10a Manĝado

1. Manĝkutimoj (manĝi hejme, en la lernejo/ laborejo)

En mia familo ni ofte tagmanĝas kune. Ĉiam mia patrino kuiras la tagmanĝon. Ŝi
provas kuiri nur sanajn manĝaĵojn. Mi ĝenerale matenmanĝas en la lernejo, sed
semajnfine ni ĉiam manĝas kune. Ni ne manĝas grasajn kaj malsanajn manĝaĵojn, kaj ni
ĝenerale manĝas ankaŭ fruktojn kaj ankaŭ legomojn. Kiam miaj relativoj estas kune, tiam
mia avino kuiras grandan tagmanĝon. Ĉi tiuj manĝaĵoj estas tre malsanaj, sed ili estas la
tradiciaj hungaraj manĝaĵoj kaj ĉiu amas ilin.

2. Manĝi en restoracio kaj aliaj gastigejoj, manĝejoj:

Se oni jam antaŭe scias, ke oni volas manĝi en restoracio, oni povas rezervi telefone,
aŭ kelk-ie retpoŝte. Oni povas manĝi en restoracio ankaŭ sen rezervo. Sed en la pli famaj
manĝejoj eble ne estos libera ejo. Se mi eniras la restoracion, mi sitiĝas, kaj ricevas
menukarton de la kelnero/kelnerino. Mi elektas kaj mi diras al la kelnero kion mi deziras
manĝi. Mi devas atendi ĉirkaŭ 30 minutojn por havi la mendaĵon. Poste mi pagas kaj
eliras la restoracion.

La komparo de la restoracio kaj la tujrestoracio:

a) Karakterizas ambaŭ:
 Estas helpopreta kaj amikema personaro
 Ili surhavas belajn uniformojn
 Estas bona muziko
 Estas higieno, klaraj necesejoj kaj tabloj
 Komfortaj sidiloj
 Ejoj por nefumuloj
 Delikataj manĝaĵoj

b) Avantaĝoj de la tujrestoracio:
 Variaj salatoj
 La servado estas rapida
 Vasta vario da vegetaraj manĝaĵoj
 Malmultekoste
 Rapida servado

c) Malavantaĝoj de la tujrestoracio:
 Ne estas vasta vario de manĝoj
 Ili estas tre malsanaj
 Ne estas tre romantika

d) Avantaĝoj de restoracio:
 Ĝi estas pli romantika
  Estas varia menuo

e) Malavantaĝoj de restoracio:
 Malrapida servado
 Multekosta

3. Sana nutromaniero:
Estas tre grava por nia sano, kiun ni manĝas. Multaj homoj dietas malsane. Ne ĝi
estas la bona dieto, ke oni manĝas nenion. Multaj homoj manĝas en tujrestoracioj,
kie estas nur malsanaj manĝaĵoj. Oni devus kontroli kiun oni manĝas. Oni ne devus
grasiĝi, ĉar la grasiĝado malsanumiĝas. Oni devus manĝi multajn legomojn, fruktojn
kaj fiŝviandaĵon ĉiutage, ĉar ili estas la plej sanaj manĝaĵoj.

4. Preparado de kelkaj manĝaĵoj:

a) Kiel fari frititan ovon?

Bezonataj akcesoraĵoj por unu homo:

 du ovoj
 graso aŭ oleo
 salo

En varman grason aŭ oleon rompu la ovojn, kaj salu ilin laŭ gusto. Se vi vidas,
ke ankaŭ la ovoflavo kaj ankaŭ la ovoblanko finfritiĝis, elprenu per ŝovilo. Se vi
preferas tiun traturne, tiam trankvile traturnu ilin. Se vi traturnis ĝin, vi devas
friti ĝis unu minuto. Oni devus surtabligi ĝin freŝe. Al la legomaĵoj kaj la
viandaĵoj tiu estas tre bona, sed ankaŭ simple ĝi estas bona.

Bonan apetiton!

b) Kiel fari francan rostpanon?

Bezonataj akcesoraĵoj por unu homo:

 tranĉaĵo da pano
 butero
 salamo
 malmulto da fromaĝo
 tomato
 Estas granda kondiĉo, ke vi pretigus tiun manĝaĵon, vi bezonas francan
rostpanilon. Se vi ne havas tiun, vi ne povas fari ĝin. Do ŝmiru per butero
ambaŭ bordon de la pano , kaj ŝmiru ankaŭ la surfacon de la prostpanilo per
fingro aŭ peniko. Metu la salamojn, la tomatojn, kaj la raspitan fromaĝon sur
la pano. Kunkovru la pantranĉaĵojn kaj metu tiun en la francan rostpanilon.

Bonan apetiton!

5. Kuirado, gatigo, esti gasto (inviti, akcepti, proponi, regali, laŭdi, danki ktp…)

Se oni invitas gastojn, oni devus zorgi pri la manĝaĵoj, pri la humoro kaj pri mem la gastoj.
La manĝaĵoj devus esti bonaj kaj bongustaj. Ĝenerale la gastiganto estas nervoza pro la
ĝentilaĵo, kaj pro la gusto de la manĝaĵoj. Sed la invitado povas esti pro naskiĝtago, pro
Kristnasko en Hungario tio povas esti ankaŭ pro nomotago kaj pro aliaj festoj. Ni ĉiam
invitas gastojn se iu en la familio havas naskiĝtagon aŭ nomotagon. Ĉe ni la plej granda
gastigado estas je Kristnasko.

6. Hungara kuirarto:

La hungaraj manĝaĵoj estas tre malsanaj, grasaj kaj tre spicaj. La tradiciaj spicoj estas
la papriko kaj kapsiko, la tomato, kaj la ajlo. Tipaj hungaraj manĝaĵoj estas la
kokinsupo en stilo Újházi, la supo de fiŝisto aŭ fiŝsupo, la gulaŝo, la paprika kokino
kun acidkremo, kaj la farĉita brasiko. Ili estas tre malkrudaj, mi ĝin pensas.

matenmanĝo reggeli
labortage/ĉiutage hétköznap
ĉiam minfig
dieti diétázik
grasa zsíros
amikema barátságos
personaro személyzet
delikata finom
varia változatos
salato saláta
(pri)servado kiszolgálás
vegetara vegetáriánus
grasiĝi elhízik
viando étkezési hús
pretigi, baki elkészít
fritita ovo tükörtojás
bezonata szügséges
akcesoraĵo hozzávaló
graso zsír
oleo olaj
salo só
laŭ gusto ízlés szerint
ovoflavo tojássárgája
ovoblanko tojásfehérje
fritiĝi sül
elprenu kivesz
ŝovilo lapát
trankvila nyugodt
friti süt
surtabligi tálal
legomaĵo főzelék
tranĉaĵo szelet
salamo szalámi
kondiĉo feltétel
ŝmiri megken
bordo oldal
surfaco felület, felszín
peniko ecset
reszelt raspita
kunkovri össezborít
karakterizaĵo jellegzetesség
spica fűszeres
papriko/kapsiko paprika
ajlo hagyma
kokino csirke
acidkremo tejföl
farĉita brasiko töltött káposzta
malkruda finom
ĝentilaĵo figyelmesség