AFET HABERLEŞMESİNDE

TEMEL SORUNLAR:
BİRİMLER/KURUMLAR ARASI
KOORDİNASYON

• Giriş
İÇİNDEKİLER

• Yaşanan Sorunlara Örnekler

• Çözüm İçin Gerekenler
• Teknik Personelin Sahip Olması
Gereken Bilgiler ARAMA VE
• Afet-Acil Durum Haberleşmesinde
Telsiz ve Radyo Amatörlerinin Yeri
KURTARMA BİLGİSİ
Tevfik Aydın
KAZANCIOĞLU

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

HEDEFLER

• Bir afet ya da acil durum hâlinde

yaşanan sorunlar ve çözüm yolları
hakkında fikir sahibi olabilecek,
• Hava-yer iletişiminde yaşanan
sorunların önemini kavrayabilecek,
• Haberleşme ile ilgilenen teknik
personelin elektronik dışında bilmesi
gerekenleri anlayacbilecek,
• Telsiz ve radyo amatörlerinin konuya
katkısını öğrenebileceksiniz.

ÜNİTE ÜNİTE

13 13
 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

GİRİŞ
Bir afet ya da acil durum hâlinde, duruma müdahale ile ilgili sorumluluğu
bulunan tüm kurumların yaşadığı en önemli sorun, birimler ve kurumlar arası
koordinasyondur. Bu soruna çözüm olarak bulunabilen yegâne yöntem, bir kriz
masası oluşturarak ilgili tüm kurumların temsilcilerini bir araya toplamak
olagelmiştir.
Ancak arazideki ekipler için bu tür bir organizasyon yapmak ne yazık ki çoğu
zaman imkânsızdır. Çünkü böylesi bir organizasyon, arazide ekibinin başında
bulunup operasyonu yönetmesi gereken teknik uzmanları sabit bir noktaya
toplamayı gerektirir. Temel ihtiyaç bu uzmanların birbirleriyle haberleşebilmesidir.

YAŞANAN SORUNLARA ÖRNEKLER

Otoyollardaki Trafik Kazaları
Otoyollarda bir kaza olduğu anda trafik, kaza mahallinden başlayarak geriye
doğru kilometreler boyunca tıkanmaktadır. Dahası, insanlarımızın eğitim ve bilinç
maalesef fazlasıyla düşük olduğundan emniyet şeridi ek şerit olarak kullanılmakta
ve bu tür durumlarda bir kaç dakika içinde tamamen doldurulmaktadır. Kaza
mahalline ivedi olarak intikal etmesi gereken ambulansın bu tıkanıklığı aşarak
ilerlemesi mümkün değildir. Tek alternatif, kaza mahallinden ilerideki ilk kavşaktan
Bir afet ya da acil içeri girerek ters yönde ilerlemesidir. Ancak, bir başka kazaya sebep olmadan
durum hâlinde, duruma bunun sağlanabilmesi için trafik polisinin yardımı şarttır. Polis, kaza mahallinden
müdahale ile ilgili itibaren yolu kesmeli, ambulansı söz konusu kavşaktan içeri almalı ve ters yönde
sorumluluğu bulunan
güvenli bir şekilde ilerlemesini sağlamalıdır.
tüm kurumların
yaşadığı en önemli Büyük Yangınlar
sorun, birimler ve
kurumlar arası İstanbul Tuzla - Kocaeli Gebze bölgesinde çıkacak bir kimyasal madde
koordinasyondur. fabrikası yangınına müdahale için her iki il ve bağlı ilçelerden pek çok itfaiye ekibi
gelir. İzmit'in henüz büyükşehir statüsü kazanmadığı bir tarihte çıkan böylesi bir
yangın sırasında, bir ekip arama-kurtarma için fabrika içine girdiği sırada,
durumdan habersiz bir başka ekip yangını söndürmek için su sıkmaya başlamış ve
bunun sonucunda binanın çatısı içerideki ekibin üzerine çökmüştür.
Bu tür sorunlar, büyük bir yangın hâlinde Türkiye'nin her yerinde
yaşanabilir. Çünkü her itfaiye teşkilatının frekansı farklıdır, hatta büyükşehir
kapsamında olmayan illerde çoğu kez itfaiyenin kendisine ait özel bir frekansı dahi
yoktur. Bu yüzden de farklı il ve ilçelerden gelen itfaiye ekipleri birbirleriyle
haberleşemezler.

Çok Sayıda Kurumun Müdahalesini Gerektiren Olaylar

Örneğin bir yaz günü bir petrol tankerinin, çok sayıda aracın karıştığı bir
trafik kazası sonrasında, ormanlık alandan geçen otoyoldan çıktığını, bir yüksek
gerilim hattı direğine çarpıp devrilerek alev alması sonucu başlayan ve rüzgarın

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

etkisiyle yakın mesafedeki askerî havaalanı içindeki cephaneliğe doğru ilerleyen bir
orman yangını başlattığını düşünelim. Böylesi bir vakaya müdahale etmesi gereken
kurumlar arasında hemen aklımıza gelenler şunlar olacaktır: 112, itfaiye, orman
itfaiyesi, trafik polisi, jandarma, elektrik idaresi, karayolları, hava kuvvetleri, vb.
Bütün bu kurumlar birbirleriyle eşgüdüm içinde çalışmak ve aynı zamanda uzak
mesafedeki merkezleriyle haberleşebilmek zorundadır. Bu nasıl olacaktır?

