không tạo cơ hội cho
nhiều nhà đầu tư tham gia rộng rãi vì
bản công bố thông tin chào bán cổ phần
chỉ đơn thuần là công bố thông tin chào
bán của cổ đông lớn, không có đủ thời
gian cho nhà đầu tư quan tâm tìm hiểu,
không có địa chỉ để bên mua có thể tìm
đến liên hệ nếu có nhu cầu…
Ông Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh
tế đặt câu hỏi: “Liệu tới đây có lặp lại những
phiên bán cổ phần nhà nước không được
định giá đúng gây bất ngờ như khách sạn
Phú Gia, bánh tôm Hồ Tây thủa nào?”
Tìm cách bán tối ưu
Xé lẻ cổ phần nhà nước để thoái vốn
trong các doanh nghiệp kinh doanh hiệu
quả không phải cách làm tối ưu. Thương
vụ chào bán xấp xỉ 9% vốn Vinamilk (mã
VNM, chia thành nhiều lô cổ phần có mức
tối đa 2,7% vốn/lô vào cuối năm 2016 để
chào bán cạnh tranh đã cho thấy điều
đó. Không có nhiều nhà đầu tư mặn mà
với phiên chào bán này, giá bán không
cao, cổ phần không bán hết… Chưa kể
thông tin “gái đẹp VNM ế chồng” còn
gây ảnh hưởng không mấy tích cực cho
các lần bán vốn sau.
Không ít ý kiến tỏ ra lo ngại, bài
học ở Vinamilk nếu không được rút
kinh nghiệm thì sẽ lặp lại ở Sabeco,
Habeco… Thay vì đấu giá hoặc chào bán
thỏa thuận, khớp lệnh qua sàn như hiện
nay, nhiều chuyên gia đề xuất, Việt Nam
nên áp dụng phương pháp dựng sổ.
Đại diện Morgan Stanley cho biết,
phương pháp dựng sổ là quá trình mà
qua đó nhà bảo lãnh phát hành cố gắng
xác định mức giá chào bán chứng khoán
dựa trên nhu cầu của các nhà đầu tư. Một
công ty bảo lãnh phát hành dựng sổ dựa
trên nhu cầu bằng cách nhận lệnh từ các
nhà đầu tư, xác định số lượng cổ phần họ
mong muốn và mức giá họ sẵn sàng trả,
từ đó ra được giá bán tối ưu nhất.
Vị chuyên gia này cũng nói rằng,
hiện nay quy trình đấu giá khá cồng
kềnh so với phương thức dựng sổ truyền
thống. Một phiên đấu giá chỉ có thể
công bằng nếu tất cả nhà đầu tư đều
có quyền truy cập tương tự các thông
tin (các chương trình quảng bá, các bản
báo cáo phân tích). Chưa kể, nó còn tiềm
ẩn gánh nặng nợ nần tiềm tàng dành
cho đơn vị phát hành và các tổ chức liên
quan tới hiện tượng trả giá vượt mức của
người thắng thầu. Trên thực tế, đấu giá

đã không còn được ứng dụng rộng rãi kể
từ khủng hoảng năm 2008 và chủ yếu chỉ
dùng cho các đợt chào bán cổ phiếu nhỏ.
Với các đợt chào bán cổ phần lớn,
ông Tống Minh Tuấn, Giám đốc Công ty
Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương
Việt Nam (VCBS) Chi nhánh TP.HCM cũng
cho biết, với những nhà đầu tư mang
tính chiến lược (tức là đầu tư vào doanh
nghiệp không đơn thuần để mua đi, bán
lại kiếm lời), kinh nghiệm cho thấy, họ hầu
như không mua theo hình thức đấu giá
công khai, vì không kiểm soát và dự tính
được số lượng cổ phần có thể trúng giá.
Với phương thức dựng sổ, sau các
vòng lựa chọn đầu tiên, sẽ có 3 - 4 nhà
đầu tư lọt vào danh sách cuối cùng. Họ
có quyền thẩm định, điều tra chi tiết về
doanh nghiệp để đưa ra được mức giá
phù hợp nhất mà những bản công bố
thông tin thông thường khi doanh nghiệp
thực hiện đấu giá không thể chuyển tải
được hết. Những nhà đầu tư này sau đó sẽ
tiếp tục tham gia đấu giá và người trả cao
nhất có quyền mua lô cổ phần.
Một đặc điểm quan trọng nữa của
phương thức này là bảo mật thông tin
của bên mua, chứ không phải đăng
thông tin công bố công khai như khi
đột phá với những thương vụ lớn
Sabeco đang là một trong những cái tên được nhiều nhà đầu tư chờ đợi trong đợt
mua qua đấu giá hoặc qua sàn. Thất
bại hay thành công trong việc mua cổ
phần do đó không ảnh hưởng tới uy tín
thương hiệu của bên mua. Đây là vấn đề
các nhà đầu tư lớn rất quan tâm khi bắt
tay vào một thương vụ. Tại Việt Nam,
chưa có một doanh nghiệp nhà nước
nào chào bán hay thoái vốn bằng hình
thức dựng sổ, nhưng các công ty tư nhân
đã triển khai phương thức này khá hiệu
quả như Kinh Đô, Massan, Vingroup…
Lá chắn cho thương hiệu Việt
“Thoái vốn, bán cổ phần hay M&A là
chuyện rất bình thường trong một nền
kinh tế mở. Tuy nhiên, chúng ta cần chú
ý đến vấn đề các doanh nghiệp khống
chế một thị trường, chi phối các hệ
thống phân phối”, GS. Phan Văn Trường,
chuyên gia về M&A chia sẻ.
Cùng mối quan tâm về vấn đề này,
ông Trần Bá Phúc, Chủ tịch Công ty cổ
phần Nhựa Tiền Phong nói, thương hiệu
Việt sau các đợt M&A quy mô lớn là điều
cần tính đến. Khi bán hết doanh nghiệp
đầu ngành để nước ngoài thâu tóm, nếu
không cẩn thận, Việt Nam lại rơi vào tình
trạng phụ thuộc, để rồi các doanh nghiệp
nội không thể chen chân vào thị trường.
Chuyên đề
161
thoái vốn sắp tới đây của nhà nước
Ngay trong lĩnh vực nhựa xây dựng
mà Nhựa Tiền Phong ở phía Bắc và Nhựa
Bình Minh ở phía Nam đang nắm thị
phần lớn, cả hai doanh nghiệp đều có
chung một cổ đông lớn là Tập đoàn Thai
Plastic and Chemicals PCL (TPC). Trong
khá nhiều cuộc tiếp xúc với các bên có
trách nhiệm của doanh nghiệp, nhà đầu
tư Thái Lan đều mong muốn được gia
tăng tỷ lệ sở hữu tại hai doanh nghiệp
trên. Kịch bản thâu tóm và sáp nhập
thành một đơn vị không phải không thể
xảy ra.
Bà Hoàng Hải Anh, Tổng giám đốc
Công ty Chứng khoán PSI nói rằng, câu
chuyện thương hiệu Việt là điều quan
trọng nhưng không phải không có cách.
Ngay trong điều lệ các doanh nghiệp
như VNM đều đã dựng sẵn các quy định
để không cho phép 1 cổ đông độc quyền
thâu tóm cả công ty.
Tương tự, ngay từ cách bán cổ phần
nhà nước cũng có thể hạn chế được điều
này. Đơn cử thay vì bán toàn bộ cổ phần
cho một nhà đầu tư, có thể thương thảo
để bán cổ phần kèm điều kiện và thời
gian nắm giữ. Muốn vậy, phương pháp
dựng sổ chính là công cụ gọi vốn phù
hợp cho những mục tiêu này.
 Chuyên đề
162 đột phá với những thương vụ lớn

Chuyên nghiệp hóa thoái vốn nhà nước:

Hứa hẹn nhiều thương vụ lớn
Nhiều cái tên hấp dẫn, nhiều dự án khủng có tên trong danh sách Tổng Trong số 132 doanh nghiệp thực
công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) sẽ thoái vốn hoặc bán hiện bán vốn nhà nước trong giai đoạn
2017 - 2020 có những cái tên thu hút sự
bớt vốn từ nay đến năm 2020. Linh hoạt, sáng tạo, gắn với thị trường, thực
quan tâm rất lớn của giới đầu tư như
tế cho thấy kết quả bán vốn của SCIC thường cao hơn nhiều so với định
Vinamilk, Nhựa Bình Minh, Nhựa Tiền
giá, thậm chí đã có những thương vụ trở thành hình mẫu tại Việt Nam. Phong, Khoáng sản Hà Giang, các doanh
nghiệp dược, Công ty cổ phần Đầu tư Việt
Những cái tên hấp dẫn Công ty TNHH một thành viên Khai thác Nam - Oman; Công ty cổ phần Tư vấn đầu
Đầu tháng 7 vừa qua, Phó Thủ và Chế biến Đá An Giang; Công ty TNHH tư và Đầu tư Việt Nam; Công ty cổ phần
tướng Vương Đình Huệ đã ký Quyết hai thành viên Đầu tư yhương mại Tràng Đầu tư tháp truyền hình Việt Nam; Công
định phê duyệt phương án sắp xếp, Tiền; Công ty TNHH một thành viên Đầu ty cổ phần Đầu tư Bảo Việt - SCIC…
phân loại doanh nghiệp của SCIC đến tư và Phát triển HPI; Công ty TNHH một Không ít doanh nghiệp có vốn của
năm 2020. thành viên In và Phát hành biểu mẫu SCIC đang kinh doanh rất hiệu quả và
Cụ thể, 5 doanh nghiệp được SCIC thống kê; TNHH một thành viên In thống trở thành đích ngắm của nhiều “thợ săn”
thực hiện cổ phần hóa và bán vốn gồm kê TP.HCM. trong, ngoài nước. Có những tập đoàn
 Chuyên đề
đột phá với những thương vụ lớn 163

CÁC DOANH NGHIỆP SCIC THỰC HIỆN CỔ PHẦN HÓA VÀ BÁN VỐN
(Kèm theo Quyết định số 1001/QĐ-TTg ngày 10/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ)
STT Tên doanh nghiệp Tỷ lệ vốn nhà nước (*) Ghi chú
1 Công ty TNHH MTV Khai thác và Chế biến Đá An Giang 100%
Cổ phần hóa trong năm 2018 và hoàn thành xác định giá trị doanh nghiệp trong
tháng 5/2018; nắm giữ 51% sau cổ phần hóa.
2 Công ty TNHH hai TV Đầu tư thương mại Tràng Tiền 90%

Cổ phần hóa trong năm 2017, hoàn thành xác định giá trị doanh nghiệp trong
3 Công ty TNHH MTV Đầu tư và Phát triển HPI 100%
tháng 8/2017 và thực hiện bán hết phần vốn nhà nước sau cổ phần hóa.

4 Công ty TNHH MTV In và Phát hành biểu mẫu thống kê 100%

Cổ phần hóa trong năm 2018, hoàn thành xác định giá trị doanh nghiệp trong
tháng 5/2018 và thực hiện bán hết phần vốn nhà nước sau cổ phần hóa.
5 TNHH MTV In thống kê Thành phố Hồ Chí Minh 100%

(*) Ghi chú: tỷ lệ vốn nhà nước tính tại thời điểm 31/12/2016.

CÁC DOANH NGHIỆP SCIC CHỦ ĐỘNG BÁN VỐN TRONG GIAI ĐOẠN 2017-2020
(Kèm theo Quyết định số: 1001/QĐ-TTg ngày 10/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ)
STT Tên doanh nghiệp Tỷ lệ vốn nhà nước (*)
1 CTCP Đầu tư Việt Nam - Oman 16%
2 CTCP Tư vấn đầu tư và Đầu tư Việt Nam 30%
3 CTCP Đầu tư tháp truyền hình Việt Nam 8%
4 Công ty cổ phần Đầu tư Bảo Việt - SCIC 50%
(*) Ghi chú: tỷ lệ vốn nhà nước tính tại thời điểm 31/12/2016.

nước ngoài, thậm chí đánh tiếng sẵn sàng
trả giá cao hơn rất nhiều so với thị giá cổ
phiếu trên sàn, nếu được mua lô lớn.
Còn nhớ 2 năm trước, thương vụ
bán vốn tại Công ty cổ phần Du lịch Kim
Liên (khai thác Khách sạn Kim Liên) do
SCIC thực hiện đã gây tiếng vang trên thị
trường, với kết quả ấn tượng khi giá đấu
thành công của lô cổ phần cao gấp 9 lần
so với giá khởi điểm, đạt xấp xỉ 1.000 tỷ
đồng. Cuối năm 2016, thương vụ bán 9%
cổ phần VNM đạt giá trị xấp xỉ 500 triệu
USD, cao hơn giá thị trường, có quy mô
lớn nhất Đông Nam Á…
Chuyên nghiệp hóa việc bán vốn
Nguyên Chủ tịch Ủy ban Chứng
khoán Nhà nước Vũ Bằng nhận xét: “Chỉ
khi chúng ta huy động được các nguồn
lực từ xã hội vào thì mới thúc đẩy hoạt
động của doanh nghiệp phát triển.
Trong thoái vốn nhà nước tại doanh
nghiệp, cần có chính sách thu hút các
nhà đầu tư có tiềm lực, để có thay đổi về
mặt quản trị, thúc đẩy doanh nghiệp tiếp
tục phát triển”.
Còn đại diện VinaCapital lại nhấn
mạnh đến “tính thị trường” của việc thoái
vốn. Làm sao để cung và cầu gặp nhau,
quy trình thoái vốn có giúp thu hút được
sự quan tâm của giới đầu tư và trở thành
một sự kiện khi có các doanh nghiệp tốt
được thoái. Thu hút được nhiều sự quan
Không ít doanh
nghiệp có vốn của SCIC
đang kinh doanh rất
hiệu quả và trở thành
đích ngắm của nhiều
“thợ săn” trong,
ngoài nước
tâm, nhiều nhà đầu tư tham gia đợt thoái
vốn, làm xuất hiện cạnh tranh, giúp giá
bán trung bình cao hơn cho Nhà nước.
Giới chuyên gia lại đề cao việc xây
dựng một quy trình bán vốn chi tiết, chặt
chẽ, khoa học, xóa đi những lo ngại về
những lỗ hổng có thể gây thất thoát tài
sản nhà nước trong quá trình bán vốn.
Những quan điểm trên đều được
giải quyết khá thấu đáo trong các đợt
bán vốn nhà nước của SCIC. Bên cạnh
quy trình bán vốn được giới chuyên môn
như các công ty chứng khoán đánh giá
là ưu việt, SCIC đã tiên phong đề xuất
nhiều phương thức nhằm đem lại hiệu
quả tối ưu cho Nhà nước, đơn cử việc
đấu giá lô lớn, bán thỏa thuận cạnh
tranh và hiện đang xây dựng đề xuất
phương thức dựng sổ… Trong đó, Tổng
công ty đặc biệt chú trọng đến việc định
giá doanh nghiệp và công bố thông tin
về các đợt bán vốn minh bạch, rộng rãi
để nhiều nhà đầu tư có thể tham gia.
“SCIC có đội ngũ cán bộ am hiểu
về tài chính thực hiện bán vốn chuyên
nghiệp. Bởi vậy, mức giá bán của SCIC
thường cao hơn so với mức trung bình
1,5 - 2 lần”, ông Tống Minh Tuấn, Giám
đốc Công ty chứng khoán VCBS Chi
nhánh TP.HCM nhận xét.
Bên cạnh đó, tính thị trường ở SCIC
còn thể hiện qua việc tổng công ty này
nắm bắt tốt thời điểm nào nên bán vốn
tại doanh nghiệp nào. Ở không ít doanh
nghiệp như Công ty cổ phần Du lịch Đồ
Sơn, Công ty cổ phần Da giày Đông Anh,
Sứ Hải Dương, SCIC đã tham gia tái cơ cấu,
cải thiện tình hình tài chính, quản trị và
kết quả sản xuất - kinh doanh của doanh
nghiệp rồi mới bán vốn. Nhờ đó, khi họ
bán ra, thu về hiệu quả cao cho Nhà nước.
Tại nhiều cuộc họp gần đây, lãnh
đạo Chính phủ đều thể hiện thông điệp
nhất quán rằng, sẽ quyết liệt thực hiện
tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, hoàn
thành mục tiêu bán vốn nhà nước tại các
doanh nghiệp mà Nhà nước không cần
nắm giữ. Để vượt qua những thách thức
đang làm chậm tiến trình này cũng như
đem lại lợi ích tối ưu cho Nhà nước, giới
chuyên gia nhìn nhận rằng, những mô
hình bán vốn chuyên nghiệp, hiệu quả,
rất cần được tham khảo và nhân rộng.
 Chuyên đề
164 đột phá với những thương vụ lớn
Sau M&A, Masan Nutri-Science tích hợp
hoàn chỉnh mô hình 3F
“Chúng tôi muốn thu hẹp khoảng cách về đạm động vật giữa Việt Nam và thế giới”, Chủ tịch Masan
Nutri-Science, ông Phạm Phú Ngọc Trai cho biết.
Khoảng cách giữa ngành chăn
nuôi Việt Nam và thế giới
Nếu nhìn thoáng qua, lĩnh vực đạm
động vật của Việt Nam có vẻ như đã
phát triển hết tiềm năng với quy mô thị
trường là 18 tỷ USD, tương đương 9%
GDP quốc gia. Chuỗi giá trị này bao gồm
thức ăn gia súc, chăn nuôi và sản phẩm
cho người tiêu dùng đầu cuối, cả tươi
sống lẫn chế biến.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn một
chặng đường dài mới có thể đạt được
tiềm năng đầy đủ của lĩnh vực này vì
các yếu tố như các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ,
không hiệu quả và năng suất thấp hơn
các nước phát triển. Cụ thể hơn, nông
dân Việt Nam phải cần 3,5 - 4 kg thức ăn
để sản xuất 1 kg thịt heo so với chỉ 2,5 kg
cám tại Mỹ.
Kết quả là người Việt Nam đang phải
chi trả nhiều hơn 1,5 - 2 lần cho các sản
phẩm thịt so với người Mỹ, trong khi GDP
đầu người của người Việt chỉ bằng 1/10
người Mỹ. Hiện nay, hàng triệu người
Việt chưa có đủ lượng protein cần thiết
trong bữa ăn hàng ngày, với định lượng
chỉ 40 kg thịt/người/năm so với Trung
Quốc (60 kg), Hàn Quốc (65 kg), EU (75
kg) và Mỹ (hơn 100 kg).
Vậy điều gì là chìa khóa để mở khóa
tiềm năng của lĩnh vực đạm động vật tại
Việt Nam?
Câu trả lời là ngành chăn nuôi
Việt Nam cần đầu tư vào các sáng kiến
thu hẹp khoảng cách về năng suất
trong toàn bộ chuỗi giá trị. Điều này
đòi hỏi một mô hình kinh doanh “3F”
hay “Feed-Farm-Food” (Từ trang trại
đến bàn ăn) tích hợp hoàn chỉnh nhằm
mang lại lợi ích lớn hơn đến người
tiêu dùng.
Theo ông Phạm Trung Lâm, Tổng
Giám đốc Masan Nutri-Science (“MNS”),
trong chuỗi giá trị “3F” thì mảng
“Feed”- thức ăn chăn nuôi mới chiếm có
1/3 chuỗi giá trị, còn “Farm” và “Food”
chiếm 2/3 còn lại. Qua việc hợp nhất
thành công Proconco và ANCO, MNS
đã có một chân trong kiềng ba chân
“3F”. Tất nhiên, MNS phải phát triển
hai “chân” còn lại để có thể thu hẹp lớn và hiện đại nhất Việt Nam. Về mảng
khoảng cách giữa ngành thịt Việt Nam thịt, MNS đã thông qua ANCO mua lại
với thế giới. thành công 14% cổ phần của Công ty
Vissan và hiện nay đã nâng lên tỷ lệ 25%.
Những chuyển đổi lớn hậu M&A Với vai trò là cổ đông chiến lược, MNS sẽ
Masan chắc hẳn đã có những toan tận dụng được dây chuyền sản xuất và
tính riêng khi khởi đầu thực hiện mua hệ thống phân phối toàn quốc của Vis-
40% cổ phần của Công ty cổ phần san cho chiến lược phát triển mảng thịt
Việt Pháp Sản xuất Thức ăn gia súc của Công ty.
(Proconco). Sau đó là mua lại 70% cổ Với những động thái này, MNS đang
phần của Công ty cổ phần Nông nghiệp đặt những nền tảng ban đầu trong việc
Quốc tế (ANCO). Hiện nay, tỷ lệ sở hữu tích hợp hoàn chỉnh mô hình 3F vào
của MNS tại Proconco là 75,15% và chuỗi giá trị thịt và các sản phẩm từ thịt
ANCO là 99,99%. đầu tiên tại Việt Nam. Người tiêu dùng
Sau khi thành lập MNS, Masan đã có Việt Nam không chỉ được lợi từ giá hợp lý
những bước đột phá mới và trở thành hơn mà còn đảm bảo các sản phẩm thịt
công ty thức ăn chăn nuôi nội địa lớn làm ra an toàn và có nguồn gốc rõ ràng,
nhất Việt Nam với vị thế dẫn đầu trong đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn cho các
phân khúc thức ăn cho lợn (không tính sản phẩm thịt sạch.
trại gia công). Mức tăng trưởng ấn tượng Năm 2014, MNS thực hiện việc hợp
này đến từ sản phẩm cám đột phá mang nhất hoạt động kinh doanh của Procon-
thương hiệu “Bio-zeem”, là sản phẩm co và ANCO và đã hoàn tất vào năm
giúp tăng tỷ lệ chuyển đổi thức ăn, giúp 2015, nhờ đó, hoạt động kinh doanh
người nông dân cho lợn xuất chuồng thức ăn gia súc của MNS bắt đầu khởi sắc
sớm hơn. với doanh thu thuần đạt 14.054 tỷ đồng
Bio-zeem là nhãn hiệu mẹ cho các và lợi nhuận sau thuế là 449 tỷ đồng
sản phẩm có chứa enzym độc quyền trong năm 2015.
giúp cải thiện tỷ lệ chuyển đổi thịt (FCR),
giúp lợn được xuất chuồng sớm 12 ngày
so với trung bình thị trường. Ngoài ra,
MNS còn phát triển thêm các sản phẩm
như Bio-zeem Super không chứa kháng
sinh và Bio-zeem Mama giúp tăng 2 lợn
con trên nái mỗi năm.
Hiện nay, sản phẩm cám Bio-zeem
đóng góp cao nhất vào doanh thu từ
cám của MNS. Tuy nhiên, thức ăn chăn
nuôi là bước đi đầu tiên của Masan trong
việc thay đổi ngành đạm động vật của
Việt Nam với mục đích tối hậu là cung
cấp cho người tiêu dùng các sản phẩm
thịt có chất lượng.
Đối với Masan, trang trại chăn nuôi
lợn là yếu tố hàng đầu để nâng cao nâng
suất của toàn bộ chuỗi giá trị thịt. Hiện
nay, MNS đang cho xây dựng trang trại
nuôi lợn công nghệ cao Masan Nutri-
Farm tại Nghệ An với năng suất 230.000
lợn thịt mỗi năm. Khi hoàn toàn đi vào
hoạt động, đây sẽ là là trang trại nuôi lợn

Chiến lược tăng trưởng tiêu
dùng độc đáo
Năm 2016 là năm thành công nhất
từ trước đến nay của MNS với doanh thu
thuần 24.423 tỷ đồng, tăng 73,8% so với
năm 2015 và giúp MNS trở thành công
ty “tỷ đô”. Lợi nhuận thuần của Công ty
năm 2016 là 1.538 tỷ đồng, tăng 242,6%
nhờ vào việc kiểm soát nguyên vật liệu
đầu vào chặt chẽ và các sản phẩm mang
thương hiệu “Bio-zeem” có giá trị cao giúp
cải thiện biên lợi nhuận tương đương
ngành hàng tiêu dùng nhanh (FMCG).
“Tầm nhìn của Công ty là trở thành
nhà cung cấp thức ăn chăn nuôi lớn nhất
Việt Nam với ít nhất 50% thị phần và góp
phần nâng cao năng suất của ngành sản
xuất đạm động vật của Việt Nam. Chúng
tôi muốn nâng cao chất lượng cuộc sống
người Việt Nam thông qua cung cấp
nguồn đạm động vật ngon, thật và giá
hợp lý cho mỗi và mọi bữa ăn”, ông
Danny Lê, Phó Chủ tịch MNS cho biết.
Trong một thị trường có giá cả biến
động như chăn nuôi lợn, Masan tin rằng
việc giá lợn giảm trong thời gian gần đây
đã cho thấy sự hiệu quả chiến lược kinh
doanh như hàng tiêu dùng nhanh bằng
việc tập trung vào đổi mới sản phẩm,
xây dựng thương hiệu và hệ thống phân
phối. Giá lợn hơi trên thị trường đã giảm
từ 42.000 đồng/kg còn 25.000 đồng/kg
trong ba quý vừa qua. Công ty ước tính
lĩnh vực thức ăn chăn nuôi chịu thiệt
hại nặng, giảm 30-40% doanh thu do
rất nhiều nông dân treo chuồng, ngừng
Chuyên đề
đột phá với những thương vụ lớn 165
chắc chắn tiềm lực tài chính của MNS vô
Với khả năng được cùng lớn. Masan có khả năng gọi được
vốn đầu tư từ các tổ chức tài chính và
chứng minh qua các đối tác chiến lược hàng đầu với tổng
phiên gọi vốn lớn và vốn huy động được đến nay là hơn 1 tỷ
USD. Chứng kiến thị phần của MNS tăng
khả năng mua bán, sáp vọt sau hai năm gia nhập thị trường, khả
nhập doanh nghiệp năng hoàn thiện mô hình “3F” và chiến
lược tăng trưởng tiêu dùng hiệu quả,
trong thời gian ngắn Quỹ KKR đã đầu tư 150 triệu USD vào
để vươn lên vị trí dẫn MNS để sở hữu 7,5% cổ phần, qua đó
định giá giá trị thị trường của MNS hiện
đầu, MNS có nội lực để nay là 2 tỷ USD .
phát triển mạnh hơn Chia sẻ về mức đầu tư này, ông Ming
Lu, Giám đốc quỹ KKR tại khu vực châu
nữa nhằm củng cố Á chia sẻ: “Chúng tôi tin tưởng Masan
vị thế kiềng ba chân Group, một công ty đẳng cấp quốc tế,
luôn là một lựa chọn đầu tư đúng đắn.
trong thị trường thịt Chúng tôi đã chứng kiến quá trình họ
và chăn nuôi Việt Nam. phát triển từ một công ty trong ngành
hàng gia vị thành một tập đoàn hàng
tiêu dùng có giá trị 2 tỷ USD. Đến ngày
nuôi lợn. Tuy nhiên, doanh thu của hôm nay, chúng tôi tiếp tục đồng hành
các sản phẩm cám mang thương hiệu cùng Masan Nutri-Science với niềm tin
Bio-zeem chỉ giảm khoảng 12%. Hiện chiến lược và cơ hội tăng trưởng đột phá
nay, khi giá lợn hơi tăng trở lại (khoảng trong ngành hàng thịt và các sản phẩm
35.000 - 40.000 đồng/kg), Công ty hoàn từ thịt”.
toàn có đủ khả năng tiến hành củng cố Như vậy, với khả năng đã được
thị phần lớn mạnh hơn nữa. MNS đặt chứng minh qua các phiên gọi vốn lớn
mục tiêu mảng sản xuất thức ăn chăn và khả năng mua bán, sáp nhập doanh
nuôi sẽ đạt doanh thu 4 tỷ USD và lợi nghiệp trong thời gian ngắn để vươn lên
nhuận 400 triệu USD. vị trí dẫn đầu trong các lĩnh vực hàng tiêu
dùng, MNS có nội lực để phát triển mạnh
Khả năng gọi vốn từ các nhà mẽ hơn nữa nhằm củng cố vị thế kiềng
đầu tư lớn ba chân của mình trong thị trường thịt và
Để phát triển lớn mạnh như vậy, chăn nuôi tại Việt Nam.
Masan tích hợp hoàn chỉnh mô hình 3F từ trang trại đến bàn ăn
 Chuyên đề
166 đột phá với những thương vụ lớn
TTC và câu chuyện hậu
M&A ngành mía đường
Sau hơn 4 năm liên tục thực hiện các thương vụ M&A, Tập đoàn TTC
đang có 9 nhà máy mía đường tại Việt Nam và Lào, chi phối 30% thị
phần ngành mía đường tại Việt Nam. Hệ thống các doanh nghiệp mía
đường này được ông Đặng Văn Thành, Chủ tịch Tập đoàn TTC gây dựng
qua một quá trình M&A bền bỉ trong thời gian dài.
Hồng Phúc
Từ 34 triệu Euro đến 1.330
tỷ đồng
34 triệu Euro là số tiền mà ông
Đặng Văn Thành, Chủ tịch Tập đoàn
TTC, đại diện gia đình và các công ty
thành viên mua lại 68,52% số cổ phần
tại CTCP Bourbon Tây Ninh vào năm
2006, nay là CTCP Mía đường Thành
Thành Công Tây Ninh (mã SBT). Thương
vụ này đánh dấu vị thế mới của TTC
trong ngành mía đường, dù ông Thành
đã hoạt động trong ngành từ trước đó.
Dấu mốc thứ hai là vào tháng
12/2014, SBT hoàn tất sáp nhập CTCP
Mía đường Nhiệt điện Gia Lai với tỷ lệ
hoán đổi cổ phiếu 1:1.05.
Dấu mốc thứ ba là tháng 10/2015,
CTCP Đường Ninh Hòa chính thức sáp
nhập vào CTCP Đường Biên Hòa (mã:
BHS) với tỷ lệ hoán đổi cổ phiếu 1:1. Được
biết, giá trị thương vụ này khoảng 1.283
tỷ đồng.
Dấu mốc thứ tư là vào tháng 5/2017,
TTC đã chi 1.330 tỷ đồng để mua lại nhà
máy mía đường cũng như vùng nguyên
liệu của Hoàng Anh Gia Lai.
Dấu mốc thứ thứ năm là khi SBT và
BHS sáp nhập thông qua phương thức
hoán đổi cổ phiếu với tỷ lệ 1:1.02. Từ
1/9/2017 tới đây, cổ phiếu BHS sẽ hủy
niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán
tập trung. Đồng nghĩa lúc đó, tổng công
ty ngành mía đường thuộc quyền chi
phối của TTC, được định giá khoảng 950
triệu USD sẽ chính thức xuất hiện.
Sau sáp nhập, TTC sở hữu gì trong
ngành mía đường?
Hai hạt nhân cho tổng công ty mía
đường của TTC là SBT và BHS lớn dần
thông qua việc sáp nhập với hàng loạt
công ty mía đường.
SBT nắm 100% cổ phần Công ty
Mía đường Thành Thành Công Gia Lai,
30,54% cổ phần Đường Nước Trong và
39,23% cổ phần Đường Tây Ninh. Trong
khi đó, BHS đang nắm giữ 100% cổ phần
Đường Biên Hòa - Ninh Hòa, 94,51% cổ
phần Đường Phan Rang, 43,2% cổ phần
Đường Tây Ninh và 13,08% cổ phần
Đường Sơn Dương.
Hiện vốn hóa của SBT là 6.200 tỷ
đồng, còn BHS là 3.650 tỷ đồng. Khi 2
công ty này sáp nhập lại, TTC sẽ sở hữu
vùng nguyên liệu trên 40.000 ha, chiếm
16% diện tích cả nước; 8 nhà máy với sản
lượng đường 550.000 tấn/năm, chiếm
30% thị phần cả nước. Tạm tính sau sáp
nhập, vốn hóa tổng ngành mía đường
của TTC đạt gần 10.000 tỷ đồng, doanh
thu hàng năm đạt trên 8.000 tỷ đồng.
“Ra biển lớn thì cần thuyền to. Mía
đường của TTC sau sáp nhập không chỉ
giữ thị phần trong nước, mà còn cạnh tra-
nh ở khu vực và thế giới”, ông Phạm Hồng
Dương, Chủ tịch HĐQT SBT khẳng định.
Theo chia sẻ của bà Trần Quế Trang,
Tổng giám đốc BHS, đồng thời cũng là
Phó tổng giám đốc Thường trực của SBT,
từ khi quyết định mua cổ phần chi phối
Bourbon Tây Ninh vào năm 2006, Chủ
tịch Tập đoàn TTC đã đưa ra chiến lược
M&A cho ngành đường và chiến lược ấy
được hiện thực hóa trong 3 năm trở lại
đây. M&A là con đường ngắn và nhanh
nhất để có thể có một doanh nghiệp mía
đường Việt Nam có đủ quy mô và nguồn
lực để cạnh tranh ở tầm khu vực.
Những thông tin liên quan đến M&A
trong ngành mía đường của TTC hiện đang
góp phần tạo ra hiệu ứng tích cực và lực
hút đầu tư cho ngành nông nghiệp Việt
Nam nói chung và ngành mía đường nói
riêng, khi đang có nhiều đối tác ngoại ngỏ
ý trở thành cổ đông chiến lược của ngành
đường TTC. Hậu M&A cũng sẽ là hàng loạt
câu chuyện đầu tư vào các sản phẩm cạnh
đường và sau đường như cồn, điện...
Thu hẹp khoảng cách với các
nước trên thế giới
Mía đường là một trong những
ngành gặp phải cạnh tranh mạnh mẽ
nhất trong việc thực hiện các cam kết
của Hiệp định Thương mại Hàng hóa
ASEAN (ATIGA). Khi đó, mía đường chỉ
còn mức thuế 5% sau 2018, chứ không
phải 80 - 85% như hiện nay; kèm theo đó,
cũng không hạn chế về số lượng nhập
khẩu. Đối tác cạnh tranh lớn nhất trong
khối được dự báo là Thái Lan - quốc gia
đang có sản lượng đường khá lớn và
giá thành hiện thấp hơn của Việt Nam
khoảng 1.500 đồng/kg. Đó chưa kể đến
những cạnh tranh khi Hiệp định Đối tác
xuyên Thái Bình Dương (TPP) có hiệu lực
và theo đó, Úc sẽ là đối thủ đáng bàn.
TTC làm gì để xóa khoảng cách này?
Nếu so sánh mặt bằng chung của
hơn 40 doanh nghiệp mía đường trong
nước, ngành này sẽ còn nhiều khó khăn
trước cạnh tranh khi hội nhập. Nhưng
nếu nhìn vào doanh nghiệp đang chi
phối khoảng 30% thị phần này, thì có vẻ
họ đã chạy đà từ 10 năm qua.
“Nguyên tắc làm việc của tôi là
đi vào gốc, cốt lõi vấn đề. Cạnh tranh
ngành mía đường của Việt Nam là vùng
nguyên liệu, phải có cánh đồng lớn để
cơ giới hóa, để áp dụng khoa học. Đến

2018, chúng tôi sẽ san bằng giá đường
Thái Lan hoặc chỉ có thể nhỉnh hơn một
chút. Như vậy mới cạnh tranh được”, ông
Đặng Văn Thành chia sẻ.
Ông Thành cũng đưa ra 3 mắt xích
phát triển ngành mía đường mà Tập
đoàn luôn bám sát là vùng nguyên liệu,
phương thức sản xuất và thị trường.
Để tổ chức cánh đồng mẫu lớn,
TTC thông qua các công ty thành viên
để liên kết với khoảng 3.000 nông dân
theo hình thức thuê hoặc cùng tham gia
sản xuất trên diện tích 50.000 ha. Việc
chi 1.330 tỷ đồng để mua lại hoàn toàn
mảng mía đường của Hoàng Anh Gia Lai
cũng đem lại không ít thuận lợi cho tập
đoàn đa ngành này.
Sau thương vụ, hiện TTC đang có
một nhà máy chế biến đường công suất
7.000 tấn mía/ngày và một nhà máy nhiệt
điện sử dụng nguyên liệu bã mía. Đặc
biệt, còn có vùng mía nguyên liệu 6.000
ha với năng suất bình quân khoảng 80
tấn/ha. Đây là vùng nguyên liệu có diện
tích tập trung - hứa hẹn cho ra năng suất
và chất lượng mía vượt trội.
Bên cạnh đó, tất cả những cánh
đồng mía tại Việt Nam của TTC cũng
sẽ đạt 100% cơ giới hóa đến 2019 như
lời ông Thành khẳng định, bởi đến thời
điểm đó, sẽ chẳng còn công nhân đốn
mía. Là một ngành thâm dụng lao động,
nhưng nếu tỷ lệ cơ giới hóa của TTC
trong khoảng 2 năm tới tăng 50% như kỳ
vọng, sẽ giúp giảm 20% chi phí sản xuất
nhưng năng suất tăng từ 15 - 20%.
Về giống mía, Tập đoàn TTC đã đưa
nhập giống mới từ các quốc gia nền
công nghiệp mía đường phát triển và
điều kiện thổ nhưỡng tương tự Việt Nam.
“Ngành đường TTC đã áp dụng
thành công ứng dụng FRM dùng cho
TTC sẽ cơ giới hóa việc thu hoạch mía
đột phá với những thương vụ lớn
Nguyên tắc làm việc
của tôi là đi vào gốc,
cốt lõi vấn đề. Cạnh
tranh ngành mía
đường của Việt Nam là
vùng nguyên liệu, phải
có cánh đồng lớn để
cơ giới hóa, để áp dụng
khoa học. Đến 2018,
chúng tôi sẽ san bằng
giá đường Thái Lan
hoặc chỉ có thể nhỉnh
hơn một chút
Ông Đặng Văn Thành
Chủ tịch Tập đoàn TTC
quản lý nông nghiệp. Ứng dụng này do
Tập đoàn TTC chủ động xây dựng nhằm
đưa công nghệ vào công tác quản lý
nông nghiệp vốn xưa nay chỉ dựa vào
sức người và kinh nghiệm. Thông qua
ứng dụng này, cây mía được theo dõi
chăm sóc quản lý từ khi trồng cho đến
tận khi thu hoạch và đưa vào nhà máy,
đồng thời từng vùng đất trồng mía sẽ
được tư vấn áp dụng một phương thức
canh tác phù hợp nhất với hiệu quả cao
nhất”, bà Trần Quế Trang tiết lộ.
Trong thực tế, cây mía không chỉ
dùng để ép lấy đường. Tại Brazil, chỉ
khoảng 35% sản lượng mía dùng làm
đường, phần còn lại để sản xuất cồn
ethanol và điện sinh khối từ bã mía hay
lá mía. Không nằm ngoài xu thế này,
Chuyên đề
167
hiện lợi nhuận sau thuế trung bình các
sản phẩm cạnh đường và sau đường của
TTC dao động từ 15 - 20%. Tất cả phụ
phẩm đều được tái sử dụng và đang dần
tăng tỷ trọng thu nhập từ các sản phẩm
ngoài đường. Gần đây nhất, Chủ tịch Tập
đoàn TTC đã tuyên bố, đến 2020, TTC sẽ
chi khoảng 22.000 tỷ đồng để đầu tư vào
20 dự án năng lượng điện mặt trời.
Không chỉ dẫn đầu thị trường kênh
công nghiệp, TTC cũng đầu tư mở rộng
hệ thống phân phối trên toàn quốc với
mong muốn đưa được những sản phẩm
đường tiêu dùng đa dạng và có chất
lượng cao đến tận tay khách hàng.
Hiện nay, với trên 30 sản phẩm
đa chủng loại, mẫu mã đẹp, đa dạng,
cùng các giá trị cộng thêm như đường
Vitamin A, đường organic, đường vàng
thiên nhiên, đường làm bánh..., TTC
không ngừng đáp ứng những nhu cầu
cao cấp của người người tiêu dùng. Tất
cả các sản phẩm này đều được phân
phối trải dài khắp các vùng miền cả
nước, từ các kênh bán hàng truyền
thống đến cửa hàng tiện lợi, hay các
siêu thị lớn... Hàng năm, gần 100.000
tấn đường tiêu dùng có bảo chứng
về chất lượng được TTC phân phối để
khách hàng có thêm nhiều lựa chọn.
“Một khi TTC đưa được giá đường về
ngang bằng so với Thái Lan, thì chúng
tôi sẽ có thêm nguồn khách hàng lớn ở
các vùng nông thôn - nơi đang tiêu thụ
khoảng 300.000 tấn đường lậu/năm. Hỗ
trợ cán cân thương mại cân đối là trách
nhiệm và nghĩa vụ của mình. Chống
đường lậu thì mình phải “đề kháng”
bằng giá thành. Năm nay, TTC sẽ kết thúc
các dự án M&A trong ngành mía đường
và gộp lại thành 9 nhà máy”, ông Đặng
Văn Thành chia sẻ thêm.
 Chuyên đề
168 đột phá với những thương vụ lớn
Viettel và những cú M&A tỷ USD
Bằng con đường M&A, mua lại cổ phần, đấu giá…, Viettel đã chinh phục
hàng loạt thị trường quốc tế và trở thành “đại gia M&A” lớn nhất Việt Nam.
Hữu Tuấn
Điểm mặt những thương vụ M&A
“khủng”
Trong hành trình chinh phục thị
trường thế giới suốt 12 năm qua của
Viettel, M&A là con đường giúp doanh
nghiệp này có “giấy thông hành” vào các
thị trường mới. Thương vụ thâm nhập
một thị trường lớn như Tanzania là một
ví dụ điển hình.
Cụ thể, tháng 8/2012, Công ty cổ
phần Đầu tư quốc tế Viettel (Viettel Glob-
al) của Viettel đã bỏ ra 18,05 triệu USD để
mua lại 65% cổ phần của Công ty Epocha
& Golden Ocean Tanzania Limited (Ego-
tel) từ Công ty BITMAP PTE.LTD (Singa-
pore). Dự án viễn thông này trị giá 337,7
triệu USD (gồm cả 18,05 triệu USD mua
cổ phần), trong đó, vốn đầu tư của Viettel
Global đổ vào Dự án là 225,8 triệu USD.
Khoản tiền 225,8 triệu USD được
Viettel Global phân bổ vào các khoản
sau: 18,05 triệu USD cho việc mua lại 65%
cổ phần của Egotel; 61,7 triệu USD được
góp thêm vào vốn điều lệ của Egotel sau
khi sở hữu 65% cổ phần và 146,1 triệu
USD được huy động cho Egotel vay dưới
hình thức vốn vay cổ đông bằng tiền và/
hoặc thiết bị.
Từ năm 2012 đến cuối năm 2015,
Viettel đã đầu tư gần 1 tỷ USD vào thị
trường Tanzania và chính thức khai
trương Halotel tại Tanzania vào tháng
10/2015. Với chiến lược “hạ tầng đi
trước”, ngay lúc khai trương, Halotel lập
tức trở thành nhà mạng số 1 về hạ tầng
với 5.500 trạm BTS, 18.000 km cáp quang,
vùng phủ đạt 95% dân số, vượt trên cả
các nhà mạng cũ như Vodacom, Tigo và
Airtel đã có gần 20 năm hoạt động.
Đến cuối năm 2016, Halotel có
khoảng 5 triệu thuê bao, một tốc độ
phát triển thuê bao kỷ lục. Năm 2017,
Halotel đặt mục tiêu chiếm vị trí thứ 3 về
thị phần và có thể sẽ đạt điểm hòa vốn
ngay trong năm 2017.
Một thương vụ M&A điển hình khác
của Viettel là mua lại mạng viễn thông
Natcom ở Haiti. Đây là thương vụ M&A
mạo hiểm nhất của Viettel từng được
biết đến. Sau khi được Chính phủ Haiti
tiến hành cổ phần hoá, Công ty Nat-
com (Teleco) đã kinh doanh thua lỗ triền
miên, ít nhất 1 triệu USD/tháng, kéo dài
từ năm 2001. Thời điểm Viettel tiếp cận,
Teleco chỉ có khoảng 40.000 thuê bao
điện thoại cố định và đang giảm dần.
Chưa hết, đầu năm 2010, Haiti trải qua
cơn động đất kinh hoàng và 80% hạ tầng
của Haiti bị phá huỷ.
Thế nhưng, ngày 7/5/2010, thương
vụ M&A “lịch sử” trị giá 99 triệu USD vẫn
được thực hiện. Theo đó, Viettel đã chi 59
triệu USD để mua 60% cổ phần của Tel-
eco, 40% cổ phần còn lại do Chính phủ
Haiti nắm giữ. Đồng thời, Viettel cam kết
đầu tư 40 triệu USD còn lại trong những
năm tiếp theo.
Sau hơn một năm xây dựng hạ tầng,
tháng 9/2011, Natcom chính thức khai
trương, với hạ tầng về mạng di động
đứng số 1 Haiti. Theo thông tin từ Nat-
com, Viettel đã đầu tư khoảng 230 triệu
USD vào Natcom để triển khai hơn 6.000
km cáp quang, 1.550 trạm BTS, phủ sóng
93% trên toàn quốc.
Tại thị trường Haiti, Viettel có vẻ
như đang gặp nhiều khó khăn, khi Nat-
com liên tiếp phải đối diện với nhiều
cơn bão lớn mà điển hình năm 2016 là
siêu bão Matthew, phá huỷ hạ tầng của
Natcom. Hiện Natcom mới đạt khoảng 2
triệu thuê bao trên tổng số 10,75 triệu
dân, chiếm 20% thị phần và tốc độ tăng
trưởng rất chậm.
Trong số 10 thị trường nước ngoài
mà Viettel đã đầu tư với tổng số tiền 2,4
tỷ USD, có nhiều thương vụ được thực
hiện bằng con đường M&A bên cạnh
cách thức đấu giá mua giấy phép. 10 thị
trường này (gồm Campuchia, Lào, Đông
Timor, Myanmar, Mozambique, Came-
roon, Burundi và Tanzania, Haiti và Peru)
có dân số 230 triệu người, lớn gấp 2,5 lần
dân số Việt Nam. Số thuê bao của Viettel
tại nước ngoài đã đạt trên 35 triệu, với
doanh thu 1,4 tỷ USD mỗi năm.
Tất nhiên, ngoài các thương vụ đã
hoàn thành, cũng có những thương vụ
bất thành mà điển hình là thương vụ
mua lại mạng Teletalk của Bangladesh…
Ngoài ra, Viettel cũng đã thực hiện
thâu tóm ngược tại Campuchia, thị
trường đầu tiên mà Viettel đầu tư ra nước
ngoài vào năm 2006. Năm 2009, Viettel
khai trương Metfone và đến cuối năm
2013, Metfone đã trở thành nhà mạng
hàng đầu tại Campuchia với cơ sở hạ
tầng gồm 7.000 trạm phát sóng, 20.000
km cáp quang, vùng phủ đạt tới 97%
với 5,5 triệu khách hàng, chiếm 37% thị
phần. Trong nhiều năm nay, Metfone là
“con gà đẻ trứng vàng” cho Viettel.
Viettel đã thực hiện thương vụ thâu
tóm Beeline tại Campuchia vào tháng
3/2015. Giá trị thương vụ không được
tiết lộ, nhưng nó cho phép Metfone vươn
lên chiếm hơn 50% thị phần di động tại
Campuchia, cũng như phạm vi phủ sóng
trên Internet di động của hơn 96% dân
số cả nước.
Tiếp tục những
“siêu dự án tỷ USD”
Con đường M&A của Viettel chưa
chấm dứt. Sau khi mua 49% cổ phần tại
liên doanh ở Myanmar, dự kiến vào cuối
năm 2017, Viettel sẽ khai trương kinh
doanh tại thị trường này, với tên thương
hiệu là Mytel.
Ngày 14/1/2017, tại TP. Yangon (My-
anmar), Viettel đã nhận giấy phép đầu tư
qua liên doanh Myanmar National Tele
& Communications Co.,Ltd. Đây là liên
doanh gồm Tổng công ty cổ phần Đầu tư
Quốc tế Viettel (Viettel Global), Myanmar
National Telecom Holding Public Limited
(MNTH) và Star High Public Company Lim-
ited (Star High). Tổng vốn đầu tư của liên
doanh là 2 tỷ USD, trong đó Viettel nắm
giữ 49% cổ phần, hai đối tác Star High và
MNTH chiếm lần lượt 28% và 23%.
Trên thực tế, giấy phép mà Viettel
nhận được là giấy phép cuối cùng của
thị trường Myanmar gồm 60 triệu dân.
Trước đó, năm 2013, sau hơn 10 năm
theo đuổi việc thâm nhập thị trường
này bất thành, Viettel đã trượt cuộc đấu
thầu giấy phép cấp cho nhà đầu tư nước
ngoài vì giá trúng thầu quá cao so với
tính toán của Viettel.
Vì vậy, Viettel chấp nhận hình thức
liên doanh, mua cổ phần trong liên
doanh Myanmar National Tele & Com-
munications Co.,Ltd. Với hình thức này,
Viettel vẫn nắm quyền kiểm soát, đầu
tư phần lớn tài chính, công nghệ viễn
thông để triển khai dự án. Hiện Viettel đã
đầu tư khoảng 1,3 tỷ USD vào liên doanh,
bao gồm chi phí mua giấy phép, cổ phần,
tần số và đầu tư hạ tầng.
 Chuyên đề
đột phá với những thương vụ lớn 169

Nhưng dự án Mytel chưa thể sánh

bằng 2 “siêu dự án tỷ USD” mà Viettel
vừa quyết định đầu tư vào tháng 4/2017.
Theo đó, Viettel đã lên kế hoạch đầu tư
vào Indonesia và Nigeria, hai quốc gia
nằm trong 10 nước có dân số đông nhất
thế giới (Indonesia hơn 258 triệu người,
Nigeria gần 187 triệu người), diện tích
rất lớn (Indonesia hơn 1,9 triệu km2, còn
Nigeria gần 1 triệu km2).
Chiến lược đầu tư của Viettel từ
trước đến nay là đầu tư xây dựng mạng
lưới phủ sóng rộng khắp, thậm chí sẽ là
hạ tầng hiện đại nhất tại thời điểm khai
trương ở mỗi thị trường. Theo đó, ở các
thị trường, Viettel đều cam kết phủ sóng
95% dân số bao gồm cả các vùng sâu,
vùng xa nghèo nàn, lạc hậu, với công
nghệ cao (triển khai cáp quang, băng
rộng chứ không dùng viba) nhằm đảm
bảo tốc độ đường truyền cũng như chất
lượng dịch vụ.
Rất có thể, để đầu tư ở các 2 thị
trường rộng lớn là Indonesia và Nigieria,
Viettel sẽ phải đầu tư gấp nhiều lần số
vốn đầu tư tại Myanmar và Tanzania.
Hiện chưa biết Viettel sẽ thâm nhập In-
donesia và Nigeria bằng cách thức nào.
Nhưng một trong những phương thức
đã được Đại hội đồng cổ đông Viettel
Global hồi tháng 4/2017 chấp thuận là
mua lại công ty bên cạnh hình thức đấu
thầu giấy phép, liên doanh - liên kết.

Trở thành công ty toàn cầu

qua M&A
Nhưng tham vọng của Viettel chưa
dừng lại ở đó. Viettel đang hướng tới
chiến lược đầu tư “phủ sóng” toàn cầu và
M&A là một trong những phương thức
để thực hiện chiến lược đó.
“Viettel toàn cầu không phải chỉ
gồm 11 nước như hôm nay mà sẽ là 20,
30, 40 nước, với dân số hàng tỷ người.
Viettel phải trở thành một tập đoàn toàn
cầu, nằm trong top 20 doanh nghiệp viễn
thông lớn nhất thế giới”, ông Nguyễn
Mạnh Hùng, Tổng giám đốc Viettel cho
biết về khát vọng của Viettel.
Còn theo ông Lê Đăng Dũng, Phó
tổng giám đốc Viettel Group, Tập đoàn
đặt mục tiêu mỗi năm sẽ có giấy phép
đầu tư ở 2 thị trường mới và khai trương
dịch vụ ở 2 thị trường mới khác. Và M&A
là phương thức phục vụ mục tiêu mở
rộng thị trường quốc tế của Viettel.
Ông Dũng cho biết thêm, đối tượng
đầu tư của Viettel là những công ty
nằm trong top 3 của mỗi thị trường. Tại
Viettel đã đầu tư gần 1 tỷ USD vào thị trường Tanzania và chính thức khai trương Halotel tại Tanzania
vào tháng 10/2015
những nơi bão hòa, khả năng được cấp
giấy phép một cách thuận lợi là rất thấp,
nên Công ty sẽ mua cổ phần hoặc mua
hoàn toàn đối tượng cần đầu tư.
Tại thị trường mà chính phủ có
chính sách thu hút đầu tư viễn thông,
Viettel sẽ xin cấp phép. “Quyết định đầu
tư theo hình thức nào, M&A hay đấu thầu
giấy phép, sẽ phụ thuộc vào chính sách
phát triển và quy định về viễn thông của
từng quốc gia”, ông Dũng nói.
Lãnh đạo Viettel cho biết, bối cảnh
thị trường viễn thông thế giới hiện nay
có nhiều yếu tố thuận lợi cho chiến lược
M&A của Viettel. Cụ thể, hoạt động kinh
doanh của nhiều tập đoàn viễn thông
lớn đang gặp khó khăn, họ muốn thoái
vốn tại nhiều thị trường ngoại vi để cơ
cấu lại danh mục đầu tư. Hoạt động M&A
của Viettel sẽ ưu tiên ở những thị trường
mà Công ty xác định còn cơ hội, sau đó
tiến hành mua lại các công ty đang gặp
khó khăn để tận dụng các lợi thế so sánh
của Viettel đem vào phát triển các công
ty này.
“Tương tự các tập đoàn viễn thông
thế giới khác, hoạt động M&A của Viet-
tel cũng sẽ bao gồm cả việc thoái vốn
để cơ cấu lại danh mục đầu tư”, đại diện
Viettel tiết lộ.
 Chuyên đề
170 đột phá với những thương vụ lớn
Thổi bùng ngọn lửa khát vọng
cho doanh nghiệp Việt
Việc lên Sàn Chứng khoán NASDAQ (Hoa Kỳ) của VNG đã tạo ra nguồn hứng khởi mãnh liệt cho nhiều doanh
nghiệp Việt Nam, hình thành một thế hệ doanh nghiệp mới - doanh nghiệp toàn cầu.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn công tác Chính phủ Việt Nam chụp ảnh cùng đại diện NASDAQ và VNG sau khi ký Bản ghi nhớ ngày 30/5/2017
Hữu Tuấn
N gày 30/5/2017 ắt hẳn là một ngày
đáng nhớ với cộng đồng start-up nói
riêng và cả giới doanh nghiệp Việt Nam
nói chung, khi VNG, một start-up của Việt
Nam, lần đầu tiên ký Bản ghi nhớ về việc
dự kiến niêm yết trên Sàn Chứng khoán
NASDAQ tại New York (Hoa Kỳ).
Sáng hôm đó, ông Lê Hồng Minh,
CEO, Người sáng lập VNG vẫn xỏ giày
chạy bộ ở Công viên Central Park (New
York). Ông luôn duy trì thói quen tập
luyện đều đặn của một vận động viên
triathlon kỳ cựu, kể từ khi mang sự kiện
thể thao quốc tế Ironman 70.3 về Việt
Nam, cũng giống như thái độ điềm tĩnh
của ông trước những việc lớn.
Vài giờ sau, trong căn phòng của
InterContinental Barclay New York Hotel,
ông Minh đã xuất hiện trong bộ vest đen
trang trọng. Suốt 13 năm gây dựng VNG,
đây là lần hiếm hoi người ta thấy ông mặc
vest, khác với phong cách quần jean, áo
Thành quả của VNG
sẽ tạo ra uy tín và
niềm tin để các nhà
đầu tư quốc tế mạnh
dạn hơn trong việc
đầu tư vào các start-
up Việt
TS. Trần Việt Hùng
Founder của GotIt
pull giản dị và năng động thường ngày.
Sự kiện đặt bút ký vào Bản ghi nhớ cùng
ông Robert H. McCooey Jr, Phó chủ tịch
cấp cao Sàn Chứng khoán NASDAQ quả
nhiên là một sự kiện vô cùng trọng đại
với bản thân ông Minh và với VNG.
Sau lễ ký kết, Thủ tướng Chính phủ
Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc tiếp ông
Robert H. McCooey Jr và chụp ảnh lưu
niệm với cả đoàn. Tấm ảnh bắt được
khoảnh khắc ông Minh hé cười, nhưng
gương mặt vẫn có nét lo âu.
Không biết giờ phút đó, ông Minh có
nhớ đến cuộc phỏng vấn với phóng viên
Forbes vào tháng 6/2010 hay không? Tại
cuộc phỏng vấn đó, ông Minh đã tràn
đầy niềm tin chia sẻ rằng, mong muốn
của ông là đưa cổ phiếu của VNG xuất
hiện trên những sàn giao dịch chứng
khoán quốc tế như NASDAQ hay Hồng
Kông trong một vài năm tới.
Nhưng dự định “một vài năm tới”
của ông Minh đã kéo dài 7 năm và để
niêm yết được trên Sàn Chứng khoán
NASDAQ, rất có thể ông Minh và VNG sẽ
phải mất ít nhất 18-24 tháng, tức là tổng
cộng ngót nghét 10 năm để hiện thực
hóa “giấc mơ lên sàn quốc tế”.
Luôn sẵn sàng tinh thần “Đón
nhận thách thức”
Ông Lê Hồng Minh xuất phát là
một game thủ, vừa là chủ quán game,
vừa là nhân viên tín dụng ngân hàng

của Quỹ VinaCapital. Ông cùng 5 cộng
sự đã lập nên VinaGame vào năm 2014,
mang theo khát vọng khai thác mảnh
đất màu mỡ của game online ở Việt
Nam. Có lẽ, lúc quyết định thành lập
Công ty, ông Minh cũng không nghĩ
rằng, 13 năm sau, công ty của mình lại
“chơi lớn” đến vậy.
Năm 2006, VinaGame trở thành nhà
phát hành game “có số má” ở thị trường
Việt Nam với hàng triệu game thủ. Thời
đó, Võ Lâm Truyền Kỳ là tựa game nổi
tiếng và ăn khách nhất của VinaGame,
cho đến nay vẫn xứng danh là “Tượng
đài của làng game Việt”.
Nhưng, với ông Minh và cộng sự,
mảng game chỉ là “bàn đạp”, là “bước đà”
để VinaGame thực hiện một khát vọng
lớn là chọn cho mình sứ mệnh “Phát triển
Internet để thay đổi cuộc sống người
Việt Nam”. Trong giai đoạn 2006 - 2010,
thị trường Internet Việt Nam mới sơ khai,
Internet tăng trưởng tới hơn 300%, từ 8
triệu người lên 25 triệu người sử dụng,
đưa Việt Nam lọt vào Top 20 nước có
dân số sử dụng Internet cao nhất thế
giới. Ở tất cả các thành phố lớn của
Việt Nam, 80% giới trẻ sử dụng Internet
như một phần không thể thiếu trong
cuộc sống của họ. VinaGame xác định, sẽ
tiên phong xây dựng một “ngành công
nghiệp không khói mới”, có khả năng
cạnh tranh quốc tế.
“Động lực thúc đẩy chúng tôi không
phải là những khoản doanh thu, mà là
lòng nhiệt thành và niềm tin vào sự phát
triển mạnh mẽ của Internet và game
trong tương lai. Đó sẽ tiếp tục đi vào
từng ngóc ngách của cuộc sống với hai
làn sóng công nghệ mới chỉ xuất hiện
trong 4 năm qua mobile và mạng xã hội”,
ông Minh nhớ lại thời điểm năm 2010.
Từ tầm nhìn vào tương lai
Internet của Việt Nam, VNG (năm 2009,
VinaGame đổi tên thành VNG) đã thực
hiện một chiến lược đón đầu quan trọng,
với mong muốn làm thay đổi hành vi
người dùng, nhất là người dùng trẻ, tạo
cho họ những lối sống mới, hình thành
khát khao tìm hiểu tri thức, học tập, giải
trí trên nền tảng Internet.
Ngay từ lúc đó, VNG đã xác định
sẽ tập trung vào 3 mảng lớn trong lĩnh
vực Internet, nội dung - cộng đồng và
thương mại, với những ưu tiên và trọng
tâm khác nhau ở từng giai đoạn phát
triển của thị trường, cũng giống như
nhiều công ty Internet lớn trên thế giới
như Amazon, Google, Facebook khởi đầu
đột phá với những thương vụ lớn
từ một lĩnh vực công nghệ sau đó trở
thành nhà cung cấp đa dịch vụ.
“Chúng ta sẽ tạo ra sự thay đổi
Internet như thế nào? Đâu là mối liên hệ
giữa những chuyện chúng ta làm hàng
ngày với sứ mạng “Phát triển Internet
để thay đổi cuộc sống người Việt Nam”?
VNG phải trở thành “tiên phong” trên
mặt trận Internet với hàng loạt sản phẩm
phục vụ người Việt Nam. VNG phải trở
thành một lý do chính để mỗi người Việt
Nam sẽ bật máy tính, hay điện thoại di
động, hoặc tivi và kết nối với Internet
hàng ngày”, đó là thông điệp mà ông
Minh truyền tải cho nhân viên.
Còn đối với cộng đồng, ông Minh
chia sẻ rằng: “Chúng tôi muốn đóng góp
một phần trong sự thay đổi tích cực đang
diễn ra từng ngày tại Việt Nam thông
qua việc phát triển thị trường dịch vụ
Internet. Những người trẻ tại VNG có
một khát vọng muốn được tạo ra những
sản phẩm mới với những giá trị tích cực,
phục vụ thị trường Internet rộng lớn tại
Việt Nam. VNG tin tưởng rằng, Internet
đã, đang và sẽ thay đổi sâu sắc cuộc sống
con người, tạo ra những giá trị mới và mở
ra những thị trường mới. Vì thế, chiến
lược của chúng tôi là đầu tư vào các
dịch vụ Internet cơ bản nhất, mà người
dân sử dụng hàng ngày, dù đó là nghe
nhạc, đọc báo, chơi game hay mạng xã
hội, OTT…”.
Sau 13 năm, VNG đã thu hút rất
nhiều thế hệ người trẻ Việt Nam đến với
Internet, biến những người lần đầu tiếp
xúc với Internet trở thành người dùng
Internet mỗi ngày, dùng Internet như
một công cụ để thay đổi cuộc sống của
họ tốt đẹp hơn.
Sau 13 năm, VNG đã xây dựng một
hệ sinh thái: nghe nhạc ZingMP3, xem
các chương trình ZingTV, đọc tin tức Báo
mới, chat Zalo, mua bán qua Zaloshop,
thanh toán Zalopay, đặt vé xem phim
- sự kiện qua 123Phim - 123Go…, phủ
sóng cả chiều rộng lẫn chiều sâu trong
cộng đồng hơn 90 triệu dân.
Sau 13 năm, VNG đã biến ngành,
các ứng dụng nội dung số trở thành một
giá trị to lớn và tích cực cho hệ sinh thái
Internet 20 năm tại Việt Nam, liên tục nâng
cao những trải nghiệm của người dùng.
Xuyên suốt 13 năm đó, giá trị cộng
hưởng và lan toả lớn nhất của VNG với
cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt với
các start-up Việt Nam đó là tinh thần khởi
nghiệp và ngọn lửa “Đón nhận thách
thức - Embracing challenges”.
Chuyên đề
171
Tạo hứng khởi cho
giới khởi nghiệp trong nước
Đinh Thế Hiển
Chuyên gia kinh tế
Việc doanh nghiệp Việt, mà cụ thể là VNG nhắm
tới những sàn như NASDAQ thì không chỉ họ mong
muốn kiếm một nguồn vốn đầu tư, mà hướng của họ
là toàn cầu, vươn ra khỏi tầm vóc quốc gia để khẳng
định mình trên thị trường quốc tế. Không có những
công ty như vậy thì quốc gia chưa đạt được tầm phát
triển. Đất nước cần những công ty ngang tầm thế
giới, chứ không nên chỉ quẩn quanh với suy nghĩ
đứng đầu thị trường nội địa.
Nếu VNG IPO và thành công trên sàn NASDAQ, sẽ làm
cho giới đầu tư mạo hiểm, các nhà đầu tư công nghệ
chú ý đến các Start-up công nghệ Việt Nam nhiều
hơn, tạo hứng khởi mới cho các doanh nghiệp khởi
nghiệp trong nước.
Bước ngoặt lịch sử
cho doanh nghiệp Việt Nam
Ông Phan Dũng Khánh
Giám đốc Tư vấn đầu tư
Công ty Maybank Kimeng
Việc VNG niêm yết trên sàn NASDAQ là một bước
ngoặt lịch sử cho doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay,
việc niêm yết trên sàn nước ngoài đối với doanh
nghiệp nội vẫn là chuyện xa vời. Nếu VNG niêm yết
thành công, sẽ đón nhận được nhiều cơ hội để phát
triển, bởi lẽ sàn NASDAQ có độ mở rất lớn và việc tiếp
cận các nhà đầu tư quốc tế tương đối thuận lợi.
Đặc biệt, với doanh nghiệp về công nghệ, rất dễ tìm
kiếm được tiếng nói chung với các đối tác ở thị trường
Mỹ. Độ minh bạch của thị trường chứng khoán tại
New York cũng giúp các nhà đầu tư yên tâm hơn khi
lựa chọn cổ phiếu VNG.
Không chỉ trong công việc, hình ảnh
ông Lê Hồng Minh và nhiều thành viên
VNG khác tham gia cuộc thi Ironman
70.3 hằng năm là minh chứng sinh động
cho tinh thần “đón nhận thách thức”. Họ
đón nhận thách thức kể từ khi tham gia
Ironman, thách thức trong việc dành thời
gian tập luyện mỗi ngày, thách thức trên
chính chặng đua và sau chặng đua, họ
sẽ tiếp tục những thách thức khác. Tinh
thần đó đã được VNG lan truyền, tạo nên
cảm hứng mới cho cộng đồng các start-
up và công ty công nghệ thông tin đồng
loạt cùng tham gia sự kiện thể thao này.
Trong chặng đường 13 năm qua,
VNG đã đón nhận rất nhiều thách thức,
dính nhiều “vết thương”. Bị kỳ thị như
một công ty có sự góp vốn của Trung
Quốc, sự “hắt hủi” chỉ vì quan niệm
“game là xấu xa”, thậm chí có lúc đứng
trên bờ của việc dừng hoạt động… Đặc
 Chuyên đề
172 đột phá với những thương vụ lớn
Ông Lê Hồng Minh, Nhà sáng lập - Chủ tịch VNG (trái) và ông Robert H. McCooey Jr, Phó chủ tịch cấp cao Sàn Chứng khoán NASDAQ (phải)
biệt, có một điều ít ai biết đến, VNG là
start-up có khá nhiều thất bại. Từ khi
thành lập tới nay, trong gần 150 sản
phẩm, dịch vụ mà VNG cho ra mắt trên
thị trường thì có tới 80% phải đóng cửa,
chấm dứt hoạt động. Nhưng điều khiến
cả cộng đồng doanh nghiệp nể phục là
VNG chưa bao giờ bỏ cuộc.
“Điều quan trọng không phải là vượt
qua mọi thách thức, mà là dù bạn thất
bại te tua, bầm dập, nhưng vẫn có niềm
hứng khởi đón nhận thử thách mới và
tiếp tục dấn thân”, ông Minh chia sẻ và
cho biết, đa phần mọi người tự hào nhất
về những thành công của mình, nhưng
đối với VNG, 80% thất bại là niềm tự hào
lớn nhất, vì đã không bỏ cuộc.
“Chúng tôi học từ những thất bại đó,
tiếp tục chỉnh sửa, làm lại, hay làm mới
sản phẩm; tiếp tục thử nghiệm, tiếp tục
cố gắng. Đối với nhiều người, “thất bại là
mẹ thành công” chỉ là một châm ngôn,
còn đối với VNG, đó là rất nhiều bài học
thực tế, phải trả giá bằng rất nhiều công
sức, tiền bạc và sự ra đi của nhiều thế hệ
con người”.
Tinh thần “Embracing Challenges”
của VNG đã, đang và sẽ là một động lực,
một tấm gương sống để các start-up Việt
Nam vượt qua những khó khăn, thách
thức trong quá trình khởi nghiệp của
mình. “Điều quan trọng nhất của một
doanh nghiệp là cần có một niềm tin
dài hạn vào con đường mà mình đang
theo đuổi. Và khi chúng ta đặt niềm tin
đó vào trọng tâm mọi hoạt động của
mình, thì dù ngắn hạn có gặp nhiều
khó khăn, nhiều thay đổi không lường
trước, nhưng sau một khoảng thời gian
dài, chúng ta sẽ có những bước tiến rất
xa trên con đường của mình”, ông Minh
tâm sự.
Mở rộng tầm mắt, hướng ra thế
giới rộng lớn
Cùng với năm tháng, khi tấm áo quá
chật, mục tiêu trở thành công ty Internet
top đầu thị trường nội địa của VNG đã
được nâng lên trở thành một doanh
nghiệp toàn cầu. Điều này sẽ giúp VNG
hợp tác với những đối tác mạnh của thế

giới về công nghệ, quản trị, mở rộng
thị trường, tăng giá trị thương hiệu của
bản thân.
Sâu xa hơn, từ việc toàn cầu hoá,
VNG sẽ tạo ra một “lối đi mới” cho start-
up Việt nói riêng và cộng đồng doanh
nghiệp nói chung về thu hút nguồn vốn
đầu tư nước ngoài, “mở lối” để các nhà
đầu tư nước ngoài tìm đến Việt Nam để
hợp tác, trở thành một case-study tiêu
biểu để các start-up, công ty Việt dẫn
chiếu và có thêm động lực tiến ra thế giới.
“Điều tất yếu là để có thể thành
công, chúng ta phải phát triển những
sản phẩm ‘world class’. Điều khó nhất là
tất cả phải tự mày mò, học tập, phải đón
nhận những thách thức để tiến ra toàn
cầu”, ông Minh chia sẻ.
Chiến lược “Go Global” của VNG
khác hẳn Viettel, FPT, hay các công ty
công nghệ thông tin khác. Nếu như
Viettel, FPT tiến ra thế giới bằng việc
mở văn phòng đại diện, phát triển hạ
tầng kinh doanh ở nước ngoài, thì VNG
cung cấp các sản phẩm với tiêu chuẩn
toàn cầu (world class). Với nền tảng
“Internet là không biên giới”, đội ngũ
VNG ở Việt Nam đang không ngừng
nghiên cứu, phát triển và cung cấp dịch
vụ, sản phẩm đến hơn 233 quốc gia và
vùng lãnh thổ bằng 15 ngôn ngữ khác
nhau. Họ đang nỗ lực tạo ra sản phẩm
cung cấp trên nền tảng “không biên
giới” trước, được người dùng chấp nhận
bởi chính chất lượng của sản phẩm, chứ
không chỉ bởi “Nơi họ đang làm việc”.
Rất giống cách thức vận hành của
các gã khổng lồ Internet trên thế giới như
Facebook, Google, Apple..., VNG cũng có
khá ít văn phòng tại nước ngoài. Họ tìm
hiểu cặn kẽ về thị trường mà họ muốn
phát triển, sau đó về nước để cải tiến sản
phẩm, đáp ứng cho thị trường đó một
cách tốt nhất. Vậy nên, có thể nói, VNG
đã “Go Global” từ cách đây khá lâu, kể từ
khi họ đưa những sản phẩm đầu tiên của
mình lên các kho ứng dụng của toàn cầu
(Apps Store, Google Play,…).
Song chiến lược “Go Global” ấy bắt
đầu được đẩy mạnh rõ nét hơn kể từ đầu
năm 2016. VNG đã đi ra thị trường thế
giới với các tựa game nổi bật như Sky
Garden, Dead Target, Cube Farm 3D...
Kết thúc năm 2016, các sản phẩm của
mảng game VNG đã có hơn 70 triệu
người dùng mobile, có mặt tại hơn 233
quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm 2017,
tựa game Sky Garden: Farm in Paradise
đã vượt qua 3.000 game của hơn 800
đột phá với những thương vụ lớn
studio trên khắp thế giới, nhận Giải
thưởng “People’s Choice Award” tại Giải
International Mobile Gaming Awards
(IMGA) Global.
Ngoài ra, Dead Target, tựa game
từng đứng đầu và được trao danh hiệu
“Editor’s Choice” trên Google Play năm
2016, vừa được Google mời đến trình
diễn phiên bản VR (thực tế ảo) tại sự
kiện Google Daydream/ Tango Code Lab
(Singapore) và xuất hiện mới đây tại sự
kiện Google I/O Extended Vietnam 2017.
Nhiều sản phẩm khác của VNG cũng
đang trong giai đoạn chuẩn bị để tiếp nối
những thành tựu mang tính “global” này.
Không chỉ ở game, Zalo là một ứng
dụng OTT do VNG phát triển đã tiến
sang thị trường Myanmar vào giữa năm
ngoái và nhanh chóng đạt con số 2
triệu người dùng sau 4 tháng. Các sản
phẩm của VNG khi được giới thiệu tại
sự kiện CommunicAsia 2017, triển lãm
công nghệ thông tin lớn nhất châu Á
diễn ra vừa qua tại Singapore, đã nhận
được sự quan tâm và chú ý của các lãnh
đạo cấp cao đến từ nhiều nước cùng với
khách tham quan.
Hiện nay, văn phòng VNG tại
Singapore đang bắt đầu kế hoạch xây
dựng một data center để cung cấp dịch
vụ của VNG đến người dùng cuối tại thị
trường ASEAN. Văn phòng VNG tại Thái
Lan cũng đang được sắp xếp lại tổng thể
để chào đón các nhân sự mới.
Viết giấc mơ niêm yết trên sàn
quốc tế
Để trở thành một doanh nghiệp toàn
cầu, bước đầu tiên, VNG cần phải đứng
chung với các doanh nghiệp toàn cầu. Việc
niêm yết trên sàn NASDAQ có thể xem như
là một thước đo toàn diện và chuẩn mực
để đánh giá một doanh nghiệp.
Niêm yết trên sàn NASDAQ là một
“hành trình dài và khó khăn”, “chưa từng
có tiền lệ” và “sẽ không dễ dàng” nhưng
ông Minh khẳng định: “VNG nếu muốn
thực sự trở thành một công ty công nghệ
hàng đầu Việt Nam và khu vực, có thể
so sánh được với các công ty công nghệ
toàn cầu, thì phải chấp nhận và tham gia
cuộc chơi lớn global - từ việc cạnh tranh
sòng phẳng với các sản phẩm global,
tham gia trực tiếp thị trường global, tiếp
cận nguồn vốn và các nhà đầu tư global
và chịu sự đánh giá khắt khe của thị
trường chứng khoán global. Nói một
cách khác, đây là “challenge” mà VNG
“embrace” để bước ra thế giới”.
Chuyên đề
173
Với VNG, việc chọn thời điểm này để
“mở màn” cho hành trình niêm yết trên
sàn NASDAQ quả thực là một “điểm rơi”
thuận lợi. Đó là việc Chính phủ đang cổ
vũ, hỗ trợ và dành nhiều sự quan tâm cho
phong trào khởi nghiệp. Cùng với đó,
Việt Nam đang là có nhiều khởi xướng
tích cực trước làn sóng Cách mạng công
nghiệp 4.0, một định hướng đang được
quan tâm và đầu tư từ Chính phủ.
Các doanh nghiệp công nghệ thông
tin như VNG cũng nhận được sự chỉ đạo
và khuyến khích phát triển các sản phẩm,
ứng dụng số mới, mang tính cạnh tranh
chiến lược của quốc gia. Với vai trò là
một trong những công ty công nghệ và
Internet hàng đầu Việt Nam, VNG tin
rằng, để có thể phát triển và bắt kịp xu
hướng cách mạng công nghệ 4.0 này,
bước đi đúng đắn là tạo ra những sản
phẩm với chất lượng quốc tế, đủ sức
cạnh tranh toàn cầu.
VNG đang đứng trước một cơ hội
lịch sử, trở thành doanh nghiệp đầu tiên
của Việt Nam niêm yết trên sàn chứng
khoán danh tiếng NASDAQ của Mỹ. Nếu
VNG niêm yết thành công, không chỉ
VNG “chiến thắng”, thu hút thành công
nguồn vốn ngoại, công nghệ, thị trường,
chất xám…, mà còn mở một cánh cửa
cho các doanh nghiệp Việt Nam bước
ra thế giới, mở cánh cửa còn lại đón làn
sóng đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Dù có “chiến thắng” hay không, có niêm
yết thành công hay không, thì VNG vẫn
xứng đáng là một nguồn cảm hứng bất
tận, một động lực mạnh mẽ cho cộng
đồng doanh nghiệp.
Hy vọng rằng, cùng với việc thắp
và thổi bùng ngọn lửa khởi nghiệp cho
cộng đồng, VNG sẽ hiện thực hoá thành
công giấc mơ “niêm yết trên sàn quốc tế”
của cộng đồng doanh nghiệp Việt.
• Năm 2014, VNG được World Start-up Report định
giá hơn 1 tỷ USD, bước vào sân chơi của Câu lạc bộ
Công ty Internet tỷ USD của thế giới.
• Năm 2016 và 2017, VNG được Forbes Vietnam bình
chọn là 1 trong 40 thương hiệu giá trị nhất Việt Nam.
• Hiện VNG có 13 công ty, ngoài việc đầu tư trong các
công ty công nghệ khác, VNG đang phát triển trong
4 lĩnh vực: phát triển game, công nghệ số, ứng dụng
OTT và dịch vụ thanh toán điện tử.
• Đến hết năm 2016, tổng nguồn vốn của VNG đạt
hơn 3.500 tỷ đồng, chủ yếu là vốn tự có, hoàn toàn
không vay nợ ngân hàng. Quy mô vốn chủ sở hữu đạt
2.881 tỷ đồng, tương đương 127 triệu USD.
• Vốn điều lệ của VNG tăng lên 22 lần trong 13 năm,
từ 15 tỷ đồng năm 2004 lên 330 tỷ đồng năm 2016.
 Chuyên đề
174 đột phá với những thương vụ lớn
Hợp tác phát triển Khu đô thị Mizuki Park:
Thương vụ M&A bất động sản lớn nhất
đầu năm 2017
Với tổng giá trị 1.600 tỷ đồng, thương vụ hợp tác giữa Tập đoàn Nam Long và 2 đối tác Nhật Bản là Hankyu
Realty đến từ Osaka và Nishi Nippon Railroad từ Fukuoka để phát triển Dự án Mizuki Park là thương vụ thu
hút vốn đầu tư lớn nhất trên thị trường bất động sản trong nửa đầu năm 2017.
Thu Hương
Hợp tác sâu rộng hơn
Trong thương vụ nêu trên, Nam
Long và hai nhà đầu tư Nhật Bản mỗi
bên góp 50% vốn để cùng triển khai Dự
án mang vóc dáng của khu đô thị, được
thiết kế quy hoạch đồng bộ, hiện đại, có
tổng vốn đầu tư lên tới 8.000 tỷ đồng. Có
lẽ ngay từ khi nhất trí hợp tác đầu tư phát
triển bất động sản ở thị trường Việt Nam,
Nam Long và 2 doanh nghiệp Nhật Bản
đã coi Mizuki Park là đích đến, bởi tiềm
lực tài chính và kinh nghiệm của hai đối
tác Nhật Bản rất lớn.
Cả hai nhà đầu tư nước ngoài trên
đều nằm trong top đầu các tập đoàn
lớn nhất Nhật Bản, với doanh thu hàng
năm lên đến hàng tỷ đô la. Tuy nhiên,
với sự cẩn trọng vốn có, tiến trình hợp
tác giữa các bên được thực hiện bài bản,
từng bước, từ dự án nhỏ đến lớn hơn để
các tập đoàn Nhật Bản tìm hiểu trước
khi đặt trọn niềm tin vào đối tác lâu dài
Nam Long.
Dự án đầu tiên là Flora Anh Đào tại
quận 9, TP.HCM, với tổng vốn đầu tư
478 tỷ đồng, chỉ phát triển các sản phẩm
căn hộ biệt lập cho người có thu nhập
tầm trung, giá trung bình khoảng 1,2 tỷ
đồng/căn. Kế đến là Dự án Fuji Residence
và Kikyo Residence có tổng vốn đầu tư
lần lượt là 1.354 tỷ đồng và 630 tỷ đồng
đã tiến lên một bước, phát triển thêm
dòng sản phẩm biệt thự Valora có giá từ
6 - 14 tỷ đồng/căn.
Mỗi dịp xuất hiện trước nhà đầu tư
và khách hàng, các đối tác ít nhắc đến
các thông tin tài chính của dự án, mà chủ
yếu nhấn mạnh vào “mục tiêu hợp tác
lâu dài” của các bên. Trong buổi lễ công
bố hợp tác Dự án Kikyo Residence, ông
Masahiko Toda, Phó tổng giám đốc Công
ty Hankyu Realty cho biết: “Chúng tôi
đánh giá cao chiến lược phát triển dòng
sản phẩm vừa túi tiền của Nam Long, đây
“Với sự hợp tác này, Dự án
Mizuki Park sẽ được phát
triển đúng tiến độ, nâng tầm
cả về chất lượng sản phẩm,
chất lượng dịch vụ và chất
lượng quản lý vận hành”.
- Ông Steven Chu
CEO Nam Long
là một chiến lược phát triển có chiều sâu,
tạo nền tảng tốt cho sự phát triển hợp
tác lâu dài giữa ba công ty. Việc triển khai
đúng tiến độ của Flora Sakura và Fuji
Residence (gồm Flora Fuji và Valora Fuji)
là nền tảng để chúng tôi tiếp tục đặt sự
tin tưởng và chia sẻ kinh nghiệm, mang
lại thành công hơn nữa”.
Hợp tác ban đầu qua 3 dự án quy
mô vừa trong thời gian 18 tháng là quá
trình để Nam Long và hai đối tác tập
dượt cách thức kết hợp cùng nhau. Hai
nhà đầu tư Nhật Bản có dịp hiểu rõ hơn
về khách hàng và thị trường Việt Nam.
Nam Long tiếp tục chứng minh năng lực
triển khai dự án, sự am hiểu thị trường và
khả năng phân phối, chào bán sản phẩm
của mình.
Ở dự án quy mô lớn hơn hàng
chục lần như Mizuki Park, Nam Long với
Hankyu Realty và Nishi Nippon Railroad
đã tăng cường hợp tác sâu rộng. Về
chiều rộng, Mizuki Park là khu đô thị
phức hợp được thiết kế đáp ứng nhu cầu
sản phẩm vừa túi tiền ở các phân khúc
trung và cao cấp với các dòng sản phẩm
đa dạng gồm căn hộ, biệt thự và nhà
phố liền kề. Về chiều sâu, Dự án Mizuki
Park không chỉ đơn thuần được hai đối
tác Nhật Bản hỗ trợ về vốn, mà còn được
hỗ trợ về quản lý dự án, thiết kế và phát
triển sản phẩm.
Ông Steven Chu, CEO Nam Long cho
biết, đội ngũ kỹ sư, nhân viên phía Nhật
Bản đã được cử sang cùng làm việc với
đội ngũ của Nam Long trong công ty liên
doanh phát triển dự án.
“Với sự hợp tác này, Dự án Mizuki
Park sẽ được phát triển đúng tiến độ,
nâng tầm cả về chất lượng sản phẩm,
chất lượng dịch vụ và chất lượng quản lý
vận hành”, ông Steven Chu chia sẻ.
Biểu tượng cho sự hợp tác
Việt - Nhật
Trong buổi lễ giới thiệu Khu đô thị
Mizuki Park, ông Hosoya Kazunori, Phó
tổng lãnh sự Nhật Bản bày tỏ kỳ vọng
rằng, Dự án Mizuki Park sẽ trở thành một
trong những biểu tượng cho mối quan
hệ hợp tác hữu nghị tốt đẹp giữa hai
nước Việt Nam - Nhật Bản. Mizuki Park
xứng đáng nhận được kỳ vọng đó bởi
những yếu tố tiềm năng rất lớn.
Dự án Mizuki Park gồm 4.676 căn hộ
biệt lập Mizuki Park (dòng Flora), khoảng
170 nhà phố Valora Mizuki, biệt thự
Valora Island và khu villa cao cấp. Dù cơ
cấu sản phẩm có phần nghiêng về đối
tượng có thu nhập trung khá (căn hộ
Flora), nhưng quy mô và tiện ích của Dự
án lại mang tầm vóc của một khu đô thị
- điều vô cùng hiếm thấy trên thị trường
bất động sản Việt Nam.