ÇÖZÜM İÇİN GEREKENLER

Bölge (Lokasyon Bilgisi)
Bir afet ya da acil durum hâlinde karşılanması gereken ilk ihtiyaç etkilenen
bölgeyle ilgili coğrafi bilgidir. Olay yeri açık arazide ise bir arama-kurtarma ekibinin
Olay yeri açık arazide
ise bir arama-kurtarma ihtiyaç duyacağı ilk şey bölgenin topoğrafik haritası olacaktır. Olay yeri, yerleşim
ekibinin ihtiyaç bölgesinde ise, bu kez bölgenin sokak haritasına ihtiyaç olacaktır. Bunlar olmadan
duyacağı ilk şey olay yeri komutası yürütmek, ekipleri koordine etmek ve yönlendirmek mümkün
bölgenin topoğrafik olmayacaktır.
haritası olacaktır. Olay
yeri yerleşim Aynı sorun, bazı kurumların gündelik operasyonları için de geçerlidir.
bölgesinde ise, bu kez Örneğin 112 Acil, görevinin gereği olarak her vakaya olabildiği kadar ivedi intikal
bölgenin sokak etmek zorundadır, zira kalp krizi ve benzeri olaylarda erişim süresi hastanın
haritasına ihtiyaç "yaşam-ölüm çizgisini ifade eder. Bu nedenle merkezdeki personelin şehrin
olacaktır. Bunlar semtleri ile ambulans noktaları arasındaki ilişkiyi çok iyi kurabilmesi doğru
olmadan olay yeri
noktadaki ambulansın sevki bağlamında büyük önem taşır. Ancak telsiz
komutası yürütmek,
ekipleri koordine etmek haberleşmesini dinleyen ve örneğin başka bir görevden noktasına dönüş hâlinde
ve yönlendirmek olan bir ambulansın, anons edilen vakaya yakın olduğunu algıladığı anda merkeze
mümkün olmayacaktır. durumu bildirme ve vakayı "isteme" inisiyatifini göstermesi şarttır. Nokta
ambulanslarının da görev bölgelerini ve bu bölgeye komşu bölgeleri iyi tanımaları
da bu bağlamda önem taşır. Böylece semt pazarı, yol tamiratı ve benzeri engeller
konusunda da yeterli bilgi sağlanarak gereksiz zaman kayıpları da önlenmiş olur.
İtfaiye teşkilatında bu tür sorunlar mıntıkacı adı verilen uzmanlaşmış
personelin yönlendirmesiyle çözülür. Mıntıkacılar, kendi bölgelerindeki bütün tek
yönlü yollar, dar sokaklar, vb.'ne ek olarak, yangın hidratlarının yerlerini, semt
pazarı, yol tamiratı vb. konuları en iyi bilen kişilerdir.
Afet ve acil durum ekiplerinin başarılı olması bir "takım ruhu" bilincinin
varlığına koşuttur. Haberleşme ise "takım üyelerinin ortak merkezi sinir sistemi"
olarak algılanmalıdır.

Haberleşme Birimi ve Teknik Personel

Çünkü her kuruma tahsis edilen frekans birbirinden farklıdır ve özel bir
düzenleme yapılmadığı taktirde bu frekansların farklı kurumlar tarafından
kullanılması kanunen mümkün değildir. Dahası, bu kurumlara tahsis edilen
frekanslar farklı bantlarda (HF; VHF; UHF) iseler, teknik sebeplerden dolayı fiilen
haberleşmeleri de mümkün değildir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

Bir önceki ünitede, arazideki ekibin diğer ekiplerle ve onların merkezleriyle

haberleşebilmesi için, kurumlar arası koordinasyon gibi oldukça karmaşık bir
sorunun üstesinden gelebilecek, bir haberleşme merkezinin kurulmasını ve
haberleşme uzmanı bulundurulmasını gerektirdiğinden söz etmiştik. Bu ünitede bu
konunun ayrıntılarına değineceğiz.
İstanbul’da yapılan bir pilot çalışma çerçevesinde 112 Acil frekansları ile
programlanmış birer telsiz İl Afet Yönetim Merkezi, İtfaiye, Emniyet
Müdürlüğünün Asayiş, Şehiriçi Trafik ve Şehirlerarası Bölge Trafik Müdürlükleri ile
İl Jandarma Komutanlığının haber merkezlerine yerleştirilerek bu birimlerle 112
Acil arasında telefondan bağımsız bir koordinasyon ve yardımlaşma düzeni
kurulmuştur.
Böylece ambulansların yoğun trafikte sıkışması vb. durumlarda, "Sağlık
Merkez"e bilgi vermeleri hâlinde, "Asayiş Merkez" aracılığıyla trafik ekiplerinden
ve anılan diğer kurumlardan yardım alma imkânları olmaktadır. Bu düzen özellikle
trafik kazalarına müdahale konusunda büyük kolaylıklar sağlamaktadır.

Uygun cihaz
HF, VHF, UHF, farklı modlar, sayısal mod için aparat ve kablolar

Yazılı iletişim ve standart haberleşme formları

Yazılı iletişim (IARU SOP ve form)

Kurumlar Arası Koordinasyonda Özel Bir Sorun

Hava-Yer İletişimi
Uygun cihaz
Bir acil durum hâlinde
Koordinat ile adres tarifi
haberleşmenin
kesintisiz yürüyebilmesi İleri uç kontrolörlüğü
için pek çok operatörün
aynı frekansta
birbirlerine engel TEKNİK PERSONELİN SAHİP OLMASI GEREKEN BİLGİLER
olmadan iletişim
Türkiye'de telsiz teknisyeni dendiğinde akla gelen yegâne kişiler, kurum
kurabilmesine ihtiyaç
telsizlerinin bakım-onarımını yapan elektronik eğitimi almış kişilerdir. Oysa afet-
olacaktır.
acil haberleşmesi konusunda uzmanlaşacak teknik personelin sahip olması
gereken pek çok farklı bilgi ve beceri vardır. Bunların ana başlıklarına bakacak
olursak:

Acil Durum Networkleri

Bir acil durum hâlinde haberleşmenin kesintisiz yürüyebilmesi için pek çok
operatörün aynı frekansta birbirlerine engel olmadan iletişim kurabilmesine
ihtiyaç olacaktır. Bunun yegâne yolu önceden hazırlıklı olmak ve sık sık tatbikatlar
yaparak çıkacak sorunlar ve çözüm yolları hakkında bilgi edinmek ve pratik
yapmaktır. Bu amaçla yapılabilecek hazırlıkların başında düzenli olarak çevrim
yapmak (bütün operatörlerin belirli bir saatte aynı frekansta toplanarak sırayla

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

merkeze varlığını bildirmesi ve merkezin çağrılarına cevap vermesi) gelir. Bu tür

uygulamalar, hem operatörlerin bir acil durum hâlinde nasıl davranmaları
gerektiği konusunda alışkanlık edinmelerini, hem de merkez operatörün net
yönetimi konusunda kendisini geliştirmesini sağlayacaktır.

Modülasyon Bilgisi:
FM, AM, SSB, CW, sayısal modların her birinin diğerine kıyasla farklı
üstünlükleri ve zayıflıkları vardır. Bunların farklılıklarını ve hangi durumda
hangisinin kullanılması gerektiğini bilmeyen bir operatör, bir afet ya da acil durum
hâlinde çok sıkıntı çekecektir. Konuyla ilgili temel bilgilerin özeti önceki ünitede ele
alınmıştır.