Dự án Mizuki Park sẽ trở thành một trong những biểu tượng cho mối quan hệ hợp tác hữu nghị tốt đẹp giữa hai nước Việt Nam - Nhật Bản
Mizuki Park tọa lạc trên trục đại lộ
Nguyễn Văn Linh lộ giới 120 m với 10
làn xe. Dự án có hai mặt tiền giáp sông,
chia khu đất thành đảo lớn và đảo nhỏ.
Trên đảo lớn, chủ đầu tư đã đào một
kênh nối giữa Dự án, giúp khơi thông
dòng điều hòa không khí của toàn bộ Dự
án. Với mật độ xây dựng toàn dự án là
29%, đa số diện tích của Dự án dành cho
thiên nhiên, gồm 1,7 ha hồ cảnh quan,
hơn 75.000 m2 cây xanh. Mizuki Park
xứng đáng được mệnh danh là góc thiên
đường còn lại ở TP.HCM, vì rất hiếm, nếu
không muốn nói là không còn, quỹ đất
nào có ví trí đẹp và đủ lớn để phát triển
dự án mang tầm vóc của một khu đô thị
như Mizuki Park.
Chính vì thế, hai đối tác Nhật Bản và
Nam Long đã đầu tư lớn để phát triển dự
án này bằng việc tuyển chọn kỹ lưỡng
các đối tác. Các đối tác phát triển Dự
án đều là các tên tuổi danh tiếng như
Conybeare Morrison CM+ (Australia)
đột phá với những thương vụ lớn
có hơn 30 năm kinh nghiệm thiết kế
quy hoạch, Công ty Tư vấn thiết kế CPG
(thuộc Tập đoàn CPG Singapore) thiết
kế cảnh quan, Aurecon (Australia) và
Yellowstone Consultants (Australia). Tư
vấn kiến trúc căn hộ Mizuki Park (dòng
Flora) được thực hiện bởi Công ty NQH
(Việt Nam) với trên 400 dự án đã thực
hiện khắp Đông Nam Á…
Ông Nguyễn Minh Quang, Giám đốc
tiếp thị và bán hàng của Nam Long chia
sẻ: “Hãy hình dung cuộc sống tại Mizuki
Park. Mỗi sáng thức dậy, bạn có thể cùng
con chạy bộ trên tuyến đường dạo bộ
rộng 20 m, hay đạp xe dọc kênh nhân tạo
dài 2,5 km. Các em nhỏ có thể vui chơi
trong công viên sinh thái, công viên trẻ
em, bố mẹ xả stress trong công viên thể
dục thể thao, người già thư giãn ở công
viên thiền, công viên bonsai… Mizuki
Park đầy đủ tiện ích ở quy mô một khu
đô thị tổng thể, chứ không phải một dự
án đơn lẻ”.
Chuyên đề
175
Vì thế, nếu như các dự án trước đây
của Nam Long chủ yếu thích hợp với đối
tượng khách hàng mua để ở, thì Mizuki
Park thích hợp cho cả khách hàng mua
để ở và người đầu tư. Với lợi thế quy mô,
được quy hoạch đồng bộ và môi trường
sông nước trong lành, Mizuki Park tự
thân đã là dự án có sức hút mạnh trên
thị trường.
Phát triển thành công Mizuki Park,
Nam Long một lần nữa khẳng định khả
năng phát triển dự án của mình trên thị
trường bất động sản. Trong những năm
qua, Nam Long đã phát triển thành công
8 khu đô thị và cung cấp hơn 15.000
chốn an cư cho người dân thành phố.
Điều đáng nói là, Mizuki Park là đích
đến nhưng không phải đích cuối cùng của
quá trình hợp tác giữa Nam Long và hai
đối tác Nhật Bản. Vẫn còn kế hoạch triển
khai các dự án bất động sản quy mô lớn
hơn, đa dạng sản phẩm hơn nữa đang
được thảo luận hợp tác giữa các bên.
 Chuyên đề
176 đột phá với những thương vụ lớn

Habeco “sống khoẻ” Tầm nhìn chiến lược của Habeco

Đứng trước thách thức trên, lãnh
đạo Habeco đã có tầm nhìn chiến lược

trong cơn biến động trong việc lựa chọn đầu tư để phát triển
các sản phẩm chủ lực có tính cạnh tranh
cao ở từng phân khúc, từng thị trường
Vài năm trở lại đây, Việt Nam được ví như “viên nam châm” thu hút hầu nhằm gia tăng vị thế trên thị trường bia
hết các “đại gia” bia ngoại, khiến thị trường bia trong nước có sự cạnh đang cạnh tranh gay gắt.
Hiện Habeco là một trong những
tranh khốc liệt. Trong bối cảnh đó, các ông lớn trong nước như Habeco
doanh nghiệp hàng đầu ngành sản xuất
cũng phải “chạy đua” đầu tư trang, thiết bị, công nghệ, tăng sản lượng bia tại Việt Nam và là nhà sản xuất và tiêu
lẫn chất lượng sản phẩm nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh. thụ bia số 1 tại thị trường phía Bắc. Năm
2017, kế hoạch sản xuất bia của Tổng
Vũ Anh chóng trước sự mở rộng liên tục của các công ty là 540 triệu lít/năm. Trong phân
hãng bia ngoại, khi hàng loạt “ông lớn” khúc trung và cao cấp, sản lượng tiêu
Bia ngoại tăng tốc trên đất Việt đều tuyên bố tăng công suất để đáp ứng thụ của các loại bia Hà Nội tiếp tục tăng
Với mức thu nhập trung bình và nhu cầu của thị trường. trưởng và chiếm ưu thế trên thị trường.
nhu cầu tiêu dùng của người dân ngày Chẳng hạn, Công ty Anheuser-Busch Các sản phẩm như Bia Hơi Hà Nội, Bia Hà
càng tăng cao, Việt Nam đang dần trở InBev (Bỉ) khánh thành Nhà máy bia Nội chai 450 ml và lon 330 ml vẫn đang
thành một trong những thị trường tiêu Budweiser có công suất 50 triệu lít/năm thể hiện sức mạnh tuyệt đối tại phân
dùng hấp dẫn nhất trên thế giới. Người tại tỉnh Bình Dương vào năm 2015 và đã khúc phổ thông.
Việt ngày càng chú trọng hơn tới chất nâng công suất lên 100 triệu lít/ năm thời Như vậy, Habeco có năng lực về sản
lượng các mặt hàng, đặt ra nhiều tiêu gian qua. Điều này được đánh giá là một xuất và hệ thống phân phối rộng khắp
chuẩn cao hơn, tạo ra một cuộc cạnh trong những minh chứng khẳng định sự các tỉnh, thành phố. Nhãn hiệu Bia Hà
tranh gay gắt giữa các nhà sản xuất tăng trưởng mạnh mẽ của ngành hàng Nội đã trở nên thân thuộc với bao thế hệ
trong và ngoài nước. thức uống có cồn ở Việt Nam. người Việt Nam. Điều này sẽ tạo tiền đề
Việt Nam đã trở thành quốc gia tiêu Trong khi đó, xác định Việt Nam là thị tốt cho sự phát triển trong tương lai của
thụ bia dẫn đầu khu vực ASEAN, đứng trường quan trọng bậc nhất tại khu vực Habeco nhất là trong thời kỳ hội nhập
thứ ba ở châu Á, với lượng tiêu thụ bia Đông - Nam Á, Công ty Sapporo (Nhật hiện nay.
năm 2016 đạt 3,8 tỷ lít. Tính trung bình, Bản) sở hữu thương hiệu bia Sapporo Để giữ vững vị thế đó và đảm bảo
mỗi người Việt uống khoảng 41 lít bia/ đã không ngừng mở rộng đầu tư nhà cho sự tăng trưởng của Tổng công ty
năm, khiến sản lượng ngành bia Việt máy, cũng như mạnh tay chi cho quảng trong dài hạn, Habeco không ngừng cải
Nam trong 10 năm qua luôn tăng trưởng cáo thương hiệu tại Việt Nam. Mới đây, tiến các sản phẩm hiện có và nghiên cứu
từ 5 đến 10%/ năm. Sapporo đã nâng công suất của nhà máy sản phẩm mới để phát triển thị trường
Thị trường bia Việt Nam đang nằm bia tại tỉnh Long An từ 40 triệu lít lên 100 theo chiều rộng và chiều sâu.
dưới sự chi phối của các thương hiệu triệu lít/năm. Tuy nhiên, do thị phần còn Cụ thể, ngay từ những năm
bia trong nước như Tổng công ty cổ khiêm tốn, Sapporo đang hướng tới việc 2000, nắm bắt được xu hướng tiêu
phần Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội thâu tóm (mua lại) phần lớn cổ phần tại dùng sẽ thay đổi theo chiều hướng
(Habeco) và Tổng công ty cổ phần Bia - một số doanh nghiệp bia trong nước để ngày càng cao cấp và đa dạng hơn,
Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco). đẩy mạnh doanh số bán hàng, mở rộng Habeco đã phát triển sản phẩm Hanoi
Nhưng điều này có thể sẽ thay đổi nhanh mạng lưới phân phối trên cả nước. Beer Premium và Bia Trúc Bạch. Đến

thời điểm hiện tại, trong phân khúc cao
cấp tại thị trường phía Bắc, những sản
phẩm này đã có được những vị thế nhất
định và đóng góp không nhỏ vào sự
phát triển của Habeco.
Sản phẩm Bia Trúc Bạch đã được
giới sành bia biết đến và thừa nhận như
một “Kiệt tác bia”. Không chỉ dừng lại
ở đó, trong năm 2017, Habeco cũng sẽ
hoàn thiện và giới thiệu đến người tiêu
dùng, đặc biệt là những người trẻ tuổi
ở khu vực thành thị hai dòng sản phẩm
có chất lượng cao, phù hợp với lối sống
năng động và hiện đại.
Với thị trường miền Trung, một khu
vực rất tiềm năng, năm 2014, Habeco đã
giới thiệu đến người tiêu dùng sản phẩm
Bia Hà Nội nhãn xanh. Cho đến nay, sản
phẩm này có được sự phát triển vượt bậc
với tỷ lệ tăng trưởng trung bình hàng
năm trên 200%. Thành công này đã đóng
góp rất nhiều cho việc cải thiện vị thế
của Habeco tại khu vực Bắc miền Trung.
Bên cạnh đó, Habeco cũng đã mở
chi nhánh tại TP.HCM để thực hiện chiến
lược mở rộng và thâm nhập thị trường
miền Nam. Không chỉ mạnh ở thị trường
trong nước, Habeco đang dần chiếm lĩnh
thị trường nước ngoài.
Trong nhiều năm qua, Habeco đã
xuất khẩu sang thị trường châu Âu
với sản lượng tăng trưởng ổn định
hàng năm. Các thị trường truyền thống
bao gồm Đức, Pháp, Anh, Hà Lan, Áo.
Ngoài ra, các thị trường mở rộng như
Australia, New Zealand, Hàn Quốc, Đài
Loan. Sản phẩm xuất khẩu chính của
Habeco là các dòng sản phẩm bia chai
chất lượng cao như Trúc Bạch, Hà Nội,
Premium 330 ml.
Hiện Habeco là một trong những doanh nghiệp hàng đầu ngành sản xuất bia tại Việt Nam
đột phá với những thương vụ lớn
Habeco thu được những chiến lợi
phẩm như trên là nhờ Ban lãnh đạo đã
đưa ra kế hoạch sản xuất và nâng cao
chất lượng sản phẩm để cạnh tranh
với hàng nhập ngoại. Những năm gần
đây, Habeco đã mở rộng liên kết với các
trường đại học, trung tâm nghiên cứu
trong và ngoài nước như Trường đại học
Bách khoa Hà Nội, Trường đào tạo về bia
Scandinavian, Viện Nghiên cứu malt và
bia VLB (Đức), Công ty Cara Technology
(Anh), các phòng R&D thuộc các nhà sản
xuất thiết bị và cung cấp nguyên vật liệu
lớn trên thế giới.
Ngoài ra, Habeco cũng thường
xuyên cử các cán bộ tham gia các khóa
đào tạo chuyên gia bia dài hạn và ngắn
hạn, mời các chuyên gia nổi tiếng về bia
của nước ngoài giảng dạy. Qua đó, các
kiến thức mới được áp dụng vào việc
nâng cao, cải tiến chất lượng sản phẩm.
Đặc biệt, Habeco cũng đã đầu tư
hệ thống pilot hiện đại của Krones và
hệ thống phòng thí nghiệm trung tâm
với đầy đủ các trang thiết bị phân tích
hiện đại (máy sắc ký lỏng, sắc ký khí,
máy khối phổ hấp phổ nguyên tử, máy
phân tích kích thước hạt, máy đông
khô, máy nhân gen PCR…), nhằm phục
vụ quá trình nghiên cứu sản phẩm mới
và nâng cao chất lượng cho các sản
phẩm bia hiện tại.
Toàn bộ các phòng thí nghiệm
vệ tinh ở các đơn vị sản xuất bia đều
đạt chuẩn về thiết bị phân tích. Các kết
quả phân tích tại các phòng thí nghiệm
được chuẩn hóa với thế giới thông qua
chương trình chuẩn hóa các phép đo
hóa học và sinh học của Viện Đo lường
của Anh (LGC).
Chuyên đề
177
Thách thức trong thời gian tới
Theo lãnh đạo Habeco, các doanh
nghiệp bia trong nước sẽ phải đối đầu
thêm với một cuộc cạnh tranh gay gắt
cùng bia nhập khẩu. Dự án Luật sửa
đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế
tiêu thụ đặc biệt đã được trình Quốc
hội thông qua vào kỳ họp thứ 8, tháng
10/2014. Theo đó, dự kiến tăng thuế tiêu
thụ đặc biệt đối với sản phẩm bia theo lộ
trình: Từ ngày 1/7/2015 tăng từ 50% lên
55%; từ ngày 1/1/2017 tăng lên 60%; từ
ngày 1/1/2018 tăng lên 65%.
Trong khi đó, tuy đồ uống có cồn
nằm trong danh mục có thời gian bảo
hộ dài hạn hơn so với danh mục bình
thường, nhưng từ giai đoạn 2015 - 2018
hoặc tới năm 2021, lộ trình giảm thuế
theo các hiệp định thương mại đối với
ngành sẽ bắt buộc dỡ dần thuế quan
nhập khẩu xuống dưới mức 45%.
Đặc biệt, trong thời gian tới, khi Việt
Nam hội nhập mạnh vào các tổ chức kinh
tế thế giới thì số thuế nhập khẩu và thuế
giá trị gia tăng tại Việt Nam sẽ được giảm.
Theo đó, sẽ có sự gia tăng của bia nhập
khẩu và sự giảm sút đối với sản lượng
bia nội, đem lại ảnh hưởng tiêu cực đối
với các nhà sản xuất bia tại Việt Nam nói
chung và Habeco nói riêng.
Áp lực cạnh tranh hàng ngoại và
gánh nặng thuế đối với bia (nếu tăng)
sẽ khiến tiêu thụ bia giảm, doanh thu từ
sản xuất bia giảm và sẽ ảnh hưởng đến
nguồn đóng góp cho ngân sách nhà
nước. Và hệ không chỉ là nguy cơ mất
sân thị trường về tay hàng ngoại nhập,
mà còn là sự ảnh hưởng tới hàng trăm
ngàn người lao động đang gắn bó trực
tiếp hoặc gián tiếp với ngành bia.
 Chuyên đề
178 đột phá với những thương vụ lớn

Thép nội nâng tầm thương hiệu

“Đầu tư siêu dự án thép vì đứng lại là chết”, là câu nói thẳng thắn được Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoà Phát
(HPG) Trần Đình Long chia sẻ với các cổ đông tại Đại hội đồng cổ đông 2017 diễn ra hồi tháng 3 vừa qua về
những lý do để HPG tiếp nhận và phát triển Dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hoà Phát Dung Quất.
Thanh Hương Vui mừng nhất khi Hoà Phát bắt tay án mới vòng 3 năm của Tập đoàn Hòa
ngay vào triển khai Dự án Khu liên hợp Phát là khả thi.
Tầm vóc mới gang thép Hoà Phát Dung Quất có lẽ Đối với Tập đoàn Hoà Phát, ông
Đầu tháng 2/2017, Công ty cổ phần không ai khác là UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT cho biết,
Thép Hòa Phát Dung Quất đã đón nhận bởi vài trăm hécta đất bỏ hoang bấy lâu quyết định đầu tư Dự án Khu liên hợp
giấy chứng nhận đăng ký đầu tư Dự án nay sẽ được thổi luồng sinh khí mới, với gang thép Hòa Phát Dung Quất có quy
Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa viễn cảnh không xa về sự nhộn nhịp, sầm mô lớn gấp đôi công suất Khu liên hợp
Phát Dung Quất. Rất nhanh chóng, Hoà uất của một cơ sở công nghiệp lớn. gang thép Hải Dương được trăn trở rất
Phát đã triển khai hàng loạt công việc Trước khi Dự án Khu liên hợp sản lâu. Đây là dự án trong chặng đường
nhằm thúc đẩy tiến độ Dự án trong xuất gang thép Hòa Phát Dung Quất phát triển của Hoà Phát bởi không thể
sự hoàn nghênh và chờ mong của cả được cấp phép, lãnh đạo tỉnh Quảng dừng lại, “đứng lại là chết”.
chính quyền và người dân tỉnh Quảng Ngãi có đã có những cuộc thị sát thực Nhận xét trên không phải là bất ngờ,
Ngãi, khi 10 năm qua, hơn 300 ha diện tế tới Khu liên hợp gang thép Hòa Phát bởi ngành hàng thép hiện vẫn chiếm
tích đất được dành cho Dự án vẫn là bãi tại Hải Dương để tận mắt chứng kiến trên 80% tổng lợi nhuận của Tập đoàn
đất trống. hoạt động sản xuất của doanh nghiệp Hoà Phát và doanh nghiệp nội lớn nhất
Trở thành nhà đầu tư chính thức và có thị phần lớn nhất về thép xây dựng trong ngành thép này vẫn chưa bao giờ
duy nhất của Dự án Khu liên hợp gang tại Việt Nam. nguôi ngoai ý định tìm kiếm các cơ hội
thép Hoà Phát Dung Quất trên diện tích Bày tỏ quan điểm về việc Hoà Phát đầu tư mới vào ngành thép. “Mục tiêu
đất của dự án cũ, Tập đoàn Hoà Phát đầu tư vào Dự án, UBND tỉnh Quảng Ngãi của Hoà Phát là phấn đấu đến năm 2020
hướng tới mục tiêu phát triển một tổ cho hay, Tập đoàn Hòa Phát đã có năng sẽ đạt doanh thu 100.000 tỷ đồng/năm,
hợp sản xuất thép hiện đại, có quy mô lực, kinh nghiệm đầu tư và vận hành hiệu là một tầm vóc mới”, ông Long nói.
vốn đầu tư 52.000 tỷ đồng; công suất 4 quả khu liên hợp luyện cán thép 1,7 triệu
triệu tấn/năm với các sản phẩm chủ yếu tấn/năm, có tiềm lực tài chính. Cho nên, Chạy đua với thời gian
là thép xây dựng, thép cuộn cán nóng. khả năng huy động vốn để triển khai dự Theo lãnh đạo Tập đoàn Hòa Phát,

Dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép
Hòa Phát Dung Quất sẽ thực hiện theo
công nghệ lò cao, khép kín theo mô
hình mà Tập đoàn Hòa Phát đã triển khai
thành công ở tỉnh Hải Dương. Đây là
công nghệ tiên tiến, hiện đại, thân thiện
với môi trường. Theo đó, Dự án sử dụng
công nghệ dập than coke thô (CDQ), thu
hồi hoàn toàn nhiệt dư và khí thải để
phát điện, phục vụ trở lại sản xuất.
Dự án Khu liên hợp gang thép Hoà
Phát Dung Quất cũng được xem là có lợi
thế về cảng biển, nên nguyên liệu từ tàu
được đưa thẳng lên băng chuyền và vào
nhà máy, vừa đảm bảo môi trường vừa
giảm chi phí. Ông Long khẳng định, vấn
đề môi trường là ưu tiên số một. “Chúng
ta phải tự bảo vệ mình trước, vì người
dân sống xung quanh và vì cộng đồng”,
ông Long nói.
Cuối tháng 6 vừa qua, Công ty cổ
phần Thép Hòa Phát Dung Quất đã ký hợp
đồng với Liên doanh Tập đoàn Luyện kim
SMS (Đức) nhằm cung cấp thiết bị luyện
thép cho Dự án Khu liên hợp gang thép
Hòa Phát Dung Quất tại Quảng Ngãi. SMS
là một trong những nhà cung cấp thiết bị
luyện thép lớn và chất lượng cao nhất châu
Âu và thế giới, từng cung cấp dây chuyền
thiết bị luyện kim cho hàng loạt nhà máy
thép lớn tại Đức, Mỹ, Brazil, Iceland, Các
tiểu vương quốc Ả Rập, Ấn Độ, Malaysia.
Theo hợp đồng, SMS chịu trách
nhiệm cung cấp toàn bộ các hạng mục
của nhà máy luyện thép trị giá hơn 3.000
tỷ đồng, bao gồm 4 lò thổi oxy 120 tấn
và các hạng mục công trình phụ trợ, đáp
ứng công suất 4 triệu tấn/năm. Trong
đó, SMS sẽ thiết kế, cung cấp các thiết bị
chính của nhà máy như lò thổi, hệ thống
thổi oxy, hệ thống lọc bụi, hệ thống
đột phá với những thương vụ lớn
Mục tiêu của
Hoà Phát là phấn đấu
đến năm 2020 sẽ đạt
doanh thu 100.000 tỷ
đồng/năm, là một tầm
vóc mới
tự động hóa. Đại diện SMS, ông Guido
Kleinschmidt cam kết, Dự án sẽ được
triển khai nhanh, đúng tiến độ.
Hạng mục Nhà máy luyện thép của
Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa Phát
Dung Quất sẽ bắt đầu đi vào hoạt động
từ cuối năm 2018, đồng bộ với các hạng
mục thượng nguồn (chế biến nguyên
liệu, vê viên, thiêu kết, luyện gang) và hạ
nguồn (nhà máy cán thép) trong chuỗi
liên hợp gang thép tại Dung Quất. Tập
đoàn Hòa Phát cũng ký kết với nhiều đối
tác đến từ Đức, Italia nhằm cung cấp các
thiết bị chính cho nhà máy cán thép, khí
công nghiệp cho luyện thép.
Đơn cử, Tập đoàn Danieli, nhà cung
cấp thiết bị luyện kim hàng đầu thế giới
Dự án Khu liên hợp sản xuất gang thép Hòa
Phát Dung Quất
- Giai đoạn I đang được Hòa Phát gấp rút triển khai
trong 21 tháng, kể từ tháng 2/2017,với công suất
2 triệu tấn/năm thép dài xây dựng và thép cuộn
chất lượng cao.
- Giai đoạn II mỗi năm sản xuất 2 triệu tấn thép
dẹt cán nóng phục vụ cơ khí chế tạo, được triển
khai ngay từ tháng 8/2017.
- Dự kiến, toàn bộ Dự án sẽ được hoàn thành đi vào
sản xuất cuối năm 2019.
Chuyên đề
179
sẽ đảm nhiệm toàn bộ việc tư vấn, sản
xuất, lắp đặt các dây chuyền thiết bị -
Nhà máy cán thép giai đoạn I thuộc Khu
liên hợp gan thép Hòa Phát Dung Quất,
có công suất 2 triệu tấn thép thanh và
thép dây chất lượng cao.
Trước đó, Hòa Phát và Danieli đã
có thâm niên hợp tác với nhau trong 16
năm qua. Các dự án về thép, ống thép
và tôn mạ của Hòa Phát đều sử dụng rất
nhiều thiết bị công nghệ của Tập đoàn
Danieli, đặc biệt là các dây chuyền cán
thép. Riêng với Dự án Tôn mạ màu tại
Hưng Yên, Danieli cung cấp tới 70% dây
chuyền thiết bị nhà máy cho Hòa Phát.
Với chiến lược đẩy mạnh thị trường
miền Trung và miền Nam, Hòa Phát sẽ
ưu tiên đưa hạng mục nhà máy cán
thép vào vận hành trước. Đối tác Dan-
ieli (Italia) đảm bảo dây chuyền cán
thép đầu tiên của Dự án sẽ hoàn thành
và chạy thử vào tháng 6/2018 và dây
chuyền cán thép thứ hai dự kiến được
hoàn thành sau đó 6 tháng. Sau khi
hoàn thành dây chuyền cán thép, Hòa
Phát sẽ cung cấp thêm 2 triệu tấn thép
xây dựng chất lượng cao hàng năm ra
thị trường.
Hành trình Dự án
- Năm 2006, Dự án Nhà máy luyện thép Dung Quất
được Công ty Tycoons (Đài Loan) đề xuất xây dựng
tại Khu kinh tế Dung Quất với quy mô 5 triệu tấn
thép và vốn đầu tư hơn 1 tỷ USD.
- Năm 2011, Dự án xin được điều chỉnh quy mô
công suất từ 5 triệu tấn lên 7 triệu tấn thép/năm,
vốn đầu tư tăng lên thành 4,5 tỷ USD, nhưng cũng
không triển khai gì nhiều.
- Tháng 7/2016, Ban quản lý Khu kinh tế Dung
Quất đã có quyết định chấm dứt hoạt động Dự án
đầu tư Nhà máy thép Guang Lian.
 Chuyên đề
180 đột phá với những thương vụ lớn

VietinBank dẫn đầu các ngân hàng Việt

trong Top 1.000 ngân hàng toàn cầu
The Banker - tạp chí danh tiếng uy tín hàng đầu thế giới trong lĩnh vực nâng tầm vị thế của VietinBank trong
tài chính - ngân hàng vừa công bố xếp hạng Top 1.000 ngân hàng toàn khu vực và quốc tế.
cầu 2017 (Top 1000 World Banks 2017). Theo công bố này, VietinBank Top 1.000 World Banks của The
Banker là bảng xếp hạng 1.000 ngân
giữ thứ hạng cao nhất trong các ngân hàng Việt Nam được xếp hạng.
hàng hàng đầu trên toàn thế giới theo
tất cả các chỉ tiêu trong năm tài chính
Các ngân hàng Việt Nam trong Top 1000 World Banks 2017 của The Banker gần nhất, trong đó chỉ tiêu hàng đầu là
vốn cấp 1. Trung bình mỗi năm, có hơn
4.000 ngân hàng trên toàn thế giới tham
gia bình xét và con số này có xu hướng
ngày càng gia tăng.
Các ngân hàng dẫn đầu trong Top
1.000 ngân hàng toàn cầu của The
Banker năm 2017 không có nhiều
thay đổi so với năm 2016. Top 10 lần
lượt có tên các ngân hàng ICBC, China
Construction Bank, JP Morgan Chase
& Co, Bank of China, Bank of America,
Agricultural Bank of China, Citigroup,
Wells Fargo & Co, HSBC Holdings và
Mitsubishi UFJ Financial Group. Top 10
có sự góp mặt của 4 ngân hàng Trung
Quốc và 4 ngân hàng của Hoa Kỳ.
Bank Mandiri và Bank Rakyat
Minh Minh của The Asset Triple A, Giải thưởng Ngân Indonesia là 2 ngân hàng của Indonesia
hàng tài trợ thương mại tốt nhất Việt lọt vào danh sách 20 ngân hàng lớn
Bảng xếp hạng được The Banker Nam 2017 của The Asian Banker. Các nhất châu Á - Thái Bình Dương năm nay.
đánh giá dựa trên 3 tiêu chí trọng yếu giải thưởng và xếp hạng trên các bảng Trong khi đó, Đài Loan (Trung Quốc) chỉ
gồm: Tổng tài sản, lợi nhuận trước thuế xếp hạng danh giá càng khẳng định sự còn 1 đại diện, ngân hàng của Thái Lan
và chỉ tiêu vốn cấp 1. Với sự vượt trội ở công nhận của giới tài chính quốc tế đối là Siam Commercial Bank cũng đã đánh
các tiêu chí, VietinBank được The Banker với hoạt động của VietinBank, cũng như mất vị trí trong Top 20.
xếp hạng 376, tăng 6 bậc so với năm
2016. Cùng với VietinBank, Việt Nam có
tổng cộng 13 ngân hàng lọt vào Top
1.000 ngân hàng toàn cầu năm 2017 của
The Banker.
Nhiều lần được xướng tên trong
các bảng xếp hạng uy tín trên thế
giới, VietinBank khẳng định thương
hiệu trên trường quốc tế khi 6 năm
liên tiếp nằm trong Top 2.000 doanh
nghiệp lớn nhất thế giới theo xếp hạng
của Forbes; được Brand Finance định
giá giá trị thương hiệu đạt 252 triệu
USD với sức mạnh thương hiệu A+.
VietinBank hiện là ngân hàng thương
mại hoạt động hiệu quả hàng đầu của
hệ thống ngân hàng Việt Nam với quy
mô vốn điều lệ lớn nhất, chất lượng tài
sản tốt nhất.
Trước đó, VietinBank nhận Giải
thưởng Ngân hàng tài trợ thương mại
vốn lưu động tốt nhất Việt Nam 2017 VietinBank liên tục tăng hạng trên các bảng xếp hạng uy tín thế giới

Hết quý II/2017, VietinBank đạt khoảng
4.800 tỷ đồng lợi nhuận
Ngày 12/7/2017 tại Hà Nội, Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) đã tổ chức Hội nghị Sơ kết
6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ kinh doanh 6 tháng cuối năm 2017.
Chủ tịch HĐQT VietinBank Nguyễn Văn Thắng
phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị
Tiến Lâm
Tăng trưởng cao hơn bình quân
toàn ngành
Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông
Nguyễn Văn Thắng, Ủy viên dự khuyết Ban
Chấp hành Trung ương Đảng, Đại biểu
Quốc hội, Chủ tịch HĐQT VietinBank cho
biết, trong 6 tháng đầu năm 2017, mặc dù
tình hình kinh tế thế giới cũng như trong
nước vẫn còn nhiều khó khăn và thách
thức, song cả hệ thống VietinBank đã nỗ
lực cao nhất, kinh doanh hiệu quả và đạt
kết quả khả quan. Hoạt động kinh doanh
của VietinBank về nguồn vốn và tín dụng
đều tăng trưởng mạnh.
“Có thể khẳng định, kết quả hoạt
động kinh doanh của VietinBank 6 tháng
đầu năm 2017 tăng trưởng cao hơn mức
bình quân toàn ngành ngân hàng”, ông
Nguyễn Văn Thắng khẳng định.
Cũng tại Hội nghị, Chủ tịch HĐQT
VietinBank đã chỉ ra những điểm còn hạn
chế cần phải khắc phục sớm để toàn hệ
thống VietinBank đạt mục tiêu đã đề ra
trong 6 tháng cuối năm. “Các chi nhánh
cần có ý kiến trao đổi thẳng thắn về các
vấn đề, giải pháp, cách làm hay để giải
quyết những tồn tại, hỗ trợ cho hoạt
động kinh doanh tại chi nhánh”, ông
Thắng mong muốn.
Tại Hội nghị, ông Lê Đức Thọ, Tổng
giám đốc VietinBank đã trình bày báo
cáo kết quả hoạt động 6 tháng đầu năm,
đột phá với những thương vụ lớn
triển khai nhiệm vụ kinh doanh 6 tháng
cuối năm 2017 của VietinBank. Theo báo
cáo, VietinBank tiếp tục bám sát chỉ đạo
của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước và
nắm bắt diễn biến thị trường để điều
hành quyết liệt các biện pháp, giải pháp
thực hiện kế hoạch kinh doanh và quản
trị rủi ro, đạt những kết quả khả quan
trong 6 tháng đầu năm 2017.
Cụ thể, các chỉ tiêu tăng trưởng
của VietinBank 6 tháng đầu năm 2017
có nhiều chuyển biến tích cực so với
toàn ngành: tổng tài sản đạt 1,03 triệu tỷ
đồng, tăng 9%, tương đương 86.000 tỷ
đồng so với 31/12/2016; huy động vốn
đạt 947.000 tỷ đồng, tăng 9,7% so với
đầu năm, tương đương 83.000 tỷ đồng;
dư nợ tín dụng đạt 767.800 tỷ đồng, tăng
67.000 tỷ đồng (+9,6%) so với đầu năm,
cao hơn mức tăng của toàn ngành; cho
vay nền kinh tế tăng hơn 67.000 tỷ đồng
(+10,3%), đạt 723.000 tỷ đồng; thu phí
dịch vụ tăng 22% so với cùng kỳ; lợi
nhuận trước thuế ước tăng 12% so với
cùng kỳ, đạt khoảng 4.800 tỷ đồng, đạt
54% kế hoạch Đại hội đồng cổ đông giao.
Báo cáo cũng cho biết, các chỉ tiêu
hiệu quả duy trì theo kế hoạch đề ra, ROA
đạt 0,97%, ROE đạt 12,5%. Hoạt động kinh
doanh của VietinBank tăng trưởng song
song với chất lượng nợ được kiểm soát
chặt chẽ, tỷ lệ nợ xấu được kiểm soát tốt.
Tăng trưởng đi đôi với kiểm
soát chất lượng
Trong thời gian tới, bám sát mục
tiêu kế hoạch đề ra, VietinBank định
hướng tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ và
liên tục. Hoạt động tín dụng định hướng
vào lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên,
Bên cạnh hoạt động kinh doanh, VietinBank nâng cao
năng lực phục vụ khách hàng thông qua việc chuyển
đổi thành công hệ thống CoreBanking (Core SunShine)
và hoàn thành việc hợp nhất hệ thống thẻ ATM vào hệ
thống Core mới. VietinBank đã tận dụng các tính năng
mới, nổi trội của hệ thống Core SunShine, từ đó nâng
cao chất lượng phục vụ khách hàng, tăng cường thúc
đẩy hoạt động thanh toán trong toàn hệ thống.
Chuyên đề
181
trong đó đặc biệt là các dự án hiệu quả,
các doanh nghiệp, dự án đầu tư có chiều
sâu, ứng dụng khoa học công nghệ để
sản xuất các sản phẩm thương hiệu Việt
Nam cạnh tranh được trong khu vực và
thị trường thế giới.
VietinBank cũng quan tâm đến đối
tượng khách hàng là các doanh nghiệp
sản xuất theo chuỗi giá trị, ứng dụng
công nghệ cao trong sản xuất nông
nghiệp, sản xuất nông nghiệp sạch,
các doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh
nghiệp nhỏ và vừa. Hoạt động nguồn
vốn tiếp tục được đẩy mạnh, trong đó
chú trọng tăng trưởng nguồn vốn CASA.
Bên cạnh hoạt động cho vay và huy
động truyền thống, VietinBank tích cực
triển khai cung cấp dịch vụ công nghệ
cao, liên tục cải tiến sản phẩm, dịch vụ,
ban hành các gói sản phẩm, dịch vụ theo
ngành, lĩnh vực để đáp ứng và khai thác
tối đa nhu cầu về sản phẩm, dịch vụ phi tín
dụng của khách hàng. Từ đó, VietinBank
gia tăng thu phí dịch vụ, trong đó chú
trọng chào bán sản phẩm, dịch vụ thanh
toán, tăng cường bán thêm, bán chéo, bán
sản phẩm theo gói, theo rổ sản phẩm.
VietinBank đặc biệt chú trọng tăng
trưởng đi đôi với kiểm soát tốt chất
lượng tín dụng, không để phát sinh nợ
nhóm 2, nợ xấu ngoài kế hoạch. Đồng
thời, VietinBank tích cực đẩy nhanh thu
hồi các khoản nợ ngoại bảng, nợ bán
cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ
chức tín dụng Việt Nam (VAMC), nợ xấu,
bám sát định hướng xử lý nợ xấu theo
Nghị quyết của Quốc hội về xử lý nợ xấu
để chủ động triển khai các phương án,
kế hoạch xử lý nợ xấu tại VietinBank có
kết quả.
- Tháng 5/2017, VietinBank chính thức ra mắt Bộ
nhận diện thương hiệu VietinBank 2017. Bên cạnh
những hoàn thiện về mô hình quản trị thương hiệu,
kiến trúc thương hiệu, các quy trình, chính sách quản
lý thương hiệu, VietinBank cũng ra mắt Bộ nhận diện
hành vi 2017. Cùng với tăng trưởng hoạt động kinh
doanh, công tác quản lý rủi ro cũng được VietinBank
tăng cường từ trụ sở chính xuống chi nhánh.
184 m&a: kinh nghiệm và bài học

Định giá tài sản,

các vấn đề pháp lý
Định giá tài sản là một cơ sở
quan trọng trong đánh giá
giá trị doanh nghiệp. Mặc
dù cơ sở này không phải là
tất cả, nhưng có thương vụ
mua bán, sáp nhập (M&A)
không được đồng thuận,
vấn đề này có thể sẽ được
nêu ra. Xung quanh vấn đề
này, Báo Đầu tư có cuộc trao đổi với luật sư Vũ Ngọc
Chi (Đoàn luật sư Hà Nội). Bùi Trang thực hiện.

Khi tiến hành một thương vụ M&A, vấn đề khó khăn là xác
định mức giá mua vào hợp lý. Theo luật sư, những yếu tố
nào sẽ ảnh hưởng tới giá trị của một doanh nghiệp?
Giá trị của một doanh nghiệp có thể chia làm hai nhóm
chính là tài sản có giá trị vô hình và tài sản có giá trị hữu hình.
Tài sản hữu hình là các tài sản có thể thông qua biện pháp
nhất định để đánh giá như nhà xưởng, thiết bị, máy móc, giá trị
đất đai, cơ sở vật chất...
Tài sản vô hình thì ai cũng hiểu là tài sản không thể cân
đong đo đếm và đánh giá theo một chuẩn mực thông thường
bao gồm thương hiệu, các sáng chế, nhãn hiệu, quyền tác giả...
Nói chung là quyền sở hữu trí tuệ.
Những yếu tố trên sẽ là những yếu tố chủ yếu ảnh hưởng sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, phải xử lý các nghĩa vụ kế
đến giá trị của doanh nghiệp khi thực hiện thương vụ M&A. thừa như trách nhiệm đối với đối tác, nghĩa vụ với Nhà nước...
Tuy nhiên, khi đánh giá giá trị công ty còn nhiều yếu tố Tuy nhiên, giá trị các tài sản chưa thể phản ánh hết các
khác ảnh hưởng, như triển vọng phát triển trong tương lai của giá trị của một doanh nghiệp. Chúng ta từng chứng kiến các
ngành nghề kinh doanh mà công ty đang theo đuổi, các rủi ro thương vụ mua lại, trong đó bên bị thâu tóm thua lỗ trầm trọng,
thị trường, chính sách... Ngoài ra, còn các yếu tố như nghĩa vụ hoạt động cầm chừng, nhưng bản thân thương hiệu, nhãn hiệu
thuế, các khoản nợ nần, nguy cơ tranh chấp, kiện tụng... lại được đánh giá cao. Và sau thâu tóm, doanh nghiệp trở lại sản
xuất kinh doanh hiệu quả, thậm chí thống lĩnh thị trường.
Định giá tài sản có vai trò như thế nào trong việc giúp bên Bởi vậy, việc định giá tài sản chỉ là một trong những cơ sở
mua đánh giá được giá trị của doanh nghiệp mục tiêu, thưa để đánh giá giá trị của doanh nghiệp. Việc đánh giá đúng và hợp
ông? lý còn thể hiện được năng lực của người điều hành. Khi đánh giá
Định giá tài sản có vai trò rất quan trọng trong thương vụ một cách hợp lý còn có nghĩa họ nhìn được mặt thuận lợi và mặt
M&A, bởi nếu định giá hợp lý, thì nguồn tài chính trong doanh nhược điểm, để từ đó, ngay từ khâu thương lượng đã có ưu thế
nghiệp sẽ không bị lãng phí. Doanh nghiệp sau đó còn cần nhất định. Sau đó, họ vận hành một cách nhịp nhàng, khắc phục
nguồn lực để tiếp tục hoạt động và đầu tư mở rộng hoạt động được những khó khăn để phát triển.

Vậy theo ông, khi tiến hành định giá tài sản, có điều gì cần
lưu ý để đảm bảo cho kết quả chính xác nhất có thể?
Trong việc định giá như đã nói trên, với các tài sản có giá trị
hữu hình, hai bên có thể dễ dàng định giá hơn bằng cách thỏa
thuận hoặc thuê một đơn vị định giá độc lập có uy tín để định giá.
Còn các tài sản hữu hình thì khó định giá hơn. Việc này đòi hỏi
các bên cần có sự khách quan nhất định về mức giá đưa ra, cũng
như mức giá mua vào, tránh trường hợp xung đột về giá mua,
bán. Nếu trong mục tài sản có giá trị vô hình mà không đạt đến
ngưỡng này, thì giao dịch mua bán khó có thể thành công được.
Như vậy , khó có thể khẳng định việc mua bán này có tính
chính xác tuyệt đối, mà chỉ có thể nói rằng là giá hợp lý .
Nói một cách khác, bên bán cần có thiện chí bán và bên
mua cũng cần có thiện chí mua. Việc thể hiện ở các bên có thiện
chí là các bên đưa ra giá bán và chấp nhận giá mua ở mức hợp lý,
m&a: kinh nghiệm và bài học 185
việc mua bán ở ngưỡng hợp lý sẽ làm cho các bên nhanh chóng
thực hiện giao dịch.
Liệu có quy định gì cần phải lưu ý để việc định giá tuân thủ
đúng pháp luật tránh bị phản ứng, nhất là từ phía các cổ
đông của bên bị thâu tóm, sáp nhập?
Chúng ta thấy nhiều vụ M&A gần đây có sự phản ứng của
các cổ đông. Sự phản ứng này nếu không được thương lượng,
thỏa thuận êm thấm thì sẽ gây ra mâu thuẫn, tranh chấp mà, cụ
thể đơn thư kiến nghị gửi tới các cơ quan chức năng. Việc giải
quyết xác minh đơn thư khiến tiến trình sáp nhập thường bị kéo
dài, ảnh hưởng tới thương vụ.
Việc các cổ đông khác phản ứng khi bị sáp nhập và thâu
tóm là có nguyên nhân, mà nguyên nhân chủ yếu là do họ
cho rằng, giá trị tài sản của họ bị định giá thấp. Ngoài ra, còn
do nguyên nhân liên quan về vị trí nhân sự, việc làm, mức thu
nhập...
Khi có tranh chấp, các cổ đông hay cán bộ nhân viên sẽ căn
cứ vào quy định pháp lý và vấn đề định giá tài sản để phản ứng.
Vì thế, trong thương vụ M&A, các bên cần cẩn trọng và nên tuân
thủ các quy định pháp luật.
Thực tế, không phải bên đi thâu tóm không nắm chắc được
các quy định pháp luật, mà đôi khi họ “chủ quan”, chỉ muốn làm
sao cho nhanh và lợi nhất. Nhiều trường hợp, khi đã nắm 65%
vốn cổ phần của doanh nghiệp bị sáp nhập, bên thâu tóm cho
rằng họ nắm quyền chi phối tuyệt đối, nên mọi tờ trình đều sẽ
được thông qua, số cổ đông còn lại dù bỏ phiếu chống thì chủ
trương vẫn được thông qua. Đây chính là lý do khiến mâu thuẫn
bị kéo dài.
Vì thế, các bên cần cẩn trọng để hài hòa lợi ích giữa các
nhóm cổ đông, giữa cái mới và cái cũ, nếu không sẽ phát sinh
tranh chấp kéo dài, gây thiệt hại không nhỏ cho doanh nghiệp.
Vậy không lưu ý gì để một thương vụ M&A diễn ra êm đẹp và
doanh nghiệp sau M&A hoạt động thuận lợi?
Trước hết, trong quá trình đàm phán các bên cần xem xét
một cách toàn diện hài hòa lợi ích đối với các thành phần khác
nhau trong doanh nghiệp. Để làm việc này, cần minh bạch rõ
ràng về các vấn đề tài chính, các bước tiến hành, các quy trình
thực hiện và cuối cùng là các lợi ích hợp lý.
Thứ hai, khi tiếp nhận doanh nghiệp cũng vẫn cần có những
sắp xếp hợp lý trong nội bộ mới, cũng nên để lại những cái cũ
cần thiết đặc thù chưa cần thiết phải thay thế hoặc chuyển đổi.
Thứ ba, cần rút kinh nghiệm từ doanh nghiệp trước, cần
tìm ra yếu điểm cơ bản để khắc phục, không mắc sai lầm lặp lại.
Thứ tư, đối với nhân sự, cần tạo ra sự thoải mái thân thiện
nhất định để tạo động lực cho bộ máy hoạt động hiệu quả nhất
có thể vì con người luôn làm ra các giá trị.
186 m&a: kinh nghiệm và bài học
Bảo vệ và định giá thương hiệu DNNN
khi cổ phần hóa
Chính phủ đang đẩy mạnh quá trình cổ phần hóa và thoái vốn khỏi
những ngành nghề Nhà nước không cần nắm giữ. Tuy nhiên, tốc độ
cổ phần hóa đang khá chậm do nhiều nguyên nhân, một trong số đó
là khó khăn trong định giá giá trị doanh nghiệp nói chung và giá trị
thương hiệu nói riêng.
mua lại (M&A). Đơn cử như thương hiệu
kem đánh răng Dạ Lan nổi tiếng một
thời của Việt Nam đã bị biến mất khỏi
thị trường sau khi bị Colgate-Palmolive
thâu tóm.
Trong nhiều thương vụ M&A, giá trị
của tài sản vô hình như thương hiệu bị
định giá thấp. Trong hầu hết các trường
hợp, giá của tài sản vô hình được dựa
trên lợi thế thương mại giữa bên mua
Nguyễn Quốc Việt và bên bán mà không được tính toán
Khoa Tài chính, Đại học Kinh tế, Đại học quốc gia Hà Nội một cách hợp lý. Các nhà tư vấn trong
Chuyên gia định giá cao cấp BTCVALUE nước không thể hỗ trợ cho bên bán do
họ thiếu kinh nghiệm và kiến thức về
Bảo vệ thương hiệu Việt lĩnh vực này. Điều quan trọng cần đề
Thương hiệu vốn là một trong cập là trong một số trường hợp, bên
những tài sản lớn của các doanh nghiệp, mua thậm chí còn từ chối trả tiền cho
cá nhân khi hành nghề kinh doanh. Bằng giá trị thương hiệu và giá của thương
việc tạo ra những khác biệt rõ nét giữa vụ chỉ giới hạn trong tài sản hữu hình.
các sản phẩm thông qua thương hiệu, Điều này gây bất lợi lớn cho bên bán,
duy trì và phát triển lòng trung thành khi đã mất rất nhiều công sức vào việc
của khách hàng đối với thương hiệu, các xây dựng thương hiệu.
công ty đã tạo ra giá trị cho thương hiệu
của mình và những giá trị này có thể Định giá giá trị thương hiệu
chuyển thành lợi nhuận cho công ty. doanh nghiệp nhà nước khi cổ
Trên thế giới, có những doanh phần hóa
nghiệp có giá trị thương hiệu chiếm đến Cùng với việc bảo vệ thương hiệu
70% tổng giá trị doanh nghiệp. Trong của các doanh nghiệp Việt, việc xây
khi đó, tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp dựng, phát triển và định giá đúng giá
kể cả những doanh nghiệp lớn đã không trị thương hiệu cũng rất quan trọng. Tuy
quan tâm đến việc đề cao thương hiệu, nhiên hiện nay, việc xác định được giá
cũng như việc đăng ký bảo hộ thương trị thương hiệu nói riêng và tài sản vô
hiệu dẫn đến mất tài sản trí tuệ do hình nói chung ở Việt Nam còn rất nhiều
mình tạo ra. Hơn nữa, khi doanh nghiệp hạn chế và chưa theo thông lệ quốc tế.
không định giá được thương hiệu, Nhà Doanh nghiệp hiện không được tự ghi
nước sẽ bị thất thoát lớn khi thực hiện nhận giá trị thương hiệu trên báo cáo tài
cổ phần hóa. chính hay sử dụng thương hiệu để góp
Câu chuyện các thương hiệu nổi vốn, từ đó dẫn đến những trở ngại không
tiếng Việt Nam như thuốc lá Vinataba, cà đáng có. Các đơn vị tư vấn xác định giá trị
phê Buôn Ma Thuột hay nước mắm Phú doanh nghiệp cổ phần hóa, thẩm định
Quốc bị doanh nghiệp nước ngoài đăng giá vẫn còn lúng túng trong việc xác
ký độc quyền thương hiệu là bài học cho định giá trị thương hiệu. Do vậy, Nhà
các doanh nghiệp đã, đang và sẽ hoạt nước có thể bị thất thoát lớn trong quá
động kinh doanh tại thị trường quốc tế. trình cổ phần hóa, nhất là giai đoạn tới sẽ
Ngoài ra, một số thương hiệu Việt cổ phần hóa nhiều tập đoàn, tổng công
cũng bị mất đi do hoạt động sáp nhập và ty quy mô lớn. Ngoài ra, điều này cũng sẽ
khiến doanh nghiệp thiệt thòi trong quá
trình cạnh tranh, nhượng quyền thương
mại, M&A...
Từ Nghị định 109/2008/NĐ-CP ngày
10/10/2008 về việc bán và giao doanh
nghiệp 100% vốn nhà nước, cho đến
Nghị định 59/2011/NĐ-CP về cổ phần
hóa doanh nghiệp nhà nước đều đã xác
định giá trị thương hiệu là một trong
những lợi thế kinh doanh. Tuy nhiên,
theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 04,
thì nhãn hiệu hàng hóa lại được coi là tài
sản cố định vô hình.
Thông tư số 06/2014/TT-BTC ngày
7/1/2014 về ban hành tiêu chuẩn thẩm
định giá số 13 của Bộ Tài chính đã khắc
phục một số nhược điểm của các quy
định trước đó về hướng dẫn thực hiện
thẩm định giá tài sản vô hình, cũng như
Nghị định số 59/2011/NĐ-CP. Tuy nhiên,
Thông tư lại không đề cập cụ thể liên
quan đến thương hiệu và hướng dẫn các
vấn đề khác liên quan đến chuẩn mực kế
toán cho thương hiệu, khiến cho việc định
giá thương hiệu gặp nhiều khó khăn.
Để giải quyết vấn đề cơ bản này, gần
đây, các cơ quan chức năng đã có một số
định hướng, bổ sung các quy định pháp
lý, đặc biệt là tiến hành sửa đổi Nghị định
59/2011/NĐ-CP, trong đó chú trọng hơn
vào việc xác định giá trị thương hiệu.
Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài
chính) đã đề xuất Ủy ban Chứng khoán
Nhà nước phối hợp với Bộ Kế hoạch và
Đầu tư để hướng dẫn cho doanh nghiệp
thoái vốn đã góp bằng thương hiệu.
Hiện nay, ở Việt Nam có 2 tổ chức
nước ngoài công bố các danh sách các
thương hiệu có giá trị lớn nhất tại Việt
Nam, đó là Top 40 thương hiệu doanh
nghiệp giá trị lớn nhất tại Việt Nam của
Tạp chí Forbes và Top 50 thương hiệu
Việt Nam của Brand Finance.
Theo danh sách Top 40 thương hiệu
giá trị nhất Việt Nam 2017 mà Forbes vừa
công bố, Top 40 thương hiệu giá trị nhất
Việt Nam năm 2017 tăng 20% về giá trị so
với danh sách công bố năm 2016. Theo
đó, 4 vị trí đứng đầu vẫn giữ nguyên lần
lượt là Vinamilk (với giá trị thương hiệu
tăng thêm khoảng 195 triệu USD), Viettel,
Vingroup và bia Sài Gòn (Sabeco), các vị
trí từ thứ 5 có nhiều xáo trộn.
 m&a: kinh nghiệm và bài học 187

Bảng 1: 10 doanh nghiệp có giá trị thương hiệu cao nhất Việt Nam Bảng 2: 10 doanh nghiệp Việt Nam
trong Danh sách Top 40 của Forbes và Top 50 của Brand Finance có giá trị thương hiệu cao nhất
trong năm 2016 (Đơn vị: USD) năm 2017 theo Forbes (Đơn vị: USD)
Bảng 1.1. Theo Tạp chí Forbes Bảng 1.1. Theo Tạp chí Forbes Bảng 1.1. Theo Tạp chí Forbes
STT Tên thương hiệu  Giá trị STT Tên thương hiệu  Giá trị STT Tên thương hiệu  Giá trị
1 Vinamilk 1,52 tỷ 1 Vinamilk 1,010 tỷ 1 Vinamilk 1,715 tỷ
2 Viettel 752,8 triệu 2 Viettel 973 triệu 2 Viettel 849,6 triệu
3 Vingroup 279 triệu 3 Petro Việt Nam 564 triệu 3 Vingroup 299,3 triệu
4 Bia Sài Gòn (Sabeco) 247 triệu 4 MobiFone 539 triệu 4 Bia Sài Gòn (Sabeco) 254,5 triệu
5 FPT 171 triệu 5 Vinhomes 511 triệu 5 Masan Consumer 217,9 triệu
6 VietinBank 147 triệu 6 Bia Sài Gòn (Sabeco) 369 triệu 6 FPT 176,2 triệu
7 Vietcombank 135 triệu 7 Masan Consumer 305 triệu 7 Vietcombank 137 triệu
8 Masan Consumer 126 triệu 8 FPT 302 triệu 8 Vietinbank 134,2 triệu
9 BIDV 125 triệu 9 Vinaphone 282 triệu 9 Oto Trường Hải 130 triệu
10 Vietnam Airlines 78 triệu 10 Vietinbank 249 triệu 10 BIDV 124,2 triệu

Nguồn: Forbesvietnam.com.vn

Liên quan đến giá trị thương hiệu,
điều quan trọng phải hiểu thương hiệu
là tài sản vô hình mạnh mẽ nhất để tạo
ra giá trị cho cổ đông và doanh nghiệp.
Thương hiệu và các quyết định liên quan
đến thương hiệu có thể được quản trị
bằng việc sử dụng cách tiếp cận kinh tế
hoặc định tính. Tiếp cận định tính chủ
yếu tập trung vào vẻ ngoài và cảm nhận,
truyền thông, nhận biết thương hiệu,
nhận diện thương hiệu, độ yêu thích, độ
phù hợp với doanh nghiệp. Trong khi
tiếp cận kinh tế chủ yếu tập trung vào
khả năng của thương hiệu trong việc
thúc đẩy và đóng góp vào thành công
chung của doanh nghiệp, cũng như tính
cạnh tranh của doanh nghiệp. Cách tiếp
cận này cho phép các nhà quản lý đưa ra
các quyết định sáng suốt và giảm thiểu
tính chủ quan thông qua việc đánh giá
các đóng góp của thương hiệu về mặt
kinh tế. Việc phối hợp 2 cách tiếp cận
này sẽ giúp chúng ta đánh giá tốt hơn về
đóng góp của thương hiệu.
Kinh tế Việt Nam đang ngày càng
hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, các
doanh nghiệp nước ngoài khi gia nhập
vào thị trường nội địa ngoài việc xây dựng
mới doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam,
các công ty xuyên quốc gia (TNC) và công
ty đa quốc gia (MNC) cũng triển khai nhiều
kế hoạch M&A doanh nghiệp trong nước.
Do đó, nếu như các doanh nghiệp không
quản lý hay định giá tốt giá trị thương
hiệu, có thể bị thiệt thòi, bán dưới giá trị.
Các phương pháp và mô hình
định giá phổ biến trên thế giới
Có 3 cách tiếp cận tài chính chủ yếu
trên thế giới là “phương pháp chi phí”,
“phương pháp thị trường” và “phương
pháp thu nhập”. Mỗi phương pháp đều
có ưu nhược điểm riêng, nên đòi hỏi
người định giá phải lựa chọn phương
pháp phù hợp với mục đích định giá, đặc
điểm của thương hiệu và thị trường và
tính sẵn có của dữ liệu.
“Cách tiếp cận chi phí” nói chung
không phải là phương pháp điển hình
trong xác định giá trị thương hiệu, mà nó
thường được sử dụng để làm cơ sở tham
khảo hay kiểm tra lại các phương pháp
định giá khác, chẳng hạn phương pháp
thu nhập. Do đặc thù về tính duy nhất
của thương hiệu nên phương pháp chi
phí không phản ảnh hết giá trị thương
hiệu, bởi cùng với chi phí đó khó có thể
tạo ra được một thương hiệu có giá trị
tương đương.
“Cách tiếp cận thị trường” được
định nghĩa theo tiêu chuẩn BSI ISO
10668 như sau: Phương pháp thị trường
đo lường giá trị dựa trên mức giá của
các hàng hóa có tính chất tương tự được
giao dịch trên thị trường. Việc áp dụng
phương pháp thị trường dẫn đến việc
ước tính giá trị của thương hiệu cần
định giá. Dữ liệu về giá thị trường được
thu thập và điều chỉnh để bù đắp cho sự
khác biệt giữa các thương hiệu được so
sánh và thương hiệu cần định giá. Bội
số lợi nhuận bình quân của các thương
hiệu được lựa chọn sẽ được tính toán để
làm cở sở cho xác định giá trị của thương
hiệu cần định giá.
Do thực tế là giá trị giao dịch của các
thương hiệu thường ít được công bố, do
vậy, việc tìm dữ liệu thị trường để so sánh
gặp khá nhiều khó khăn. Phương pháp
này do vậy không được xem là phương
pháp chính trong định giá thương hiệu,
mà thường dùng để hỗ trợ hoặc kiểm tra
chéo kết quả thu được từ phương pháp
thu nhập.
“Cách tiếp cận theo thu nhập” là
phương pháp được sử dụng nhiều nhất
do tính đơn giản, dễ sử dụng, dựa trên
những cơ sở tài chính để tính toán nên
rất khoa học. Tuy nhiên, nhược điểm của
phương pháp này là việc xác định tỷ suất
vốn hoá chính xác là phức tạp do việc
đầu tư tài sản là phụ thuộc vào ý muốn
chủ quan của từng cá nhân.
Các mô hình nghiên cứu trên thế
giới khá đa dạng, từ định tính cho đến
định lượng, nhưng người viết muốn nêu 2
phương pháp chính xuất phát từ 2 tổ chức
định giá thương hiệu lớn và uy tín thế giới
hiện nay là Interbrand và Brand Finance.
Mô hình Interbrand
InterBrand là một công ty tư vấn
thương hiệu nổi tiếng của Mỹ, đã xây
dựng và phát triển mô hình định giá
thương hiệu của riêng mình từ năm
1998. Từ đó, hàng năm, công ty này thực
hiện việc đánh giá trên khoảng 3.500
thương hiệu dựa trên các nguyên lý cơ
bản về marketing và tài chính doanh
nghiệp. Phương pháp định giá thương
hiệu của InterBrand mang tính hiện đại
và được đánh giá khá cao trong giới
chuyên môn...
“Giá trị thương hiệu là tổng hiện
giá ròng (NPV) của các dòng tiền dự
báo kiếm được trong tương lai nhờ
thương hiệu và được chiết khấu bởi tỷ
188 m&a: kinh nghiệm và bài học
Các nhà đầu tư cả trong nước và nước ngoài đang chờ đợi những tên tuổi lớn như Mobifone cổ phần hóa
lệ “lãi suất chiết khấu” của thương hiệu.
Tính NPV bao gồm khoảng thời gian dự
báo và khoảng thời gian ngoài dự báo.
Qua đó, sẽ phản ánh khả năng tạo ra
những lợi nhuận trong tương lai của
thương hiệu...”.
Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi
chi phí nghiên cứu khá lớn, cùng với việc
phỏng vấn các chuyên gia để xây dựng
và tính toán các chỉ số như chỉ số vai
trò thương hiệu (RBI-thương hiệu đóng
góp bao nhiêu phần trăm trong tổng
thu nhập từ tài sản vô hình) và điểm sức
mạnh thương hiệu.
Mô hình Interbrand gồm 5 bước chính:
1. Phân khúc thị trường
Thương hiệu ảnh hưởng đến sự lựa
chọn của khách hàng, nhưng mức độ
ảnh hưởng khác biệt tùy thuộc vào thị
trường mà thương hiệu hoạt động. Hãy
chia nhỏ thị trường thành nhiều nhóm
không trùng lặp và đồng nhất, căn cứ
vào các tiêu chuẩn khả dụng như sản
phẩm hoặc dịch vụ, kênh phân phối, xu
hướng tiêu dùng, địa lý, khách hàng hiện
tại, khách hàng mới, mức độ khó tính của
khách hàng...
Thương hiệu sẽ được đánh giá trên
từng phân khúc và tổng giá trị của
từng phân khúc sẽ tạo nên giá trị của
thương hiệu.
2. Phân tích tài chính
Nhận diện và dự đoán doanh thu,
lợi nhuận có được nhờ tài sản vô hình
cho từng phân khúc đã xác định trong
bước 1.
Lợi nhuận có được nhờ tài sản vô
hình được tính bằng cách lấy doanh thu
từ tài sản vô hình trừ đi chi phí hoạt
động, thuế, chi phí sử dụng vốn. Cách
tính này là tương tự như cách tính lợi
nhuận trong kinh tế học.
3. Phân tích nhu cầu
Đánh giá vai trò của thương hiệu
trong việc tạo nên sức cầu hàng hóa và
dịch vụ trong thị thường mà thương hiệu
hoạt động sau đó xác định tỷ lệ phần
trăm khoản thu nhập từ thương hiệu
tính trên tổng thu nhập từ tài sản vô hình
được thể hiện bằng RBI. Muốn thực hiện
được điều này, trước tiên phải nhận diện
được các nhân tố ảnh hưởng đến tổng
cầu, sau đó xác định mỗi nhân tố sẽ chịu
tác động như thế nào bởi thương hiệu.
Thu nhập từ thương hiệu được tính toán
bằng cách nhân RBI với tổng thu nhập từ
tài sản vô hình.
4. Đo lường sức mạnh cạnh tranh
Tìm hiểu điểm mạnh và điểm yếu
của thương hiệu từ đó rút ra “Chỉ số chiết
khấu thương hiệu” phản ánh rủi ro của
khoản thu nhập mong đợi trong tương
lai (chỉ số chiết khấu thương hiệu được
đo lường thông qua “Chỉ số sức mạnh
thương hiệu”).
5. Xác định giá trị của thương hiệu
Giá trị của thương hiệu là hiện giá
(NPV) của tất cả các khoản thu nhập kỳ
vọng của thương hiệu trong tương lai,
chiết khấu tại mức tỷ suất chiết khấu
thương hiệu. Quá trình tính toán NPV
bao gồm cả giai đoạn dự báo và giai
đoạn sau đó, phản ảnh khả năng của
thương hiệu trong việc liên tục tạo ra thu
nhập trong tương lai.
Mô hình Brand Finance
Brand Finance là công ty hàng đầu
thế giới về cố vấn và định giá thương
hiệu, được thành lập bởi David Haigh
vào năm 1996, có trụ sở chính tại Lon-
don (Anh). Các bảng xếp hạng gắn mác
Brand Finance luôn được giới chuyên
môn đánh giá cao và giành được sự quan
tâm lớn của dư luận.
Brand Finance định nghĩa thương
hiệu là “Nhãn hiệu đã được đăng ký” và
các tài sản trí tuệ liên quan, bao gồm dấu
hiệu dạng chữ viết và biểu tượng dạng
hình. Brand Finance xác định giá trị các
thương hiệu bằng phương pháp miễn
trừ phí bản quyền (Royalty Relief).
Theo phương pháp này, Brand
Finance tính toán giá trị mà một công ty
sẵn sàng chi trả để được quyền sử dụng
thương hiệu của chính mình giả sử họ
không sở hữu thương hiệu đó.
Cách tiếp cận này bao gồm việc xác
định lợi nhuận trong tương lai do thương
hiệu đem lại và tính toán mức phí bản
quyền mà một đơn vị muốn sử dụng
thương hiệu phải chi trả. Các bước cụ
thể như sau:
1. Tính toán sức mạnh thương hiệu
theo thang điểm 0 - 100 dựa trên các
yếu tố liên quan như cảm tình thương
hiệu, tình hình tài chính, khả năng đầu tư
thương hiệu, tính công bằng của thương
 m&a: kinh nghiệm và bài học 189

hiệu và mức độ bền vững. Chỉ số này

được gọi là chỉ số sức mạnh thương hiệu
(Brand Strength Index - BSI)
2. Xác định biên độ mức phí bản
quyền theo từng lĩnh vực. Việc này
được thực hiện bằng cách xem xét
các điều khoản bản quyền từ những
thương vụ tương tự, lấy nguồn từ kho
dữ liệu rộng lớn của Brand Finance về
những thương vụ này và các dữ liệu
trực tuyến khác.
3. Tính toán mức phí bản quyền.
Điểm sức khoẻ thương hiệu được áp dụng
trong bước này. Ví dụ, nếu biên độ mức
phí bản quyền trong một lĩnh vực là từ 0 -
5% và một thương hiệu có điểm sức khoẻ
80/100, thì mức phí bản quyền tương ứng
để được sử dụng thương hiệu đó là 4%.
4. Xác định lợi nhuận của từng
thương hiệu bằng cách dự đoán tỷ lệ
phần trăm lợi nhuận công ty mẹ do từng
thương hiệu đem lại.
5. Dự báo lợi nhuận do thương hiệu
đem lại dựa trên một công thức kết hợp
dữ liệu lợi nhuận trong lịch sử, dự báo
của các nhà phân tích tài chính và tỷ lệ
tăng trưởng nền kinh tế.
6. Nhân mức phí bản quyền với lợi
nhuận dự báo để xác định mức phí bản
quyền tương ứng (hay chính là lợi nhuận
sau thuế mà thương hiệu mang lại trong
tương lai)
7. Mức phí bản quyền dự phóng này
được chiết khấu về để xác định giá trị hiện
tại thuần. Giá trị hiện tại thuần này chính
là giá trị hiện nay của phần thu nhập do
thương hiệu sẽ mang lại trong tương lai.
Câu chuyện các thương hiệu nổi tiếng Việt
Nam như thuốc lá Vinataba, cà phê Buôn Ma
Thuột hay nước mắm Phú Quốc bị doanh nghiệp
nước ngoài đăng ký độc quyền thương hiệu
là bài học cho các doanh nghiệp đã, đang và sẽ
hoạt động kinh doanh tại thị trường quốc tế.
Phương pháp miễn trừ phí bản
quyền được sử dụng vì 3 lý do chính:
Phương pháp này được ưa dùng bởi các
cơ quan thuế và toà án vì theo đó, giá trị
thương hiệu được xác định dựa trên các
giao dịch với bên thứ ba được ghi nhận
lại. Phương pháp này có thể được tính dựa
trên các thông tin tài chính được công bố
với công chúng. Phương pháp này tuân
thủ yêu cầu của Cơ quan tiêu chuẩn định
giá quốc tế và ISO 10688 để xác định giá
trị thị trường hợp lý của thương hiệu.
Trong hội thảo “Xây dựng, phát triển
và định giá thương hiệu doanh nghiệp”
vừa qua, ông Samir Dixit, Giám đốc điều
hành Brand Finance châu Á - Thái Bình
Dương đã nhấn mạnh đến hai chỉ số hết
sức quan trọng, đó là chỉ số sức mạnh
thương hiệu BSI và chỉ số sức mạnh quản
trị GSI. Chỉ số GSI đo lường sức mạnh
của nền tảng quản trị bên trong nội bộ
tổ chức. Nó đánh giá kiến thức căn bản
và mức độ tuân thủ của người sử dụng
thương hiệu. Tổ chức có kiểm soát tốt hơn
về mặt nhất quán của ứng dụng thương
hiệu và truyền thông sẽ có giá trị thương
hiệu cao hơn. Chỉ số GSI đóng góp 10%
vào BSI và lên tới 15% vào giá trị của
thương hiệu. Chỉ số BSI là một chỉ số mà
tổng hợp của tất cả các yếu tố, cho phép
các thương hiệu được so sánh mức độ
cạnh tranh lẫn nhau và không chỉ những
đối thủ cạnh tranh trực tiếp mà còn có thể
so sánh cả các đối thủ khác ngành nghề.
Có thể thấy, việc xác định giá trị
thương hiệu còn gặp rất nhiều khó khăn
trong thời gian qua. Những bất cập
trong việc quy định các phương pháp
định giá tài sản, cũng như những khó
khăn khi áp dụng các quy định được
đề cập trong thời gian qua là tiền đề
quan trọng trong việc sửa đổi, bổ sung
và sớm hoàn thiện hệ thống pháp luật
trong vấn đề định giá thương hiệu tại
thị trường Việt Nam.
Xác định đúng mức tầm quan trọng
trong việc định giá thương hiệu đối với
các doanh nghiệp, nhất là các doanh
nghiệp nhà nước đang trong giai đoạn
cổ phần hóa, sẽ giúp tránh thất thoát tài
sản của Nhà nước, cũng như tổn thất về
kinh tế trong các thương vụ M&A.
190 m&a: kinh nghiệm và bài học
Công cụ dựng sổ trong
định giá thoái vốn DNNN
Nguyễn Văn Thăng
Công ty cổ phần Thẩm định giá BTC VALUE
Nguyễn Quốc Việt
Khoa Tài chính ĐHKT - ĐHQG Hà Nội
C ác công ty trên toàn thế giới sử dụng
hai phương pháp để xác định giá cổ
phần trong các đợt đấu giá cổ phần lần
đầu ra công chúng (IPO) là theo phương
pháp giá cả cố định hoặc phương pháp
dựng sổ. Theo thời gian, cơ chế giá cố
định đã trở nên lỗi thời và hình thức
dựng sổ trở thành cơ chế thông dụng.
Trong bài này, chúng ta cùng nghiên
cứu quá trình dựng sổ được thực hiện
như thế nào, tương ứng với đó là cổ
phần được định giá trong đợt IPO như
thế nào?
Phương pháp dựng sổ là gì?
Dựng sổ là một cơ chế xác định
giá được sử dụng trên thị trường chứng
khoán trong trường hợp định giá chứng
khoán phát hành lần đầu. Khi cổ phần
được chào bán trong đợt IPO, đợt chào
bán có thể được thực hiện với giá cố định.
Tuy nhiên, nếu không chắc về giá chính
xác để bán cổ phần của mình, thì công ty
có thể quyết định một khoảng giá thay vì
một con số chính xác. Quá trình xác định
giá được thực hiện bằng cách cung cấp
cho các nhà đầu tư một mức giá và sau đó
yêu cầu họ đặt giá thầu trên cơ sở mức giá
đó được gọi là quy trình dựng sổ. Phương
pháp này được coi là một trong những
cơ chế xác định giá hiệu quả nhất trên thị
trường sơ cấp. Đây là phương pháp được
khuyến nghị bởi tất cả các thị trường
chứng khoán chính trên thế giới và do đó
được áp dụng ở tất cả các nước phát triển
trên thế giới.
Quy trình dựng sổ
Quy trình dựng sổ chi tiết như sau:
1. Lựa chọn ngân hàng đầu tư: Bước
đầu tiên bắt đầu với việc chỉ định một
ngân hàng đầu tư. Ngân hàng đầu tư
này sẽ tiến hành nghiên cứu một cách
kỹ lưỡng hồ sơ. Họ đề xuất quy mô của
đợt phát hành và các yêu cầu về vốn mà
công ty phải thực hiện. Sau đó, họ cũng
đề xuất một dải giá (range price) cho các
cổ phần được bán. Nếu ban giám đốc
đồng ý với các đề xuất của chủ ngân
hàng đầu tư thì bản cáo bạch được ban
hành với mức giá theo đề nghị của chủ
ngân hàng đầu tư. Giá thấp hơn của dải
giá được gọi là giá sàn, trong khi giá cao
hơn được gọi là giá trần. Giá cuối cùng
mà chứng khoán thực sự được chào bán
sau khi toàn bộ quá trình dựng sổ được
gọi là giá chốt (cut-off price).
2. Thu thập hồ sơ dự thầu: Các nhà
đầu tư trên thị trường được yêu cầu chào
mua cổ phần. Họ được yêu cầu chào giá
số cổ phần mà họ sẵn sàng mua với mức
giá khác nhau. Những hồ sơ dự thầu này
cùng với tiền ứng viên phải nộp cho
ngân hàng đầu tư. Cần lưu ý rằng, nó
không phải là một ngân hàng đầu tư đơn
lẻ tham gia thu thập hồ sơ dự thầu. Thay
vào đó, ngân hàng đầu tư hàng đầu có
thể chỉ định các đại lý phụ để khai thác
mạng lưới của họ, đặc biệt là để nhận hồ
sơ dự thầu từ một nhóm lớn hơn của các
nhà đầu tư.
3. Xác định khoảng giá: Khi tất cả hồ
sơ dự thầu đã được tổng hợp bởi ngân
hàng đầu tư, quá trình xác định khoảng
giá được tiến hành. Giá cuối cùng được
lựa chọn đơn giản bằng mức bình quân
gia quyền của tất cả các hồ sơ dự thầu đã
nhận được từ ngân hàng đầu tư. Giá này
được tuyên bố là giá chốt. Đối với bất kỳ
thông tin nào đã nhận được sự công khai
đáng kể và đang được công chúng dự
đoán, giá trần thường là giá chốt.
4. Công khai: Với sự minh bạch, các
sàn giao dịch trên toàn thế giới yêu cầu
các công ty công bố chi tiết về hồ sơ dự
thầu mà họ nhận được. Nhiệm vụ của
ngân hàng đầu tư hàng đầu là chạy các
quảng cáo có chứa chi tiết về giá thầu
nhận được để mua cổ phần trong một
khoảng thời gian nhất định (giả dụ một
tuần). Các nhà quản lý ở nhiều thị trường
cũng có quyền xác minh các hồ sơ dự
thầu nếu muốn.
5. Thực hiện phát hành: Cuối cùng,
số tiền nhận được từ các nhà thầu khác
nhau phải được điều chỉnh và cổ phần
phải được phân bổ. Ví dụ, nếu một nhà
thầu có giá đặt mua thấp hơn giá chốt,
thì phải gửi một đề nghị yêu cầu thanh
toán số tiền còn lại. Mặt khác, nếu một
nhà thầu đã đặt giá cao hơn giá chốt, cần
hoàn thành kiểm tra hoàn phí cho họ.
Quá trình dàn xếp đảm bảo rằng số tiền
chốt được thu từ các nhà đầu tư thay vì
số cổ phiếu được bán cho họ.
Dựng sổ một phần
Dựng sổ một phần (Partial Book
Building) là một biến thể của quy trình
dựng sổ. Trong quá trình này, thay vì mời
các hồ sơ dự thầu từ các nhà đầu tư công
chúng, các ngân hàng đầu tư mời thầu
từ các tổ chức hàng đầu nhất định. Căn
cứ vào giá dự thầu của họ, một mức giá
bình quân của giá chào được tạo ra và
giá chốt sẽ được quyết định. Giá chốt này
sau đó sẽ được cung cấp cho các nhà đầu
tư bán lẻ theo giá cố định. Do đó, đấu
thầu mua cổ phần chỉ xảy ra ở cấp cơ sở
và không ở mức bán lẻ.