Frekans Bilgisi:
Aynı şekilde, HF, VHF, UHF bandlarının hangisinin diğerine kıyasla ne tür
avantaj ve dezavantajları olduğunu, hangisini ne zaman, nerede, neden kullanmak
gerektiğini bilmeyen bir operatör, bir afet ya da acil durum hâlinde fazla işe
yaramayacaktır. Bu konuyla ilgili temel bilgilerin de özetine önceki ünitede yer
verilmiştir.

Sayısal Modlar:
Telsiz üzerinden birbirinden uzak mesafedeki bilgisayarları haberleştirmenin
pek çok yolu vardır. Amatör telsizcilerin bu amaçla geliştirdiği Packet, APRS, SSTV,
RTTY, BPSK, Echolink, vb. pek çok yöntem vardır. Afet-acil durum haberleşme
uzmanının bu modların tümünü bilmesinde fayda vardır. Çünkü pek çoğunun
kullanılması gereken farklı durumlar ve her birinin diğerine kıyasla farklı avantajları
vardır.

Anten Bilgisi ve Yapımı

Bir haberleşme uzmanının en iyi bilmesi gereken konuların başında anten
bilgisi ve yapımı gelir. Çünkü sağlıklı bir haberleşme için en önemli şey iyi bir anten
ve uygun bir konumdur. Haberleşme uzmanı gerektiğinde kendi antenini hızlı bir
Bir afet ya da acil şekilde yapabilmeli, hangi durumda hangi polarizasyonu (yatay, dikey) kullanması
durum hâlinde, gerektiğini bilmeli, yönlü anten (dipol, yagi, vs.) kullanmanın getiri ve götürülerini
bölgenin kendi
anlamalı, hangi mesafe için anten açısını nasıl ayarlaması gerektiğini bilmeli
operatörleri
muhtemelen kurban (örneğin NVIS), anten pattern'leri konusunda kabaca da olsa bilgi sahibi olmalıdır.
durumda ya da kendi
ailelerine yardım etme
Bölgedeki Röle Frekansları Bilgisi
derdinde olacağı için, Bir afet ya da acil durum hâlinde, bölgenin kendi operatörleri muhtemelen
haberleşmenin bölgeye kurban durumda ya da kendi ailelerine yardım etme derdinde olacağı için,
dışarıdan gelen
haberleşmenin bölgeye dışarıdan gelen operatörlerce yürütülmesi gerekecektir.
operatörlerce
yürütülmesi Bu operatörlerin bölgedeki röle (aktarıcı) istasyonların hangi frekanslarda
gerekecektir. çalıştığını ve nereleri kapsadığını bilmesi en acil ihtiyaç olacaktır. Bu röleler susmuş
ise, yeniden ayağa kaldırılmaları ve bu süre içinde hâkim noktalara "canlı röle"
işlevi görmek üzere donanımlı operatörler gönderilmesi gerekecektir. Bu nedenle

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

bölgenin coğrafi yapısı hakkında bilgiye ve büyük ölçekli haritalara sahip (ya da hiç
değilse gerektiğinde ulaşabiliyor) olmak bir kez daha önem kazanacaktır.

Kurumsal Bilgi:
Yukarıda çok sayıda kurumun müdahale etmesi gereken bir acil durum
senaryosu vermiştik. Benzer durumlar daha geniş bir bölgeyi kapsayan deprem,
sel, vb. afetlerde de karşımıza çıkacaktır. Böylesi bir anda, hangi kurumun hangi
frekansı kullandığını bilmek, olaya müdahale için gelen örneğin sivil toplum
kuruluşlarının elindeki cihazların hangi frekansta çalıştığını bulabilmek, bu tür
durumlar için önceden tahsis edilmiş afet ortak frekansları hakkında bilgi sahibi
olmak, kendi cihazlarını bu frekanslara (bir kısmını önceden) ayarlayabilmek, bu
kurumların standart çağrı şekillerini ve usullerini bilmek ve bunlara uygun hareket
edebilmek, bir afet ve acil durum operatörünün "olmazsa olmaz"ları arasındadır.

Mors
Bir afet anında, kullanılabilecek farklı modülasyonlar içinde CW (Mors)'un
ayrı bir yeri vardır. Çünkü CW en kötü hava koşullarında bile haberleşmeye imkân
verir. Jammer'ların engelleyemediği tek modülasyon türü olma gibi ilave bir
özelliğe de sahiptir. Bu yüzden bir afet-acil haberleşme operatörünün sağlıklı Mors
alma ve gönderme yapabilmesi ve Mors kısaltmalarına vakıf olması özel bir önem
taşır.

Afet Haberleşmesi
Bir önceki ünitede afet haberleşmesi başlığı altında sıralanan ve her
operatörün bilmesi gereken mesaj aktarma, kullanılacak mesaj formları ve
kısaltmalara ek olarak, bilinmesi gerekenler arasında bir afet ya da acil durum
hâlinde kullanılacak buluşma frekansları, net (çevrim) frekansları gibi bilgiler de
Afetlere müdahale ile
yer alır. Amatör telsizcilerin bu tür durumlarda kullandığı ve Uluslararası Amatör
ilgili sorumluluğu
bulunan tüm Radyocular Birliği tarafından geliştirilen uluslararası acil durum operasyon
kurumlarda teknik prosedürü ile kullanılacak mesaj formunun bir örneği bu yazının ekinde
personelin olay verilmektedir.
yönetim sistemi
(incident management) Afet Koordinasyon
eğitimi alması,
Bir afet anında, olay yerinin koordinasyonu olay yerine ilk ulaşan kurum ya
hiyerarşik düzen içinde
çalışma alışkanlıkları da birim tarafından yürütülür. Bu nedenle, afetlere müdahale ile ilgili sorumluluğu
edinmesi ve sorumlu bulunan tüm kurumlarda teknik personelin olay yönetim sistemi (incident
kurumlar konusunda management) eğitimi alması, hiyerarşik düzen içinde çalışma alışkanlıkları
bilgi sahibi olması edinmesi ve sorumlu kurumlar konusunda bilgi sahibi olması istenir. Afet-acil
istenir. haberleşme uzmanları da buna dâhildir. Pek tercih edilen bir durum olmamakla
beraber, olay yerine ilk ulaşan kişi olması durumunda, haberleşme uzmanı olay
yeri yöneticisi rolünü üstlenmek zorunda kalabilir. Bu tür konularda eğitim ve
tecrübesi olmadığı taktirde hem kendisi hem olay yerindeki diğerleri açısından
sorun kaynağı olmaması için haberleşme uzmanının da söz konusu vasıflara sahip
olması beklenir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