Đây cũng là một cơ chế hiệu quả để
tìm ra giá cả. Ngoài ra, chi phí và các biến
chứng liên quan đến việc tiến hành dựng
sổ một phần rất thấp.
Cơ chế dựng sổ tốt hơn cơ chế
giá cố định như thế nào?
Trước tiên, quá trình dựng sổ có
tính chất linh hoạt cho việc định giá
của đợt IPO. Trước khi cơ chế dựng
sổ được áp dụng, rất nhiều cuộc IPO
đã được đánh giá thấp hoặc quá cao.
Điều này tạo ra vấn đề, bởi nếu định
giá quá thấp, công ty sẽ bị thiệt hại về
lợi ích, còn nếu định giá quá cao thì
dẫn đến đợt phát hành có thể không
thành công.
Trên thực tế, nếu đợt phát hành
chỉ có một tỷ lệ nhất định đăng ký mua,
thì có thể đợt phát hành không thành
công vẫn dẫn đến thiệt hại do các chi
phí của đợt IPO. Với việc giới thiệu quy
trình dựng sổ, những hiện tượng định
cap
Sử dụng phương pháp dựng sổ sẽ giúp việc thoái vốn nhà nước diễn ra dễ dàng hơn là đấu giá công khai
m&a: kinh nghiệm và bài học
giá quá thấp hoặc quá cao không còn
xảy ra nữa và thị trường sẽ hoạt động
hiệu quả hơn.
Ý nghĩa thế nào cho hoạt động
thoái vốn DNNN tại Việt Nam?
Theo thông tin từ Bộ Tài chính, đáp
ứng yêu cầu cổ phần hóa doanh nghiệp
nhà nước (DNNN) trong giai đoạn tới,
thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, tháo
gỡ các vướng mắc trong quá trình thực
hiện để đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa,
Chính phủ ban hành nghị định thay thế
các Nghị định số 59/2011/NĐ-CP, Nghị
định số 189/2013/NĐ-CP và Nghị định số
116/2015/NĐ-CP.
Quy định mới bổ sung thêm phương
pháp dựng sổ để bán cổ phần bên cạnh
3 phương thức bán cổ phần hiện hành
(đấu giá công khai, bảo lãnh phát hành,
thỏa thuận trực tiếp).
Với quy định này, trong trường hợp
DNNN lớn thoái vốn, có thể áp dụng
191
ngay phương pháp dựng sổ, không
chờ đến khi chào bán hay thỏa thuận
được hay không. Điều này đảm bảo
cho thương vụ bán vốn hiệu quả và
thuận lợi.
Mặt khác, xuất phát từ tính chất
cạnh tranh và công khai minh bạch,
phương pháp dựng sổ cũng như
phương pháp chào thầu cho nhà đầu
tư lớn sẽ đảm bảo sự minh bạch cho
giao dịch thoái vốn nhà nước, tránh
những rủi ro có thể có trong phương
pháp thỏa thuận, đem lại hiệu quả tối
ưu cho Nhà nước.
Tuy nhiên, đòi hỏi Nhà nước cần
yêu cầu các công ty nhà nước lớn thoái
vốn cần công bố thông tin minh bạch
rõ ràng và dễ tiếp cận hơn cho các nhà
đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư tổ chức
lớn. Đây cũng là yếu tố bắt buộc để phát
huy hiệu quả của phương pháp dựng sổ,
cũng như hình thức chào thầu công khai
khi thoái vốn nhà nước.
192 m&a: kinh nghiệm và bài học
Quản trị thông tin thương vụ M&A:
Đúng, đủ và kịp thời
Quản trị thông tin thương vụ mua bán, sáp nhập (M&A) không chỉ hướng tới bên mua, bên bán và các bên
có liên quan, mà còn ảnh hưởng đến cộng đồng đầu tư, các nhà phân tích, người lao động tại doanh nghiệp,
khách hàng hiện tại và tương lai của công ty. Việc quản trị thông tin tốt, minh bạch về thương vụ sẽ giúp
thương vụ thuận lợi và doanh nghiệp sẽ đạt được nhiều mục tiêu khi thực hiện M&A.
Nguyễn Phúc Linh - Nhóm nghiên cứu MAF
Đào Nguyên - AVM Việt Nam
Hoạt động công bố thông tin
M&A trên thế giới
Mỗi năm, có hàng chục ngàn thương
vụ M&A được công bố trên toàn thế giới,
trong đó năm 2016 là 34.191 thương vụ,
giá trị 3.060 tỷ USD, giảm 2% về số vụ và
giảm 16% về tổng giá trị so với con số
kỷ lục của năm 2015, theo báo cáo của
WilmerHale.
Mỗi ngày, tin tức về các thương vụ
M&A, cũng như đối tượng liên quan đến
đến các thương vụ này xuất hiện dày đặc
trên các phương tiện thông tin đại chúng
toàn cầu. Không chỉ ở các hãng thông tấn,
báo chí như Reuters, Bloomberg, CNBC…,
mà còn trên các mạng xã hội như Linkedin,
Facebook…
Trong đó, những thương vụ lớn như
Microsoft mua lại Yahoo, Tập đoàn News
Corp thâu tóm Wall Street Journal, Face-
book thâu tóm Whatsap, hay tập đoàn
của Trung Quốc mua lại hãng ô tô nổi
tiếng ở châu Âu là Volvo… nhận được sự
quan tâm đặc biệt của truyền thông và
công chúng đầu tư.
Vì vậy, quản trị thông tin thương vụ
(information management) hoặc công
bố thông tin thương vụ (M&A deal in-
formation disclosure) là những lĩnh vực
luôn được đào tạo bài bản cho các bộ
phận truyền thông và quan hệ nhà đầu
tư chuyên nghiệp, lãnh đạo của các tập
đoàn, công ty, với mục đích chính là tạo
dựng được chuỗi thông tin minh bạch,
chính xác, đáp ứng được sự khai thác
thông tin cần thiết từ các bên liên quan
có quyền lợi tiếp cận.
Mục tiêu và đối tượng của công
bố thông tin M&A
Công bố thông tin M&A minh bạch
giúp cho doanh nghiệp có thể đạt được
nhiều mục tiêu như giành được ủy thác
và đồng thuận từ các ban và đội ngũ
Việc công bố thông
tin không đúng cách
sẽ gây nhiều tổn hại
cho doanh nghiệp và
thương vụ, thậm chí
có thể vướng vào các
cuộc kiện cáo hoặc tố
tụng không đáng có.
quản lý cấp cao; người lao động nắm
được chính xác tình hình hoạt động
công ty để từ đó có những phản hồi, đề
xuất lên cấp trên; thông báo tới công
chúng những hứa hẹn, điều đáng mong
đợi mà thương vụ sẽ đạt được.
Việc công bố thông tin không đúng
cách sẽ gây nhiều tổn hại cho doanh
nghiệp và thương vụ như có thể làm mất
giá trị kỳ vọng của thương vụ, dẫn đến
các thất bại sau này trong quá trình hậu
M&A, mất sự tín nhiệm, giảm tinh thần
nhân viên và thậm chí có thể vướng vào
các cuộc kiện cáo hoặc tố tụng không
đáng có.
Như vậy, đối tượng của công bố
thông tin minh bạch sẽ tập trung vào
ban lãnh đạo, các cổ đông, nhân viên,
nhà đầu tư, công chúng.
Quản trị thông tin theo các giai
đoạn của thương vụ
Dưới góc độ quản trị thông tin, một
giao dịch thân thiện thông thường có 3
giai đoạn là lập kế hoạch trước thương
vụ, quản trị trong thương vụ và thông
báo giao dịch và quản trị thông tin giai
đoạn hậu M&A.
Ngược lại, trong tình huống giao
dịch M&A thù địch, đòi hỏi phải có sự
quản lý khủng hoảng thường xuyên, liên
tục, có thêm nhiều giai đoạn khác nhau
và có thể bao gồm việc vận động các cổ
đông cho các phiếu biểu quyết và kiện
tụng. Ở đây, chúng tôi đề cập đến việc
quản trị thông tin theo các giai đoạn của
một thương vụ M&A thân thiện.
Giai đoạn lập kế hoạch truyền thông
trước thương vụ
Lập kế hoạch truyền thông về M&A
có thể là một nhiệm vụ mật thiết của
nhóm truyền thông bởi sự quan trọng
trong mục đích thương vụ M&A - cơ hội
tuyệt vời để định vị lại công ty. Lý tưởng
nhất để tiếp cận thông tin là người quản
lý cấp cao sẽ mời các đối tượng liên quan
tham gia vào cuộc họp của hội đồng cấp
cao và có thể tiếp cận, đóng vai trò như
một phần trong nhóm tư vấn tổng thể,
quan hệ nhà đầu tư (đối với công ty đại
chúng) ngay khi thoả thuận thương vụ
được chấp thuận.
Một trong những thách thức mà
nhóm truyền thông sẽ phải đối mặt là
tạo ra và hoàn thiện kế hoạch thương
vụ, cũng như các tài liệu liên quan trong
một khoảng thời gian ngắn, với số lượng
thông tin không nhiều và luôn thay đổi
qua từng phiên đàm phán.
Truyền thông trong quá trình thực
hiện và công bố thương vụ
Trong giai đoạn này, các nhà truyền
thông cần lưu ý những thông tin quan
trọng cần được thông báo đến các chủ
thể, đối tượng khác nhau, bao gồm:
• Đối tượng của thương vụ là gì?
Có phải toàn bộ công ty hay đơn vị
kinh doanh?
• Giá trị thỏa thuận là bao nhiêu? Chiến
lược đằng sau thỏa thuận là gì? Nhằm gia
nhập, tiếp cận một thị trường mới hay
đơn giản chỉ nhằm cải tiến công nghệ,
nâng cấp dịch vụ cho công ty? Ý nghĩa và
nguyên do có thương vụ M&A này?
Sau đó, các nhà truyền thông cần
xác định thông báo thông tin về giao
dịch, gồm thời gian thông báo, mục
 m&a: kinh nghiệm và bài học 193

Sơ đồ Quy trình M&A và các giai đoạn quản trị thông tin tương ứng

Nguồn: Kummer & IMAA

tiêu của thông báo, cách thức truyền tải

thông tin, những thay đổi của thực thể
sau thương vụ.
Về thời gian thông báo, nếu thỏa
thuận liên quan đến một công ty đại
chúng, thì doanh nghiệp phải thông báo
ngay khi hợp đồng đã được thực hiện
theo các quy định của Ủy ban Chứng
khoán Nhà nước. Với các công ty chưa
niêm yết, lãnh đạo có thể quyết định thời
điểm phù hợp.
Về mục tiêu, mục tiêu ban đầu của
mỗi công ty có thể rất khác nhau, nhưng
nội dung thông điệp từ các bên và các
bộ phận khác nhau cần phải nhất quán.
Các bên liên quan có thể bao gồm cổ
đông, khách hàng hiện tại, lãnh đạo
cộng đồng địa phương và nhân viên.
Xác định nhu cầu và mong muốn của công ty, chỉ cần một bản thông cáo báo Để thông báo thành công, hai công
từng đối tượng để truyền tải các thông chí. Còn nếu thương vụ liên quan đến ty cần đảm bảo rằng họ đã đồng bộ hóa
tin công bố phù hợp. một bộ phận, đơn vị kinh doanh, công ty mục tiêu và thông điệp. Cần có cuộc họp
Về cách thức truyền tải thông tin, bán đơn vị có thể phát hành bản thông giám đốc điều hành của cả hai bên để
giám đốc điều hành của công ty mua lại cáo riêng của mình để giải thích lý do và truyền đạt những thông điệp quan trọng
nên đi đến trụ sở của công ty mục tiêu để ý nghĩa của quyết định bán và giải quyết các câu hỏi liên quan. Cùng
chào đón các nhân viên mới. Nhưng nếu Đối với các công ty đại chúng nói với sự gia tăng của các thương vụ xuyên
công ty mục tiêu có nhiều văn phòng riêng, các phòng truyền thông phải giữ quốc gia, yếu tố này lại càng quan trọng.
trên khắp các quốc gia với múi giờ khác bí mật thông tin trước khi thông báo. Rất Đã có trường hợp thương vụ gặp phải khó
nhau, thì cần phải thực hiện theo một nhiều công ty sử dụng các mã cho thỏa khăn khi một người nói tiếng Anh không
cách thức khác. thuận và cho công ty khác tham gia. Nếu phải là người bản địa nói với một phóng
Về những thay đổi sau M&A, nếu không, có thể một cuộc khủng hoảng về viên rằng hai công ty này đã có một lịch
thương vụ M&A liên quan đến toàn bộ tin đồn có thể xảy ra. sử lâu dài làm việc cùng nhau - nhưng sau
194 m&a: kinh nghiệm và bài học
đó đã phát hiện sự sai sót tên của công ty
mua lại trong một số văn bản hợp đồng.
Giai đoạn hội nhập hậu M&A
Trên thực tế, sau khi hoàn tất thương
vụ, thì giai đoạn này vẫn gặp phải một số
khó khăn nhất định như thay đổi tổ chức,
tích hợp các khía cạnh của hai nền văn hoá
khác nhau, đảm bảo tinh thần của nhân
viên. Đó là lý do tại sao truyền thông cần
tiếp tục hỗ trợ việc giai đoạn hậu M&A.
Lý tưởng nhất là chức năng truyền thông
phải làm việc chặt chẽ với nhân sự và công
nghệ thông tin trong quá trình hội nhập
để đính chính những thông tin về công ty
và loại bỏ đi những điều không chính xác.
Người lao động sẽ có rất nhiều thắc
mắc về sự hợp nhất nhân sự giữa các
công ty và chắc chắn sẽ lo ngại về sự sa
thải. Ngoài các câu hỏi về lợi ích và ưu
đãi như bảo hiểm sức khoẻ, các chương
trình hưu trí, các khoản trợ cấp, phụ cấp,
họ cũng sẽ muốn biết về tác động, sự
thay đối, chiến lược đối với các dòng sản
phẩm và dịch vụ hiện có của công ty, về
quy mô phân phối sản phẩm…
Công bố thông tin M&A tại
Việt Nam
Tại Việt Nam, hoạt động quan hệ
nhà đầu tư (IR) mới được một số doanh
nghiệp chú trọng trong thời gian gần đây.
Trong công bố thông tin nói chung
của doanh nghiệp tại Việt Nam, do
không có nguồn tin chính thống từ các
bên liên quan, hệ lụy là công chúng có
thể sẽ dễ dàng tiếp cận tới những thông
tin sai lệch ngoài thị trường, gây ảnh
hưởng lớn đến thương hiệu, uy tín của
các bên có liên quan.
Chẳng hạn trường hợp của Công
ty TNHH Bia Huế (Huda). Tháng 6/2013,
tại tỉnh Quảng Trị dồn dập xuất hiện các
đồn như: Tập đoàn Carlsberg (Đan Mạch,
sở hữu 100% vốn ở Bia Huế) đã thừa
nhận bán Công ty Bia Huế cho đối tác
Trung Quốc; toàn bộ cán bộ, công nhân
viên người Việt tại Công ty đã bị sa thải
và thay thế bằng người Trung Quốc; xe
chở men từ Trung Quốc của Bia Huế bị
bắt ở Quảng Trị…
Ông Nguyễn Mậu Chi, Tổng giám
đốc Công ty TNHH Bia Huế giai đoạn này
cho biết, Công ty đã kiến nghị làm rõ tin
đồn nói trên. Những tin đồn này đã gây
thiệt hại không nhỏ cho Công ty, trong
đó tổn thất nhãn tiền nhất là người tiêu

dùng quay lưng với loại bia Huda, doanh
thu bán hàng của Công ty tại thị trường
Quảng Trị sụt giảm mạnh.
Trên sàn chứng khoán, cũng đã có
nhiều công ty dính phải tin đồn bị thâu
tóm, hoặc có đối tác ngoại đầu tư vào
công ty, khiến giá cổ phiếu biến động
ảo và có thể gây thiệt hại cho một số
nhà đầu tư.
Trong số hàng trăm doanh nghiệp
niêm yết trên sàn, nhiều doanh nghiệp
vẫn chưa có website dành cho nhà đầu
tư tham khảo thông tin. Bên cạnh một số
website cung cấp đầy đủ thông tin về cơ
cấu tổ chức, hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp kèm theo hướng dẫn sử
dụng, tra cứu thông tin, vẫn có những
doanh nghiệp chưa cung cấp được đầy
đủ thông tin về bản cáo bạch mới nhất
hoặc những thông tin liên quan đên hoạt
động kinh doanh.
Trong khi một số nhà đầu tư không
tránh khỏi có quá ít thông tin, những
người khác thì có quá nhiều, dẫn tới sự
hoảng loạn và rất dễ có những quyết
định không đúng đắn hoặc tin tưởng
nhầm người.
Cùng một kết quả, khi tiếp xúc với
quá nhiều thông tin không được kiểm
chứng, các nhà đầu tư rất khó xác định
và có khuynh hướng rút lui khỏi quá
trình quyết định. Nói cách khác, thông
tin không những phải đủ, mà còn phải
chính xác, phải dễ tiếp cận và thực sự có
thể sử dụng được.
Một trong những cách truyền tải
thông tin về thương vụ M&A hiệu quả tới
mọi đối tượng, với sức lan tỏa mạnh mẽ,
tính công khai minh bạch cao, nội dung
dễ dàng tiếp cận là thông cáo báo chí gửi
đến các cơ quan truyền thông. Tuy nhiên,
tại Việt Nam hiện nay, thông cáo báo chí
chỉ xuất hiện tại các tập đoàn, công ty lớn.
Theo một khảo sát mà chúng tôi
thực hiện, với 100 thương vụ M&A tiêu
biểu giai đoạn 2015-2017, chỉ có 27% số
thương vụ có thông cáo báo chí, 13% số
lượng có thông cáo báo báo chí bằng
tiếng Anh, 18% trường hợp chỉ có nghị
quyết HĐQT/ĐHCĐ (thường là công ty
niêm yết), trong khi có tới 42% số trường
hợp không có thông cáo báo chí chính
thức về thương vụ.
Còn nếu tính tổng số 500 thương vụ
hàng năm, thì tỷ lệ có thông cáo báo chí
chỉ ở mức 15%. Nhiều thương vụ, báo chí
phải thu thập từ nhiều nguồn riêng lẻ và
không phải trực tiếp từ thương vụ. Điều
này cho thấy sự chưa chủ động trong
m&a: kinh nghiệm và bài học
tỷ lệ các doanh nghiệp minh bạch thông tin
(Khảo sát 100 thương vụ M&A tiêu biểu 2015-2017)
việc công khai minh bạch thông tin của
các doanh nghiệp đến với công chúng.
Thậm chí, có trường hợp còn cố gắng
hạn chế tiếp cận của báo chí và các kênh
chuyên môn.
Điểm tích cực là đã có một số doanh
nghiệp có thương vụ M&A tại Việt Nam,
bao gồm các công ty có vốn nước ngoài,
các quỹ đầu tư, các tập đoàn tư nhân
lớn…, đã rất nỗ lực trong việc công bố
thông tin minh bạch cho giới truyền
thông, giới chuyên môn, cũng như cho
công chúng quan tâm.
Trường hợp Ngân hàng Common-
wealth Việt Nam ở hình dưới trong
thương vụ Ngân hàng TMCP Quốc tế
(VIB) mua lại Chi nhánh TP.HCM của
Commonwealth là một ví dụ trong việc
công bố thông tin rất rõ ràng ngay từ
khi ở giai đoạn thương vụ đã được thỏa
thuận và đang hoàn tất. Thông báo rõ
ràng của Ngân hàng cho tất cả công
chúng và đặc biệt là cho các khách hàng
để họ nắm được thông tin về giao dịch.
Những khuyến nghị và đề xuất
cho Việt Nam
Đối với các doanh nghiệp, câu hỏi
đặt ra là: “Làm thế nào để quản trị thông
tin thương vụ được hiệu quả? Liệu có cần
một bộ phận riêng để làm việc với báo
chí trong việc thông tin, quảng bá hoạt
động doanh nghiệp?”.
Câu trả lời còn tùy thuộc vào quy mô
và chiến lược quảng bá, tiếp thị của doanh
nghiệp. Các công ty lớn thường có phòng,
ban, nhân viên riêng (thuộc bộ phận quan
hệ đối ngoại hoặc tiếp thị) chuyên trách về
báo chí. Họ giữ liên lạc chặt chẽ và cung
cấp các thông tin về hoạt động của đơn vị
mình, đặc biệt là khi xuất hiện các sự kiện
lớn, thương vụ M&A doanh nghiệp.
195
Còn đối với các doanh nghiệp nhỏ,
trong những thời điểm cần thiết, nếu
không có nhân viên chuyên trách, thì cần
phân công người làm việc với báo chí.
Nói chung, ngoài cách thức đơn giản
nhất là tự đính chính thông tin, cung cấp
các tin sự kiện trên website của mình,
trong thời đại thông tin ngày càng bùng
nổ, để tránh các tình huống “ma trận
thông tin” gây nhiễu loạn cho cộng đồng
đầu tư và cũng là để tự tạo một nguồn
thông tin chính xác tin cậy, tạo nhiều cơ
hội đầu tư cho chính doanh nghiệp của
mình, dù ít hay nhiều, chuyên hay không
chuyên, doanh nghiệp cũng cần có một
đầu mối liên lạc và chuyển các thông tin
sự kiện quan trọng cho báo chí.
Trong khi đó, với báo chí và truyền
thông, do thông tin M&A có những tính
chất đặc thù, vì vậy các cơ quan báo chí
nên tổ chức đào tạo những kiến thức cơ
bản về M&A cho các phóng viên, nhằm
tiếp nhận và truyền tải được các thông
tin từ phía doanh nghiệp được tốt nhất.
Phân tích khách quan mặt tích cực và
những hạn chế của thương vụ, tránh hiện
tượng chỉ nhìn vào mặt tiêu cực để khai
thác. Chẳng hạn như đề tài liên quan đến
những e ngại vì doanh nghiệp Việt bị thâu
tóm, trong khi M&A là một hoạt động đầu
tư và tuân theo các nguyên tắc thị trường.
Cơ quan nhà nước có thẩm quyền
về quản lý thông tin cần có biện pháp
với các hiện tượng tung tạo tin đồn
về thương vụ M&A và cần có chế tài
mạnh tay hơn nữa đối với các hành vi
sai phạm này.
Cần có những cổng thông tin điện
tử cung cấp thông tin M&A chính thống
từ các nguồn Ngân hàng Nhà nước, Ủy
ban Chứng khoán Nhà nước, Sở giao dịch
chứng khoán…
196 m&a: kinh nghiệm và bài học
M&A: Cuộc chiến của người trong nhà
Không phải lúc nào những thương vụ thâu tóm, sáp nhập (M&A) cũng
kết thúc êm ả. Kể cả khi đã sở hữu lượng cổ phần mong muốn và nắm
quyền điều hành doanh nghiệp, mâu thuẫn giữa những người trong
nhà luôn có nguy cơ bùng phát.
Bùi Trang
Từ chuyện nhập “con” vào “mẹ”
Mùa đại hội đồng cổ đông năm
2017, dư luận khá quan tâm trường hợp
sáp nhập của hai công ty trong lĩnh vực
y tế. Công ty con đang hoạt động hiệu
quả, chia cổ tức khoảng 30% mỗi năm,
còn công ty mẹ vừa cổ phần hóa xong,
chủ yếu hoạt động thương mại, biên lợi
nhuận ngành thấp. Tỷ suất lợi nhuận/
vốn điều lệ của hai công ty chênh nhau
cả chục lần.
Chính vì vậy, nhiều cổ đông cá nhân
của công ty con không đồng thuận với
việc sáp nhập, bởi lo ngại doanh nghiệp
sau khi sáp nhập không thể hoạt động
hiệu quả như công ty con hiện nay.
Hiện tượng sáp nhập “con” vào “mẹ”
cũng không hiếm. Các đây vài năm, dư
luận xôn xao về thương vụ sáp nhập
Công ty cổ phần Dệt gia dụng Phong
Phú (PPH) vào công ty mẹ là Tổng công
ty cổ phần Phong Phú (Phong Phu Corp).
Khi đó, PPH có vốn điều lệ 80 tỷ
đồng, cổ phần hoá từ năm 2007, trong
đó Phong Phu Corp nắm giữ 53,3% vốn
điều lệ. Sản phẩm chủ yếu của PPH là
khăn bông cao cấp, áo choàng tắm, quần
Các cổ đông lớn
và cổ đông nhỏ
thường có góc nhìn
khác nhau về quan
điểm đầu tư
áo trẻ em…, xuất khẩu chủ yếu vào thị
trường Nhật Bản và Mỹ.
Sau cổ phần hóa, doanh thu và lợi
nhuận của PPH tăng trưởng đều qua
các năm. Trước sáp nhập, hai năm liền
Công ty đều chia cổ tức 30% bằng tiền
mặt. Công ty cũng chưa tăng vốn điều lệ
nên, cổ phiếu “cô đặc”. Riêng năm 2013,
lợi nhuận sau thuế là 30,12 tỷ đồng. Lãi
cơ bản trên cổ phiếu (EPS) năm 2013 là
3.765 đồng/cổ phiếu. Công ty được dự
báo sẽ có sự tăng trưởng vượt bậc khi
các hiệp định thương mại được ký kết,
do mặt hàng khăn được miễn giảm thuế
rất nhiều.
Trong khi đó, Phong Phu Corp hoạt
động dàn trải trên nhiều lĩnh vực, như
dệt may, bất động sản, đầu tư tài chính...
Lợi nhuận năm 2013 của Tổng công ty
đạt hơn 112 tỷ đồng trên tổng vốn điều
lệ 656 tỷ đồng (lợi nhuận đạt 17,9% vốn
điều lệ). Theo đó, thu nhập mỗi cổ phiếu
(EPS) chỉ đạt 1.707 đồng/cổ phiếu, chưa
bằng một nửa so với EPS của PPH.
Vì vậy, khi phương án sáp nhập được
bàn tới, một số cổ đông nhỏ của PPH
không đồng tình, bởi lo ngại phải gánh
thêm những khoản đầu tư không hiệu
quả của công ty mẹ. Đương nhiên, lá
phiếu của cổ đông nhỏ không đủ để hủy
bỏ phương án sáp nhập.
Một trường hợp khác đã xảy ra trong
ngành dược. Theo đó, công ty mẹ sau cổ
phần hóa đã xin ý kiến cổ đông về việc
sáp nhập công ty con với lý do là cả hai
công ty đều có chức năng sản xuất - kinh
doanh chính trong lĩnh vực dược phẩm.
Công ty con có nhiệm vụ chính là sản
xuất, công ty mẹ là đơn vị phân phối các
sản phẩm. Việc sáp nhập công ty con
vào công ty mẹ sẽ tạo ra sự đồng bộ về
sản xuất và tiêu thụ, đảm bảo sự chỉ đạo
kịp thời, xuyên suốt từ khâu sản xuất
đến lưu thông phân phối, tiếp nhận và
phản hồi thông tin kịp thời giữa hai bộ
phận. Đồng thời, tạo thuận lợi cho việc
triển khai các dự án lớn mà cả hai cùng
tham gia.
Tuy nhiên, cũng giống trường hợp
“mẹ-con” Phong Phú, công ty con ngành
dược này chịu trách nhiệm sản xuất,
hoạt động hiệu quả hơn công ty mẹ,
tốc độ tăng trưởng doanh thu ổn định,
trên 20%/năm, giá trị sổ sách lên tới
trên 38.000 đồng/cổ phần. Trong khi đó,
doanh thu công ty mẹ dù có tăng trưởng,
nhưng không bằng công ty con, giá trị sổ
sách chỉ 16.301 đồng/cổ phần.
Khác biệt góc nhìn cổ đông lớn
- cổ đông nhỏ
Trong các trường hợp kể trên, các
thương vụ sáp nhập đều khá ồn ào với

nhiều đơn thư, phản ứng từ phía các cổ
đông nhỏ. Việc này khiến cho hoạt động
kinh doanh của các công ty ít nhiều bị
ảnh hưởng. Tuy nhiên, mâu thuẫn giữa
các bên muốn sáp nhập và bên không
muốn sáp nhập chủ yếu xuất phát từ góc
nhìn quyền lợi, quan điểm đầu tư.
Một lãnh đạo doanh nghiệp từng
chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư rằng,
đã kinh doanh ai cũng muốn có lợi
nhuận, nhưng trên cả lợi nhuận, doanh
nhân còn muốn thành công, tức là có
đóng góp, có dấu ấn nhất định trong lĩnh
vực mà mình đầu tư.
Vị doanh nhân này chia sẻ, nếu chỉ
nhìn vào tiền, thì ông đã có đủ tiền cho
gia đình, không cần phải bôn ba. Dù vậy,
ông vẫn muốn đầu tư vào lĩnh vực y tế,
bởi nhận thấy đây là ngành quan trọng
của đất nước và ảnh hưởng đến đời sống
của mọi tầng lớp nhân dân, nhưng chưa
có nhiều đơn vị đầu tư bài bản và xây
dựng được một chuỗi sản phẩm dịch vụ
trọn gói. Chính vì vậy, ông định hướng
các công ty liên quan hướng tới đầu tư
xây dựng một hệ thống có khả năng
cung cấp các sản phẩm chất lượng cao
với 5 lĩnh vực chính bao gồm sản xuất
trang thiết bị y tế; phân phối thiết bị và
vật tư y tế; tư vấn và xây dựng y tế; các
giải pháp công nghệ trong y tế; và đầu
tư trong lĩnh vực y tế.
Nhưng kỳ vọng mục tiêu lớn đòi hỏi
chiến lược dài hơi, không thể trông chờ
kỳ vọng lợi nhuận, cổ tức ngay lập tức
cao ngất ngưởng. Cổ đông lớn là những
người bỏ vốn lớn và gắn với sự thành
m&a: kinh nghiệm và bài học
bại của doanh nghiệp. Nếu công ty kém
hiệu quả, cổ đông lớn cũng khó có thể
thoái vốn.
Cũng theo doanh nhân này, có
nhiều công ty con hiện đang hoạt động
hiệu quả, nhưng vẫn phải lường trước
những rủi ro trong tương lai, nhất là các
công ty chỉ có 1, 2 mặt hàng chủ lực.
Hoạt động M&A giúp công ty có thêm
tiềm lực để mở rộng thị trường, đa dạng
sản phẩm, thêm nguồn lực tài chính để
đầu tư sản xuất.
Thông thường, các cổ đông nhỏ,
vốn không nắm quyền điều hành công ty
lại có những mối e ngại khác. Cuộc chơi
phức tạp như M&A thường làm cổ đông
e ngại, bởi rủi ro doanh nghiệp sau sáp
nhập có thể hoạt động tốt lên hoặc xấu
đi, nhưng đây là điều các cổ đông nhỏ
không thể kiểm soát.
Chẳng hạn, trong trường hợp PPH
và Dệt vải Phong Phú, suốt 3 năm sau sáp
nhập, các cổ đông chỉ nhận được mức cổ
tức xấp xỉ 1/2 so với trước đây. Mặc dù
đã hứa hẹn niêm yết sau khi sáp nhập
và đưa vào nghị quyết Đại hội đồng cổ
đông từ 2014, nhưng đến nay Phong Phu
Corp vẫn chưa niêm yết và cũng chưa lên
sàn UPCoM.
Ngược lại, trường hợp sáp nhập của
hai công ty trong ngành dược lại có kết
quả khá tốt. Công ty hoạt động hiệu quả,
đã đăng ký giao dịch UPCoM, giá cổ phiếu
có lúc lên tới 40.000 đồng/cổ phiếu.
Vì vậy, cổ đông nhỏ thường muốn
công ty duy trì và phát triển trên đà tăng
trưởng hiện nay, rồi tiến tới niêm yết trên
197
thị trường chứng khoán. Khi đó, hoạt
động của công ty minh bạch hơn, giá
cổ phiếu của công ty sẽ được thị trường
quyết định và đây là giá trị thực của
khoản đầu tư của họ.
Thực tiễn thị trường cho thấy, các
doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh
lõi hiệu quả, lợi nhuận sau thuế bằng
hoặc hơn vốn điều lệ, khi niêm yết, cổ
phiếu tăng giá mạnh. Chẳng hạn như
trường hợp Công ty cổ phần Dịch vụ
hàng hóa Nội Bài (NCT), trước khi niêm
yết, Công ty thường xuyên có mức lợi
nhuận vượt vốn điều lệ, chia cổ tức
100%. Sau khi chia cổ phiếu thưởng để
niêm yết, giá cổ phiếu NCT đã từng lên
tới 150.000 đồng/cổ phiếu và hiện duy trì
ở ngưỡng 80.000 đồng/cổ phiếu.
Tất nhiên, kịch bản này chưa hẳn
đúng với mọi doanh nghiệp, nhưng dù
sao kỳ vọng giá tăng của cổ đông là rất
dễ hiểu và hoàn toàn chính đáng.
Theo luật sư Vũ Ngọc Chi, khi đầu
tư, tùy vào tình trạng tài chính, quan
điểm cá nhân, mỗi nhà đầu tư có kỳ vọng
khác nhau. Việc cổ đông nhỏ trông đợi
cổ tức hàng năm và cơ hội thoái vốn giá
cao, còn cổ đông lớn sẵn sàng với cuộc
chơi phức tạp hơn như M&A là chuyện
dễ hiểu.
Vấn đề là khi thực hiện quyền và lợi
ích của mình, các bên cũng cần cân nhắc
các yếu tố và nên có sự dung hòa nhất
định để có được tiếng nói đồng thuận
tránh xung đột kéo dài, tốn kém chi phí
tiền bạc và thời gian, ảnh hưởng đến sự
phát triển chung của doanh nghiệp.
198 m&a: kinh nghiệm và bài học

Hậu M&A nhìn từ các thương vụ

“cơm không lành, canh không ngọt”
Trước khi tính chuyện mua chi phối một công ty, bên đi thâu tóm đều có tìm hiểu, trao đổi hành lang với
nhóm cổ đông hiện hữu và có cả thỏa thuận nhiều phương diện quản lý doanh nghiệp. Dù vậy, ngay cả các
cuộc thâu tóm thiện chí vẫn có nguy cơ xảy ra mâu thuẫn...
Bùi Trang

Đồng minh thành đối thủ

Sự khác biệt về văn hóa, quan điểm
giữa các nhóm cổ đông khiến doanh
nghiệp khó trở thành khối thống nhất
để hoạt động hiệu quả
Câu chuyện xảy ra tại Công ty cổ
phần Vận chuyển Sài Gòn Tourist (mã
STT) là một ví dụ. Năm 2014, nội bộ
Công ty xảy ra mâu thuẫn. Vị Chủ tịch
HĐQT đương nhiệm khi đó, vốn là cán
bộ của Tổng công ty Sài Gòn Tourist,
trước khi nhận quyết định nghỉ hưu, đã
ký Nghị quyết HĐQT bán hàng loạt tài
sản, từ xe ô tô, đến đất đai. Sau khi cổ
đông lên tiếng mạnh mẽ, việc này đã
phải dừng lại.
Sau đó, cùng với chủ trương thoái
vốn của Nhà nước, một nhóm cổ đông
người Việt và một nhóm nhà đầu tư
Nhật Bản đã liên kết với nhau để
cùng thâu tóm STT. Hai bên tính
toán cùng mua nốt số cổ phần
thoái vốn của Nhà nước và duy
trì tỷ lệ sở hữu cổ phần tương
đương nhau. Khi đó, Công ty
cũng có một nhóm cổ đông đối
lập, nhưng tỷ lệ sở hữu không
lớn, liên kết lại chỉ đủ cử 1 ghế
trong HĐQT.
Trước Đại hội đồng cổ
đông, nhóm nhà đầu tư Việt
Nam và Nhật Bản phân chia với

nhau mỗi bên giữ 2 ghế HĐQT, bên đối
lập 1 ghế. Vị trí Chủ tịch HĐQT và Tổng
giám đốc, bên Việt Nam “nhường” cho
nhóm Nhật Bản.
Theo “thỏa thuận” ban đầu, hai bên
cùng thống nhất mục tiêu vực dậy Công
ty, đẩy mạnh phát triển mảng du lịch,
cũng như tìm kiếm nguồn tài chính rót
vốn vào các dự án đất đai hiện đang đình
trệ. Tuy nhiên, chỉ bắt tay nhau nửa năm,
thì 2 bên phát sinh mâu thuẫn xuất phát
từ một thương vụ M&A.
Khi đó, STT nhắm tới mua Công ty
cổ phần Taxi Gas Sài Gòn Petrolimex
(mã PGT - nay là Công ty cổ phần PGT
Holdings) - một công ty có tới vài chục
tỷ đồng tiền mặt, nhưng hoạt động kinh
doanh lại yếu kém.
Nội bộ cổ đông lớn thống nhất chủ
trương mua lại công ty này, nhưng còn
chưa đồng thuận một số chi tiết khác.
Tuy chưa thống nhất hoàn toàn về việc
mua lại, nhưng Chủ tịch HĐQT kiêm
Tổng giám đốc người Nhật của STT là
Kakazu Shogo đã quyết định chi tiền
mua cổ phiếu PGT. Theo phản ánh của
nhóm nhà đầu tư người Việt, ông Kakazu
đã quyết định mua cổ phiếu PGT với giá
cao hơn giá thị trường, gây thiệt hại cho
Công ty, chưa kể thanh khoản bị ảnh
hưởng do vay tiền ngân hàng và thế
chấp bằng số tiết kiệm của Công ty.
Từ đây, giữa hai bên rơi vào mâu
thuẫn kéo dài. Một thành viên HĐQT STT
đã khởi kiện, đề nghị Tòa án hủy bỏ Nghị
quyết Đại hội đồng cổ đông. Vụ kiện đã
được đưa ra xét xử sơ thẩm, rồi phúc
thẩm với bản án chấp nhận yêu cầu khởi
kiện của nguyên đơn.
Tổng giám đốc Kakazu Shogo sau
đó đã sa thải một số cán bộ quản lý cấp
cao “thân thiết” với phe cổ đông người
Việt. Một nhân sự đã có đơn thư khiếu
nại, đề nghị thanh tra, kiểm tra, thậm chí
khởi kiện Công ty. Qua thanh tra, kiểm
tra, cơ quan chức năng đã phát hiện một
số sai phạm trong việc sử dụng người
lao động nước ngoài (không có giấy
phép), ký hợp đồng xe liên kết không
đúng quy định...
Tiếp đó, một nhóm cổ đông STT còn
khởi kiện, yêu cầu Tổng giám đốc Kakazu
Shogo phải bồi thường cho Công ty do
không thực hiện đúng quy định về trách
nhiệm cẩn trọng của Tổng giám đốc dẫn
đến Công ty bị phạt gây thiệt hại.
Hiện vẫn chưa thấy động thái nào
cho thấy hai bên có sự thương lượng để
đi đến “đình chiến”.
m&a: kinh nghiệm và bài học
Trong khi đó, kết quả hoạt động của
STT vẫn bê bết. Chủ tịch HĐQT Kakazu
Shogo khi nhậm chức đã tuyên bố kế
hoạch dự tính giúp STT có lợi nhuận sau
thuế khoảng 13 tỷ đồng, nhưng năm
2015 và 2016, Công ty vẫn tiếp tục lỗ.
Vốn chủ sở hữu từ 80 tỷ đồng, chỉ còn
hơn 26 tỷ đồng vào cuối năm 20116 do
lỗ lũy kế.
Theo Báo cáo tài chính hợp nhất quý
I/2017, STT có doanh thu 9,1 tỷ đồng, giá
vốn hàng bán là 10,4 tỷ đồng, chưa kể
các chi phí bán hàng, chi phí khác. Hoạt
động taxi thua lỗ, các hoạt động cho
thuê xe, đào tạo lái xe có giá vốn hàng
bán xấp xỉ doanh thu. Tổng thể, STT lỗ
thêm 9 tỷ đồng, khiến vốn chủ sở hữu chỉ
còn hơn 17 tỷ đồng.
Năm nay, STT đã xin gia hạn thời gian
tổ chức đại hội đồng cổ đông thường
niên. Theo trả lời của Sở Kế hoạch và
Đầu tư TP.HCM, STT được gia hạn nhưng
không quá 6 tháng kể từ ngày kết thúc
năm tài chính. Nhưng sang tháng 7, vẫn
chưa thấy STT có thông báo về thời gian
tổ chức Đại hội đồng cổ đông. Với tình
hình hiện tại, chắc chắn Đại hội đồng cổ
đông thường niên 2017 của STT sẽ tiếp
tục nóng.
Đối tác... đổi ý
Năm nay, đại hội đồng cổ đông một
công ty trong ngành dịch vụ taxi đã diễn
ra từ 8h sáng đến chiều tối mới kết thúc.
Theo báo cáo tài chính đã kiểm toán,
năm 2016, công ty này có lợi nhuận trước
thuế là hàng chục tỷ đồng, tăng gần gấp
rưỡi kế hoạch đề ra. Đây là năm thứ 5 liên
tiếp, công ty hoàn thành vượt mức các
chỉ tiêu kế hoạch đề ra, đặc biệt trong bối
cảnh thị trường dịch vụ taxi phải đối mặt
với sức ép cạnh tranh từ Uber và Grab.
Dù vậy, cuộc họp đã kéo dài đến
chiều tối với nhiều cổ đông liên tục lớn
tiếng phát biểu, bất chấp điều hành của
Ban chủ tọa. Biên bản đại hội thể hiện
sự bất đồng ý kiến chủ yếu đến từ các
nhóm cổ đông lớn, trong đó một bên
vốn là công ty mẹ của công ty khi chưa
cổ phần hóa. Cổ đông này giới thiệu
nhân sự tham gia Đoàn chủ tọa, Thư ký
đại hội, Tổ kiểm phiếu..., nhưng theo kết
quả kiểm phiếu, thì các nhân sự này đều
không đủ tỷ lệ.
Đại hội xem xét 14 nội dung, nhưng 2
nội dung có liên quan nhân sự là bầu thay
thế thành viên Ban kiểm soát và thông
qua miễn nhiệm thành viên HĐQT đã có
đơn từ nhiệm đã không thể thông qua.
199
Theo chia sẻ bên lề đại hội, trước khi
mua thâu tóm công ty, nhóm cổ đông
mới đã có những thương thảo nhất định
với cổ đông lớn cũ, hiện sở hữu 20% và
đang giữ 3 ghế thành viên HĐQT. Hai
bên đã thống nhất cổ đông lớn này chỉ
còn giữ lại 2 ghế HĐQT, cổ đông mới với
tỷ lệ cao hơn sẽ giữ 3 ghế.
Tuy nhiên, trước khi đại hội diễn ra,
cổ đông lớn cũ đã chỉ đạo người đại diện
phần vốn tại công ty đưa nội dung bán
xe taxi ra cuộc họp của HĐQT. Các xe taxi
này được bán cho một công ty khác cũng
hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ taxi và
do cổ đông lớn này sở hữu gần 50%. Đi
kèm với việc bán xe là các hợp đồng cho
thuê xe cũng bị chuyển giao.
E ngại thất thoát tài sản, cổ đông
mới đã có đơn thư đề nghị cơ quan chức
năng vào cuộc mới ngăn chặn được việc
mua bán xe.
Một thành viên HĐQT, người đại
diện vốn của cổ đông lớn cũ đã có
đơn từ nhiệm, nhưng khi ra đại hội, cổ
đông lớn này đã bỏ phiếu không thông
qua đơn từ nhiệm. Do đó, đại hội cũng
chưa thể tiến hành bầu bổ sung thành
viên mới.
Cuộc họp có nhiều ý kiến gay gắt và
khá “đặc biệt” khi một cổ đông còn đứng
lên đề nghị đại hội biểu quyết bằng giơ
tay và đếm số... tay, thay vì biểu quyết
bằng phiếu biểu quyết như quy định của
Luật Doanh nghiệp và thể lệ bỏ phiếu đã
được Đại hội thông qua.
Một cán bộ quản lý cấp cao của
công ty này cho biết, công ty đã thoái
vốn thành công trong lĩnh vực dịch vụ
taxi và có một số định hướng đón trước
cơ hội trên thị trường vận tải và logistic
như vận chuyển than, cùng với việc nhập
khẩu than, do nhu cầu nhiên liệu cho sản
xuất nhiệt điện, thị trường mở ra nhiều
cơ hội mới cho các doanh nghiệp trong
ngành. Công ty đã đầu tư 2 sà lan để
trung chuyển than và việc kinh doanh đã
có hiệu quả, do đây là lĩnh vực mới, các
nhà cung cấp còn quá ít và năng lực chưa
đủ đáp ứng nhu cầu.
Tình trạng lục đục nội bộ đã ảnh
hưởng đến chính sách, định hướng phát
triển kinh doanh của doanh nghiệp.
Nếu hai bên không thể đi đến giải pháp
thống nhất, thì công ty buộc phải chờ
tới đại hội thường niên năm tới - bầu lại
HĐQT nhiệm kỳ mới. Tuy nhiên, như vậy
có nghĩa là phải chờ đợi thêm 9 tháng
nữa, trong khi cơ hội kinh doanh không
đợi chờ ai...
200 m&a: kinh nghiệm và bài học
Sacombank, cái kết bất ngờ!
Với tỷ lệ áp đảo trong Hội đồng quản trị mới, ông Dương Công Minh,
đại diện nhóm cổ đông Tập đoàn Him Lam đã được bầu làm Chủ tịch
Hội đồng quản trị Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank)
tại kỳ họp Đại hội đồng cổ đông cuối tháng 6/2017, khép lại một thời
kỳ bất ổn quản trị dài 5 năm của ngân hàng này, kể từ khi ông Đặng
Văn Thành rời “ghế nóng”.
Xuất hiện vào phút chót, nhóm cổ đông Him Lam đang được kỳ vọng sẽ dẫn dắt Sacombank ra khởi
vũng lầy nợ xấu
Thùy Vinh
Kịch tính “cuộc đua” ghế nóng
Trước đó, đầu tháng 10/2015, với
sự chứng kiến của lãnh đạo Ngân hàng
Nhà nước và Sở Giao dịch chứng khoán
TP.HCM, lễ bàn giao sáp nhập toàn hệ
thống Southernbank vào Sacombank
đã chính thức diễn ra. Thông tin không
chỉ phát đi đến hơn 65.000 cổ đông
của hai ngân hàng (tính đến thời điểm
cuối năm 2014), mà gần 3,5 triệu khách
hàng cùng nhà đầu tư trên thị trường
chứng khoán, bởi Sacombank là một
ngân hàng niêm yết. Điều đáng nói
là kể từ thời điểm này, ông Trầm Bê,
người gắn liền với thương vụ sáp nhập
đình đám kéo dài trong 3 năm giữa
Sacombank và SouthernBank lại không
tham gia quản trị, điều hành tại Ngân
hàng Sacombank sau sáp nhập.
Ngân hàng Nhà nước đã ban hành
quyết định chấm dứt vai trò quản trị,
điều hành của ông Trầm Bê và ông Trầm
Khải Hòa tại Sacombank. Ông Trầm Bê
và các tổ chức, cá nhân liên quan đã thực
hiện ủy quyền quyền cổ đông (quyền
biểu quyết và quyền đề cử) tại Sacom-
bank sau sáp nhập cho Công ty Quản lý
tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam
(VAMC) theo chỉ định của Ngân hàng
Nhà nước.
Sau khi ông Trầm Bê và người nhà
rời các vị trí điều hành tại Sacombank,
cuộc chạy đua vào ghế “nóng” nhà băng
này một lần nữa được khơi dậy trước
thềm Đại hội cổ đông thường niên 2017
của Ngân hàng để thực hiện phương
án tái cơ cấu Sacombank. Trong số đó,
một số tên tuổi được giới đầu tư đặc
biệt quan tâm, gồm Evercore Group
(Công ty hoạt động trong lĩnh vực ngân
hàng đầu tư có trụ sở tại New York),
Redsun Capital Limited (một công ty tư
vấn chuyên về M&A) và ông Đặng Văn
Thành, Chủ tịch Tập đoàn Thành Thành
Công (TTC), người sáng lập Sacombank.
Đây là lần đầu tiên ông Đặng Văn Thành
đánh tiếng trở lại với lĩnh vực từng làm
nên tên tuổi của mình kể từ biến cố tại
Sacombank vào năm 2012.
Từ ngày rời Sacombank cho đến
nay, ông Đặng Văn Thành và gia đình
đã dành toàn bộ tâm huyết cho việc
phát triển Tập đoàn Thành Thành Công
với mục tiêu đa dạng hóa, nâng cao
chất lượng sản phẩm mang thương hiệu
Việt – đường Thành Thành Công. Nhưng
niềm đam mê với lĩnh vực kinh doanh
ngân hàng vẫn cháy trong ông như
những ngày còn dẫn dắt Sacombank,
nên ông đã đề xuất với Ngân hàng Nhà
nước muốn được tham gia tái cơ cấu
Ngân hàng, cùng với đối tác nước ngoài
rót số vốn trên 24.000 tỷ đồng.
Ngoài nhóm cổ đông trên, Tập đoàn
bất động sản Novaland cũng muốn tham
gia vào kế hoạch tái cơ cấu Sacombank.
Thế nhưng, ngày 6/4, Novaland đã xin
rút khỏi Đề án Tái cơ cấu Sacombank vì
cho rằng các điều kiện hiện tại của Ngân
hàng chưa phù hợp để Tập đoàn đầu tư
trong thời điểm này. Quyết định rút lui
của ứng viên “nặng ký” Novaland diễn ra
trước thềm Đại hội cổ đông thường niên
2017 (28/4) đã gây không ít bất ngờ với
giới đầu tư.
Bất ngờ lớn hơn là sau đó Evercore
Group và “cha đẻ” Sacombank cũng rút
lui khỏi Đề án tái cơ cấu Ngân hàng. Thay
vào đó là sự xuất hiện của ông Nguyễn
Đức Hưởng, Phó chủ tịch Hội đồng quản
trị LienvietPostBank.
Câu chuyện về nhân sự đảm nhiệm
chiếc ghế Chủ tịch Hội đồng quản trị
Sacombank tưởng chừng như ngã ngũ
thì trong Nghị quyết Hội đồng quản trị
Sacombank về nhân sự dự kiến bầu vào
Hội đồng quản trị, Ban Kiểm soát nhiệm
kỳ 2017 – 2021, được công bố ngay trước
thềm Đại hội, ứng viên sáng giá nhất
là ông Nguyễn Đức Hưởng lại bất ngờ
rút lui. Thay vào đó là ông Dương Công
Minh, Chủ tịch Tập đoàn Bất động sản
Him Lam.
Ông Minh đã ghi dấu ấn với một
vụ thâu tóm lịch sử trong lĩnh vực ngân
hàng trong giai đoạn cuối của quá trình
tái cơ cấu.
Sacombank tới đây sẽ có cơ hội đón
nhận hàng ngàn tỷ đồng “tiền tươi” từ
nhóm cổ đông của Tập đoàn Him Lam.
Để chuẩn bị thương vụ này, Him Lam đã
thoái toàn bộ vốn khỏi LienVietPostBank.
Trước đó, tại Đại hội đồng cổ đông bất
thường của LienVietPostBank, ông Minh
đã tuyên bố từ nhiệm vị trí Chủ tịch Hội
đồng quản trị ngân hàng này.
Kỳ vọng đổi thay dưới “đế chế”
ông Minh
Việc Him Lam tham gia tái cơ cấu
Sacombank được đánh giá là có nhiều
điểm thuận lợi, bởi Sacombank dù có
khối nợ xấu khủng, song lại có nhiều tài
sản đảm bảo bằng bất động sản. Sacom-
bank cũng có nền tảng kinh doanh khá

tốt, đặc biệt là mảng bán lẻ. Trong khi đó,
Him Lam có lượng “tiền tươi” lớn, đồng
thời có kinh nghiệm trong lĩnh vực ngân
hàng và là một nhà đầu tư dày dạn trên
thị trường bất động sản.
Ngay sau khi được bầu vào vị trí Chủ
tịch Sacombank, ông Dương Công Minh
đã bày tỏ sự tự tin với mục tiêu lợi nhuận
1.000 tỷ đồng trong năm 2017, cao gần
gấp đôi so với mức 600 tỷ đồng mà Hội
đồng quản trị cũ đặt ra. Các giải pháp
cũng được ông Minh hé mở là tập trung
xử lý nợ xấu, đẩy mạnh hoạt động kinh
doanh và đặc biệt là tổ chức lại bộ máy,
quản lý chi phí hiệu quả.
Trước khi đến với Sacombank, ông
Minh là Chủ tịch của LienVietPostBank,
một ngân hàng nhỏ hơn Sacombank rất
nhiều và do ông sáng lập. Không kể người
liên quan khác, riêng Him Lam sở hữu
15% cổ phần của LienVietPostBank. Thế
nhưng, bên cạnh phần đông ý kiến ủng
hộ ông Minh vào Sacombank vì vừa có
tiền thực, lại vừa có kinh nghiệm trong
lĩnh vực bất động sản, những yếu tố có
thể giúp Sacombank xử lý nhanh số nợ
xấu chủ yếu liên quan đến bất động sản,
nhanh chóng đưa ngân hàng trở về quỹ
đạo cũ của nó thì cũng có không ít ý kiến
quan ngại rằng, liệu ông Minh vào Sacom-
bank có liên quan đến lợi ích nhóm và
ông này có năng lực thực sự hay không?
Trước những băn khoăn này, Phó
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn
Phước Thanh khẳng định, việc Sacom-
bank mời ông Minh, một người giàu kinh
nghiệm trong lĩnh vực bất động sản,
tham gia tái cơ cấu ngân hàng là một
lựa chọn tốt. Ngân hàng Nhà nước kỳ
Đại hội đồng cổ đông 2017 của Sacombank cuối tháng 6
m&a: kinh nghiệm và bài học
vọng Sacombank sẽ gỡ được nút thắt nợ
xấu đang tồn tại lớn ở bất động sản. Tuy
nhiên, những khó khăn của ông Minh
ở Sacombank là không tránh khỏi, khi
ngân hàng này đang “ôm” khối lượng nợ
xấu khủng, chiếm tỷ lệ hơn 6,8% tổng dư
nợ, bên cạnh khoản lãi dự thu đến hơn
23.000 tỷ đồng cùng hàng chục nghìn tỷ
đồng nợ bán cho VAMC.
Song ông Minh đang có những lợi
thế lớn, như chính sách hỗ trợ từ Ngân
hàng Nhà nước với cơ chế riêng về xử lý
nợ. Quan trọng hơn là Sacombank vẫn
là ngân hàng có nền tảng vững chắc,
với hệ thống nhân sự hơn 17.000 người,
mạng lưới phủ khắp cả nước cùng 1
ngân hàng con và nhiều chi nhánh ở
nước ngoài.
Sacombank từng là một trong
những ngân hàng “ăn nên làm ra” dưới
thời ông Đặng Văn Thành những năm
1996 đến 2011. Sau 20 năm gây dựng,
Sacombank đã được ông Thành phát
triển với một nền tảng vững chắc, trong
đó đặc biệt nhất là giá trị con người.
Các nhân sự từ quản lý cấp trung đến
cấp cao đều được tạo nguồn từ chính
nhân viên Sacombank, một nét rất khác
so với những nhà băng còn lại. Nếu như
năm 2005, Sacombank ghi nhận nguồn
vốn tự có 1.700 tỷ đồng và mạng lưới tại
31/64 tỉnh thành thì đến năm 2009 vốn
đã ở mức hơn chục nghìn tỷ đồng và
mạng lưới phủ khắp 3/4 số tỉnh thành
trong nước. Năm 2009, cổ phiếu STB
của ngân hàng này còn được bình chọn
là một trong những cổ phiếu “vàng”
của thị trường. Giai đoạn từ 2005 - 2010,
kết quả kinh doanh các năm đều tăng
201
trưởng trên dưới 50%. Năm 2011, năm
cuối cùng ông Đặng Văn Thành ở lại
Sacombank, lợi nhuận đạt tới hơn 2.700
tỷ đồng, tỷ lệ nợ xấu chưa đến 1%. Thế
nhưng, nhà băng này đã nhanh chóng
đảo chiều cùng khó khăn chồng chất
dưới thời ông Trầm Bê chỉ sau 2 năm
điều hành.
Sau cuộc sáp nhập SouthernBank
vào Sacombank, lợi nhuận Sacombank
năm 2015 chỉ còn chưa đầy 700 tỷ đồng
và năm 2016 còn chưa nổi 100 tỷ đồng.
Lý do là Ngân hàng phải dành gần hết
lợi nhuận làm ra để trích lập dự phòng
rủi ro cho các khoản nợ xấu mà South-
ernBank mang về sau sáp nhập. Theo
kế hoạch đã được Ngân hàng Nhà nước
phê duyệt, sẽ phải mất 3 - 5 năm nữa,
cùng với các cơ chế đặc thù mà Ngân
hàng Nhà nước tạo điều kiện cũng như
chính sách của Chính phủ, Sacombank
mới có thể xử lý xong nợ xấu và trở về
thời trước khi sáp nhập.
Nhìn lại chặng đường 5 năm gần
nhất, nhà băng này đã có tới 3 lần đổi
chủ và Sacombank cuối cùng cũng đã
tìm được nhà đầu tư mới tham gia vào
tái cơ cấu ngân hàng, ông chủ đến từ
Him Lam Group. Tân Chủ tịch Hội đồng
quản trị Sacombank cũng cho rằng, sáp
nhập Southern Bank đã khiến cho Sa-
combank gặp một số vấn đề, nhưng
cái được lớn nhất là đã đưa Sacom-
bank trở thành nhà băng có quy mô lớn
nhất trong khối ngân hàng thương mại
cổ phần. Vì vậy, ông Minh mong rằng,
các cổ đông tiếp tục đồng hành và tin
tưởng Ngân hàng cũng như Hội đồng
quản trị Sacombank.
202 m&a: kinh nghiệm và bài học
Eximbank, tan vỡ
giấc mộng thâu tóm
Từ một ngân hàng trong Top 5 về quy mô, báo lãi hàng năm tới 2.000
- 3.000 tỷ đồng, vài năm nay, Eximbank bỗng nhiên rơi sâu về doanh
thu, lợi nhuận do cổ đông lớn mải mê tranh giành quyền lực. Sau Đại
hội đồng cổ đông thường niên 2017, bộ máy điều hành quản trị dần
được củng cố, nhưng con đường tìm lại thời hoàng kim của Eximbank
vẫn là dấu hỏi.
Vi Nguyễn
Từ tham vọng thâu tóm nhà
băng khác
Cuối năm 2012, Eximbank bỗng
chốc nổi bật với vai trò người dẫn dắt
một cuộc thâu tóm đình đám nhất trong
lịch sử ngành ngân hàng Việt Nam với
một ngân hàng tên tuổi khác là Sacom-
bank, sau khi mua lại phần vốn gần 10%
từ ANZ. Hàng loạt thông tin về sự hợp tác
toàn diện giữa Sacombank với Eximbank
ở thời điểm đó được thị trường kỳ vọng
sẽ tạo ra một ngân hàng hàng đầu trên
thị trường có quy mô tổng tài sản vào
khoảng 330.000 tỷ đồng, lớn nhất trong
khối ngân hàng tư nhân và bám sát Vi-
etcombank.
Thế nhưng, cuộc “hôn nhân” giữa
Eximbank và Sacombank đã không
diễn ra suôn sẻ. Từ ngày 21/10/2015,
Eximbank không còn người đại diện phần
góp vốn tại Sacombank. Đáng chú ý, mới
đây, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên
2017 của Eximbank, Tổng giám đốc Lê
Văn Quyết cho biết, Eximbank đang muốn
thoái toàn bộ phần vốn góp tại Sacom-
bank, nhằm đáp ứng quy định của Thông
tư 36/2014/TT-NHNN. Và nếu bán hết phần
vốn này với giá 13.500 đồng/cổ phiếu, có
thể Eximbank sẽ thu về khoản lợi nhuận
hơn 500 tỷ đồng.
Trùng hợp là chỉ hai năm sau mua
cổ phần Sacombank, Eximbank đã nhanh
chóng rớt khỏi Top 5 ngân hàng thương
mại cổ phần lớn nhất, đồng thời lợi nhuận
cũng lao dốc không phanh. Cụ thể, từ vị
trí ngân hàng có lợi nhuận lớn thứ 4 toàn
ngành trong năm 2012, Eximbank đã tụt
xuống vị trí thứ 10 trong năm 2013 và
sang giai đoạn 2014-2015 thì rơi xuống
Top cuối của ngành.
Năm 2015, Eximbank chứng kiến tổng
tài sản giảm 22% so với cuối 2014, do giảm
huy động vốn trên thị trường liên ngân
hàng. Bên cạnh đó, huy động vốn của
ngân hàng này cũng giảm 3%. Hoạt động
kinh doanh lãi gần 1.500 tỷ đồng, nhưng
Eximbank phải dành ra tới hơn 1.430 tỷ
đồng để trích lập dự phòng nợ xấu. Thua
lỗ 2 năm liên tiếp, cổ phiếu Eximbank đã
bị đưa vào diện cảnh báo trên thị trường
chứng khoán. Đây thực sự là một bất ngờ
đối với nhà đầu tư, cổ đông của Eximbank.
Điều đáng chú ý hơn, theo kết luận
Thanh tra số 34 (năm 2015) của Thanh
tra Ngân hàng Nhà nước, từ năm 2010 -
2013, thông qua việc bán các bất động
sản cho Eximland và cho Eximland vay
để mua các bất động sản này, Eximbank
đã ghi nhận thu nhập (không phải từ
hoạt động kinh doanh) tổng cộng trên
1.116 tỷ đồng. Eximbank đã sử dụng thu
nhập này để nộp thuế, trích lập quỹ và
chia cổ tức cho cổ đông từ năm 2010 -
2013. Năm 2014, Eximbank đã tự khắc
phục được 284 tỷ đồng, còn 831 tỷ đồng Cuộc chiến giành ghế trong Hội
phải tiếp tục khắc phục. Đến nay, Ngân đồng quản trị Eximbank giữa nhóm
hàng vẫn ghi nhận khoản lỗ lũy kế là cổ đông lớn Nam A Bank và nhóm cổ
461,4 tỷ đồng… và sẽ trích lãi hàng năm đông cũ nóng bỏng trong năm 2016 và
để khắc phục khoản lỗ từ Eximland. phải chờ tới kỳ Đại hội đồng cổ đông
thường niên 2017 diễn ra vào tháng 4
… đến nguy cơ bị sáp nhập vừa qua, câu chuyện này cơ bản mới
Tụt dốc không phanh về lợi nhuận, “hạ nhiệt”.
nợ xấu tăng, hệ quả của công tác quản Có thể nói, sau giai đoạn tăng
trị ngân hàng yếu kém đã đẩy Eximbank trưởng nóng của ngành và ảnh hưởng
đứng trước vòng xoáy M&A, khi rộ lên của giai đoạn suy thoái kinh tế những
thông tin ngân hàng này bị sáp nhập năm 2009 - 2012, hầu hết các ngân hàng
vào Nam A Bank vài năm gần đây. Tuy trong nước đều phải chịu áp lực tái cấu
nhiên, mối duyên giữa hai ngân hàng trúc, nhưng tại Eximbank, cuộc tranh
cũng sớm tan vỡ, cho dù nhóm cổ đông giành ghế “nóng” khiến nội bộ rối ren,
lớn từ NamA Bank đã nắm giữ trên 10% lỗ nặng kéo dài trong những năm qua là
cổ phần Eximbank. Lý do là cổ đông mới nỗi thất vọng lớn cho các cổ đông, trong
NamA Bank không tìm được tiếng nói đó có cổ đông chiến lược ngoại.
chung với các nhóm cổ đông cũ trong Nhiều năm qua, cổ đông Eximbank,
việc thu xếp các ghế trong Hội đồng trong đó có nhà đầu tư chiến lược nước
quản trị nhiệm kỳ 2015-2020. Đây cũng ngoài là Sumitomo Mitsui Banking Corpo-
chính là lý do khiến Đại hội đồng cổ ration (SMBC) đã không được nhận một
đông thường niên của Eximbank năm đồng cổ tức nào. Hiện Eximbank có hai cổ
2016 không dưới 3 lần tổ chức bất thành. đông lớn là SMBC và Vietcombank. Trong

đó, SBMC sở hữu trên 185 triệu cổ phiếu,
tương đương 15% vốn cổ phần; Vietcom-
bank sở hữu 101 triệu cổ phiếu, tương
đương 8,19% cổ phần. Tại kỳ họp Đại hội
đồng cổ đông thường niên 2017, Vietcom-
bank cho biết sẽ xem xét thoái vốn khỏi Ex-
imbank để đáp ứng lộ trình thoái vốn theo
quy định tại Thông tư 36/2014/TT-NHNN.
Nỗ lực tìm đường trở lại
Tại Đại hội đồng cổ đông 2017, trong
báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
năm 2016, Ban lãnh đạo Eximbank cho
biết, năm 2016 đánh dấu sự tăng trưởng
trở lại của hoạt động cho vay của Ngân
hàng sau khi sụt giảm năm 2015. Đồng
thời, Ngân hàng đã thu hồi các khoản nợ
có khả năng rủi ro, thu hồi nợ theo kết
luận thanh tra. Cụ thể, trong năm 2016,
Eximbank đã thu hồi khoảng 3.500 tỷ đồng
dư nợ cấp tín dụng (bao gồm trái phiếu
doanh nghiệp) theo kết luận thanh tra.
Năm qua, Eximbank đã khởi động
dự án “New Eximbank” (Eximbank Mới),
m&a: kinh nghiệm và bài học
Từ ngân hàng trong Top 5 về quy mô, lợi nhuận,
đây là dự án tái cấu trúc với chiến lược
Eximbank giai đoạn từ năm 2016 - 2020.
Ban Chỉ đạo tái cấu trúc và chiến lược
đã được thành lập với sự tham gia của 5
thành viên Hội đồng quản trị để chỉ đạo,
theo dõi tiến độ của dự án... Mục tiêu của
dự án là đưa Ngân hàng giành lại vị thế
dẫn đầu thị trường về tài chính thương
mại, tăng cường năng lực giải pháp cũng
như xây dựng được cơ sở khách hàng
vững chắc, gồm các tập đoàn lớn và
doanh nghiệp FDI. Đối với khách hàng
doanh nghiệp vừa và nhỏ, Eximbank cho
hay sẽ tập trung vào những cải tiến đáng
kể về năng suất lao động, hiệu quả về chi
phí, thời gian xoay vòng của quy trình và
ngân hàng kỹ thuật số.
Kể từ khi thực hiện Đề án “New Ex-
imbank”, hoạt động của Ngân hàng cũng
bắt đầu có những bước chuyển biến
nhất định. Hoạt động kinh doanh, dịch
vụ đều có sự tăng trưởng, trong đó hoạt
động bán lẻ tăng trưởng tốt, cơ cấu tài
sản dịch chuyển theo hướng vững chắc
203
Eximbank rơi sâu xuống Top cuối của ngành
hơn, đảm bảo an toàn thanh khoản, tuân
thủ các chỉ số an toàn hoạt động, nợ xấu
về dưới 3%.
Trong quý I/2017, mặc dù thu nhập
lãi thuần giảm 25%, song nhờ cắt giảm
mạnh chi phí hoạt động, chi phí dự phòng
rủi ro, Eximbank đã ghi nhận lợi nhuận
tăng trưởng đột biến so với cùng kỳ. Cụ
thể, kết thúc quý I, Eximbank ghi nhận
170 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, gấp
hơn 5 lần cùng kỳ. Năm 2017, Eximbank
đặt kế hoạch lợi nhuận trước thuế 600
tỷ đồng, tăng trưởng 53% so với kết quả
thực hiện năm 2016; tăng trưởng quy mô
tổng tài sản lên mức 150.000 tỷ đồng; huy
động vốn đạt 120.000 tỷ đồng; dư nợ cấp
tín dụng đạt 108.875 tỷ đồng; nợ xấu ở
mức dưới 3%.
Liệu Đề án “New Eximbank” có làm
cứu cánh đưa Eximbank thoát khỏi đáy
vực, khi vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại,
nhất là nợ xấu đang “níu chân” Ngân
hàng? Câu trả lời chắc chắn còn nằm ở
phía trước.
206 kết nối M&A

“Se duyên” nội ngoại trung chính vào các dự án nhà ở và nghỉ
dưỡng tại Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng.
Tương tự, Hongkong Land, một nhà
Thị trường bất động sản thời gian qua chứng kiến nhiều cuộc “se duyên” đầu tư đến từ Hồng Kông (Trung Quốc)
cũng vừa thông báo sẽ chi ra hơn 95
giữa doanh nghiệp trong nước và các đối tác nước ngoài. Những cái bắt
triệu USD để thâu tóm một dự án tại
tay này đem lại một luồng sinh khí mới và mạnh mẽ cho thị trường nói Thủ Thiêm của Công ty cổ phần Đầu tư
chung, các doanh nghiệp nói tiêng. Tuy nhiên, không phải cuộc hôn hạ tầng Kỹ thuật TP.HCM (CII), trong đó
nhân nào cũng hạnh phúc. Hongkong Land hưởng 64% lợi ích từ dự
án và phần còn lại thuộc về CII.
Bích Ngọc Theo ông Tetsuo Kida, Tổng giám Hay một thương vụ M&A khác đáng
đốc Maeda Thiên Đức, nếu Meada chỉ chú ý gần đây là dự án Đại Phước Lotus
Đối tác ngoại tăng cường hiện đơn thuần tham gia vào dự án với tư (Nhơn Trạch) của VinaCapital đã được
diện cách của một nhà thầu xây dựng, thì chuyển nhượng toàn bộ cho Tập đoàn
Trong 6 tháng đầu năm 2017, hàng công ty sẽ phải tuân theo yêu cầu của China Fortune Land Development - một
loạt dự án đã được công bố có sự tham chủ đầu tư, nhưng khi tham gia với tư trong những doanh nghiệp xây dựng và
gia của các đối tác ngoại. cách chủ đầu tư, thì Maeda sẽ trực tiếp kinh doanh địa ốc lớn nhất của Trung
Gần đây nhất, Maeda, một tập đoàn xây dựng và kiểm soát được chất lượng Quốc - trong một thương vụ có giá trị 65
chuyên xây dựng các dự án hạ tầng tại theo đúng tiêu chuẩn của Nhật Bản - triệu USD.
Nhật Bản đã quyết định hợp tác với Công được cam kết là tương đương với chất Trong khi đó, Elite Capital Resources
ty Thiên Đức, một thành viên của Công ty lượng căn hộ tại Tokyo mà không phụ Limited, một đối tác Singapore cũng vừa
Golf Long Thành để thực hiện phát triển thuộc vào nhà thầu xây dựng. thâu tóm dự án phức hợp Times Square
dự án căn hộ cao cấp Waterina Suites ở Một nhà đầu tư khác cũng đến từ tại Hà Nội từ Tập đoàn VinaCapital.
khu Thạnh Mỹ Lợi, quận 2, TP.HCM. Nhật Bản, Tập đoàn Kajima, sau khi công Ông David Blackhall, Giám đốc điều
Meada đã có mặt tại thị trường Việt bố liên doanh với Indochina Capital vào hành của VinaCapital cho biết, các dự án
Nam từ nhiều năm nay với các dự án hạ tháng 9/2016, hiện đang trong giai đoạn bất động sản “sạch” (là những dự án có
tầng, như xây dựng Thủy điện Damin, tích cực triển khai các dự án. đầy đủ giấy tờ, có các giấy phép đã được
ga hành khách Sân bay Quốc tế Tân Sơn Theo đó, 3 khách sạn đầu tiên có phê duyệt của chính phủ, và người dân
Nhất và hiện tại là công trình tuyến tàu thể được chính thức công bố vào cuối sống ở đó đã được di dời sang nơi ở mới)
điện ngầm số 1 tại TP.HCM. Tuy nhiên, năm 2017 hoặc đầu năm 2018. Đây sẽ chính là những dự án có giá trị rất cao đối
đây là dự án đầu tiên về nhà ở được là 3 khách sạn mở đầu cho chuỗi khách với nhà đầu tư nước ngoài.
Meada phát triển tại Việt Nam. sạn mang phong cách đô thị được phát “Tuy nhiên, họ thường không có đủ
Hợp tác với Maeda, Công ty Thiên Đức triển bởi ICC-Kajima và vận hành bởi 1 kinh nghiệm trong việc xử lý các vấn đề
không những có được đối tác về nguồn liên doanh khác của Indochina Capital, thủ tục tại địa phương. Do đó, M&A là
vốn, mà còn có được sự tham gia của ICC-Vanguard. một phương thức tốt để tìm ra một đối
Meada trong tất cả các bước của dự án, từ Liên doanh này dự tính sẽ đầu tư lên tác có hiểu biết cặn kẽ để giúp vượt qua
thiết kế, xây dựng, đến giám sát và cả vận đến 1 tỷ USD trong vòng 10 năm tới vào các khó khăn nói trên”, ông Blackhall
hành sau khi dự án được hoàn công. các dự án tại Việt Nam. Ban đầu sẽ tập cho biết.