Coğrafi Koordinasyon
Bir afet-acil haberleşme uzmanının harita, GPS ve pusula okuma
becerilerine sahip olması, "olmazsa olmaz" bilgi ve becerilerdendir. Hem yukarıda
açıklandığı üzere hava-yer koordinasyonunun sağlanması açısından, hem de
arazide çalışan ekiplerin yanlış yönlendirilmelerine sebep olmamak açısından
(maalesef bu konuda yaşanmış ölümle sonuçlanan acı tecrübeler vardır)
haberleşmecinin bu tür bilgilerle donanması şarttır.

Malzeme Bilgisi
Bir afet ya da acil durum hâlinde, haberleşme elemanının ihtiyaç duyacağı
teknik malzemeyi bulması imkânsız, ekipmanı tedarik etmesi ise ciddi boyutta
uzun zaman alacaktır. Özellikle taşrada normal zamanda dahi bulunması ciddi
sıkıntılar yaratan bir kısım malzemeyi bir afet anında bulabilmek ancak hayal olur.
Bu nedenle, bir afet-acil haberleşme uzmanının ihtiyaç duyabileceği bütün
malzemeyi yanında taşıması ve daima yedekli bulundurması zorunludur. Konuyla
ilgili olarak hazırladığımız temel ihtiyaç listesi Ek 3'te verilmiştir.

El Becerileri (Uygulama)
Buraya kadar saydıklarımıza bakıldığında bir afet-acil haberleşme uzman
personeli olmak için teorik bilgiye sahip olmanın yeterli olacağı gibi bir izlenim
edinilebilir. Ancak bu tür bir izlenim yanlış olacaktır. Çünkü kablo soyma,
konnektör bağlama, lehim yapma, anten imal etme, düğüm çeşitleri gibi bir kısım
el becerilerini gerçek hayat içinde uygulayamayan bir haberleşmeci, bir afet ya da
acil durum hâlinde sudan çıkmış balığa döner.

AFET VE ACİL DURUM HABERLEŞMESİNDE TELSİZ VE

RADYO AMATÖRLERİNİN YERİ
Genel Bilgiler
Telsiz ve radyo amatörleri, (lütfen halk bandı kullanıcılarıyla karıştırmayınız)
dünyanın her yerinde haberleşme alanına ilgi duyan elektronik meraklılarından
oluşur. Bildiğimiz kadarıyla SSB haberleşmeden GPRS'e kadar pek çok teknik ve
onlarca (belki yüzlerce) anten tasarımı, telsiz ve radyo amatörleri tarafından
geliştirilmiştir. Bugün gelişmiş dünyadaki amatörlerin kendilerine ait haberleşme
uyduları (örneğin OSCAR = Orbitting Satellite Carrying Amateur Radio) dahi vardır
SSB haberleşmeden
GPRS'e kadar pek çok ve pek çok durumda devlet tarafından desteklenerek bu tür teknolojiler
teknik ve onlarca (belki geliştirmeleri özellikle teşvik edilir. Örneğin ABD'de amatörlere ayrılan frekans
yüzlerce) anten tasarımı spektrumunun, dünyanın diğer yerlerindekinin iki mislinden fazla olmasının
telsiz ve radyo ardında bu faktör yatar.
amatörleri tarafından
geliştirilmiştir. Herhangi bir afet ya da acil durum anında, başka hiç bir haberleşme
imkânının olmadığı durumlarda dahi afet bölgesindeki ilk haberleşme sistemleri,
yine telsiz ve radyo amatörleri tarafından, kendi şahsi cihazları kullanılarak ve hiç
bir maddi çıkar gözetmeksizin kurulmakta ve müdahale ve destekle ilgili tüm resmî

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

kurumların haberleşmesi bu amatör sistemler üzerinden sağlanmaktadır. Nitekim

telsiz ve radyo amatörlerinin afet haberleşmesinde oynadığı rol ve bu rolün
önemine pek çok uluslararası kuruluş tarafından ayrıntılı bir şekilde değinilmiştir.
Bunlar arasında;
• Birleşmiş Milletler İnsani Faaliyetler Koordinasyon Bürosu (UN OCHA =
United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs).:
<http://www.reliefweb .int/telecoms/>
• Afetlerde Müdahale ve Zarar Azaltma Operasyonları Sırasında
Telekomünikasyon Hizmetlerinin Sağlanması üzerine Tampere
Sözleşmesi: <http://www.reliefweb.int/telecoms/tampere/index.html>
ve 2006 Tampere Konferansı:
<http://www3.hermia.fi/in_english/icec2006/material/>.
• Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'nin Acil Durum Haberleşme Elkitabı
<http://www.itu.int/ITU-D/emergencytelecoms/publications.html>
• Uluslararası Radyo Amatörleri Birliği'nin Acil Durum Haberleşme Sitesi
<http://www.iaru.org /emergency/>
gibi kaynaklar sayılabilir.
Türkiye'de Durum
Ülkemizdeki telsiz ve radyo amatörleri de, 1989 yılından bu yana Sivil
Savunma Teşkilatı ile iş birliği içinde çalışmaktadır. 1991 Körfez Savaşı’ndan 1999
Gölcük depremine dek pek çok afet ve acil durumda aktif rol oynamışlardır. Kendi
şahsi cihazları ile kurdukları sistemler sayesinde, hiçbir maddi çıkar gözetmeksizin
en kritik zamanlarda devletin resmî haberleşmesini sağlayan amatörler, bu
hizmetleri nedeniyle devlet tarafından da taltif edilmişler ve Ankara Telsiz ve
Radyo Amatörleri Kulübü ile Telsiz ve Radyo Amatörleri Cemiyeti’ne kamu yararına
çalışır dernek statüsü tanınmıştır.
Telsiz ve Radyo Amatörleri ile 1993 yılında Sivil Savunma, 2000 yılında ise
Başbakanlık ve Kızılay arasında imzalanan ve ülke genelini kapsayan protokollerin
yanında; aynı yıl İstanbul 112 Acil, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire
Başkanlığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sağlık Daire Başkanlığı (Hızır Acil) ile
yerel nitelikli protokoller imzalanmıştır. Halen İzmir, Konya, Kocaeli ve Samsun’da
Telsiz ve Radyo Amatörleri ile yerel 112 Acil birimleri arasında da protokole dayalı
iş birliği yapılmakta, ayrıca bir protokole bağlanmamış olmasına karşın Yalova,
Tekirdağ ve Çanakkale 112 Acil'e de Telsiz ve Radyo Amatörleri tarafından destek
Amatör telsizci verilmektedir. Yine Van Depremi'nde görev alan bir amatör telsizci gönüllü,
olabilmek için her yıl İstanbul 112 Acil ekibinde yer almıştır.
Mayıs ve Kasım
aylarında açılan Diğer taraftan, İkinci Dünya Savaşı’ndan kalma bir zihniyetle telsiz ve radyo
sınavlarda başarılı amatörlüğünün casuslukla eşdeğer tutulduğu ülkemizde, amatörler yasal bir
olarak "Amatör zemine ancak 1983 yılında gerçekleşen kanun değişikliği ile kavuşmuşlardır. Söz
Telsizcilik Belgesi" konusu tarihte Avusturalya'daki amatörler 80. diğer pek çok ülkede ise 75. yıllarını
(diğer adıyla ehliyet ya
kutlamaktaydı. Bu nedenle ülkemizde amatör telsizcilerin oranı hâlen nüfusun %
da lisans) almak gerekir.
0.0757’si mertebesinde iken, yaklaşık aynı nüfusa sahip Almanya’da % 0.981,
ayrıca teknoloji geliştirmede ön planda olan ABD’de % 2.5, Japonya’da ise %9

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

seviyesindedir. Ülkemizde telsiz ve radyo amatörlüğünün önüne konan yasal

engeller, 2000'li yıllarda revize edilerek tekrar yayınlanan amatör telsizcilik
yönetmelikleri ile beraber büyük ölçüde kaldırılmıştır.
Amatör telsizci olabilmek için her yıl Mayıs ve Kasım aylarında açılan
sınavlarda başarılı olarak "Amatör Telsizcilik Belgesi" (diğer adıyla ehliyet ya da
lisans) almak gerekir. Bu sınavlar, telsiz elektroniği, mevzuat ve telsiz işletme
dallarında yapılmaktadır. Bunlardan yüksek puan alanlar, A sınıfı ehliyet almaya
hak kazanırlar. Araç ehliyetlerindeki "ağır vasıta sürücü belgesi"ne benzer şekilde,
A sınıfı telsizcilik belgesi almaya hak kazanan amatörler de daha fazla (kısa
dalga/HF bandındaki) frekans kullanma izni elde ederler.
Amatör telsizciler, telsiz haberleşmesine ilgi duyarak kendisini geliştirmek
isteyenlere, amatör telsizcilik sınavına hazırlanmak (ve sonrasında uygulamaya
dönük teknik bilgilerini geliştirmek) konusunda da yardımcı olmaktan zevk
duyacaklardır. Bu konuda, ülkemizde pek çok kaynak yayın hazırlanmış ve pek çok
dernek kurulmuştur.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

Ek 1: IARU (Uluslararası Amatör Radyocular Birliği) Uluslararası

HF Acil Durum Operasyon Prosedürü
Genel
Amatör radyoculuk, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) tarafından
oluşturulmuş telsiz iletişim hizmetlerinden biridir. Bütün bu hizmetlerde, acil
durum trafiğinin, normal hizmetlerin çalışma şekline kıyasla mutlak önceliği vardır.
Acil durum operasyonları etkili bir trafik yönlendirmesine ihtiyaç duyar.
Amatör radyoculukta iletişimin etkiliği pek ön planda değildir. Bu yüzden, her
operatör, bir acil durum hâlinde nasıl davranacağını düşünmeli ve hazırlıklı olmak
için çaba göstermelidir.

Acil durum hâlinde davranış şekli

• "Acil durum", "sağlık bilgisi trafiği" veya QUF kısaltmasını duyduğunuz
anda göndermeyi durdurup dinlemeye geçin.
• Bu türden bir mesaj alırsanız, dinleyin, söylenenlere uyun ve
duyduğunuz her şeyi yazın.
• Yardımcı olamayacağınıza ve başkalarının yardımcı olduğuna emin
olmadan frekansı terk etmeyin.
• Yardımcı olacağınıza emin olmadan gönderme yapmaya başlamayın.
Yardımcı • (Varsa) Trafik kontrol istasyonunun size verdiği talimatlara uyun. Trafik,
olamayacağınıza ve acil durumdaki istasyon veya acil durumdaki istasyonun tayin edeceği
başkalarının yardımcı bir başka istasyon tarafından kontrol edilir.
olduğuna emin
• Mesajlarınızı kısa tutun ve yararsız bilgi göndermeyin.
olmadan frekansı terk
etmeyiniz. • Başka istasyonların enterferansıyla karşılaşırsanız, bu istasyona trafik
kontrol istasyonu veya onun tayin ettiği istasyonlar tarafından "acil
durum", "sağlık bilgisi trafiği" veya "göndermeyi durdurun" talimatı
veya QUF kısaltmasının gönderilmesini bekleyin. Bu tür ifadeler yalnızca
söz konusu istasyonlar tarafından gönderilmelidir.
• Aşağıdaki 5N+1K sistematiğini kullanarak bilgi toplayın:
 Ne? (ne oldu, ne yapılması gerekiyor)
 Nerede? (acil durumun mevkii)
 Ne zaman? (tarih, saat, frekans)
 Ne kadar? (kaç kişi etkilendi)
 Nasıl? (nasıl yardım edilebilir)
 Kim? (kim yardım edebilir)
İletişim ile sınırlı kalın
Amatör radyo acil bir durum hâlinde başvurulabilecek muhtemelen son
iletişim ihtimalidir. Bununla yetinin. Tavsiyeleri ve insanlara yapılacak yardımların
planlaması gibi işleri, acil durumlara müdahale ile ilgili kurumlara bırakılmalıdır.