Những cuộc hôn nhân dang dở
Tuy nhiên, thị trường không phải lúc
nào cũng toàn màu hồng. Đã có không
ít dự án “đứt gánh giữa đường” khi một
bên đối tác không đủ kiên nhẫn để theo
cuộc chơi, hoặc hai bên không tìm được
tiếng nói chung khi triển khai dự án.
Nếu như tại Hà Nội, Tập đoàn Bitexco
đang phát triển thuận lợi dự án phức hợp
Khu đô thị The Manor Central Park tại Hà
Nội cùng với đối tác Nhật Bản là Tập đoàn
Mitsubishi, thì tại TP.HCM, đơn vị này vừa
chia tay đối tác ngoại. Cụ thể, Bitexco vừa
đề xuất lên UBND TP.HCM cho phép được
đơn phương thực hiện dự án phát triển
Khu đô thị mới Bình Quới - Thanh Đa sau
khi nhà đầu tư Emaar Properties của Tiểu
vương quốc Ả rập rút khỏi dự án.
Mặc dầu đại diện của Emaar Proper-
ties từ chối trả lời khi phóng viên Báo Đầu
tư hỏi về lý do rút khỏi dự án này, nhưng
một chuyên gia lâu năm cho rằng, đối tác
nước ngoài rút khỏi dự án có thể là vì do
thủ tục và quy trình đến bù giải tỏa ở Việt
Nam quá lâu, họ không chờ đợi được.
Trước đó, dự án Khu đô thị Splen-
dora tại Hà Nội đã bị đình trệ trong thời
gian dài do bất đồng giữa đối tác ngoại
là Công ty Posco E&C của Hàn Quốc và
Công ty Vinaconex của Việt Nam. Hai
đối tác này đều có số cổ phần tương
đương nhau (50-50) nên không bên nào
có tiêng nói quyết định, do đó thường
là không đi đến được thỏa thuận đối với
các vấn đề của dự án.
Xung đột lên cao đến nỗi hai bên đã
từng tính đến phương án chia đôi dự án
để mỗi bên tự phát triển theo chiến lược
của riêng mình, nhưng phương án này
cũng không thực hiện được. Kết quả của
cuộc “hôn nhân” kéo dài hơn 10 năm giữa
Posco E&C và Vinaconex là sự chậm chạp
của dự án Khu đô thị Splendora với rất
nhiều vấn đề tồn tại không thể giải quyết.
Câu chuyện xung đột giữa các bên
liên quan đã, đang và sẽ còn tiếp tục xảy
ra ở nhiều dự án khác và cần có sự cố
gắng, cũng như thiện chí rất lớn của mỗi
bên mới có thể cải thiện được tình trạng
“cơm chưa lành, canh chưa ngọt” này.
M&A vẫn hấp dẫn
Theo một báo cáo mới đây của
CBRE, thị trường bất động sản của Việt
Nam vẫn đang là môi trường lý tưởng để
các nhà đầu tư nước ngoài góp vốn sở
hữu hoặc góp vốn thông qua các kênh
đầu tư khác.
CBRE cho rằng, mặc dù các chủ đầu
tư nội chiếm đa số tại các dự án phát
triển nhà ở, nhưng họ vẫn cần nguồn
vốn để đầu tư cho các dự án bất động
sản thương mại.
Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đã
nâng mức độ rủi ro của các khoản vay
mua tài sản tại các ngân hàng thương
mại từ 150% lên mức 200% và giảm tỷ
lệ dùng vốn huy động ngắn hạn để cho
vay trung và dài hạn bao gồm cả vay thế
chấp, từ 60% còn 50% vào năm 2017 và
40% vào năm 2018.
Khi các ngân hàng hạn chế cho vay,
các chủ đầu tư Việt Nam có thể tìm đến
các kênh vốn vay khác. Đây chính là thời
điểm lý tưởng để các nhà đầu tư nước
ngoài góp vốn sở hữu hoặc góp vốn
kết nối m&A 207
thông qua các kênh đầu tư khác.
Theo CBRE, nhiều công ty bất động
sản Việt Nam niêm yết trên sàn chứng
khoán có tỷ lệ nợ khá cao, tạo điều kiện
cho các nhà đầu tư nước ngoài để góp
thêm vốn cho dự án, đặc biệt là các dự
án của các chủ đầu tư quy mô nhỏ, do
các công ty này ngày càng gặp nhiều khó
khăn để thu hút nguồn vốn từ các kênh
truyền thống.
Trong vòng 5-10 năm tới, các nhà
đầu tư nước ngoài có thể có nhiều cơ hội
hơn để bổ sung vào danh mục của mình
các tài sản thương mại ở vị trí đắc địa.
Trong khi đó, theo JLL, đối với các
dự án nhà ở và thương mại, các nhà đầu
tư nước ngoài thường tìm kiếm những
khu đất “sạch”, đã được hoàn thành thủ
tục bồi thường, giải phóng mặt bằng,
hoàn tất thanh toán chi phí sử dụng đất,
có quyền sử dụng đất và kế hoạch phát
triển tốt.
JLL cũng cho rằng, hiện có hàng
trăm triệu USD đang chờ đợi để đổ vào
thị trường bất động sản Việt Nam ở hầu
hết các phân khúc, bao gồm nhà ở, văn
phòng, bán lẻ, khách sạn và khu công
nghiệp. Các nhà đầu tư đến từ nhiều
quốc gia khác nhau như Nhật Bản, Hàn
Quốc, Singapore và sự tăng trưởng của
các nhóm nhà đầu tư đến từ Trung Quốc.
“Nhìn chung, Việt Nam vẫn đang thu
hút sự chú ý mạnh mẽ từ các nhà đầu tư
trong khu vực và chúng tôi kỳ vọng, hoạt
động M&A tại Việt Nam sẽ ghi nhận mức
kỷ lục mới trong năm 2017 và 2018”, ông
Stephen Wyatt, Giám đốc vùng của JLL
nhận định.
Việc không tìm được tiếng nói chung giữa
Vinaconex và đối tác ngoại Posco E&C khiến Dự
án Khu đô thị Splendora chậm tiến độ
208 kết nối M&A
Giá trị cộng hưởng từ các thương vụ
M&A bất động sản
Thị trường bất động sản từ đầu năm 2017 tiếp tục chứng kiến cuộc chạy đua của các nhà đầu tư trong và
ngoài nước đổ vốn vào thị trường thông qua các thương vụ chuyển nhượng, hoặc hợp tác đầu tư dự án
(M&A). Những cái “bắt tay” đã và đang tạo nên những giá trị cộng hưởng mới cho thị trường địa ốc.
Tăng Triển
Hấp lực mới
Với nhận định bất động sản vẫn là
kênh đầu tư hấp dẫn, từ đầu năm 2017
đến nay, thị trường bất động sản TP.HCM
tiếp tục chứng kiến khá nhiều thương vụ
M&A dự án bất động sản. Dòng vốn lớn
đang được đổ mạnh vào thị trường với
hàng loạt thương vụ chuyển nhượng,
hoặc hợp tác đầu tư. Không chỉ với các
nhà đầu tư trong nước, mà ngay cả với
các nhà đầu tư nước ngoài cũng tham
gia khá tích cực.
Mới đây, Công ty cổ phần Đầu tư
Nam Long tiếp tục “bắt tay” với hai nhà
đầu tư Nhật Bản là Hankyu Realty và
Nishi Nippon Railroad để cùng phát triển
dự án Mizuki Park với quy mô lên đến
26 ha, vốn đầu tư khoảng 8.000 tỷ đồng.
Theo thỏa thuận, hai nhà đầu tư Nhật
Bản và Nam Long cùng góp vốn theo tỷ
lệ 50% - 50%.
Mizuki Park tọa lạc trên Đại lộ
Nguyễn Văn Linh, huyện Bình Chánh,
TP.HCM, gồm 4.676 căn hộ biệt lập Flora,
khoảng 170 đất nền, nhà phố và biệt
thự Valora. Như vậy, đây là dự án thứ 4
mà Nam Long hợp tác với các nhà đầu
tư đến từ đất nước mặt trời mọc sau dự
án Kikyo Residence, Flora Sakura và Fuji
Residence.
Trước đó, theo báo cáo đầu tư mà
bộ phận nghiên cứu Savills vừa công bố,
Tập đoàn CapitaLand đến từ Singapore
đã mua lại khu đất dự án thương mại 0,6
ha ở vị trí đắc địa trong khu vực trung
tâm TP.HCM. Thương vụ này nhằm mục
đích xây dựng khu phức hợp quốc tế
loại A đầu tiên tại Việt Nam và sẽ nhận
giải ngân từ quỹ đầu tư 500 triệu USD
nhắm tới các tài sản thương mại ở Việt
Nam, được triển khai bởi CapitaLand vào
tháng 11 năm ngoái.
Năm 2016, CapitaLand cũng đã
công bố việc mua lại 90% cổ phần của
một dự án rộng 0,8 ha ở Thảo Điền, một
trong những khu dân cư được ưa chuộng
nhất tại TP.HCM để phát triển hơn 300
căn hộ. Động thái này thể hiện chiến
lược mở rộng tiềm năng phát triển mảng
nhà ở tại Việt Nam của chủ đầu tư này.
Tương tự, một nhà đầu tư khác của
Singapore là Keppel Land mới đây cũng
công bố đã chi 846 tỷ đồng (khoảng 37
triệu USD) để tăng thêm 16% cổ phần tại
dự án Saigon Centre, quận 1, TP.HCM của
Tổng công ty Đường sông miền Nam.
Vào tháng 3/2017, Hongkong Land
(Hồng Kông, Trung Quốc) đã chính thức
trở thành đối tác chiến lược của Công ty
cổ phần Đầu tư hạ tầng Kỹ thuật TP.HCM
(CII) trong việc khai thác các dự án nhà
ở trên quỹ đất nhận được tại Khu đô thị
mới Thủ Thiêm.
Trước đó, An Gia Investment và Quỹ
đầu tư Creed Group (Nhật Bản) công bố
hoàn tất việc mua lại 7 block thuộc dự
án khu dân cư phức hợp Lacasa, quận7,
TP.HCM từ tay Công ty Bất động sản
Vạn Phát Hưng. Đây là dự án thứ 6 được
doanh nghiệp này thực hiện theo hình
thức M&A trong thời gian qua.
Trong khi các nhà đầu tư ngoại tham
gia vào thị trường địa ốc chủ yếu thông
qua hình thức mua cổ phần hay liên
doanh, liên kết với các doanh nghiệp nội,
thì với các doanh nghiệp nội lại hướng
đến các thương vụ mua đứt bán đoạn
các dự án.
Từ đầu năm đến nay, Tập đoàn Hưng
Thịnh đã liên tục thâu tóm hàng loạt dự
án của các đối tác, trong đó đáng chú ý
việc mua lại cùng lúc 2 dự án từ Công ty
Phát triển Nhà Bình Chánh (BCCI). Được
biết, cả 2 dự án này đều ở quận Bình
Tân, TP.HCM, được BCCI nắm giữ khá lâu,
nhưng do không đủ năng lực để triển
khai, nên bán đứt cho Hưng Thịnh.
Ngoài 2 dự án trên, gần đây Hưng
Thịnh cũng đã mua lại một dự án tại Bắc
bán đảo Cam Ranh (Khánh Hòa) từ Công
ty Bất động sản Phát Đạt. Không tiết lộ
giá trị của thương vụ bao nhiêu, song
sau khi thâu tóm, Hưng Thịnh đang đẩy
mạnh việc phát triển dự án này với tên
gọi Cam Ranh Mystery Villas có tổng vốn
đầu tư gần 1.000 tỷ đồng.
Một doanh nghiệp đang mở rộng
quy mô thu gom quỹ đất đáng chú ý
gần đây nữa là Công ty cổ phần Đầu
tư căn nhà Mơ Ước (DRH). Từ đầu năm
2016 đến nay, DRH liên tục công bố
thông tin mua lại hàng loạt dự án
bất động sản như dự án Khu căn hộ
phức hợp 177 Huỳnh Tấn Phát, Khu căn
hộ cao tầng 277 Bên Bình Đông và dự án
khu du lịch nghỉ dưỡng Lộc An, tỉnh Bà
Rịa - Vũng Tàu.
Chỉ tính riêng từ đầu năm 2017
đến nay, DRH đã chi hàng trăm tỷ đồng
mua 2 dự án bất động sản là dự án
Terracotta Hill và dự án Metro Valley.
Trong đó, dự án Terracotta Hill có diện
tích hơn 26.745 m2, với khoảng 140 căn
nhà liền kề, diện tích trung bình 105
m2/căn và 4 biệt thự có diện tích sàn
xây dựng trung bình 210 m2, với tổng
mức đầu tư 195,6 tỷ đồng. Còn dự án
nhà thấp tầng Metro Valley tại quận 9,
TP.HCM có diện tích 3,47 ha, với tổng
mức đầu tư dự kiến là 640 tỷ đồng. DRH
đầu tư thông qua việc mua 99% cổ phần
Công ty Đông Sài Gòn.
Trong khi đó, Tập đoàn Novaland
hiện đang phát triển hơn 40 dự án, trong
đó phần lớn các dự án này thông qua
hình thức M&A. Hay như Đất Xanh, Him
Lam Land…, cũng đã mua lại hàng loạt
dự án trong thời gian qua.
“Trái ngọt” từ các thương vụ
M&A
Trong vài năm trở lại đây, thị trường
bất động sản TP.HCM chứng kiến sự phát
triển khá mạnh, với những kỷ lục mới
về nguồn cung sản phẩm ra thị trường
lẫn mức độ hấp thụ liên tiếp được xác
lập qua những con số. Tuy nhiên, không
giống như trước đây, doanh nghiệp nào
cũng có thể làm chủ đầu tư và chỉ cần có
sản phẩm là bán được. Thực tế của thị
trường bất động sản hiện nay cho thấy,
vẫn còn đó những dự án miệt mài rao
bán sản phẩm, tung ra hàng loạt chiêu
thức khuyến mại, giảm giá nhưng vẫn
không bán được hàng.

Thị trường bất động sản Việt Nam đang có sức hút lớn với các nhà đầu tư ngoại
Cũng giống như xu hướng từ các
thương vụ M&A trong vài năm trở lại đây,
kỳ vọng các thương vụ M&A gần đây sẽ
tạo nên các giá trị công hưởng, tạo nên
được diện mạo mới cho thị trường.
Theo phân tích của giới chuyên
môn, thị trường bất động sản Việt Nam
nói chung và TP.HCM nói riêng luôn có
sức hấp dẫn lớn, bởi nhu cầu rất cao. Tuy
nhiên, cái thiếu lớn nhất của thị trường
thời gian qua là sự chuyên nghiệp, năng
lực của chủ đầu tư. Do vậy, các thương vụ
M&A được coi là điều cần thiết, đem lại
niềm tin cho khách hàng, giúp thị trường
phát triển bền vững hơn.
Chẳng hạn, dự án Moonlight Park
View, quận Bình Tân, TP.HCM do Tập
đoàn Hưng Thịnh mua lại của BCCI.
Dự án này trước đây có tên Western
Dragon, đã được BCCI xây dựng xong
phần móng, nhưng vì chủ đầu tư có
nhiều tai tiếng tại các dự án đầu tư trước
đó như Nhất Lan 1, Nhất Lan 2…, cũng
như tiến độ dự án ì ạch, nên dù miệt
mài chào bán ra thị trường vẫn không
bán được hàng, khiến dự án sau đó đã bị
“trùm mền” thời gian dài.
Thế nhưng, sau khi Hưng Thịnh mua
lại, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, đổi tên
thành Moonligh Park View và giá tăng
thêm gần 2 triệu đồng/m2, nhưng chỉ
sau 1 tháng mở bán, dự án này đã được
bán hết.
Hay như dự án Lake View City, quận
2, TP.HCM của Tập đoàn Novaland. Có thể
nói, đây là thương vụ điển hình làm hồi
sinh dự án. Sau khi chi hơn 2.600 tỷ đồng
mua lại 82,46% cổ phần của Công ty cổ
phần Phát triển Quốc tế Thế kỷ 21 (C21)
từ cổ đông Prosper Big Investment Ltd
và cổ đông Henry Enterprise Group Ltd.,
Novaland đã toàn quyền quản lý, điều
hành, phát triển dự án Lake View City và
nhanh chóng biến dự án có quy mô diện
tích lên tới 30 ha, từng bị đắp chiếu trong
nhiều năm này thành một khu đô thị hiện
đại mang tên Lakeview City.
Mới đây, dự án Khu đô thị Lakeview
City đã được trao tặng giải thưởng Dự
án khu dân cư hạng sang tốt nhất (Best
kết nối m&A 209
Luxury Residential Development) từ Dot
Property Vietnam Awards 2017.
Theo ông Nguyễn Đình Trung, Chủ
tịch Tập đoàn Hưng Thịnh, để đánh giá
thị trường lúc này khó khăn hay thuận
lợi là không dễ dàng. Điều này chỉ có thể
nhìn nhận ở từng khía cạnh, từng dự án
cụ thể. Với các doanh nghiệp thiếu tính
chuyên nghiệp, thị trường vẫn còn rất
khó khăn, bởi người tiêu dùng hiện nay
không bỏ tiền để mua sản phẩm của một
doanh nghiệp mà họ không tin tưởng.
Song, cũng chính bối cảnh này lại là cơ
hội cho các doanh nghiệp kinh doanh
chuyên nghiệp.
Chính sự gạn lọc này đã làm cho
thị trường đi vào guồng quay mới.
Những thương vụ chuyển giao từ những
doanh nghiệp yếu kém về năng lực tài
chính, thiếu tính chuyên nghiệp sang
các doanh nghiệp mạnh về năng lực tài
chính và chuyên nghiệp, không những
giúp hồi sinh nhiều dự án, giảm tồn kho
bất động sản, mà còn làm cho bộ mặt đô
thị đẹp hơn, khang trang hơn.
212 kết nối M&A

SHS tư vấn thành công cho nhiều tổng công

ty nhà nước và doanh nghiệp tư nhân lớn

SHS với mục tiêu trở thành nhà tư vấn

tài chính và môi giới vốn hàng đầu
Lấy hoạt động tư vấn tài chính làm gốc để xây dựng một cơ sở khách hàng chất lượng, bền vững, từ đó hướng
tới việc cung cấp các dịch vụ ngân hàng đầu tư có hàm lượng chất xám và giá trị gia tăng cao, đó là mục tiêu
chiến lược trong lĩnh vực tư vấn tài chính của Công ty Chứng khoán Hà Nội - Sài Gòn (SHS).

Thủy Nguyễn
Định vị năng lực cạnh tranh
cốt lõi
SHS có hai ưu thế nổi bật trong lĩnh
vực tư vấn. Trước hết là đội ngũ tư vấn
giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản
và có trình độ chuyên môn nghiệp vụ
cao. Nhân sự tư vấn đa phần là những
người đã gắn bó và đồng hành cùng SHS
từ những ngày đầu thành lập Công ty,
cũng như đã trải qua những giai đoạn
thăng trầm của thị trường chứng khoán.
Do đó, ngoài việc am hiểu sâu sắc về
chứng khoán và thị trường chứng khoán,
chính sự yêu nghề, tận tâm, nhiệt huyết
là yếu tố đảm bảo phục vụ khách hàng
một cách tốt nhất.
Bên cạnh đó, SHS còn có ưu thế về
sự đa dạng sản phẩm. Công ty đã và
đang cung cấp dịch vụ tư vấn cho nhiều
doanh nghiệp và tổ chức trên nhiều lĩnh
vực khác nhau. Các sản phẩm tư vấn
của SHS không đơn thuần chỉ dừng lại
ở hồ sơ thủ tục mà đội ngũ tư vấn đã
tiếp cận và tham gia sâu vào các thương
vụ để đưa ra các giải pháp toàn diện và
tổng thể cho doanh nghiệp, từ tư vấn
xây dựng phương án, cách thức tổ chức
thực hiện, M&A, tìm kiếm đối tác chiến
lược cho tới tư vấn cổ phần hoá, niêm
yết… Cùng với đó, đối với những doanh
nghiệp có nhu cầu về vốn, SHS sẽ tư vấn
cách thức huy động vốn hoặc cung cấp
nguồn tài chính hoặc trực tiếp tham gia
đầu tư cùng doanh nghiệp.
Nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà
nước lớn và những doanh nghiệp tư
nhân có nền tảng cơ bản tốt, có tiềm
 kết nối m&A 213

DANH SÁCH CÁC HỢP ĐỒNG TƯ VẤN IPO TIÊU BIỂU

(Từ 1/1/2016-30/6/2017)
Vốn điều lệ của TCPH Vốn chào bán Giá trị thu về Tỷ lệ Năm thực Địa điểm
TT Doanh nghiệp
(tỷ đồng) (tỷ đồng) (tỷ đồng) thành công hiện thực hiện
Tổng công ty Máy động lực và Máy nông
1 13.288 1.670 2.136 90% 2016 HNX
nghiệp Việt Nam
2 Công ty TNHH MTV Đầu tư Việt Hà 769 187 187 100% 2016 HNX
3 Công ty TNHH MTV Trường Thành 56 30 30,2 100% 2017 SHS
4 Công ty TNHH MTV 319.2 49,5 2,9 2,9 100% 2017 SHS
5 Tổng công ty Vật tư nông nghiệp 220 63,5 64,8 100% 2017 HNX

Thị phần IPO, SHS tư vấn

TT Nội dung Số CP chào bán Số CP trúng giá Giá trị trúng giá (tỷ đồng) Tỷ lệ thành công
1 HOSE 404.386.173 233.491.949 3.369 57,74%
2 HNX 563.807.875 344.988.245 4.489 61,19%
3 Tổng cộng 968.194.048 578.480.194 7.858 59,75%
4 SHS 185.786.100 168.204.700 2.325 90,54%
5  Tỷ lệ (=4/3) 19,19% 29,08% 29,59%  
6  Tỷ lệ (=4/2) 32,95% 48,76% 51,79%  

năng phát triển, có thương hiệu và uy tín
trên thị trường, đã trở thành khách hàng
của SHS, như Tổng công ty Máy động
lực và Nông nghiệp Việt Nam, VNPT,
LILAMA, Vinafor, Nhựa Pha Lê…
Đề cao chất lượng
Để có những thương vụ thành công,
theo lãnh đạo SHS, các bên cần chuẩn
bị chu đáo, kỹ lưỡng. Với riêng SHS, từ
trước khi đặt bút ký hợp đồng với khách
hàng, có nhiều đầu việc phải được triển
khai như xây dựng hệ thống cơ sở dữ
liệu chuẩn bị đội ngũ nhân sự, mạng
lưới khách hàng, đối tác cho đến việc lập
phương án, kế hoạch thực hiện…
Cụ thể, đối với các hoạt động tư vấn
cổ phần hóa hoặc thoái vốn, SHS đã tiếp
cận và tham gia tư vấn cho doanh nghiệp
ngay từ những bước xây dựng phương
án cổ phần hóa, thoái vốn, trong đó tập
trung vào việc đưa ra được phương án tối
ưu về cơ cấu vốn, giá bán, tỷ lệ bán, đối
tác bán…, nhằm đảm bảo sự thành công
trong quá trình tổ chức thực hiện, qua đó
tối đa hóa lợi ích cho khách hàng.
Đại diện SHS cũng nhấn mạnh đến
tầm quan trọng của việc chọn lọc đối
tượng khách hàng để cung cấp dịch vụ
tư vấn. Điều này không chỉ nhằm đảm
bảo sự thành công của các thương vụ,
cũng như đảm bảo duy trì hình ảnh
của đơn vị tư vấn, mà còn tác động đến
hình ảnh của thị trường chứng khoán
và niềm tin của nhà đầu tư, do hiện nay
trên thị trường có nhiều doanh nghiệp
dùng các chiêu trò để tăng vốn ảo, qua
đó phản ánh không đúng bản chất của
doanh nghiệp.
Giải pháp linh hoạt, trọn gói
Một hạn chế trong lĩnh vực tư vấn
là sản phẩm của nhiều công ty chứng
khoán đơn thuần chỉ dừng lại về mặt
thủ tục, hồ sơ mà chưa tham gia sâu
vào doanh nghiệp. Đa phần các doanh
nghiệp phải tự xoay sở, nghiên cứu về thị
trường, tự đưa ra phương án thực hiện
và công ty chứng khoán chỉ tham gia ở
bước cuối cùng trong giai đoạn tổ chức
thực hiện.
SHS có quan điểm khác biệt trong
lĩnh vực này thông qua việc thiết kế
các sản phẩm và dịch vụ chất lượng
cao. Hiện nay, SHS đã và đang cung cấp
các giải pháp tài chính toàn diện, đa
dạng, mới mẻ và linh hoạt cho nhiều
khách hàng. Trong quá trình tư vấn cho
doanh nghiệp, Công ty tham gia ngay
từ giai đoạn đầu tiên, từ việc phổ biến
kiến thức về chứng khoán và thị trường
chứng khoán, tư vấn xây dựng hệ thống
bộ máy tổ chức và quản trị phù hợp;
chuẩn hóa điều kiện và các hồ sơ, tài
liệu có liên quan cho đến việc tư vấn cho
doanh nghiệp cái nhìn tổng quan về vị
thế trong ngành, từ đó giúp cho doanh
nghiệp có định hướng phát triển phù
hợp trong tương lai.
Với các loại hình dịch vụ đa dạng
từ tư vấn huy động nguồn vốn qua các
loại hình chứng khoán vốn và chứng
khoán nợ bằng việc phát hành cổ
phiếu, phát hành công cụ nợ, M&A, tìm
kiếm đối tác chiến lược cho tới tư vấn
cổ phần hoá, niêm yết…, nhằm giúp
doanh nghiệp tái cơ cấu tài chính, phát
triển kinh doanh, sản xuất, đầu tư dự án
mới..., SHS sẽ tận dụng kinh nghiệm tư
vấn lâu năm trên thị trường, mọi nguồn
lực và mạng lưới khách hàng rộng lớn
của mình để đáp ứng tối đa nhu cầu của
khách hàng.
Trong bối cảnh thị trường tài chính
ngày càng cạnh tranh khốc liệt và tiếp
tục có sự phân hóa giữa các công ty
chứng khoán để hình thành các phân
khúc thị trường, mục tiêu chiến lược tư
vấn tài chính của SHS là lấy hoạt động tư
vấn tài chính làm gốc để xây dựng một
cơ sở khách hàng chất lượng, bền vững.
Từ đó, Công ty hướng tới việc cung cấp
các dịch vụ ngân hàng đầu tư có hàm
lượng chất xám và giá trị gia tăng cao
như thu xếp vốn, bảo lãnh phát hành,
M&A, tái cấu trúc doanh nghiệp…, qua
đó định vị SHS như là một trong những
nhà tư vấn tài chính và môi giới vốn hàng
đầu tại Việt Nam.
214 kết nối M&A

Góc chụp cổng chào vào dự án Khu đô thị Golden Bay, Cam Ranh – Khánh Hoà

Hưng Thịnh Incons

Hành trình 10 năm xây đắp những ước mơ
Luôn được đánh giá là nhà thầu có tinh thần trách nhiệm cao, phong cách quản lý thi công khoa học và nhạy
bén trong việc áp dụng các biện pháp nâng cao chất lượng công trình, Công ty cổ phần Hưng Thịnh Incons
(Hưng Thịnh Incons) tự hào kiến tạo nên chốn an cư lý tưởng cho tất cả mọi người.

Sự lựa chọn hàng đầu của chủ
đầu tư Hưng Thịnh
Hưng Thịnh Incons là công ty thành
viên đóng vai trò quan trọng trong quy
trình liên kết chặt chẽ thuộc chuỗi cung
ứng bất động sản của Công ty cổ phần
Đầu tư kinh doanh Địa ốc Hưng Thịnh
(Hung Thinh Corp). Chính quy trình quản
lý theo mô hình công ty mẹ - công ty con
này đã giúp Hưng Thịnh Incons nhận
được sự hỗ trợ, tương tác hiệu quả và
nhanh chóng với chủ đầu tư, từ đó mang
đến những sản phẩm chất lượng, đảm
bảo tiến độ thi công và bàn giao cho
khách hàng.
Trước sự cạnh tranh mạnh mẽ của
thị trường xây dựng hiện nay, Hưng
Thịnh Incons đã dần khẳng định tên tuổi
bằng chính thế mạnh vốn có của mình.
Đó là sự kết hợp của đội ngũ lãnh đạo,
kiến trúc sư, kỹ sư, cán bộ kỹ thuật, công
nhân giỏi, giàu kinh nghiệm và công
nghệ thi công, kỹ thuật hiện đại.
Khi được hỏi về những bí quyết đem
đến sự phát triển nhanh chóng hôm
nay, ông Trần Tựu, Tổng giám đốc Hưng
Thịnh Incons cho biết: “Công trình an
toàn, chất lượng luôn được xem là tiêu
chí hàng đầu của Công ty. Khi nhận các
dự án do chủ đầu tư Hung Thinh Corp
giao phó, chúng tôi luôn nỗ lực hết mình
để xứng đáng với sự tin tưởng và lựa
chọn của quý đối tác và khách hàng”.
Tích tiểu thành đại
Những ngày đầu thành lập, Hưng
Thịnh Incons là nhà thầu phụ cho nhiều
dự án công nghiệp như nhà xưởng -
văn phòng của Công ty TNHH Giấy cách
nhiệt Hồng Tân Thái (Long An), Công
ty TNHH Công nghiệp Federal Bay (Tây
Ninh). Tiếp đó là dự án năng lượng như
Thuỷ lợi Phước Hoà (Bình Dương) và dự
án y tế như Khu tiếp nhận cấp cứu và
Khoa Ngoại chấn thương chỉnh hình
Bệnh viện 115.
Từ năm 2009, Hưng Thịnh Incons bắt
đầu chuyển sang thầu dự án khu dân cư
cao tầng quy mô nhỏ. Trong đó, Chung
cư Thiên Nam 10 tầng ở đường Thành
Thái, quận 10 chính là sản phẩm đầu tay
tiêu biểu do Công ty làm tổng thầu xây
dựng. Kể từ “nấc thang” đầu tiên này,
Hưng Thịnh Incons đã tự tin nhận thầu
thiết kế và thi công hàng loạt dự án cao
tầng quy mô lớn hơn, cũng như mở rộng
ra các loại hình khác như biệt thự nghỉ
dưỡng, công trình hạ tầng giao thông tại
nhiều tỉnh thành trong cả nước.
Trong suốt quá trình hoạt động của
mình, Hưng Thịnh Incons đã sử dụng
các biện pháp thi công truyền thống
kết hợp linh hoạt với phương pháp thi
công hiện đại, nhằm đảm bảo cả tiến độ
và chất lượng của công trình. Từ nhiều
năm trước, khi công nghệ thi công Top
- down (kỹ thuật cho phép vừa thi công
các tầng ngầm và móng của công trình,
vừa thi công một số hữu hạn các tầng
nhà, thuộc phần thân bên trên) còn xa lạ
với Việt Nam, Hưng Thịnh Incons đã ứng
dụng vào quá trình thi công của mình.
Bên cạnh đó, Công ty đang từng
bước triển khai áp dụng phần mềm quản
lý BIM (Building Information Modeling)
trong việc thiết kế, thi công và quản lý
xây dựng. Công nghệ BIM cho phép kết
nối toàn bộ thông tin chi tiết của công
 kết nối m&A 215

trình từ giai đoạn thiết kế đến triển khai quả, chung tay vì cộng đồng xã hội, bảo “Top 10 Thương hiệu phát triển bền
thi công trên một cơ sở dữ liệu thống vệ môi trường và trên hết là gắn kết vững”. Ngoài ra, Công ty còn nhận được
nhất, có thể dễ dàng truy cập và điều đội ngũ. nhiều giải thưởng tiêu biểu khác như:
chỉnh. Đây là phần mềm quản lý được Trong một thị trường khắt khe như Thương mại dịch vụ tiêu biểu 2016,
nhiều công ty xây dựng trên thế giới ứng xây dựng, Hưng Thịnh Incons đã đánh Doanh nghiệp thực hành tốt quy trình
dụng, nhằm giảm thiểu rủi ro và tối ưu dấu năm thứ 10 liên tiếp có mức tăng đảm bảo chất lượng QAS 2017. Những
hoá công tác kiểm soát chất lượng bằng trưởng doanh thu và lợi nhuận tốt. Để giải thưởng được trao tặng một lần nữa
mô hình thực tại ảo. làm được điều đó, Công ty luôn không thể hiện dấu ấn mạnh mẽ của Hưng
Đặc biệt, trong thời gian qua, Hưng ngừng xây dựng một môi trường làm Thịnh Incons trên thị trường.
Thịnh Incons đã nhận được sự hỗ trợ tích việc minh bạch, sáng tạo để nuôi dưỡng Với Tổng giám đốc Hưng Thịnh
cực của Tập đoàn Tokyu (tập đoàn lớn và thúc đẩy sự đoàn kết phát triển của Incons, thành công của Công ty không
và lâu đời của Nhật Bản trong lĩnh vực toàn thể cán bộ công nhân viên. Trong đến từ những thứ quá xa xôi mà từ chính
phát triển đô thị) về việc tư vấn quản lý đó, chính sách lương thưởng và chế độ những công việc giản dị, gần gũi nhất.
chất lượng thi công nhiều công trình. phúc lợi xứng đáng cho người lao động Trên khắp các công trường, hàng trăm kỹ
Kinh nghiệm từ các chuyên gia hàng đầu cùng hàng loạt khoá đào tạo chuyên sư, cán bộ kỹ thuật, công nhân giỏi của
và công nghệ tiên tiến của Nhật Bản đã môn nghiệp vụ là yếu tố then chốt. Hưng Thịnh Incons vẫn đang miệt mài
giúp Hưng Thịnh Incons ngày càng nâng Với những thành công trong xây ngày đêm dựng xây những tổ ấm cho
cao hơn nữa năng lực cạnh tranh cho các dựng doanh nghiệp, ngày 10/6/2017, cuộc đời như chính slogan của Công ty
dự án xây dựng của mình. Hưng Thịnh Incons đã được vinh danh là “Xây đắp những ước mơ”.
Với sự kết hợp nhịp nhàng giữa
công nghệ và đội ngũ nhân sự có chuyên
môn cao, Hưng Thịnh Incons ngày càng
tiến xa trong lĩnh vực xây dựng nhờ
những công trình hiện hữu khắp nơi
trong và ngoài TP.HCM như: Căn hộ cao
cấp 91 Phạm Văn Hai, Chuỗi căn hộ
8X, Căn hộ Sky Center, Căn hộ Melody
Residences, Căn hộ Florita, Căn hộ Vung
Tau Melody, Căn hộ Lavita Garden, Căn
hộ Richmond City, Căn hộ Moonlight
Park View, Căn hộ Moonlight Boulevard,
Khu dân cư La Residence Hung Thinh,
Biệt thự nghỉ dưỡng Sentosa Villa, Căn
hộ 9View Apartment, Căn hộ SaigonMia,
Căn hộ Moonlight Residences, Biệt thự
nghỉ dưỡng Cam Ranh Mystery Villas.
Các dự án đều đã và đang trong
quá trình xây dựng với tiến độ ổn định,
một số công trình đã được cất nóc và
bàn giao cho khách hàng. Đặc biệt,
Hưng Thịnh Incons chính là chủ thầu
xây dựng của Dự án Khu đô thị Golden
Bay rộng 79 ha, với 8 tiểu khu đẳng cấp
và hàng loạt tiện ích vượt trội. Hình ảnh
6 trụ cổng chào Golden Bay vươn lên
đầy kiêu hãnh trên nền trời xanh thẳm
tại khu dân cư kiểu mẫu đầu tiên của
Bắc bán đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hoà
chính là lời bảo chứng chất lượng của
một công ty xây dựng có bề dày 10 năm
kinh nghiệm.

Phát triển bền vững

Với Hưng Thịnh Incons, doanh
nghiệp thành công phải là doanh
nghiệp phát triển bền vững. Do đó, “yếu
tố bền vững” luôn được đan xen trong
tất cả hoạt động của Công ty và được Vung Tau Melody - một dự án do Hưng Thịnh Incons làm tổng thầu xây dựng đang được hoàn thiện và
xem xét ở 4 khía cạnh: Kinh doanh hiệu sắp bàn giao cho khách hàng
216 kết nối M&A
BIM Group - Dấu ấn thương hiệu
kết tinh từ kinh nghiệm
“Lửa thử vàng, gian nan thử sức” - với bề dày kinh nghiệm cùng triết lý
kinh doanh bền vững luôn được chú trọng trong quá trình phát triển,
BIM Group đang từng ngày khẳng định uy tín trên thị trường với nhiều
lĩnh vực kinh doanh khác nhau.
Vững chắc tiến bước
và phát triển
Có thể nói “độ già” của doanh
nghiệp song hành với không ít bài học
xương máu, những kinh nghiệm quý
báu, tích lũy một giá trị vô hình mà lớn
lao cho thương hiệu của doanh nghiệp
đó, một giá trị không thể chối cãi và cũng
không dễ dàng đạt được trong ngày một
ngày hai.
Là một trong số không nhiều doanh
nghiệp lớn tại Việt Nam có chiều dài
phát triển hơn 20 năm, có thể nói, bề
dày kinh nghiệm phát triển là một trong
những thành tố tạo nên danh tiếng của
BIM Group, một trong những tập đoàn
kinh tế hàng đầu hiện nay. Với 3 trụ
cột trong chiến lược kinh doanh là phát
triển du lịch và đầu tư bất động sản,
nông nghiệp - thực phẩm và dịch vụ
thương mại, thương hiệu BIM ẩn chứa
trong mình không chỉ một câu chuyện
doanh nghiệp đa màu phong phú, mà
còn là biểu tượng của tiềm lực phát triển
không ngừng.
Nhiều người biết đến BIM Group
thông qua những dự án bất động sản để
lại nhiều dấu ấn như Khu đô thị Hạ Long
Marina (Quảng Ninh) làm thay đổi diện
mạo đô thị tại Hạ Long theo hướng hiện
đại, văn minh, hay những dự án mang
Khu phức hợp du lịch Phu Quoc Marina
- Đạt giải thưởng dự án phức hợp tiêu
biểu của Việt Nam (IPA -2017)
tầm quốc tế như InterContinental Phu
Quoc Long Beach Resort, Fraser Suites.
Tuy nhiên, như một người hùng ở
ẩn, ít người biết được rằng, BIM Group
cũng xứng đáng với danh hiệu “cây đa
cây đề” trong lĩnh vực nông nghiệp -
thực phẩm. Tập đoàn được đánh giá là
nhà nuôi trồng, sản xuất và xuất khẩu
thủy hải sản lớn nhất Việt Nam, với diện
tích nuôi trồng lên đến 1.600 ha, cùng
nhiều giải thưởng chất lượng uy tín.
Từ đầu những năm 2000, BIM Group
đã đưa vào hoạt động nhiều khu nuôi
trồng và sản xuất thủy hải sản lớn như
khu nuôi tôm Minh Thành (2001), khu
nuôi tôm Đồng Hòa (2004), Trung tâm
Phát triển nguồn giống đảo Phú Quốc
(2005) và Nhà máy Chế biến thủy sản
Tắc Cậu (2007). Những dự án này đều là
những khu nuôi trồng và sản xuất thủy
hải sản rất lớn, tầm cỡ.
Chẳng hạn, Trung tâm Phát triển
nguồn giống đảo Phú Quốc quy mô 42
ha nhập khẩu, chọn lọc nguồn giống
sạch từ nhiều nước trên thế giới như Mỹ,
Thái Lan, Indonesia, Singapore, nuôi và
gây tôm giống với công suất tối đa tới
3 tỷ con mỗi năm. Khu nuôi tôm Minh
Thành quy mô 251 ha có sản lượng trung
bình tới 2.000 tấn/năm. Khu nuôi tôm
Đồng Hòa quy mô 1.234 ha xuất khẩu
tới nhiều thị trường khắt khe như Hoa
Kỳ, EU, Nhật Bản, có năng suất ổn định
khoảng 16 tấn/ha. Nhà máy Chế biến
thủy sản Tắc Cậu có sản lượng lên tới
13.000 tấn thành phẩm mỗi năm…
Ngoài ra, BIM Group cũng là cái tên
sở hữu cánh đồng muối rộng nhất Đông
Nam Á, với công suất tối đa trên 500.000
tấn muối thô mỗi năm.
Không chỉ dừng lại ở đó, BIM Group
còn chứng tỏ tiềm lực kinh doanh sâu
rộng qua thành công trong mảng dịch
vụ thương mại, với hệ thống trung
tâm thể dục thể thao cao cấp nhất Việt
Nam - Elite Fitness. Ra đời từ năm 2010,
Elite Fitness không ngừng phát triển
mạnh mẽ, đến nay đã có hàng chục
trung tâm ở nhiều thành phố lớn như
Hà Nội, Sài Gòn, Hạ Long. Bên cạnh đó,
chuỗi nhà hàng Zpizza thuộc BIM Group
cũng ăn nên làm ra, từng ngày phát triển
và mở rộng.
Dấu ấn từ phát triển
bất động sản
Linh vực kinh doanh để lại nhiều
dấu ấn nhất và khẳng định được quy
mô cũng như vị thế của BIM Group trên
thương trường vẫn là bất động sản.
Năm 2016, BIM Group đã gặt hái được
nhiều thành công. Nói như ông Đoàn
Quốc Huy, Phó chủ tịch Tập đoàn BIM
Group, với những nỗ lực không ngừng
nghỉ của tập thể cán bộ, công nhân
viên, Tập đoàn đã đạt được kết quả kinh
doanh khả quan, cao hơn so với mục
 kết nối m&A 217

tiêu đã đề ra, các chỉ tiêu kinh doanh Không những tại thị trường đầy tiềm dự án “bom tấn” trên thị trường hiện nay.
đều cao hơn năm trước. Đây là kết quả năng trong nước với quỹ đất sạch lớn mà Vừa qua, BIM Group cũng đẩy mạnh
rất đáng khích lệ trong bối cảnh thị Tập đoàn đã có sẵn từ lâu, BIM còn đang đầu tư vào lĩnh vực bất động sản thương
trường bất động sản ngày càng cạnh vươn cánh tay sang thị trường quốc tế, mại khi hợp tác với AEON Mall Việt Nam
tranh khốc liệt. Điều này chứng tỏ BIM với dự án khách sạn 5 sao đầu tiên tại Lào đầu tư Dự án Trung tâm thương mại tiếp
Group đang đi đúng hướng và phát - Crowne Plaza Vientiane vừa mới được theo của AEON Mall tại quận Hà Đông,
triển một cách vững chắc. khai trương vào tháng 4/2017. Hà Nội. Nằm trên khu đất có diện tích
Với thế và lực của mình, BIM Hàng loạt dự án rất có tiềm năng 16,7 ha do BIM Group làm chủ đầu tư, Dự
Group đang thể hiện là một nhà phát trong năm 2017 đã sẵn sàng bùng nổ án AEON Mall chiếm 9,5 ha, có tổng diện
triển bất động sản tiên phong tại thị cùng BIM trong năm nay. Đầu tiên phải tích sàn xây dựng lên tới trên 200.000
trường Quảng Ninh. Những dự án kể tới InterContinental Phu Quoc Long m2, sẽ được khởi công ngay trong năm
chung cư cao cấp, những khu nhà phố, Beach Resort & Residences, dự án căn 2017 và dự kiến khai trương quý IV/2019.
nhà liền kề nghỉ dưỡng đầu tiên tại Hạ hộ nghỉ dưỡng mang thương hiệu Vươn mình phát triển, thử sức ở
Long được thị trường đánh giá cao như InterContinental đầu tiên tại châu Á. Kế nhiều lĩnh vực khác nhau, BIM Group là
Pearl Villas, Green Bay Towers, Green Bay tiếp là Citadines Marina Hạ Long, dự án minh chứng của nội lực doanh nghiệp,
Village, Royal Lotus Villas & Resort, Little condotel đầu tiên tại thị trường Hạ Long sự cố gắng không ngừng nhằm phát
Vietnam… được quản lý bởi tập đoàn quốc tế với triển, rộng mở của các doanh nghiệp
100% các căn hộ view vịnh Hạ Long… Việt Nam, đặc biệt trong thời kỳ hội nhập
Tiếp tục chinh phục Giới đầu tư đều đánh giá đây sẽ là những mạnh mẽ của 10 năm trở lại đây.
những tầm cao mới
Nhằm đẩy mạnh đầu tư các dự án
bất động sản nghỉ dưỡng cao cấp ở Phú
Quốc, nơi thị trường rất tiềm năng, BIM
Group tiếp tục đầu tư hơn 300 triệu USD.
Theo đó, phải kể tới Khu phức hợp du
dịch Phú Quốc Marina quy mô lên tới 155
ha, điểm sáng của nghỉ dưỡng và giải trí,
được ví sẽ trở thành một Sentosa của
Việt Nam trong tương lai.
Có những tầm nhìn kinh doanh khác
biệt so với nhiều chủ đầu tư khác trên thị
trường, BIM Group nâng cao lợi thế cạnh
tranh của mình không chỉ bởi việc nghiên
cứu đưa ra những loại hình sản phẩm đặc
biệt, mà còn bởi việc hợp tác với những
thương hiệu quốc tế đình đám như
InterContinental Hotels Group, Frasers Dự án Regent Phu Quoc Resort & Villas đạt giải thưởng xây dựng và thiết kế cho khách sạn mới của Việt
Hospitality Pte Ltd thuộc Tập đoàn Fraser Nam (IPA-2017)
& Neave Limited và The Ascott Limited.
Chưa dừng lại ở đó, BIM Group đang
mở rộng và đẩy mạnh đầu tư vào phân
khúc bất động sản nghỉ dưỡng cao cấp.

Khách sạn 5 sao đầu tiên Crowne Plaza Vientiane tại Lào là sự kết hợp tuyệt vời của những giá trị kiến
trúc truyền thống nhưng cũng không kém phần đẳng cấp và hiện đại
218 kết nối M&A

50
Thương vụ M&A việt nam tiêu biểu
(tháng 6/2016 - tháng 6/2017)
Tổng hợp của nhóm MAF (Nguyễn Phúc Linh - Nguyễn Thùy Linh)

l Giá trị các giao dịch M&A của 50 thương vụ tiêu biểu nhất trong số List 50 do Diễn đàn M&A Fraser & Neave Ltd. (F&N)
Vietnam công bố ước đạt 2,78 tỷ USD, chiếm 46% giá trị các thương vụ M&A trong giai đoạn mua phần vốn của SCIC tại
6/2016-6/2017. Quy mô trung bình mỗi thương vụ tiêu biểu bình quân 57,9 triệu USD/thương vụ. Vinamilk

l Các nhà đầu tư nước ngoài chiếm đa số trong danh sách các thương vụ có giá trị lớn. Tổng giá
trị M&A của các nhà đầu tư nước ngoài chiếm 77% tổng giá trị M&A toàn thị trường. Hai thương
vụ lớn nhất trong giai đoạn 6/2016-6/2017 là F&N mua cổ phần Vinamilk và SCC Thái Lan mua
lại nhà máy xi măng Holcim đều có giá trị ở mức 500 triệu USD. Trong danh sách 50 thương vụ
tiêu biểu, nổi bật là các thương vụ liên quan đến nhà đầu tư Nhật Bản, Singapore, Thái Lan và
Hàn Quốc.

l Các doanh nghiệp Việt Nam tích cực nhất trong List 50 năm nay gồm Kido Group và Thành
Thành Công. Kido tăng sở hữu cổ phần tại Vocarimex và IPO Kido Foods, trong khi đó Thành Thành
Công tiếp tục hoàn thiện chuỗi giá trị ngành mía đường thông qua các thương vụ mua lại và hợp
nhất, điển hình là sáp nhập TTC Tây Ninh và Đường Biên Hòa.

l Các thương vụ trong List 50 phản ánh xu hướng M&A trong năm 2016 - 2017 khi tập trung vào
các ngành bán lẻ, sản xuất hàng tiêu dùng, bất động sản… một số ngành khác có những thương
vụ đáng chú ý bao gồm ngân hàng, nông nghiệp, hóa chất, hàng không, giáo dục.

Công ty CP Mía đường TTC Tây Ninh và Đường Biên Hòa

 kết nối m&A 219

Gelex (GEX) và CTCP Kho vận Samsung Fire & Marine ORIX & UOB Group và
miền Nam - Sotrans (STG) Insurance (SFMI) và PJICO Bitexco Power
220 kết nối M&A

TPG và VAS (Hệ thống SuMi TRUST – BIDV Leasing Stanchart PE và N Kid
trường quốc tế Việt Úc

Sun Life Financial và Timo

 kết nối m&A 221

Mekong Capital – Wrap & Roll IFC và Pan Farm

ACA Investments và Bibo Mart

222 kết nối M&A

IFC và Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TP Bank)

Ngân hàng Shinhan Việt Nam mua lại mảng bản lẻ của ANZ Vietnam
 kết nối m&A 223

SG Holdings - công ty mẹ Tập đoàn Liên Thái Bình SCG và Long Son
của Sagawa Express và CTCP Dương (IPP Group) và PetroChemicals
Chuyển phát và Thương mại CTCP Dịch vụ Hàng không
Phát Lộc (Phát Lộc Express) Sân bay Tân Sơn Nhất (SASCO)
224 kết nối M&A

SCG và Công ty cổ phần Vật Thương vụ mua lại CJ và Earth Chemical và

liệu xây dựng Việt Nam - VCM CTCP biến Hàng Chế xuất khẩu Công ty cổ phần Á Mỹ Gia
Cầu Tre
 kết nối m&A 225

IFC & Aureos đầu tư vào VUS

(Anh văn Hội Việt Mỹ)

Kido Group và Công ty cổ CJ và Công ty TNHH Thực

phần Dầu thực vật Tường An phẩm Minh Đạt
226 kết nối M&A

Aviva mua lại phần vốn góp VIB mua chi nhánh TP.HCM TTC Tây Ninh & Đường Biên
VietinBank tại VietinBank của Commonwealth Bank of Hòa mua lại Mía đường
Aviva Life Insurance Australia (CBA) Hoàng Anh Gia Lai
 kết nối m&A 227

Mirae Asset Life và Công ty GTNFoods và Tổng công ty Kido Group & Công ty TNHH
TNHH Bảo hiểm nhân thọ Chăn nuôi Việt Nam (Vilico) Chế biến thực phẩm Dabaco
Prévoir Việt Nam
228 kết nối M&A

KKR đầu tư vào các công ty Daesang Corp và Siam City Cement (SCCC) và
thuộc Masan Group CTCP Thực phẩm Đức Việt LafargeHolcim
(Công ty Holcim Việt Nam)
 kết nối m&A 229

Công ty đầu tư UTC (Hàn Công ty cổ phần Dược Cửu Công ty cổ phần Thương mại
Quốc) và CTCP Truyền thông Long (DCL) và Công ty cổ Thái Hưng & Công ty cổ phần
VMG (Công ty Thanh toán phần Dược phẩm Euvipharm Thép Việt Ý
điện tử VNPT - VNPT Epay)
230 kết nối M&A

CTCP Kho vận miền Nam – FWD Insurance & CapitaLand tăng sở hữu
Sotrans (STG) & CTCP Great Eastern Việt Nam thêm 20% cổ phần tại Công ty
giao nhận và vận chuyển TNHH Capitaland-Thiên Đức
Indo Trần và CTCP SCI
(Vietranstimex)
 kết nối m&A 231

Hankyu Realty và Nishi Angia Investment & Creed Keppel Land và Tổng
Nippon Railroad đầu tư dự mua lại dự án Lacasa của công ty cổ phần Đường sông
án của Nam Long Group Vạn phát Hưng Việt Nam (Saigon Centre)
232 kết nối M&A

China Fortune Land CapitaLand mua lại Sekisui Chemical &

Development & VinaCaptinal Twin Peaks Developments Công ty cổ phần Nhựa
(Dai Phuoc Lotus) Limited và 75% của Công ty Thiếu niên Tiền phong
TNHH River View
 kết nối m&A 233

Vinamilk & Angkor Dairy EXS Capital và Thương vụ IPO của

Products Co., Ltd ACA Investments đầu tư vào Tổng công ty Máy động lực
(Angkormilk) SơnKim Land và Máy nông nghiệp
234 kết nối M&A

Thương vụ IPO của Tổng công ty Vật liệu xây dựng số 1 – FICO Thương vụ IPO của
KIDO Foods

Thương vụ IPO của Công ty cổ phần Hàng không Vietjet

242 OUTLINES
Vietnamese M&A market
The best is yet to come
Many macroeconomic factors show that the Vietnamese mergers and
acquisitions market still has many opportunities for a breakthrough in
the future. One of these factors is that “the best is yet to come.”
By Nguyen Duc
W hile it is only halfway through
2017, it is widely predicted that the
economy will develop positively in the
latter half of this year and even well into
2018. According to the Ministry of Plan-
ning and Investment (MPI), the country’s
GDP growth rate for the first half is 5.73
per cent, a positive result in the current
difficult economic context. Calculated by
quarter, GDP growth rate in the second
quarter of 2017 was 6.17 per cent, 1.02
per cent higher than the 5.15 per cent
growth rate in the first quarter. This also
means Vietnam’s economic growth is ac-
celerating for the first time since 2011.
Recently, MPI presented the eco-
nomic growth scenario for the second
half of 2017 to the government, showing
positive results. The third quarter GDP
growth rate is projected to be 7.23 per
cent, and the fourth quarter 7.57 per
cent. As projected, GDP will grow by 7.42
per cent in the last six months, and GDP
growth for the whole year will reach 6.7
per cent. This is an important foundation
for MPI to start building the socioeco-
nomic development plan for 2018, with
the expected GDP growth rate of 6.4-6.8
per cent.
“The Vietnamese economy is seeing
positive changes with stable prospects,”
said Sebastian Eckardt, lead economist of
the World Bank in Vietnam. He believes
the Vietnamese economy is showing its
“endurance” through basic factors to en-
sure the country’s growth, including the
domestic demand and the manufactur-
ing industry.
“The sustained growth momentum
is a favourable factor for Vietnam to han-
dle structural constraints for growth in
the mid-term, and at the same time con-
tinues to stabilise the economy and cre-
ate policy buffers,” Eckardt added.
Meanwhile, the Asian Development
Bank (ADB) also has a fairly positive out-
look on the Vietnamese economy. Accord-
ingly, the economy will grow 6.5 per cent
in 2017 and 6.7 per cent in 2018, thanks to
increased activities in the fields of manu-
facturing, construction, wholesale and re-
tail, banking, and tourism.
“Stable economic growth is a basic
foundation for investors to believe in the
potential of Vietnam, which can continue
to put capital in the market, including
mergers and acquisitions (M&A),” said
Nguyen Chi Dung, Minister of Planning
and Investment.
Of course, in order to attract invest-
ment, the macroeconomic background is
just a necessary condition. The sufficient
condition is the Vietnamese govern-
ment’s efforts to improve the business
environment, restructure the economy,
and continue further global integration.
While the Trans-Pacific Partnership
(TPP) was on the verge of collapse after
US President Donald Trump’s announce-
ment of withdrawing from the agree-
ment earlier this year, there are signs
that the TPP might be renegotiated with
Japan at the helm. In addition, accord-
ing to Warrick Cleine, chairman and CEO
of KPMG Vietnam and Cambodia, even
if the TPP does fall through, Vietnam
would not lose much of its investment
pulling power.
“There are reasons to believe that
the potential benefits from the TPP were

one of the reason manufacturers, par-
ticularly textile manufacturers hoping to
get tariff-free entry to the US, began ex-
panding their business in Vietnam. How-
ever, there are other factors that attract
foreign direct investment (FDI), such
as low labour costs, the high growth
rate of the domestic goods market, and
other strategic trade agreements already
signed,” Cleine said.
Also according to Cleine, the inclusion
of Vietnam in the ASEAN Economic Com-
munity and the EU-Vietnam Free Trade
Agreement also makes the country an at-
tractive destination to foreign investors.
As a matter of fact, in the first six
months of 2017, FDI registered in Viet-
nam reached $19.2 billion, increasing by
$54.8 million compared to the same peri-
od in 2016. It should be noted that $2.24
billion of this was used to contribute
capital and acquire shares in Vietnamese
companies, increasing by 97.6 per cent
compared to the same period last year.
These figures show the pulling power of
the Vietnamese market and Vietnam’s
M&A market in particular.
“While the growth of the M&A mar-
ket in Vietnam is slowing down, foreign
investors, particularly those from Thai-
land, Singapore, and Japan, will actively
participate in the fields of retail, real es-
tate, aviation, petroleum, and finance
and banking, among others. The market
is still full of potential, just waiting for the
right push to break through,” Dang Xuan
Minh, lead researcher of Vietnam M&A
Forum, commented.
The best is yet to come
According to the Vietnam M&A Fo-
rum research team, a major factor for the
value of Vietnam’s M&A deals falling short
of the expected value is the slow process
of state-owned enterprise (SOE) equitisa-
tion and divestment, especially in large
SOEs. Meanwhile, foreign investors seem
to have set their sights on major SOEs
in Vietnam, including Vinamilk, Sabeco,
Habeco, and MobiFone.
“The only positive development is
that Sabeco and Habeco have been listed
on the stock exchanges. However, inves-
tors still say the process was much slower
than expected,” Minh said.
Sharing his opinion, Pham Van
Thinh, CEO of Deloitte Vietnam, be-
lieves that the sufficient conditions for
the Vietnamese M&A market to reach
the target value is to heat up major
deals. Accordingly, if the giants Sabeco
and Habeco can finish their divestment
plans this year, the value of the Viet-
namese M&A market will be boosted
well beyond expectations.
The positive news is that many new
policies are being implemented by the
Vietnamese government to push the re-
structuring of SOEs, creating opportuni-
ties for foreign investors. According to
the latest plan, 137 SOEs are expected to
be equitised in the period of 2016-2020,
reducing the number of wholly SOEs to
103 by the end of 2020.
Meanwhile, the government has is-
sued Decision No.1001/2017/QD-TTg ap-
proving the plan to arrange enterprises
under State Capital Investment Corpora-
tion (SCIC). Under the plan, in the 2017-
2020 period, five enterprises will be eq-
uitised, 132 divested, and two remain
under SCIC control, all of which were
named in the decision.
Dang Quyet Tien, deputy director
of the Ministry of Finance’s (MoF) Cor-
porate Finance Department, believes
that Decision 1001 clarified many things
and will help the divestment process in
the future.
“This list has already affected inves-
tor and market confidence. The market
has been waiting patiently and we have
been waiting long enough for the divest-
ment plans announced over the years,”
Tien said.
In addition, bidding procedures and
options of divestment are being finished
and will be presented to the government
soon. Allowing batch trading and ac-
cepting sales below the value, according
to Tien, will surely improve the progress
of state divestment.
Particularly, Prime Minister Nguyen
Xuan Phuc has been adamant on com-
pleting the plan to equitise and divest
SOEs. The prime minister has personally
directed the leaders of ministries, sec-
tors, and SOEs to treat this as an impor-
tant political task that requires focused
directions to be completed.
During the two successful visits to
the US and Japan in June 2017, the PM
affirmed that this is the right time for
US and Japanese businesses, with their
experience, technology, and abundant
financial resources, to increase participa-
tion in the economic restructuring pro-
cess in Vietnam, especially in finance and
OUTLINES 243
banking and the equitisation of SOEs.
Even without the PM asking major
US and Japanese corporations to be-
come strategic partners to Vietnamese
SOEs, these two headline investment
promotion trips to Japan and the US
have restored foreign investors’ confi-
dence in Vietnam. There will be a new
wave of investment coming in, both
through FDI and M&A channels.
“M&A activities in Vietnam will still
rely heavily on foreign investors. Only
they have the capabilities to complete
major deals. In our experience, whichev-
er market has a lot of direct investment
will also have more investment through
M&A,” said Thinh.
There is clearer picture on the future
breakthrough of the Vietnamese M&A
market. Vinamilk, Sabeco, Habeco, Viet-
nam Airlines, and other enterprises are all
desirable targets for foreign investors.
Looking for a breakthrough
The necessary and sufficient condi-
tions for the M&A market to develop
are both ready. However, a number of
catalysts are still required for the market
to achieve a breakthrough.
According to Nguyen Quang Thuan,
CEO of StoxPlus, some of these catalysts
are the investment mechanisms, policies,
and procedures. For example, while the
current mechanism has been quite ac-
commodating to foreign investors, there
are still many procedures unfinished,
even for public companies.
“Another issue is that while the M&A
supply from equitisation and divestment
of SOEs is still low, Vietnamese private
businesses are not large enough to attract
M&A. Meanwhile, large private enterpris-
es in Vietnam are not ready to be trans-
ferred to foreign investors,” said Thuan.
Similarly, Minh believes that in order
for M&A to truly break through, the legal
system involving investment and M&A
needs to be completed and obstacles
removed. Particularly, the foreign own-
ership limit as well as tax-related obsta-
cles for M&A transactions need to be
addressed.
“Vietnamese enterprises, including
both state-owned and private enter-
prises, need more transparency in their
business and financial records so that
investors can access the necessary infor-
mation to make the decision to invest,”
Minh said.
244 OUTLINES
Foreign investment flows keep swelling
By Seck Yee Chung
Head of Baker McKenzie’s M&A
Practice in Vietnam
V ietnam, as an outperformer of the
Asia-Pacific region, is expecting a
resurgence in mergers and acquisitions
(M&A) in 2017 and 2018. Bearing the char-
acteristics of fast-growing economies, the
Asia-Pacific markets and the Vietnamese
market in particular, are attractive choices
for foreign investors.
In recent years, positive changes in
Vietnam’s legal framework have helped
facilitate the growth of M&A transac-
tions. Specifically, since July 1, 2015, the
new laws on Enterprise and Investment
have given more structure and guidance
in relation to licensing and approvals
and market access parameters. Further-
E-commerce is revolutionising the retail landscape
Report Highlights
• The Asia-Pacific region remains an attrac-
tive target for foreign buyers looking to gain
a foothold in economies with potential for
fast growth;
• Sector focus - technology, real estate and
consumer goods;
• Inbound investment from Japan, South Ko-
rea, Thailand, and other ASEAN members will
remain strong.
more, foreign ownership caps in listed
companies have been relaxed.
The EU-Vietnam Free Trade Agree-
ment (EVFTA) will come into force in
2018. As part of the agreement, it will
lower tariff barriers and recognise the
investor-state dispute mechanism. Such
changes are expected to bring an influx
of foreign investment into the country.
In February 2017, representatives
from German companies visited Viet-
nam to explore investment opportu-
nities in the local solar photovoltaic
market and to present their products
to numerous Vietnamese companies.
In late 2016, Herfurth Group from Bel-
gium, a global shipping, logistics, and
forwarding firm, signed a memorandum
of understanding (MoU) with Vietnam’s
state-run shipping group Vinalines to
establish a logistics centre to facilitate
trade and logistics operations in ad-
vance of the EVFTA.
Sectorial Focus
With regard to sectorial M&A de-
velopment, statistics show a growing
interest in technology, real estate, and
consumer products.
Technology has become one of the
trending global sectors in recent years.
As such, investments in technology en-
terprises are anticipated to be a primary
component of the emerging Vietnamese
M&A market in the coming years. The
uptick in technology firm M&A transac-
tions, for example, serves to highlight
the growing startup trend in Vietnam, as
well as represents the on-going effort to
address the need for internal innovation
to catch up with a digitising world.
Foreign investors have frequently
expressed intentions to pour capital into
Vietnamese fintech startup companies.
In April 2017, Vietnam’s leading mobile
platform provider Appota Corporation
successfully solicited investment capital
from Korea Investment Partners and Mirae
Asset Venture Investment, to enhance its
market position and expand its business
to advertising and fintech services.
In addition to technology, the real es-
tate sector is expected to witness M&A
transactions of great value, most signifi-
cantly for the sale and purchase of real es-
tate projects. In 2016, foreign direct invest-
ment (FDI) in the Vietnamese real estate

market increased by 12 per cent compared
to 2015. Japanese real estate companies
have been taking an active interest in in-
vestment opportunities in recent years.
Some reports estimate that Japanese in-
vestment in the Southeast Asian real estate
market will surpass $2 billion in 2017.
Further M&A opportunities are ex-
pected in the retail and consumer goods
market. Increased consumption and
demand in recent years have made the
country a desirable destination for several
international convenience store giants.
Additionally, e-commerce is an important
trend in the retail sector as commercial
transactions have begun to shift from of-
fline to online retail. The retail e-commerce
industry has been recording growth of
around 30 per cent per year in recent years.
Japanese M&A dominance
Vietnam is one of the top destinations
in the Asia-Pacific region for FDI. Ranking
by nation, prospective investors from Ja-
pan have been one of the greatest sourc-
es of FDI. Both countries are expanding
cooperation in the fields of banking and
finance. In early 2017, the largest Japanese
bank, Sumitomo Mitsui Trust Bank, bought
a 49-per cent stake in BIDV Financial Leas-
ing Company, showing confidence in Viet-
nam as an investment destination.
Fuelled by Vietnam’s economic
growth, an increasing number of co-
operation deals are in the making. For
example, a potential Japanese investor
is reportedly negotiating to purchase
a 49 per cent stake of VPBank Finance
Company Limited. The details of the deal
have not been disclosed yet, but this still
demonstrates the continuation of Japa-
nese investment keeping the Vietnam-
ese financial market vibrant.
Similar to the cross-border M&A
trends within the region, we expect to
see continued interest and investment
by Asian investors, such as South Korea,
Japan, China, and ASEAN investors, such
as Thailand and Singapore, over diverse
sectors, including financial services, real
estate, consumer products, industrials,
and technology. Meanwhile, companies
have to be mindful of the Vietnamese
government’s efforts to create a more
OUTLINES 245
robust regulatory framework around in-
vestment and business activities. This
includes changes to competition rules
and the Penal Code, which drives in-
vestors to conduct more careful due
diligence around governance, competi-
tion, and compliance.
Eye on the future: Key trends
With its focus on economic develop-
ment, political stability, competitive la-
bour costs, rising middle-class population,
and an improving business environment,
Vietnam is an attractive destination for
inbound M&A transactions. We are opti-
mistic about an increase in the number of
both inbound and domestic M&A transac-
tions in Vietnam in the coming years.
In 2017, continued inbound cross-
border investment from South Korea and
Japan as well as from Thailand and other
ASEAN member states will remain strong
in Vietnam.
We also expect state divestment ini-
tiatives to continue, bringing about an-
other promising investment avenue for
foreign investors.
246 STATE DIVESTMENT
Golden time to divest
2017 has been an unpredictable year for
mergers and acquisitions because of chang-
es in the global economy and world politics.
Vietnam is in need of a new push to stimulate
foreign capital flows and divest state-owned
enterprises on offer. Additionally, new fields
arose, promising new opportunities for M&A
deals in Vietnam in the future. Tran Vinh
Du, deputy director in charge of counselling
at Ernst and Young Vietnam, discusses this
issue.
Foreign investors are still reeling Compared to other economies in the
from the shock of Brexit and the ASEAN bloc, we are still among the most
chain reaction it caused, as well as attractive to foreign investors.
the US withdrawing from the Trans- Regarding sellers, this period sees
Pacific Partnership (TPP). Will this af- the combination of three factors. First,
fect the development of the Vietnam- the government is divesting many large
ese mergers and acquisitions (M&A) state-owned enterprises (SOEs) and
market? some of them are extremely attractive
The Vietnamese M&A market is still targets to strategic foreign investors.
very active. Regarding buyers, foreign Second, private companies in Vietnam
investors still have high expectations for are also actively seeking capital to ex-
the country’s next development phase. pand, taking advantage of the market
This year will see a large-scale divestment from major state-owned enterprises
and high offering prices. Finally, many
foreign investors joined the market
when it underwent a crisis and low pur-
chase prices around 2010, making this
the perfect time to divest and realise
their profit.
Vietnam is in need of a push to divest
SOEs on offer, while at the same time
pushing the M&A market past the $5
billion mark. What is the most crucial
task ahead in your opinion?
I think we are at a very good period
for the M&A market to grow. As for push-
ing the market to grow stronger and
faster, there are many things to consider.
This will be an important year for divest-
ment from large SOEs. It is crucial to have
a transparent, compact, and reasonable
divestment process, as well as broad-
ened criteria to allow wide foreign inves-
tors’ involvement.
If we want to sell for a good price,
it is necessary to have many buyers and
provide enough time for them to con-
sider and decide. Large international cor-
porations cannot make decisions in just
a few weeks or a month. If the process
is too restricting, most of them will give

up as early as the preliminary round. This
does not benefit the government if the
goal is to sell high.
The M&A market lies mostly in the
hands of Vietnamese private enterprises.
This is quite clear for big companies with
experience in courting strategic partners,
but for businesses joining this market for
the first time it is crucial to realise the dis-
tinction between the languages of M&A
and administration. In order to find suit-
able partners and negotiate a preferable
price, they need to prepare, sometimes
including basic restructuring in many as-
pects: ownership, industry, organisational,
and financial-accounting structure, just to
name a few. Without this, it will be akin to
offering to sell in a language buyers can-
not understand.
It is regrettable that many Vietnam-
ese enterprises cannot see the necessity
of this phase. Many companies approach
the problem in a backward way: they ask
for the investment first, then offer to dis-
cuss adjustments and restructuring with
investors. This approach is completely
strange to the capital market and often
leads to failure.
With this year’s market being so unpre-
dictable, do Vietnamese enterprises
need flexibility in their M&A strategies?
I believe this is the golden period
for the M&A market and Vietnamese
enterprises should make use of this op-
portunity to increase their financial ca-
pacity. The financial market develops
in a clear cycle, and once this oppor-
tunity passes, it may take five to seven
years until the next one. Thus, Vietnam-
ese companies should not hesitate to
act, but should also try not to be too
greedy, either.
After years of waiting, the Vietnamese
solar power market has just received
important news: the government is-
sued Decision No.11/2017/QD-TTg
on the mechanism to encourage the
development of solar power projects
in the country. Many foreign and do-
mestic investors have boldly poured
billions of dollars into this field. What
M&A opportunities do you see here?
There are many reasons why it is
an opportune moment for investors to
take an interest in the field of renew-
able energy. First, following the gov-
ernment’s electricity market reform
STATE DIVESTMENT 247
roadmap, the “one buyer market” (spe- What do the Vietnamese government
cifically Electricity of Vietnam–EVN) will and investors have to consider to suc-
soon no longer exist. The power sector ceed in this game?
is expanding and the power tariff is Regarding the government, I think it
expected to rise according to the law of is crucial to adhere to the reform roadmap
supply and demand. of the power market. In case of deviation,
Second, Decision 11 clarifies the there need to be clear official announce-
feed-in-tariff (FiT) at which EVN will buy ments of the changes in the timeline as
from solar power projects. For years, in- well as the plan’s content. This will main-
vestors could not invest in these projects tain transparency in the management
due to the fact that they would not be process, helping investors stay up-to-date
able to sell to EVN without government in terms of investment and business plan-
guidelines on FiT. Since the decision was ning. No one wants to do business in an
issued, EVN can sign contracts of pur- environment with inadequate transparen-
chasing power from solar farms, creating cy, uncommitted authorities, and irregular
an output market. and sudden changes in policies.
Finally, there have been incredible Regarding investors, the most im-
advancements in solar production tech- portant concern is likely timing, and I
nology. Solar panel efficiency is increasing, think the timing is now excellent. The
while production costs are going down. second concern is financial structure,
This turns solar power into a lucrative and which is especially important to foreign
sustainable investment opportunity. investors. Power projects, including solar
power plants are lasting and sustainable
Has E&Y Vietnam contacted or coun- in terms of cash flows, but they do not
selled any investors interested in M&A generate sudden profit. Thus, it is impor-
in this field? tant to have strict financial disciplines,
We have been working with many and especially to avoid using short-term
investors from North America, Asia, and loans to fund these projects.
Europe. All these investors share a few
common criteria.
First, projects must be located in
areas with high levels of solar radiation.
Northern Vietnam does not have this ad-
vantage, thus hardly receives investors’
attention. Most projects are located in
the Central Highlands, or South Central
and Southern Vietnam
Second, investors prefer projects to
be clean, with clear legality. Many of the
projects we know are still just on paper,
at the preliminary stage, making it dif-
ficult to attract investment.
Especially, for an M&A deal to suc-
ceed, foreign investors need to find re-
liable domestic partners. This is very
important since they understand the
crucial role of local partners in this field.
Domestic companies with experience in
the power sector, especially with pro-
jects already connected to the grid, are
preferable due to their wider connec-
tion compared to new companies in
the field.
Additionally, as with all investment
projects, financial and legal review is al-
ways crucial. Therefore, investors prefer
companies with a high level of transpar-
ency in financial records as well as man-
agement process.
250 STATE DIVESTMENT
Second wind for state divestment
Incentives for state and market
Figure 1: Classification of SOEs undergoing rearrangements
from 2016 to 2020
Figure 2: The proportion of SOEs launching IPOs from 2016 to date
with regard to the size of chartered capital
By Khanh An
T he state-owned enterprises (SOEs)
included in the plan for state divest-
ment from 2016 to 2020 have been fully
outlined in Decision No.58/2016/QD-
TTg. However, in August 2017, the list
of SOEs to be divested between 2017
and 2020 will be submitted to the prime
minister in annual terms by the Ministry
of Planning and Investment.
This means that investors will clearly
perceive their opportunities: where they
can be found, how much they are worth,
and in which ways they could be realised.
“If the plan is properly performed in
accordance with this list, I believe it will
have a huge effect on the equitisation of
SOEs,” said Pham Duc Trung, director of
the Enterprises’ Reform and Development
Department at the Central Institute for
Economic Management (CIEM).
Trung assumed that if the govern-
ment sells 35 per cent of the stakes in
four SOEs where it is holding 65 per
cent or more of the chartered capital,
plus 49.1 per cent of the stakes in 27
SOEs where it is holding more than 50
per cent of the chartered capital, and all
of its stakes in the 106 SOEs where it is
holding less than 50 per cent, the book
value of the recovered amount of state
capital can reach over VND296 trillion
($12.99 billion).
In this case, the government will be
able to boost resources for investment
in more appropriate targets during the
course of economic restructuring. This
essentially means that the portfolios of
state assets are restructured and shifted
in line with the main objective in which
resources are accumulated to properly
fulfill the role of the state in the market
economy, as well as the role of the public
sector and SOEs.
The results could be observed from
the transfer of state assets in sectors or
industries that do not fit the role of
SOEs to sectors that strictly require the
role of the public sector. Of course, the
private sector will see opportunities to
venture into industries or businesses
that could once only be “observed”
from afar (Table 2).
It is worth mentioning that the op-
portunity for the private sector to ap-
proach large-scale state-owned econom-
ic groups and enterprises is getting more
and more visible during the process of
equitisation, especially when informa-
tion disclosure requirements for SOEs
are being tightened up. Up to date, in-
formation on production-business activi-
ties, financial statements or plans for the
rearrangement and restructuring of sev-
eral SOEs has been made public on the
National Business Registration Portal as
stipulated in Decree No.81/2015/ND-CP
dated September 18, 2015.
Private sector has to wait
Frankly speaking, the options men-
tioned above are the optimal measures
for implementation. Even Nguyen Dinh
Cung, director of CIEM, said that only
the best solutions should be imple-
mented as they would give this activ-
ity a new lease of life. Yet, Cung also
acknowledged a number of significant
obstacles waiting ahead.
Statistics on equitisation in the
first six months of 2017 continue to
highlight such difficulties. Between
January and July 2017, on a national
scale, local authorities finalised the eq-
uitisation of six SOEs and announced
their values according to the time-
line set out. They are currently pre-
paring the equitisation plans for 14
SOEs which will be submitted later to
the government for approval, includ-
ing major corporations with significant
amounts of owner’s equity, such as the
 STATE DIVESTMENT 251

While equitisation targets are nowhere near impossible, previous experience may give cause for concern

three affiliate companies of PetroViet-

Table I: The ownership structure of 240 SOEs undergoing
nam with total owner’s equity valued
at nearly VND90 trillion ($3.953 billion) rearrangements from 2016 to 2020
or a member of Electricity of Vietnam Number of Max value of
Chartered capital divestment
(EVN) with total owner’s equity valued enterprises
Subjects of rearrangements after
at about VND24 trillion ($1.05 billion). Per Trillion
Units Per cent equitisation
In the meantime, 20 other SOEs are cent VND (US$billion)
undergoing valuation. 100 per cent state-owned 103 42.9 24.637 55.2 0
Thus, with regard to current pro-
State holding ≥ 65 per cent of stakes 4 1.7 5.393 12.1 1.89
gress, it is absolutely possible to wind up
the equitisation of 40 out of 45 enterpris- State holding = 50-65 per cent of stakes 27 11.3 6.919 15.5 3.46
es listed on the plan for 2017. However, State holding < 50 per cent of stakes 106 44.2 7.670 17.2 7.67
after analysing the data collected from Total 240 100.0 44.619 100.0 13.02
auction activities and initial public offer- Source: Central Institute for Economic Management
ings (IPO) since the beginning of 2016,
Trung cannot help but worry about the
quality of the process. million), the parent company of Vietnam The total number of shares being
From January 1, 2016 to May 2017, Pharmaceutical Corporation ($104.08 mil- offered is 977,390,296 (not including the
data collected from the two stock ex- lion), Ho Chi Minh City Housing Develop- shares sold to strategic investors and
changes HOSE and HNX recorded 69 ment and Trading One Member Co., Ltd. employees), equivalent to 20.3 per cent
SOEs that successfully launched their ($98.42 million), Hanel One Member Co., of the chartered capital at the par value
IPOs. The total chartered capital of these Ltd. ($84.58 million), Tin Nghia Corpora- of VND10,000 ($0.44) per share. Among
SOEs is worth over VND48 trillion ($2.108 tion ($68.42 million), Binh Duong Water them, six SOEs have sold a total amount
billion). 12 of them have chartered capi- Supply Sewerage-Environment Co., Ltd. of IPO shares equal to over 50 per cent of
tal over VND1 trillion ($43.92 million). ($65.87 million), and the parent company their chartered capital, while nine SOEs
They include Vietnam Engine and of Machines & Industrial Equipment Cor- have traded a total amount equal to 35-
Agricultural Machinery Corporation (es- poration ($62.36 million), among others. 50 per cent of its chartered capital.
timated chartered capital after equitisa- “The volume of IPO shares is lower The volume of shares sold at a premi-
tion is $583.6 million), Vietnam Forest than the size of the chartered capital,” um reached an average of 60 per cent of
Corporation (expected to raise $153.7 Trung said. the total shares being offered, equivalent
252 STATE DIVESTMENT

to 12.2 per cent of the chartered capital.
There are 36 SOEs which traded 100 per
cent of the shares at a premium (all the
shares offered at high prices in auctions
were sold out). Meanwhile, 18 SOEs could
only sell less than 2 per cent of their IPO
shares for the first time.
“There still exist a couple of enter-
prises that could only sell 0.01-0.05 per
cent of their chartered capital, which
implies failure in restructuring owner-
ship. In general, SOEs and enterprises
in which the government holds a con-
trolling stake remain active in sectors
where the government does not need
to sustain its presence. Thus, SOEs are
not concentrating on key and crucial
areas,” Trung said.
The problem is that, if the govern-
ment does not divest from SOEs, sec-
tors or industries that do not need the
presence of state capital, the private
sector’s capital might not make an ef-
fective replacement.
“For the market to be effective in
this case, the government has to dras-
tically implement the announced re-
structuring plans,” Cung emphasised.
Delays are unacceptable
The meeting to review progress in
the first six months of 2017 of the Steer-
ing Committee for Enterprise Reform
and Development, under the direc-
tion of its chief, Deputy Prime Minister
Vuong Dinh Hue, has erased the remain-
ing hesitation and confusion in minis-
tries, industries, localities, and in SOEs
themselves, especially when previous
cases of equitisation were put under
the magnifying glass.
“There were cases subject to the au-
thority of some particular ministries or
localities, but they did not dare to make
proper decisions. The cases were then
submitted to the government for more
satisfactory consultation, but the gov-
ernment’s decisions did not comply with
the law. Some were afraid to handle the
issues or even afraid of potential wrong-
doings. The inspection, supervision,
and monitoring processes fell behind
schedule. The experience here is that if
a ministry attempts to solve the prob-
lems in one fell swoop, good changes
might come. Yet, where the leadership
does not show enough commitment, the
work will stagnate and the results will be
very limited,” Deputy Prime Minister Hue
clarified the lessons.
At this meeting, Deputy Prime Min-
ister Hue also requested relevant parties
to strive to complete the equitisation
and divestment plan for 2017. They were
even required to surpass the goal for the
number of equitised and divested en-
terprises, as well as the targeted budget
revenues from divestment.
In order to address institutional is-
sues, Deputy Prime Minister Hue asked
the Ministry of Finance (MoF) to submit
to the prime minister a decree amend-
ing Decree 59 on the transferring of
fully SOEs into joint-stock companies in
July 2017. In August, the ministry needs
to finalise the amendment of Decree
No.91/2015/ND-CP regulating state capi-
tal invested in SOEs and the manage-
ment of state capital assets in SOEs.
Also in August 2017, the Ministry of
Planning and Investment (MPI) should
submit to the prime minister a decision
specifying the list of SOEs to undergo
capital divestment in the 2017-2020 pe-
riod. It also needs to complete a list of
agricultural irrigation enterprises and ar-
ranged reorganisation mechanisms for
these enterprises. MPI would also coordi-
nate with MoF and the Ministry of Justice
in submitting to the prime minister a
report on the status of the transferring of
assets without compensation for foreign
investors in joint ventures with Vietnam-
ese SOEs.
The Government Office will soon
submit a plan for prompt promulga-
tion of decrees related to the statute
of organisation in state-run economic
groups and corporations. Economic
groups and corporations that have
not yet set up restructuring plans
for the 2016-2020 period must sub-
mit their plans no later than July 2017
to the prime minister for approval in
August 2017.