Mesaj formu
Acil durumlara müdahale ile ilgili kişi ve organizasyonlarla temas kurulmalı
ve onların mesajlarını aktararak yardımcı olunmalıdır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

İletişimin en etkili hâli, mesajın varacağı yere ulaştığında, kaynağından

çıktığı andaki ifadelerle birebir aynı şekilde ve yazılı olarak ulaşmasıdır. Dolayısıyla,
mesaj gönderecek herkes, mesajını bir telgraf gönderirmiş gibi, yeterli adresle
beraber ve normal olarak kim olduğunu yeterince açık bir şekilde ifade edecek bir
imza ile yazmalıdır.
Örnek:
doktor ahmet temizel (adres)
ilgi: 16 Kasım tarih 1230 utc saatli mesajınız stop
kaç birim xyz'ye ihtiyaç duyduğunuzu bildirin (metin)
mehmet doğruel izmir kızılay (imza)

(1) Öncül
Mesajı amatör radyo şebekesinde ilk yola çıkaran istasyon öncülü oluşturur.
Öncül, sırasıyla aşağıdaki bilgileri içerir:
sayı
öncelik
kaynak istasyon
kontrol (metindeki kelime sayısı)
kaynağın yeri
kaydetme saati
kaydetme tarihi
Buradaki bilgilerden
sayı, mesaja verilen sıra numarasıdır.
öncelik, şunlardan biri olabilir:
acil durum
p öncelikli (priority)
r rutin (sıradan)
Kaynak istasyon, mesajı telsiz ile havadan ileten ilk istasyonun çağrı
işaretidir.
Kaynağın yeri, mesajı düzenleyen kişinin bulunduğu yer (şehir, ilçe, köy,
tekne) dir.
Kaydetme tarihi ve saati, mesajın ilk yola çıktığı andaki tarih ve saatin utc
cinsinden ifadesidir.
Örnek:
nr 32 p XY1ZZ 27 istanbul 2215 oca 14 =
kızılay izmir

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

lütfen aşağıdaki kişilerle ilgili sağlık bilgisi iletin stop hidayet kuşçulu kordon
cad 4 stop
ahmet sucu ve ailesi sulak sokak 16 stop hayriye kara yağmur sokak 28 =
konak ilçesi afet yönetim merkezi enformasyon bürosu +

(2) Kısa öncül

Haberleşmenin daha kolay olduğu VHF FM net'lerde daha kısa türden bir
öncül kullanabilirsiniz:
sayı
kaynak istasyon
kaydetme saati
Buradaki bilgilerden
sayı, mesaja verilen sıra numarasıdır.
Kaynak istasyon, mesajı telsiz ile havadan ileten ilk istasyonun çağrı
işaretidir.
Kaydetme saati, mesajın ilk yola çıktığı andaki zamandır
Örnek:
nr 32 p XY1ZZ istanbul 1832 =
üsküdar devlet hastanesi
ünalan mahalesi baraj yolu sokakta iki ambulansa daha ihtiyaç var =

Ses haberleşmesinde mesaj örneği

• YX1AA burası XY1ZZ, bir mesajım var, tamam
• burası YX1AA, hazırım, tamam
• mesaj başlıyor,
• sayı 4
• x-rey yanki bir zulu zulu
• bir sekiz üç iki
• adres: üsküdar devlet hastanesi
• -metin
• ünalan mahalesi baraj yolu sokakta iki ambulansa daha ihtiyaç var
• mesaj bitti, tamam
• ikiden sonraki kelimeyi tekrar edin, tamam
• iki ambulansa, tamam
• dört numaralı mesaj alındı YX1AA, bitti
• anlaşıldı XY1ZZ, bitti
Mors haberleşmesinde mesaj örneği
• YX1AA de XY1ZZ qtc k
• de YX1AA qrv k

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

• - - Nr 32 p XY1AA 3 maltepe 2215 Oca 14 -...-

• kızılay izmir -...-
• lütfen bilgi gönderin -...-
• kemeraltı aym enformasyon bürosu -...-
• wa lütfen k
• gönderin lütfen k
• de YX1AA qsl 32 sk
• de XY1ZZ ok sk
mesaj başlıyor -.-.-
kesme işareti -...-
mesaj bitti ,-,-,

Fonetik alfabe
Karışıklıklara meydan vermemek için yalnızca aşağıdaki fonetik alfabeyi
kullanın
alpha india qubec yankee
bravo juliet romeo zulu
charlie kilo sierra
delta lima tango
echo mike uniform
foxtrot november victor
golf oscar whiskey
hotel papa x-ray

Acil durum trafiği için özel cw/rtty kısaltmaları

QOD benimle ... dilinde görüşebilir misiniz
sizinle ... dilinde görüşebilirim
0 Hollandaca 5 İtalyanca
1 İngilizce 6 Japonca
2 Fransızca 7 Norveççe
3 Almanca 8 Rusça
4 Yunanca 9 İspanyolca
QTV ...kHz frekansında (saat ... ila ... arasında) sizi bekleyeyim mi
... kHz frekansında (saat ... ila ... arasında) beni bekleyin
QTX İkinci bir emre (veya saat ...'e) kadar benimle iletişim için
istasyonunuzu açık tutacak mısınız?

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

İkinci bir emre (veya saat ...'e) kadar sizinle iletişim için istasyonumu açık
tutacağım
QUA ...'dan haberiniz var mı?
... ile ilgili bilgilerim şunlardır: ...
QUF ... tarafından gönderilen acil durum sinyalini aldınız mı?
... tarafından gönderilen acil durum sinyalini aldım.
QUM Normal çalışmaya dönebilir miyim?
Normal çalışmaya dönebilirsiniz.
QRR otomatik operasyona hazır mısınız?
Otomatik operasyona hazırım.

Sonrasında yapılması gerekenler

Bölgenizdeki ve ülkenizdeki derneklere acil durumunuzla veya ileteceğiniz
sağlık bilgileri ile ilgili bilgi vermeyi unutmayın.