Table 2: 240 SOEs undergoing rearrangements from 2016 to 2020

103 SOEs continue to have 100 per cent of chartered capital held by the state, including 28 SOEs operating under ministries and government agencies, 70 SOEs under the
management of localities, while the remainder will work under the parent companies of Vietnam National Oil and Gas Group, EVN, National Power Transmission Corporation,
Vietnam Development Bank, and Vietnam Bank for Social Policies.
Four SOEs with 65 per cent or more of the shares owned by the state have been equitised, including Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development, Thua Thien-Hue
Minerals One Member Co., Ltd., PetroVietnam Exploration Production Corporation, and the parent company of Vietnam National Coal and Mineral Industries Group.
27 SOEs are equitised with the state’stakes accounting for 50-65 per cent of chartered capital, including seven operating under ministries and government agencies, 13 local
enterprises, while the rest are VNPT, Northern Power Corporation, Southern Power Corporation, Central Power Corporation, Hanoi Power Corporation, Ho Chi Minh City Power
Corporation, and the parent company of Vietnam National Chemical Group.
106 SOEs have been equitised and the state do not hold a controlling stake, including EVN’s power generation corporations.
Source: Decision No.58/2016/QD-TTg

Table 3: The objectives of the restructuring of SOEs towards 2020

Restructuring and renovating SOEs on the basis of the classification criteria for SOEs. Striving to complete the divestment process at SOEs where the state does not need to hold
or contribute capital.
Focusing on thoroughly handling unprofitable and inefficient state-run economic groups and corporations, as well as prolonged loss-making projects and investments of SEOs.
Striving to meet international standards of corporate governance. Significantly increasing the efficiency of production and business, while improving the quality of products and
competitiveness of SOEs.
Finalising the model of management and supervision of SOEs as well as the state capital and assets invested in enterprises. Setting up a specialised agency acting as the owner’s
representative for state-owned and joint-stock enterprises and state-owned capital in enterprises by 2018.
Source: Resolution No.12-NQ/TW dated June 3, 2017
254 STATE DIVESTMENT
State accelerates divestment process
While giving comments on State Capital
Investment Corporation’s proposal to clas-
sify and rearrange state-owned enterprises
by 2020, DANG QUYET TIEN, deputy direc-
tor of the Ministry of Finance’s Corporate
Finance Department, shared with KHANH
AN his opinion that investor confidence will
return once the sources of goods for sale are
thoroughly publicised with clear enforce-
ment responsibilities.
Decision No.1001/2017/QD-TTg named With regard to auction procedures
five state-owned enterprises (SOEs) and capital withdrawal methods, MoF is
for equitisation and divestment later urgently finalising its draft amendments
on, two in which State Capital Invest- to the related decree and will then report
ment Corporation (SCIC) would con- to the prime minister in August and Sep-
tinue to retain its shares, and 132 tember. These documents convey the
enterprises to be divested during general spirit that all plans will be carried
2017-2020. The list has somewhat sat- out immediately, without waiting for cir-
isfied market expectations. Why do culars of instruction.
you think SOEs were classified by these These factors properly facilitate the
categories? progress of divestment from SOEs that
It essentially attempts to provide a are not required to complete their tasks
better process, highlighting several ad- by the end of this year as well as during
vantages, such as the clear identification 2018-2020.
of enterprises, straightforward clarifica-
tion of methodologies and timelines, However, over the first six months
plus the thorough specification of en- of 2017, only 22 SOEs were divested.
forcement responsibilities, particularly Hence, the progress might be consid-
the role of SCIC and the responsibilities ered rather slow. Why is this so?
of relevant state management agencies There are many reasons behind this,
in inspection and supervision. Every- but in the end it mostly comes down to
thing is ready for the withdrawal of state the following.
capital from SOEs in the next three years. First, it is the responsibility of busi-
I would like to emphasise the im- ness leaders and the owner’s representa-
pact of this portfolio on the confidence tive agencies. Deputy Prime Minister
of investors and the market. Admittedly, Vuong Dinh Hue at a meeting of the Na-
the market has been patiently waiting tional Steering Committee for Enterprise
for a very long time now, undeterred by Reform and Development has warned of
the wide range of divestment plans an- a common blockage where urgent issues
nounced one after the other each year. are under the jurisdiction and competen-
Along with this list, in July 2017, cy of ministries, government bodies, and
we also publicised 730 equitised enter- localities, but they are so afraid of being
prises that have not been listed on the held accountable that they often hesi-
Vietnam Government Portal and the tate to make proper decisions and instead
E-Information Portal of the Ministry of submit them to higher-level authorities
Finance (MoF). for consultation, which often takes a lot
The goods available for sale on the of time.
market need to be more transparent and Second, the coordination between
adequately specifiable to promote in- ministries and relevant agencies is not
vestment and help create business plans. adequately organised. A typical un-
The SOEs on the list are also subject to solved problem is the sluggish insti-
pressure from the market and sharehold- tutional refinement. Although certain
ers to improve corporate governance. issues have been addressed to some
extent, enterprises still need a clear and
consistent policy framework to antici-
pate possible changes.
For example, pursuant to Decision
No.58/2016/QD-TTg on the criteria for
classification of SOEs, enclosing a list
of SOEs to be restructured in the 2016-
2020 period), the state divestment from
SOEs will only be kick-started if the list
of proposals is completely approved.
Hence, enterprises have no choice but
to keep waiting.
Regarding Decision 1001, the gov-
ernment’s determination is obvious. The
divestment list proposed by SCIC will be
finalised first and approved in advance to
be implemented immediately. A similar
list, but covering the national scale, will
also be issued in August. If Ho Chi Minh
City is too slow to take off, the city’s di-
vestment list will be ratified separately so
as not to affect the overall progress.
There will be no excuses for minis-
tries, relevant government agencies, lo-
calities or SOEs to delay because they will
no longer need to wait for the approval
of their lists.
Third, the stock market has just re-
covered. Apparently, capital flows and
demand remain quite low. Meanwhile, as
the SOEs which will undergo divestment
are operating at different scales and ef-
ficiency levels, investors might need to
consider everything carefully and patient-
ly wait for new sources of goods.
Besides, big enterprises usually re-
quire stricter procedures in accordance
with market practices and regulations.
Hence, the progress cannot be hastily
sped up in these SOEs.
Considering the cases of Vinamilk,
Habeco, and Sabeco, will these enter-
prises be able to complete their divest-
ment in 2017, as required by the gov-
ernment?
SCIC and the Ministry of Industry and
Trade (MoIT) are taking drastic measures
to ensure this. However, we suppose that
SCIC will only be able to withdraw state
capital from Vinamilk as scheduled, but
might not be able to finish the entire plan.
As for Habeco and Sabeco, MoIT
plans to submit its proposal to the prime
minister in August, so that implementa-
tion may proceed in 2018.

MoF will provide advisory to the government to ensure timely divestment of the largest SOEs within 2017
There are large-scale SOEs which have
been approved by the prime minis-
ter to divest in 2017. If the process is
delayed, could the revenue from the
divestment of these SOEs fail to meet
the requirements?
The implementation of state capital
divestment in these enterprises is to return
business opportunities to the market and
generate revenue for the state budget to
balance the capital for development by
2020. Moreover, the implementation of
this plan will encourage further state di-
vestment of big SOEs and gain more expe-
rience for the divestment of similar scale.
When these plans are properly ex-
ecuted, the market will regain investors’
trust and cash flows will return.
How will MoF advise the government
to ensure that these plans are imple-
mented properly?
We will direct SCIC to ensure the
timely execution of the divestment
plans, particularly for Vinamilk and other
SOEs listed in the newly-issued Decision
1001. In case of delays, we will propose
appropriate sanctions.
In addition, we also recommend that
parallel with the preparation of establish-
ing state-owned equity agencies in enter-
prises, the ministries and their agencies
must comply with the approved road-
map for transferring enterprises to SCIC.
This will accelerate the pace of capital
withdrawal, as SCIC has enough experi-
ence, competence, professionalism, and
resources to carry out these plans.
Moreover, along with this transfer,
the responsibility for the divestment of
the government’s majority stakes is also
clearer. If progress is too slow, the head of
SCIC will have to bear full responsibility.
Ministries and government agen-
cies will no longer have problems with
slow progress or anxiety to seek appro-
priate consultation. They will be able
to allocate resources for state manage-
ment activities in accordance with their
functions and duties, as well as to mon-
itor the operation and management
of 100 per cent SOEs in which some
ministries are acting as their owner’s
representatives. For example, MoIT
will allocate resources to handle loss-
making projects and enterprises, rather
STATE DIVESTMENT 255
than distributing the current stock of
resources to state divestment plans in
Habeco and Sabeco.
If by the end of this year the divest-
ment progress in SOEs currently under
the management of ministries, govern-
ment agencies or localities does not
meet the plan, we will recommend trans-
ferring these firms back to SCIC.
Delays in the compulsory transfer
of SOEs to SCIC have been criticised
for a long time. Does this not mean
that the market is now really in need
of stricter and more drastic arrange-
ments from the government and the
prime minister?
Publicising the list of equitised and
divested enterprises to generate pres-
sure and impose accountability on the
leaders of these enterprises as well as
related government bodies through
market surveillance and public opinion
is surely an effective solution. Market
surveillance and public opinion will be
a cost-free but really effective solution
to break the inertia of enterprises, minis-
tries, and localities.
256 STATE DIVESTMENT

Rules and principles of principles for the divestment of the state

capital in SOEs and they are important
considerations in planning and conduct-

SOE divestment at play ing the divestment process. These gener-

It is expected that the coming years will see a significant push for state
divestment in Vietnam, responding to the need for capital to address
the state budget deficit and to increase the efficiency of state-owned
enterprises. The state divestment process presents a unique oppor-
tunity for foreign investors to break into the Vietnamese market by
acquiring a stake in leading SOEs. LINH BUI, partner of law firm Allens,
shares legal issues that foreign investors may consider when weighing
these opportunities.
According to Decision No.58/2016/QD-
TTg of the prime minister dated Decem-
ber 28, 2016, during the period from
2016 to 2020, the government aims to
reduce its capital to less than 50 per cent
in 106 SOEs, above 50 per cent in 31
SOEs, and retain 100 per cent of the capi-
tal in only 103 SOEs. Additionally, State
Capital Investment Corporation (SCIC) is
reported to be planning to divest from
137 SOEs in 2017 alone. Some notable
names on the list include Sabeco, Habe-
Linh BUi co, Vinamilk, and FPT Telecom.
The state divestment process pre-
al divestment principles include fully “re-
flecting the actual value of the targets”
and “upholding market principles and
ensuring publicity and transparency”.
These principles are broadly worded and
are subject to wide interpretation by the
relevant government authorities.
In practice, these principles may be
interpreted as a requirement for carry-
ing out the divestment through a public
auction with transparent processes and
competitive potential investors in order
to achieve the highest purchase price.
On the other hand, such interpretation
may affect the rights of current strate-
gic investors in equitised SOEs who may
have the pre-emption right to acquire
shares in an SOE without the need to go
through the auction process, under their
agreements with the government signed
at the time of equitisation.
Control Issues
Foreign investors wishing to acquire
a controlling stake in SOEs may be re-
stricted due to the following issues:

T ogether with the efforts to acceler-

ate the equitisation of SOEs, the Vi-
etnamese government is also seeking to
divest its share in previously equitised
state-owned enterprises (SOEs) where it
has retained significant ownership.
From time to time, the government
compiles a list of SOEs to be subject to di-
vestment and specific divestment plans.
SCIC is planning to divest from beer giants Habeco and Sabeco this year
sents a unique opportunity for foreign
investors to break open the Vietnamese
market by acquiring a stake in leading
SOEs. However, there are a number of
legal issues that foreign investors need
to consider before taking decisive steps.
Divestment Principles
Vietnamese laws set out general
The foreign ownership cap—if SOEs
are public companies operating in con-
ditional sectors, they are subject to the
relevant foreign ownership caps appli-
cable to these sectors or 49 per cent if
no specific cap is stipulated. The foreign
ownership cap can only be lifted if a
public company restructures its business
lines, removing the conditional sectors
and obtaining confirmation from the
State Securities Commission of Vietnam
that the foreign ownership limit has
been lifted.
The allocation of shares—Subject to
the government’s SOE divestment and
restructuring plans, and taking into ac-
count commercial considerations, the
State may not want to sell its entire stake
in a SOE in a single tranche and may
decide to sell it off in portions gradually
over time. Additionally, the government
may allocate shares into different baskets
for sale to different types of investors,
considering the status and demands of
the relevant SOE (e.g. strategic or finan-
cial investors, local or foreign investors).
The cap on individual bidders—if
the divestment of shares is carried out
by way of a public auction, the auction

Foreign investors are advised to look for a target that would genuinely embrace restructuring
rules may set out caps on the maximum
volume of shares that each bidder can
purchase. A recent example can be seen
in SCIC’s divestment from Vinamilk in
late 2016, where a cap of 2.7 per cent
was applied, resulting in the divestment
of only 5.4 per cent of the shares to two
entities of Singaporean conglomerate
Fraser & Neave Ltd.
Sales Process
Under the current regulations, the
sales process of state capital in an SOE
depends on its corporate structure. In par-
ticular, the sales options are as follows:
For private shareholding compa-
nies, the state capital must be sold via
a public auction as no reference price
is available to apply to the shares. If the
public auction fails, competitive bid-
ding may be carried out in the form of a
block sale of shares through an auction
process. If both public auction and com-
petitive bidding fail, the state capital
can be sold by way of direct agreement
with an investor.
For listed and Unlisted Public Com-
pany Market (UPCoM) companies, the
sale of state capital can be conducted
through order matching on the stock
exchange or by direct private agreement
(provided that the transfer price must be
within the relevant trading band on the
transfer date).
The current regulations do not pro-
vide specific rules for the sales process
of capital divestment, including public
auctions. Therefore, this leaves the gov-
ernment with wide discretion to decide
the rules on a case-by-case basis of sell-
ing each SOE. Such rules are specified in
the capital divestment decision issued
by the relevant state capital manage-
ment authority.
Valuation
Under the current regulations on
state divestment, the base price of state
capital in case of public auction must be
evaluated by an independent appraiser,
who is to be appointed by the relevant
state capital management authority. If
the state capital is of a high value, an ad-
ditional valuation by state asset assess-
ment councils may be required.
Given the potential penalties im-
posed on persons who have ‘lost’ state
capital, it is likely that the appraisers will
STATE DIVESTMENT 257
err on the high side, which may not meet
investors’ expectations.
Practical tips for foreign
investors
Despite the above challenges, the
state divestment process remains an at-
tractive opportunity for foreign inves-
tors, particularly for international indus-
trial players.
In our experience, in order to be suc-
cessful in the divestment process, it is
important for foreign investors to find the
right target that is genuinely looking for
changes in the way they do business and
sees the foreign investor as someone that
is going to help bring about the changes.
To the extent possible, foreign in-
vestors should try to get involved early
on in the divestment process to make
representations to the relevant state
management authority and impact the
divestment and valuation processes.
The organisational structure of the
target company and its control by the
government should also be studied care-
fully to identify the decision-makers both
within and outside the company and to
focus the negotiation process on them.
258 SECTORAL BREAKDOWN
M&A in the Vietnamese logistics sector
Flying far below true market potential
By Hai Khieu
Senior market analyst, StoxPlus
A ccording to StoxPlus’ Vietnam Logis-
tics Market Report 2016, total logistics
costs reached $38.85 billion in 2015, equiv-
alent to 20.8 per cent of the nation’s total
GDP. Given strong economic activities, the
transportation demand has increased rap-
idly and outpaced the domestic logistics
capacity, creating a huge gap to tap into
for both domestic and foreign players.
Particularly, Vietnam has maintained
its relatively high GDP growth of over 5
per cent during the last five years. Stable
economic growth and a population size
of over 90 million people, coupled with
rising income levels, provide an attractive
backdrop for the development of the re-
tail industry, driving the potential for the
logistics sector. It is noted that the fast-
moving consumer goods (FMCG) industry
Local enterprises’ high expectations in valuation have been restricting M&A deals
accounted for 90 per cent of the third par-
ty logistics (3PL) service demand in 2015.
In 2016, the country’s total trade val-
ue reached $350 billion, posting a growth
rate of 7 per cent compared to the previ-
ous year. The logistics demand from im-
port and export activities is expected to
increase further with several free trade
agreements (FTAs), including the Korea-
Vietnam Free Trade Agreement (KVFTA)
and the ASEAN Economic Community
(AEC) taking effect.
In addition, Vietnam has become a
popular production base for many Japa-
nese and South Korean manufacturers,
including big names like Samsung, Pana-
sonic, and Bridgestone, in recent years. A
combination of a variety of tax incentives
and lower labour costs than in other coun-
tries has made Vietnam more attractive
to foreign manufacturers, as well as their
associated suppliers and supporting indus-
tries. In fact, the total registered foreign
direct investment (FDI) into Vietnam hit a
record high of $24.4 billion in 2016, equiva-
lent to an annual increase of 9 per cent. The
expansion of multinational corporations in
Vietnam is creating a growing demand for
supply-chain management facilities, par-
ticularly with regard to handling complex
sourcing issues, production requirements,
and servicing sales networks.
Government to facilitate for-
eign investment in logistics
The Vietnamese government ap-
pears to take action to support the logis-
tics sector, especially facilitating capital
inflows into Vietnam based on four pillars,
including (i) simplification of customs pro-
cedures and professional management,
(ii) enhancing trade infrastructure capac-
ity and connection quality, (iii) develop-
ing a competitive logistics sector, and (iv)
increasing coordination between govern-
ment agencies and businesses.
Under Vietnam’s World Trade Organi-
zation (WTO) commitments, as of January
1, 2014, the foreign ownership limit (FOL)
was loosened for a number of subsectors,
including storage, freight forwarding ser-
vices, distribution, and express delivery,
with maximum of 100 per cent foreign
ownership. In other words, except for con-
tainer handling and domestic transpor-
tation (marine, road, waterway, railway),
foreign investors are no longer required to
establish joint ventures with local partners.
FOL TO CONSTRAIN INBOUND M&A
Realising the growing and increas-
ingly liberal logistics market, many global
logistics companies have strengthened
their presence in Vietnam. Particu-
larly, Germany’s Hapag-Lloyd and DB
 SECTORAL BREAKDOWN 259

Schenker successful acquired the stakes Table 1: Foreign Ownership Limit (FOL) in the Vietnamese Logistics Sector
in joint ventures with local partners to Max. FOL,
CPC Service discription
become wholly foreign-invested enter- per cent
prises in 2012 and 2014, respectively. 742 Storage and Warehouse 100
Other remarkable M&A deals in the 748 Freight transport agency (incl. freight forwarding services) 100
Vietnamese logistics sector include Bra- No CPC Container station and depot 100
via’s acquisition of 49.0 per cent of the 7512 Courier (express delivery) 100
stakes in Bac Ky Investment (2016), SG
621, 622,
Holding’s purchase of an 80.0 per cent Distribution (import/export, commission agents, wholesale, retail) 100
631, 632
stake in Phat Loc Express (2016), and Shi- Bill auditing; freight brokerage; freight inspection, weighing and sampling; freight receiving and
749 99
busawa Warehouse’s acquisition of a 35.1 acceptance; transportation document preparation on behalf of cargo owners
per cent stake in VINAFCO at $7.6 million No CPC Customs clearance 99
in November 2014, after which the buyer 7212 Maritime transport (Freight; less cabotage) 51
increased its stakes to 44.9 per cent for ad-
7123 Road transport (Freight) 51
ditional $1.8 million in September 2016.
Many other local firms have appeared 7411 Container handling (except at airports) 50
on the radars of foreign firms. Particularly, 7222 Internal waterways transport (Freight) 49
in mid-May, South Korean conglomerate 7112 Rail transport (Freight) 49
Taekwang Group issued a statement de- Source: StoxPlus
claring its intent to acquire Gemadept,
Vietnam’s largest logistics and port opera- Table 2: Significant Inbound M&A Deals in the Vietnamese Logistics Sector
tor. Upon Gemadept’s completion of the Acquired Value (US$
Date Acquiror Target company/Assets
private offering to convert the loans held (per cent) million)
by VIG Fund, the Ho Chi Minh City Stock May-2017 Mekong Capital-MEF III Nhat Tin Logistics Undisclosed Undisclosed
Exchange-listed company was valued at Dec-2016 SG Holdings Co., Ltd. Phat Loc Express 80.0 25.0
VND12.5 trillion ($550 million), with for-
Mar-2016 Bravia Capital Hong Kong Ltd. Bac Ky Investment 49.0 Undisclosed
eign investors holding 49.0 per cent and
Aug-2016 Mekong Capital-MEF III ABA Cooltrans Undisclosed Undisclosed
domestic shareholders accounting for the
remaining. If the acquisition is successful, Sep-2016 Shibusawa Warehouse VINAFCO 09.80 1.80
Taekwang expects to create synergy be- Jul-2015 Franklin Templeton INDO-TRANS Logistics 05.0 15.8
tween its existing manufacturing plants Nov-2014 Shibusawa Warehouse VINAFCO 35.10 7.60
and Gemadept’s logistics network. Mar-2014 DB Schenker Schenker-Gemadept Logistics 49.0 Undisclosed
Despite strong interest from foreign
Jan-2013 Kerry Logistics Network Ltd. Tin Thanh Express 100.0 Undisclosed
investors, the Vietnamese logistics sector
recorded a relatively small number of M&A Jan-2012 Hapag-Lloyd Aktiengesellschaft Hapag-Lloyd Vietnam JV /VNL 49.0 Undisclosed
deals compared to other sectors like food Source: StoxPlus
and beverage, real estate, and construc-
tion, which could be explained by three Table 3: Top Local Logistics Companies in Vietnam
Foreign ownership Net sales 2016
main reasons, comprising legal constraints, Name
(December 2016, per cent) (US$ million)
fragmented market, and local investors’ Vinalines Logistics Vietnam 0.0 > 100
high expectations in terms of valuation.
Gemadept Corporation 29.9 > 100
A 49 per cent FOL is still applicable for
Vinafreight 3.7 50-100
domestic transportation as shown in Table
1. In fact, logistics companies in Vietnam Indo-Trans Logistics 0.0 50-100
are engaged in a wide range of business Bac Ky 49.0 50-100
lines, including warehousing, transporta- South Logistics (SOTRANS) 0.2 50-100
tion, and forwarding. Hence the issue, as VINAFCO 44.9 25-50
foreign investors are not permitted to ac-
Tan Cang Logistics 14.2 25-50
quire a majority share if the target com-
Sea & Air Freight International (SAFI) 32.6 25-50
pany is involved in transportation.
Vietnam is home to over 1,300 logis- Dragon Logistics (DRACO) 25.0 25-50
tics service providers. 70 per cent of them Source: StoxPlus
are small, family-run businesses, providing
low-added value asset-based services (1PL) the view of foreign investors. database, which is much higher than
or contract logistics providers (2PL). Except In addition, local players expect a the 7-8 times EBITDA in other countries.
for some big names (VINAFCO, Gemadept, relatively high enterprise valuation of ap- Hence, the number of M&A deals dur-
Bac Ky, INDO-TRANS), local firms are small- proximately 10-15 times earnings before ing the recent period is quite moderate
and medium-sized with annual net sales of interest, tax, depreciation and amortisa- compared to the market potential and
less than $10 million, which is not sizable in tion (EBITDA), according to StoxPlus’ M&A demand from foreign investors.
260 SECTORAL BREAKDOWN
Ups and downs of social
infrastructure investment
As the Vietnamese economy continues to grow and diversify, interna-
tional private equity investors are increasingly interested in mergers
and acquisitions opportunities in the social infrastructure field. Lawyers
DON STOKES and ERIC JOHNSON from Freshfields Bruckhaus
Deringer discuss the trend.
Don stokes
S ocial infrastructure refers generally
to non-core infrastructure assets that
accommodate social services and im-
prove the quality of life and standards of
living within a community.
For much of the last two decades of
Vietnam’s economic development, the
major drivers of growth have been man-
ufacturing, core infrastructure, agricul-
ture, and the consumer/retail segment.
Social infrastructure, such as education
and healthcare, has historically been
dominated by the public sector and still
is to a large extent.
As the Vietnamese economy de-
velops, international private equity (PE)
investors are are increasingly interested
in opportunities in the social infrastruc-
ture field. Even as Vietnam’s GDP growth
this year has so far been persistently
below the government target of 6.7 per
cent, the interest of PE firms in invest-
ing in this dynamic yet difficult market
has continued on a decisively upward
trajectory.
However, finding the right assets is
not easy. The reasons for this vary, but
include a lack of scale in terms of as-
sets, unrealistic valuation, issues related
to corporate governance, convoluted li-
censing regimes, and legal uncertainty.
All of these conspire to limit the number
eric johnson
of investment opportunities available
on the market.
Below, we take a look at three sec-
tors within the social infrastructure
field—education, healthcare, and fit-
ness—that present both opportunities
and challenges to foreign PE investors
seeking to conduct mergers and acquisi-
tions (M&A) in Vietnam.
A growing interest in educa-
tion and healthcare
In March, the Vietnamese education
sector saw the relatively large acquisi-
tion by TPG Capital of a majority stake
in bilingual K-12 educator Vietnam Aus-
tralia International School (VAS) from
Mekong Capital and Maj Invest.
VAS is a particularly interesting deal
because it shows how a small business
can, with the help of early-stage ‘local’
PE seeding, scale up to a point where the
investment size falls within the range of
a global PE firm like TPG Capital Asia. Ex-
its from companies that have been sea-
soned by local PE firms to larger global
players may become an increasingly
abundant source of M&A deal flows for
larger PE funds in the country.
Meanwhile, the investment by Navis
Capital in French Hospital Hanoi, which
was completed in mid-2016, shows that
there is scope for foreign PE firms to par-
ticipate in the rapidly growing health-
care sector.
Foreign PE investors are attracted to
the fact that Vietnam is an upwardly mo-
bile society with a growing middle class.
Vietnamese people place great value on
education, and the demand for educa-
tional services, particularly foreign lan-
guage instruction and foreign college
preparation, is not met by the public
educational system. Over the last 10-
15 years, private educational businesses
have been set up to meet this demand.
Similarly, the demand for health-
care in Vietnam is growing rapidly and
public healthcare services struggle to
keep up with this increasing demand,
which has created an opening for pri-
vate healthcare providers.
Vietnam remains well behind re-
gional neighbour Thailand and other
ASEAN members in the provision of pri-
vate healthcare services at international
standards, which should also allow plen-
ty of headroom for growth if the par-
ticular challenges of this sector can be
addressed. Opportunities include medi-
cal tourism which has proved a boon in
Thailand in recent years.
Challenges remain
Despite general optimism, there are
also several legal and practical challeng-
es when investing in a social infrastruc-
ture business in Vietnam. Here, we con-
tinue to use education and healthcare as
two prominent examples.
First, both sectors are heavily reg-
ulated. Running a private educational
business requires the operator to en-
gage multiple governmental agencies to
obtain various licences. If a school oper-
ates in more than one location, different
local governments may take differing or
opposing views on licensing issues.
Healthcare, likewise, is a “condi-
tional” sector under the Vietnamese
law, and foreign investors are permitted
to invest only if the target healthcare
company’s investment capital is $20
million or more. Like other sectors in
Vietnam, the introduction of a foreign
investor requires approval from the
relevant licensing authority and there
are several other licences that must be
obtained and maintained by the health-
care business and the professionals
working for it.

This situation has led to numer-
ous legal restrictions on education and
healthcare providers. Most significantly,
foreign-owned schools providing for-
eign education programmes are subject
to restrictions on the admission of Viet-
namese students. These restrictions can
create significant structuring problems
for foreign investors, and although there
is a proposed draft law that would re-
move these restrictions, it is not clear
when or if it will take effect.
Furthermore, compliance with the
relevant Vietnamese labour regulations
is often a major issue in education deals,
given that schools require a large number
of teachers, many of whom tend to be
foreigners working on a part-time basis.
Vietnamese laws also do not permit
foreign-invested companies to sell or
distribute pharmaceuticals. For a health-
care business, such as a clinic which de-
rives a large portion of its revenue from
the sale of pharmaceuticals, this can be
a stumbling block.
Finding qualified doctors willing to
work exclusively at the clinic or hos-
pital can be challenging as well. One
reason for this is because the law cur-
rently allows doctors who work at public
Due to legal restrictions, private healthcare institutions find it difficult to enlist qualified personnel
hospitals to work after hours at private
facilities (i.e. their own clinics) whereas
doctors who work for private facilities
during normal business hours cannot.
This creates an incentive to work
at a public hospital and earn extra
money working at private facilities af-
ter normal business hours. Further-
more, the current requirements for
recruiting foreign-trained doctors are
cumbersome and require administra-
tively burdensome paperwork and visa
requirements.
Fitness industry – potential
source of future deal flows?
High-end gyms and fitness centres,
which are ubiquitous in Asian financial
hub such as Hong Kong and Singapore,
are quickly becoming a common fea-
ture in the central business districts and
upscale residential areas of both Ho Chi
Minh City and Hanoi. Although there
has been little M&A activity in this sec-
tor in Vietnam to date, the continued
expansion of the middle class, contin-
ued urbanisation, and increasing health
consciousness should continue to drive
growth. This potentially creates interest-
ing opportunities for PE investors.
SECTORAL BREAKDOWN 261
This is a trend that can be observed
in other countries in the ASEAN region,
such as Malaysia and Indonesia, and in
the example of the recent merger of
Navis-backed Celebrity Fitness and Oak-
tree-backed Fitness First.
From a legal perspective, the fitness
industry does not have any specific con-
ditions or restrictions on foreign own-
ership. However, larger operations re-
quire a significant amount of real estate,
which, as is true of any business involv-
ing significant amounts of real estate in
Vietnam, creates a number of issues that
must be addressed.
Ending remarks
The traditional sectors of the Viet-
namese economy will continue to drive
growth in this rapidly developing mar-
ket and present PE firms with opportuni-
ties to participate.
That being said, PE firms would do
well to also pay attention to opportuni-
ties in the growing social infrastructure
field, which should continue to grow
along with the Vietnamese economy
and middle class, while of course taking
a clear-eyed view of the obstacles and
risks these opportunities involve.
262 SECTORAL BREAKDOWN
Key legal issues for foreign
investors’ consideration
By Richard Stapley-Oh
Partner of KPMG Legal Limited
F rom the middle of 2016 through the
second quarter of 2017, and despite
the US’ formal withdrawal from the Trans-
Pacific Partnership, Vietnam continues to
witness robust foreign direct investment
(FDI) inflows, whether through greenfield
projects, strategic investors acquiring
stakes in Vietnamese companies operat-
ing in similar sectors or funds focusing
their long-term investments on Vietnam’s
still “frontier-designated” stock market.
The momentum for FDI is driven mainly
by South Korean and Japanese investors
in their push to diversify their operations
and markets in light of increased regional
tensions, in addition to their recognition
and affirmation that Vietnam remains a dy-
namic market with a young and energetic,
and increasingly educated, workforce that
is more readily able to evolve and move
up the value chain. The Vietnamese gov-
ernment is also accelerating its efforts to
attract foreign investors through generous
tax and land-lease incentives, coupled with
a continued drive for transparency and
competitiveness against regional peers,
such as Indonesia, Thailand, and Malaysia.
The startup trend, especially in the
information technology sector (digital
advertising, e-commerce, software and
mobile app development), has seen tre-
mendous interest from foreign investors.
That said, manufacturing, distribution
(including retail), healthcare, food and
beverage, and infrastructure continue to
be a mainstay for mergers and acquisi-
tions (M&A), driven by Vietnam’s grow-
ing middle-class and their increasing
purchasing power.
While there is data to suggest that Vi-
etnam’s high-end real estate sector is satu-
rated, deals continue unabated with many
more projects in the pipeline, the major-
ity of which would require foreign capital
to complete since domestic commercial
banks are placing greater scrutiny on pro-
jects before lending in this sector. As per
the statistics from the Foreign Investment
Agency under the Ministry of Planning and
Investment, by the end of the first quarter
of 2017, the manufacturing and processing
sector remained the most attractive for for-
eign investors, followed by the real estate
and distribution sectors.
The Vietnamese government’s
planned divestment of key state-owned
enterprises (SOEs) have also ignited for-
eign interest in the Vietnamese market
in general, which could set off a wave of
multi-billion dollar deals. While the gov-
ernment has set an ambitious plan and
aggressive schedule for divestment from
SOEs (Sabeco, Habeco, Vinamilk, and FPT
just to name a few), concrete action has
yet to materialise for myriad reasons.
With respect to private acquisition,
the market is seeing a greater number of
deals compared to previous years, with
the size of the deals also being notewor-
thy. The National Assembly passed the
new laws on Enterprises and Investment,
the aim of which was to streamline li-
censing procedures and strengthen cor-
porate governance in order to facilitate
M&A deals in the marketplace. Nonethe-
less, from a private M&A perspective, we
have observed a few “grey” and unpre-
dictable areas that have hindered trans-
actions in the past year. We discuss a few
in this article.
1. Lack of comprehensive public
databases
The due diligence process, usually
comprised of financial, tax, and legal re-
view, is largely dependent on the target
or vendor’s disclosure of requested infor-
mation, with very few public databases
available for investors and their counsels
to rely on to verify pertinent information.
Specifically, the following databases and
information are available with respect
to Vietnam-domiciled companies: (i)
registered corporate information from
the National Business Registration Por-
tal of Vietnam; (ii) secured transactions
from the National Registration Agency
for Secured Transactions; (iii) and land
use right-related transactions, including
mortgage of land use rights, from the
departments of Natural Resources and
Environment (DoNRE); and (iv) registered
intellectual properties from the National
Office of Intellectual Property database.
Nonetheless, the information that
can be extracted from the above data-
bases is limited. For instance, the Nation-
al Business Registration Portal does not
contain corporate information of compa-
nies that were issued with an investment
certificate under the previous Law on
Investment (LoI). Research on land use
rights information of a company from
DoNRE would not be possible unless the
investor already has the relevant land
use right certificates in hand, which de-
feats the purpose of seeking information
from DoNRE in the first place. Moreover,
certain local DoNRE are unwilling to pro-
vide such land use rights information,
including whether a land plot has been
mortgaged, unless the company in ques-
tion has consented to such disclosure.
In more developed jurisdictions, a title
search would provide a prospective buy-
er with assurance as to the land’s chain
of ownership and whether there are any
encumbrances attached to it.
Vietnam also lacks a comprehensive
litigation database that informs a buyer
on whether a company or individual has
had a past, or pending, court case filed
against it. Thus, much of the time, an in-
vestor must take a vendor’s confirmation
that the target company is not subject to
any litigation at face value. Lastly, there
is no official agency tasked with provid-
ing credit ratings of Vietnam-domiciled
companies and Vietnamese nationals,
making it especially difficult for a foreign
investor to gauge the credit-worthiness
of a potential long-term partner.
Risk-adverse investors would be hesi-
tant to proceed with a deal in light of
this information deficit. While an inves-
tor is able to bridge the information gap
through robust representations and war-
ranties, with an accompanying indemni-
fication obligation backed up by other in-
vestment-protection mechanisms, such as

Industry insiders peg high hopes on an MoIT draft decree facilitating M&A activities in the retail sector
escrow arrangement, holdback amount,
earn out, share/charter capital mortgage,
etc., it would be economically unfeasible
to put in place such mechanisms in small-
size deals (between $500,000-1,000,000)
due to added transaction costs.
2. Distribution sector—prepara-
tion for stricter regulations
Soon after the LoI came into ef-
fect, the Ministry of Industry and Trade
(MoIT) instructed its local departments
that once a fully domestic enterprise
becomes a foreign-invested one (via a
foreign investor’s acquisition or sub-
scription of its chartered/share capital),
the company must obtain sub-licences,
including trading permits and retail
outlet establishment licences, where
applicable, in order to carry on its trad-
ing activities. Despite such guidelines
from MoIT, we observed that certain
licensing authorities do not issue such
licences in practice, either based on an
unwillingness to do so or unfamiliar-
ity with the process. In complex M&A
transactions where the target company
operates a vast chain of retail outlets in
various localities, local authorities will
seek MoIT’s guidance, certainly adding
to the time and cost to consummate the
deal, and with no certainty that MoIT’s
guidance will be aligned with the par-
ties’ expectations.
Since last year, we have been able
to track the evolution of local authorities’
policies towards controlling the distribu-
tion sector. At the end of 2016, MoIT
circulated a draft decree to replace the
current Decree No.23/2007/ND-CP, to-
gether with a proposal that would signif-
icantly impact the available investment
structures for foreign investors to partici-
pate in distribution activities via M&A. In
particular, the draft decree broadens the
economic needs test (ENT). In addition
to being applicable to the retail outlet
“beyond the first retail outlet,” the ENT
requirement is also applicable to the “the
same foreign investor” (which is overly
broad and vague for comfort) or the re-
tail outlets are operating pursuant to, or
under, the same trademark or brand, al-
though through different foreign inves-
tors. As such, the previous investment
structure where legally separate entities
own different retail outlets would be
captured under this new (though hardly
improved) ENT.
In its proposal, MoIT also recom-
mended amending the current LoI and
its respective implementing decrees to
capture the trading activities of foreign
investors’ “F2 subsidiaries,” which are cur-
rently not subject to conditions and pro-
cedures applicable to foreign investors.
While it is unclear whether MoIT’s
proposal is gaining any traction within
the government, local licensing authori-
ties are taking heed. We are aware of
a case where local licensing authorities
required the F2 subsidiary that planned
on acquiring less than 51 per cent
SECTORAL BREAKDOWN 263
equity in a domestic entity that engages
in a conditional business to adhere to
the procedures applicable to a foreign
investor. In other words, the licensing
authorities in the preceding case ignored
the prescriptive language of the LoI, po-
tentially creating implications for future
M&A transactions generally.
3. Timeline for completion of li-
censing procedures not yet reduced
in practice
The laws on Enterprises and In-
vestment 2014 were issued with the
intended effect of making licensing
procedures more straightforward and
less time consuming, thereby reduc-
ing the administrative burden for both
local authorities and private individu-
als and companies. With respect to an
M&A transaction, the intent was that
the foreign investor would no longer
be required to follow a lengthy process
for the issuance of an investment cer-
tificate. Instead, the LoI only requires
the foreign investor to obtain an invest-
ment approval (otherwise known as an
M&A approval), and the target company
to update its Enterprise Registration
Certificate (ERC), if necessary.
In practice, the licensing process is
hardly in line with the original legislative
intent. In actuality, the foreign investor
must undertake at least three licensing
steps, comprising of the M&A approval,
updates to the ERC, and application for
an Investment Registration Certificate
264 SECTORAL BREAKDOWN
(IRC) for the purpose of opening a direct
investment capital account (DICA), which
we discuss further below. The entire pro-
cess can take anything between three
to six months, not including the time
required to obtain sub-licences in order
to operate.
4. DICA requirements—inconsist-
ency in interpretation and application
The regulations on foreign exchange
control require that an enterprise with
foreign direct investment capital must
open a DICA at an authorised credit insti-
tution in Vietnam. Contribution of invest-
ment capital, and remittance of invest-
ment capital, dividends, proceeds, and
other lawful revenue must be conducted
via this account (DICA Requirements). The
fact that the DICA Requirements have not
been updated to reflect the changes in
the LoI has resulted in gaps between in-
terpretation and application of relevant
laws in practice.
First, the LoI does not require a com-
pany that is the target of foreign direct
investment to obtain an IRC, while the still
effective Circular 19 requires the opening
of a DICA in cases where the company has
obtained an investment certificate, which
no longer exists under the LoI. Nonethe-
less, Circular 19 still forms the basis for
commercial banks to request the acquired
company to obtain the IRC for the purpose
of opening a DICA. Thus, the foreign in-
vestor and the target company must still
expend considerable time and costs to ob-
tain the IRC in order to satisfy the domestic
bank’s requirement, although the LoI does
not require this.
Second, foreign exchange regula-
tions are also silent on the case where a
capital transfer is structured where a party
does not pay money to the other party,
such as in a share swap arrangement. In-
deed, the language of Circular 19 simply
states that the DICA is used for “receiving
money in payment of the value of an
assignment of investment capital and of
an investment project,” though confusion
abounds in terms of implementation in
practice. Although we have completed a
number of share-swap transactions, much
is dependent on local authorities’ specific
guidance, for which the foreign investor
must invest considerable time and ex-
pense to obtain.
Last but not least, Article 23(1) of
the LoI stipulates that an enterprise with
foreign ownership totaling 51 per cent
Mismatched approaches at different licensing authorities bring uncertainty to M&A deals
or more of the total chartered/share
capital must satisfy the “conditions”
and carry out “investment procedures”
in accordance with regulations appli-
cable to foreign investors if it acquires
shares/chartered capital contribution in
another domestic enterprise. The law is
not on point on whether the DICA Re-
quirements falls under the purview of
either the “conditions” or “investment
procedures” described above. Certain
commercial banks, on their part, inter-
pret that the enterprise being invested
into is not required to open a DICA to
receive the preceding foreign-invested
enterprise’s payment or capital contribu-
tion. As such, even though a commercial
bank is willing to confirm in writing that
a DICA is not required, foreign investors
still experience anxiety in the face of
what the law stipulates and what actu-
ally occurs in practice.
5. Proof of payment—different
requirements from different licensing
authorities
There is a lingering issue that cen-
tres on whether a foreign investor is re-
quired to effect payment before or after
completion of licensing procedures, the
answer to which largely depends on the
policy of the respective licensing author-
ities that have purview over the matter.
The international view is that pay-
ment terms should be left to the parties
to decide, and from a foreign investor’s
perspective, payment, in most cases,
should be made after the foreign in-
vestor has been recorded as a legal
owner of the target company. The de-
partments of Planning and Investment
(DMI) apply the more flexible approach,
thereby facilitating M&A deals since it
enables the parties to manage the clos-
ing process and attendant risks as they
deem fit. From our experience, there
are other DMI in other provinces that
apply a more conservative, ultimately
wasteful, approach in that they require
proof of payment before it undertakes
licensing steps to record the new for-
eign owner. In such cases, the foreign
investor must incur additional costs to
put in place an escrow arrangement
aimed at satisfying the licensing au-
thorities’ requirements while at the
same time mitigating the risk to itself
if the M&A deal does not complete for
whatever reason.
Transaction costs are one of the pri-
mary factors that inform a prospective
investor on the attractiveness of an M&A
deal, and unpredictability in application
of the law certainly adds to the trans-
action costs and the mechanisms the
parties must put in place to manage and
shift the risk between them.
Notwithstanding the foregoing, Vi-
etnam remains an appealing destination
for foreign capital, with ambitious GDP
targets serving as the impetus for the
government to enhance investment pol-
icies, via a combination of market liberal-
isation measures, such as removing more
conditional business lines, and removing
onerous or duplicative approvals or sub-
licence requirements. The key takeaway
is that while undertaking an M&A trans-
action in Vietnam, from a foreign-inves-
tor perspective, can be unpredictable in
certain stages, there is certainty that the
government has a vision for Vietnam to
be more transparent and competitive.
266 SECTORAL BREAKDOWN
A minefield of opportunities
Albert Franceskinj
Attorneys at law, foreign registered lawyers in Vietnam, Fidal AsiAttorneys
V ietnam is a land of opportunities
for players in the healthcare and
pharmaceutical industry. The demand
for high-quality healthcare services has
been increasing rapidly throughout the
country due to the unprecedented eco-
nomic growth, demographic changes,
and recent environmental issues. The na-
tional budget for the healthcare sector is
too low and the system faces significant
difficulties with overcrowded facilities,
lack of sufficient equipment, and se-
vere shortages of qualified medical staff,
among other things.
A recent report from the Ministry
of Health shows that Vietnam has 1,000
hospitals, 200 of them private, which is
not enough for a population of more
than 90 million people. According to re-
cent surveys, around 40,000 patients are
spending approximately $2 billion per
year on healthcare services and treat-
ment overseas.
In recent years, the Vietnamese gov-
ernment has introduced a number of
reforms and new laws (for example the
new Law on Pharmacy) to encourage pri-
vate and foreign investment in these sec-
tors. These opportunities are good news
for the healthcare and pharmaceutical
industry and today, foreign investors are
using mergers and acquisitions (M&A)
as a faster way to enter the Vietnamese
market and to overcome its complex li-
censing system.
However, the sector is not without
its challenges, the M&A process is diffi-
cult, time-consuming, and costly. Cultur-
al barriers, business habits, and the regu-
latory framework are among the main
concerns for foreign investors looking
for M&A in Vietnam and in the healthcare
Alejandro Dominguez
and pharmaceutical sector in particular.
Cultural Understanding
What works in a company’s home
country (or similar cultural environments)
can fail in a country with different stand-
ards of ethical conduct. The Vietnam-
ese market presents unique challenges
and foreign investors must redefine their
M&A strategy to succeed. Through my
years of experience, I have seen many
strong brands failing cross-border trans-
actions because they refused to make
the appropriate adjustments to mould
their business model to fit the local cul-
ture and the idiosyncrasies of the market.
Particularly, Western investors are
less prepared than Asian investors for
this game, where valuable cash for in-
vestment and quick decisions are the
winning factors.
Compliance Risks
With a prevalence of family-owned
companies that are often not managed
professionally, foreign investors looking
for M&A must navigate carefully. The rate
of failure of M&A deals in Vietnam is
higher than in developed countries due
to the difficulties in finding a suitable
target not only in terms of scale but also
of ownership.
Every transaction starts from due dili-
gence, which does not usually go smooth-
ly. Poor financial controls, lack of trans-
parency, and limited disclosure from the
target company, limited access to public
records, manipulation, and deceptive ac-
counting practices are frequently used to
artificially inflate the target company.
Tax evasion (double, triple account-
ing system), non-compliance with labour
and social security laws are also among
the top concerns of foreign investors.
Asking The right price
Overvaluing the business is an-
other common problem that foreigners
may encounter. It is common in M&A
transactions to see local companies ask-
ing for unrealistically high prices and
expecting the prospective buyer to
go along with it. This romantic notion
of what their business deserves is not
founded on financial studies and is of-
ten due to a lack of professionalism and
quixotic expectations. Owners are used
to justifying excessive pricing with un-
documented costs and expenses during
the licensing process.
Regulatory Challenges
Vietnam has a complex, extensive,
and onerous licensing system with ap-
provals and permits at all levels of gov-
ernance (central and local). In the event
of an M&A in the healthcare and phar-
maceutical sector, this issue is elevated
even higher and undergoes profound
transformation. Bureaucratic procedures
are confusing and cumbersome, foreign
investors are often surprised at how long
it takes to secure regulatory approval
after the merger announcement.
Local medicine production is largely
encouraged, while distribution by for-
eign-invested entities is still forbidden.
Besides protectionism, illegal prac-
tices are among the top concerns for
healthcare and pharmaceutical compa-
nies pursuing cross-border transactions.
Conclusion
Despite the many challenges in
M&A transactions, Vietnam represents
a highly attractive, potential, and large
market for companies in the healthcare
and pharmaceutical sector. As each M&A
deal is unique, the factors discussed
above are only the basis of what should
be considered in a cross-border M&A.
Work hand in hand with local advi-
sors who have good relationships with
local authorities and understand the
business customs and practices essential
to minimising risks and increasing the
probability of successful M&A deals. A
strong and permanent physical presence
in Vietnam from the beginning of opera-
tions will definitely increase the percent-
age of successful deals.
268 SECTORAL BREAKDOWN
Internal struggles
A modern take on David and Goliath
A mergers and acquisitions deal does not always have a happy ending.
The transaction might have been closed and ownership rights estab-
lished, but conflicts between different shareholders within the same
company can always arise.
by Bui Trang
D uring the annual shareholders’
meeting season of 2017, the public
was particularly interested in a merger
between two medical equipment com-
panies. The subsidiary was doing good
business and paying high dividends at
30 per cent. On the contrary, the parent
firm had just been equitised and profit
margins were low. There was a stark con-
trast between the returns-on-equity ratio
of the two companies.
Some minor shareholders of the
subsidiary disagreed with the merger for
fear that the takeover would be detri-
mental to business results. Merging a
subsidiary into its parent company is
popular practice, as evidenced in the
controversial buyout of Phong Phu
Home Textile JSC (PPH) by Phong Phu
Corporation in 2014.
At that time, PPH was capitalised
at VND80 billion ($3.52 million) and had
been equitised in 2007. The firm pro-
duces premium towels, bath robes, and
kids’ clothing for exports to Japan and
the US. Phong Phu Corporaton held 53.3
per cent of PPH’s shares.
In the years after equitisation, PPH’s
revenue was consistently on the rise.
Before the merger with Phong Phu Cor-
poration in 2014, PPH’s dividend pay-
out ratio was 30 per cent, all in cash.
The firm did not issue any additional
shares to raise its chartered capital, thus
the shares were concentrated in a few
hands. In 2013 alone, PPH’s after-tax
profit was VND30.12 billion ($1.32 mil-
lion) and earnings per share stood at
VND3,765 ($0.16). The company was ex-
pected to benefit greatly from the multi-
ple free trade agreements that Vietnam
signed with other countries, which re-
sulted in lower tariffs on towels in major
export markets.
Meanwhile, parent company Phong
Phu Corporation operates in multiple
sectors, including textiles, real estate,
and financial investments. The 2013 prof-
it stood at VND112 billion ($4.92 million),
over the chartered capital of VND656
billion ($28.8 million). Based on these
results, the earnings per share ratio of
Phong Phu Corporation was less than
half of PPH’s.
When the merger was under discus-
sion, minor shareholders of PPH voiced
disagreement as they did not want the
firm to bear any responsibility towards
Phong Phu Corporation’s spree of invest-
ments. However, the merger still took
place as minor shareholders did not have
enough power to turn down the deal.
There was a similar deal in the phar-
maceutical industry. Following equiti-
sation, the parent company asked its
shareholders about buying out one of
its subsidiaries. The main rationale was
that both companies operate in manu-
facturing and distributing pharmaceuti-
cal products. The subsidiary is the main
manufacturer, while the parent company
acts as the distributor. The merger, as the
parent company argued, would smooth
out the manufacturing and distribution
process and ensure that all stages are
united under a single management.
Moreover, the merger company will be
able to carry out larger projects.

However, similar to the case of
Phong Phu Corporation, the manufactur-
ing subsidiary was doing better than its
parent company. Annual growth reached
20 per cent per year, and the book value
per share was VND38,000 ($1.67). At the
same time, the parent company record-
ed slower growth and the book value per
share was only VND16,301 ($0.7).
divide spanning between major
and minor shareholders
In all of the above cases, the merger
was always met with opposition from mi-
nor shareholders who sent multiple com-
plaint letters to local authorities to stop
the deal. This conflict badly affected both
firms’ day-to-day business. Why do major
and minor shareholders have contrasting
views on the merger? The answer boils
down to the expectations of sharehold-
ers, which can be quite different.
According to the medical equipment
company’s chairman, any businessman
wants to earn profit. However, above
profit considerations, major sharehold-
ers often desire a lasting legacy on the
sector that they operate in. That is why
this particular company chairman want-
ed to invest in the medical equipment
production and healthcare sectors, as he
believed that they remained underdevel-
oped despite great demand. There was
an acute need for state-of-the-art produc-
tion and good-quality assembly lines. This
chairman had an ambitious plan to devel-
op the company specialising in five seg-
ments of medical equipment production,
distribution, consulting, development of
hi-tech healthcare facilities, and supply of
technological solutions.
Such ambitions require a long-term
business plan and shareholders can-
not count on immediate payouts. Major
shareholders stick with the company
through good and bad, and find it hard to
divest all of their stakes at once. Accord-
ing to the chairman above, many sub-
sidiaries are doing well but they still have
mid- to long-term risks. An M&A deal will
help the company expand its business,
diversify product offers, and gain financial
backing for production.
On the contrary, minor shareholders
do not have a lot of control over a com-
pany. This explains why they are worried
about M&A deals, because even if they
have a hunch that their rights will be
negatively affected after the transaction,
their voice is too small to effect signifi-
cant change.
For example, in the PPH and Phong
Phu Corporation case, PPH sharehold-
ers saw their dividends cut in half in the
three years following the deal. Following
the merger in 2014, Phong Phu Corpo-
ration leaders promised to list the firm
on the stock exchange, but nothing has
been done yet.
Meanwhile, the merger between
the two pharmaceutical companies pro-
duced positive results. The merger en-
SECTORAL BREAKDOWN 269
tity ran efficiently, got listed on the Un-
listed Public Company Market (UPCoM),
and saw its shares soar to VND40,000
($1.76) each.
Through these two examples, it is
easy to see why minor shareholders want
the merger company to list on the stock
exchange following the M&A. Listing
ensures liquidity, transparency, and real
returns on their investments. Obviously,
not all firms saw their share prices rise fol-
lowing a stock exchange debut, but it is
understandable that minor shareholders
desire to see their stocks trading publicly.
Take the profitable Noi Bai Cargo
Terminal Services JSC as an example. Af-
ter listing, the firm’s share prices once
rose to VND150,000 ($6.6) and now
stand at VND80,000 ($3.52).
According to lawyer Vu Ngoc Chi,
each shareholder’s expectations can
be quite different, depending on his fi-
nancial status and personal investment
goals. While minor shareholders look for-
ward to annual dividends and easy stock
trading options, shareholders look fur-
ther ahead when conducting M&A deals.
“The main challenge here is com-
promise. All shareholders, major or mi-
nor, should consider negotiating their
rights and responsibilities when doing
M&A transactions. They should not let
conflicts arise and linger, as this can be
detrimental to their business and cost
everyone a lot of time and money,”
said Chi.
270 SECTORAL BREAKDOWN
Setting the right price in SOE divestment
BY nguyen van thang
BTC Valuation JSC
nguyen quoc viet
University of Economics and Business
C ompanies all over the world use ei-
ther fixed pricing or book building as a
mechanism to price their shares. The fixed
pricing mechanism has become obsolete
and book building has become the de-
facto mechanism used in pricing shares
for an initial public offering (IPO). In this
article, we will study how the book build-
ing process works.
What is book building?
Book building is a price discovery
mechanism that is used in the stock mar-
kets while pricing securities for the first
time. When shares are being offered for
sale in an IPO, it can be done at a fixed
price. However, if the company is not sure
about the exact price to market its shares,
it can decide a price range instead of an ex-
act figure. The process of discovering the
price by providing investors with a range
and asking them to bid is called the book
building process. It is considered one of
the most efficient mechanisms of pricing
securities in the primary market. This is the
preferred method which is recommended
by all major stock exchanges, and as a
result, is followed in all major developed
countries in the world.
Book building process STEP-BY-
STEP
1. Appointment of the investment
banker: The first step starts with appoint-
ing the lead investment banker. The lead
investment banker conducts due dili-
gence. They propose the size of the capital
issuance that should be conducted by the
company. Then they also propose a price
band for the shares to be sold. If the man-
agement agrees with the propositions of
the investment banker, the prospectus is
issued with the price range as suggested.
The lower end of the price range is known
as the floor price, whereas the higher end
is known as the ceiling price. The final price
at which securities are offered for sale after
the entire book building process is called
the cut-off price.
2. Collecting bids: Investors in the
market are requested to bid to buy the
shares. They are requested to declare the
number of shares that they are willing to
buy at varying price levels. These bids,
along with the application money, are to
be submitted to the investment bankers. It
must be noted that it is not a single invest-
ment banker who is engaged in the collec-
tion of bids. Rather, the lead investment
banker can appoint sub-agents to tap into
its network, especially for receiving bids
from larger groups of individuals.
3. Price discovery: Once all the bids
are in the hands of the lead investment
banker, they begin the process of price
discovery. The final price chosen is simply
the weighted average of all the bids that
have been received by the lead invest-
ment banker. This price is declared as the
cut-off price. For any issuance which has
received substantial publicity and is being
anticipated by the public, the ceiling price
is usually the cut-off price.
4. Publicising: In the interest of
transparency, stock exchanges all over the
world require that companies make public
the details of the bids that were received
by them. It is the lead investment banker’s
duty to run advertisements containing the
details of the bids received for the pur-
chase of shares for a given time. The regu-
lators in many markets are also entitled to
physically verify the bid applications if they
wish to.
5. Settlement: Lastly, the application
amount received from the various bidders
has to be adjusted and shares have to be
allotted. For instance, if a bidder has bid
a lower price than the cut-off price, then
a call letter has to be sent asking for the
balance to be paid. On the other hand, if a
bidder has bid a higher price than the cut-
off, a refund cheque needs to be sent. The
settlement process ensures that only the
cut-off amount is collected from investors
in lieu of the shares sold to them.
Partial book building
Partial book building is a variation of
the book building process. Here, instead of
inviting bids from the general population,
investment bankers invite bids from se-
lected leading institutions. Based on their
bids, a weighted average of the prices is
calculated and the cut-off price is decided.
This cut-off price is then offered to the re-
tail investors as a fixed price. Therefore, the
bidding only happens at the institutional
level and not at the retail level. This is also
an efficient mechanism to discover prices.
Also, the cost and complications involved
in conducting a partial book building are
substantially lower.
book building AGAINST fIXED pRICE
First of all, the book building process
brings flexibility to the pricing of IPOs. Prior
to the introduction of book building, a lot
of IPOs were either underpriced or over-
priced. This created problems because if
the issuance was underpriced, the com-
pany was losing potential capital. On the
other hand, if the issue was overpriced, it
would not be fully subscribed. In fact, if it
was subscribed below a given percentage,
the issuance of securities had to be can-
celled and the substantial costs incurred
written off. With the introduction of the
book building process, this is no longer a
concern and the primary market functions
more efficiently.
Relevance to SOE divestment
According to information from the
Ministry of Finance, to meet the require-
ments and remove obstacles to state-
owned enterprise (SOE) equitisation in the
coming period as well as implement gov-
ernment directives, the government has
issued decrees No.189/2013/ND-CP and
No.116/2015/ND-CP to replace Decree
No.59/2011/ND-CP. The new regulations
add the book building method to the sell-
ing of shares alongside the three currently
available methods (IPO, underwriting and
direct agreement). With the regulations in
place, the book-building method can be
immediately applied in SOE divestment
without waiting for offers or agreements.
This ensures more efficient and convenient
selling of shares.
On the other hand, given its competi-
tiveness and transperancy, the book build-
ing method as well as private offerings
to big investors will ensure transparency
in state capital divestment and will help
avoid risks associated with the agreement
method, in order to provide optimal ef-
ficiency for state capital. However, it re-
quires the government to make it compul-
sory for big SOEs undergoing divestment
to disclose more information and make it
more accessible to investors.
272 THE PUSH
(US$ billion)
Bright M&A global outlook for 2017
REVIEW
According to the WilmerHale Re-
port, in 2016, the number of reported
mergers and acquisitions (M&A) world-
wide dipped by 2 per cent, from a re-
cord 34,838 deals in 2015 to 34,191,
but still represented the second highest
annual tally since 2000. Worldwide M&A
deal value decreased by 16 per cent,
from $3.64 to $3.06 trillion—still the
third-highest annual figure since 2000,
lagging behind only 2015 and 2007’s
$3.17 trillion.
The average deal size in 2016 was
$89.4 million, 14 per cent below the
2015 average of $104.5 million, and just
shy of 2014’s $91.0 million, but 40 per
cent above the annual average of $64.0
million for the five-year period preced-
ing 2014.
The number of worldwide billion-
dollar transactions decreased by 9 per
cent, from 540 in 2015 to 489 in 2016.
Aggregate worldwide billion-dollar deal
value declined by 21 per cent from $2.68
to $2.11 trillion.
Geographic Results
Total deal value decreased across
all geographic regions in 2016, with the
exception of Europe seeing an increase
in the number of M&A transactions:
l The United States: Deal volume
decreased by 9 per cent, from 13,211
transactions in 2015 to 11,968 in 2016.
US deal value declined by a similar
percentage, from $2.05 to $1.86 tril-
lion. Average deal size inched up from
$154.9 million in 2015 to $155.3 million
in 2016—the highest average deal size
in the US since 2000. The number of
billion-dollar transactions involving US
companies decreased by eight, from 286
(US$ billion)
in 2015 to 278 in 2016, while the total
value of these transactions decreased by
11 per cent, from $1.65 to $1.47 trillion.
l Europe: Deal volume in Europe
improved for the third consecutive year.
The number of transactions increased by
6 per cent, from 14,652 in 2015 to 15,489
in 2016—the European market’s high-
est point since 2000. Total deal value
decreased by 12 per cent, from $1.26 to
$1.10 trillion, contributing to a 17 per
cent decrease in average deal size from
$86.1 to $71.3 million. The 2016 figure
was also well below the 2014 average
of $85.8 million. The number of billion-
dollar transactions involving European
companies declined for the second con-
secutive year, from 180 in 2015 to 157
in 2016. The total value of billion-dollar
transactions declined by 18 per cent,
from $952.5 billion in 2015 to $778.0 bil-
lion in 2016.
l Asia-Pacific: The Asia-Pacific
region saw its second consecutive an-
nual decline in deal volume, from 9,444
transactions in 2015 to 8,695 in 2016, a
drop of 8 per cent. Total deal value in
the region decreased by 14 per cent,
from $1.06 trillion to $913.4 billion, re-
sulting in a 6 per cent decrease in aver-
age deal size, from $111.9 to $105.1
million—still the second-highest total
deal value and average deal size in the
region since 2000. Billion-dollar trans-
actions involving Asia-Pacific compa-
nies decreased by 11 per cent, from
190 to 170, while their total value de-
clined by 18 per cent, from $674.0 to
$553.7 billion.
According to Bureu Van Dijk’s
M&A Review for the full year of
2016, here are some of the high-
lights of global M&A activity
by geographic area:
l The US leads the way in 2016
US figures once again topped the
rankings by both volume and value in
2016. In terms of the latter, companies
based in the country were targeted in
deals worth a combined $1.617 trillion.
Keeping with the overall trend for the
year, this represented a decline on the
$1.994 trillion recorded in 2015. How-
ever, the country placed well ahead of
its nearest rivals in 2016: China was sec-
ond with $788.868 billion, while the UK
placed third with $419.990 billion.
The US’ performance has once
again been boosted by a significant
number of large deals: 12 of the year’s
20 largest deals by value featured tar-
gets in the country.
Many countries followed the overall
pattern for M&A. In terms of value, a year-
on-year decline was recorded for the top
eight countries, while volume was also
down across most countries and regions.
However, exceptions include Canada,
which increased from 4,288 deals in 2015
to 4,443, while Germany climbed from
3,263 to 4,156 over the same timeframe.
Most world regions reported a drop
in terms of value against the previous
year, with the Middle East proving to
be the only exception as deal-making
skyrocketed from $37.413 billion in 2015
to $62.576 billion. A similar pattern was
evident in terms of volume: only Western
Europe and the Middle East improved
against 2015.
l UK boosted by year’s largest
deal
Despite placing only third by val-
ue against other countries, the UK was
targeted in the year’s most valuable

($ billions)
transaction as Anheuser-Busch InBev ac-
quired beer manufacturer SABMiller for
$124.444 billion via its Newbelco vehicle.
This one deal accounted for 30 per cent
of the total investment arriving to the
UK ($419.990 billion) and 3 per cent of
global deal value in 2016.
Second place was taken by AT&T’s
$108.7 billion purchase of US media
and entertainment conglomerate Time
Warner, which was announced in Octo-
ber and is expected to close by the end
of 2017. This deal represents 7 per cent
of total M&A deal value in the US in 2016
($1.617 trillion) and 2 per cent of global
deal value for the year.
One other deal broke the $50-bil-
lion barrier as German chemicals and
pharmaceuticals giant Bayer agreed to
pick up US agrochemical and agricul-
tural biotechnology player Monsanto
for $66 billion.
2016’s largest private equity trans-
action was worth $11.943 billion and fea-
tured Apollo Global Management, via its
Prime Security Services Borrower vehicle,
acquiring electronic security, fire protec-
tion, and alarm monitoring services pro-
vider ADT.
Sector Results
Trends in M&A deal volume and val-
ue varied across industries in 2016:
l Technology: Global transaction
volume in the technology sector de-
creased by 9 per cent, from 5,348 deals
in 2015 to 4,883 deals in 2016. Despite
the decline, 2016 represented the sec-
ond-highest annual tally since the 6,573
transactions in 2000. Global deal value
increased by 14 per cent, from $281.8 to
$321.1 billion—the eighth consecutive
annual increase in deal value for this
sector. Average deal size increased by 25
per cent, from $52.7 million in 2015 to
$65.8 million in 2016. US technology deal
($ billions)
volume decreased by 17 per cent, from
2,768 to 2,296. Total deal value in the US
followed the global trend, increasing by
26 per cent, from $171.2 to $215.7 bil-
lion. This jump in turn resulted in a 52 per
cent increase in average deal size, from
$61.9 million to a record $93.9 million.
l Life sciences: Global transaction
volume in the life sciences sector de-
creased by 7 per cent, from 1,375 deals in
2015 to 1,283 deals in 2016, while global
deal value decreased by 13 per cent, from
$324.5 to $282.1 billion—the second
consecutive annual decline in deal value.
As a result, average deal size decreased
by 7 per cent, from $236.0 to $219.8 mil-
lion. In the US, deal volume declined by 6
per cent, from 621 to 582. Total US deal
value, however, increased by 14 per cent,
from $204.0 to $231.8 billion, resulting
in a 21 per cent increase in average deal
size, from $328.4 to $398.3 million.
l Financial services: Global M&A
activity in the financial services sector
decreased by 4 per cent, from 1,577 deals
in 2015 to 1,511 deals in 2016. Despite
the decline, 2016 yielded the second-
highest annual tally since 2007, marking
the end of a four-year period that saw
an annual average of 1,779 deals. Global
deal value declined by 30 per cent, from
$217.7 to $152.1 billion, resulting in a
27 per cent decline in average deal size,
from $138.0 to $100.7 million. In the US,
the financial services sector deal volume
decreased by 9 per cent, from 548 to 498,
while total deal value declined by 43 per
cent, from $116.3 to $66.2 billion. Aver-
age deal size decreased by 37 per cent,
from $212.2 to $133.0 million.
l Telecommunications: Global
transaction volume in the telecommuni-
cations sector inched up from 864 deals
in 2015 to 865 deals in 2016—an ever so
slight fourth consecutive annual increase
in deal volume. Global telecommunica-
THE PUSH 273
tions deal value increased by 45 per cent,
from $153.2 to $222.6 billion, a total
that, when combined with flat deal vol-
ume, resulted in a corresponding 45 per
cent increase in average deal size, from
$177.3 to $257.3 million. US telecom-
munications deal volume increased by
4 per cent, from 282 to 294, while total
deal value more than quadrupled, from
$41.8 to $172.6 billion. The average US
telecommunications deal size in 2016, at
$587.1 million, was nearly four times the
2015 average of $148.3 million.
l Venture capital (VC)-backed
companies: The number of reported
acquisitions of VC-backed companies in-
creased by 6 per cent, from 531 in 2015
to 561 in 2016. Once all 2016 acquisitions
are accounted for, deal activity should be
in line with the total of 574 deals in 2014,
but will likely fall short of the tallies of
608 and 589 in 2010 and 2011, respec-
tively. Total deal value increased by 42
per cent, from $58.1 in 2015 to $82.4 bil-
lion in 2016, but was below 2014’s total
deal value of $88.5 billion.
OUTLOOK
A number of notable elections and
administration changes around the
globe, both in 2016 and 2017, are likely
to contribute to regulatory uncertainty
that will continue to affect the M&A
market throughout the year. As we
continue to assess the impact of the
new US administration and the UK’s
Brexit, we also await the outcomes
of several key elections in Europe
(France, Germany, the Netherlands,
etc.), along with further clarity regard-
ing foreign exchange restrictions in
China. Impediments in all these factors
will contribute to companies further
scrutinising the regulatory landscape
before evaluating significant transac-
tion opportunities.
274 THE PUSH

New US administration
Although specific policies have not
($ billions)
yet been confirmed, tax reform is high
on the agenda for the new adminis-
tration and the Republican-controlled
Congress. Current proposals would
lower corporate tax rates from 25 to 15
per cent and remove the incentives to
retain offshore “trapped cash” by im-
posing a mandatory tax, likely at a 5-10
per cent rate, on current and future
unrepatriated foreign earnings. Once
implemented, such proposals could
provide excess capital available for
M&A, although there may be short-term
headwinds as companies await the out-
come. Additional policy changes could
include an increase in federal spend-
ing on infrastructure along with public- ($ billions)

private partnerships, which may lead to

growth in impacted sectors. Loosened
restrictions and regulations in the ener-
gy sector should also encourage growth
and consolidation.

Brexit taking shape

While much was made of the im-
pact of the Brexit referendum in 2016,
its real effect may start to take shape in
2017. UK Prime Minister Theresa May
has signalled her intent to trigger Article
50 by the end of March, which will serve
as the starting pistol of the withdrawal
process. The impact of Brexit on other
European nations remains to be seen,
with some concerned that other coun-
tries may follow the UK’s lead and vote
for similar referendums.
Increased scrutiny in China
Increased regulatory and political
scrutiny in China may have a nega-
tive impact on the global M&A scene.
While Chinese corporations are likely
to remain active in evaluating out-
bound acquisition opportunities, other
headwinds may exist. The impact of
on-going electoral changes around the
world could result in different jurisdic-
tions seeking greater reciprocity from
China regarding its support for foreign
investment, in return for continued in-
bound activity. Separately, tighter con-
trols on Chinese outbound investments
may impact M&A volume. The Chinese
government remains supportive of out-
bound strategic acquisitions, so any im-
pact is expected to be limited for well-
established Chinese buyers, but certain
types of transaction activities may be
affected. More opportunistic financial
and real estate investments, including
Chinese company delistings in foreign
exchanges, are likely to be scrutinised,
with regulatory approval less forthcom-
ing. This will affect RMB financing and
could lead to non-recourse offshore
funding as well as to Chinese compa-
nies deploying existing offshore earn-
ings, if available.
Withdrawn deals in 2016
As we enter 2017, we anticipate
continued regulatory scrutiny to have
an impact on the M&A market, as was
the case in 2016, when the combina-
tion of a challenging regulatory environ-
ment and acquirers’ aggressive pursuit
of growth-enhancing targets resulted in
withdrawn deal volume reaching $842
billion (769 deals), the highest since
2008. North American targets accounted
for 65 per cent of all withdrawn deals as
a result of the Committee on Foreign
Investment in the United States’ con-
cerns and the US Department of the
Treasury’s April ruling on inversions. Ad-
ditionally, antitrust legislation led to the
withdrawal of a number of deals in the
US and Europe.
Heading into 2017, macroeconomic
uncertainty and high stock market valua-
tions may create headwinds for the M&A
market, despite high levels of cash held
by both strategic and private equity ac-
quirers, an uptick in inbound M&A activ-
ity, and the continued desire of many
companies to pursue acquisitions to
supplement organic growth. On balance,
the M&A market remains fundamentally
sound, and deal activity in 2017 should
approach the aggregate deal volume
and value of 2016. Important factors that
will affect M&A activity in the coming
year include the following:
l Macroeconomic conditions: The
US economy lost momentum over the
last three months of 2016 and the year
ended with an annual growth rate of
1.6 per cent—its weakest performance
in five years, while the global economy
remains mired in the pattern of low
growth that has persisted for a decade.
Moreover, after raising its benchmark in-
terest rate a single time in the preceding
 THE PUSH 275

decade, the Federal Reserve increased

the rate in December 2016 and again in
March 2017, and further rate hikes are
widely expected in the coming year.
l Market conditions: There is
growing sentiment that US stocks might
have reached their peak valuation in
the first quarter of 2017. Record-high
stock market valuations may discourage
buy-side activity by acquirers concerned
about over-paying, while also making
some sellers less willing to accept buyer
stock as consideration because of per-
ceptions of limited upside potential and
significant downside risk.
l Private equity (PE) impact: On
the buy side, PE firms are sitting on re-
cord levels of “dry powder” to deploy, ($ billions)

but the supply of capital is intensifying

competition for attractive deals and
driving up prices. On the sell side, PE
firms—having increased their fundrais-
ing for the fourth consecutive year—
are facing pressure to exit investments
and return capital to investors, even
if investor returns are dampened by
increases in the level of equity invested
in deals.
l VC pipeline: Many VC-backed
companies and their investors prefer
the relative ease and certainty of be-
($ billions)
ing acquired to the lengthier and more
uncertain IPO process. Deal volume for
sales of VC-backed companies will de-
pend in part on the extent of the on-
going correction in private company
valuations, as well as the health of the
IPO market. Although the number of US
VC-backed IPOs declined for the second
consecutive year in 2016, their solid af-
termarket performance is likely to gen-
erate demand for additional VC-backed
IPOs in 2017.
276 THE PUSH

Vietnam M&A market scene in 2016 and 2017

Seeking a big push
by MAF research Team*
l In 2016, the total amount of mergers and acquisitions (M&A) in Vietnam reached a record level of $5.8 billion,

signifying an 11.92-per cent increase against 2015 performance. However, since the second half of 2016, M&A
VIETNAM’S M&A SCENE IN 2016 AND activities have been slow, with an acute lack of mega deals. In the first quarter of 2017, the total value of M&A
THE FIRST HALF OF 2017 deals amounted to only $1.1 billion. This is 75.6 per cent of the corresponding period last year.
An overview l The M&A market was abuzz with activity in the retail, consumer goods, and real estate sectors in 2016. There

The Institute for Mergers, Acquisitions
and Alliances (IMAA) estimated that the
total amount of M&A deals in 2016 in Vi-
etnam reached the record level of $5.8 bil-
lion, up 11.92 per cent from 2015 (Chart 1).
The highlights of Vietnam-based
M&A activities in 2016 were major deals
in the retail sector. Notable transactions
included Thai investors acquiring Big C
and Metro Cash & Carry supermarket
chains, as well as state divestments, such
as State Capital Investment Corporation
were also a number of deals in the finance-banking sector, typically in insurance and consumer finance. In the
field of agriculture, most mega transactions took place in the sugar processing industry. Other sectors with
notable deals were construction materials, chemicals, aviation, education and technology.
l Overseas investors, especially from Singapore, Thailand, South Korea, and Japan, have been playing a key role
in the domestic M&A market with numerous mega deals.
l According to the government and investors, the process of equitisation and divestment was rather sluggish in
2016 and in the first half of 2017.
l M&A activities in 2017 face challenges, including the competition between Vietnam and other ASEAN member
states to attract foreign investment, persistent obstacles in state-owned enterprise (SOE) equitisation, the low
quality of Vietnamese firms, as well as the scale of the economy. To achieve at least 2016’s deal value, the state
divestment in some SOEs should be implemented more quickly and thoroughly. Besides, the market needs a big
push to create a breakthrough.
l In 2017, the domestic M&A market is unlikely to surpass 2016’s peak of $5.8 billion without a significant

(SCIC) sell some of its Vinamilk’s stakes to
Fraser & Neave Ltd. (F&N).
However, the majority of mega deals
were clustered during the first half of 2016.
Since the second half of 2016, there has
been a significant lack of large and high-
quality deals in the country. According to
IMAA, the total value of M&A transactions
in the first quarter of 2017 amounted to
only $1.1 billion. This is equal to 75.6 per
cent of the year-on-year figure.
Size of the market and deals
Where does the Vietnamese M&A
market stand among countries in the
ASEAN region? Statistics show that the
growth of M&A in Vietnam is indeed re-
markable, but the total size of this mar-
ket only measures as average amongst
breakthrough. This will require a big push from the Vietnamese government and businesses to take advantage of
opportunities from foreign capital flows.
Southeast Asian countries. In 2016, Singa-
pore took the top spot with a total M&A
deal value of $62.3 billion, far exceed-
ing Indonesia, Thailand, and Malaysia.
The average value of M&A transactions at
these countries stood between $11 and
$16 billion. The Vietnamese M&A market
accounted for 86.22 per cent of the Phil-
ippines, which recorded $6.75 billion in
transactions in the same year (Chart 2).
When considering deal size, the
Vietnamese market consists mostly of
small transactions ($3-4 billion each).
This bracket takes up 64.16 per cent of
the total M&A value and 90 per cent of
the number of deals.
Foreign investors continued to play
a significant role in major deals, the val-
ue of which ranged between $20 and
$100 million. In the past few years, the
market has witnessed a slew of mega
deals among major companies with a di-
verse range of assets. These transactions
amount to $1 billion.
The total value and number of M&A
deals by sector
In terms of value, sectors like retail,
consumer goods and real estate con-
tinued to take up the majority of M&A
deals in Vietnam. These are also the most
attractive industries to foreign as well as

Chart 1: M&A activities in Vietnam between 2006 and 2017 chart 2: Vietnamese M&A
market against neighbouring
countries

Deal
value
(US$ million)

Source: IMAA Sources: IMAA, Factset, MAF

 THE PUSH 277

chart 3: Size of M&A deals in Vietnam chart 4: Percentage of M&A deal value in different
between 2016 and 2017 industries between 2016 and 2017
Industrials
Materials
Consumer goods
Consumer services
Real estate
Energy and power
Finance
Communications & Entertainment
High-technology
Healthcare
Retail
Telecommunications
Sources: MAF, IMAA Source: MAF, IMAA

major domestic investors (Chart 4). Deal Size Percentage Value (US$ million) Number of deals Percentage
In terms of the number of deals, > $500 million 17.66 1,024 2 0.8
sectors like industrials, materials, and
$100 - 500 milion 8.72 506 3 0.57
consumer goods production took up the
$20 - 100 million 9.47 549 11 2.08
top spots. Specifically, 63 per cent of the
deals carried out in 2016 and early 2017 < $20 million 64.16 3,721 514 96.98
belong to these sectors (Chart 5). Total $5.8 billion 530

Country-based breakdown of M&A chart 5: the share of M&A deals in different industries
activities between 2016 and 2017
The main buyers in the Vietnamese
M&A market come from nearby countries,
such as Thailand, Singapore, Japan, and Industrials
South Korea, as companies based in these
Materials
countries venture outside their own do-
Consumer goods
mestic markets. While Japan is an active
strategic investor in aviation, pharmaceu- Consumer services
ticals, as well as oil and gas, Singaporeans Real estate
are mostly attracted to real estate and Energy and power
commerce deals. Thai investors continue Finance
to show significant interest in retail as well
Communications & Entertainment
as construction materials and chemicals,
High-technology
with a view to expanding their market
shares. Meanwhile, South Koreans target Healthcare
companies in food and beverage, as well Retail
as banking and finance (Chart 6). Telecommunications Source: MAF, IMAA

chart 6: Vietnam-bound M&A deals by source countries

Number of deals Value (billion US$)

Source: MAF, IMAA

278 THE PUSH

NOTABLE MARKET TRENDS IN 2016

table 1: Major M&A deals in food and consumer goods AND 2017
Stake Value
Buyer Seller (Target company) Market expansion in cross-hair
(per cent) (US$ million)
Vietnam has a population of more
Kido Group Tuong An Vegetable Oil JSC 65 40
than 95 million, with a predominantly
Minh Dat Food Co., Ltd. 65 13.4 young age structure. The middle class is
CJ Group
Cau Tre Export Goods Processing JSC 47.33 12.4 also booming with growing consump-
tion demand, making the country an at-
Earth Chemical A My Gia JSC 100 80 tractive target for M&A. Due to this fac-
Daesang Corp Duc Viet Food JSC 100 32 tor, most investors intend to approach
and expand their presence in Vietnam
Fraser & Neave Ltd. (F&N) Vinamilk 5.4 500
through M&A deals between 2016 and
KKR Masan group 7.5 250 2017 (Table 1).
In 2016, retail was amongst the most
ACA Investments Bibo Mart 20 n.a
prominent sectors for M&A, taking up
38.46 per cent of the total deal value. It
table 2: Notable real estate M&A deals between 2016 and 2017 is apparent that Thai investors, with an
Stake (per eye for the growing Vietnamese market,
Value (US$
No Buyer Seller (Target companies) cent) are the most active. Specifically, Cen-
million)
tral Group made headlines by spending
1 China Fortune Land Development VinaCapital (Dai Phuoc Lotus) 63.6 $1.145 billion on the Big C supermar-
2 CapitaLand Thien Duc Trading-Construction 20 17.9 ket chain, previously owned by Casino
Group, in May 2016. Prior to this deal,
3 CapitaLand Twin Peak Development & Riverview 100 & 75 51.9
TCC Holding, another Thai conglomer-
Hankyu Realty Co., Ltd. and ate, has bought out the wholesaler Met-
4 Nam Long Investment Corporation 50 70.1
Nishi-Nippon Railroad Co., Ltd. ro Cash & Carry Vietnam. The deal was
5 An Gia and Creed Group Van Phat Hung (Lacasa) - 40 valued at $695 million.
South Korean investors also had
6 Keppel Land Southern Waterborne Transport Corporation 16 37
some notable M&A deals in consumer
7 EXS Capital & ACA Investment SonKim Land 10 100 goods, as CJ Group bought shares at Cau
Source: MAF, JLL Tre Export Goods Processing JSC and
Daesang Group exchanged $33 million
chart 7: M&A deals by investors’ origin in 2016-2017 for shares in Duc Viet Food JSC.
These bold moves by Thai and South
Korean investors show that competition
for a slice of the growing Vietnamese
market is intensifying. It is apparent that
Foreign investors
investors from these two countries are
Vietnamese investors starting to buy out leading Vietnamese
companies with extensive distribution
networks. The next logical step is intro-
ducing Thai and South Korean products
Source: MAF, IMAA
to Vietnam’s growing market.

chart 8: SOE equitisation between 2015 and 2017 Investors race for prime locations in
real estate
The real estate market continued on
its recovery path that began at the end
of 2014. Positive signs showed that the
market is ready to embark on a new
growth cycle. M&A activities in real es-
Number of
equitised tate picked up in 2015 and intensified
companies in the early months of 2016. Several suc-
cessful deals were carried out in this pe-
riod. Heightened interest mostly came
from investors from Japan, South Korea,
and Singapore.
Regarding domestic deals, Vietnam-
Source: MAF, IMAA
ese house developers like Novaland Group

or Hung Thinh Corporation have also been
constantly expanding their portfolio of
prime locations. Some developers, such as
Bitexco Group, SonKim Land, An Gia Real
Estate Investment and Development JSC,
Nam Long Investment Corporation, and
Tien Phuoc Real Estate JSC, have been at-
tracting heavy foreign capital to help carry
out their projects (Table 2).
Foreign investors lead the market
The vast majority of large M&A deals
(valued above $20 million) in Vietnam in-
volve foreign investors. In fact, overseas
buyers take up 77 per cent of the total
M&A value in the Vietnamese market, led
by investors from Singapore, Thailand,
South Korea, and Japan. Some sectors,
such as real estate or manufacturing,
have seen increasing participation from
Chinese investors (Chart 7).
Singaporean investors are active in
real estate M&A deals in Ho Chi Minh
City, including Duxton Hotel Saigon, Em-
pire City, Somerset Vista Ho Chi Minh
City, and Kumho Asiana Plaza.
Those from Thailand focus on re-
tail and manufacturing: Central Group
bought out Big C and Singha Asia Hold-
ing became the strategic investor of
Masan Group. Prior to this, TCC Hold-
ing has taken over the wholesaler Metro
Cash & Carry Vietnam. This means Viet-
nam’s two major supermarkets are now
under the control of Thai entities.
Besides retail, the year 2016 also wit-
nessed two major M&A deals in the con-
struction materials sector. Specifically,
SCG from Thailand bought out a series of
leading Vietnamese cement companies.
South Korean investors also con-
ducted some notable M&A deals in the
consumer goods segment, as CJ bought
shares at Cau Tre and Daesang exchanged
$33 million for shares in Duc Viet.
In finance and banking, Shinhan
Bank has acquired the retail business of
ANZ Vietnam.
Another trend is international com-
panies buying stakes from investment
funds. These funds, after holding onto
these shares for a long time, are happy
to let go of the stakes in order to real-
ise their profits. By buying shares from
investment funds, international compa-
nies stand a good chance of acquiring a
controlling stake in the target company.
In other words, investment funds act as
the “middlemen” in these transactions.
chart 9: SOE divestments during 2015-2017
For example, Domesco Medical
Import-Export JSC was bought out in
2014 and Japan’s Taisho Pharmaceu-
ticals Group purchased 24 per cent of
the shares in DHG Pharmaceuticals JSC
in 2016.
In the future, we expect more Vi-
etnamese blue-chips with significant
foreign ownership, such as Vinamilk or
Traphaco JSC, to become the next targets.
Equitisation and divestments slowing
down
In 2016 and the first half of 2017, the
equitisation and divestment process of
SOEs has fallen below the expectations
of the government and investors.
In terms of SOE equitisation, the to-
tal number of equitised firms in 2016
only reached 52, one-fourth of the 2015
figure. In the first half of 2017, this num-
ber was 20, equalling 76 per cent of the
2016 figure.
According to official reports, 96.3
per cent of SOEs have been equitised,
but the government has only managed
to sell 8 per cent of its stakes. This situ-
ation calls for more drastic efforts from
the government to push the equitisa-
tion process, with an emphasis on state
divestment afterwards (Chart 8).
Regarding state divestments, the
book value and market value of with-
drawals have both declined since 2015.
The most significant deal that took place
in late 2016 was the sale of Vinamilk’s
stake by SCIC to sole buyer F&N. If this
transaction is included in 2017 figures,
then the state has divested VND3.4 tril-
lion ($149.5 million) from SOEs in the first
half of 2017. Returns stand at VND14.8
trillion ($651 million), including divest-
ments that occurred in 2016 but were
reported in 2017 (Chart 9).
THE PUSH 279
Book value
Market value
Source: MAF, IMAA
Two major state divestments
in 2016 and 2017 were conducted by
Vinamilk and Vissan JSC. Shares of Vis-
san, a major meat producer, were offered
at VND80,053 ($3.52) apiece. The firm
also sought strategic investors as it con-
ducted the first public sale.
Meanwhile, SCIC did not manage
to sell the entire 9 per cent of Vinamilk
stakes that it put on offer, but the deal
still reaped $500 million for the dairy firm.
What is the common theme in
these transactions? It is evident that
state divestments, similar to many
other withdrawals in Vietnam, are con-
ducted under the competitive offering
method. These transactions offer valu-
able lessons for the government for
its future divestment offers. Specifically,
the government can consider selling
shares in bulk, employing professional
consultants, and organising more com-
petitive offerings.
The government is pushing the eq-
uitisation progress at Vietnam Rubber In-
dustry Group, Vinafood 2, as well as Gen-
co 1, 2, and 3 of Electricity of Vietnam.
Vietnam National Oil and Gas Group’s
subsidiaries, such as PV Oil and PV Pow-
er, are being evaluated. The equitisation
plans of some major companies, such as
IDICO Urban and House Development
Investment JSC and Song Da Corpora-
tion, have recently been approved.
FORECAST FOR 2017-2018 AND
sector-based M&A OUTLOOK
The working group of Vietnam M&A
Forum 2017 provides two scenarios for
M&A activities in 2017, the more con-
servative ratio of which predicts the total
value of M&A deals to reach around $5
billion this year, down around 14 per
cent from 2016.
280 THE PUSH
The market awaits a slew of mega deals in the energy and
infrastructure sectors that will boost the M&A playground
According to the optimistic scenario
working on the premises of a break-
through created by SOE equitisation, the
total value could reach $6.2-6.5 billion or
higher, equivalent to a growth of 6.5-10
per cent.
In the conservative scenario, the to-
tal value of M&A deals in Vietnam remains
$5 billion plus for three consecutive years
from 2015 to 2017. However, the market
goes through a slowdown as acquirers
wait for mega deals and bold moves by
the government and enterprises.
During 2017-2018, M&A deals will
continue to focus on the retail, consum-
er goods, and real estate sectors. Some
mega deals are also expected to emerge
in telecommunications and the energy
and infrastructure sectors, contributing
to the development of the M&A market.
In the coming time, the market will
be driven by sizable transactions, espe-
cially private share placements to search
for strategic partners, the state divest-
ment from major SOEs, and the partici-
pation of foreign investors.
l Consumer goods and retail
Retail has been the leading sector
for M&A due to the rapidly increasing
domestic consumption and demand.
Consumer goods deals are a hot topic as
Vietnam has a more than 95-million pop-
ulation, most of whom are young. These
activities may include taking over local
companies with long-standing or trendy
brands, as well as seizing market share.
However, the entrance of investors
via M&A might be restricted due to the
number of potential investment and ac-
quisition targets. Thus, businesses can
expand retail chains in narrow industries
or e-commerce platforms.
The food and beverage sector
has been soaring and still enjoys great
growth. Firms are likely to expand or
cooperate to develop their supply chains
in food and beverage, notably through
M&A with domestic companies. As a re-
sult, well-known firms in Vietnam, such
as Sabeco, Habeco, and Vinamilk, still
have room for foreign investors and will
become hot targets for corporations
from America, Europe, and Japan.
l Agriculture
In the past few years, many inves-
tors have ventured into the agricultural
sector. As the sector becomes satiated,
companies will be forced to gain the
edge by differentiating their products. As
a result, private placements for partners
in agriculture are likely to take place.
In addition, investors will pay at-
tention to growing their supply chains,
which means investments in both farm-
ing and husbandry, as well as processing
and distribution. Retailing agricultural
products in Vietnam and regional mar-
kets will also be in focus.
l Banking and financial services
Vietnamese banks have been in the
midst of restructuring over the past few
years. In the coming time, some transac-
tions are expected to be implemented
and concluded. Investors are targeting
retail loans, consumer finance, card issu-
ance, and fintech, all of which have high
potential in the country.
Overseas investors still see many op-
portunities in banks, such as Bank for In-
vestment and Development of Vietnam
(BIDV) and its search for strategic partners.
Consumer finance companies or insur-
ance firms are also seeking partners to en-
sure their competitiveness in the market.

l Real estate
Real estate M&A continues to draw
both domestic and foreign investors.
Overseas investors, notably from Japan,
South Korea, and Singapore, are racing
for the best investment opportunities to
secure stable yields and high interest
rates. This, coupled with macroeconomic
stability, the enforcement of bilateral and
multilateral agreements, rapid popula-
tion growth and urbanisation, makes Vi-
etnam an attractive market in the region.
Domestic developers are not active-
ly involved in high-value transactions,
but they are stepping up to be in charge
of major M&A deals thanks to their large
land reserves, market insight, and in-
creasing competitiveness. These factors
will help domestic developers to woo
foreign investment.
Most M&A deals take place on a
large scale across all segments, espe-
cially development sites for mixed-use
projects. Hospitality property continues
to receive solid interest from investors
on the back of the booming market since
2016. Costs for prime locations will likely
rise due to limited land availability in
central business districts.
l Infastructure-energy
Vietnam is clamouring for private
capital to build infrastructure. One of the
options at hand is transferring the oper-
ating rights of some infrastructure units,
especially airports and seaports. This op-
tion works under the assumption that
the capital will be used to develop infra-
structure as well as set up a competitive
market for services.
This strategy will bring great oppor-
tunities for major domestic and foreign
investors. The energy and infrastructure
sectors are likely to see a veritable host of
million, even billion-dollar deals.
l Telecommunications-technology
Viettel is expected to continue its
buying spree and venture into more for-
eign markets around the world. Besides,
efforts to restructure VNPT and equitise
MobiFone are subjects of great antici-
pation by investors. According to our
surveys, MobiFone is one of the hottest
names in the market and may attract
a huge flow of investment when it is
launched on the market.
In the technology sector, Vietnam
witnessed the development of startups
and the innovation ecosystem. Com-
panies in the ecosystem have made a
breakthrough and captured the atten-
tion of venture capital funds in both
domestic and regional markets. The
sector attracting the strongest flows of
investment were e-commerce, educa-
tion and fintech.
l Other sectors
The education, pharmaceuticals,
and healthcare sectors have great poten-
tial for investment and M&A in Vietnam
in the coming time.
MARKET NEEDS BIG PUSH TO CREATE
A BREAKTHOUGH
M&A opportunities are ample, but
challenges still remain. Foreign investors
and consulting firms have a long list of
grievances that may hinder the growth
of the Vietnamese M&A market.
First, the quality of Vietnamese
businesses remains low. Foreign inves-
tors look for large-scale enterprises but
most exchange-listed companies have
chartered capital between VND50 and
VND80 billion, equalling $2-4 million,
with the capitalisation value of $5-10
million. Also, smaller businesses are
not potential acquisitions targets for
THE PUSH 281
foreign investors due to their lack of
competitiveness.
Second, Vietnamese firms want to
retain significant ownership in their com-
panies. Stakeholders in equitised SOEs
prefer to sell stakes gradually in portions,
while private firms remain hesitant to sell
the entirety of their businesses. On the
other hand, foreign investors are looking
to acquire a controlling stake to be pro-
active in business operations.
Third, there is a lack of transparency
in financial reporting and corporate in-
formation disclosure, which is one of
the biggest challenges to attracting
foreign investors. As the majority of Vi-
etnamese firms keep two accounting
records, foreign investors are concerned
about the accuracy of the financial fig-
ures they receive.
Fourth, cultural factors continue to
hinder M&A activities. Cultural integration
difficulties can affect the success of M&A
transactions. Many Vietnamese firms are
not used to the idea of foreign stakehold-
ers and managers and all that entails.
Fifth, some deals are overvalued
as Vietnamese firms expect to sell their
businesses at a higher value to foreign
acquirers. This becomes a major obstacle
for buyers and sellers to agree on a price.
Tips to attract M&A capital
flows
The Vietnamese market needs bet-
ter quality products for overseas inves-
tors. Lots of SOEs may have been eq-
uitised, but state ownership remains
strong and strategic partners are scarce,
despite the long years of searching.
The legal framework governing in-
vestment and M&A should be improved.
The foreign ownership limit, barriers to
M&A, taxes, transactions, and planning
should be removed.
Private firms and equitised SOEs
should be more transparent about their
business and financial status to provide
investors with detailed information to
make their decisions.
*MAF Research team includes Vu Anh
Dung, Dang Xuan Minh, and independent
researchers from the Institute for
Mergers, Acquisitions and Alliances
(IMAA), Vietnam M&A Forum, Vietnam
Japan University under Vietnam National
University Hanoi, and some other M&A
consulting firms in Vietnam
282 THE PUSH
SOE-fuelled mega deals
brighten M&A prospects
By Do Lan Huong*
In the context of rising volatility and un-
certainty across the globe over the past
12 months, the Vietnamese economy re-
mained stable with steady growth and
healthy macro-balances. The country’s
GDP grew 6.3 per cent in 2016, one of
the fastest rates in the world, whereas
inflation was well controlled at 2.7 per
cent. The manufacturing sector and ex-
ternal trade continued to show positive
growth over the period. In addition, fur-
ther policies and actions have also been
taken by the government to improve
the business environment and attract
foreign investment, including removing
the foreign ownership limit in unrestrict-
ed sectors, reducing the processing time
for obtaining investment certificates, ac-
celerating the equitisation process, and
enhancing the transparency and gov-
ernance of public companies.
Such factors, coupled with the
underlying attractiveness of the coun-
try’s golden demographic and rising
middle class, has branded Vietnam as
an attractive market for foreign inves-
tors and contributed to another strong
year for mergers and acquisitions
(M&A). 2016 was marked with some of
the largest transactions in Vietnam’s
M&A history and recorded a 10-year
high in transaction value with the to-
tal amount reaching $5.8 billion. At
the top of the list were the acquisi-
tion of Big C Vietnam by Central Group
($1.145 billion), Singha Asia’s invest-
ment in Masan Consumer ($1.1 billion),
and the acquisition of Metro Cash &
Carry Vietnam by TCC Holding ($695
million). The number of deals complet-
ed in 2016 (159), however, experienced
a decrease of 15 per cent compared to
that of 2015, reflecting the influence
of some very large transactions on the
overall market.
The first half of 2017 has seen less
activity and smaller deal sizes. During this
period, only 58 deals were announced,
which is a 38 per cent decline compared
to the first half of 2016. The biggest five
deals combined only amount to $785
million, while the acquisition of Big C
Vietnam during the same period last year
alone closed with $1.145 billion. How-
ever, M&A activities during the second
half of the year are expected to be more
vigorous, with significant state-owned
enterprise (SOE) equitisation and sell-
down deals scheduled to be closed by
the end of the year.
There were several structural
changes in 2016 on target sectors com-
pared to the period of the previous five
years. In 2016, more deals were made in
the industrial sector (construction and
engineering and marine), increasing its
share from 17 to 21 per cent, and in the
real estate sector, increasing from 12
to 14 per cent. Consumer discretionary
(retail, automobile and entertainment)
also witnessed a small shift from 11 to
13 per cent.
In the first haft of 2017, the market,
however, moved away from the indus-
trial sector, decreasing its share to 9 per
cent and sharply increased the share of
 THE PUSH 283

Table 1: Noteworthy M&A transactions in 2016 and 1H/2017

Top deals / buyers by value in 2016 and 1H/2017
Target (physically located in U$$
Buyer Seller Percentage
Vietnam) million
1H/2017
Vietnam Construction Materials Joint
1 SCG Cement-Building Materials Thailand N/A 100 440
Stock Company
United
2 KKR & Co. N/A Masan Nutri-Science Company Limited 8 150
States
3 Earth Chemical Company Limited Japan N/A A My Gia JSC 100 80

Vietnam Opportunity Fund; VinaCapital

4 China Fortune Land Development China Investment Management; VinaLand; Vina Dai Phuoc Corporation Limited 100 65
VinaCapital Group

Phuoc Kien Project in Ho Chi Minh City’s

5 Sunny Island Investment Corporation Vietnam Quoc Cuong Gia Lai JSC 100 50
Nha Be District

2016

1 Central Group Thailand Casino, Guichard-Perrachon Big C Vietnam 100 1,145

2 Singha Asia Holding Thailand Masan Consumer; Masan Brewery 25 and 33 1,100

3 TCC Holding Thailand Metro Cash & Carry International Metro Cash & Carry Vietnam 100 695
Siam City Cement Public Company
4 Thailand LafargeHolcim Limited Siam City Cement Vietnam 65 536
Limited
5 Fraser & Neave Ltd. (F&N) Singapore State Capital Investment Corporation Vietnam Dairy Products JSC (Vinamilk) 5 499
Source: KPMG analysis, CapitalIQ, accessed on July 13, 2017

real estate from 14 to 22 per cent. The ???????

Vietnam’s largest m&A partners 2005-1h/2017
consumer discretionary and consumer
staples (food, beverage, household No. Country No. of transactions No. Country Value (US$ million)
items) sectors followed, with each ac- 1 Japan 170 1 Thailand 4,544
counting for 15 per cent of the total
2 United States 83 2 United States 2,235
number of deals in the period.
3 Singapore 74 3 Japan 2,103
Foreign M&A Players
4 South Korea 44 4 Singapore 1,787
Foreign investment activities in Vi-
etnam are in line with the general trend 5 Malaysia 43 5 France 1,176
where Asian buyers are increasingly look- 6 Thailand 41 6 Netherlands 895
ing outside their home markets, seek-
ing high-growth or low-production-cost 7 United Kingdom 32 7 Taiwan 656
economies for their expansion. These are 8 Denmark 27 8 Malaysia 597
largely driven by a supportive funding United
9 France 21 9 570
environment and corporate leaders’ am- Kingdom
bition for their companies to become 10 Taiwan 21 10 Hong Kong 462
global players. Source: KPMG analysis, Capital IQ, accessed on July 13, 2017
• Thailand
Thai investors have been the most large market, and growth potential. We the largest M&A investors in Vietnam in
prominent players in the M&A market expect this trend will continue with the terms of the number of transactions in re-
of late, with some of the largest transac- added participation of other Thai (and cent years. Among the ASEAN members,
tions, both in 2016 and the first half of ASEAN) conglomerates and smaller com- Vietnam is still a favourable target for
2017. Vietnam remains a favourable tar- panies. In terms of sectors, Thai buyers Japanese investors. Different from Thai
get for Thai conglomerates, such as Cen- mainly focus on retail, food, beverage, investors who are focused on a limited
tral Group, SCG, Berli Jucker Corporation packaging, and cement. number of sectors, investors from Japan
(BJC), and Singha Asia, due to the geo- • Japan have been active in several sectors, rang-
graphic and cultural proximity, relatively Japanese companies have been ing from pharmaceuticals, packaging,
284 THE PUSH

construction materials, food and bever-

age to finance and real estate. Recently,
M&A market volume and value 2007 - 1H/2017
there have been an increasing number
of small- and medium-sized Japanese en-
terprises seeking M&A targets in Vietnam,
prompted by the continued slowdown of
the Japanese market, low interest rates,
and support from Japanese banks.
• Singapore
Most investors are Singapore-based
private equity (PE) firms or investment
funds and firms focused on the real es-
tate sector. Most PE investors are inter-
ested in acquiring significant minority in-
terest or a controlling stake in companies
Note: Deal value not disclosed for a large number of transactions
with high growth potential. Source: KPMG analysis, Capital IQ, accessed on July 13, 2017
• South Korea
South Korean investors increased
their activities in the first half of 2017. His- 2016 and 1h/2017 sector breakdown
torically, South Korea remains by far the
largest foreign investor in Vietnam, ex-
ceeding Japan. South Korean investment
activities in the past few years are con-
sidered a part of the third South Korean
direct investment wave in Vietnam, fol-
lowing two previous insurgences in the
1990s and the early 2000s. In this wave
of investment, while garments, footwear,
and electronic product manufacturing
projects for exports are still a major area
of interest, manufacturing products and
services for the Vietnamese market has
gradually taken over as priority.

M&A prospects in 2017

2017 is expected to be marked as
the year of mega-SOE equitisation or
sell-down deals fueled by the govern-
ment’s strong determination to push
the disposal of its largest SOEs. The eq-
uity disposal list (partial or full) in 2017
includes a number of big names, such
as Habeco and Sabeco—Vietnam’s two
largest state-run beer companies—and
major energy businesses PV Oil and PV
Power. All of these are scheduled to be
closed by the end of the year. So far,
Habeco and Sabeco seem to have the
most solid progress with their sales plans
and are expected to finalise and sub-
mit them to the Ministry of Industry and
Trade (MoIT) soon.
According to the latest news, Habe-
co’s existing foreign investor Carslberg
that is looking to raise its stakes, has
reached an agreement with MoIT, secur-
ing an approval that could have been
granted by the government over a “more
reasonable” price.
Meanwhile, Sabeco also has a long
list of interested investors, all large play-
ers in the beverage industry, queuing up
for its stakes.
The process in PV Oil and PV Power
seems to be lagging behind the initial
timeline and has been put on the agenda.
If these mega-SOE deals could be closed
by the end of the year as scheduled, they
might add a significant amount to the
total transaction value in 2017.
In terms of private sector deals, al-
though we witnessed fewer M&A trans-
actions announced during the first half
of 2017, it is not indicative of a decline
of interest from foreign investors. Fewer
deals are currently associated with in-
adequate deal pipelines and lengthy
and inefficient transaction processes.
Foreign (and indeed local) investors fre-
quently face several issues while trying
to close a deal in Vietnam, the major-
ity of which could be traced back to the
lack of preparation by the seller. Sellers
often do not prepare sufficiently to ad-
dress issues such as inconsistent and low
quality of information, improper com-
pliance with accounting standards, tax
and legal requirements, and poor cor-
porate governance. We believe that with
the continuing growth of the economy,
small businesses will reach sufficient size
to be able to participate in the M&A
market. Furthermore, together with the
increasing integration of the Vietnam-
ese economy into the global market, the
awareness of local companies about the
requirements set forward by investors
in M&A transactions would gradually in-
crease over time, generating more deal
flows as well as shortening the transac-
tion process.
* Associate director, Deal Advisory,
M&A at KPMG Tax and Advisory Limited.
The views expressed by the author do not
necessarily represent the views and opinion
of KPMG.
286 THE PUSH
Massive volatility despite limited inflow
In the last few years, Vietnam has performed outstandingly well in appealing for foreign capital and gradually
became a bright spot on the world’s investment map. However, in order to channel these capital flows into
investment-thirsty areas and generate profit for investors, there is still much to be done.
by Anh Hoa
T han Trong Phuc, director of DFJ Vin-
aCapital (DFJV), is drastically finalis-
ing and closing a number of the fund’s
investment deals which poured capital
into various businesses, to withdraw
money for investors.
“Many investors are currently inter-
ested in investing in Yeah1, Chicilon Me-
dia, GAPIT, and the likelihood of divest-
ing these companies is quite significant,”
Phuc said.
At the same time, DFJV will mobi-
lise its second fund to launch further
investments in Vietnam. Given the un-
certainty unleashed by recent world
events, such as Brexit in the UK or US
President Donald Trump’s policies,
global mergers and acquisitions (M&A)
have become ever more unpredictable,
while a shift in capital inflows may also
take place. Certainly, the Vietnamese
market is no exception.
According to Phuc, the political de-
velopments in the US do not affect the
flow of capital.
“Most US investors have not paid
much attention to the Vietnamese mar-
ket, and if they are interested, the scale
remains relatively small. Investors who
are truly interested in the ASEAN and
Vietnam mostly come from Japan, South
Korea, Singapore, Malaysia, and China.
In particular, a lot of South Korean in-
vestment funds are seeking investment
partners in Vietnam,” he said.
Investment funds in Vietnam reported fantastic internal
rates of return and capital divestments in the past year
Currently, DFJV is negotiating with
a number of investors and partners.
Hence, it refuses to publicise the amount
of mobilised capital. As revealed by Phuc,
the portfolio of the second fund remains
unchanged. Vietnam is still the princi-
pal market. The investments are mainly
poured in technology companies, focus-
ing on the A and pre-A series, with an
average sum of $500,000 to $2 million.
Meanwhile, by mid-2016, Daiwa-SSI-
AM Vietnam Growth Fund II completed
its capital mobilisation and called up
nearly $40 million from domestic and
foreign investors as well as financial
organisations, including contributions
from Daiwa Securities Group Inc. (Japan)
and Saigon Securities Inc. (SSI).
According to Nguyen Phan Dung,
deputy general director of SSI Asset Man-
agement Co., Ltd. (SSIAM), in order to
achieve this result, the fund started mo-
bilising capital at the end of 2015. With
its reputation and outstanding invest-
ment achievements, the fund successful-
ly mobilised capital from Asian investors
in a very short period of time.
However, Dung is rather unsatisfied
because the fund has not been focusing
on the European and American mar-
kets, so its scale is still small. Yet, as the
fund solely focuses on private equity
investments, provided that the operat-
ing scale and capital requirements of
Vietnamese small- and- medium sized
enterprises (SMEs) are not too large, $40
million is appropriate.
“We also managed to raise funds
from European investors to invest in
large companies listed on the Vietnam-
ese stock markets, with a scale of more
than $100 million in 2016,” Dung said.
To date, Daiwa-SSIAM Vietnam
Growth Fund II has disbursed about $20
million for four deals, including Dong
Hai Ben Tre (paper production), PanFarm
(agriculture), Concung.com (retail), and
CVI (pharmaceuticals).
Considering the capital flows pour-
ing into investment funds in Vietnam, it
is impossible to ignore Mekong Capital.
Operating in Vietnam for 16 years now,
Mekong Capital has been in charge of
four funds, one of which is executing
new investment projects. The funds have
completed 30 unlisted equity invest-
ments, 21 of which are fully divested and
one partially withdrawn.
“In 2016, we raised $112 million for
the Mekong Enterprise Fund III (MEF III),
which specialises in unlisted equity in-
vestments. Investors of MEF III come from
all over the world: the US, Canada, Eu-
rope, Singapore, Japan, and even South
Africa,” said Chris Freund, CEO of MEF III.
According to Freund, the advantages
of raising capital in Vietnam lie in the
country’s stable, healthy, and growing
economy. Private equity funds in Vietnam,
including Mekong Capital, have recorded
significant results with respect to internal
rates of return and capital divestments.
“Calling for investment is very time-
consuming and it will be much easier to

mobilise capital if we are willing to visit
investors in other countries, especially
in Europe and North America. We, how-
ever, did not do that much to raise funds
for MEF III,” said Freund.
Nevertheless, it is worth remember-
ing that MEF III only focuses on consum-
er-oriented businesses and investors are
interested in such industries as well. Also,
there have been a lot of mergers lately
with purchasers mainly coming from
Asian countries, such as Japan, South
Korea, and Thailand. Freund expects this
trend to continue in the coming time.
Needing a push
Over the past few years, Vietnam
has excelled in attracting foreign capi-
tal and steadily became a bright spot
on the world’s “investment map”. Its
position is supported by key arguments
that are increasingly evident and per-
suasive: a young and well-educated
population, the rapidly increasing rate
of urbanisation and the middle-class, a
high growth rate of the economy which
is maintained on the basis of relative ad-
vantages built in exports, foreign direct
investment (FDI), and consumption, as
well as a stable political system led by a
constructive government.
The shift in the economic structure
in which the government attempts to
place more emphasis on the private sec-
tor has created many domestic private
enterprises with strong capabilities to
pursue multi-sectorial development and
generate opportunities for divestment in
state-owned enterprises which still have
potential to exploit and increase their
existing stock of assets after equitisation.
According to Dung, in addition to
the direct demand from domestic busi-
nesses and investors, provided that the
legal framework gradually eliminated
restrictions on foreign ownership, not
only multinational corporations already
present in Vietnam, but new investors
would also be ready to access this po-
tential market as quickly as possible via
M&A activities, especially when the busi-
ness environment is getting increasingly
competitive.
In fact, the M&A activities taking
place in 2017 continue to be the most
dynamic in particular fields, such as con-
sumer finance, manufacturing, logistics,
and retail. Direct capital flows from mul-
tinational corporations and domestic
firms, plus indirect capital flows pene-
trating the market through foreign in-
vestment funds in Vietnam will become
a catalyst for M&A deals to become ef-
fective faster.
As said by Dung, in order to pro-
mote the development of these M&A
deals as expected, it is essential to have
a few powerful “push” factors. Among
them, the government should lay more
emphasis on promoting the expansion
of foreign ownership, the fundamental
circulation of capital flows into and out
of the market, the liberalisation of the
foreign exchange market, and establish-
ing a highly competitive environment.
Given the developments in the Vi-
etnamese market and the opportunities
in equitisation, will the wave of start-
ups possibly yield profit for investors if
they decide to pour capital into these
businesses? Besides, startups are be-
ing considered a “push” factor for the
M&A market in Vietnam in the coming
time, when intense rounds of capital
calling will take place. There are quite a
few companies in the technology sector
that managed to mobilise a significant
lump sum of capital, ranging from a few
hundred thousand to millions of dollars.
Currently, a lot of funds, mostly from
THE PUSH 287
abroad, are investing in this segment.
This segment is also regarded as the
most feasible one.
However, as said by Dung, the so-
called successful startups are those suc-
cessful in raising money from investment
funds. It does not necessarily mean that
these startup models are able to earn
money. There have been many cases
where investors lost their investment be-
cause the startup declared bankruptcy.
In general, startups are highly risky, with
a 99 per cent rate of failure. Still, the
remaining one per cent will provide ex-
cellent rewards for investors who made
the right call.
Therefore, the number of startups
in which capital mobilisation can reach
$5 million and above is quite limited
because this is a large amount of money
and the risks are still high. Funds operat-
ing in Vietnam usually invest less than $5
million in a startup. According to Phuc,
this is the amount of capital accepta-
ble for investors. If the company works
well, investors might earn a large sum of
money after divestment, which can be
two- to five-times higher than the origi-
nal amount in two to five years.
Apart from investment funds, the
number of strategic corporate ventures
is also increasing. Although these funds
only invest minimal capital in startup
companies, they are also known for their
divestments. These funds have always
attracted major investors from other
countries to the market through their
presence, making the market more di-
versified and dynamic thanks to the
worldwide network of partnerships. In
particular, they will be the bridge to help
draw more attention from overseas busi-
nesses to the Vietnamese market. This is
perhaps what Vietnam needs the most at
the moment.
288 STRIKING THE DEAL
High demands and tough negotiations
What are the lessons learnt from the
development of the Japanese mergers
and acquisitions (M&A) market? Are
there relevant overlaps with Vietnam?
The Japanese M&A market grew
sharply after the burst of the economic
bubble. Major corporations started to
implement the so-called “selection and
concentration” in core businesses and to
sell non-core or unprofitable businesses,
while strengthening their finances and
reducing dependence on financial insti-
tutions. Foreign companies and private
equity (PE) funds started to play an impor-
tant role in this transformation process.
On the other hand, the number of
major “city banks” decreased from 13 in
the 1990s to just four (including three
mega-banks). Traditional state-owned
enterprises (SOEs), such as those in the
railway sector, were privatised and im-
proved efficiency, while telecommuni-
cations and tobacco companies went
global and became major players in the
international M&A market. I believe the
US experienced the same trend before
Japan, and what happened in America
and Japan should happen in Vietnam.
Vietnamese companies also need to
With investment flows monot-
onously growing since 2010,
Japan has been consistently
ranking among the top inves-
tors in Vietnam, making a name
for themselves with diversified
investments and a commit-
ment to quality and technolo-
gy transfer. MASATAKA “SAM”
YOSHIDA, senior managing
director of RECOF Corporation,
talks about how Japanese in-
vestors perceive Vietnamese
businesses sitting on the other
side of the negotiating ta-
ble, market poten-
tial, and obsta-
cles in front of
mergers and
acquisitions.
restructure their businesses and strength-
en their core operations, either on their
own or by leveraging foreign capital.
What are the prevalent trends on the
Japanese M&A market? Are M&A flows
from Japan to Asian countries rising?
According to RECOF’s M&A data-
base, outbound transactions from Japan
have been growing since 2010. South-
east Asia is one of the most preferred
regions, and Vietnam is competing with
Indonesia, Malaysia, and Thailand as the
most popular investment destination.
This is because mature Japanese indus-
tries are a good fit to the young and
growing economies in the region.
The number of publicly disclosed
M&A deals between Vietnamese and
Japanese companies was over 20 in both
2015 and 2016, and we are expecting
similar results this year (Table 1).
What can we expect from Japanese
capital inflows to Vietnam in the near
future? What should Vietnam do to
make itself more attractive?
Japanese companies still think there
is space for more investment in the
region and Vietnam is one of the most at-
tractive destinations. They are also aware
that they sometimes need to be faster in
making decisions and to pay more in or-
der to compete with investors from other
countries, especially from South Korea,
Singapore, Thailand, and the Philippines.
Some of the sectors in Vietnam are
becoming overheated or simply run out
of suitable targets. In these areas, Japa-
nese companies may be required to give
up and explore other opportunities in
neighbouring countries.
The changes in M&A-related laws
since 2015 have actually had a good im-
pact on the deals we were promoting.
However, even if the laws have been re-
newed, the legal system (which consists
of not only laws, but decrees and circu-
lars) is complicated, with different regu-
lations for each industrial sector, so we
need to pay a lot of attention to the legal
procedures in any transaction.
What companies will Japanese inves-
tors target this year? Are they inter-
ested in the on-going state-owned en-
terprise (SOE) divestment or will they
stick with private companies?
Private companies, listed or not,
make up the majority of the transac-
tions of Japanese investors. In many cas-
es, SOEs dominate the market, but the
decision-making process is perceived
overly complicated, both in terms of
deal negotiations and management af-
ter the transactions.
Which sector is going to be hot in the
M&A market in the near future?
We have been quite active in retail,
financial services, and real estate devel-
opment in the past few years. In addition,
we are currently working in sectors such
as energy (distribution), professional ser-
vices (e.g. engineering), e-commerce, and
hospitality. Japanese companies are cau-
tious when making investments in real
estate abroad, especially in resorts, but
the situation has been completely differ-
ent in Vietnam in recent years.
Based on your experience in doing
business in Vietnam, how do you think
the Vietnamese government could
 STRIKING THE DEAL 289

Trends in Outbound M&A Transactions from Japan

Number of transactions
2012 2013 2014 2015 2016 1H 2017
1 Indonesia 20 1 Thailand 30 1 Singapore 43 1 Singapore 34 1 Singapore 24 1 Singapore 12
2 Vietnam 17 2 Vietnam 20 2 Indonesia 19 2 Vietnam 21 2 Vietnam 22 2 Indonesia 11
3 Malaysia 13 3 Indonesia 17 3 Thailand 16 3 Thailand 16 3 Malaysia 21 3 Vietnam 10
4 Thailand 11 4 Singapore 15 4 Malaysia 15 4 Philippines 15 4 Thailand 16 4 Malaysia 9
5 Singapore 7 5 Malaysia 12 5 Vietnam 14 5 Indonesia 13 5 Indonesia 13 5 Thailand 8
6 Philippines 6 6 Myanmar 2 6 Philippines 8 6 Malaysia 11 6 Philippines 7 6 Philippines 3
7 Myanmar 2 7 Philippines 1 7 Myanmar 2 7 Myanmar 1 7 Myanmar 3 7 Myanmar 2
8 Laos 1 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0

Transactions with disclosed amount only, unit: US$ million

2012 2013 2014 2015 2016 1H 2017
1 Vietnam 955 1 Thailand 7,240 1 Singapore 1,929 1 Singapore 3,506 1 Singapore 963 1 Malaysia 163
2 Philippines 283 2 Indonesia 1,010 2 Indonesia 984 2 Indonesia 572 2 Philippines 816 2 Indonesia 105
3 Indonesia 253 3 Malaysia 178 3 Thailand 911 3 Malaysia 171 3 Malaysia 520 3 Vietnam 82
4 Singapore 243 4 Philippines 159 4 Myanmar 88 4 Thailand 70 4 Vietnam 239 4 Thailand 49
5 Malaysia 143 5 Singapore 142 5 Vietnam 83 5 Vietnam 67 5 Indonesia 108 5 Philippines 31
6 Thailand 109 6 Vietnam 41 6 Malaysia 68 6 Philippines 37 6 Thailand 18 6 Singapore 12
7 Myanmar 0 7 Myanmar 0 7 Philippines 42 7 Myanmar 0 7 Myanmar 7 7 Myanmar 6
8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0 8 Laos 0

tweak mechanisms and policies to fa-
cilitate M&A activities? What changes
should be made to the policies on eq-
uitisation and state capital divestment
from big companies?
There are still some sectors which are
not fully open for foreign investors, such
as retail, logistics, and financial services,
which are all booming and the consolida-
tion process has yet to be started. It will
create a huge boost to investments if the
sectors could be opened wider.
As for the equitisation, the market
needs more successful cases of open
and fair selling processes. However, the
real issue is the likelihood of a success-
ful partnership after the transaction,
and we are not sure if foreign capital is
welcome at SOEs (especially under the
current management).
The SOE equitisation in Vietnam has so
far failed to meet the high expectations
pinned on it by investors. How do Japa-
nese investors see the process?
In our experience of M&A deals with
SOEs, Japanese investors are required to
make substantial commitments (spend-
ing both time and money) at very early
phases of the bidding process. All this
with little information (by Japanese stand-
ards), while the selection process seems
to be long and unclear. The hurdles are
too high for most Japanese companies to
consider SOEs, especially if there are other
options to enter the market (acquiring
private companies or greenfield projects).
What factors hinder RECOF’s business
activities in Vietnam? What plans do
you have to overcome them?
We usually work on the side of a
Japanese client, so we can bring only
one investor to a Vietnamese company
at a time. If we could work with Vietnam-
ese companies more often, we would
be able to bring in more choices at the
same time. However, it seems employing
an advisor in Vietnam is vastly different
from what it means in Japan, as clients
peg too high expectations on the ser-
vices of the advisors, while at the same
time paying lower fees (and only after
the deals are closed), without providing
protection to the advisors (indemnify-
ing them for potential damages related
to the advisory services). In any case,
fortunately, we now have some Vietnam-
ese clients, but the contract negotiations
were extremely tough.
What are your expectations for the
Vietnamese M&A market in the 2017-
2018 period?
We remain confident in the growth
of the M&A market in Vietnam. Our deal
pipeline keeps us increasingly busy. The
problem is that a deal negotiation takes
much longer than we usually expect in
other countries. This is probably because
Vietnamese business owners are more
aggressive in demanding better condi-
tions and are extremely creative in pro-
posing better deal structures, even after
the letter of intent (LOI) is signed. I believe
not only Japanese companies, but inves-
tors from other countries are having a
tough time closing deals.
Thaco hands over Empire Group’s
new double-decker sightseeing fleet
On July 11, 2017, THACO officially handed over 12 double-decker tour buses for Empire Group. These
buses are dedicated for travel and are quite popular and familiar to visitors in London, Berlin, Barce-
lona, Hong Kong or Singapore.

A fter over a year of research, THA-

CO Research and Development
Centre (R&D) has launched the dou-
ble-decker tour buses (54 seats—42
seats on the upper deck and 12 on
the lower deck) of European standards,
applying the most advanced technol-
ogy, manufactured with components
imported directly from Germany, Ja-
pan, and South Korea, meeting strict
quality requirements, and making the
ideal vehicle for sightseeing activities
in tourism cities.
The bus consists of two decks with
a roof top, clear space and visibility,
a suitable choice for sightseeing. The
bus is equipped with a mini bar, a mul-
ti-language touch screen system incor-
porating global GPS navigation which
automatically provides destinations
for foreign tourists. The body structure
and chassis of the bus are designed by
Full Monocoque technology, the most European-standard bus models, new to especially the sightseeing tour by Em-
advanced technology in the world to- all Vietnamese buses at the moment. pire Group’s new double-decker buses
day. The Hino engines were imported At the event, Coco Tran, deputy CEO is a breakthrough, contributing to the
from Japan. of Empire Group, stated: “Empire Group development of the city and improv-
The six-speed automatic trans- and THACO have become strategic part- ing the city’s professionalism in serv-
mission system, front and rear axles, ners due to their shared desire to provide ing travellers, increasing the popularity
disc brakes, pneumatic suspension the best products and services for the of Danang and Vietnam,” Mai Phuoc
and steering systems, among others, Vietnamese people. In the coming time, Nghe, THACO deputy general director,
were imported from ZF Group (Ger- proving that Vietnam’s double-decker said at the handover ceremony. “Once
many). The automatic transmission in- buses are not inferior to imported ones, again, this handover confirms THACO’s
corporates a modern hydraulic braking the Coco City Tour buses will roll along position as a pioneer of product de-
system, a pneumatic suspension sys- the most beautiful roads in Vietnam.” velopment in accordance with modern
tem, combined with the Electronically “Danang, a tourist destination trends. This product is a breakthrough
Controlled Air Suspension (ECAS) from with well-invested infrastructure, is a in technology, contributing to the de-
Germany to keep the bus stable and popular retreat in Vietnam. It is per- velopment of the Vietnamese tourism
safe in every road condition. This is a ceived that the investment in tour- industry and our THACO is honoured to
special dedicated system applicable to ism development in the central city, accompany the programme.”
292 STRIKING THE DEAL
Korean companies lie in
wait for favourable winds
South Korean enterprises are ramping
up overseas investments across Asia,
and Vietnam is becoming an increasingly
popular destination for mergers and ac-
quisitions. While the retail and consumer
goods sectors have been traditionally fa-
voured by South Korean investors, they
remain poised to strike if circumstances
turn favourable. JACOB HOYEON WON,
managing partner at Locus Capital Part-
ners, shares his views on these trends.
Can you share some of the particular As the South Korean economy is matur-
lessons South Korea has learnt during ing, while South Korean companies are
the development of its M&A market? sitting with plenty of cash, they have
The South Korean M&A market is still no choice but to go overseas and get
in the early stage where fairly large M&A involved in acquisition deals. The trend
transactions take place, but most of them will continue in the foreseeable future.
are part of an involuntary restructuring ef-
fort. These M&A transactions are actually What developments do you foresee in
centred around large corporations. When the Vietnamese M&A market?
it gets to small- and medium- sized enter- We expect that Korean companies
prises (SMEs), M&A transactions are still continue to look into the Vietnamese
not active. It is partly because a number market and are thus building up our net-
of SMEs are still held by founders, given work to serve our South Korean clients
the relatively short history of the mod- better in identifying suitable companies
ern Korean economy. Most of these SMEs for M&A. In the long-term, we believe
were founded in the 1960s and 1970s. As that Vietnamese companies will also
part of the government effort to promote come to South Korea to find acquisition
M&A, we have a few government-backed targets, like Chinese companies do at the
entities that promote and provide sup- moment. We hope to provide ample as-
port, including Global M&A Centre un- sistance to Vietnamese companies when
der Korea Trade-Investment Promotion the time comes, but at the moment, we
Agency, Korea Core Industrial Technology concentrate on facilitating investment
Investment Association, and Association flows from South Korea to Vietnam.
of High Potential Enterprises of Korea,
among others. Which M&A sectors are South Korean
investors interested in? Apart from
What are the most important trends retail and consumer goods, will bank-
on the South Korean M&A market? Are ing, real estate, telecommunications,
M&A flows from South Korea to Asian healthcare or air transport take flight?
countries on the rise? While the retail and consumer
Capital flows from South Korea to goods sectors are definitely the most
Asian countries are increasing every year. popular, South Korean companies have
worked up a healthy appetite for real
estate. In the financial industry, micro-
finance and commercial banking are
the most favoured segments, consider-
ing the current development stage the
Vietnamese financial market is in. For
now, the interest level in other sectors,
such as telecommunications, healthcare,
pharmaceuticals, and air transport, are
somewhat limited—but that does not
necessarily mean that South Korean
companies will not come knocking as
soon as tides turn favourable.
What should Vietnam do to attract more
investment capital from South Korea?
South Korean companies are mostly
interested in the retail and consumer
goods sectors in Vietnam, given that
these sectors are expected to grow faster
than any other in the near future. How-
ever, South Korean companies gener-
ally prefer securing management control
with over 50 per cent of ownership, if
not 100 per cent, as opposed to minority
investments as strategic partners with a
long-term view. Where there is growth,
foreign capital will follow. Vietnam is not
an exception. The greatest difficulty that
South Korean buyers face is the lack of
transparency in financial statements. If
this can be remedied, the number of
cross-border deals will surely increase.
I strongly believe that you need
to have a financial advisor with good
experience in cross-border M&A or part-
nership deals. While negotiating such
deals, emotions can run high and thus
having an advisor between the seller
and buyer or the investor and investee
will make the transaction much smooth-
er and ensure a successful closing. In
addition, advisors can provide objec-
tive advice to bridge the gap in terms
of transaction conditions, particularly
the valuation between the two parties.
Considering cultural differences, finan-
cial advisors who have an experience in
cross-border M&A transactions should
be able to bridge such differences in a
more professional manner.
294 STRIKING THE DEAL

Korea dives in Vietnam’s Vingroup and Ocean Retail or Central

Group and Casino Group’s acquisition
of Big C Vietnam, which surprised many

undefeatable potential people. This is common, since Vietnam is

The Korea-Vietnam Free Trade Agreement
will unlock further opportunities for Korean
businesses to enter the Vietnamese market
through mergers and acquisitions, especially
in the retail and food processing industries.
Hong Sun, vice chairman of the Korea
Chamber of Business in Vietnam (KORCHAM),
has conducted an in-depth analysis on the issue.
currently negotiating and signing a cou-
ple of FTAs. M&A, hence, can help foreign
investors save time, take control of a
stable operating business, and take ad-
vantage of the established image on the
market. In the above M&A deals, besides
notable names from Thailand, it can be
seen that South Korean businesses have
also ramped up investment in famous
food processing companies in Vietnam
like Vissan, Bibica or Cau Tre.
At present, Vietnam is considered an

A t the moment, Vietnam is opening

up its market through a series of
free trade agreements (FTAs). One of
the most remarkable recent milestones
was the signing of the Korea-Vietnam
FTA, which took effect in December
2015. Since then, the trade relationship
between Vietnam and South Korea has
grown ever stronger. Thanks to sounder
and more favourable socioeconomic pol-
icies, in the eyes of analysts and inves-
tors, the Vietnamese market has come
to hold tremendous potential. This is the
reason why the Vietnamese market has
become so dynamic recently.
After a range of FTAs taking effect,
the Vietnamese market is now almost
completely open. This is an extremely
good opportunity for foreign investors
looking for fresh investment opportuni-
ties. Furthermore, Vietnam is also consid-
ered one of the most dynamic markets
in Asia given its strong potential in vari-
ous business activities. This essentially
attracts investors not only from South
Korea, but from Europe and other Asian
countries as well.
To penetrate a completely new
market, mergers and acquisitions (M&A)
could be a smart and intelligent choice.
This is the quickest and most effective
way for a foreign business, with ade-
quate financial capabilities and experi-
ence, to enter a new market, dominate,
and rearrange market segments. It also
helps investors to overcome barriers and
economically use resources to operate
business chains, yet still be able to pen-
etrate deeply into the market. According
to assessment reports, the rent on busi-
ness premises is quite high in Vietnam.
If we take into account other risks, the
best option for a foreign firm to enter the
Vietnamese market is through M&A
deals, usually in the form of a joint ven-
ture with a Vietnamese corporation.
This is why M&A has become rather
easy to carry out as Vietnamese firms
also want to take advantage of external
resources to seek more opportunities for
expansion. Naturally, foreign businesses
will not be satisfied with a partnership
or a joint venture. The risk of M&A is
something all stakeholders need to face.
Investors might be able to ensure greater
success after entering new markets and
fully take advantage of local companies.
In detail, they will be provided with a
readily-available distribution network or
at least shorten the time to learn about
consumer habits and culture as well as
the time to promote the company’s im-
age to the public. Therefore, the possibil-
ity of success is certainly significant. Of
course, in this case, M&A is not just lim-
ited to a situation where a foreign busi-
ness attempts to acquire the assets of a
local company. They will also encounter
various difficulties and risks which neces-
sarily call for abundant investment capi-
tal, experience, and other intellectual
properties. Still, it is not always a wise de-
cision to invest extensively in M&A deals
if the firm cannot develop and adopt the
best strategy. On the contrary, this is an
opportunity for Vietnamese enterprises
to take on the expertise of large cor-
porations so as to improve themselves,
evolve, and avoid potential risks from
on-going M&A activities on the market.
Recent market analyses have high-
lighted outstanding M&A deals, for ex-
ample the deal between CJ and Cau
Tre, Lotte and Bibica, Masan and Vissan,
Fraser & Neave Ltd. (F&N) and Vinamilk,
TCC Holding and Metro Cash & Carry,
emerging market which has not been de-
veloped significantly. Thus, foreign busi-
nesses, including South Korean firms,
are very interested and look forward to
finding opportunities for development
here. In recent years, South Korea has
become one of the most influential
countries investing in Vietnam. It can be
clearly seen that before the supposed
finalisation of the Trans-Pacific Partner-
ship (TPP) in late 2015, with many terms
in favour of both sides, South Korea has
already started boosting investment in
the Vietnamese market in anticipation of
the benefits that this agreement would
possibly bring. Besides investing in typi-
cal projects, South Korean M&A activities
in the Vietnamese market are also quite
dynamic with some remarkable deals.
At the moment, besides real estate
projects, M&A deals in the retail and
food processing industries are the most
attractive for foreign investors. This is
mainly because the retail and food pro-
cessing market in Vietnam has not fully
matured yet. According to a number of
general studies and assessments, Viet-
nam’s proportion of modern retail is rela-
tively low, occupying around 30 per cent
of total retail sales. Meanwhile, Vietnam’s
population is in its golden age (about
42 per cent of the population is under
the age of 25) and is experiencing the
fastest growth rate of the middle class to
date. Besides, the most important thing
is that the Vietnamese market is now
wide open to investment with various
encouraging policies.
Another thing that makes the Viet-
namese retail market attractive to for-
eign investors is that the country ranks
as the second most attractive retail mar-
ket in Asia out of 10 countries. Big cities
 STRIKING THE DEAL 295

in Vietnam, such as Hanoi, Danang, and

Ho Chi Minh City, are being regarded as
the most vibrant retail cities in the Asia-
Pacific region by many international re-
tailers. Among them, South Korea and
Japan now tend to invest in Vietnam at
the same rate as in other markets in the
region, such as Hong Kong and Singa-
pore. Vietnam is considered by South
Korean companies as having a lot of
potential for growth in revenue from
sales, estimated at nearly 50 per cent,
compared to the 10 per cent of the Chi-
nese market or the 15 per cent of the
Indonesian market.
In particular, since 2015, the Viet-
namese government has legalised the
establishment of wholly foreign-owned
retail companies and the ASEAN regional
economy also permits free and conveni-
ent intra-regional mobility. About 10,000
kinds of goods from member states will
be completely exempt from tariffs. This is
a good opportunity for foreign retailers
to invade the Vietnamese market.
In many respects, the Vietnamese
retail market deserves the title of invest-
ment paradise. Therefore, it has not been
difficult to attract a quickly growing
number of foreign retailers seeking M&A
deals. Consequently, the retail industry
has steadily turned into an emerging
sector in the Vietnamese M&A market.
It is predicted that in 2017, the num-
ber of M&A transactions in Vietnam will
continue to soar, not only in the retail
or food processing industries, but also
in real estate, pharmaceuticals, and con-
sumer goods. These businesses promise
further breakthroughs, since not only
large foreign firms pursue M&A deals,
but some Vietnamese corporations are
getting in the game as well. For exam-
ple, Vingroup successfully acquired Vina-
texmart from Vietnam National Textile
and Garment Group with its nationwide With tight competition on the horizon, South Korean enterprises cannot sit comfortably on their laurels
chain of retail stores. It also acquired
Ocean Retail and Assets Management that many other foreign corporations will funds and foreign firms of the same
JSC, owner of the OceanMart supermar- enter the Vietnamese market with a de- industry.
ket chain, which it subsequently add- sire to rearrange market shares, possibly With a population of nearly 100
ed to its two new brands Vinmart and through brand acquisitions. Therefore, million people, it is predicted that the
Vinmart+. no business, domestic of foreign, has an Vietnamese food processing industry
The Vietnamese retail sector is in- entirely secure hold on the market. The will grow at a compound annual rate
deed a delicious cake attracting many retail market in Vietnam is certainly ex- of 10.9 per cent over the 2015-2020
investors, both domestically and inter- pected to become much more vibrant in period. The average income level of Vi-
nationally. The market shares of this in- the future. etnamese people is still relatively low
dustry, in fact, has in turn fallen into Similar to the retail industry, the compared to other developing coun-
the hands of major Asian rivals, such as food processing industry has a particu- tries. The consumer demand will there-
South Korea, Japan or Thailand. It is sure lar appeal to both financial investment fore be concentrated on food and
296 STRIKING THE DEAL
necessities. Meanwhile, the domestic
food processing industry has not de-
veloped to requisite standards yet. Ac-
cording to a BMI Research report, the
opportunities for the Vietnamese food
processing industry are still tremendous,
especially in the beverage, processed
food, and dairy segments. Therefore,
M&A activities in this field are always
vigorous. Many foreign businesses, in-
cluding South Korean firms, have been
trying to invest in the Vietnamese food
processing industry, especially after the
supposed signing of the TPP was put on
schedule. The emergence of attention
and promotion for businesses from ma-
jor South Korean corporations is heating
up this industry.
For example, Lotte Group has been
investing in both the retail industry with
its expanding Lotte Mart chain and the
confectionery industry. A typical deal
would be the acquisition of Bibica.
Masan Group is also a good exam-
ple of M&A activities in the field of food
South Korean giants Lotte Group, CJ Group and Daesang Group made headlines with big M&A deals in the Vietnamese food processing sector
processing. The group succeeded in the
race to become a strategic shareholder
of Vissan. Subsequently, CJ Group of
South Korea also bought a 47.3 per cent
stake in Cau Tre Export Goods Process-
ing JSC, a loss-making firm, after losing
to Masan Group in the Vissan bids. CJ’s
interests in the food processing indus-
try became more evident after the ac-
quisition of the kimchi brand Ong Kim.
Meanwhile, Daesang Group also spent
about $32 million acquiring Vietnamese
sausage maker Duc Viet Food JSC. All
these deals clearly show the desire of
big South Korean firms in Vietnam to
expand their market shares in the food
processing industry.
However, coming along with op-
portunities are always challenges that
not only domestic firms, but also for-
eign companies must overcome. With-
out appropriate strategies and rational
evaluation, the firm may fail to achieve
desirable results. At the same time, the
pressure from expanding Asian retailers
and brands with a hundred years of ex-
perience in the industry will push Viet-
namese firms into many difficulties. This
could be because M&A deals do not only
open up opportunities for thriving, but
also bring the risk of acquisitions by ma-
jor competitors. After witnessing the de-
velopment of M&A deals over time, it can
be seen that some Vietnamese brands
are gradually absent or being erased.
Instead, there is a strong and rapid rise
of foreign brands.
Given its strong potential for
growth, M&A in the Vietnamese market
is likely to grow even stronger in 2017
and may explode in 2018 as foreign in-
vestors are seeking to enter Vietnam to
take full advantage of the benefits of the
country’s FTAs, finalised or coming into
effect. In particular, if Vietnam continues
removing existing barriers and obstacles,
it is certain that foreign investors, includ-
ing South Korean firms, will continue to
pay more attention to the country and
bring out more large-scale investments.
298 STRIKING THE DEAL
Vietnam has been known
as an attractive destination
for mergers and acquisitions
(M&A) in many business sec-
tors. Maxfield Brown,
senior associate of pan-Asian
consulting firm Dezan Shira
& Associates’ Vietnamese op-
erations, provides an insight
into the potential and oppor-
tunities for M&A in Vietnam
in the eyes of multinational
groups. What are the high-
lights on their radars?
M&A in the eyes of giant
multinational groups
Maxfield Brown
Multinationals on the prowl
Could 2017 be the perfect year for
M&A? A cursory look at transactions and
prevailing market dynamics seems to in-
dicate that this could be the case. Deal
value in Vietnam reached record heights
in 2016, with 659 closed M&A deals cov-
ering nearly $5.82 billion. Posting the
average annual growth of 13 and 33 per
cent in deals and deal value between
2010 and 2016, it is clear that M&A trans-
actions are on the rise in Vietnam.
To date, M&A deals have been con-
ducted across a wide variety of industries
in Vietnam, with consumer products, in-
dustrial goods, and raw materials taking
the largest share of the deal volume. In
2016, these three industries topped the
list once more, with 194 deals in the in-
dustrial goods sector, 108 in raw materi-
als, and 83 in consumer goods. Investors’
holding locations are more evenly spread,
such as Singapore and Hong Kong rank-
ing among the top five nations, alongside
Japan, South Korea, and China.
What M&A brings to the table
for multinational Companies
For foreign investors, M&A contin-
ues providing significant access to new
areas of the Vietnamese market. From a
statutory perspective, foreign capital has
historically been restricted to a number
of key sectors, including infrastructure,
telecommunications, healthcare, and
natural resources. In these and other cas-
es, foreign ownership may be prohibited
or subject to caps. In other cases, where
full foreign ownership is permitted, for-
eign investors are often faced with in-
creased compliance requirements.
Although the use of M&A to re-
duce regulatory requirements and re-
move restrictions has become less im-
portant in the face of the liberalisation
of the Vietnamese market, there are
a number of sectors, such as natural
resources or pharmaceuticals, where
restrictions or increased requirements
are placed on foreign enterprises.
In addition to the statutory benefits
of M&A, mergers with existing compa-
nies present foreign investors an effec-
tive way to bypass the hardships of es-
tablishing themselves in Vietnam. These
benefits are wide-ranging and extend to
business areas, such as brand identity,
licensing, supply chain management,
sourcing, and logistics, to name just a
few. For those unfamiliar with the Vi-
etnamese market and the regulatory
system, bypassing the need to estab-
lish these networks and, in many cases,
retaining key staff to assist in the con-
tinued expansion of operations can go
a long way towards ensuring success
within the country.
Emerging opportunities in
Vietnam’s M&A marketplace
For those considering the Vietnam-
ese market as well as the M&A process,
a number of trends which have arisen in
recent years are worth noting for their
impact on foreign investment. These in-
clude, but are not limited to, the Viet-
namese government’s plans to increase
divestment from state-owned enterpris-
es (SOEs), a closely related refusal of au-
thorities to continue to support the debt
burden of SOEs, and an overall maturing
of the regulatory environment.
Starting with the doi moi policy of
the 1980’s and gaining momentum with
Vietnam’s integration into the World
Trade Organization (WTO), the gradual
embrace of the market economy has
brought with it a tremendous impact on
foreign investment and the M&A market
in particular. The government’s divest-
ment from SOEs—a trend that has be-
come more prominent in recent years—

The Vietnamese government’s divestment list of 137 SOEs highlights sectors that will likely be in the centre of M&A transactions
has created unparalleled opportunities
in the M&A market. The timing of these
divestments often coincides with in-
creased liberalisation in foreign invest-
ment regulations, allowing for stakes to
be taken within a variety of enterprises
within the sector in question.
Even with increased opportunities,
Vietnam continues to present many
challenges to foreign enterprises seek-
ing to establish their presence. One of
the main issues for investors when at-
tempting to conduct M&A in any mar-
ket with opaque regulations revolves
around obtaining accurate information
on the valuation of enterprises and
ensuring that public offerings are con-
ducted in a transparent way. To this
end, recent years have seen significant
efforts by Vietnamese authorities to im-
prove transparency as well as reduce
the risks to state assets being privatised.
From a regulatory standpoint, the
Vietnamese government has made sig-
nificant progress through the issuance
of Decree No.81/2015/ND-CP, which
lays out in greater detail the procedures
required of companies during valua-
tion. In addition to this, Vietnam has
made significant strides in merging its
financial reporting standards—which
can be used by investors to assess po-
tential acquisition targets—with inter-
national best practices. Together, these
moves make the Vietnamese M&A mar-
ket much more transparent and predict-
able for newcomers.
On top of regulatory reforms, recent
years have also seen a crackdown on
corruption and a more recent move to-
wards limiting out-of-control spending
on the part of SOEs. Under the guidance
released in 2017, state-sponsored enti-
ties will no longer receive support if they
run up significant debts. Prior to this rul-
ing, the combined forces of corruption,
lagging transparency, and state support
for SOE spending made it very difficult
for foreign investors to make informed
decisions about the assets that they were
taking on or the companies they were
merging with.
While whether the implementation
of these policy changes will be success-
ful remains to be seen, the introduction
of changes is nonetheless a positive sign
that Vietnamese authorities are pushing
policies in a direction conducive to for-
eign investment.
Prospects and opportunities
In 2017 and the years ahead, im-
provements to Vietnam’s regulatory en-
vironment are set to be complemented
by significant divestments from SOEs.
At the start of the year, the Vietnamese
government announced 137 SOEs slated
to see varying levels of equitisation be-
tween 2017 and 2020.
At present, over 100 of the 137
SOEs are set to sell stakes in excess of
50 per cent, with only four identified
as retaining more than a 65 per cent
share of the equity. While challenges
STRIKING THE DEAL 299
certainly remain with regard to valua-
tion and purchasing stakes in previous-
ly state-held companies, the quantity
of enterprises being equitised, along
with the on-going reforms to Vietnam’s
regulatory and financial environment,
is likely to present investors with some
of the most attractive conditions for
M&A transactions in the coming years.
Given the importance of SOEs in the
Vietnamese economy, the list of 137 en-
terprises released is indicative of the sec-
tors that are likely to see increased M&A
in the years ahead. To this end, the inclu-
sion of PV Oil, PV Power, and Binh Son
Refining and Petrochemical Company
(BSR) make energy and natural resources
key sectors to watch in the coming years.
On the heels of Vinamilk’s successful
IPO in 2016, consumer goods and food
and beverages are two other sectors
that are likely to see increased interest
in the years ahead. Given the prominent
position of many state-owned or local
companies in the eyes of Vietnam’s rap-
idly growing consumer base, M&A pre-
sents an effective means of jumpstarting
brand identity. Companies with success-
ful operations outside Vietnam will be
able to forego the painstaking process
of developing marketable product lines
and advertising campaigns through the
acquisition of local enterprises (previ-
ously state-owned or otherwise) that
have existing supply chains, distribution
networks, and brand identity with the
Vietnamese public.
300 STRIKING THE DEAL
Right preparation and professional advisory
Better chances of successful deal-making
Despite disconcerting global
political events causing turmoil
and affecting capital flows around
the world, Vietnam remains an
attractive investment destination-
albeit in need of a greater push to
overtake last year’s stellar
performance. Le Viet Anh Phong,
head of Financial Advisory Services at
Deloitte Vietnam, talked with
Khanh Linh about what could
provide this much-desired push and how domestic
companies can increase their chances of bagging mergers
and acquisitions.
What do you think about the mergers and
acquisitions (M&A) trends in Southeast Asia and
particularly Vietnam in the future?
2016 was peppered by unsettling global
developments, with Brexit, the US election, and the
slow recovery of oil prices. In the first six months
of 2017, we have witnessed the return of many
investors from Europe and North America into
Southeast Asia. Together with investors from other
Asian developed countries, such as Japan, South
Korea, and China, among others, they have made
Southeast Asia one of the most vibrant M&A markets
in the Asia-Pacific region.
Vietnam, in particular, continues to be an
attractive M&A destination. Though
transaction values in the first six months show no signs
of a breakthrough, the market is still very busy with
a myriad of M&A transactions focusing on small- and
medium-sized enterprises. If the larger deals, such as
Sabeco, Habeco, Vinamilk, Airports Corporation of
Vietnam, and PV Oil, “detonate” as scheduled, the
Vietnamese M&A market in 2017 may completely
overtake the record of $5.82 billion of 2016. I really
hope that Vietnam will be able to identify and quickly
seize the opportunities to attract M&A capital and
compete with other countries in the region because
this is a golden opportunity for M&A in Vietnam.
The most active industries for M&A are still
the retail sector, consumer goods, real estate, and
banking. In my opinion, the breakthrough may
come from the finance and banking sector, which
had very few M&A deals in the past two years.
Do you have any suggestions for Vietnam to create
a breakthrough in the M&A market in the future?
As you can foresee, the coming large deals
are mostly related to the equitisation of state
owned-enterprises (SOE) and state divestment.
Despite the Vietnamese government’s efforts to
accelerate this process, we must accept the fact that
the progress of equitisation in recent years has been
slow for various reasons. I think if the government
could consider reinventing the divestment process
to be more in line with international practices, which
will help improve the transparency and add the
agility to meet the expectation of an increasingly
competitive market, this would be an important
driving force to raise the M&A market in 2017 as well
as in the coming years to new heights.
Clear and open policies related to the banking
sector, such as non-performing loans (NPL), handling
of collateral, debt trading, and limited ownership of
foreign investors, will boost M&A activities in this
sector, especially by strategic investors in the region.
For the private sector, focus on developing the
strengths of the business is the most important item
on the agenda. However, in order to be ready for
M&A, companies also have to consider M&A as an
integral part of their strategic development plan.
Along with the implementation of this strategy, the
company should invest in building good corporate
governance and a solid and transparent financial
reporting, which should be audited every year.
In the past few years, M&A transactions between
big foreign corporations and Vietnamese
counterparts have been picking up pace and
momentum. How does this affect Vietnamese
brands?
In my opinion, M&A between large foreign
corporations and Vietnamese brands is inevitable
and will continue. The majority of M&A investors will
prioritise large enterprises and leading brands in
Vietnam. However, this does not mean that
Vietnamese brands will disappear from the shelves.
If a local brand is valuable, it will be reflected in the
value and terms of the M&A deal. Even after the
deal is struck, I do not see any commercial or legal
reasons why Vietnamese brands could not be used
after M&A.
Deloitte has successfully provided advisory for
numerous M&A deals between large foreign
corporations and Vietnamese enterprises.
What do you think Vietnamese enterprises
should do to attract foreign investors and
make good M&A deals?
First, Vietnamese business owners need to
define their objectives in M&A deals clearly upfront

so that they can come up with the right strategy.
This is an extremely important step as it will
determine how the M&A process will be conducted.
The goal may be simply financial support, but most
will require support in terms of strategy, operation,
product and network development, and so on.
Different M&A purposes will lead to different deal
processes and target investors.
Subsequently, the company must prepared the
next steps for the M&A deal, such as strengthening
corporate governance as well as the management
team, developing and testing a five-year business
plan, improving transparency and reliability of
financial information, setting up an M&A team, and
seeking support from professional advisors.
As an experienced M&A advisor, we think
there are many companies that are extremely
good in doing business. However, to execute an
M&A transaction successful, companies should
retain professional advisors right from the
beginning. Good preparation might just tip the
scales for the deal. In fact, a deal may be
completed within six months to one year, but
preparation usually takes longer.
How would you define a successful M&A deal?
What are the key ingredients?
In my philosophy, a successful M&A deal should
be a win-win for both sides and meet the key
objectives of both the company and the investor.
It is forecasted that M&A activities in the finance and banking sector will be eventful in the near future
STRIKING THE DEAL 301
There are five factors that help a successful M&A
deal: (1) the purposes of the company and the
investor are clearly defined upfront; (2) the M&A
process is carried out professionally, transparently,
and competitively; (3) information is provided
sufficiently and accurately for investors to assess the
strengths and financial situation of the company;
(4) strong support and commitment from top
decision-makers; and (5) good luck or fate, call it
what you will, is needed for any deal.
Where do consultants like Deloitte come in at
this formula?
A good M&A advisor is a coordinator, a partner,
and a connector between investors and the company
throughout the M&A deal, from the formation of the
M&A strategy to its completion and post M&A
integration. There will always be differences in the
perspectives of the seller and the buyer, so the advisor,
as the bridge, will help bring the sides closer to a
successful deal. Cultural differences are also an area
where the advisor can assist both sides. With an
M&A process run by a professional advisor that
has a large global network, like Deloitte, the
company can reach out to the right potential
investors around the world. As a result, the process
will be more relevant and competitive, and from
there, the company will be able to screen and
select the investor that fits best and offers the most
competitive terms for the deal.
302 STRIKING THE DEAL