Ek 2: IARU (Uluslar Arası Amatör Radyocular Birliği) Uluslar

Arası HF Acil Durum Mesaj Formu

MESAJ

Sayı Öncelik Kaynak istasyon Kontrol Kaynağın yeri Kaydetme Tarih

▢ Acil zamanı
▢ Öncelikli
▢ Rutin

Kime (Büyük harflerle):

_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________

Kimden (Büyük harflerle)

Yalnız telsiz operatörünün kullanımı için:
Mesajın alındığı istasyon: Tarih Saat Gönderildiği istasyon: Tarih Saat

Bu form TA2RX tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. 06 Haziran 2010

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

MESAJ

Sayı Öncelik Kaynak istasyon Kontrol Kaynağın yeri Kaydetme Tarih

▢ Acil zamanı
▢ Öncelikli
▢ Rutin

Kime (Büyük harflerle):

_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________

Kimden (Büyük harflerle)

Yalnız telsiz operatörünün kullanımı için:
Mesajın alındığı istasyon: Tarih Saat Gönderildiği istasyon: Tarih Saat

Bu form TA2RX tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. 06 Haziran 2010

Ek 3: Afet-Acil Haberleşme Uzmanı Teknik Personel için

Malzeme Listesi
Cihazlar (Sökülebilir/taşınabilir durumda ne varsa):
• Telsizler
• Telsizlerin kullanma kılavuzları (ÇOK ÖNEMLİ)
• Antenler
• Diplikler (manyetik diplikler, teleskopik mastlar, vs.)
• Uzatma kabloları
• Şarj aletleri
• Yedek bataryalar (3 ayda bir şarj edilmeli)
• Telsizlerin pil kutuları
• Telsizlerin kulaklıkları
• Telsizlerin mikrofonları
• 220V AC - 12V DC Güç kaynakları
• Bölge haritaları
Diğer Teknik Ekipman
• Aküler (3 ayda bir şarj edilmeli)
• Dizüstü bilgisayar [Tercihan eski tip seri bağlantı kapısı bulunan]
• Bilgisayar-telsiz bağlantı kablosu
• Pusula
• GPS

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

• GPS-telsiz bağlantı kablosu

• Jeneratör
Takım çantası:
• Pense (sapı izoleli)
• Kargaburun (sapı izoleli)
• Yan keski (sapı izoleli)
• Kontrol kalemi
• Orta boy tornavida-düz
• Orta boy tornavida-yıldız
• Küçük tornavida-yıldız
• Allen anahtar takımı (3, 4, 5)
• Havya, lehim, pasta (12V + 220V)
• Maket bıçağı
• Avometre
• El feneri
• Kafa feneri
• İş eldivenleri
• Leatherman, Swiss Tool veya benzeri çok amaçlı alet
• Çakmak gazı ile çalışan havya ve çakmak gazı.
Malzeme çantası:
• RG 58 kablo
• Yedek sigortalar
• Çakmak/kibrit
• 2 x 0.75 Elektrik kablosu
• Topraklama teli
• Araç elektrik kablosu (kırmızı ve siyah)
• Yedek erkek fiş, dişi fiş (topraklı)
• Klemens, vidalı
• Vida, somun, pul, çivi
• Hortum kelepçesi (büyükçe boy)
• Naylon örtü
• Çamaşır ipi
• 1 veya 2 mm misina rulosu
• Koli bandı
• Elektrik izole bandı
• Duck tape/duct tape denen kuvvetli yapışkanlı koli bandı (bir kaç tane)
• Fenerler ve telsizler için bol miktarda yedek pil. (En geç senede bir
tazelenmeli)
• 2 mm çelik tel
• Büyük inşaat çivileri (hem topraklama için, hem naylon örtüyü
kullanarak çadır imal etmek için)
• Çakmak adaptörü (1.5 V aralıklarla 3-12 V arası çalışan, regüleli.)
• Konnektörler:
 UHF Erkek (RG58 için)

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

 UHF Erkek (RG213 için)

 BNC Erkek (RG 58 için)
 N Erkek (RG 213 için)
 N Erkek (RG 58 için)
 Araç icin elektrik konnektörleri (kilitli, halka, vs.)
 Erkek ve dişi jaklar (mono, strereo, mini, büyük)
• Adaptör konnektörler
 BNC dişi - SMA erkek
 UHF dişi - SMA erkek
 UHF dişi - BNC erkek
 UHF dişi - UHF dişi
 BNC dişi - BNC dişi
 SMA dişi - BNC erkek
 SMA dişi - UHF dişi
 N erkek - UHF dişi
 TA1DX'in http://www.qsl.net/ta1dx/afet/afet.htm adresli
sayfasında önceden hazırlanması tavsiye edilen ara kablo
çeşitleri ile başka tür konnektörler de var.
• Küçük parçaları koymak için çok gözlü küçük malzeme kutuları/çantaları
var.
Araç için zorunlu ihtiyaç malzemesi:
• Üçgen reflektör
• Çekme halatı
• Patinaj zinciri
• Takoz
• Yangın söndürme cihazı (2 kg'lıklar tercih)
• İlkyardım çantası (TSE'liler tercih)
• Yedek ampuller
• Yedek araç sigortaları
• Aküye bağlanan seyyar lamba
• Yanar/döner lamba (tepe çakarı)
• Akü enerji aktarma kablosu (timsah ağızlı)
Araç var ise ayrıca:
• 1 veya 2 kg balyoz
• Murç
• Levye
• Katlanır küçük tabure
• Portatif kürek/balta/testere takımı
Evrak çantası / el çantası:
• Kalem
• Kağıt/not defteri
• Kimlikler
• Sivil Savunma görev kimlikleri
• Araç ehliyeti
• Araç ruhsatı
• Telsiz ehliyeti

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

• Telsiz ruhsatları
• Banka kartı, Kredi kartı, nakit para
• Log book
• Bozuk para (otomatlar için)
Şahsi malzeme (sırt çantası):
• Mevsime ve araziye uygun giysiler, ayakkabılar (botlar) + Avcı yeleği
• Afetçi üniforması
• Yağmurluk
• Güneş gözlüğü, şapka
• Sürekli kullanılan ilaçlar (ayrıca mide ilacı, ağrı kesici, boğaz pastili,
mantar kremi)
• Yara bandı, sargı bezi
• Yiyecek (konserveler en geç senede bir yenilenmeli)
• En az 3 lt su (en geç senede bir yenilenmeli)
• Poşet çay/kahve
• Çadır/uyku tulumu/battaniye
• Diş fırçası, macunu
• Sabun
• Tuvalet kağıdı
• Tırnak makası
• Sinek kovucu losyon
• Havlu
• Çengelli iğne
• Arkası yapışkanlı cırt bant (acil durumlarda fermuar niyetine + kabloları
toparlamak için)
• Çatal/bıçak/kaşık/bardak (plastik olabilir)
• Dikiş seti