M&A in pharmacy and healthcare industry

Foreign investors’ preferences
The Vietnamese pharmacy and healthcare sector has been attracting were foreign funds operating in Viet-
foreign investors and has been highly valued for its development poten- nam, to be later joined by Fortis Group
tial since Vietnamese people are willing to spend more on high-quality and Clermont Group. Besides, Vietnam
Opportunity Fund under the control of
medications as well as medical services. This leads to the fact that merg-
VinaCapital invested $10 million to buy
ers and acquisitions in this sector have become more active in recent 75 per cent of the shares in Thai Hoa
years. However, most current deals come from key players who own International Hospital (Dong Thap) in
good production capacity and an extensive distribution network. 2016. At present, this hospital has 200
operational beds with the total bed ca-
RECENT M&A DEALS IN THE VIETNAMESE PHARMACY AND HEALTHCARE SECTOR pacity of 300. The total number of ad-
missions (inpatient and outpatient) per
Percentage of Total value
Target Investor Year year is 300.
acquisition (US$ million)
Other strategic investments in med-
Pharmacy ical services included DI Fund (Japan)
Domesco CFR Pharmaceuticals S.A 46 16 2014 investing in Japan-Vietnam Medical In-
Glomed Pharma Abbott NA NA 2016 strument JSC (JVC), a listed company dis-
tributing medical equipment in Vietnam.
DHG Pharma Taisho (Japan) 24 116 2016
Recently, SAM Fund has acquired a 15
Healthcare per cent shareholding in Chau Invest-
Clermont Group (Richard ment Corporation’s drugstore chain and
Hoan My Medical Corporation 65 80 2013
Chandler) became a strategic investor with a seat in
Thai Hoa Hospital (Dong Thap) VinaCapital 75 10 2016 the board of directors.
Compared to the average value of
By M&A Advisory Division Pharmaceuticals S.A, Abbott, Taisho Phar- M&A deals in Vietnam ($5-10 million), the
Viet Dragon Securities Corporation maceutical Group, Clermont Group (for- deals in pharmacy and healthcare have a
merly known as Chandler Corporation). greater value, at more than $10 million

B usiness Monitor International (BMI)

revealed that total expenditures in
pharmacy in 2016 increased from $4.2
to $4.7 billion. This figure is expected to
reach $7.2 billion in 2020 and produce an
annual growth of 10 per cent in the next
5-10 years. According to IMS Health—an
American company that provides infor-
mation, services and technology for the
healthcare industry—the total value of
the Vietnamese pharmacy market will
increase to $10 billion in 2020. Total
medication spending is evaluated to be
low ($41 per person per year), 25-30 per
cent lower than Malaysia and Thailand
and 70 per cent lower than Singapore
($138 per person per year). As for medi-
cal services, BMI’s research showed that
total healthcare spending increased from
$13.9 billion in 2015 to $14.9 billion in
2016. The increasing average income is
the main factor driving the demand for
high-quality healthcare services.
The attraction of the Vietnamese
pharmacy and healthcare industry trig-
gered a number of M&A deals with for-
eign pharmaceutical firms, such as CFR
Regarding the pharmacy industry,
one of the “hottest” deals was conducted
by CFR and Domesco Medical Import-Ex-
port JSC. CFR (a top pharmaceutical firm
from Chile, acquired by Abbott in 2014)
increased its shareholding in Domesco
to 51.4 per cent, right after Domesco de-
clared to increase its foreign ownership
limit (FOL) to 100 per cent. The second
deal highlighted was Taisho and DHG
Pharmaceuticals JSC. Currently, Taisho
owns 24.5 per cent of DHG Pharma’s
shares and looks to increase this percent-
age. DHG Pharma’s board of directors
presented at the general shareholders’
meeting the proposal of abolishing the
FOL. If the proposal is passed and ap-
proved, this would help Taisho increas-
ing its shareholding via tender offer. A
few years ago, Valeant Pharmaceutical
International Inc. (Canada) invested $21
million to acquire 50 per cent of the
shareholding in Euvipharm.
Regarding medical services, the
M&A deal between foreign investors in
Hoan My Medical Corporation stood out
the most. The first players in the “game”
on average.
What can we tell from the above
deals?
Foreign investors make invest-
ments in key players who have
established brand names, pro-
duction capacity and nation-
wide distribution networks
Although there are more than 180
pharmaceutical producers in Vietnam, as
reported by the Ministry of Health, the
largest M&A deals were carried out in
DHG and Domesco. These two compa-
nies are considered the top pharmaceuti-
cal firms in Vietnam. DHG is in the lead
(ranking third in market share, only after
Sanofi and GlaxSmithKline). Its gross mar-
gin and return on equity (ROE) were 40
and 25 per cent, respectively. Another
strength of DHG is its nationwide distri-
bution network with 12 subsidiaries, 24
branches, and 68 drugstores at hospitals.
Domesco’s distribution network
spreads from the north to the south
with 12 branches and more than 13,000
distributors.

total sales of vietnam pharmacy
Other private pharmaceutical pro-
ducers have modern factories and a
long list of registered medications. For
instance, Euvipharm has more than 200
registered medicines. Glomed Pharma-
ceuticals Co., Ltd. owns two plants in
Vietnam-Singapre Industrial Park, Binh
Duong, and branches in Hanoi, Ho Chi
Minh City, Nha Trang, and Can Tho.
Glomed Pharma’s products are present
in drugstores with nearly 200 types of
medicines.
The M&A deal of Hoan My Hospi-
tal and foreign investors has become
the most outstanding transaction in the
market. At present, Hoan My Hospital,
operating seven hospitals and a clinic
with a total of 1,943 beds throughout
the country, is hailed as a leading pri-
vate hospital.
Enhancing participation and
expanding market share
Taisho and Abbott have operated
in Vietnam many years before, so they
are equipped with the necessary under-
standing of the Vietnamese pharmaceu-
tical market. Taisho entered Vietnam
in 1996. The company constructed an
energy drink plant named Lipovital in
Nha Trang in the central province of
Khanh Hoa. Up to now, foreign phamar-
ceutical corporations have not been al-
lowed to directly distribute in Vietnam,
but instead have to transfer through a
local intermediary. A strategic investor
of DHG Pharma, Taisho is expected to
take advantage of the latter’s distribu-
tion system to launch its own products
in Vietnam.
In addition, 20 years after entering
Vietnam and acquiring Glomed Phar-
ma, Abbott, based on Glomed Pharma’s
distribution channel which has been
built up over multiple years, distrib-
utes suitable drugs for its current major
Traphaco
DHG
Bidiphar
Mekophar
Imexpharm
Pymepharco
Nam Ha Pharma
Hataphar
OPC
Danapha
treatment orientations, including anti-
biotics, digestives, as well as cardiovas-
cular, analgesic, respiratory, women’s
health, and non-prescription products.
With this M&A transaction, Abbott has
become one of the top 10 pharmaceuti-
cal companies in Vietnam.
After the M&A deal with Fortis Group
and Clermont Group, Hoan My success-
fully acquired Dong Nai International
Hospital and Vinh International Hospital.
Hoan My desires to join the equitisation
of Danang Transportation Hospital and
Ho Chi Minh City Transportation Hospital
as a strategic partner through obtain-
ing majority stakes (65 per cent) in both
hospitals.
M&A opportunities are more
open for foreign investors
than ever before
Regarding the development strat-
egy of pharmaceutical companies be-
tween 2020 and 2030, the acceleration
of local production rate will result in ben-
eficial incentives for domestic sales. Most
domestic companies only develop popu-
lar drugs, while other valuable products,
such as anaesthetics, specific antidotes,
cancer medication, among others, be-
long to foreign invested companies or
imports. Therefore, the demand for tech-
nology upgrade inspires domestic com-
panies looking for foreign investors to
collaborate. When foreign investors de-
cide to invest in the Vietnamese pharma-
ceutical sector, they not only inject capi-
tal into the business, but also provide
advanced technology, thereby bringing
high value to the companies and prod-
ucts in advance.
The globalisation trend, combined
with transferring global manufacturing
to “new drug factories” like Vietnam
and Indonesia, inadvertently creates a
need for local companies to upgrade to
STRIKING THE DEAL 303
international standards, such as EU-GMP
or PIC/SGMP, which considerably affect
the companies’ operation and develop-
ment. Along with this, Vietnam owns cer-
tain advantages in producing drugs in
accordance with international standards
because of its cheaper costs than China
(20 per cent), India (30 per cent), and
Japan (40 per cent).
In addition, the amended Pharma-
ceutical Law taking effect in 2017, offers
many incentives to local businesses from
input (material development), produc-
tion (early registration for generic drugs)
to consumption. As a result, domestic
pharmaceutical companies significantly
inspire foreign investors to look for co-
operation in terms of both local produc-
tion and distribution chains.
According to industry experts,
hospitals are currently attractive to in-
vestors, especially the system of pub-
lic hospitals due to the high number of
regular patients. To be more precise, 175
of 1,090 hospitals across the country are
in private hands, but many of them have
either ceased or will cease operations.
According to statistics of the Vietnam
Private Hospitals Association, bed capac-
ity at private hospitals only reached 40-
50 per cent of their capacity—a few are
even worse off, stagnating at around 20
per cent. At present, investors are still
looking for public hospitals sticking with
the equitisation plan. This strategy helps
investors obtain faster capital returns
than opening new private hospitals. Re-
garding the Vietnamese government’s
initiative to open up the healthcare sec-
tor to all forms of investments, this sys-
tem could potentially boost potential
investment in the sector.
Besides, the FOL increasing to 100
per cent will also create great opportu-
nities for advanced M&A transactions in
the pharmaceutical industry.
304 STRIKING THE DEAL
Strong demand and high barriers for
education and training investment
Figure 1: Number of Vietnamese overseas students in 2005-2015
By Hoang Thu Thuy, CMAC Vietnam
DAO LANH, MAF Research Group
W ith more than 90 million people
of a very young population struc-
ture (42.1 per cent under 24) and a high
proportion of working age people, edu-
cation and training services in Vietnam
make for an attractive market. Increas-
ing demand can be seen in almost all
training sub-sectors, from pre-school to
general education, university education,
foreign language training, vocational
training, and skills training.
Vietnam has made great efforts to
build a high-quality education system.
With the current system of Vietnam-
ese schools it is almost impossible to
meet the requirements of a public of-
fering and improving education quality.
Poor teaching quality is still prevalent
in public schools, resulting in a disil-
lusioned public—the consumers—with
the general education establishment. As
demand continues to rise and the public
sector remains unresponsive, consum-
ers tend to shift to the private sector
or overseas studying opportunities to
receive advanced educational products.
According to unofficial data, Vietnam-
ese people spend nearly $3 billion per
year on overseas training services. The
number of students traveling abroad
to study has been increasing over the
years: 20,800 Vietnamese students
partook of education overseas in 2005
and 130,000 in 2015, signifying a 6.25-
fold increase. It is projected that the
Number of students
Source: Forbes Vietnam, General Statistics Office
number of Vietnamese overseas stu-
dents will reach 172,000 in 2017.
A large proportion of consumers
wishing to use more advanced training
services in Vietnam for learning foreign
languages and other specialisations also
form a potential market for collabora-
tion with overseas training institutions.
This could be a plentiful target for pri-
vate corporations who would invest in
international-quality education.
The quality of vocational and skills
training currently fall below the needs
of employers, which is also the cause of
increasing investment in education and
vocational training by the private sector.
Characteristics of invest-
ments in education and train-
ing in Vietnam
Education and training attracts for-
eign investors on a small scale
According to the Ministry of Plan-
ning and Investment’s Foreign Invest-
ment Agency, since 2013, the country’s
education and training sector has at-
tracted 170 foreign direct investment
(FDI) projects with a total registered
capital sum of more than $468 million.
The average scale of a project is still low
(about $2.8 million), and the number of
investment projects is very small (170
out of 14,100 FDI projects in all sector),
ranking 17th among 18 sectors receiving
FDI in Vietnam.
Of the 170 projects in effect, pro-
jects establishing short-term training
centres have the largest number (103),
accounting for 42.5 per cent of the total
registered capital. General education es-
tablishments have 20 projects, account-
ing for 33.2 per cent, and pre-school
facilities have 34 projects, accounting
for 9.4 per cent of the total investments.
It is worth mentioning that higher edu-
cation institutions have only three pro-
jects worth $57 million, accounting for
12.1 per cent, and vocational education
is equally low with nine projects of a to-
tal of over $10 million. Other segments
have only one project each.
Regarding investment partners,
countries with modern education and
training, such as Singapore, Australia,
the US, the UK, Japan, and South Korea,
have had vocational training, foreign lan-
guage teaching, and general education
projects in Vietnam.
It could be said that FDI attraction in
education and training still flies beyond
expectations. Due to the small scale of
projects with limited investment capital,
FDI projects in education and training
have not met the actual demand.
A new wave of private companies in-
vesting in education
A number of private domestic cor-
porations are pioneering education in-
vestment, such as Vinschool Education
System from Vingroup, FPT Education
working from high school to university,
TH Group investing in TH School kin-
dergartens and primary and secondary
schools, and Thanh Thanh Cong Educa-
tion JSC (TTC Edu) offering education
from kindergarten to university after
acquiring Yersin University of Da Lat in
August 2016.
With financial strength, the train-
ing models of some private conglomer-
ates are being developed in the chain
of training institutions. Vingroup is plan-
ning to build residential complexes with
an attached school project in each. In
fact, Vinschool has already deployed
this model in projects in Hanoi and Ho
Chi Minh City. Also, SSG Corporation
implemented its bilingual international
inter-level school model with the goal
of developing a system of four schools
in Hanoi and Ho Chi Minh City by 2020.
 STRIKING THE DEAL 305

Some developers now integrate educational

facilities in their residential complexes to
provide a fuller product offering

In addition to traditional education Figure 2: Number of Vietnamese and foreign enterprises

and training, many companies and in- in the education and training sector
vestors have channeled capital into edu-
cation or startups in education with new
technology, and online models. Industry
experts predict that in the coming years,
the application of technology in curricula
and training will grow, especially in the Vietnamese
mobile applications arena. Foreign
An attractive but difficult market
Statistics show that the education
and training market in Vietnam is attrac-
tive and holds potential, but the chances
of success are not shared equally among
all investors. Over the last ten years, the
total revenue of both domestic and for-
eign investment projects in the educa- table 1: List of some private educational investors in Vietnam
tion and training sector has been grow- No. Comapny Brand Educational level
ing rapidly. According to the General
1 FPT FPT University, FSB, FPT Arena, Funix University, vocational training, MBA, general education
Statistics Office, however, up to 64.1 per
cent of Vietnamese investors and 53.7 2 Vingroup Vinschool General education
per cent of foreign investors operated 3 TH Group TH School Pre-school, general education
in the red. The group of profitable busi- 4 TTC Edu Yersin University University
nesses was only 26.1 per cent for Viet-
namese investors and 3.1 per cent for
foreign investors. Table 2: Some projects & startups under the new model
No. Company/Investor Model
Notable transfers and invest-
1 GotIt Education connection and support
ments in education and training
TPG Capital - VAS 2 Topica Online training
TPG Capital was announced to have 3 ELSA Application in English language training
reached an agreement to become a 4 Monkey Junior Application in foreign language training for children
major shareholder of Vietnam Austral-
5 Funix Online training
ian International School (VAS). As part
306 STRIKING THE DEAL
FIGURE 3: Business results of Vietnamese and foreign companies
Figures for 2014, Source: General Statistics Office and Forbes Vietnam
Figure 4: Revenue of Educational Enterprises (Unit: trillion VND)
of this deal, two of VAS’ existing share-
holders, Mekong Capital and Maj Invest,
plan to withdraw their entire holdings.
In 2010, Mekong Capital and FPT
invested in VAS. Through FPT Capital,
FPT purchased a 25 per cent stake for
$10 million, while Mekong Capital in-
vested $6 million to acquire 14 per
cent through Mekong Enterprise Fund
II. Danish investment group Maj Invest
acquired a 25.5 per cent stake in VAS
in 2012.
VAS is one of the largest private
education corporations in Vietnam.
This system was established in 2004
and offers bilingual education from el-
ementary to upper secondary school.
VAS has more than 6,300 students with
seven establishments in Ho Chi Minh
City, increasing sharply from 4,100 in
2014 with the implementation of the
Cambridge International Standardised
Curriculum. The school has more than
1,300 teachers, both Vietnamese and
foreigners.
HPEF plans to divest from ILA
According to news, Hong Kong-
based HPEF Capital Partners intends to
Loss
Break even
Profit
Vietnamese
Foreign
sell 60 per cent of the shares in the
English centre chain ILA, along with
a number of other shareholders. This
group of investors is exploring the in-
tentions of potential investors, with a
proposed offering of $150 million. The
deal is expected to attract the attention
of private equity (PE) investors and in-
ternational education groups.
In 2013, HPEF bought a 60 per cent
stake in ILA from its founders at an
undisclosed price (rumoured to be $50
million) through consultation by Roth-
schild & Co.
Founded in 2001, the ILA system
currently has 31 centres in six major
cities in Vietnam, with a team of more
than 400 foreign teachers. In 2016, the
system had more than 40,000 enrolled
students and the total number of peo-
ple having studied at ILA was over
125,000. ILA students are quite diverse,
going from 3-4-year-olds to those of
working age.
IFC & Aureos Fund-VUS
By October this year, IFC and Au-
reos Fund will have invested $10 million
in Vietnam USA Society English Centres
Loss
Break even
Profit
(VUS). VUS is considered one of the larg-
est English language training systems in
Ho Chi Minh City.
Other divestments in the education
and training sector
In addition to officially announced
transactions, a number of further deals
are taking place in various training seg-
ments, such as early childhood educa-
tion, higher education, and vocational
training. Transfer values vary from
$500,000 to $50 million for small- to
medium-sized establishments for in-
vestments in training centres or for
PE investors.
Investment prospects and M&A
in the education and training
sector
With the attractiveness of the Viet-
namese education and training market,
domestic and foreign investors will con-
tinue to pour capital into the sector and
most advantages will go to pioneers or
investors with strong financial capabili-
ties and expertise.
Educational start-up projects in
new technology, distance education,
and online education will continue to
receive investment alongside the trend
of applying high-technology in curricu-
la and training, especially in the mobile
applications arena.
In this context, traditional education
may be subject to competitive pressures
and educational models that do not keep
up with time and market demand will be
inevitably removed. On the other hand,
from the perspective of foreign investment
in the field, there are certain limitations
under Vietnam’s World Trade Organization
(WTO) commitments as well as legal bar-
riers. Therefore, in the coming years, the
demand for M&A in the education and
training sector will continue to increase.
308 STRIKING THE DEAL
BOT transport infrastructure projects
draw in massive foreign investment
The transfer market for paid-in capital in projects and businesses investing in build-operate-transfer transport in-
frastructure projects is currently undergoing major fluctuations with a rise in the participation of foreign investors.
Shaking hands in Tokyo, NEXCO and JEXWAY acquired 20 per cent of the Phu Ly Bypass project
BY Anh Minh
F ECON Foundation Engineering and
Underground Construction JSC is the
latest investor to enter the transfer mar-
ket for paid-in capital in infrastructure
projects deployed under the build-op-
erate-transfer (BOT) format, which have
been showing signs of heating up over
the past year.
At the Vietnam Investment Promo-
tion Conference held in Tokyo (Japan),
with the attendance of Prime Minister
Nguyen Xuan Phuc and his Japanese
counterpart Shinzo Abe, FECON, its sub-
sidiary Infrastructure Joint Stock Com-
pany (FCI), Central Nippon Expressway
Co., Ltd. (NEXCO), and Japan Expressway
International Co., Ltd. (JEXWAY) officially
signed a strategic cooperation agreement
to promote investment in transport infra-
structure projects in Vietnam.
The highlight of this partnership was
the commitment of NEXCO and JEXWAY
to acquire 20 per cent of FECON shares
in its BOT project on the construction
of a bypass road on National Highway
No.1 at Phu Ly town and reinforcement
works at Km215+775-Km235+885 in the
northern province of Ha Nam (the Phu Ly
Bypass project). After acquiring a portion
of FECON’s stakes, NEXCO and JEXWAY
will jointly take part in the management
and operation of the project, while gradu-
ally and progressively applying a great
deal of Japanese advanced management
experience and technology to the project.
Yoshihito Miyaike, CEO and president
of NEXCO, said, “The signing ceremony of
the strategic cooperation agreement and
the share purchase agreement is a sig-
nificant event which marks the beginning
of NEXCO’s partnership with excellent
counterparts, such as FECON and FCI. The
group’s participation in this project is also
the very first step to mark the official de-
but of NEXCO in Vietnam as an investor.”
Prior to that, FECON has requested
permission from the Ministry of Transport
(MoT) to transfer the rights and obliga-
tions stipulated in the contract for the Phu
Ly Bypass project to the two investors
from Japan. The transferred part makes
up 40 per cent of the chartered capital of
the project company FCC Infrastructure
Investment JSC (FCC).
Specifically, JEXWAY will receive 3.92
million shares, equivalent to a 14 per cent
stake in FCC. According to the self-intro-
duction of JEXWAY, the corporation was
established by five Japanese expressway
companies specialising in overseas invest-
ment projects.
After five long years of searching
for investment opportunities in Vietnam,
NEXCO has expressed interest to pur-
chase 1.68 million shares, or a 6 per cent
stake in FCC. It should be added that the
Phu Ly Bypass project was kicked off in
2014, completed in 2016, officially put
into operation and started collecting tolls
from November 24, 2016.
The total length of the project is 43.4
kilometres and the total investment sum
initially approved was VND2.046 trillion
($89.84 million). The project was jointly
invested by FECON, Cotec Construction
Joint Stock Company (COTECCONS), and
Civil Engineering Construction Corpora-
tion 1 (CIENCO1). To regain the invested
capital, investors are allowed to use the
South Gie Bridge toll booth on National
Highway No.1 through Ha Nam for a pe-
riod of 15 years and nine months.
Unlike the divestment transaction
in the Phu Ly Bypass project, the capital
transfer in the Co Chien Bridge construc-
tion investment project, which was also
executed under a BOT contract, is purely
a story of domestic investors.
For this project, a total invest-
ment amount of up to VND2.308 trillion
($101.4 million) was used to build a
bridge crossing the Co Chien River to
link the two provinces of Ben Tre and
Tra Vinh. The works were put into op-
eration two years ago. Recently, Tuan
Loc Construction Investment JSC has
announced that the company will with-
draw all of its capital contributions from
the project, which is equivalent to 74
per cent of the chartered capital of the
project company Co Chien Investment
Co., Ltd. At the moment, the company’s
registered capital is worth VND190 bil-
lion ($8.34 million). The two domestic
partners receiving Tuan Loc’s trans-
ferred capital are CIENCO1 (obtaining

23 per cent) and CII Bridges and Roads
Investment Joint Stock Company (51
per cent). They will continue to be re-
sponsible for the construction as well
as enjoy the right to collect tolls for
services on Co Chien Bridge for more
than eight years.
Apart from the two BOT projects
above that have been put into opera-
tion, another big mergers and acquisi-
tions (M&A) deal is also waiting for the
approval of MoT. It is the BOT project to
upgrade Phap Van-Cau Gie Highway. Ac-
cordingly, Minh Phat Construction Invest-
ment and Development JSC wants to sell
its 37.866 million shares, accounting for
46 per cent of the chartered capital of the
project company Phap Van-Cau Gie BOT
JSC, to another co-founder and majority
shareholder Phuong Thanh Investment
and Construction JSC.
In addition to the number of shares
obtained from Minh Phat, Phuong
Thanh’s dominant position in the Phap
Van-Cau Gie Highway BOT project will be
firmly established after the investor ac-
quires 17 per cent of the shares currently
owned by CIENCO1.
taking on contractual rights
and obligations
It is noteworthy that M&A deals not
only aim at the right to collect service tolls
at fully constructed bridges and roads,
but also appear in projects that are under
construction. Regarding these uncom-
pleted projects, besides the cash flow
coming from the collection of tolls, inves-
tors also set eyes on the construction vol-
umes which might be set up in the form
of self-construction and self-operation.
As regards the Bac Giang-Lang Son
Highway BOT project, after receiving the
approval of MoT in early June 2017, Hai
Thach Construction Investment JSC will
officially become the new investor to con-
tinue pouring more capital into the pro-
ject with a total amount of VND10 trillion
($439.1 million).
It is widely recognised that the
new investor of this project would not
directly contribute capital to the pro-
ject company, but have accepted to
become strategic shareholders of CNC
Investment JSC—an entity which has
the chartered capital of VND143.5 bil-
lion ($6.3 million) and was separated
from UDIC Investment Corporation—
the main investor of the project. CNC
will inherit the rights and obligations
of UDIC toward Bac Giang-Lang Son
BOT JSC.
The reason for the complexities in
this joint venture is because the in-
vestor of Bac Giang-Lang Son Highway
BOT project was found in breach of the
project contract. It has not fulfilled its
contractual obligations, including the
contribution of owner’s equity, so it
is impossible for them to transfer the
rights and obligations for the execution
of the project contract.
It is yet unclear how much the par-
ticipation rate of the new group of CNC
shareholders, who own 60 per cent of the
chartered capital of Bac Giang-Lang Son
BOT JSC, could change. However, they
are likely to retain a decisive voice in the
project company. The appearance of a
new group of investors has helped Bac
Giang-Lang Son BOT JSC to meet all the
necessary conditions required by MoT to
resume project implementation.
According to the plan, the project
must be completed by 2018. However,
since the source of credit has not been
properly facilitated for better access to fi-
nance, while owner’s equity has not been
fully funded, by the end of December
2016, the new investors were only able to
disburse VND560 billion of the VND12.188
trillion (4.1 per cent) in owner’s equity,
delaying the project for nearly two years.
Similar incidents happened to the
BOT projects of National Highway No.53
and National Highway No.30, when ini-
tial investors suddenly lost their ability to
contribute to owner’s equity or mobilise
credit for capital funding as previously
committed.
As some of the transfers are still wait-
ing for the approval of MoT, the transac-
tion prices have not been disclosed yet.
However, the fact that there are quite a
few candidates willing to play the role is
more or less showing the financial capa-
bility of the recipients in these M&A deals.
Nguyen Hong Truong, Deputy Min-
ister of Transport, said that most of the
projects involving the transfer of shares
are profitable BOT projects, particularly
the Phap Van-Cau Gie and Bac Giang-
Lang Son projects. Besides, most of the
former investors only withdrew their
stakes in the “left-hand,” or secondary
fields, in order to restructure their in-
vestment portfolios and will soon realise
profits to invest in core businesses.
STRIKING THE DEAL 309
BOT projects under the management
of the Ministry of Transport
Number of
Classification of projects
projects
Projects calling for investment 16
Projects put out to tender to
5
select suitable investors
Projects under construction 22
Projects in operation 32
For new investors, in addition to po-
tential profit gains, the right to control the
project company is also a driving force to
promote M&A deals. Furthermore, in the
case of the two Japanese investors, it is
also to establish partnerships to jointly
explore and deploy investment opportu-
nities. Under this agreement, NEXCO and
JEXWAY will cooperate with FECON to
transfer Japanese technology, engineer-
ing techniques, and management prac-
tices to transport infrastructure projects in
Vietnam, as well as connect FECON with
other Japanese partners and investors.
Pham Viet Khoa, chairman of FECON,
said that the participation of NEXCO and
JEXWAY in the Phu Ly Bypass project will
significantly contribute to the success of
the project and bring to Vietnam the sci-
entific methods of Japan to apply in pro-
ject exploitation and operation.
“Moreover, this cooperation will be
a good starting point for the parties to
form strategic partnerships, to jointly re-
search and develop further projects. This
not only brings long-term and sustainable
benefits to the parties, but also contrib-
utes to the development of the transport
infrastructure system in Vietnam—one
of the three breakthrough programmes
specified by the Vietnamese government
in the Socioeconomic Development Plan
for the 2016-2020 period, with a vision to
2030”, Khoa said.
According to the Ministry of Planning
and Investment’s Public Procurement
Agency, the transfer of capital in BOT
projects is clearly legitimate under Article
34(1) of Decree No.15/2015/ND-CP, which
firmly assures the right of investors to
freely dispose of their property.
“However, regarding unfinished
projects, competent state management
agencies will only grant concession rights
if the transferee is able to demonstrate
its financial capability and experience to
comply with the remainder of the con-
tract,” Nguyen Dang Truong, director of
the Public Procurement Agency, noted.
310 STRIKING THE DEAL
Vinalines’ newfound positive results may increase its allure to investors
Vinalines offers promising
investment options
In addition to the shares of the parent company, state-run Vietnam
National Shipping Lines (Vinalines) is also attracting investors with the
plan to sell the shares of its subsidiaries.
By ANH MINH
T he equitisation of Vietnamese ship-
ping group Vinalines has taken a major
step forward after the second valuation
of the parent company. Accordingly, Vin-
alines has just submitted its revaluation
report to the Ministry of Transport (MoT)
for approval so that it can go ahead with
equitisation. On December 31, 2016, the
actual value of the enterprise for equitisa-
tion was set at VND16.741 trillion ($737
million), of which the state capital was
VND10.144 trillion ($446 million).
The highlights in the revaluation,
determined by a consortium of Viet-
nam Auditing and Evaluation Co., Ltd.
and ATC Auditing and Valuation Firm
Co., Ltd., are the company’s competi-
tive advantages valued at VND407 bil-
lion ($17.9 million) and the fact that
most of its assets were revaluated at
lower than book value.
More specifically, total assets after
revaluation shrunk by VND929.9 billion
($40.9 million) and state capital in the
company declined by VND923.1 billion
($40.6 million). The assets Vinalines pro-
posed to exclude from its value were
worth VND1.2 trillion ($52.8 million), in-
cluding unrecoverable debts of VND727.1
billion ($32 million). Another highlight is
that the value of Vinalines’ land owner-
ship was only VND733 million ($32,252).
With the value submitted to MoT
in early July, the progress of Vinalines’
equitisation is expected to get faster
than initially planned. This is an im-
portant milestone, because the initial
public offering (IPO) must take place
within 18 months of the date Vinalines’
value was announced.
This is the second time Vinalines
has had the parent company valued for
an equitisation plan. In December 2014,
then-Minister of Transport Dinh La Thang
approved Vinalines’ value of VND21.3 tril-
lion ($937.4 million) to be used for eq-
uitisation, of which the government held
VND8.96 trillion ($394.3 million).
It is unclear why there was a de-
cline in Vinalines’ value between the
two valuations, but according to indus-
try experts, the group’s new proposal
reflects the company’s business posi-
tion more accurately.
Seeking foreign partners
While waiting for MoT’s review, Vin-
alines restarted the search for potential
strategic partners. In late April 2017, Vin-
alines held the first roadshow to present
the group’s business direction to Sin-
gaporean companies to seek potential
partnerships ahead of its IPO.
In December 2017, Vinalines is ex-
pected to launch the IPO. According to
the group’s plan, the government would
hold 65 per cent of the chartered capi-
tal of Vinalines (the parent company),
while strategic investors would hold up
to 17.25 per cent and 17.25 per cent
would be handed out at public offer-
ings. Vinalines’ board of directors said
they saw Singaporean companies as po-
tential partners that have an interest in
maritime and seaport services. Vinalines’
overall strategy is to expand its seaports,
fleets, and logistics infrastructure, to pro-
vide bundled services which would make
competitive advantages.
“In addition to the chance to buy
shares at the IPO, our strategic investors
will also become our partners of major
seaport projects that we will start in the
 STRIKING THE DEAL 311

Table 1: Vinalines’ business metrics

Metrics Unit 2013 2014 2015 2016
Ocean shipping Million tonnes 28.2 26.1 22.5 24
Freight through ports Million tonnes 66.2 72.9 66.5 78
Total revenue Trillion VND 20.567 18.379 17.701 17.002
Profit Billion VND -7,961 -3,421 65 205

Table 2: Vinalines’ plans to sell stakes in subsidiaries

Chartered capital Vinalines’ Proposed
Subsidiary name (December 31, ownership ownership Timeframe
2016-Billion VND) percentage percentage
Haiphong Port JSC 3,269.6 92.56 65 2017 - 2018
Danang Port JSC 660 75 65 2017 - 2018
Cam Ranh Port JSC 245.018 80.9 51 2018 - 2019
Can Tho Port JSC 284.8 99.5 51 2018 - 2019
Vinalines Nha Trang JSC 50.593 98.34 0 2017 - 2019
Vietnam Ocean Shipping JSC (Vosco) 1,400 51 49 2017 - 2018
Vietnam Sea Transport and Chartering
589.99 60 36 2017 - 2018
Company (Vitranschart)
Vinaship JSC 200 51 36 2017 - 2018
Dong Do Marine JSC 122.44 48.9 0 2017 - 2018
2017-2020 period,” a Vinalines execu-
tive said. Oriental Shipping And Trading JSC 200.56 49 0 2017 - 2018
The improved business results in Vinabridge JSC 16.42 60 36 2018 - 2019
seaport and logistics services have offset Seagull Marine Trade and Service JSC 50 26.46 0 2017 - 2018
losses in shipping and helped Vinalines International Shipping and Labour
balance its budget. Besides, seaports will 61 24.9 0 2017 - 2018
Cooperation JSC
make the group more attractive to inves- Saigon Maritime JSC 43.095 10.15 0 2019 - 2020
tors during equalisation.
Vinalines Shipyard 800 85 0 Completed
Compared to 2014, the business re-
sults of the parent company as well as Haiphong Marine Trading JSC 85 12.92 0 2017 - 2018
the entire group have improved, having
made profit in the last two fiscal years Selling stakes in subsidiaries hold over 65 per cent of the chartered
(Table 1). The year 2015 marked an ac- Besides the shares of the parent capital in Haiphong, Saigon, and Dan-
complishment as Vinalines made VND66 company to be sold to strategic investors ang ports and over 51 per cent of the
billion ($2.9 million) in profit, while the and the public, Vinalines is also attract- chartered capital in Cam Ranh and Can
parent company reported VND329 bil- ing investors with plans to sell the shares Tho ports.
lion ($14.5 million) in profit and cele- of its subsidiaries. In early July 2017, Vin- In the ocean shipping arm, Vinalines
brated the end of a period of negative alines submitted to MoT its divestment would continue to hold 49 per cent of
shareholders’ equity. plan in 16 subsidiaries (Table 2). the chartered capital of Vietnam Ocean
In 2016, Vinalines’ seaport business “This plan will be carried out after Shipping JSC (Vosco) and 36 per cent
brought in VND923 billion ($40.6 million) the approval of the prime minister and of Vinaship JSC. These two companies
in profit before tax, while the group’s lo- MoT on how much Vinalines will hold have the largest fleets among Vinalines’
gistics arm earned VND1.14 trillion ($50.1 in these companies,” said Le Anh Son, subsidiaries. Vosco has 19 ships with a
million) (most subsidiaries in this field chairman of Vinalines’ board of directors. 470,656 deadweight tonnage (DWT) car-
were running profit, except for the ship In the first six months of this year, rying capacity and Vinaship has 10 ships
repair business). These two sources of Vinalines only finished selling its stakes with as carrying capacity of 168,351DWT.
profit have made up for major losses in its ship repair company, recouping In the logistics business, Vinalines
from the ocean shipping business, help- VND81.78 billion ($3.6 million), only a will continue to hold the same owner-
ing Vinalines report an overall VND205 portion of its billion-dollar investment, ship percentage in key subsidiaries, an
billion ($9 million) in profit. which has a book value of VND262.2 bil- important part of its strategy to grow
“These business results will make lion ($11.5 million). logistics services in the next 10 years,
Vinalines shares more attractive in the Earlier in February 2017, Vinalines including Vinalines Logistics JSC (56.72
eyes of foreign and domestic inves- submitted a proposal on its subsidiary per cent), Vietnam Ocean Shipping JSC
tors,” said Nguyen Canh Tinh, Vinalines’ ownership ratios to MoT. Specifically, in (51.05 per cent), and Vietnam Maritime
acting CEO. the seaport business, Vinalines would Development JSC (51 per cent).
312 STARTUP PLAYGROUND
Vietnamese startup scene
Endless supply for M&A
Vietnamese startups in e-commerce, finance and banking, retail, and
media are the target of mergers and acquisitions of both domestic and
foreign investors.
By TU An
T he deal involving Misfit, partly found-
ed by Vietnamese-American Sonny
Vu, sent ripples throughout the world
tech startup scene in 2015. With the val-
ue of $260 million, the deal, codenamed
“Madrid,” has been a big source of inspi-
ration for Vietnamese startups.
Since being bought by Fossil Group,
the owner of brands such as Michael Kors,
Diesel, and DKNY, Misfit was considered a
symbol of success, a dream, and a source
of inspiration for young Vietnamese en-
trepreneurs.
Misfit, founded in 2011 by three
founders—including Sonny Vu—special-
ises in fitness trackers. It currently em-
ploys hundreds of engineers in the US
and Vietnam. Before being bought by
Fossil Group, the company called for $63
million in three rounds from famous in-
vestors, such as Xiaomi Inc., GGV Capi-
tal, JD.com, Horizons Ventures, as well
as Founders Fund, Khosla Ventures, and
Norwest Venture Partners.
Misfit brings to Fossil Group a scala-
ble cloud and app platform, a world-class
software and hardware engineering team,
a native wearable technology brand, and
a pipeline of innovative products.
“Our world-class design and global
distribution, combined with Misfit’s tech-
nology platform, creates a significantly
advantaged, multi-brand, and global
wearable technology business poised
to drive the convergence of fashion and
technology,” said Greg McKelvey, chief
strategy and digital officer of Fossil Group.
The wearables market, which is cur-
rently valued at about $13-14 billion, is
predicted to grow to $45 billion in the
next three to five years.
As Misfit’s research and develop-
ment is done by a team of Vietnamese
engineers led by Sonny Vu, the story
of Misfit is an inspiration to Vietnamese
startups. After this deal, many mergers
and acquisitions (M&A) with a Vietnam-
ese startup on the sell side took place in
the 2015-2017 period.
Capital flows Reach Vietnamese
startups
Recently, many Vietnamese e-com-
merce companies have been bought
by domestic and foreign companies. In
particular, Zalora Group completed sell-
ing Zalora Thailand to Central Group and
Zalora Vietnam to Nguyen Kim Trading
JSC in May 2016 at an undisclosed deal
value. Similarly, VNG Corporation spent
VND376.5 billion ($16.6 million) buying 38
per cent of e-commerce site tiki.vn.
In 2016 a number of Vietnamese
fintech companies succeeded in call-
ing for capital through M&A. Most no-
tably, M_Service JSC’s MoMo e-wallet
received $28 million in investment
from Standard Chartered Private Equity
and investment bank Goldman Sachs.
Mobile payment app MoMo was of-
ficially licensed on October 16, 2015.
This investment is going to be used
to increase the countrywide presence
of MoMo, develop more services, and
expand the ecosystem.
Other notable deals are South Ko-
rea’s UTC Investment Co., Ltd. acquiring
62.5 per cent of Vietnamese payment
firm VNPT EPay for $33.8 million, Hanoi-
based F88 pawn shop chain raising $10
million from Mekong Capital, and GotIt,
the world-famous edtech app that helps
students with homework, received $9.1
million from Capricorn Inc.
Besides, Hongkong-based fintech
service provider Credit China FinTech
Holdings Limited spent $12.73 million
buying 51 per cent of Amigo Technolo-
gies JSC. The latter, founded in 2005, pro-
vides information technology (IT) services
and solutions for personalised financial
services in Vietnam.
Web startups also received attention.
Easybook.com from Singapore, which
specialises in travel and logistics services
in Singapore and Malaysia, bought Paso-
to.com, a booking site for coaches, hotel
rooms, airplane tickets, and car leasing
established by CEO Lam Minh Chanh in
August 2016. Another company from Sin-
gapore, property listing site PropertyGuru
became a strategic investor after buying
a stake in Vietnamese property listing
website batdongsan.com.vn, which was
founded in 2010.
Neither M&A deal disclosed the value.
Topica Founder Institute reported
that fintech M&A in Vietnam attracted
$129 million in 2016, higher than the to-
tal value of M&A deals in all other fields.
The report also said that the total M&A
value concerning Vietnamese startups
was $205 million in 2016, up 46 per cent
on-year.
Though the 2016 number was a re-
cord high, it seems that Vietnamese inves-
tors are still cautious as most deals were
done by foreign investors.
Experts said that the purchase of
startups is a smart move for big com-
panies as it brings potential, good ideas
based on modern technology, and a team
of young enthusiastic human resources. It
will create new and different values and
increase the competitive advantages of
the acquirer.
While the Asian market is still con-
sidered nascent, it is already showing a
strongly growing startup ecosystem. The
wave of M&A from domestic and foreign
investors who want to penetrate this mar-
ket is a big opportunity for Vietnamese
startups that are thirsty for capital.
Mai Duy Quang, founder of many
companies and co-director of Topica
Founder Institute, said the participation
of established companies in the startup
space was an interesting development in
2016. He expected that this relationship
would become stronger. Besides being
a partner or customer for startups, big
companies can be investors too.
More deals in 2017-2018?
Startups are now a definitive trend
in Vietnam. With the success in calling for
capital and the support from the Vietnam-
ese government, it is expected that there
will be more and more valuable startups.
Companies like Cinnamon, Design-
Bold, Swememo, Tripi, Money Lover, and
hundreds of other startups have attracted
the interest of domestic and foreign in-
vestors, showing signs of exciting M&A
activities during 2017-2018.
 STARTUP PLAYGROUND 313

The latest report by the Ministry of

Planning and Investment’s Foreign In-
The number and value of investments in startups in 2015-2016
vestment Agency (FIA) said that a grow-
ing number of foreign investors are pay-

205
ing attention to Vietnamese startups.
“If the startup wave keeps up at this
rate, Vietnam may become the centre of
innovation and startups of the region and

137
the world,” the agency remarked. * Unit: million USD
According to FIA, with the govern-
ment’s improved administration and the
market expanding thanks to the recently-

67
signed free trade agreements, the condi-

50
tions are set for startups to grow.
Vietnam is currently awash with
competitions for startups, providing moti-
2015

2016

2015

2016
vation for people to join in entrepreneur-
ship and innovation. This is the reason
many foreign investors consider Vietnam
as a good destination for investment.
Big Vietnamese companies are not Number of deals Total value
missing out on the opportunity either,
as they buy or invest in startups to grow
their ecosystem with gusto.
Nguyen Manh Hung, CEO of Viettel, Funding rounds of startups in 2016 (percentage)
said that the company has been buying
more startups with great potential since
2017. Viettel currently has a big market
not only in Vietnam but in other coun-
tries too, and this is also an opportunity
for startups.
Hung said big established compa-
nies like Viettel may not be as strong
as startups in innovation and creativity,
but they have an established distribu-
tion network and a reputation. If the two
sides work together, the synergy advan-
tages will be off the charts. “Startups
only need to work with us and they im-
mediately have 300 million customers,”
Hung said.
Truong Hai Auto Corporation (THA-
CO), in an effort to support startups,
contributed VND200 billion ($8.8 mil- “We realise that with THACO’s cur- “We believe that with the startup
lion) to the startup fund of the Central rent size, if we want to grow sustainably, wave in Vietnam and the increasing influ-
Committee of the Ho Chi Minh Commu- we need other companies to form a value ence of technology and the internet, in the
nist Youth Union. chain. So we, ourselves, need startups,” 2017-2018 period and the coming years
“Three sectors that we especially care Duong said. there will be more and more M&A trans-
about are supporting industries, agricul- Nguyen Duy Hung, chairman of actions in technology,” said Dang Xuan
ture, and tourism. If the projects are fea- Saigon Securities Inc. (SSI), said that Minh, general director of investment ser-
sible, we will join,” THACO chairman Tran the company has a fund for startups in vice provider AVM Vietnam, co-organiser
Ba Duong said. agriculture with The PAN Group as the of the annual Vietnam M&A Forum.
Duong added that besides support- mentor, and that it is ready to invest in Startups are receiving support from
ing the startup wave in Vietnam, the com- new companies, buy their products, as the Vietnamese government, the market,
pany’s contribution aims to help THACO well as buy the companies themselves and established companies. Investors are
itself, because Vietnam’s supporting in- if the owners want to sell. The fund also ready to pour money into startups
dustries are still weak and need the ap- currently has VND100 billion ($4.4 mil- through M&A. It now only depends on the
pearance of new companies with passion, lion) in its budget and is just waiting startups themselves to decide whether
creativity, and high skills. for companies. they will be the lucky ones.
314 STARTUP PLAYGROUND
Capital market for Vietnamese startups
by Attorney Nguyen Van Loc
Chairman of LP Group
I n the midst of the development of pri-
vate enterprises, small- and- medium
sized enterprises (SMEs) and startups are
the current bright threads in the tapestry
of the Vietnamese economy. Investors
have a new investment channel which
could be considered venture invest-
ment—investing in startups. Although
the scale of most mergers and acqui-
sitions (M&A) in startups is not overly
big, the segment holds great potential.
Accordingly, one of the most important
premises for startups to achieve a break-
through in their development cycle is
the capital market.
For example, banks have been col-
laborating with fintech or epayment
startups to diversify their banking and
financial services tools. Retailers and sup-
pliers shall cooperate with startups in
e-commerce, delivery services, and ap-
plying technology in logistics, and so on,
to expand the market and boost com-
petitiveness. From the viewpoint of in-
vestors, they will choose various startups
to diversify investment channels with
different ambitions.
Capital market for Vietnamese
startups
Since 2016, Vietnam has witnessed
a series of M&A deals involving startups.
A typical deal was Standard Chartered
Private Equity and investment bank
Goldman Sachs investing $28 million in
fintech startup M_Service JSC’s MoMo
e-wallet. Additionally, GotIt mobilised
$9 million from Capricorn Inc. and Hel-
lomam mobilised $4 million from SSI
Asset Management. Although real
estate leaves little space for startups to
join, Toong, a co-working space com-
plex, has successfully raised funds from
OpenAsia Group and Indochina Capital.
Despite the capital market not being
mature enough for Vietnamese start-
ups, the chances to reach higher and
higher amounts in M&A deals in start-
ups has been gradually growing.
What capital resources are available?
l Private equity (PE) investment
funds: capital departs from foreign in-
vestment capital funds, throughout an
asset management company or its spe-
cial purpose vehicle (SPV), to directly
invest in startups as a foreign investor.
These SPVs are usually located in “tax
heaven” countries like the British Virgin
Islands (BIV), the Cayman Islands, Mo-
naco, and Panama.
l Venture capital (VC) funds: The
legal regime on VC funds operating in
Vietnam is not overly specific at the
moment. As a matter of law, a VC fund
takes advantage of its intermediate le-
gal entity to represent (authorise) or
directly invest in startups, according to
the legal procedures of direct invest-
ment in Vietnam. This is considered a
safe and legal capital resource and the
centre of the capital market by start-
ups over the world. If the legal regime
on venture investment is modified and
implemented suitably, it shall certainly
motivate the speed and amount of capi-
tal in startups, especially as foreign ven-
ture investors’ abilities are bigger than
domestic ones.
l Angel Investors: capital resources
from Angel Investors are a significant
foundation for early-stage startups, es-
pecially at the experiment or seed-round
funding stage. It may disburse capital in
forms like business cooperation, non-re-
turnable sponsorship, lending, convert-
ible loan stock, etc. The capital sources
of Angel Investors are invested quickly,
simply, and are willing to take on high
risks, but their sources are more limited
than others.
l Capital from big enterprises:
Facebook bought Instagram and What-
sapp, Google bought YouTube, Micro-
soft bought Nokia and LinkedIn—all
typical happenstances in the world.
Vietnamese startups are stepping on
this path as well. Fossil Group buying
Misfit—a Vietnamese startup—is also
an example. Huge corporations invest
in potential startups, hoping to gain an
edge through them. After merging into
a corporation that offers management
experience and ample capital resourc-
es, startups become part of the busi-
ness ecosystem, working in the service
of a “Giant.” It is undeniable that such
M&A deals aim to control the market
(e.g. “buy to reject” aims to limit com-
petition in the future).
l Other capital resources and in-
vestment forms: in respect of Angel
Investors who operate in groups with-
out the incorporation of investment
funds, they found groups of investors
(also called Deal Clubs) to be under the
“shell” of an investment consulting com-
pany or “capital investment company.”
Startups can approach investors through
investment cooperation models, such
as a company builder, venture builder
or holding company. Other models like
crowdfunding or joint venture or gov-
ernment capital do exist, but not in sig-
nificant amounts.
Gradually breaking the barrier
The legal framework for investment
in startups has not yet been crystallised
and major regulations may be outdated.
For example, the legal regime is not ac-
commodating to the creation and de-
velopment of VC investment models,
crowdfunding platforms or complex le-
gal procedures switching to new busi-
ness models.
The first attempt to define ‘start-
up’ was in the Law on Supporting
Small- and Medium-Sized Enterprises
2017, which has been passed just a
few months ago. It defines the rules
on the formation of startup investment
funds and venture investment funds for
startups. It is actually a really good sign.
However, in order to get the best effects
from practical application, competent
authorities need to issue instructions
for practical application, especially on
tax and official procedures. This gives
investors, especially foreigners, a sense
of security.
Investors and startups cannot wait
passively until policies are suitably

Deals like Capricorn Inc.’s $9-million investment in GotIt show that the Vietnamese startup scene is heating up
modified. Many countries, most re-
cently Australia and France, have start-
ed increasingly attracting startups and
formed a capital market for new busi-
ness models, especially in technology
solutions and artificial intelligence (AI).
Also, Singapore has been pumping out
policies and incentives to attract invest-
ment. Within the first three years, a new-
ly incorporated company that meets the
specified conditions will be exempt from
tax obligations for the first SGD100,000
($73,313) income, after which a rate of
8.5 per cent will be applicable for the
next SGD200,000 ($146,627). Singapore
also formed low-cost building complex-
es and set up investment cooperation
programmes, especially venture invest-
ment, for startups.
Startups aim to resolve social prob-
lems through creative products and ser-
vices that are fundamentally different
from traditional ones. Alternatively, they
employ a totally new business model. As
a result, if investments are made easier,
social problems may be resolved more
quickly. Barriers in the policy and legal
framework need to be solved based
on market demand, not group interest.
These realties may embarrass investors,
especially Angel Investors who will in-
vest in unprecedented business models
in Vietnam.
A suitable investment ecosystem is
a necessary condition for the develop-
ment of startups. Ensuring this would
be the first step in greatly boosting
M&A deals involving startups. In order
to realise this, the government, inves-
tors, experts, startup community devel-
opers, and startups themselves should
join hands to maintain and develop
this ecosystem.
New ways ahead
The government and the startup
community admitted that lots of Viet-
namese startups are operating in Viet-
nam but register as legal entities in other
countries. As a result, their tax is payable
to other countries. Also, there is a big dis-
parity between Vietnamese and foreign
STARTUP PLAYGROUND 315
brands. Although the capital market is
now being opened in Vietnam, this re-
mains a perplexing question.
When investors choose investment
portfolios for startups, distance from dis-
bursement to divestment maybe short.
Instead of Vietnam, investors usually re-
quire startups to register their business
in other countries. In reality, startups
can choose the best country for their
projects. If any government understands
this and welcomes the investment wave
through their policies, they will have an
advantage over others. Startups and cap-
ital market propagandists can leverage
this practice to get lawmakers to go in
the suitable direction.
Investing in startups is a profitable
investment channel. Not only does it
bring financial profit, but also human
values as they aim to resolve social
problems. The capital market for Viet-
nam’s startups is still immature, there-
fore, it is a challenge for investors to find
new ways for their investment activities
in Vietnam.
316 BANKING & FINANCE TAKING OFF

Shinhan Bank’s acquisition of ANZ’s retail

banking arm was one of only two M&A deals
in the banking sector in the first half of 2017

Banking M&A in need of One foreign bank is reportedly fi-

nalising the process to acquire Ocean
Bank. Other foreign partners are eyeing

capital injection to pick up GPBank, while DongA Bank might be

purchased by a domestic bank.
Earlier this year, Nguyen Van Hung,
There have been several mergers and acquisitions (M&A) between deputy chief inspector of the State Bank
banks in early 2017, but these deals only involved a single division of Vietnam’s (SBV) Banking Supervision
Agency, said it would fix five banks, com-
or branch. At least three more deals are being negotiated. But capi-
prising three zero-dong banks, DongA
tal crunch and investors’ caution means the next M&A wave might
Bank and Sacombank. This means there
not come in the next few years. are signs that the market is heating up.
However, experts noted that the nego-
tiation process is long and can take un-
expected turns.
“The pace of negotiations in these
three zero-dong banks has been slow.
Similarly, some other banks might have at-
tracted the interest of a few partners, but
no-one has committed to an acquisition.
This means investors have little appetite
to acquire and restructure weak banks,”
commented economist Le Xuan Nghia.
Ocean Bank has an acquisition ne-
gotiation under way, but the deal is far
from completion, according to an in-
dustry insider. According to him, Ocean
Bank’s assets are largely tied to the Ha
The only deal in 2016 was conducted by IFC and TPBank Van Tham scandal and are difficult to sell.
The Vietnamese government’s decree on
by Thuy Lien ing 5 per cent of TPBank. Only two oth- resolving bad debts is expected to en-
er small deals were completed in the courage investors to buy weak banks.

T he banking M&A market has been

quiet for two years now, after a
bustling restructuring period during
2011-2015.
The only deal in 2016 was IFC buy-
first half of 2017: Shinhan Bank buying
ANZ’s retail business and Vietnam Inter-
national Bank (VIB) buying the Ho Chi
Minh City branch of Commonwealth
Bank of Australia.
However, investors’ demands are not
easy to meet.
Meanwhile, the government will be
cautious and will not grant approvals
easily, not to mention a mountain of

compliance issues to work out before
buying a weak bank in Vietnam. Each
party has their demands, and as a result,
the M&A market has not seen anything
going beyond negotiations.
Lack of liquidity holds M&A
market down
Experts cited three reasons for the
slowdown of the banking M&A market.
First, the market was moving quick-
ly in the past because the government
forced M&A in banking to eliminate
small and weak banks. Now that there
is no longer that pressure to restructure,
the mergers need to have real value.
Second, there is a lack of domes-
tic capital. There are not many investors
with so much cash in the market.
Third, banking M&A regulations
have been tightened. SBV tightly con-
trols the source of capital for any new
investment. It is no longer possible to
finance new investment via loans.
Fourth, outside funds flowing into
the banking sector also plummeted. For-
eign banks have a limit on share owner-
ship, while Vietnamese banks are consid-
ered risky by foreign partners.
Among these reasons, limited funds
and a lack of potential investors are the
main causes for the cooling-off of the
banking M&A market. Therefore, to get
the market going again, the only way is to
create liquidity.
According to Nghia, many countries
help domestic investors by allowing them
to combine loans and their own cash to
restructure banks. In Vietnam, due to is-
sues related to cross-ownership and circu-
lar ownership, SBV has halted loans used
to buy band shares.
“I think we should continue to ban
lenders from borrowing from each oth-
er or use customers’ money to acquire
other lenders. However, for companies
that have not invested in any bank, they
should be considering a loan and acquir-
ing a bank,” Nghia said.
Not only is it difficult to encourage
domestic companies, it is also difficult
to create incentives for foreign inves-
tors. According to economist Nguyen
Tri Hieu, investors from the US and
Europe are cautious and sceptical of
the Vietnamese banking system, which
they find risky. Dr. Nghia agreed with
Dr. Hieu. Recently, investors who have
shown interest have come from the
BANKING & FINANCE TAKING OFF
Dr. Le Xuan Nghia’s views on banking M&A
If we allow private companies to take
up loans and add their own cash to
buy banks, are there going to be
more investors in M&A?
In reality, many corporations in the
private sector are not interested in the
banking sector because of the risks, the
complex regulations, and big differenc-
es from other fields.
The banking M&A market is lacking
liquidity, and creating funds is not sim-
ple and cannot be done in a single day.
What are the chances of selling weak
banks to foreign banks?
Negotiations have picked up, but
foreign investors are targeting small
banks with fewer branches and employ-
ees, and healthy balance sheets, as well
as modern management culture.
Investors’ goals are to pour in a
small amount of cash to resolve bad
debts and then invest in technology to
turn the bank into a 3.0 bank with mod-
ern management in order to meet the
capital needs of their own subsidiaries
operating in Vietnam.
However, to improve manage-
ment and have oversight over banks,
they need to have over 51 per cent
ownership. Therefore, no negotiation
has crossed the finish line, because Vi-
etnamese banks cannot commit to this
ownership percentage.
Another issue is pricing. Currently,
many foreign investors agree to buy
ASEAN or East Asia. However, they de-
mand 51 per cent ownership to have
control over the banks. Besides, they
might also want to own entire banks.
This has been an issue in the nego-
tiation of GPBank and OceanBank with
foreign partners.
In addition, foreign investors also
hope that when Vietnam opens the
317
weak domestic banks, but they come
from countries that have a sensitive re-
lation with Vietnam. Others that come
from countries with good relations with
Vietnam only pay a small price and only
want to own shares without a long-term
strategy. Therefore, negotiations have
been difficult.
There are several domestic banks
trying to merge with others, such as
DongA Bank. Is this a good idea?
Vietnamese accounting standards
allow for a simple calculation. For exam-
ple, two banks with total assets of VND3
trillion each merge to form a bank with
VND6 trillion in chartered capital, even
though shareholders’ equity might be
negative and bad debts could be VND8-
9 trillion.
In other words, this simple calcula-
tion might encourage banks to merge
to increase market share or scale. Nev-
ertheless, big banks might be wary in
merging with smaller banks.
If the M&A market continues to be qui-
et, what will drive bank restructuring?
When foreign and domestic capital
is limited, it is understandable that SBV
is encouraging commercial banks to re-
structure on their own, and this seems
to be the only option. This solution
might also fit the current financial and
legal constraints in Vietnam.
Therefore, we can conclude that
bank restructuring will go on for a while.
As a result, many commercial banks will
make little profit because they have to
set aside resources to hedge against
risks and resolve bad debts.
But the good part is that there will
be opportunities for commercial banks
with bad debts to emerge as leading
banks in the future.
banking market further up in 2018, as
per its commitment to the World Trade
Organization (WTO), the requirements
on foreign ownership “room,” funding,
and total assets will be easier.
From now until next year, the bank-
ing M&A market will have difficulties. Af-
ter 2018, banking M&A will pick up, if bad
debts in the system are resolved.
318 BANKING & FINANCE TAKING OFF
Foreign bank revamp no cause for alarm
Foreign banking and financial institutions are looking for opportunities of mergers and acquisitions to
break into the Vietnamese market besides the traditional route of opening a branch or a subsidiary.
By Thuy Lien
T he market is currently abuzz with
rumours that Ocean Bank is finalis-
ing its sale to a foreign investor. At
the same time, GPBank and Vietnam
Construction Bank are also in talks with
overseas investors.
These rumours have been con-
firmed by Bui Huy Tho, deputy director
of the Department for Management of
Credit Institution and Banking Operation
Licensing of the State Bank of Vietnam’s
(SBV) Banking Supervision Agency.
“The foreign investor is at the sec-
ond stage of due diligence at Ocean
Bank. Buying out a bank is never a simple
matter, as a financial institution often has
a wide range of assets, debts, and activi-
ties in various sectors, such as credit or
underwriting. The bank’s vast network
across Vietnam, with multiple branches
and transaction offices, also slows down
the process a bit,” said Tho.
The official did not reveal the name
of this investor, but he commented
that the buyer has shown serious in-
tentions of investing in the Vietnamese
financial market.
Besides Ocean Bank, Tho confirmed
that the other two “zero dong banks”
Shinhan Bank sees M&A as a vital tool to ensure future growth
Construction Bank and GPBank are be-
ing courted by various investors from
both Vietnam and overseas. However, he
emphasised that everything remains at
the networking stage.
“In principle, SBV always encourages
Vietnamese and foreign investors to help
restructuring weak banks in the coun-
try,” said Tho.
It is indeed apparent that foreign in-
vestors are excited about the Vietnamese
market, based on the recent slew of deals.
“A lot of Asian financial institutions,
especially those from East Asia and the
ASEAN region, are seeking investment
opportunities in Vietnam. They can see
that opening a subsidiary in Vietnam
can be challenging in many ways, thus
some are planning to buy out a domes-
tic bank instead,” said economist Dr. Le
Xuan Nghia.
In reality, lots of investors under-
stand that Vietnam holds great potential
with a young workforce, steady inflows
of foreign direct investment, growing
consumption demand, and an expand-
ing economy. This explains why South
Korea’s Shinhan Bank decided to buy
out the retail business of ANZ Vietnam
right after establishing its own subsidi-
ary in the market. In the first year of
operating as a subsidiary, Shinhan Bank
Vietnam has reaped VND1 trillion ($44
million) of profit, which is testament to
the bank’s profitability. CEO Shin Dong
Min said that mergers and acquistions
(M&A) are necessary to ensure growth
in the future, and buying out ANZ Viet-
nam’s retail business is the first step for
Shinhan Bank on this route.
According to Min, the competition
for market share between Vietnamese
and foreign banks is stiff, as everyone
wants a slice of the booming market.
Besides taking over ANZ Vietnam’s retail
arm, the South Korean bank may also
buy out some financial companies to
push growth. Shinhan Bank aspires to be
the sixth largest bank in Vietnam’s credit
card segment and then seize the third
position in the next three years.
Besides doing M&A, a lot of regional
banks are flocking to Vietnam. Most re-
cently, United Overseas Bank (Singapore)
has been given an in-principle approval
to open a subsidiary in Vietnam. The
total number of wholly foreign-owned
banks in Vietnam is currently nine, and
Thailand’s KBank has also expressed in-
tentions to launch a Vietnamese subsidi-
ary very soon.
Economist Vo Tri Thanh predicted
that the M&A wave between Vietnamese
banks and foreign investors will continue
in the next few years. If SBV pushes re-
structuring weak banks, the number of
available products for this market will
rise. The expert recommended SBV to
either ease the foreign ownership cap at
these banks or scrap it altogether.
“Obviously, the speed of conduct-
ing M&A transactions with these weak
banks still depends on SBV’s regulations
and how Vietnam manages to solve its
chronic bad debts problem. Non-per-
forming loans at these weak banks are
still plentiful,” said Thanh.
There are some concerns that the
number of M&A deals in Vietnam’s
banking sector may decline after 2018
when SBV opens up the financial sector
as committed to the World Trade Or-
ganization (WTO). Foreign investors may
choose to open their own subsidiaries

HSBC has decided to withdraw from Techcombank and focus on its more profitable local subsidiary
instead of doing M&A. However, experts
believe this unlikely.
Turning to better use resources
As foreign investors rush for M&A
transactions to venture into Vietnam,
some others choose to go on the opposite
route by selling off some of their assets.
The most surprising deal in the first
half of 2017 were ANZ Vietnam’s sale of
its retail arm to Shinhan Bank as well as
Commonwealth Bank of Australia selling
its Ho Chi Minh City branch to Vietnam
International Bank (VIB).
Techcombank also recently an-
nounced its decision to buy back 20 per
cent of its shares from strategic inves-
tor HSBC. Previously, in 2016, Standard
Chartered Bank also withdrew from the
board of Asia Commercial Bank (ACB)
and confirmed its plans to divest.
Market observers were concerned
that these divestments may signal a mas-
sive runaway of foreign banks from Viet-
nam. Have these banks grown “tired” of
the Vietnamese market?
This is not the case, according to in-
dustry experts. Instead, the divestments
are simply a restructuring move by these
foreign banks. In reality, these financial
institutions are still committed to the
Vietnamese market and have no inten-
tions of leaving.
Take ANZ Vietnam as an example.
Selling off its retail business in Vietnam
is part of a broader regional move by the
bank. Dennis Hussey, CEO of ANZ Viet-
nam, said that the bank has shifted its
strategy on the regional scale to focus on
corporate and financial institution clients
BANKING & FINANCE TAKING OFF
instead of retail clients. Besides Vietnam,
ANZ has also sold its retail arms in five
other Asian countries.
Similarly, Commonwealth Bank of
Australia may have sold its Ho Chi Minh
City branch to VIB, but it is important to
note that it remains a strategic investor
with 20 per cent of the shares at VIB.
After the sale, Commonwealth will dedi-
cate its resources to supporting VIB.
Steve Ellis, general manager of Com-
monwealth Bank of Australia for Vietnam
and India, stressed that the Australian
bank did not want to scatter its resources
by developing both the Ho Chi Minh City
branch and VIB. Instead, it decided to
solely focus on VIB.
Commonwealth Bank of Australia
has also expressed its wish to raise own-
ership at VIB, but unfortunately, the Vi-
etnamese bank has already reached its
foreign ownership cap.
In some other divestments, it is clear
that foreign banks are simply investors
re-assessing the profitability of their in-
vestments. If these investments do not
offer the desired returns, they will be
prompted to withdraw their capital.
This is the most evident in the case
of HSBC and Standard Chartered Bank
withdrawing from Techcombank and
ACB. After 12 years, HSBC’s investment
in Techcombank did not yield any divi-
dend, while its Vietnamese subsidiary is
doing well. As a result, it is understand-
able that the global bank decided to
drop out of Techcombank and focus on
its own business instead.
Indeed, besides withdrawals from
Vietnamese banks, these foreign institu-
319
Notable M&A deals in Vietnam’s
banking sector
March 2016: Standard Chartered withdrew its
two representatives from ACB and confirmed full
divestment
April 2017: ANZ Vietnam sold its retail arm to
Shinhan Bank
June 2017: Techcombank announced its plan to buy
back 19.41 per cent of its stakes from HSBC
July 2017: Commonwealth Bank of Australia sold its
Ho Chi Minh City branch to VIB
Foreign banks increasing their presence
in Vietnam
There are currently nine subsidiaries of foreign banks
in Vietnam, 51 branches, and 51 representative offices.
A number of foreign investors are considering a
takeover of struggling Vietnamese banks, such as
Ocean Bank, GPBank, and Vietnam Construction Bank.
A lot of other ASEAN banks are planning to scale up
their presence in Vietnam.
tions remain focused on their own sub-
sidiaries in Vietnam.
Nirukt Sapru, CEO of Standard Char-
tered Vietnam, emphasised that this is a
great time for foreign banks to increase
their presence in the country.
Meanwhile, Sabbir Ahmed, coun-
try head of Retail Banking and Wealth
Management at HSBC Vietnam, con-
firmed that the bank will continue
running its retail business in Vietnam.
HSBC does not have any plans to sell
off its stakes in this potential segment
to any investor.
“Some banks recently divested or
sold off some of their assets in Vietnam
as part of their restructuring efforts. This
does not mean they are running away,”
said economist Can Van Luc.
320 BANKING & FINANCE TAKING OFF

The trend of foreign insurers like Sun Life buying out JV

partners has met its match in local firms’ counter-offensive

Promising new deals on However, that deal fell through and

Prévoir went forward to shake hands with
Mirae Asset instead.

horizon in life insurance CEO of Mirae Asset Life Insurance Jae

Sik Kim shared that he looked forward to
utilising the strengths of both firms. He
While FWD Group’s takeover of Great Eastern Life Vietnam were forecast hoped that Prévoir and Mirae Asset will
well in advance in industry circles, little had been known about Prévoir become long-term strategic partners.
Vietnam’s deal with a South Korean life insurer until it was officially an- “Prévoir has great experience in
nounced in June 2017. These two transactions will not be the last merg- insurance, while our corporation Mirae
ers and acquisitions deals in the Vietnamese life insurance industry. Asset is highly skilled in diverse areas
related to asset management. We are the
By Ngoc Lan In the press release, CEO of Prévoir fifth largest life insurer in South Korea,
Vietnam Khamsaya Soukhavong stressed with assets standing at KRW28 trillion

D etails about the transaction be-

tween Prévoir Vietnam and Mirae
Asset Life Insurance have been re-
vealed. According to the two insurers,
Mirae Asset, still an obscure name in the
Vietnamese life insurance market, has
purchased half of the stakes at Prévoir
Vietnam. The deal has raised questions
about whether the French group is
planning to exit the country and let Mi-
rae Asset take over its business.
that the company will continue its ac-
tivities in Vietnam. After 12 years of op-
eration in the country, Prévoir is striving
to become a top-five life insurer within
the next five years. This statement show-
cased the group’s long-term commit-
ment to Vietnam.
In fact, prior to this deal, industry
insiders have speculated about Prévoir’s
negotiations with another Asian in-
surer that is also operating in Vietnam.
($25.1 billion) as of the first quarter of
2017,” said Kim.
Mirae Asset has been listed on the
South Korean stock exchange in 2015.
Despite its influence in South Korea, the
insurer remains a new name in Vietnam, a
fact that it expects to change through the
partnership with Prévoir.
Let us go back to the FWD and Great
Eastern Life Vietnam deal. This was also
a transaction to implement changes in

corporate strategy. In recent years, Hong
Kong-based FWD has embarked on a
shopping spree across Asia, gobbling up
a series of unsuccessful insurers.
FWD realised that it is a latecomer
in the Vietnamese life insurance mar-
ket. As a result, the insurer decided to
make bold moves to cement its reputa-
tion right from the get-go. The buyout of
Great Eastern Life Vietnam in mid-2016 is
a prime example of this strategy.
Besides M&A deals, FWD also strives
to differentiate itself from other competi-
tors via a unique branding programme.
The insurer describes itself as an advo-
cate for a “fearless and adventurous life”
and strives to change consumers’ pre-
conceptions about life insurance. Time
will tell whether FWD’s bold promotional
schemes will help it stand out in the Viet-
namese market.
Prospects of future M&A
The Vietnamese life insurance
market is vastly different from other
BANKING & FINANCE TAKING OFF
The deal between Prévoir Vietnam and Mirae Asset Life Insurance is Insurance an apt representation of
M&A in the Vietnamese life insurance sector
countries. Compared to its neighbours,
the market here is young and less than
10 per cent of the population has signed
an insurance contract. This means com-
petition is fierce among insurers, most
of whom hail from global corporations
with well-established brands and strong
financial backing. These international
names ventured into Vietnam with a
long-term mind-set, but their strategies
to gain market share can be quite differ-
ent from each other.
According to industry experts, an
insurer with a significant market share
in Vietnam is unlikely to sell its shares
to competitors. On the contrary, smaller
insurers may think of doing so. In some
cases, these firms may “build up” their
brand name then sell it to other com-
panies—this is common practice in the
region and Vietnam is no exception.
In reality, setting up a new entity
or joint venture can be a challenge, al-
though these are the traditional ways
of entering Vietnam for insurers. It may
take a long time to get official approval
for a new entity or joint venture, thus
some firms choose to go down the M&A
route instead.
Besides the FWD-Great Eastern Life
Vietnam and Mirae Asset-Prévoir Viet-
nam deals, the life insurance market has
also witnessed a number of other M&A in
recent years. British insurer Aviva finished
buying out the joint venture it set up with
Vietinbank. The entity previously called
Vietinbank Aviva, was re-named Aviva
Vietnam after the takeover. Two years
ago, Canada-based Sun Life Financial also
bought out PetroVietnam Insurance JSC
321
(PVI)’s shares in the PVI Sun Life joint ven-
ture. The entity was rebranded as Sun Life
Vietnam afterwards.
The market is wondering whether
any of the remaining joint ventures in life
insurance is considering following in the
footsteps of Aviva and Sun Life Vietnam.
The answer still lies in the future.
However, there are rumours that a
Vietnamese insurer is considering buying
out its joint venture with a foreign com-
pany. This is contrary to the usual prac-
tice of a foreign buyer and a Vietnamese
seller. It is speculated that the Vietnam-
ese buyer in this case has strong financial
backing and a wide domestic network.
In addition, the market is also abuzz
with talks about a new life insurer who is
rumoured to shake hands with a domes-
tic bank led by a well-known financier. If
all of these rumours turn out to be true, it
will become apparent that insurers have
sped up the race to capture Vietnam’s
growing 90-million market. There are cur-
rently 18 life insurers in the market, and
this number is expected to grow soon.
l Mirae Asset Life Insurance agreed to invest VND1.2
trillion ($52.6 million) in Prévoir Vietnam. Follow-
ing the deal, Mirae Asset will become a strategic
partner of Prévoir Vietnam with 50 per cent of the
stakes. Prévoir Vie and SCOR Global Life, both Prévoir
Vietnam’s founders, will control the remaining half.
l Great Eastern sold its Vietnamese business to FWD
Group in a deal valued at SGD48.2 million ($35.4
million).
l PetroVietnam Insurance JSC (PVI) has earned VND1
trillion ($44 million) from its sale of PVI Sun Life to
Sun Life Financial (Canada). Following the sale, Sun
Life became the sole owner of the joint venture.
322 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
New year new heights
By Stephen Wyatt
Regional director, JLL
V ietnam has become an attractive
destination for many foreign inves-
tors largely due to the country’s friendly
policies encouraging foreign direct in-
vestment (FDI), its political stability, and
strong economy. The level of FDI has
continued to grow year-on-year due to
these strong fundamentals, with newly
registered FDI hitting $19.2 billion in the
first half of the year, representing a rise
of 54.8 per cent year-on-year. Vietnam
remains one of the most favourable des-
tinations for foreign investment in South-
east Asia. Whilst FDI in real estate is set
to increase over the coming years, the
market is still dominated by domestic in-
vestors that can take advantage of local
market knowledge and an ability to close
transactions within tight timescales.
regional perspectives
Global transactional volumes stabi-
lised in the first quarter of 2017, coming
in at $136 billion, roughly flat on the lev-
els recorded in the first quarter of 2016.
Real estate investments remain attractive
from a yield perspective, however, pric-
ing concerns due to continued pressure
on occupier fundamentals in key global
markets could be an issue, with forecast-
ed rental growth in 2017 little changed
from 2016. Investment volume across the
Asia-Pacific commercial real estate mar-
ket began 2017 at the same pace as a
year ago, with first quarter transaction
levels coming in at $25 billion, up 1 per
cent from 12 months ago, but down 43
per cent against the previous quarter. The
shortfall was largely confined to Australia
and Hong Kong (where capital outflow re-
strictions impeded Chinese cross-border
transactions), as well as South Korea. Ja-
pan and Singapore led the quarter.
Cross-border investment in the re-
gion remained active in the first quarter
of 2017, accounting for 35 per cent of
total transaction volumes. Inter-regional
purchaser activity dominated intra-re-
gional activities this quarter, represent-
ing about 67 per cent of cross-border
purchaser activity.
On the other hand, the emerging
market of Vietnam is drawing lots of at-
tention from foreign investors. Real es-
tate FDI expects to reach a new record in
2017. The country is considered as one of
the fastest growing nations in Asia over
the past few years. By 2050, Vietnam will
be ranked as the 20th key economy in
the world.
Growth in mergers and acquisitions
(M&A) is accelerating in Vietnam partly
because of the country’s continued global
integration, socio-political and macro-
economic stability as well as structural
reforms in banking and finance, public
investment, and state-owned enterprises.
The manufacturing sector dominates
FDI with a growing number of companies
looking at Vietnam as an alternative to
China. Real estate was ranked fifth in the
first half of the year, with a total invest-
ment capital sum of $0.7 billion, up 16 per
cent on-year, including 39 newly regis-
tered projects worth $0.5 billion.
Currently, the Vietnamese economy
records moderate growth. For the second
quarter of 2017, Vietnam witnessed a GDP
growth of 5.7 per cent, according to the
scenario of the National Centre of Socio-
Economic Information and Forecast (Fig-
ure 5). The GDP growth target is 6.7 per
cent for 2017, which may be a challenge
due to a relatively slow start. Year-on-year
growth is highly competitive and man-
aged to outpace most of the country’s
neighbours. Vietnam is in its golden de-
mographic, as 25 and 70 per cent of the
population are in the range of 10-24 and
15-64 years old, respectively.
In 2017, a vibrant real estate market
will elevate the number of M&A deals
to a new record. The Vietnamese real
estate market continues showing irresist-
ible appeal to foreign investors, mostly
through M&A opportunities. Joint ven-
tures have become popular among for-
eign developers who have strong finan-
cial capacity and a good track record of
joining forces with local developers who
own land and have strong connections
with the local community. JLL observed
that there are hundreds of million dollars
waiting to be poured into the market in
most segments, including the residen-
tial, office, retail, hospitality, and indus-
trial segment. Investors hail from many
different countries, such as Japan, South
Korea, and Singapore, with an increasing
number of groups from mainland China,
including China Fortune Land Develop-
ment (CFLD), Country Garden, and Ji-
ayuan, among others.
Japanese investors are interested in
increasing their presence in Vietnam. Last
September, Kajima, one of the four big-
gest contractors in Japan, set up a joint
venture with Indochina Capital to invest
$1 billion in ten years. The primary focus
needs to be on residential and hospitality
projects in Hanoi, Ho Chi Minh City, and
Danang. We expect Japanese investors
will be one of the most active groups in
the market this year. Their main focus is
residential and operating assets, such as
serviced apartments and Grade A offices.
Since the beginning of this year,
there have been several notable transac-
tions in the industry. In March, Singapo-
rean company Keppel Land acquired the
remaining stake (16 per cent) of South-
ern Waterborne Transport Corporation
(Sowatco) in the Saigon Centre property
project through subsidiary Krystal Invest-
ment Pte., Ltd. Hongkong Land will be-
come a strategic partner of Ho Chi Minh
City Infrastructure Investment JSC (CII)
in developing residential housing in Thu
Thiem New Urban Area. In May 2017,
Quoc Cuong Gia Lai JSC sold its project
in Ho Chi Minh City’s Nha Be District to
Sunny Island Investment for an undis-
closed transaction value. Recently, Phat
Dat Real Estate Development Corporation
announced that it has transferred a part of
the Everrich 3 project in Ho Chi Minh City.
Hung Thinh Corporation has its own strat-
egy to purchase 20 long-delayed projects.
Ten of them have started construction
and are on sale already.
In addition, VinaCapital Vietnam Op-
portunity Fund Limited announced that
it has divested its 70 per cent stake in the
198.5-hectare Dai Phuoc Lotus real es-
tate project—a residential-township de-
velopment located in the southern prov-
ince of Dong Nai—to CFLD. The Chinese
firm has also signed a memorandum of
 REAL ESTATE M&A OUTLOOK 323

understanding with Tin Nghia Corpora-
tion to build a New Industry City (NIC) in
Ong Keo Industrial Park, aligning with its
plan to build dozens of industrial cities
around Southeast Asia. Other Chinese de-
velopers are also considering real estate
projects in Vietnam.
Investor appetite
Traditionally, residential property is
still one of the most attractive sectors.
Investors are now shifting their target to
the commercial market, especially Grade
A offices in prime locations, with ex-
pected potential growth of capital value
and yield compression (7-8 per cent). We
notice that the office rental rate in Viet-
nam is higher compared to neighbouring
countries, reflecting an overall shortage of
supply. In addition, investors continue to
show good appetite for hotel assets.
Investment Challenges
For residential and commercial pro-
jects, foreign investors often search for
“clean” land (i.e. completed compensa-
tion and land use fees, site clearance,
and land use rights in place as well as
good planning). However, such assets
are rare as the Vietnamese realty market
is still immature.
In addition, the Vietnamese real
estate market is tightly held and open
market offerings in this high-growth,
high-potential sector are rare. The acces-
sibility of good assets is quite limited—
most foreign investors are working with
investment consultancy firms to enter
this market.
Market Outlook
There is currently strong interest
in Vietnamese real estate from foreign
investors, and we expect this to contin-
ue in the foreseeable future. There will
continue to be a strong preference for
income-producing assets, however, given
the shortage of good quality opportuni-
ties, there will be a continued focus on
development activities. We are seeing
more partnerships and joint ventures be-
ing formed between local companies and
foreign investors and we expect this trend
to continue.
When looking at the market as a
whole, we expect continued growth
through most asset types. Hospitality
Figure 1: Quarterly Direct Commercial Real Estate Investment (2007-2017)
Source: JLL, April 2017
property has been interesting over the
past year, with new foreign capital specifi-
cally targeting this sector. We expect that
this trend will continue in the hospitality
property segment and in other growth
sectors, such as industrial property, and
alternatives like education. The affordable
housing market is another key growth
sector, now drawing specialist capital
sources which identify value in these un-
derlying fundamentals, including a grow-
ing middle class.
There are more foreign investors en-
tering Vietnam and opening new offices.
Typically, these investors were on a fly-
in fly-out basis on their first investment,
while now they have set up local teams
comprising of local and expat operators
for subsequent investments. Due to for-
eign investors’ strong focus on Vietnam,
we expect M&A activities to reach record
levels in 2017 and 2018.