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

• Bir afet ya da acil durum hâlinde, duruma müdahale ile ilgili

sorumluluğu bulunan tüm kurumların yaşadığı en önemli
Özet sorun, birimler ve kurumlar arası koordinasyondur. Bunun
sebebi her kurumun farklı bir telsiz frekansında bulunması ve
önce kanuni, sonra teknik sebeplerle birbirleriyle
haberleşememesidir. Sahada yaşanan sorunların çözümü için
ekiplerin bölge (lokasyon) bilgisine sahip olması, uzman
teknik personel içeren bir haberleşme birimi kurması, uygun
telsiz cihazları edinmesi ve yazılı iletişim ve standart
haberleşme formları kullanması gereklidir. Ancak, ne bütün
bunlar, ne de ünitede ele alınan ve haberleşme personelinin
sahip olması gereken diğer bilgiler, hava-yer iletişiminde
karşılaşılan sorunları aşmaya yetmeyecektir. Teknik personel,
ihtiyaç duyduğu teknik bilginin bir kısmını amatör telsizciler
kanalıyla edinebilir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19

 Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Afet ve acil durumlarda haberleşme aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Değerlendirme a) Farklı gruplar birinden bağımsız olmalıdır.
sorularını sistemde ilgili
ünite başlığı altında yer b) Merkezler birbirleriyle haberleşmelidir.
alan “bölüm sonu testi” c) Merkezi sinir sistemi gibi koordineli olmalıdır.
bölümünde etkileşimli d) İkili gruplar aralarında haberleşmelidir.
olarak e) Bütün Takım üyeleri aralarında haberleşmelidir.
cevaplayabilirsiniz.

2. Aşağıdakilerden hangisi Frekans bilgisi kapsamında değildir?

a) HF Bandı
b) VHF Bandı
c) UHF Bandı
d) Mikro dalga
e) VHH Bandı

3. IARU SOP ifadesinin açıklaması aşağıdakilerden hangisidir?

a) Standart ve yazılı haberleşme prosedürünü
b) Ortak ayarlanmış frekanstaki cihazları
c) Tehlike uyarısını
d) Radrasyon sızıntısını
e) Amatör cihaz belgesini

4. QUF kısaltması duyulduğunda ilk olarak ne yapılmalıdır?

a) S.O. S sinyali vermeye başlayın.
b) Cihaz belgelerinizi kontrol edin.
c) Kaçın.
d) Dinlemeyi durdurup komut iletmeye geçin.
e) Göndermeyi durdurup dinlemeye geçin.

5. Afet ya da acil durum hâlinde karşılanması gereken ilk ihtiyaç

aşağıdakilerden hangisidir?
a) Parasal destek
b) Etkilenen bölgeyle haberleşme
c) Etkilenen bölgeyle ilgili fiziki bilgi
d) Etkilenen bölgeyle ilgili coğrafi bilgi
e) Ekipler arasında haberleşme

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 20

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

6. 1999 Gölcük Depremi sırasında haberleşme alanında neler yaşanmıştır?

a) Devletin otoritesi daha fazla artmıştır.
b) Sabit telefon şebekesi çöktüğü için cep telefonları tek araç
olmuştur.
c) Amatörlerin çalışmaları yasaklanmıştır.
d) Amatörler kendi şahsi cihazları ile kurdukları sistemler sayesinde
devletin haberleşmesine katkı sağlamıştır.
e) Yabancı devlere havale edilmiştir.

7. AVO metre nedir?

a) Haberleşme bandı aralığı ölçüm aracıdır.
b) Akım voltaj ve direnç ölçüm aracıdır.
c) Işınla mesafe ölçen bir ölçüm aracıdır.
d) Bir uzunluk birimidir.
e) Bir havacılık terimidir.

8. Afet-acil haberleşme uzmanı teknik personel için malzeme listesinde

telsizle birlikte aşağıdakilerden hangisi bulunmalıdır?
a) Telsiz tek başına yeterlidir.
b) Yanında kullanım kılavuzu olmalıdır
c) Radyasyon tehlikesine karşı kurşun kutu alınmadır.
d) Asit temizleyici gereklidir.
e) Islandığında kurulamak için kâğıt havlu bulundurmalıdır.

9. Afet haberleşmesinde bir uzmanın coğrafi koordinasyon için hangi beceri

gereklidir?
a) Harita, GPS ve pusula okuma becerilerine sahip olması
b) Kayaçların mühendislik özellikleri
c) Jeoteknik koşullar
d) Atlas bilgisi
e) Mors alfabesi

10. CW (Mors)'un ayırt edici özelliği nedir?

a) Herkes kolayca öğrenebilir.
b) Dinlemek kanunen yasaklanmıştır.
c) Kullanım için lisans almak gerektirmez.
d) En kötü hava koşullarında bile haberleşmeye imkân verir.
e) Herkes kolayca kullanabilir.

Cevap Anahtarı
1.E, 2.E, 3.A, 4.E, 5.D, 6.D, 7.B, 8.B, 9.A, 10.D

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 21

Afet Haberleşmesinde Temel Sorunlar: Birimler/Kurumlar Arası Koordinasyon

YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER

KAYNAKLAR
AKÇALAR, Kağan, Çağlar AKGÜNGÖR, Erdinç SARIMUSAOĞLU. Afet Haberleşmesi
Notları. İstanbul: AKUT 2000
Afet Haberleşme İlkeleri. Amateur Radio Emergency Service.
<http://www.arrl.com.field.sec1-ch5.html>'den çeviren AKÇALAR ve diğ.
ANTRAK El Kitabı. Ankara: Antrak, 1996.
ARAR, Umut. Amatör Telsizcilik ve Olağanüstü Haller için Kullanımının
İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elektronik ve
Bilgisayar Eğitimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Danışman Doç. Dr.
Abdullah Ferikoğlu). Mayıs 2003.
DUGGER, Mike. Basic Radio Communications. Cibola Search and Rescue.
<http://www.swcp.com/csar/comm.shtml>
İŞLETME. İstanbul: TRAC Telsiz ve Radyo Amatörleri Cemiyeti, 2000.
Telsiz Haberleşmesi Temel Bilgileri. TRAC Telsiz ve Radyo Amatörleri Cemiyeti,
Afet ve Acil Haberleşme Komitesi. İstanbul, 2004.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 22