Figure 2: Top 20 economies in 2050 and annual growth rate Figure 3: Global transaction volumes by sector,
During 2016-2020 Q1/2016 and Q1/2017

Source: PwC, JLL estimates Source: JLL

Figure 4: GDP growth till 2020 Figure 5: Real GDP Growth (y-o-y)

e
or
g ap
Sin
Source: Oxford Economics Source: JLL Research
324 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
M&A in real estate sees steady growth
Mergers and acquisitions in the Vietnamese property sector showed notable increases in 2015 and 2016, both in
terms of transaction value and the number of transactions, and this trend is expected to continue in 2017.
BY Dung Duong
Senior director of Research & Consulting,
CBRE Vietnam
A ccording to commercial real estate
services firm CBRE and Real Capital
Analytics statistics, total transaction val-
ues of $1.6 and 1.7 billion were recorded
in the sector in 2015 and 2016, respec-
tively, nearly 2-3-fold increases compared
to previous years’ levels.
It is believed that the actual value
of transactions may actually be even
higher, given the lack of transparency
in the market. In the first half of 2017,
23 transactions were recorded, almost as
many as for the whole of 2016 (26 trans-
actions). However, nearly half of these
deals have not yet published figures.
According to a CBRE Asia Pacific Inves-
tor Intention Survey, Vietnam continues to
hold a strong appeal for investors and is
listed among the Top 4 most attractive
investment destinations next to Australia,
Japan, and China, despite having more in-
herent risks and a complex and developing
suite of hedging solutions available.
In this survey, real estate investors
in the Asia-Pacific region heavily focused
on yield spreads when seeking assets as
investment solutions and moved further
away from capital appreciation strategies.
With this focus on pursuing yield
spread, Vietnam has become the fourth
most popular primary focus market
thanks to strong economic fundamen-
tals which are believed to drive rental
growth. The market has become active
since 2015 when the residential and oth-
er sectors recovered one after the other
(Figure 1).
Investors may find Vietnam’s exist-
ing yield spreads appealing, but a far
greater appeal lies in its longer-term
economic growth potential. Vietnam’s
outlook is positive in 2017, with the am-
bitious growth target of 6.7 per cent.
Explaining this confidence, Vietnam
is determined to follow through with the
Trans-Pacific Partnership Agreement, de-
spite the withdrawal of the US, the larg-
est of the twelve trading partners.
Vietnam is optimistic after meetings
with US President Donald Trump and
Japanese Prime Minister Shinzo Abe,
who promised strengthening relation-
ships with the country.
At the same time, Fitch and Moody’s
have upgraded Vietnam’s outlook rat-
ing from stable to positive, helping the
country in its search for foreign investors.
While Vietnam has seen previous
property cycles correct sharply, the funda-
mentals now appear more supportive for
a sustainable upturn in the property cycle.
Further liberalisation of the econo-
my and the removal of foreign owner-
ship limits on Vietnamese public compa-
nies are also favourable developments.
Foreign investors may have oppor-
tunities to build up their stocks of prime
commercial assets over the next 2-10
years. They are actively looking for devel-
opment sites in central business districts
(CBD) (hotels and offices) and near metro
line stations (office, retail, and residential
properties). In Ho Chi Minh City, operat-
ing assets such as office buildings are in
demand because of the limited availabil-
ity of stocks.
l Residential sector: Market per-
Figure 1: Main investment motivation
Percentage of 504 responses. 80% of
respondents were companies domiciled
in Asia Pacific and the other 20% were
domiciled primarily in Western Europe,
the Middle East and North America.
Source: CBRE’s Asia Pacific Investor Intentions Survey in 2017
formance has improved since late 2015,
leading to increases in both new launches
and the sales rates of condominiums. In
Ho Chi Minh City, the average selling price
of condominiums in the first half of 2017
increased by 16 per cent compared to
2016 and 27 per cent compared to 2015,
mostly due to the higher selling price of
recently launched projects.
In the same period in Hanoi, the
average selling price increased by 4 per
cent and 10 per cent compared to 2015
and 2016, respectively.
On average, newly launched pro-
jects reported an average of 54 per cent
of units sold within one quarter.
Based on CBRE’s successful deals in
the first half of 2017, foreign buyers are
more confident and are involved in a wid-
er variety of transactions. Foreign buyers
accounted for 59 per cent of total success-
ful deals in the second quarter of 2017.
Buyers from Singapore, Taiwan,
South Korea, and Hong Kong were the
most active and buy-to-let investors ac-
counted for 53 per cent of buyers.
l Retail: The availability of quality
retail spaces with large land areas is still
limited. Therefore, both developers and
retailers, such as Aeon, Lotte, and Ving-
roup, are actively looking for develop-
ment sites in non-core locations in both
Hanoi and Ho Chi Minh City.
According to the 2017 Global Retail
Development Index by A.T. Kearney, Vi-
etnam has moved ahead and is emerg-
ing as an important market for retail ex-
pansion with its liberalised investment
regulations (Figure 2).
l Office: The Ho Chi Minh City office
 REAL ESTATE M&A OUTLOOK 325

market is facing limited existing supply

and there has not been any new sup-
Figure 2: Global Retail Development Index
ply in the CBD over the last three years. Source: Planet Retail, Euromoney, A.T. Kearney Analysis

As a result, more transactions are being

reported in developing areas of the city,
especially in Thu Thiem New Urban Area.
Hanoi’s Grade A office segment has
seen improved performance since the
beginning of 2017, thanks to a lack of
new Grade A supply. This points to the
demand for build-to-core, as such com-
mercial development sites are sought af-
ter in Hanoi’s major commercial clusters.
l Hospitality: Hospitality projects in

Danang, Nha Trang, and Phu Quoc remain

attractive to investors. The performance
of condotel projects has been good with
sales volume reaching 80-90 per cent of
new launches. The coastal hotel pipeline
is strong, expanding to newer markets,
attracting operators and hoteliers. Inves-
Note: The size of the bubbles indicate retail sales in 2016. Market potential is based on a weighted score of market size,
market saturation, and time pressure.
Figure 3: Strong Growth of International Arrivals to Vietnam
Source: General Statistics Office of Vietnam

tors’ appetite is for a variety of hotel as- 12 35%

(Million persons)

Growth Rate (%)

sets, including operating assets and de-
Arrivals

9
20%
velopment sites. Recent and projected 6
strong growth in tourist arrivals is one 5%
3
of the key reasons for investors’ growing
interest in the sector (Figure 3). - -10%

1H 2017
2011

2012

2013

2014

2015

On the downside, despite the eas-
ing of foreign ownership restrictions, it International arrivals
still makes compelling business sense for
most investors entering Vietnam to form
a joint venture with local developers. Table 1: Equity and debt financing to Vietnamese developers
This is helpful not only in sourcing Financing Value (US$
projects but also in ensuring that pro- Quarter Developer
option million)
jects are completed smoothly. The State Debt financing Q2/2017 Sacomreal 13
Bank of Vietnam has raised the risk weight
of property loans at commercial banks SonKim
Equity raising Q2/2017 100
from 150 to 200 per cent and reduced Land
the proportion of short-term funds for
medium- to long-term lending, including 50 per cent of develop Mizuki Park, 16 hectares in Ho Chi Minh City.
Joint venture Q2/2017 Nam Long
mortgages from 60 to 50 per cent in 2017, $348 million This JV was formed last year to develop Flora Sakura,
and a further reduction to 40 per cent in
2018. This may drive Vietnamese devel-
Joint venture Q1/2017 CII 115
opers to seek other types of funding and
may provide an opportune time for for- Equity raising Q4/2016 Novaland 120
eign investors to join the market through
Joint venture Q3/2016 Bitexco 290
private equity investment, debt financing
or other means. In addition, with limited Equity raising Q3/2016 FLC 480
investible stock, Vietnam is being driven Debt financing Q2/2016 Nam Long 22
more by longer-term potential than a de-
sire for short-term returns (Table 1).
Looking forwards, selling prices are expansion plans. Short- to medium-term
expected to continue to trend upwards, investors continue to look for build-to-
while the cap rate is expected to remain core opportunities across all sectors, but
flat or slightly compressed. Land pricing is land pricing is always the biggest obsta-
expected to continue to trend upwards as cle. Local developers dominate real estate
more buyers will be looking for develop- developments overall, but more local de-
ment sites. Buyers include both local and velopers require capital, especially as they
foreign developers, typically with strong expand beyond the first project, as well
2016
Growth rate
Remark
Bond with fixed rate: 11 per cent, tenure: a year
EXS Capital closed the first round of $46 million, out
of an expected $100 million follow-on fundraising for
SonKim Land
JV with Hankyu Realty, Nishi Nippon Railroad to
Fuji Residence and Kikyo Residence in District 9
JV with Hong Kong Land to develop a 96,000-square
metre development site in District 2
70 per cent of investors are foreign
JV with Mitsubishi Corporation to develop the Manor
Central Park in Hoang Mai, Hanoi
From existing shareholders
Convertible bond due in 2020, rate 7 per cent
Source: CBRE Vietnam
as require know-how and expertise. This
represents an excellent opportunity for
both medium- and longer-term investors
to partner with local players for either sin-
gle projects or longer-term business rela-
tionships. The willingness to partner with
foreign funds may dissipate over time as it
has done in China.
326 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
Beeline to Vietnamese property market
By David Blackhall
Managing director, VinaCapital
O ne does not have to be an expert to
know that the Vietnamese real es-
tate market continues to gain velocity, re-
sulting in further acceleration. Whether in
Hanoi, Danang or Ho Chi Minh City, con-
struction cranes dot the skyline, creating
the next condominiums or office towers,
and the appetite for land and buildings
seems as voracious as ever. Even foreign
investors and developers once timid
about dipping their toes into the Viet-
namese property market in the aftermath
of the downturn in 2012 have returned
with gusto, often entering the country via
acquisitions of local projects, partnering
with local developers, and purchasing
operating assets where available.
Over the past year, a number of in-
ternational companies have been active
players in the property market: Singapore’s
Keppel Land opened the new Saigon Cen-
tre mall in the heart of Ho Chi Minh City’s
District 1 and the project’s office tower,
with nearly 50,000 square metres of Grade
A space, is on track to open next year;
Creed Group from Japan has invested in
An Gia Real Estate Investment adn Devel-
opment JSC and acquired seven blocks
of a residential development in Ho Chi
Minh City’s District 7; VinaCapital’s Nine-
South residential project in Nha Be Dis-
trict has proven to be extremely popular
with more than 95 per cent sold in less
than 12 months, demonstrating the sig-
nificance of landed property now offer-
ing real competition to the condo sector.
While Singapore’s CapitaLand continues
to launch new projects, including an of-
fice tower adding 67,000sq.m of Grade A
space. Singapore’s Mapletree Investments
purchased Kumho Asiana Plaza Saigon in
the centre of District 1 from its previous
South Korean owners.
While it is the foreign investors who
might make the headlines when it comes
to mergers and acquisitions (M&A), local
companies are among the largest players.
In just a few short years, Novaland Invest-
ment Group has gone from a modest, Ho
Chi Minh City-focused company with four
projects in 2013 to the second-largest real
estate developer in the country, traded on
the stock exchange with a market capitali-
sation of nearly $2 billion. It has achieved
this position largely by acquiring land and
projects from smaller developers who
were unable to get their projects off the
ground. Novaland Group’s reputation for
quality has made its projects—and stock—
extremely popular. Dat Xanh Real Estate
Service & Constructions Corporation and
Khang Dien House Trading and Invest-
ment JSC, two other mid-sized developers,
have also been active in acquiring other
developers or partnering up with foreign
investors who want a piece of the Vietnam-
ese real estate market.
It is easy to see why this sector has be-
come increasingly attractive to foreign in-
vestors. Vietnam’s average GDP growth in
excess of six per cent is among the highest
in the region. Controlled inflation, a stable
currency, and other macroeconomic indi-
cators are testament to the government’s
focus on creating a strong foundation for
growth. In 2016, foreign direct investment
(FDI) reached $24.4 billion, while in the first
six months of 2017, it continued to reach
new records, with $19.2 billion in com-
mitted capital. Foreign companies remain
eager to capitalise on Vietnam’s positive
demographics, labour landscape, and stra-
tegic location.
Why M&A makes sense
In 2016, the property market saw $921
million in M&A deals, according to Jones
Lang Lasalle (JLL). The first six months of
2017 have already surpassed this, with $1.1
billion in real estate-related M&A deals.
Why is M&A taking off?
In the past, established and aspir-
ing developers alike rushed to purchase
land, with grand plans for development.
Besides some completed projects, others
were land banking on the expectation
that the market could only continue to
rise. State-owned enterprises (SOEs) also
got in the game, with a disparate range of
companies acquiring land, some of which
was developed and the balance land
banked (the land banks of some SOEs are
their most valuable assets, surpassing the
value of core operations). Some of these
companies learnt the hard way that prop-
erty development is beyond their means
or expertise, leading to vacant lots and
half-constructed buildings.
As anyone who has spent some time
in property in Vietnam knows, acquiring
land, clearing it, and obtaining the neces-
sary approvals for projects can be a long
and murky process, usually beset by un-
anticipated delays and expenses. “Clean”
properties—those with the requisite doc-
umentation, government approvals, and
removal of inhabitants—are of high value
to foreign investors, who often lack the
experience in (or stomach for) dealing with
local red tape. M&A provides them a way
to find a partner with the requisite know-
how to navigate the system.
As a result of M&A, a number of long
dormant projects are coming back to life.
In Ho Chi Minh City, the half-finished Sai-
gon One Tower, a prominent eyesore on
the city’s skyline for the better part of a
decade, has found a new investor who has
vowed to complete the 42-story mixed-
used building by next year. A parcel of land
at the prime location of Le Duan and Hai
Ba Trung streets in District 1 is also seeing
new activity.
Another long-term foreign investor in
the Vietnamese property sector is London-
listed VinaLand, managed by VinaCapital,
which has also capitalised on the positive
dynamics of today’s marketplace. VinaL-
and has continued to successfully develop
several large residential projects in Ho Chi
Minh City, Nha Trang, and Danang over
the past 12 months, while rebalancing its
extensive portfolio via several transactions.
Where are the opportunities?
All segments of the Vietnamese prop-
erty market are performing very well. The
residential segment in both Ho Chi Minh
City and Hanoi continues to grow, with the
solid demand and price growth continuing
to tick upwards, albeit at a slightly slower
pace. In Ho Chi Minh City, the villa and
townhouse segments showed the most

The villa and townhouse segments showed the greatest growth in Ho Chi Minh City in the past year
growth in terms of launches, according to
data from JLL, while in Hanoi, premium
condos were most in demand. In Ho Chi
Minh City, new condo launches during the
first half of 2017 fell by 14 per cent year-on-
year, while the number of units sold grew
by 15 per cent and the average selling
price was up just over 5 per cent year-on-
year. There is a reasonable chance that
an oversupply of newly finished high-end
condos will result in a negative shift in both
yields (rental returns) and secondary re-
sales of the more expensive units in certain
areas. Rapid urbanisation will continue to
drive the demand in the affordable and
mid-range residential segments, where
Asia’s fastest growing middle class would
appear to have an insatiable appetite for
real estate.
Meanwhile, the office segment is also
showing strength. In Ho Chi Minh City,
rents in Grade A and B buildings rose
slightly during the first quarter of the year,
while the occupancy rates remained rela-
tively unchanged at 96 and 92 per cent,
respectively. At the end of this year and
into 2018, the supply of Grade A office
space will increase with the opening of
Deutsches Haus and Saigon Centre phase
2 in Ho Chi Minh City, while in 2019, the
supply “is expected to soar,” according to
JLL, as suburban projects come online. In
Hanoi, Grade A office space is expected
to continually rise for the next two years,
while rents are expected to be stable.
REAL ESTATE M&A OUTLOOK 327
There are selected segments of the
International Tourist Arrivals
commercial property market that we be-
(thousand)
lieve are poised for significant growth
Country 2014 2015 2016
over the next few years: hospitality, resi-
dential landed property, and yield-gener- Vietnam 7,874 7,944 10,013
ating assets, such as light industries and Thailand 24,809 29,881 32,558
logistics. Tourism in Vietnam is growing Cambodia 4,503 4,775 5,012
dramatically, and with Vietnam increas- Malaysia 27,437 25,271 26,757
ingly making the list of “must-see” desti- Singapore 15,095 15,231 16,400
nations, the hospitality sector is ripe for Indonesia 9,435 10,231 12,023
expansion. In 2016, the country surpassed
Philippines 4,833 5,361 5,900
10 million international arrivals for the
Source: Respective tourist boards/ministries/agencies
first time, a 25-per cent increase over the
year before, a number set to double by countries for which no tourism visa is re-
2020. This comes on top of more than quired has grown. Finally, the number of
62 million domestic tourists. Meanwhile, visitors from Asia, particularly Japan, South
a new record is likely to be set in 2017: Korea, and China, all continue to rise. The
during the first six months of the year, Vietnamese government has targeted 10
international arrivals already reached 6.2 per cent of the nation’s GDP to come from
million, a 30-per cent increase over the the tourism sector by 2020, up from 6.6 per
same period last year. The hotel occu- cent in 2016, and if recent trends continue,
pancy rates in Hanoi and Ho Chi Minh City we believe there will be little problem in
are 85.2 and 75.7 per cent, respectively. meeting this goal.
While there is no single reason Viet- This rapid growth has attracted the
nam has become the place to visit, there attention and capital of international ho-
are several factors behind this surge. First, tel operators and investors. JLL estimates
the government has started investing in that hospitality M&A in Vietnam in 2016
promoting tourism campaigns, finally fol- totalled 83 per cent of similar transactions
lowing the lead of neighbours like Thai- in Thailand, a far larger (33 million inter-
land and Malaysia that spend multiples national arrivals) and more mature tour-
more on tourism marketing. Further, the ism market. Several established properties
loosening of onerous visa regulations for changed hands during the year. It is the
visitors from a number of European coun- massive potential of this market that led
tries have paid off. Recent studies have VinaCapital to join with noted US firm War-
shown that the number of visitors from burg Pincus to form Lodgis Holdings, a
328 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
Industrial/distribution property buy/hold/sell recommendations, by city
$300-million hospitality platform focusing
on Vietnam and Southeast Asia.
Light industries and logistics are also
areas undergoing rapid development in
tandem with the growth of manufactur-
ing. Currently, the $55-billion logistics
sector is set to grow at approximately
20 per cent per year for the next 5-10
years, according to Vietnam Logistics As-
sociation. The demand for warehouses,
distribution centres, and manufacturing
facilities is high. According to Cushman
& Wakefield Vietnam, nearly 5,000 hec-
tares of industrial land was developed
in the first four months of 2017, up 7 per
Urban Land Institute highlighted investment prospects in Ho Chi Minh City, especially in industrial and distribution properties
Source: “Emerging Trends in Real Estate,
Asia Pacific 2017”, Urban Land Institute
cent over the same period last year and
bringing the total land area dedicated to
production to nearly 100,000 hectares.
US-based Urban Land Institute found
that investors ranked Ho Chi Minh City
among the top cities for investment pros-
pects, and overwhelmingly favoured buy-
ing industrial and distribution properties.
With changes in the regulations no longer
requiring international manufacturers
and distributors to own their properties,
some are now looking to do sale-lease
back deals. We believe there is a compel-
ling opportunity to package a number of
such properties into an income-generat-
ing fund, which might appeal to investors
seeking steady returns.
Where is the market headed?
From our perspective, the property
market has a good deal of room for
growth, albeit more slowly and in differ-
ent ways than in the past. Talks by some
observers about an impending “bubble
burst” fail to account for the significant
reforms that have occurred since the
last one, as well as the more sustain-
able economic growth that Vietnam is
experiencing.
This being Vietnam, our optimism
comes with some degree of caution.
Those of us who have been in the market
for some time have seen booms come
and go, and there are any number of ways
things might go awry. In terms of issues
over which Vietnam has some control, we
would hope that the government con-
tinues to make substantial progress on
economic reforms, infrastructure improve-
ment, and further making the country a fa-
voured destination for foreign investment.
On the property front, laws concerning
foreign ownership need additional work
at both the national and provincial levels
in order to attract more overseas purchas-
ers. The process remains opaque and re-
cently reported delays in the issuance of
ownership books to foreigners do little to
instil confidence or attract more buyers.
But on the whole, we believe that the
current government is the most respon-
sive and action-oriented in recent mem-
ory. Provided it continues doing what it
says it will do, Vietnam will remain a com-
pelling location for foreign investors, and
M&A in the real estate sector will continue
growing over the next few years.
330 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
A new M&A strategy for
professional developers
Developers have been facing a number of setbacks in implementing
new projects, including legal risks as well as lengthy, complex admin-
istrative processes. Thus, many professional developers are actively
looking for opportunities to acquire suspended projects with full legal
status from weaker counterparts.
Novaland Group had only a few projects in 2013, but now has a portfolio of over 40 large-scale projects
By Tang Trien
M ergers and acquisitions (M&A) re-
main robust in Ho Chi Minh City’s
real estate market. Both local developers
and foreign investors from South Korea,
Japan, and Singapore have been very ac-
tive in the M&A space.
Various market watchers have pro-
jected that M&A would continue to soar
in the coming time. It is noticeable that
many professional developers are hunt-
ing for stalled projects with full legal
status to accelerate development.
There have been two notable deals
in Ho Chi Minh City since the beginning
Long-delayed projects like Thanh My Loi
could be resumed if only a few obstacles
were removed
of 2017. An Gia Real Estate Investment
and Development JSC and Japanese
partner Creed Group have completed
their takeover of seven building blocks
in the Lacasa residential complex in Dis-
trict 7 from Van Phat Hung Corporation.
An Gia bought two blocks in March 2015
and subsequently acquired the remain-
ing five blocks in the second phase of the
deal. This is the sixth M&A deal An Gia
has concluded in recent years.
Luong Sy Khoa, vice chairman of An
Gia, said that after the acquisition, the
company will improve the design, add
more utilities, and adjust prices. The firm
will also invest in sales and marketing
to gain new customers. These methods
were applied successfully to the firm’s
five previous M&A projects. Covering an
area of 6 hectares, the new project in-
cludes 2,000 apartments and office-tels
with a total investment amount of about
VND3.5 trillion ($154 million).
Another major deal was Hung Thinh
Corporation purchasing a project in Kinh
Duong Vuong Street in Binh Tan District,
from Binh Chanh Construction Invest-
ment JSC (BCI) for an undisclosed sum.
According to Nguyen Dinh Trung,
chairman of Hung Thinh, the firm has
taken over two projects from BCI over
the past six months. The first project was
located in the Ten Lua (Rocket) area in
Binh Tan District, has already been built
and is now selling apartments.
“We have plans to launch an aver-
age of 5,000 apartments per year. With
our land funds, we can implement pro-
jects for the next decade,” Trung said,
noting that Hung Thinh will boost M&As
to capitalise on market opportunities.
Strong companies have been acquir-
ing assets from incapable companies more
aggressively and will continue to do so as
they seek the fastest way to develop pro-
jects. A number of once-famous compa-
nies, like Hoang Anh Gia Lai, Quoc Cuong
Gia Lai, Intreco, Savico, and Hung Phu,
have transferred projects to professional
developers, like Novaland Group, Hung
Thinh, Him Lam Land, and Dat Xanh Real
Estate Service & Construction Corporation.
Many developers have been grow-
ing rapidly via M&A. Novaland, in particu-
lar, had only a few projects in 2013, but
now has a portfolio of over 40 large-scale
projects, many of which were previously
long-delayed.
Khoa said that M&A is the short-
est way to acquiring clean land funds.
Developers can save precious time on
completing legal procedures as well as

dealing with site clearance and compen-
sation. For new project developments,
this process may take more than a year.
While the housing market is strong, firms
must quickly seize the chance to intro-
duce products.
“Furthermore, most stalling projects
have favourable locations with large land
reserves and developed infrastructure
near the city centre. This, coupled with
our experience and Creed Group’s strong
financial capacity, helps us promote new
product lines in accordance with market
demand,” he added.
M&A for long-delayed projects will
not only shorten the time of administra-
tive procedures but also benefit all par-
ties and the market.
Key drivers
A series of real estate projects which
were frozen or left idle have been revived
via M&A since the market rebounded.
According to the latest report by
the Ho Chi Minh City Real Estate Asso-
ciation (HoREA), around 500 real estate
projects in the city have been delayed
for various reasons, including problems
related to land clearance, land-use pay-
ments, and investors’ weak financial
capacity. This presents opportunities
for developers to strike up more deals
in the coming time.
The National Assembly has ratified
a resolution on bad debt settlement
by credit institutions, effective for five
years starting August 15, 2017. The
resolution covers regulations related to
the transferring of projects, which aim
to recover bad debts and resume sus-
pended projects.
According to Le Hoang Chau,
chairman of HoREA, over 500 pro-
jects have been suspended for a long
time, but there is no effective solution
to address the root of the problem.
One legislative obstacle has made it
troublesome to acquire long-delayed
projects. Developers are only permit-
ted to sell projects after securing land
use rights certificates for all or part of
the projects.
He pointed out Land Law 2013 Ar-
ticle 194(1b) for investment projects on
house construction and trading, which
stipulates that the transfer of land use
rights, together with the transfer of the
whole or part of the project may be
conducted upon receipt of the certifi-
cate. Meanwhile, according to Article
49(2) of the Law on Real Estate Busi-
ness 2014, when transferring all or a
portion of a real estate project, the
transferor needs to have a certificate of
land use rights regarding all or a por-
tion of the transferred project.
REAL ESTATE M&A OUTLOOK 331
He said that the sale of a project is
between investors and not between pro-
ject owners and homebuyers. Therefore,
if the seller has not finished the construc-
tion and investment procedures, then the
acquirer can continue these tasks.
The resolution on bad debts also
includes the mortgaged real estate pro-
jects of credit institutions. To liquidate
these assets, these institutions should
abide by regulations, including gaining
the approval of local authorities and
decisions on land allocation and use.
Additionally, the project cannot be in-
volved in a dispute or be involved in
pending litigation.
HoREA suggested the National As-
sembly to change Article 194(1b) of the
Land Law 2013 and Article 49 of the Law
on Real Estate Business 2014. As a result,
property developers will be authorised
to sell all or part of a project when they
complete site clearance and create clean
land funds for a project. At the same
time, the sale of a project should be
considered a normal activity within the
real estate business and an investment
in accordance with enterprises’ needs.
When policies are adopted to pro-
mote the transfer of projects, M&A will
go smoother and more cash would
flow into the market to resume long-
delayed projects.
332 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
CEN Group resumed construction of
K-Park Van Phu after lying idle for years
A pill to alleviate inventory problems
The Vietnamese real estate market witnessed a wave of mergers and acquisitions in the past year and is ex-
pected to gain traction with increasing deals in golden land plots.
by Viet Duong
O ne company that has been particu-
larly active in the mergers and ac-
quisitions (M&A) market with the largest
land fund is Van Thinh Phat Investment
Group, which has acquired several land
plots since 2014. However, many of these
projects remain undeveloped despite
having been acquired for a long time.
In March 2016, the Long An People’s
Committee gave permission in principle
to Van Thinh Phat to develop 16 out
of 19 revoked projects in the province’s
Can Giuoc District. These projects in-
clude three industrial parks, seven resi-
dential-cum-commercial complexes, and
a number of resettlement housing pro-
jects with a combined land area of 1,500
hectares. Likewise, most of the projects
have yet to be developed.
In August 2016, Van Thinh Phat
completed the acquisition of the 118-
ha site of Saigon Peninsula project in
District 7. The project has received an
investment capital amount of $6 billion
but was still left idle.
It is rumoured that Van Thinh Phat
has recently purchased another 93-ha land
plot, planning to develop a commercial,
administrative, and medical centre with
garden villas, townhouses, and condomini-
ums. The project was previously owned by
Quoc Cuong Gia Lai JSC (QCG), but it has
been lying idle for 10 years.
In addition, Van Thinh Phat also took
over Thuan Kieu Plaza in District 5 and a
number of projects in Ho Chi Minh City,
but there is no significant progress in
development.
Another active acquirer in the mar-
ket is Dat Xanh Real Estate Service and
Construction Corporation. Dat Xanh took
over 12 projects in 2016, increasing its
portfolio to 27 projects in Ho Chi Minh
City. Last year, the developer also secured
a land fund of over 400ha to develop con-
dominiums for the next few years. Many
of these projects have already been built
and rolled out onto the market.
Meanwhile, Thu Duc Housing De-
velopment JSC joined hands with Lien
Phuong Garment and Textile JSC and
Foreign Trade Development & Invest-
ment Corporation of Ho Chi Minh City
(Fideco) to add six more projects to its
portfolio, with a land reserve of 56ha.
Thu Duc plans to develop condomini-
ums, office buildings, urban townships,
and residential areas in Ho Chi Minh City,
Nha Trang, and Nam Dinh. The devel-
oper signed an agreement with the UK’s
Pavo Capital to mobilise capital for its
large-scale project developments.
Similar to Ho Chi Minh City, Hanoi
also saw a pickup in real estate M&A. One
of the most active players, Hai Phat is ac-
tively involved in takeovers of large-scale
projects in Hadong District.
At the end of 2015, Song Da Thang
Long JSC has transferred the CT2-105
building in Usilk City to Hai Phat. The firm
continued with the transfer of the CT1-
104 building at the beginning of 2016.
According to Song Da Thang Long’s gen-
eral director, the firm already signed a
cooperation agreement with Hai Phat to
implement the projects.
In April 2016, Hai Phat won an auc-
tion to implement a shophouse project
on a 7,200-square metre land plot in Van
Phuc Silk Village, with an investment
capital sum of VND500 billion ($22 mil-
lion). Last year, the firm also purchased
35 per cent of the exploitation rights in
the 4.7-ha Phu Luong project from Trung
Viet Investment Service and Trading JSC
for VND700 billion ($30.8 million).
In addition to Hai Phat, Muong
Thanh Group has made a splash when

it announced purchasing 95 per cent of
Cienco 5 Land Development Corpora-
tion. Following the takeover, Muong
Thanh is now directly responsible for the
implementation of Thanh Ha-Cienco5
Land in Hadong District. The firm has
accelerated development and already
launched products to the market.
Hanoi also saw some major deals go-
ing down smoothly in the second half of
2016. Japan’s Mitsubishi has poured $290
million to jointly develop The Manor Cen-
tral Park in Hoang Mai and Thanh Tri
districts with Bitexco Group. VinaCapital
acquired the International Centre Build-
ing project from Keppel Land at a cost of
$13.8 million. There was also the transfer
of Hanoi Landmark Tower worth $350
million between South Korean investors.
In the first half of 2017, the market
continued to maintain momentum with
a number of transactions. Vietnam Asset
Development JSC transferred the A1TT1
component project in the West Lake ur-
ban area to THT Development Co., Ltd.
CEN Group bought a part of Daewoo
Cleve from Hi Brand Vietnam Company
Limited, while Growing Sun Investment
JSC acquired the Diamond Rice Flower
Hotel complex from Kinh Bac Corpora-
tion for VND1.5 trillion ($66 million).
M&A market remains robust
Lawyer Nguyen Thanh Ha, chair-
man of S&B Law, pointed out a shift in
developers’ M&A strategy. In the last
cycle, developers acquired projects to
keep a large stock of land plots for up-
coming sales opportunities. However,
most recent acquisitions were conclud-
ed for new project development.
Leading developers like Vingroup,
FLC Group, Dat Xanh, Novaland Group,
and An Gia Real Estate Investment and
Development JSC have been at the fore-
front of making such acquisitions. After
snatching up projects, developers inject
more money to complete projects and
launch them on the market.
Le Hoang Chau, chairman of the Ho
Chi Minh City Real Estate Association
(HoREA), said that the recent transfer
of projects from weak to strong com-
panies have increased market liquidity,
decreased inventories, and recovered
consumers’ confidence.
According to Nguyen Dinh Trung,
chairman of Hung Thinh Corporation,
M&A for long-delayed projects will not
only shorten the time of administrative
procedures, but also benefit all parties
and the market.
“The increase in real estate M&A will
help stabilise the real estate market and
the economy. As current M&A transactions
take projects out of the hands of firms
with no demand for them or those lacking
professionalism and shift them to the more
financially-capable and professional firms,
they facilitate project implementation and
prevent long-delayed projects and inven-
tories from piling up,” Trung said and add-
ed that Hung Thinh has so far developed
about 30 real estate projects, most of them
originating from M&A transactions.
REAL ESTATE M&A OUTLOOK 333
The market continues an upward
trajectory of M&A as it is in the new
growth cycle after a chilly period. With
the effectiveness of various laws on en-
terprises, investment, real estate busi-
ness, and housing, a new legal corridor
has been opened and improved M&A
prospects on the market.
In particular, a resolution on bad
debts settlement has been recently
ratified by the National Assembly with
an open mechanism to liquidate mort-
gaged real estate assets. Thus, credit in-
stitutions will find it easy to recover bad
debts, while the market anticipates more
revived projects.
Nguyen Tran Nam, chairman of the
Vietnam Real Estate Association, said
that at present there are hundreds of
projects lying idle and waiting to be res-
cued. Ho Chi Minh City in particular has
500 long-delayed projects, which is ex-
pected to drive a new wave of M&A in
the coming time.
“The increasing acquisitions among
major developers can bring several ben-
efits. The acquirer will save time in com-
pleting procedures and cut expenses to
develop a new project, while the seller
will solve financial issues. On top of that,
the revival of delayed projects will help
resolve inventory problems in the mar-
ket,” he noted.
According to Su Ngoc Khuong, in-
vestment director of Savills Vietnam,
the strong development of M&A on the
market showed the high confidence of
investors and a new sustainable devel-
opment cycle in the Vietnamese real es-
tate market.
Takeovers by strong developers have
rekindled investor confidence
334 REAL ESTATE M&A OUTLOOK

Central coast in spotlight

Foreign investors discover alternatives
Investors are seeking alternative opportunities in central coastal cities the real estate market there has been
like Danang and Nha Trang, given the high property prices in Hanoi and transformed, thanks to an impressive line-
Ho Chi Minh City. In anticipation of the trend, foreign developers with up of old and new projects.
Nguyen Xuan Thuy, chairman of
strong financial capacity have ramped up acquisitions or have been
the association, noted that, “By the end
partnering with local developers to scale up projects there.
of 2016, around 39 resorts were being
By Viet Duong The Gardens in Quang Nam in the south constructed across Khanh Hoa, with a
of Danang. At the launch, hundreds of combined investment capital amount of

C entral Vietnam features a coastline of

scenic beaches which have attracted
a growing number of domestic and inter-
national tourists in recent years. Conse-
quently, the coastal cities of Danang, Nha
Trang, and Hoi An have become popular
second-home markets, with completed
infrastructure as well as a plethora of liv-
ing and entertainment services.
Many tourists, investors, as well as
locals desire to own beachfront apart-
ments or villas in the area to enjoy their
weekend holidays. On top of this, coastal
properties would make good potential
investments in the future. In fact, many
investors who invested in Danang’s land
plots have made a fortune when land
prices have risen by 300-400 per cent
after 5-7 years of investment.
As market sentiment is improving,
individual investors are cashing in on
non-Central Business Districts (non-
CBD), like the central province of Quang
Nam near Danang or the suburban areas
of Nha Trang.
In June, Dat Quang JSC and CEN
Group unveiled Ngoc Duong Riverside–
customers and investors made deposits
to snap up land plots, half of whom came
from Hanoi and Ho Chi Minh City.
According to Giap Van Kiem, direc-
tor of STDA Real Estate Project Supermar-
ket System in the central region (the sales
agency of the project), a land plot at Ngoc
Duong Riverside is priced at VND683 mil-
lion ($30,052), which is a reasonable price
for investors. In addition, improvements
to infrastructure and the transport system
make Quang Nam’s real estate market
more appealing to investors.
“It is hard to find development sites
in Danang’s CBD, while the neighbouring
areas have large land reserves and rea-
sonable prices for private investors. As a
result, Ngoc Duong Riverside continues
to receive solid interest from investors,
prodding CEN Group to pay more atten-
tion to this project,” he added.
According to statistics by the Nha
Trang-Khanh Hoa Real Estate Association,
property giants have secured a firmer
foothold in the central province of Khanh
Hoa and Nha Trang City in particular dur-
ing the past three years. Consequently,
VND6 trillion ($264 million). Along with
newcomers like Vingroup, other profes-
sional developers are also flocking to
the market, like Hung Thinh Corporation
from Ho Chi Minh City, Duyen Ha JSC,
Eurowindow Holding, and MBLand from
Hanoi, as well as real estate agencies like
Dat Xanh Mien Bac and STDA.”
The infrastructure improvements in
Nguyen Tat Thanh Street, the main arte-
rial road of the northern Cam Ranh Pen-
insula strectching along Bai Dai Beach,
and the system of fish-bone roads lead-
ing to the sea were highlighted. A slew
of projects developed by famous brands,
like Movenpick Cam Ranh Resort, Fusion
Resort Nha Trang, and The Anam Resort,
are currently under construction.
According to Pham Thi Khanh Ngoc,
sales manager of Nha Trang Real Trade
and Investment Co., Ltd., the 30-kilometre
road running along Bai Dai Beach con-
necting Cam Ranh International Airport
with Nha Trang is packed with 37 resorts
under construction. The resorts are set to
open in the next few years, creating a new
tourism complex along the road.

Hoiana is the largest casino and resort complex in

Central Vietnam, covering an area of 985 hectares

The land plot segment is gaining
traction alongside a growing hospitality
market. Dat Xanh Mien Bac has taken
over South Cai River township from Minh
Phat Co., Ltd., while its branch company
Dat Xanh Nha Trang is responsible for
developing the project freshly renamed
to Nha Trang Pearl. Strategically located
in the gateway between Nha Trang and
Da Lat, Nha Trang Pearl boasts a pano-
ramic view of the Cai River. After the
acquisition, the project has made a big
splash in the market.
Tran Quoc Trung, general director
of Dat Xanh Nha Trang, said that the
50-hectare project is developed with
ample social infrastructure and modern
technical infrastructure. Nha Trang Pearl
includes land plots for 288 villas, 644 gar-
den houses, 346 townhouses, and five
condominiums. The first phase of the
project recorded a complete take-up of
all products. In the secondary market,
prices have been increased by several
dozen percent, depending on each plot.
“Most of our clients are from the
northern region. In particular, one inves-
tor from Hanoi has acquired five plots
at the same time. Each plot is priced
from VND4.5 million per square metre.
All units were usually sold out at the
launching events,” he said.
It is notable that the Vietnam Real
Estate Association has organised an
event for real estate brokers in Nha
Trang, which highlights the attractive-
ness of the market. In fact, most brokers
at the event highly appreciated the po-
tential in the city’s real estate sector.
Similar to Nha Trang, Hoi An’s
bustling real estate market has been
underpinned by a growing tourism sec-
tor and billion-dollar investments on
international-standard resorts.
Hoiana is the largest casino and re-
sort complex in Central Vietnam, covering
an area of 985ha. The $4-billion project
held the groundbreaking ceremony in
late April 2016. It includes resorts, luxury
entertainment areas of five-star stand-
ard, cultural centres, commercial centres,
shopping centres, villas, and marinas.
The project is invested by a joint
venture between Vietnam-focused asset
management company VinaCapital and
foreign partners. In the future, Hoiana
Integrated Casino Resort is expected to
turn the economically disadvantaged
area to a popular leisure, tourism, and
entertainment destination in the region.
In the north of Hoi An, another
billion-dollar project known as New Hoi
An City is completing the final works to
commence the first phase of operation.
HB Group has injected $1.5 billion to
develop premium coastal properties on
an area of 400ha.
Vietnam’s leading property devel-
oper Vingroup also held the ground-
breaking ceremony for Vinpearl Hoi An
Resort & Villas, representing a total in-
vestment capital amount of VND5 trillion
($220 million). The 200-ha project fea-
tures Vinpearl hotel and villas, Vinpearl
Golf Club, Vinpearl Land entertainment
area, and a hi-tech agricultural park com-
bined with VinEco tourism.
Meanwhile, Dat Xanh Group will
implement the Opal Ocean View Resort
project on a 185-ha site near South Hoi
An. With an investment capital sum of
VND4.6 trillion ($202.4 million), the project
Coastal properties make for attractive
second homes and investment
REAL ESTATE M&A OUTLOOK 335
includes villas, a beach resort, and a hotel,
with synchronised technical infrastructure.
Many coastal property develop-
ments are underway in Hoi An, includ-
ing Tam Ky-Nui Thanh coastal tourism
complex (2,000ha), Tam Ky urban area
(2,000ha), and Tam Hoa-Tam Anh urban
area (2,240ha).
New opportunities for those
with vision
According to Do Thu Hang, associ-
ate director of Research at Savills Hanoi,
foreign investors show more interest in
projects with clean land reserves due to
limited opportunities in CBD. They are
looking to acquire projects from other
developers or set up joint ventures with
companies holding land reserves.
“There is a new wave of M&A among
foreign investors to take over projects in
non-CBD to create new markets. The infra-
structure in the areas is nearing comple-
tion, such as the development of the metro
system and the expansion of belt roads.
If investors can establish a new market in
non-CBD, they will earn a fortune in the
future as pioneers,” Hang said.
“Opportunities to acquire land plots
are limited in CBD of gateway cities like
Hanoi and Ho Chi Minh City and coastal
cities like Danang and Nha Trang. Inves-
tors now seek alternative investment in
non-CBD for more land plots with rea-
sonable prices. The move shows a vision
for the future among institutional and
individual investors. However, it is crucial
for them to acquire projects with full
legal status and improved infrastructure
to give relief to potential homebuyers,”
she added.
336 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
Novaland Group is considered a
“hero” for acquiring projects and
quickly launching them
Property market heating up as prices rise
By Tang Trien
T hroughout tough periods when
the real estate market encountered
hitches, mergers and acquisitions (M&A)
have been commonly described as “the
saviour” of several real estate developers
and their projects, many of which were
temporarily frozen or bogged down.
However, notwithstanding the re-
covery of the market, many investors,
although not financially strong, still
want to keep the projects for later ex-
ecution or “challenge” buyers by setting
sky-high prices. At the same time, more
and more businesses are in favour of the
acquisition of projects to minimise the
time it takes to launch their products. All
in all, the sector is counting more buyers
than sellers.
new vitality
Looking back at some of the M&A
deals on the real estate market over the
past few years, it is clear that M&A activ-
ity is getting stronger. Calculating data
from 2013 to date, the scale of the mar-
ket has changed rapidly with a myriad
of new projects being offered for sale
and a diverse range of products flood-
ing different market segments. Statistics
show that over 50 per cent of real estate
projects which have unloaded proper-
ties in the 2014-2016 period derived
from projects previously developed
by other investors or equitised state-
owned enterprises.
In fact, through M&A deals, a series
of real estate businesses have completely
revived. Not only buyers, but sellers also
achieved good outcomes. Considering
Novaland Group as a typical example.
In 2013 the firm only had a handful of
projects. Now it is the official developer
of more than 40 projects in the middle
and high-end segments. It is also worth
mentioning that most of Novaland’s ac-
quisitions involved projects which had
been “covered up” as a consequence of
housing market difficulties, while the
former project owners lacked the nec-
essary capabilities to develop them. In
particular, the most notable deal in 2016
was finalised when Novaland spent more
than VND2.6 trillion ($114 million) buy-
ing the 30-hectare Lakeview City project
and bring it back to life after long years
of stagnation.
Regarding the tendency to hunt for
potential projects for acquisition among
developers, it seems irrational not to
mention Hung Thinh Corporation. Origi-
nally rising from brokerage activities, at
present, Hung Thinh is dubbed as “the
tycoon” in hunting dead projects. So far,
this “acquisition expert” has successfully
finalised more than 20 acquisitions of
“sleeping” projects before reviving them,
not to mention another series of projects
in which it cooperates with other part-
ners to develop and distribute products.
Most recently, Hung Thinh com-
pleted the purchase of two projects in
Binh Tan District with a transfer value
of over VND426.5 billion ($18.7 million),
including An Lac Plaza (completed foun-
dations in 2012) and Western Plaza (paid
for land-use fees but temporarily sus-
pended) from Binh Chanh Construction
Investment JSC (BCI, now a subsidiary
of Khang Dien House Trading and In-
vestment JSC). Both projects were re-
vitalised by Hung Thinh under the
new names Moonlight Park View and

Moonlight Boulevard. The apartments
in these two buildings have effectively
achieved strong returns with high liquid-
ity after their recent launch.
Another notable name standing out
in the field of M&A in recent years is Dat
Xanh Real Estate Service & Construction
Corporation. Only in 2016, Dat Xanh has
successfully carried out seven M&A real
estate projects, thus increasing its total
number of projects being implemented
to more than 40.
In particular, a typical M&A deal
made by Dat Xanh is the Dat Xanh pro-
ject—a straightforward acquisition of
shares from PetroVietnam Infrastructure
and Urban Investment JSC (Petrol Land).
The VND564 billion ($24.77 million) deal
to receive the right to develop a project
of high-rise apartment buildings located
on an area of 8.57ha (Phuoc Long B ward,
District 9, Ho Chi Minh City) was ap-
proved by the Ho Chi Minh City People’s
Committee in 2014.
Another one is Dat Xanh’s purchase
of Zen Riverside, which is located at
the centre of South Rach Chiec (An Phu
ward, District 2) and covers an area of
6.7ha, with a total sum of VND1.071 tril-
lion ($47.04 million). This project is ex-
pected to be launched soon.
Recent market developments have
shown that businesses which identify
M&A as a strategic direction are seeing
a lot of success. What is worth men-
tioning here is that behind the story of
selling and buying things, a series of
projects are being revitalised gradually
and they will build up a great supply
of properties as well as open up capital
flows to the market.
M&A running into difficulties
The sustainability of the M&A trend
is clearly recognisable as many project
developers have already announced
commitments and determination to pur-
sue this strategy. According to experts,
in 2017, M&A and project transfers will
grow stronger than before. Real estate
is one of the two most dynamic areas
of M&A at the moment, along with the
retail industry.
According to Le Hoang Chau, chair-
man of the Ho Chi Minh City Real Es-
tate Association, the city currently has
more than 500 temporarily suspended
projects. This is definitely a great oppor-
tunity for M&A transactions.
Nevertheless, it is an acknowledged
fact that, in response to the growing de-
mand of businesses for land and the recov-
ery of the market, the negotiation of deals
is being challenged by a number of issues.
According to representatives of
several developers, at a time when
the real estate market was rather lack-
lustre and quiet, a myriad of projects
stalled and the pioneers to purchase
and restart these projects were consid-
ered “heroes” by the struggling own-
ers. However, as the market prospered,
many businesses were racing to expand
their land banks even though they were
not financially capable of implementing
these projects. This was when numer-
ous difficulties emerged.
Nguyen Dinh Trung, chairman of
Hung Thinh, said that after a period of
thriving, most projects that had been
stalling but were legally completed were
already acquired and started selling
properties.
The major land bank for the devel-
opment of housing projects now mainly
comprises industrial land which is sup-
posedly used to set up warehouses or
to locate functionally converted facto-
ries as outlined in Ho Chi Minh City’s
programme on the relocation of con-
taminated facilities. However, given the
scale of this land bank, acquiring projects
is very difficult due to complicated and
time-consuming procedures.
“Meanwhile, as the land bank will
soon be completely legalised, though
500 frozen projects are waiting to be unloaded in Ho Chi Minh City
REAL ESTATE M&A OUTLOOK 337
project owners do not have enough
experience and adequate financial ca-
pabilities to deploy them, they usually
demand buyers to purchase properties
at very high prices when receiving ac-
quisition offers,” Trung said, adding that
the reason why partners can be so cocky
is partly based on market prices, and
more importantly, because of the high
demand for housing projects.
Looking into the opportunities for
M&A, Chau said that it is still possible for
enterprises to access new stock of land in
2017-2018. The M&A trend will continue to
be dynamic, but buyers have to consider
the feasibility of each project, from the
location through market segment to its de-
sign. As said by Chau, regarding attempts
to revive stagnating housing projects in
Ho Chi Minh City, along with requirements
to reposition market segments or develop
appropriate designs, buyers also need to
pay attention to the prices.
“This year, it is apparent that most
real estate firms primarily focus on sell-
ing products. Hence, an upward trend in
prices, especially in the apartment seg-
ment is unlikely to take place, except in
certain regions or in a number of pro-
jects led by notable brands. Therefore,
businesses that are heavily dependent
on bank loans will lose the advantages
in positioning their pricing policies and
choosing payment methods to financial-
ly strong real estate developers who can
actively self-finance their investments,”
Chau said.
338 REAL ESTATE M&A OUTLOOK
Resonating effects from
M&A transactions
Since the start of 2017, the Vietnamese real estate market has witnessed
a surge in mergers and acquisitions between foreign and Vietnamese
investors who are eager to collaborate on a wide variety of projects.
These deals have sent the market resonating.
By Tang Trien
R eal estate is still considered an attrac-
tive investment channel, and the Ho
Chi Minh City property market has wit-
nessed various mergers and acquisitions
(M&A) since the start of the year. A great
flow of new capital has been poured into
the market via investment collaborations
or transferring legal rights. Foreign in-
vestors are particularly excited to join the
recovering property market in Vietnam’s
biggest city.
Nam Long Investment Corpora-
tion recently shook hands with Han-
kyu Realty and Nishi-Nippon Railroad,
both hailing from Japan, to develop
the 26-hectare Mizuki Park. The invest-
ment capital of this project is VND8
trillion ($352 million). According to the
agreement, Nam Long is responsible
for half of the capital, while the two
Japanese investors take care of the re-
maining half.
Mizuki Park is located on Nguyen
Van Linh Boulevard, Binh Chanh District,
Ho Chi Minh City. The project consists of
4,676 Flora apartments and 170 Valora
land plots, houses, and villas. Mizuki
Park is the fourth project that Nam Long
has built in collaboration with Japanese
investors, following Kikyo Residence,
Flora Sakura, and Fuji Residence.
Based on recent reports by Savills,
CapitaLand from Singapore has bought a
0.6-ha commercial land plot in the prime
downtown area of Ho Chi Minh City last
November. Following this purchase, a
major complex, internationally rated A,
will be built for the first time in Vietnam.
An investment fund will pour $500 mil-
lion of capital to finance this project.
In 2016, CapitaLand also announced
that it has purchased 90 per cent of
a 0.8-ha project in Thao Dien, one of
the upscale residential areas in Ho Chi
Minh City, to develop 300 apartments.
This move has signalled CapitaLand’s
Nowadays, buyers
will not open their
wallet to unreliable
sellers, which spells
doom for weak
developers but is good
news to professional
firms
intention to join the Vietnamese resi-
dential property segment.
Similarly, Singaporean compatriot
Keppel Land has spent VND846 billion
($37 million) buying 16 per cent more
stakes at Saigon Centre, a new complex
in downtown District 1. The seller in this
deal was Southern Waterborne Trans-
port Corporation (SOWATCO).
The deals do not stop here. In
March, Hongkong Land became the
strategic partner of Ho Chi Minh City
Infrastructure Investment JSC (CII). The
developer will assist CII in developing
residential apartments in Thu Thiem
New Urban Area.
Prior to this deal, An Gia Real Es-
tate Investment and Development JSC
and Creed Group (Japan) also finalised
their purchase of seven building blocks
in the Lacasa residential complex from
Van Phat Hung Corporation. The pro-
ject, located in District 7, is the sixth
project these buyers have purchased
via an M&A deal.
It is evident from the cases that for-
eign investors usually make their debut
in the Vietnamese real estate market
by purchasing stakes in a joint venture
with domestic investors. On the contra-
ry, Vietnamese investors prefer to buy
out projects entirely.
For example, since the start of the
year, Hung Thinh Corporation has taken
over a myriad projects, most notably
the two from Binh Chanh Construction
Investment Shareholding Company.
Both of these projects are located in
Binh Tan District, Ho Chi Minh City, and
has been managed by the seller for a
long time. Due to financial difficulties,
Binh Chanh has sold off these projects
to Hung Thinh.
Hung Thinh also recently bought
a project in the north of the Cam Ranh
Peninsula in the central province of
Khanh Hoa, from Phat Dat Real Estate
Development Corporation. The value of
this deal was undisclosed, but it has
been revealed that Hung Thinh will
spend VND1 trillion ($44 million) devel-
oping this project into Cam Ranh Mys-
tery Villas.
Another notable case of a Viet-
namese firm buying large land plots is
Dream House Investment Corporation
(DRH). Since the start of 2016, DRH has
embarked on a shopping spree for land
plots, including residential complexes
in 177 Huynh Tan Phat Street, District 7
and 277 Ben Binh Dong Street, District
8, Ho Chi Minh City. DRH also took over
the Loc An resort project in the south-
ern province of Ba Ria-Vung Tau.
In 2017, DRH has spent billions of
VND buying large projects, such as Ter-
racotta Hill and Metro Valley. In particu-
lar, the 26-ha Terracotta Hill comprises
of 140 houses, each 105 square metres,
and four villas, each 210sq.m. The to-
tal investment capital for this project
reached VND195 billion ($8.5 million).
Meanwhile, the 3.47-ha Metro Valley in
District 9, requires VND640 billion ($28.1
million) of financing.
At the same time, Novaland Group
is carrying out more than 40 projects,
mostly through M&A. Competitors,
such as Dat Xanh Real Estate Service &
Construction Corporation and Him Lam
Land, are also buying a wide variety of
projects in recent months.
Sweet fruits of M&A deals
In the past few years, the real es-
tate market in Ho Chi Minh City has wit-
nessed a dramatic increase in new sup-
ply and demand. However, contrary to
the previous decade, not all developers
can make a profit from their projects.
In reality, there are still a lot of unsold
projects that cannot attract homebuyers

Nam Long shook hands with two Japanese investors to develop the Mizuki Park project
despite steep discounts and promotional
gimmicks.
The recent M&A deals are expected
to create a resonating effect in the mar-
ket. According to industry experts, the
real estate sector in Vietnam in gen-
eral, and Ho Chi Minh City in particular,
has always been appealing to investors
due to the rising consumption demand.
However, the market still suffers from
a severe lack of experienced and pro-
fessional developers, and recent M&A
deals can provide homebuyers with the
needed reassurance on the sustainabil-
ity of projects.
For example, Binh Chanh previously
finished building the foundation of its
project named Western Dragon, located
in Binh Tan District. Unfortunately, the
developer subsequently ran into scan-
dals related to its other projects, such as
Nhat Lan 1 and 2, and Western Dragon
suffered from desperately low sales for
a long time. To revive the project, Binh
Chanh had to sell it to Hung Thinh. West-
ern Dragon was later renamed Moon-
light Park View by Hung Thinh, who
managed to sell out all the apartments
in the complex within a single month.
Another great tale of revival is
Lakeview City in District 2, previously
developed by Century 21 JSC. To gain
complete control of the project, No-
valand has forked out VND2.6 trillion
($114 million) in exchange for 82.46 per
cent of the stakes from two major inves-
tors, Prosper Big Investment Ltd. and
Henry Enterprise Group Ltd. Following
the Novaland takeover, the project soon
became a modern urban area named
Lakeview City. The project has been
crowned the Best Luxury Residential
REAL ESTATE M&A OUTLOOK 339
Development by Dot Property Vietnam
Awards 2017.
According to Nguyen Dinh Trung,
chairman of Hung Thinh, it is not easy to
evaluate all the general ups and downs
of the market. “It is better to assess each
individual project and developer. Nowa-
days, buyers will not open their wallet
to unreliable sellers, which spells doom
for weak developers but is good news
to professional firms,” said Trung.
This filter has also ushered in a new
era for the Vietnamese real estate sec-
tor. Financially weak and unprofessional
developers will have to let go of their
projects to those with good financial
backing and experience via M&A trans-
actions. These deals can help reduce
inventories by a huge margin, revive
seemingly “dead” projects, and improve
market liquidity.
340 REAL ESTATE M&A OUTLOOK

In good times and bad, sickness and health

During the past year, the real estate market witnessed numerous “marriages” between domestic and foreign
partners under the form of mergers and acquisitions. Finding the right partner has brought a new and pow-
erful spirit to the market in general, and domestic and foreign partners in particular. However, not all mar-
riages work out and there are still bumps on the road to a happy ending.

By Bich Ngoc 1 in Ho Chi Minh City. However, this is Another investor, Kajima Corpo-
the first housing development project ration from Japan, announced a joint

I n the first six months of 2017, a number

of foreign investors announced coop-
erating with domestic developers in a
series of real estate projects.
Lately, Maeda, a Japanese corpora-
tion specialising in building infrastruc-
ture and property, has decided to co-
operate with Thien Duc Company, a
member of Long Thanh Golf Company,
to develop a high-end apartment project
named Waterina Suites in Thanh My Loi
commune, District 2, Ho Chi Minh City.
Maeda has been present in Vietnam
for many years with a range of projects
like Da Min Hydropower Construction,
Tan Son Nhat International Airport Pas-
senger Terminal, and now Metro Line
Maeda will develop in Vietnam.
In cooperation with Maeda, Thien
Duc not only found a capable financial
partner, but also secured expert partici-
pation through all steps of the project,
from design, construction to monitoring
and operation.
According to Dr. Tetsuo Kida, general
director of Maeda Thien Duc, the full par-
ticipation of Maeda will ensure the high-
est quality for this Japanese-style project.
“Being an investor, Maeda will di-
rectly build and control quality in ac-
cordance with Japanese standards, as
we have committed to build the quality
equivalent of a high-end apartment in
Tokyo,” Kida said.
venture with Indochina Capital (ICC) in
September 2016 and is currently actively
working on their first projects. According-
ly, the first three hotels will be officially
announced by the end of 2017 and early
2018. These will be the first hotels to be
introduced by the joint venture and will
be operated by another joint venture of
Indochina Capital, ICC-Vanguard.
This venture expects to invest up
to $1billion over the next 10 years in
their projects in Vietnam. In the first
phase, it will focus on residential and
hospitality projects in Hanoi, Ho Chi
Minh City, and Danang.
Hongkong Land, an investor from
Hong Kong, has announced spending

Due to the standoff of equal owners Posco E&C and Vinaconex,

the Splendora has been in limbo for years

more than $95 million cooperating with
Ho Chi Minh City Infrastructure Invest-
ment JSC (CII) in a large-scale property
project in Thu Thiem New Urban Area in
Ho Chi Minh City.
Another noteworthy M&A deal an-
nounced recently was VinaCapital—a
leading investment management and
real estate development firm in Viet-
nam—fully transferring its stakes in Dai
Phuoc Lotus, a residential project located
in the southern province of Dong Nai, to
China Fortune Land Development, in a
deal worth $65 million.
Meanwhile, Elite Capital Resources
Limited, a Singaporean partner, has
also acquired Hanoi Times Square from
VinaCapital.
David Blackhall, managing director
of VinaCapital commented that as any-
one who has spent some time in prop-
erty in Vietnam knows, acquiring land,
clearing it, and obtaining the necessary
approvals for projects can be a long and
murky process, usually beset by unantici-
pated delays and expenses.
“Clean properties—those with the
requisite documentation, government
approvals, and removed of inhabit-
ants—are of high value to foreign in-
vestors who often lack the experience
in (or stomach for) dealing with local
red tape. M&A provides them a way
to find a partner with the requisite
know-how to navigate the system,”
Blackhall said.
Unsuccessful marriages
However, the market is much like
the famous box of chocolates from For-
rest Gump. A lot of projects have been
in “unsuccessful marriages,” where the
foreign partner is not patient enough
to continue the game—which is usu-
ally a very long story in Vietnam—or the
two sides cannot find common grounds
when developing the project.
Bitexco Group has recently pro-
posed the Ho Chi Minh City People’s
Committee to implement Binh Quoi-
Thanh Da New Urban Development pro-
ject after the withdrawal of Dubai-based
Emaar Properties.
Although representatives of Emaar
Properties declined to explain the rea-
sons behind the withdrawal, a domes-
tic expert speculated that it could have
been due to the overly long and compli-
cated procedures of land clearance and
project implementation.
Previously, Splendora in Hanoi had
been stalling for a long time due to disa-
greements between the foreign and do-
mestic partners, Posco E&C (South Korea)
and Vinaconex (Vietnam). The two part-
ners have equal shares (50-50) in their
joint venture, making it impossible for
either side to have the final say on any
issue in the project.
The conflict is so serious that the
two sides considered splitting the pro-
ject into two equal parts, after which
each partner could go ahead and de-
velop its part according to its strategy.
However, this separation was not suc-
cessfully implemented and as a result,
Splendora has been coming along at a
very slow pace during the last ten years,
with many issues unresolved.
Stories of conflicts among relevant
partners have been and will continue to
occur in many other projects and only
great efforts and willingness to compro-
mise can improve this situation.
M&A remains attractive
According to a recent report
REAL ESTATE M&A OUTLOOK 341
released by CBRE, the Vietnamese real
estate market is still an ideal environ-
ment for foreign investors.
CBRE said that while domestic part-
ners account for a majority in housing
development projects, there is ample
need for capital in commercial real es-
tate projects.
On the downside, despite the easing
of foreign ownership restrictions, it still
makes sense for most investors entering
Vietnam to form a joint venture with lo-
cal developers.
“This is helpful not only in sourcing
projects, but also in ensuring that they
are completed smoothly,” said CBRE.
The State Bank of Vietnam has
raised the risk weight of property loans
at commercial banks from 150 to 200
per cent and reduced the proportion of
short-term funds for medium- to long
term-lending, including mortgages,
from 60 to 50 per cent in 2017 and
this will further reduce to 40 per cent
in 2018.
“This may drive Vietnamese devel-
opers to seek other types of funding
and may provide an opportune time
for foreign investors to join the market
through private equity investment, debt
financing or other means. In addition,
with limited investible stocks, Vietnam
is being driven more by longer-term
potential than a desire for short-term
returns,” it added.
According to CBRE, in the next 5-10
years, foreign investors may have more
opportunities to add commercial proper-
ties to their portfolio in prime locations.
Meanwhile, according to JLL, for
housing and commercial projects, for-
eign investors often search for “clean”
land that has completed the compensa-
tion, land clearance, and land use fee
payments, and has land use rights and
good development plans.
JLL also believes that there are hun-
dreds of millions of dollars waiting to be
poured into the Vietnamese real estate
market in housing, offices, retail, hotels,
and industrial parks. Key investors come
from different countries, like Japan,
South Korea, Singapore, and China.
“In general, Vietnam is still driving
strong attention from investors in the
region, we expect that M&A activity in Vi-
etnam will increase to new record levels
in 2017 and 2018,” said Stephen Wyatt,
regional director of JLL.
342 DEALS IN SPOTLIGHT
Masan’s 3F model Feed - Farm - Food
Masan Nutri-Science delivers 3F promise
A gap too wide?
At first glance, the Vietnamese ani-
mal protein industry appears to have
reached its full potential with a total
market size of $18 billion, equivalent
to over 9 per cent of the national GDP.
The entire value chain includes animal
feed, farming, and end-consumer prod-
ucts, both fresh and processed meat.
However, Vietnam is still far away from
realising the full potential of this sector.
The animal protein sector is not only
fragmented, but also inefficient and un-
productive compared to the developed
world. To be more specific, Vietnamese
farmers require 3.5 to 4 kilogrammes
of feed on average to produce a kil-
ogramme of pork, versus the 2.5 kilo-
grammes in the US.
The result is that Vietnamese con-
sumers pay 1.5-2 times the price of
meat compared to the US, while GDP
per capita is only one-tenth of that in
the US. Affordability is a key issue. At the
grassroots level, millions of Vietnamese
people do not have the appropriate
levels of daily protein intake required
for good health. In particular, the rural
population, which accounts for almost
70 per cent of Vietnam’s population,
We want to bridge
the animal protein
gap between Vietnam
and the world.
Pham Phu Ngoc Trai
Chairman of Masan Nutri-Science
consumes less than half of what is rec-
ommended by the World Health Organ-
isation (WHO). Meat consumption in
Vietnam is 40 kilogrammes per capita,
which is substantially lower than China
(60 kilogrammes), South Korea (65 kil-
ogrammes), the EU (75 kilogrammes),
and the US (over 100 kilogrammes). So,
what is the key to transform and unlock
the potential of the animal protein sec-
tor in Vietnam?
The answer is that Vietnam needs
to invest in innovation to close the
aforementioned productivity gap across
the entire value chain. This requires a
fully-integrated 3F (Feed-Farm-Food)
business model in order to ultimately
transfer the benefits to end-consumers.
According to Pham Trung Lam,
CEO of Masan Nutri-Science (MNS),
of the “3F” value chain, feed alone ac-
counts for one-third, while farm and
food together claim two-thirds of the
remaining value. The successful integra-
tion of Vietnamese-French Cattle Feed
JSC (Proconco) and Agro Nutrition In-
ternational (ANCO) is just one facet of
MNS’ three-pronged approach. In order
to become a major player in the meat
value chain, MNS has to build out the
other two pillars to bridge the gap be-
tween the Vietnamese meat sector and
developed markets.
Transformation after M&A
The earliest signs of Masan’s inter-
est in consumer agriculture came when
they acquired 40 per cent of Proconco
and later 70 per cent of ANCO. Today,
MNS owns 75.15 per cent of Proconco
and 99.99 per cent of ANCO.
Soon after the establishment of
MNS, Masan grew to become the largest
local animal feed company in Vietnam
with a market-leading position in pig
feed products (excluding the captive
market). The growth was driven by the
launch of a new brand called Bio-zeem,
an innovation that improves the feed
conversion ratio for farmers.

Bio-zeem is an umbrella brand for
feed products that contain a proprietary
enzyme which improves the feed con-
version ratio (FCR), enabling farmers to
sell their pigs 12 days earlier than market
average. MNS’ other products include Bio-
zeem Super, which is free from antibod-
ies, and Bio-zeem Mama, which increases
yield by two piglets per sow per annum.
Today, Bio-zeem represents the ma-
jority of MNS’ pig feed sales. However,
feed is just MNS’ very first step to trans-
form the entire meat industry with the ulti-
mate goal to provide Vietnamese consum-
ers with quality meat and meat products.
Masan views its future pig farms as
a centre of productivity to further im-
prove the efficiency of the meat value
chain. Today, MNS is building a hi-tech
pig farm called Masan Nutri-Farm in the
central province of Nghe An with an
output capacity of 230,000 pig heads
per annum. When fully operational, it
is poised to become the largest and
most advanced pig farm in Vietnam.
MNS’ foray into meat production began
by acquiring 14 per cent (now nearly
25 per cent) of Vissan, Vietnam’s lead-
ing meat producer, through its sub-
sidiary ANCO by public auction. Now
Vissan’s strategic partner, MNS can tap
into Vissan’s production pipeline and
its nationwide distribution network to
bolster its meat business.
With these moves, MNS is building
up its capabilities to fully integrate the
3F business model in order to ultimately
transfer the benefits to end-consumers.
Vietnamese people will not only benefit
from lower prices, but they will be guar-
anteed safe, traceable, and affordable
animal protein products.
2014 was the first anniversary of Pro-
conco and ANCO’s integration and 2015
marked the first profitable year for MNS,
with net revenue of VND14.054 trillion
($618.24 million) and net profit after tax
of VND449 billion ($19.8 million).
A consumer growth strategy
2016 turned out to be MNS’ most
successful year, with net revenue of
VND24.423 trillion ($1.074 billion), a 73.8
per cent increase year-on-year, making
MNS legitimately a billion-dollar com-
pany by revenue. Net profit for the year
2016 was VND1.538 trillion ($67.7 mil-
lion), a 243 per cent increase year-on-
year due to effective input cost control
initiatives and Bio-zeem feed products,
which delivered high margins compa-
rable to fast moving consumer goods
(FMCG) categories.
“Our vision is to be the largest local
feed producer with over 50 per cent of
the market share and drive productivity
along Vietnam’s meat value chain. We
want to enrich Vietnamese people’s lives
DEALS IN SPOTLIGHT 343
by providing real, delicious, and afford-
able animal protein products for each
and every meal,” said Danny Le, vice
chairman of MNS.
In what is often considered a com-
moditised industry, Masan believes that
the recent decline in the price of pork has
further validated its FMCG-esque strategy
focused on innovation, branding, and dis-
tribution. Recently, pig prices in Vietnam
have declined significantly, going from
VND42,000 to VND25,000 per kilogramme
(from $1.85 to $1.10) and staying low for
over three quarters. As a result, the com-
pany estimates that the pig feed market
declined by 35-40 per cent within the first
half of the year as farmers raised fewer
pigs. However, Masan’s Bio-zeem feed
products only declined by approximately
12 per cent. With the recent recovery in
pig prices (now VND35,000-40,000 per
kilogramme), the company believes it is
now better positioned to further consoli-
date its market share. MNS’ 2020 target
is $4 billion in revenue and $400 million
in profit.
Top-tier financing and great
validation
Masan’s financial prowess is im-
mense, ensuring great capability to
grow in scale. Masan has been able to
raise funds from leading global financial
institutions and strategic investors, with
funds totalling well over $1 billion.
MNS’ market share expansion, capa-
bility for 3F integration, and consumer
growth strategy prompted KKR, a lead-
ing global investment firm, to invest
$150 million to acquire a 7.5 per cent
stake in MNS, thereby effectively valuat-
ing MNS at $2 billion.
Ming Lu, member of KKR and head
of Asia Private Equity, said, “Masan is a
world-class partner in Vietnam. We have
witnessed the group develop a season-
ings company into a $2-billion diversi-
fied consumer group and look forward
to backing MNS again as it executes its
growth plans in the meat industry.”
MNS has proved capable of raising
large funds to effectively execute merg-
ers and acquisitions in short timespans,
thus consolidating its market share and
becoming a leader in many consumer
categories. MNS is now on track to grow
even larger in scale by doubling down
on its three-prong approach to lead
both the meat and feed industries.
344 DEALS IN SPOTLIGHT

VSIP goes far beyond industrial parks

VSIP has developed world-class industrial
estates across Vietnam with self-contained
facilities to serve the needs of its custom-
ers. John Lim HM, head of Commercial &
Residential Properties at VSIP JV Co., Ltd.,
shared with Thanh Van the group’s vision
to complement foreign investors’ growth in
the park.
transformed our core offering from stan-
dalone IPs to integrated township and
IP models, enabling us to bring in com-
prehensive solutions to work, live, and
play, and also applying urban planning
best principles in Vietnam. We believe
that successful implementation rests on
a strong master plan that is backed by ro-
bust urban infrastructure and integrates
utilities and facilities for enhanced living.

Following the success of industrial
parks (IPs), VSIP has transformed into
a developer of integrated townships
and IPs. Could you highlight the ad-
vantages and challenges of this busi-
ness model?
Vietnam is a land of immense poten-
tial for growth. We realised early on that
the country possesses unique strengths,
including abundant land and young,
hardworking labour force, to attract
international investment. VSIP was there-
fore established to attract foreign direct
investment (FDI) to the country, to help
Vietnam recognise its immense manufac-
turing potential, to create employment
opportunities, and to attract diversified
sectors and industries to the country
through products and services that meet
international standards.
As Vietnam grows, the community’s
needs to evolve. This is why VSIP has
Who are the target investors for VSIP
commercial and residential complexes?
VSIP has a lot to offer as an investment
destination. Along with IPs, VSIP townships
in Binh Duong, Quang Ngai, Nghe An, Bac
Ninh, and Haiphong are ideally located
and prepared land for property investment
and development with diverse options of
townhouses, apartments, hotels, commer-
cial areas, schools, and hospitals.
With modern master plans that inte-
grate the work, live, play, and learn ele-
ments at areas outside of the city centres,
we have been able to offer our customers
solutions that meet their operating needs.

What are your recommendations for

foreign investors looking into the Vi-
etnamese real estate market?
While much attention is paid to big
cities such as Ho Chi Minh, Hanoi, and
Danang, where typical formal offers are
high due to high entry costs, less noticed
are the surrounding cities and provinces
which have huge housing and entertain-
ment demand. Although there is a large
supply in residential real estate, almost
The planning of the commercial and residential area of VSIP Haiphong always targeting the affluent segment, a
lot of mid-income households find it dif-
ficult to find suitable housing in first-tier
or even in second or third-tier cities.
According to the 2016 Vietnam
Landed Property Spotlight from Savills
Vietnam, the expansion of the affluent
class outpaces the middle-income seg-
ment, while the number of affluent Vi-
etnamese households (annual income
over $20,000) is expected to double
from 250,000 in 2016 to 530,000 in 2020.
The number of middle-income house-
holds with annual incomes ranging from
$9,000-20,000 is estimated to increase
by half, from 3.16 million to 4.83 million
The planning of the commercial and residential area of VSIP II Expansion in Binh Duong over the same period.
 DEALS IN SPOTLIGHT 345

In the north, Haiphong is the third

biggest city in Vietnam, with a stable
growing economy and huge potential
growth in the future for tourism and
commerce. In recent years, big groups
from Japan and South Korea have cho-
sen Haiphong as an investment des-
tination thanks to the economic po-
tential, improved investment climate,
geographical location, and administra-
tive procedures. According to a CBRE
report in June 2017, landed property is
still the best option in Haiphong, espe-
cially shophouses.
About a two-hour drive from
Haiphong, right next to Hanoi, lies Bac
Ninh, one of the top localities having the
highest GDP in Vietnam. In the first half The planning of the commercial and residential area of VSIP Bac Ninh
of 2017, Bac Ninh took the lead in foreign
direct investment (FDI) attraction. There
is a real housing demand for workers and
expatriates who are working in the IPs in
the province, while the supply seems to
be falling short of demand.
In Central Vietnam, Danang, Hue,
and Nha Trang are great choices for
resort property, hospitality, and leisure.
Nghe An and Quang Ngai provinces
are also good options because of their
advantages in natural resources, tour-
ism potential, industrials, and the very
limited supply of commercial and resi-
dential real estate.
In the south, right next to Ho Chi
Minh City, Binh Duong has been a rising
star which recently made its way into The planning of the commercial and residential area of VSIP Quang Ngai
the top five cities in Vietnam, taking the
lead in FDI, GDP, and rapid urbanisation.
With about 35 IPs (a number that will
continuously grow), this province is one
of the localities with the largest number
of foreign workers (about 12,000 people)
in the country. Besides, Binh Duong also
attracts a lot of workers commuting from
nearby cities and provinces.
The limited supply and increas-
ing demand has placed Binh Duong
amongst the most attractive locations
for real estate developers. For exam-
ple, in August 2015, the first phase of
the Habitat Binh Duong, comprising of
two blocks with 267 apartment units,
was completed and have almost been
sold out by now. The shareholders are
Singapore-based Sembcorp Properties, a The planning of the commercial and residential area of VSIP Nghe An
subsidiary of Sembcorp Industries, MC
Development Asia from Japan, a subsidi- Along with industrial land, VSIP now brings integrated township opportunities across Vietnam for investors, with
ary of Mitsubishi Corporation, and VSIP many choices of commercial and residential land area, including shopping malls, offices, supermarkets, schools,
hospitals, hotels, apartments, and townhouses in Binh Duong, Quang Ngai, Nghe An, Bac Ninh, and Haiphong.
JV Co., Ltd.